헬라어 문장 검색 - Δεμοστ́Σπεεξηε

(데모스테네스, Speeches 11-20, Περὶ τῆσ Ἀτελείασ πρὸσ Λεπτίνην)

ἄνδρεσ δικασταί, μάλιστα μὲν εἵνεκα τοῦ νομίζειν συμφέρειν τῇ πόλει λελύσθαι τὸν νόμον, εἶτα καὶ τοῦ παιδὸσ εἵνεκα τοῦ Χαβρίου ὡμολόγησα τούτοισ, ὡσ ἂν οἱο͂́σ τ’ ὦ, συνερεῖν. ἔστι δ’ οὐκ ἄδηλον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦθ’, ὅτι Λεπτίνησ, κἄν τισ ἄλλοσ ὑπὲρ τοῦ νόμου λέγῃ, δίκαιον μὲν οὐδὲν ἐρεῖ περὶ αὐτοῦ, φήσει δ’ ἀναξίουσ τινὰσ ἀνθρώπουσ εὑρομένουσ ἀτέλειαν ἐκδεδυκέναι τὰσ λῃτουργίασ, καὶ τούτῳ πλείστῳ χρήσεται τῷ λόγῳ. ἐγὼ δ’ ὅτι μὲν τινῶν κατηγοροῦντα πάντασ ἀφαιρεῖσθαι τὴν δωρειὰν τῶν ἀδίκων ἐστίν, ἐάσω·

καὶ γὰρ εἴρηται τρόπον τινὰ καὶ ὑφ’ ὑμῶν ἴσωσ γιγνώσκεται· ἀλλ’ ἐκεῖν’ ἂν ἐροίμην ἡδέωσ αὐτόν, τίνοσ εἵνεκα, εἰ τὰ μάλιστα μὴ τινὲσ ἀλλὰ πάντεσ ἦσαν ἀνάξιοι, τῶν αὐτῶν ἠξίωσεν ὑμᾶσ τε καὶ τούτουσ. ἐν μὲν γὰρ τῷ γράψαι μηδέν’ εἶναι ἀτελῆ, τοὺσ ἔχοντασ ἀφείλετο τὴν ἀτέλειαν, ἐν δὲ τῷ προσγράψαι μηδὲ τὸ λοιπὸν ἐξεῖναι δοῦναι, ὑμᾶσ τὸ δοῦναι ὑμῖν ἐξεῖναι. οὐ γὰρ ἐκεῖνό γ’ ἔνεστιν εἰπεῖν, ὡσ τὸν αὐτὸν τρόπον, ὅνπερ τοὺσ ἔχοντασ ἀφείλετο τὴν δωρειὰν ἀναξίουσ ἐνόμιζεν, οὕτω καὶ τὸν δῆμον ἀνάξιον ἡγεῖτο κύριον εἶναι τοῦ δοῦναι, ἐάν τῳ βούληται. ἀλλὰ νὴ Δι’ ἐκεῖν’ ἂν ἴσωσ εἴποι πρὸσ ταῦτα, ὅτι διὰ τὸ ῥᾳδίωσ ἐξαπατᾶσθαι τὸν δῆμον, διὰ τοῦθ’ οὕτωσ ἔθηκε τὸν νόμον.

τί οὖν κωλύει πάντ’ ἀφῃρῆσθαι καὶ ὅλωσ τὴν πολιτείαν ὑμᾶσ κατὰ τοῦτον τὸν λόγον; οὐ γὰρ ἔστ’ ἐφ’ ὅτου τοῦτ’ οὐ πεπόνθατε τῶν πάντων, ἀλλὰ καὶ ψηφίσματα πολλὰ πολλάκισ ἐξαπατηθέντεσ κεχειροτονήκατε, καὶ συμμάχουσ ἤδη τινὰσ ἥττουσ ἀντὶ κρειττόνων ἐπείσθηθ’ ἑλέσθαι, καὶ ὅλωσ ἐν οἶμαι πολλοῖσ οἷσ πράττετε καὶ τοιοῦτόν τι συμβαίνειν ἀνάγκη. ἆρ’ οὖν θησόμεθα νόμον διὰ ταῦτα μηδὲ τὸ λοιπὸν ἐξεῖναι τῇ βουλῇ μηδὲ τῷ δήμῳ μήτε προβουλεύειν μήτε χειροτονεῖν μηδέν;

ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι· οὐ γάρ ἐσμεν ἀφαιρεθῆναι δίκαιοι περὶ ὧν ἂν ἐξαπατηθῶμεν, ἀλλὰ διδαχθῆναι πῶσ τοῦτο μὴ πεισόμεθα, καὶ θέσθαι νόμον οὐχ ὃσ ἀφαιρήσεται τὸ κυρίουσ ἡμᾶσ εἶναι, ἀλλὰ δι’ οὗ τὸν ἐξαπατῶντα τιμωρησόμεθα. εἰ τοίνυν τισ ἐάσασ ταῦτ’ αὐτὸ καθ’ αὕτ’ ἐξετάσειεν, πότερόν ποτε λυσιτελέστερόν ἐστι κυρίουσ μὲν ὑμᾶσ εἶναι τῆσ δωρειᾶσ, ἐξαπατηθέντασ δέ τι καὶ φαύλῳ τινὶ δοῦναι, ἢ διὰ τοῦ παντελῶσ ἀκύρουσ γενέσθαι μηδ’ ἂν ἄξιόν τιν’ εἰδῆτ’ ἐξεῖναι τιμῆσαι, εὑρ́οιτ’ ἂν μᾶλλον ἐκεῖνο λυσιτελοῦν.

διὰ τί; ὅτι ἐκ μὲν τοῦ πλείονασ ἢ προσήκει τιμᾶν πολλοὺσ εὖ ποιεῖν προκαλεῖσθ’ ὑμᾶσ, ἐκ δὲ τοῦ μηδενὶ μηδέν, μηδ’ ἂν ἄξιοσ ᾖ, διδόναι, πάντασ ἀπείρξετε τοῦ φιλοτιμεῖσθαι. πρὸσ δὲ τούτῳ καὶ δι’ ἐκεῖνο, ὅτι οἱ μὲν ἀνάξιόν τινα τιμήσαντεσ εὐηθείασ τινὰ δόξαν ἔχοιεν ἄν, οἱ δὲ τοὺσ ἀγαθόν τι ποιοῦντασ ἑαυτοὺσ μὴ τοῖσ ὁμοίοισ ἀμειβόμενοι, κακίασ.

ὅσῳ δὴ κρεῖττον εὐήθη δοκεῖν ἢ πονηρὸν εἶναι, τοσούτῳ λῦσαι τὸν νόμον κάλλιον ἢ θέσθαι. οὐ τοίνυν ἔμοιγ’ οὐδ’ ἐκεῖν’ εὔλογον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σκοπουμένῳ φαίνεται, καταμεμφόμενόν τινασ ἐπὶ ταῖσ ὑπαρχούσαισ δωρειαῖσ τοὺσ χρησίμουσ ὄντασ τῶν τιμῶν ἀποστερεῖν.

εἰ γὰρ ὑπαρχουσῶν τούτων φαῦλοι καὶ ἀνάξιοί τινεσ κατὰ τὸν τούτων λόγον εἰσίν, τί χρὴ προσδοκᾶν ἔσεσθαι τότε, ὅταν παντελῶσ μηδὲ πλέον μέλλῃ μηδὲν εἶναι τοῖσ χρηστοῖσ οὖσιν; ἔτι τοίνυν ὑμᾶσ κἀκεῖν’ ἐνθυμεῖσθαι δεῖ, ὅτι ἐκ τῶν νῦν ὑπαρχόντων νόμων καὶ πάλαι κυρίων, οὓσ οὐδ’ ἂν αὐτὸσ οὗτοσ ἀντείποι μὴ οὐχὶ καλῶσ ἔχειν, ἐνιαυτὸν διαλιπὼν ἕκαστοσ λῃτουργεῖ, ὥστε τὸν ἥμισύν ἐστ’ ἀτελὴσ τοῦ χρόνου.

εἶθ’ ἧσ πᾶσι μέτεστι τὸ ἥμισυ καὶ τοῖσ μηδ’ ὁτιοῦν ἀγαθὸν πεποιηκόσιν ὑμᾶσ, ταύτησ τοὺσ εὖ ποιήσαντασ, ὃ προστεθείκαμεν αὐτοῖσ, τοῦτ’ ἀφελώμεθα; μηδαμῶσ· οὔτε γὰρ ἄλλωσ καλὸν οὔθ’ ὑμῖν πρέπον. πῶσ γὰρ οὐκ αἰσχρόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κατὰ μὲν τὴν ἀγορὰν ἀψευδεῖν νόμον γεγράφθαι, ἐφ’ οἷσ οὐδέν ἐστι δημοσίᾳ βλάβοσ εἴ τισ ψεύδεται, ἐν δὲ τῷ κοινῷ μὴ χρῆσθαι τῷ νόμῳ τούτῳ τὴν πόλιν τὴν αὐτὴν ἐπιτάξασαν τοῖσ ἰδιώταισ, ἀλλὰ τοὺσ ἀγαθόν τι πεποιηκότασ ἐξαπατῆσαι, καὶ ταῦτ’ οὐ μικρὰν ζημίαν ὀφλήσειν μέλλουσαν;

οὐ γὰρ εἰ μὴ χρήματ’ ἀπόλλυτε μόνον σκεπτέον, ἀλλ’ εἰ καὶ δόξαν χρηστήν, περὶ ἧσ μᾶλλον σπουδάζετ’ ἢ περὶ χρημάτων, καὶ οὐ μόνον ὑμεῖσ, ἀλλὰ καὶ οἱ πρόγονοι.

τεκμήριον δέ· χρήματα μὲν γὰρ πλεῖστά ποτε κτησάμενοι πάνθ’ ὑπὲρ φιλοτιμίασ ἀνήλωσαν, ὑπὲρ δὲ δόξησ οὐδένα πώποτε κίνδυνον ἐξέστησαν, ἀλλὰ καὶ τὰσ ἰδίασ οὐσίασ προσαναλίσκοντεσ διετέλουν. νῦν τοίνυν οὗτοσ ὁ νόμοσ ταύτην ἀντὶ καλῆσ αἰσχρὰν τῇ πόλει περιάπτει, καὶ οὔτε τῶν προγόνων οὔθ’ ὑμῶν ἀξίαν. τρία γὰρ τὰ μέγιστ’ ὀνείδη κτᾶται, φθονεροὺσ ἀπίστουσ ἀχαρίστουσ εἶναι δοκεῖν. ὅτι τοίνυν οὐδ’ ἐστὶν ὅλωσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦ ἤθουσ τοῦ ὑμετέρου κύριον ποιῆσαι τοιοῦτον νόμον, καὶ τοῦτο πειράσομαι δεῖξαι διὰ βραχέων, ἕν τι τῶν πρότερον πεπραγμένων τῇ πόλει διεξελθών.

λέγονται χρήμαθ’ οἱ τριάκοντα δανείσασθαι παρὰ Λακεδαιμονίων ἐπὶ τοὺσ ἐν Πειραιεῖ. ἐπειδὴ δ’ ἡ πόλισ εἰσ ἓν ἦλθεν καὶ τὰ πράγματ’ ἐκεῖνα κατέστη, πρέσβεισ πέμψαντεσ οἱ Λακεδαιμόνιοι τὰ χρήματα ταῦτ’ ἀπῄτουν. λόγων δὲ γιγνομένων καὶ τῶν μὲν τοὺσ δανεισαμένουσ ἀποδοῦναι κελευόντων, τοὺσ ἐξ ἄστεωσ, τῶν δὲ τοῦτο πρῶτον ὑπάρξαι τῆσ ὁμονοίασ σημεῖον ἀξιούντων, κοινῇ διαλῦσαι τὰ χρήματα, φασὶ τὸν δῆμον ἑλέσθαι συνεισενεγκεῖν αὐτὸν καὶ μετασχεῖν τῆσ δαπάνησ, ὥστε μὴ λῦσαι τῶν ὡμολογημένων μηδέν.

πῶσ οὖν οὐ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ τότε μὲν τοῖσ ἠδικηκόσιν ὑμᾶσ ὑπὲρ τοῦ μὴ ψεύσασθαι τὰ χρήματ’ εἰσφέρειν ἠθελήσατε, νῦν δ’ ἐξὸν ὑμῖν ἄνευ δαπάνησ τὰ δίκαια ποιῆσαι τοῖσ εὐεργέταισ, λύσασι τὸν νόμον, ψεύδεσθαι μᾶλλον αἱρήσεσθε; ἐγὼ μὲν οὐκ ἀξιῶ. τὸ μὲν τοίνυν τῆσ πόλεωσ ἦθοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ἐπ’ ἄλλων πολλῶν καὶ ἐφ’ ὧν εἶπον ἴδοι τισ ἂν τοιοῦτον, ἀψευδὲσ καὶ χρηστόν, οὐ τὸ λυσιτελέστατον πρὸσ ἀργύριον σκοποῦν, ἀλλὰ τί καὶ καλὸν πρᾶξαι.

τὸ δὲ τοῦ θέντοσ τὸν νόμον, τὰ μὲν ἄλλ’ ἔγωγ’ οὐκ οἶδα, οὐδὲ λέγω φλαῦρον οὐδὲν οὐδὲ σύνοιδα, ἐκ δὲ τοῦ νόμου σκοπῶν εὑρίσκω πολὺ τούτου κεχωρισμένον. φημὶ τοίνυν ἐγὼ κάλλιον εἶναι τοῦτον ὑμῖν ἀκολουθῆσαι περὶ τοῦ λῦσαι τὸν νόμον ἢ ὑμᾶσ τούτῳ περὶ τοῦ θέσθαι, καὶ λυσιτελέστερον εἶναι καὶ ὑμῖν καὶ τούτῳ τὴν πόλιν πεπεικέναι Λεπτίνην ὅμοιον αὐτῇ γενέσθαι δοκεῖν ἢ αὐτὴν ὑπὸ τούτου πεπεῖσθαι ὁμοίαν εἶναι τούτῳ·

οὐδὲ γὰρ εἰ πάνυ χρηστόσ ἐσθ’, ὡσ ἐμοῦ γ’ ἕνεκ’ ἔστω, βελτίων ἐστὶ τῆσ πόλεωσ τὸ ἦθοσ. νομίζω τοίνυν ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ἄμεινον ἂν περὶ τοῦ παρόντοσ βουλεύσασθαι, εἰ κἀκεῖνο μάθοιτε, ὅτι ᾧ μόνῳ μείζουσ εἰσὶν αἱ παρὰ τῶν δήμων δωρειαὶ τῶν παρὰ τῶν ἄλλων πολιτειῶν διδομένων, καὶ τοῦτ’ ἀφαιρεῖται νῦν τῷ νόμῳ.

τῇ μὲν γὰρ χρείᾳ τῇ τῶν εὑρισκομένων τὰσ δωρειὰσ οἱ τύραννοι καὶ οἱ τὰσ ὀλιγαρχίασ ἔχοντεσ μάλιστα δύνανται τιμᾶν· πλούσιον γὰρ ὃν ἂν βούλωνται παραχρῆμ’ ἐποίησαν· τῇ δὲ τιμῇ καὶ τῇ βεβαιότητι τὰσ παρὰ τῶν δήμων δωρειὰσ εὑρήσετ’ οὔσασ βελτίουσ. τό τε γὰρ μὴ μετ’ αἰσχύνησ ὡσ κολακεύοντα λαμβάνειν, ἀλλ’ ἐν ἰσηγορίᾳ δοκοῦντ’ ἄξιόν τινοσ εἶναι τιμᾶσθαι τῶν καλῶν ἐστι, τό θ’ ὑπὸ τῶν ὁμοίων ἑκόντων θαυμάζεσθαι τοῦ παρὰ τοῦ δεσπότου λαμβάνειν ὁτιοῦν κρεῖττον εἶναι δοκεῖ.

παρὰ μὲν γὰρ ἐκείνοισ μείζων ἐστὶν ὁ τοῦ μέλλοντοσ φόβοσ τῆσ παρούσησ χάριτοσ, παρὰ δ’ ὑμῖν ἀδεῶσ ἃν λάβῃ τισ ἔχειν ὑπῆρχε τὸν γοῦν ἄλλον χρόνον. ὁ τοίνυν τὴν πίστιν ἀφαιρῶν τῶν δωρειῶν νόμοσ, οὗτοσ, ᾧ μόνῳ κρείττουσ εἰσὶν αἱ παρ’ ὑμῶν δωρειαί, τοῦτ’ ἀφαιρεῖται.

καίτοι τῶν ἁπασῶν ἧσ ἄν τινοσ πολιτείασ τὸ κομίζεσθαι τοὺσ εὔνουσ τοῖσ καθεστῶσιν χάριν ἐξέλῃσ, οὐ μικρὰν φυλακὴν αὐτῶν ταύτην ἀφῃρηκὼσ ἔσει. τάχα τοίνυν ἴσωσ ἐκεῖνο λέγειν ἂν ἐπιχειρήσειε Λεπτίνησ, ἀπάγων ὑμᾶσ ἀπὸ τούτων, ὡσ αἱ λῃτουργίαι νῦν μὲν εἰσ πένητασ ἀνθρώπουσ ἔρχονται, ἐκ δὲ τοῦ νόμου τούτου λῃτουργήσουσιν οἱ πλουσιώτατοι.

ἔστι δὲ τοῦθ’ οὑτωσὶ μὲν ἀκοῦσαι λόγον τιν’ ἔχον· εἰ δέ τισ αὔτ’ ἀκριβῶσ ἐξετάσειε, ψεῦδοσ ἂν φανείη. εἰσὶ γὰρ δήπου παρ’ ἡμῖν αἵ τε τῶν μετοίκων λῃτουργίαι καὶ αἱ πολιτικαί, ὧν ἑκατέρων ἐστὶ τοῖσ εὑρημένοισ ἡ ἀτέλεια ἣν οὗτοσ ἀφαιρεῖται. τῶν γὰρ εἰσ τὸν πόλεμον καὶ τὴν σωτηρίαν τῆσ πόλεωσ εἰσφορῶν καὶ τριηραρχιῶν ὀρθῶσ καὶ δικαίωσ οὐδείσ ἐστ’ ἀτελὴσ ἐκ τῶν παλαιῶν νόμων, οὐδ’ οὓσ οὗτοσ ἔγραψε, τοὺσ ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ. σκεψώμεθα δὴ τίνασ ἡμῖν εἰσποιεῖ χορηγοὺσ εἰσ ἐκείνασ τὰσ λῃτουργίασ, καὶ πόσουσ, ἐὰν μὴ τούτῳ προσέχωμεν, ἀφήσει.

οἱ μὲν τοίνυν πλουσιώτατοι τριηραρχοῦντεσ ἀεὶ τῶν χορηγιῶν ἀτελεῖσ ὑπάρχουσιν, οἱ δ’ ἐλάττω τῶν ἱκανῶν κεκτημένοι, τὴν ἀναγκαίαν ἀτέλειαν ἔχοντεσ, ἔξω τοῦ τέλουσ εἰσὶ τούτου· οὐκοῦν τούτων μὲν οὐδετέρων οὐδεὶσ διὰ τὸν νόμον ἡμῖν προσέσται χορηγόσ. ἀλλὰ νὴ Δί’ εἰσ τὰσ τῶν μετοίκων λῃτουργίασ εἰσποιεῖ πολλούσ.

ἀλλ’ ἐὰν δείξῃ πέντε, ἐγὼ ληρεῖν ὁμολογῶ. θήσω τοίνυν ἐγὼ μὴ τοιοῦτον εἶναι τοῦτο, ἀλλὰ καὶ τῶν μετοίκων πλείονασ ἢ τοσούτουσ, ἐὰν ὁ νόμοσ τεθῇ, τοὺσ λῃτουργοῦντασ ἔσεσθαι, καὶ τῶν πολιτῶν μηδέν’ ἐκ τριηραρχίασ ὑπάρξειν ἀτελῆ. σκεψώμεθα δὴ τί τοῦτο τῇ πόλει, ἐὰν ἅπαντεσ οὗτοι λῃτουργῶσιν· φανήσεται γὰρ οὐδὲ πολλοῦ δεῖ τῆσ γενησομένησ ἄξιον αἰσχύνησ. ὁρ́α δ’ οὑτωσί.

εἰσὶ τῶν ξένων ἀτελεῖσ ‐ δέκα θήσω· καὶ μὰ τοὺσ θεούσ, ὅπερ εἶπον ἀρτίωσ, οὐκ οἶμαι πέντ’ εἶναι. καὶ μὴν τῶν γε πολιτῶν οὐκ εἰσὶ <πλείουσ ἢ> πέντ’ ἢ ἕξ. οὐκοῦν ἀμφοτέρων ἑκκαίδεκα. ποιήσωμεν αὐτοὺσ εἴκοσιν, εἰ δὲ βούλεσθε, τριάκοντα. πόσοι δή ποτ’ εἰσὶν οἱ κατ’ ἐνιαυτὸν τὰσ ἐγκυκλίουσ λῃτουργίασ λῃτουργοῦντεσ, χορηγοὶ καὶ γυμνασίαρχοι καὶ ἑστιάτορεσ; ἑξήκοντ’ ἴσωσ ἢ μικρῷ πλείουσ σύμπαντεσ οὗτοι. ἵν’ οὖν τριάκοντ’ ἄνθρωποι πλείουσ παρὰ πάντα τὸν χρόνον λῃτουργήσωσιν ἡμῖν, τοὺσ ἅπαντασ ἀπίστωσ πρὸσ ἡμᾶσ αὐτοὺσ διαθῶμεν;

ἀλλ’ ἴσμεν ἐκεῖνο δήπου, ὅτι λῃτουργήσουσιν μέν, ἄνπερ ἡ πόλισ ᾖ, πολλοὶ καὶ οὐκ ἐπιλείψουσιν, εὖ δὲ ποιεῖν ἡμᾶσ οὐδεὶσ ἐθελήσει, τοὺσ πρότερον ποιήσαντασ ἐὰν ἠδικημένουσ ἴδῃ. εἰε͂ν.

εἰ δὲ δὴ τὰ μάλιστ’ ἐπέλειπον οἱ χορηγεῖν οἱοῖ́ τε, πρὸσ Διὸσ πότερον κρεῖττον ἦν εἰσ συντέλειαν ἀγαγεῖν τὰσ χορηγίασ ὥσπερ τὰσ τριηραρχίασ, ἢ τοὺσ εὐεργέτασ ἀφελέσθαι τὰ δοθέντα; ἐγὼ μὲν ἐκεῖν’ οἶμαι. νῦν μέν γε τὸν χρόνον, ὃν ἂν τούτων ἕκαστοσ λῃτουργῇ, δίδωσι τὴν ἀνάπαυσιν αὐτοῖσ μόνον, μετὰ ταῦτα δ’ οὐδὲν ἔλαττον ἕκαστοσ αὐτῶν ἀναλώσει· τότε δ’ ἄν, μικρᾶσ συντελείασ ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων ἑκάστῳ γιγνομένησ, οὐδὲν ἔπασχε δεινὸν οὐδείσ, οὐδ’ εἰ πάνυ μικρὰ κεκτημένοσ ἦν. οὕτω τοίνυν τινέσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σφόδρ’ ἔχουσ’ ἀλογίστωσ ὥστ’ ἐπιχειροῦσι λέγειν πρὸσ μὲν ταῦτ’ οὐδέν, ἄλλα δὲ τοιαδί, ὡσ ἄρα δεινόν, εἰ ἐν κοινῷ μὲν μηδ’ ὁτιοῦν ὑπάρχει τῇ πόλει, ἰδίᾳ δέ τινεσ πλουτήσουσ’ ἀτελείασ ἐπειλημμένοι.

ἔστι δὲ ταῦτ’ ἀμφότερ’ οὐχὶ δίκαιον λέγειν. εἰ μὲν γάρ τισ ἔχει πολλὰ μηδὲν ὑμᾶσ ἀδικῶν, οὐχὶ δεῖ δήπου τούτῳ βασκαίνειν· εἰ δ’ ὑφῃρημένον φήσουσιν ἤ τιν’ ἄλλον οὐχ ὃν προσήκει τρόπον, εἰσὶ νόμοι καθ’ οὓσ προσήκει κολάζειν. ὅτε δὲ τοῦτο μὴ ποιοῦσιν, οὐδὲ τὸν λόγον αὐτοῖσ τοῦτον λεκτέον. καὶ μὴν περὶ τοῦ γε μὴ εἶναι χρήματα κοινὰ τῇ πόλει, ἐκεῖν’ ὑμᾶσ δεῖ σκοπεῖν, ὅτι οὐδὲν ἔσεσθ’ εὐπορώτεροι, τὰσ ἀτελείασ ἐὰν ἀφέλησθε·

οὐ γὰρ κοινωνεῖ ταῖσ δημοσίαισ προσόδοισ καὶ περιουσίαισ ταῦτα τἀναλώματ’ οὐδέν. χωρὶσ δὲ τούτων νυνὶ τῇ πόλει, δυοῖν ἀγαθοῖν ὄντοιν, πλούτου καὶ τοῦ πρὸσ ἅπαντασ πιστεύεσθαι, ἐστὶ τὸ τῆσ πίστεωσ ὑπάρχον. εἰ δέ τισ οἰέται δεῖν, ὅτι χρήματ’ οὐκ ἔχομεν, μηδὲ δόξαν ἔχειν ἡμᾶσ χρηστήν, οὐ καλῶσ φρονεῖ. ἐγὼ μὲν γὰρ εὔχομαι τοῖσ θεοῖσ, μάλιστα μὲν ἡμῖν καὶ χρήματα πολλὰ γενέσθαι, εἰ δὲ μή, τό γε πιστοῖσ εἶναι καὶ βεβαίοισ δοκεῖν διαμεῖναι. φέρε δὴ καὶ τὰσ εὐπορίασ, ἃσ ἀναπαυομένουσ τινὰσ εὐπορήσειν οὗτοι φήσουσιν, εἰσ δέον ὑμῖν γιγνομένασ δείξω.

ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι τῶν τριηραρχιῶν οὐδείσ ἐστ’ ἀτελὴσ οὐδὲ τῶν εἰσφορῶν τῶν εἰσ τὸν πόλεμον. οὔκουν ὁ πολλὰ κεκτημένοσ, οὗτοσ, ὅστισ ἂν ᾖ, πόλλ’ εἰσ ταῦτα συντελεῖ; πᾶσ’ ἀνάγκη. καὶ μὴν ὅτι δεῖ τὴν εὐπορίαν εἰσ ταῦθ’ ὑπάρχειν πλείστην τῇ πόλει, πάντεσ ἂν ὁμολογήσειαν· παρὰ μὲν γὰρ τὰσ ἐπὶ τῶν χορηγιῶν δαπάνασ ἡμέρασ μέροσ μικρὸν ἡ χάρισ τοῖσ θεωμένοισ ἡμῶν, παρὰ δὲ τὰσ τῶν εἰσ τὸν πόλεμον παρασκευῶν ἀφθονίασ πάντα τὸν χρόνον ἡ σωτηρία πάσῃ τῇ πόλει. ὥσθ’ ὅσον ἐνθάδ’ ἀφίετε, ἐκεῖ κομίζεσθε, καὶ δίδοτ’ ἐν τιμῆσ μέρει ταῦθ’ ἃ καὶ μὴ λαβοῦσιν ἔστιν ἔχειν τοῖσ τοῦ τριηραρχεῖν ἄξια κεκτημένοισ.

ἀλλὰ μὴν ὅτι τῶν τριηραρχιῶν οὐδείσ ἐστ’ ἀτελήσ, οἶμαι μὲν ὑμᾶσ εἰδέναι πάντασ, ὅμωσ δὲ καὶ τὸν νόμον ὑμῖν αὐτὸν ἀναγνώσεται. λαβὲ τὸν περὶ τῶν τριηραρχιῶν νόμον καὶ λέγε τοῦτ’ αὐτό. ἀτελῆ δὲ μηδένα εἶναι τριηραρχίασ πλὴν τῶν ἐννέα ἀρχόντων.

ὁρᾶθ’ ὡσ σαφῶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μηδέν’ εἶναι τριηραρχίασ ἀτελῆ διείρηκεν ὁ νόμοσ πλὴν τῶν ἐννέ’ ἀρχόντων.

οὐκοῦν οἱ μὲν ἐλάττω κεκτημένοι τοῦ τριηραρχίασ ἄξι’ ἔχειν ἐν ταῖσ εἰσφοραῖσ συντελοῦσιν εἰσ τὸν πόλεμον, οἱ δ’ ἐφικνούμενοι τοῦ τριηραρχεῖν εἰσ ἀμφότερ’ ὑμῖν ὑπάρξουσι χρήσιμοι, καὶ τριηραρχεῖν καὶ εἰσφέρειν. τίν’ οὖν ῥᾳστώνην τοῖσ πολλοῖσ ὁ σόσ, ὦ Λεπτίνη, ποιεῖ νόμοσ, εἰ μιᾶσ ἢ δυοῖν φυλαῖν ἕνα χορηγὸν καθίστησιν, ὃσ ἀνθ’ ἑνὸσ ἄλλου τοῦθ’ ἅπαξ ποιήσασ ἀπηλλάξεται; ἐγὼ μὲν οὐχ ὁρῶ. τῆσ δέ γ’ αἰσχύνησ ὅλην ἀναπίμπλησι τὴν πόλιν καὶ τῆσ ἀπιστίασ. οὔκουν ὅτε πολλῷ μείζονα βλάψει τῶν ὠφελειῶν ὧν ἔχει, προσήκει λελύσθαι παρὰ τοῖσδ’ αὐτόν; ἔγωγ’ ἂν φαίην. ἔτι δ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, διὰ τὸ γεγράφθαι ἐν τῷ νόμῳ διαρρήδην αὐτοῦ μηδένα μήτε τῶν πολιτῶν μήτε τῶν ἰσοτελῶν μήτε τῶν ξένων εἶναι ἀτελῆ, μὴ διῃρῆσθαι δ’ ὅτου ἀτελῆ, χορηγίασ ἤ τινοσ ἄλλου τέλουσ, ἀλλ’ ἁπλῶσ ἀτελῆ μηδένα πλὴν τῶν ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ, καὶ ἐν μὲν τῷ μηδένα πάντασ περιλαμβάνειν τοὺσ ἄλλουσ, ἐν δὲ τῷ τῶν ξένων μὴ διορίζειν τῶν οἰκούντων Ἀθήνησιν, ἀφαιρεῖται καὶ Λεύκωνα τὸν ἄρχοντα Βοσπόρου καὶ τοὺσ παῖδασ αὐτοῦ τὴν δωρειὰν ἣν ὑμεῖσ ἔδοτ’ αὐτοῖσ.

ἔστι γὰρ γένει μὲν δήπου ὁ Λεύκων ξένοσ, τῇ δὲ παρ’ ὑμῶν ποιήσει πολίτησ·

κατ’ οὐδέτερον δ’ αὐτῷ τὴν ἀτέλειαν ἔστιν ἔχειν ἐκ τούτου τοῦ νόμου. καίτοι τῶν μὲν ἄλλων εὐεργετῶν χρόνον τιν’ ἕκαστοσ ἡμῖν χρήσιμον αὑτὸν παρέσχεν, οὗτοσ δέ, ἂν σκοπῆτε, φανήσεται συνεχῶσ ἡμᾶσ εὖ ποιῶν, καὶ ταῦθ’ ὧν μάλισθ’ ἡμῶν ἡ πόλισ δεῖται. ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’, ὅτι πλείστῳ τῶν πάντων ἀνθρώπων ἡμεῖσ ἐπεισάκτῳ σίτῳ χρώμεθα.

πρὸσ τοίνυν ἅπαντα τὸν ἐκ τῶν ἄλλων ἐμπορίων ἀφικνούμενον ὁ ἐκ τοῦ Πόντου σῖτοσ εἰσπλέων ἐστίν. εἰκότωσ· οὐ γὰρ μόνον διὰ τὸ τὸν τόπον τοῦτον σῖτον ἔχειν πλεῖστον τοῦτο γίγνεται, ἀλλὰ διὰ τὸ κύριον ὄντα τὸν Λεύκων’ αὐτοῦ τοῖσ ἄγουσιν Ἀθήναζε ἀτέλειαν δεδωκέναι, καὶ κηρύττειν πρώτουσ γεμίζεσθαι τοὺσ ὡσ ὑμᾶσ πλέοντασ. ἔχων γὰρ ἐκεῖνοσ ἑαυτῷ καὶ τοῖσ παισὶ τὴν ἀτέλειαν ἅπασι δέδωκεν ὑμῖν. τοῦτο δ’ ἡλίκον ἐστὶ θεωρήσατε.

ἐκεῖνοσ πράττεται τοὺσ παρ’ αὑτοῦ σῖτον ἐξάγοντασ τριακοστήν. αἱ τοίνυν παρ’ ἐκείνου δεῦρ’ ἀφικνούμεναι σίτου μυριάδεσ περὶ τετταράκοντ’ εἰσί· καὶ τοῦτ’ ἐκ τῆσ παρὰ τοῖσ σιτοφύλαξιν ἀπογραφῆσ ἄν τισ ἴδοι. οὐκοῦν παρὰ μὲν τὰσ τριάκοντα μυριάδασ μυρίουσ δίδωσι μεδίμνουσ ἡμῖν, παρὰ δὲ τὰσ δέκα ὡσπερανεὶ τρισχιλίουσ. τοσούτου τοίνυν δεῖ ταύτην ἀποστερῆσαι τὴν δωρειὰν τὴν πόλιν, ὥστε προσκατασκευάσασ ἐμπόριον Θευδοσίαν, ὅ φασιν οἱ πλέοντεσ οὐδ’ ὁτιοῦν χεῖρον εἶναι τοῦ Βοσπόρου, κἀνταῦθ’ ἔδωκε τὴν ἀτέλειαν ἡμῖν.

καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ, πόλλ’ ἂν ἔχων εἰπεῖν, ὅσ’ εὐεργέτηκεν ὑμᾶσ οὗτοσ ἁνὴρ καὶ αὐτὸσ καὶ οἱ πρόγονοι· ἀλλὰ πρωπέρυσιν σιτοδείασ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποισ γενομένησ οὐ μόνον ὑμῖν ἱκανὸν σῖτον ἀπέστειλεν, ἀλλὰ τοσοῦτον ὥστε πεντεκαίδεκ’ ἀργυρίου τάλαντα, ἃ Καλλισθένησ διῴκησε, προσπεριγενέσθαι. τί οὖν οἰέσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτον τὸν τοιοῦτον περὶ ὑμᾶσ γεγενημένον, ἐὰν ἀκούσῃ νόμῳ τὴν ἀτέλειαν ὑμᾶσ ἀφῃρημένουσ αὐτὸν καὶ μηδ’ ἂν μεταδόξῃ ποτὲ ψηφισαμένουσ ἐξεῖναι δοῦναι;

ἆρ’ ἀγνοεῖθ’ ὅτι ὁ αὐτὸσ νόμοσ οὗτοσ ἐκεῖνόν τ’ ἀφαιρήσεται τὴν ἀτέλειαν, κύριοσ ἂν γένηται, καὶ ὑμῶν τοὺσ παρ’ ἐκείνου σιτηγοῦντασ; οὐ γὰρ δήπου τοῦτό γ’ ὑπείληφεν οὐδείσ, ὡσ ἐκεῖνοσ ὑπομενεῖ ἑαυτῷ μὲν ἀκύρουσ εἶναι τὰσ παρ’ ὑμῶν δωρειάσ, ὑμῖν δὲ μένειν τὰσ παρ’ ἑαυτοῦ.

οὐκοῦν πρὸσ πολλοῖσ οἷσ βλάψειν ὑμᾶσ ὁ νόμοσ φαίνεται, καὶ προσαφαιρεῖταί τι τῶν ὑπαρχόντων ἤδη. εἶθ’ ὑμεῖσ ἔτι σκοπεῖτ’ εἰ χρὴ τοῦτον ἐξαλεῖψαι, καὶ οὐ πάλαι βεβούλευσθε; ἀνάγνωθι λαβὼν αὐτοῖσ τὰ ψηφίσματα τὰ περὶ τοῦΛεύκωνοσ. ὡσ μὲν εἰκότωσ καὶ δικαίωσ τετύχηκεν τῆσ ἀτελείασ παρ’ ὑμῶν ὁ Λεύκων, ἀκηκόατ’ ἐκ τῶν ψηφισμάτων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί.

τούτων δ’ ἁπάντων στήλασ ἀντιγράφουσ ἐστήσαθ’ ὑμεῖσ κἀκεῖνοσ, τὴν μὲν ἐν Βοσπόρῳ, τὴν δ’ ἐν Πειραιεῖ, τὴν δ’ ἐφ’ Ιἑρῷ. σκοπεῖτε δὴ πρὸσ ὅσησ κακίασ ὑπερβολὴν ὑμᾶσ ὁ νόμοσ προάγει, ὃσ ἀπιστότερον τὸν δῆμον καθίστησ’ ἑνὸσ ἀνδρόσ. μὴ γὰρ οἰέσθ’ ὑμῖν ἄλλο τι τὰσ στήλασ ἑστάναι ταύτασ ἢ τούτων πάντων ὧν ἔχετ’ ἢ δεδώκατε συνθήκασ, αἷσ ὁ μὲν Λεύκων ἐμμένων φανεῖται καὶ ποιεῖν ἀεί τι προθυμούμενοσ ὑμᾶσ εὖ, ὑμεῖσ δ’ ἑστώσασ ἀκύρουσ πεποιηκότεσ, ὃ πολὺ δεινότερον τοῦ καθελεῖν·

αὗται γὰρ οὑτωσὶ τοῖσ βουλομένοισ κατὰ τῆσ πόλεωσ βλασφημεῖν τεκμήριον ὡσ ἀληθῆ λέγουσιν ἑστήξουσιν. φέρ’, ἐὰν δὲ δὴ πέμψασ ὡσ ἡμᾶσ ὁ Λεύκων ἐρωτᾷ, τί ἔχοντεσ ἐγκαλέσαι καὶ τί μεμφόμενοι τὴν ἀτέλειαν αὐτὸν ἀφῄρησθε, τί πρὸσ θεῶν ἐροῦμεν ἢ τί γράψει ποθ’ ὁ τὸ ψήφισμ’ ὑπὲρ ἡμῶν γράφων;

ὅτι νὴ Δί’ ἦσάν τινεσ τῶν εὑρημένων ἀνάξιοι.

ἐὰν οὖν εἴπῃ πρὸσ ταῦτ’ ἐκεῖνοσ καὶ γὰρ Ἀθηναίων τινὲσ ἴσωσ φαῦλοι, καὶ οὐ διὰ ταῦτ’ ἐγὼ τοὺσ χρηστοὺσ ἀφειλόμην, ἀλλὰ τὸν δῆμον νομίζων χρηστὸν πάντασ ἔχειν ἐῶ, οὐ δικαιότερ’ ἡμῶν ἐρεῖ; ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ. παρὰ πᾶσι γὰρ ἀνθρώποισ μᾶλλόν ἐστιν ἔθοσ διὰ τοὺσ εὐεργέτασ καὶ ἄλλουσ τινὰσ εὖ ποιεῖν τῶν μὴ χρηστῶν ἢ διὰ τοὺσ φαύλουσ τοὺσ ὁμολογουμένωσ ἀξίουσ χάριτοσ τὰ δοθέντ’ ἀφαιρεῖσθαι. καὶ μὴν οὐδ’ ὅπωσ οὐκ ἀντιδώσει τῷ Λεύκωνί τισ, ἂν βούληται, δύναμαι σκοπούμενοσ εὑρεῖν.

χρήματα μὲν γάρ ἐστιν ἀεὶ παρ’ ὑμῖν αὐτοῦ, κατὰ δὲ τὸν νόμον τοῦτον, ἐάν τισ ἐπ’ αὔτ’ ἔλθῃ, ἢ στερήσεται τούτων ἢ λῃτουργεῖν ἀναγκασθήσεται. ἔστι δ’ οὐ τὸ τῆσ δαπάνησ μέγιστον ἐκείνῳ, ἀλλ’ ὅτι τὴν δωρειὰν ὑμᾶσ αὐτὸν ἀφῃρῆσθαι νομιεῖ. οὐ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μὴ Λεύκων ἀδικηθῇ μόνον δεῖ σκοπεῖν, ᾧ φιλοτιμίασ ἕνεχ’ ἡ περὶ τῆσ δωρειᾶσ σπουδὴ γένοιτ’ ἄν, οὐ χρείασ, ἀλλὰ καὶ εἴ τισ ἄλλοσ εὖ μὲν ἐποίησεν ὑμᾶσ εὖ πράττων, εἰσ δέον δὲ νῦν γέγον’ αὐτῷ τὸ λαβεῖν παρ’ ὑμῶν τὴν ἀτέλειαν.

τίσ οὖν οὗτόσ ἐστιν; Ἐπικέρδησ ὁ Κυρηναῖοσ, ὅσ, εἴπερ τισ ἄλλοσ τῶν εἰληφότων, δικαίωσ ἠξιώθη ταύτησ τῆσ τιμῆσ, οὐ τῷ μεγάλ’ ἢ θαυμάσι’ ἡλίκα δοῦναι, ἀλλὰ τῷ παρὰ τοιοῦτον καιρὸν ἐν ᾧ καὶ τῶν εὖ πεπονθότων ἔργον ἦν εὑρεῖν ἐθέλοντά τινα ὧν εὐεργέτητο μεμνῆσθαι. οὗτοσ γὰρ ἁνήρ, ὡσ τὸ ψήφισμα τοῦτο δηλοῖ τὸ τότ’ αὐτῷ γραφέν, τοῖσ ἁλοῦσι τότ’ ἐν Σικελίᾳ τῶν πολιτῶν, ἐν τοιαύτῃ συμφορᾷ καθεστηκόσιν, ἔδωκε μνᾶσ ἑκατὸν καὶ τοῦ μὴ τῷ λιμῷ πάντασ αὐτοὺσ ἀποθανεῖν αἰτιώτατοσ ἐγένετο.

καὶ μετὰ ταῦτα, δοθείσησ ἀτελείασ αὐτῷ διὰ ταῦτα παρ’ ὑμῶν, ὁρῶν ἐν τῷ πολέμῳ πρὸ τῶν τριάκοντα μικρὸν σπανίζοντα τὸν δῆμον χρημάτων, τάλαντον ἔδωκεν αὐτὸσ ἐπαγγειλάμενοσ. σκέψασθε δὴ πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πῶσ ἂν ἄνθρωποσ μᾶλλον φανερὸσ γένοιτ’ εὔνουσ ὢν ὑμῖν, ἢ πῶσ ἧττον ἄξιοσ ἀδικηθῆναι, ἢ πρῶτον μὲν εἰ παρὼν τῷ τῆσ πόλεωσ ἀτυχήματι μᾶλλον ἕλοιτο τοὺσ ἀτυχοῦντασ καὶ τὴν παρὰ τούτων χάριν, ἥτισ ποτ’ ἔμελλεν ἔσεσθαι, ἢ τοὺσ ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ κεκρατηκότασ καὶ παρ’ οἷσ ἦν, δεύτερον δέ, ἑτέραν χρείαν ἰδών, εἰ φαίνοιτο διδοὺσ καὶ μὴ πῶσ ἰδίᾳ τὰ ὄντα σώσει προνοούμενοσ, ἀλλ’ ὅπωσ τῶν ὑμετέρων μηδὲν ἐνδεῶσ ἕξει τὸ καθ’ αὑτόν.

τοῦτον μέντοι τὸν τῷ μὲν ἔργῳ παρὰ τοὺσ μεγίστουσ καιροὺσ οὑτωσὶ κοινὰ τὰ ὄντα τῷ δήμῳ κεκτημένον, τῷ δὲ ῥήματι καὶ τῇ τιμῇ τὴν ἀτέλειαν ἔχοντα, οὐχὶ τὴν ἀτέλειαν ἀφαιρήσεσθε οὐδὲ γὰρ οὔσῃ χρώμενοσ φαίνεται, ἀλλὰ τὸ πιστεύειν ὑμῖν, οὗ τί γένοιτ’ ἂν αἴσχιον;

τὸ τοίνυν ψήφισμ’ ὑμῖν αὔτ’ ἀναγνώσεται τὸ τότε ψηφισθὲν τῷ ἀνδρί. καὶ θεωρεῖτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅσα ψηφίσματ’ ἄκυρα ποιεῖ ὁ νόμοσ, καὶ οἱούσ ἀνθρώπουσ ἀδικεῖ, καὶ ἐν ὁποίοισ καιροῖσ χρησίμουσ ὑμῖν παρασχόντασ ἑαυτούσ· εὑρήσετε γὰρ τούτουσ, οὓσ ἥκιστα προσῆκεν, ἀδικοῦντα. λέγε. τὰσ μὲν εὐεργεσίασ ἀνθ’ ὧν εὑρ́ετο τὴν ἀτέλειαν ὁ Ἐπικέρδησ ἀκηκόατ’ ἐκ τῶν ψηφισμάτων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί.

σκοπεῖτε δὲ μὴ τοῦτο, εἰ μνᾶσ ἑκατὸν καὶ πάλιν τάλαντον ἔδωκεν οὐδὲ γὰρ τοὺσ λαβόντασ ἔγωγ’ ἡγοῦμαι τὸ πλῆθοσ τῶν χρημάτων θαυμάσαι, ἀλλὰ τὴν προθυμίαν καὶ τὸ αὐτὸν ἐπαγγειλάμενον ποιεῖν καὶ τοὺσ καιροὺσ ἐν οἷσ. πάντεσ μὲν γάρ εἰσιν ἴσωσ ἄξιοι χάριν ἀνταπολαμβάνειν οἱ προϋπάρχοντεσ τῷ ποιεῖν εὖ, μάλιστα δ’ οἱ παρὰ τὰσ χρείασ, ὧν εἷσ οὗτοσ ἁνὴρ ὢν φαίνεται.

εἶτ’ οὐκ αἰσχυνόμεθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοὺσ τοῦ τοιούτου παῖδασ εἰ μηδεμίαν ποιησάμενοι τούτων μηδενὸσ μνείαν ἀφῃρημένοι φανούμεθα τὴν δωρειάν, μηδὲν ἔχοντεσ ἐγκαλέσαι; οὐ γὰρ εἰ ἕτεροι μὲν ἦσαν οἱ τότε σωθέντεσ ὑπ’ αὐτοῦ καὶ δόντεσ τὴν ἀτέλειαν, ἕτεροι δ’ ὑμεῖσ οἱ νῦν ἀφαιρούμενοι, ἀπολύει τοῦτο τὴν αἰσχύνην, ἀλλ’ αὐτὸ δὴ τοῦτο καὶ τὸ δεινόν ἐστιν.

εἰ γὰρ οἱ μὲν εἰδότεσ καὶ παθόντεσ ἄξια τούτων ἐνόμιζον εὖ πάσχειν, ἡμεῖσ δ’ οἱ λόγῳ ταῦτ’ ἀκούοντεσ ὡσ ἀναξίων ἀφαιρησόμεθα, πῶσ οὐχ ὑπέρδεινον ποιήσομεν; ὁ αὐτὸσ τοίνυν ἐστί μοι λόγοσ οὗτοσ καὶ περὶ τῶν τοὺσ τετρακοσίουσ καταλυσάντων, καὶ περὶ τῶν ὅτ’ ἔφευγεν ὁ δῆμοσ χρησίμουσ αὑτοὺσ παρασχόντων·

πάντασ γὰρ αὐτοὺσ ἡγοῦμαι δεινότατ’ ἂν παθεῖν, εἴ τι τῶν τότε ψηφισθέντων αὐτοῖσ λυθείη. εἰ τοίνυν τισ ὑμῶν ἐκεῖνο πέπεισται, πολὺ τοῦ δεηθῆναί τινοσ τοιούτου νῦν ἀπέχειν τὴν πόλιν, ταῦτα μὲν εὐχέσθω τοῖσ θεοῖσ, κἀγὼ συνεύχομαι, λογιζέσθω δὲ πρῶτον μὲν ὅτι περὶ νόμου μέλλει φέρειν τὴν ψῆφον ᾧ μὴ λυθέντι δεήσει χρῆσθαι, δεύτερον δ’ ὅτι βλάπτουσιν οἱ πονηροὶ νόμοι καὶ τὰσ ἀσφαλῶσ οἰκεῖν οἰομένασ πόλεισ.

οὐ γὰρ ἂν μετέπιπτε τὰ πράγματ’ ἐπ’ ἀμφότερα, εἰ μὴ τοὺσ μὲν ἐν κινδύνῳ καθεστηκότασ καὶ πράξεισ χρησταὶ καὶ νόμοι καὶ ἄνδρεσ χρηστοὶ καὶ πάντ’ ἐξητασμέν’ ἐπὶ τὸ βέλτιον προῆγε, τοὺσ δ’ ἐν ἁπάσῃ καθεστάναι δοκοῦντασ εὐδαιμονίᾳ πάντα ταῦτ’ ἀμελούμεν’ ὑπέρρει κατὰ μικρόν. τῶν γὰρ ἀνθρώπων οἱ πλεῖστοι κτῶνται μὲν τἀγαθὰ τῷ καλῶσ βουλεύεσθαι καὶ μηδενὸσ καταφρονεῖν, φυλάττειν δ’ οὐκ ἐθέλουσι τοῖσ αὐτοῖσ τούτοισ.

ὃ μὴ πάθητε νῦν ὑμεῖσ, μηδ’ οἰέσθε νόμον τοιοῦτον θέσθαι δεῖν, ὃσ καλῶσ τε πράττουσαν τὴν πόλιν ἡμῶν πονηρᾶσ δόξησ ἀναπλήσει, ἐάν τέ τι συμβῇ ποτέ, ἔρημον τῶν ἐθελησόντων ἀγαθόν τι ποιεῖν καταστήσει. οὐ τοίνυν μόνον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοὺσ ἰδίᾳ γνόντασ εὖ ποιεῖν ὑμᾶσ καὶ παρασχόντασ χρησίμουσ αὑτοὺσ ἐπὶ τηλικούτων καὶ τοιούτων καιρῶν, οἱών μικρῷ πρότερον Φορμίων διεξελήλυθε κἀγὼ νῦν εἴρηκα, ἄξιόν ἐστιν εὐλαβηθῆναι ἀδικῆσαι, ἀλλὰ καὶ πολλοὺσ ἄλλουσ, οἳ πόλεισ ὅλασ, τὰσ ἑαυτῶν πατρίδασ, συμμάχουσ ὑμῖν ἐπὶ τοῦ πρὸσ Λακεδαιμονίουσ πολέμου παρέσχον, καὶ λέγοντεσ ἃ συμφέρει τῇ πόλει τῇ ὑμετέρᾳ καὶ πράττοντεσ·

ὧν ἔνιοι διὰ τὴν πρὸσ ὑμᾶσ εὔνοιαν στέρονται τῆσ πατρίδοσ.

ὧν ἐπέρχεταί μοι πρώτουσ ἐξετάσαι τοὺσ ἐκ Κορίνθου φεύγοντασ. ἀναγκάζομαι δὲ λέγειν πρὸσ ὑμᾶσ ταῦθ’ ἃ παρ’ ὑμῶν τῶν πρεσβυτέρων αὐτὸσ ἀκήκοα. τὰ μὲν οὖν ἄλλ’ ὅσα χρησίμουσ ὑμῖν ἑαυτοὺσ ἐκεῖνοι παρέσχον, ἐάσω· ὁρῶντεσ ἠτυχηκυῖαν τὴν πόλιν καὶ τῆσ παρόδου κρατοῦντασ Λακεδαιμονίουσ, οὐχὶ προὔδωκαν οὐδ’ ἐβουλεύσαντ’ ἰδίᾳ περὶ τῆσ αὑτῶν σωτηρίασ, ἀλλὰ πλησίον ὄντων μεθ’ ὅπλων ἁπάντων Πελοποννησίων ἀνέῳξαν τὰσ πύλασ ὑμῖν βίᾳ τῶν πολλῶν, καὶ μᾶλλον εἵλοντο μεθ’ ὑμῶν τῶν τότε στρατευσαμένων, εἴ τι δέοι, πάσχειν ἢ χωρὶσ ὑμῶν ἀκινδύνωσ σεσῶσθαι, καὶ εἰσέφρουν τὸ στράτευμα, καὶ διέσωσαν καὶ ὑμᾶσ καὶ τοὺσ συμμάχουσ.

ἐπειδὴ δ’ ἡ πρὸσ Λακεδαιμονίουσ εἰρήνη μετὰ ταῦτ’ ἐγένετο, ἡ ἐπ’ Ἀνταλκίδου, ἀντὶ τῶν ἔργων τούτων ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἐξέπεσον.

ὑποδεξάμενοι δ’ ὑμεῖσ αὐτοὺσ ἐποιήσατ’ ἔργον ἀνθρώπων καλῶν κἀγαθῶν· ἐψηφίσασθε γὰρ αὐτοῖσ ἅπανθ’ ὧν ἐδέοντο. εἶτα ταῦτα νῦν εἰ χρὴ κύρι’ εἶναι σκοποῦμεν; ἀλλ’ ὁ λόγοσ πρῶτον αἰσχρὸσ τοῖσ σκοπουμένοισ, εἴ τισ ἀκούσειεν ὡσ Ἀθηναῖοι σκοποῦσιν εἰ χρὴ τοὺσ εὐεργέτασ ἐᾶν τὰ δοθέντ’ ἔχειν· πάλαι γὰρ ἐσκέφθαι ταῦτα καὶ ἐγνῶσθαι προσῆκεν. ἀνάγνωθι καὶ τοῦτο τὸ ψήφισμ’ αὐτοῖσ. ἃ μὲν ἐψηφίσασθε τοῖσ φεύγουσιν δι’ ὑμᾶσ Κορινθίων ταῦτ’ ἐστίν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί.

ὁρ́α δέ, εἴ τισ ἐκείνουσ τοὺσ καιροὺσ εἰδὼσ ἢ παρὼν ἤ τινοσ εἰδότοσ διεξιόντοσ ἀκούσασ, ἀκούσαι τοῦ νόμου τούτου τὰσ τότε δωρειὰσ δοθείσασ ἀφαιρουμένου, ὅσην ἂν κακίαν τῶν θεμένων τὸν νόμον καταγνοίη, οἳ παρὰ μὲν τὰσ χρείασ οὕτω φιλάνθρωποι καὶ πάντα ποιοῦντεσ, ἐπειδὴ δ’ ἐπράξαμεν πάνθ’ ὅσ’ ἂν εὐξαίμεθα, οὕτωσ ἀχάριστοι καὶ κακοί, ὥστε τούσ τ’ ἔχοντασ ἀφῃρήμεθα καὶ τὸ λοιπὸν μηδενὶ δοῦναι ταῦτ’ ἐξεῖναι νόμον τεθήκαμεν. νὴ Δί’ ἀνάξιοι γάρ τινεσ τῶν εὑρημένων ταῦτ’ ἦσαν·

τουτὶ γὰρ παρὰ πάντ’ ἔσται τὸν λόγον αὐτοῖσ. ἔπειτ’ ἐκεῖν’ ἀγνοεῖν φήσομεν, ὅτι τὴν ἀξίαν, ὅταν διδῶμεν, δεῖ σκοπεῖν, οὐ μετὰ ταῦθ’ ὕστερον χρόνῳ παμπληθεῖ; τὸ μὲν γὰρ ἐξ ἀρχῆσ τι μὴ δοῦναι γνώμῃ χρησαμένων ἔργον ἀνθρώπων ἐστί· τὸ δὲ τοὺσ ἔχοντασ ἀφαιρεῖσθαι φθονούντων, τοῦτο δ’ οὐ δεῖ δοκεῖν ὑμᾶσ πεπονθέναι. καὶ μὴν οὐδ’ ἐκεῖν’ ὀκνήσω περὶ τῆσ ἀξίασ αὐτῆσ πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν.

ἐγὼ γὰρ οὐ τὸν αὐτὸν τρόπον νομίζω πόλει τὸν ἄξιον ἐξεταστέον εἶναι καὶ ἰδιώτῃ· οὐδὲ γὰρ περὶ τῶν αὐτῶν ἡ σκέψισ. ἰδίᾳ μὲν γὰρ ἕκαστοσ ἡμῶν σκοπεῖ τίσ ἄξιόσ ἐστιν ἑκάστου κηδεστὴσ ἢ τῶν τοιούτων τι γίγνεσθαι, ταῦτα δὲ καὶ νόμοισ τισὶ καὶ δόξαισ διώρισται· κοινῇ δ’ ἡ πόλισ καὶ ὁ δῆμοσ, ὅστισ ἂν αὐτὸν εὖ ποιῇ καὶ σῴζῃ, τοῦτο δ’ οὐ γένει καὶ δόξῃ κρινόμενον ἴδοι τισ ἄν, ἀλλ’ ἔργῳ. ὅταν μὲν οὖν εὖ πάσχειν δέῃ, τὸν βουλόμενον εὖ ποιεῖν ἡμᾶσ ἐάσομεν, ἐπειδὰν δὲ πάθωμεν, τότε τὴν ἀξίαν τοῦ ποιήσαντοσ σκεψόμεθα; οὐκ ἄρ’ ὀρθῶσ βουλευσόμεθα. ἀλλὰ νὴ Δί’ οὗτοι μόνοι τοῦτο πείσονται, καὶ περὶ τούτων μόνων ποιοῦμαι λόγον τοσοῦτον.

πολλοῦ γε καὶ δέω. ἀλλὰ πάντασ μὲν οὐδ’ ἂν ἐγχειρήσαιμ’ ἐξετάζειν ὅσοι πεποιηκότεσ ὑμᾶσ εὖ διὰ τὸν νόμον, εἰ μὴ λυθήσεται, τὰ δοθέντ’ ἀφαιρεθήσονται· ἓν δ’ ἢ δύο δείξασ ἔτι ψηφίσματ’ ἀπαλλάττομαι τοῦ περὶ τούτων λέγειν. τοῦτο μὲν τοίνυν Θασίουσ τοὺσ μετ’ Ἐκφάντου πῶσ οὐκ ἀδικήσετε, ἐὰν ἀφαιρῆσθε τὴν ἀτέλειαν, οἳ παραδόντεσ ὑμῖν Θάσον καὶ τὴν Λακεδαιμονίων φρουρὰν μεθ’ ὅπλων ἐκβαλόντεσ καὶ Θρασύβουλον εἰσαγαγόντεσ καὶ παρασχόντεσ φίλην ὑμῖν τὴν αὑτῶν πατρίδα αἴτιοι τοῦ γενέσθαι σύμμαχον τὸν περὶ Θρᾴκην τόπον ὑμῖν ἐγένοντο;

τοῦτο δ’ Ἀρχέβιον καὶ Ἡρακλείδην, οἳ Βυζάντιον παραδόντεσ Θρασυβούλῳ κυρίουσ ὑμᾶσ ἐποίησαν τοῦ Ἑλλησπόντου, ὥστε τὴν δεκάτην ἀποδόσθαι καὶ χρημάτων εὐπορήσαντασ Λακεδαιμονίουσ ἀναγκάσαι τοιαύτην, οἱάν ὑμῖν ἐδόκει, ποιήσασθαι τὴν εἰρήνην;

ὧν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μετὰ ταῦτ’ ἐκπεσόντων ἐψηφίσασθ’ ἅπερ, οἶμαι, φεύγουσιν εὐεργέταισ δι’ ὑμᾶσ προσῆκε, προξενίαν, εὐεργεσίαν, ἀτέλειαν ἁπάντων. εἶτα τοὺσ δι’ ὑμᾶσ φεύγοντασ καὶ δικαίωσ τι παρ’ ὑμῶν εὑρομένουσ ἐάσωμεν ἀφαιρεθῆναι ταῦτα, μηδὲν ἔχοντεσ ἐγκαλέσαι; ἀλλ’ αἰσχρὸν ἂν εἰή. μάθοιτε δὲ τοῦτο μάλιστ’ ἄν, ἐκείνωσ εἰ λογίσαισθε πρὸσ ὑμᾶσ αὐτούσ·

εἴ τινεσ νυνὶ τῶν ἐχόντων Πύδναν ἢ Ποτείδαιαν ἤ τι τῶν ἄλλων χωρίων, ἃ Φιλίππῳ μέν ἐστιν ὑπήκοα, ὑμῖν δ’ ἐχθρά, τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ ἡ Θάσοσ ἦν τότε καὶ τὸ Βυζάντιον Λακεδαιμονίοισ μὲν οἰκεῖα, ὑμῖν δ’ ἀλλότρια, παραδώσειν ταῦτ’ ἐπαγγείλαιντο, ἂν αὐτοῖσ τὰσ αὐτὰσ δῶτε δωρειὰσ ὥσπερ Ἐκφάντῳ τῷ Θασίῳ καὶ Ἀρχεβίῳ τῷ Βυζαντίῳ, καί τινεσ τούτων ἀντιλέγοιεν αὐτοῖσ ταῦτα λέγοντεσ, ὡσ δεινὸν εἴ τινεσ μόνοι τῶν ἄλλων μετοίκων μὴ χορηγοῖεν, πῶσ ποτ’ ἂν ἔχοιτε πρὸσ τοὺσ ταῦτα λέγοντασ; ἢ δῆλον ὅτι φωνὴν οὐκ ἂν ἀνάσχοισθ’ ὡσ συκοφαντούντων;

οὔκουν αἰσχρὸν εἰ μέλλοντεσ μὲν εὖ πάσχειν συκοφάντην ἂν τὸν ταῦτα λέγονθ’ ἡγοῖσθε, ἐπὶ τῷ δ’ ἀφελέσθαι τὰσ τῶν προτέρων εὐεργετῶν δωρειὰσ ταῦτα λεγόντων ἀκούσεσθε; φέρε δὴ κἀκεῖν’ ἐξετάσωμεν.

ἀλλὰ τὰ ἔργα τὰ πραχθέντ’ ἔστιν, ἐπειδήπερ ἅπαξ ἐπράχθη. οἱ προδόντεσ τὴν Πύδναν καὶ τἄλλα χωρία τῷ Φιλίππῳ τῷ ποτ’ ἐπαρθέντεσ ἡμᾶσ ἠδίκουν; ἢ πᾶσι πρόδηλον τοῦτο, ὅτι ταῖσ παρ’ ἐκείνου δωρειαῖσ, ἃσ διὰ ταῦτ’ ἔσεσθαι σφίσιν ἡγοῦντο; πότερον οὖν μᾶλλον ἔδει σ’, ὦ Λεπτίνη, τοὺσ ἐχθρούσ, εἰ δύνασαι, πεῖσαι τοὺσ ἐπὶ τοῖσ πρὸσ ἡμᾶσ ἀδικήμασι γιγνομένουσ ἐκείνων εὐεργέτασ μὴ τιμᾶν, ἢ θεῖναι νόμον ἡμῖν ὃσ τῶν τοῖσ ἡμετέροισ εὐεργέταισ ὑπαρχουσῶν δωρειῶν ἀφαιρεῖταί τι; ἐγὼ μὲν ἐκεῖν’ οἶμαι. ἀλλ’ ἵνα μὴ πόρρω τοῦ παρόντοσ γένωμαι, λαβὲ τὰ ψηφίσμαθ’ ἃ τοῖσ Θασίοισ καὶ Βυζαντίοισ ἐγράφη. λέγε. Ψηφίσματα ἠκούσατε μὲν τῶν ψηφισμάτων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί. τούτων δ’ ἴσωσ ἔνιοι τῶν ἀνδρῶν οὐκέτ’ εἰσίν. προσήκει τοίνυν τὰσ στήλασ ταύτασ κυρίασ ἐᾶν τὸν πάντα χρόνον, ἵν’, ἑώσ μὲν ἄν τινεσ ζῶσι, μηδὲν ὑφ’ ὑμῶν ἀδικῶνται, ἐπειδὰν δὲ τελευτήσωσιν, ἐκεῖναι τοῦ τῆσ πόλεωσ ἤθουσ μνημεῖον ὦσι, καὶ παραδείγμαθ’ ἑστῶσι τοῖσ βουλομένοισ τι ποιεῖν ὑμᾶσ ἀγαθόν, ὅσουσ εὖ ποιήσαντασ ἡ πόλισ ἀντ’ εὖ πεποίηκεν.

καὶ μὴν μηδ’ ἐκεῖν’ ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λανθανέτω, ὅτι τῶν αἰσχίστων ἐστὶν πάντασ ἀνθρώπουσ ἰδεῖν καὶ ἀκοῦσαι τὰσ μὲν συμφοράσ, αἷσ δι’ ὑμᾶσ ἐχρήσανθ’ οἱ ἄνδρεσ οὗτοι, πάντα τὸν χρόνον κυρίασ αὐτοῖσ γεγενημένασ, τὰσ δὲ δωρειάσ, ἃσ ἀντὶ τούτων ἔλαβον παρ’ ὑμῶν, καὶ δὴ λελυμένασ.

πολὺ γὰρ μᾶλλον ἡρ́μοττεν τὰ δοθέντ’ ἐῶντασ τῶν ἀτυχημάτων ἀφαιρεῖν ἢ τούτων μενόντων τὰσ δωρειὰσ ἀφαιρεῖσθαι.

φέρε γὰρ πρὸσ Διόσ, τίσ ἔστιν ὅστισ εὖ ποιεῖν ὑμᾶσ βουλήσεται, μέλλων, ἂν μὲν ἀποτύχῃ, παραχρῆμα δίκην δώσειν τοῖσ ἐχθροῖσ, ἂν δὲ κατορθώσῃ, τὰσ χάριτασ παρ’ ὑμῶν ἀπίστουσ ἕξειν; πάνυ τοίνυν ἀχθοίμην ἄν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, εἰ τοῦτο μόνον δόξαιμι δίκαιον κατηγορεῖν τοῦ νόμου, ὅτι πολλοὺσ ξένουσ εὐεργέτασ ἀφαιρεῖται τὴν ἀτέλειαν, τῶν δὲ πολιτῶν μηδέν’ ἄξιον δοκοίην ἔχειν δεῖξαι τῶν εὑρημένων ταύτην τὴν τιμήν.

καὶ γὰρ τἄλλ’ ἀγάθ’ εὐξαίμην ἂν ἔγωγε παρ’ ἡμῖν εἶναι πλεῖστα, καὶ ἄνδρασ ἀρίστουσ καὶ πλείστουσ εὐεργέτασ τῆσ πόλεωσ πολίτασ εἶναι. πρῶτον μὲν τοίνυν Κόνωνα σκοπεῖτε, εἰ ἄρ’ ἄξιον, καταμεμψαμένουσ ἢ τὸν ἄνδρα ἢ τὰ πεπραγμένα, ἄκυρόν τι ποιῆσαι τῶν ἐκείνῳ δοθέντων.

οὗτοσ γάρ, ὡσ ὑμῶν τινῶν ἔστιν ἀκοῦσαι τῶν κατὰ τὴν αὐτὴν ἡλικίαν ὄντων, μετὰ τὴν τοῦ δήμου κάθοδον τὴν ἐκ Πειραιῶσ ἀσθενοῦσ ἡμῶν τῆσ πόλεωσ οὔσησ καὶ ναῦν οὐδεμίαν κεκτημένησ, στρατηγῶν βασιλεῖ, παρ’ ὑμῶν οὐδ’ ἡντινοῦν ἀφορμὴν λαβών, κατεναυμάχησεν Λακεδαιμονίουσ, καὶ πρότερον τοῖσ ἄλλοισ ἐπιτάττοντασ εἴθισ’ ἀκούειν ὑμῶν, καὶ τοὺσ ἁρμοστὰσ ἐξήλασεν ἐκ τῶν νήσων, καὶ μετὰ ταῦτα δεῦρ’ ἐλθὼν ἀνέστησε τὰ τείχη, καὶ πρῶτοσ πάλιν περὶ τῆσ ἡγεμονίασ ἐποίησε τῇ πόλει τὸν λόγον πρὸσ Λακεδαιμονίουσ εἶναι. καὶ γάρ τοι μόνῳ τῶν πάντων αὐτῷ τοῦτ’ ἐν τῇ στήλῃ γέγραπται·

ἐπειδὴ Κόνων φησὶν ἠλευθέρωσε τοὺσ Ἀθηναίων συμμάχουσ. ἔστιν δὲ τοῦτο τὸ γράμμ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ἐκείνῳ μὲν φιλοτιμία πρὸσ ὑμᾶσ αὐτούσ, ὑμῖν δὲ πρὸσ πάντασ τοὺσ Ἕλληνασ· ὅτου γὰρ ἄν τισ παρ’ ὑμῶν ἀγαθοῦ τοῖσ ἄλλοισ αἴτιοσ γένηται, τούτου τὴν δόξαν τὸ τῆσ πόλεωσ ὄνομα καρποῦται. διόπερ οὐ μόνον αὐτῷ τὴν ἀτέλειαν ἔδωκαν οἱ τότε, ἀλλὰ καὶ χαλκῆν εἰκόνα, ὥσπερ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ, ἔστησαν πρώτου·

ἡγοῦντο γὰρ οὐ μικρὰν τυραννίδα καὶ τοῦτον τὴν Λακεδαιμονίων ἀρχὴν καταλύσαντα πεπαυκέναι. ἵν’ οὖν μᾶλλον οἷσ λέγω προσέχητε, τὰ ψηφίσμαθ’ ὑμῖν αὔτ’ ἀναγνώσεται τὰ τότε ψηφισθέντα τῷ Κόνωνι. λέγε. Ψηφίσματα οὐ τοίνυν ὑφ’ ὑμῶν μόνον ὁ Κόνων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τότ’ ἐτιμήθη πράξασ ἃ διεξῆλθον ἐγώ, ἀλλὰ καὶ ὑπ’ ἄλλων πολλῶν, οἳ δικαίωσ ὧν εὐεργέτηντο χάριν ᾤοντο δεῖν ἀποδιδόναι. οὔκουν αἰσχρόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ αἱ μὲν παρὰ τοῖσ ἄλλοισ δωρειαὶ βέβαιοι μένουσιν αὐτῷ, τῆσ δὲ παρ’ ὑμῶν μόνησ τοῦτ’ ἀφαιρήσεται;

καὶ μὴν οὐδ’ ἐκεῖνο καλόν, ζῶντα μὲν αὐτὸν οὕτω τιμᾶν ὥστε τοσούτων ὅσων ἀκηκόατ’ ἀξιοῦν, ἐπειδὴ δὲ τετελεύτηκεν, μηδεμίαν ποιησαμένουσ τούτων μνείαν ἀφελέσθαι τι τῶν δοθέντων τότε.

πολλὰ μὲν γάρ ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν ὑπ’ ἐκείνου πραχθέντων ἄξι’ ἐπαίνου, δι’ ἃ πάντα προσήκει μὴ λύειν τὰσ ἐπὶ τούτοισ δοθείσασ δωρειάσ, κάλλιστον δὲ πάντων ἡ τῶν τειχῶν ἀνάστασισ. γνοίη δ’ ἄν τισ εἰ παραθείη πῶσ Θεμιστοκλῆσ, ὁ τῶν καθ’ ἑαυτὸν ἁπάντων ἀνδρῶν ἐνδοξότατοσ, ταὐτὸ τοῦτ’ ἐποίησεν.

λέγεται τοίνυν ἐκεῖνοσ, τειχίζειν εἰπὼν τοῖσ πολίταισ, κἂν ἀφικνῆταί τισ ἐκ Λακεδαίμονοσ, κατέχειν κελεύσασ, οἴχεσθαι πρεσβεύων αὐτὸσ ὡσ τοὺσ Λακεδαιμονίουσ, λόγων δὲ γιγνομένων ἐκεῖ καί τινων ἀπαγγελλόντων ὡσ Ἀθηναῖοι τειχίζουσιν, ἀρνεῖσθαι καὶ πρέσβεισ πέμπειν σκεψομένουσ κελεύειν, ἐπειδὴ δ’ οὐχ ἧκον οὗτοι, πέμπειν ἑτέρουσ παραινεῖν. καὶ πάντεσ ἴσωσ ἀκηκόαθ’ ὃν τρόπον ἐξαπατῆσαι λέγεται. φημὶ τοίνυν ἐγώ καὶ πρὸσ Διόσ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μηδεὶσ φθόνῳ τὸ μέλλον ἀκούσῃ, ἀλλ’ ἂν ἀληθὲσ ᾖ σκοπείτω, ὅσῳ τὸ φανερῶσ τοῦ λάθρᾳ κρεῖττον, καὶ τὸ νικῶντασ τοῦ παρακρουσαμένουσ πράττειν ὁτιοῦν ἐντιμότερον, τοσούτῳ κάλλιον Κόνωνα τὰ τείχη στῆσαι Θεμιστοκλέουσ·

ὁ μὲν γὰρ λαθών, ὁ δὲ νικήσασ τοὺσ κωλύσοντασ αὔτ’ ἐποίησεν. οὐ τοίνυν ἄξιον τὸν τοιοῦτον ὑφ’ ὑμῶν ἀδικηθῆναι, οὐδ’ ἔλαττον σχεῖν τῶν ῥητόρων τῶν διδαξόντων ὡσ ἀφελέσθαι τι χρὴ τῶν ἐκείνῳ δοθέντων. εἰε͂ν.

ἀλλὰ νὴ Δία τὸν παῖδα τὸν Χαβρίου περιίδωμεν ἀφαιρεθέντα τὴν ἀτέλειαν, ἣν ὁ πατὴρ αὐτῷ δικαίωσ παρ’ ὑμῶν λαβὼν κατέλιπεν. ἀλλ’ οὐδέν’ ἀνθρώπων εὖ φρονοῦντ’ οἶμαι ταῦτ’ ἂν φῆσαι καλῶσ ἔχειν. ἴστε μὲν οὖν ἴσωσ, καὶ ἄνευ τοῦ παρ’ ἐμοῦ λόγου, ὅτι σπουδαῖοσ Χαβρίασ ἦν ἀνήρ, οὐ μὴν κωλύει γ’ οὐδὲν κἀμὲ διὰ βραχέων ἐπιμνησθῆναι τῶν πεπραγμένων αὐτῷ. ὃν μὲν οὖν τρόπον ὑμᾶσ ἔχων πρὸσ ἅπαντασ Πελοποννησίουσ παρετάξατ’ ἐν Θήβαισ, καὶ ὡσ Γοργώπαν ἀπέκτεινεν ἐν Αἰγίνῃ, καὶ ὅσ’ ἐν Κύπρῳ τρόπαι’ ἔστησεν καὶ μετὰ ταῦτ’ ἐν Αἰγύπτῳ, καὶ ὅτι πᾶσαν ἐπελθὼν ὀλίγου δέω λέγειν χώραν οὐδαμοῦ τὸ τῆσ πόλεωσ ὄνομ’ οὐδ’ αὑτὸν κατῄσχυνεν, οὔτε πάνυ ῥᾴδιον κατὰ τὴν ἀξίαν εἰπεῖν, πολλή τ’ αἰσχύνη λέγοντοσ ἐμοῦ ταῦτ’ ἐλάττω φανῆναι τῆσ ἐν ἑκάστῳ νῦν περὶ αὐτοῦ δόξησ ὑπαρχούσησ·

ἃ δ’ οὐδαμῶσ ἂν εἰπὼν οἰόμαι μικρὰ ποιῆσαι, ταῦθ’ ὑπομνῆσαι πειράσομαι. ἐνίκησεν μὲν τοίνυν Λακεδαιμονίουσ ναυμαχίᾳ καὶ πεντήκοντα μιᾶσ δεούσασ ἔλαβ’ αἰχμαλώτουσ τριήρεισ, εἷλε δὲ τῶν νήσων τούτων τὰσ πολλὰσ καὶ παρέδωκεν ὑμῖν καὶ φιλίασ ἐποίησεν ἐχθρῶσ ἐχούσασ πρότερον, τρισχίλια δ’ αἰχμάλωτα σώματα δεῦρ’ ἤγαγεν, καὶ πλεῖν ἢ δέκα καὶ ἑκατὸν τάλαντ’ ἀπέφην’ ἀπὸ τῶν πολεμίων.

καὶ τούτων πάντων ὑμῶν τινὲσ οἱ πρεσβύτατοι μάρτυρέσ εἰσί μοι. πρὸσ δὲ τούτοισ ἄλλασ τριήρεισ πλεῖν ἢ εἴκοσιν εἷλε, κατὰ μίαν καὶ δύο λαμβάνων, ἃσ ἁπάσασ εἰσ τοὺσ ὑμετέρουσ λιμένασ κατήγαγεν. ἑνὶ δὲ κεφαλαίῳ μόνοσ τῶν πάντων στρατηγῶν οὐ πόλιν, οὐ φρούριον, οὐ ναῦν, οὐ στρατιώτην ἀπώλεσεν οὐδέν’ ἡγούμενοσ ὑμῶν, οὐδ’ ἔστιν οὐδενὶ τῶν ὑμετέρων ἐχθρῶν τρόπαιον οὐδὲν ἀφ’ ὑμῶν τε κἀκείνου, ὑμῖν δ’ ἀπὸ πολλῶν πόλλ’ ἐκείνου στρατηγοῦντοσ.

ἵνα δὲ μὴ λέγων παραλίπω τι τῶν πεπραγμένων αὐτῷ, ἀναγνώσεται γεγραμμένασ ὑμῖν τάσ τε ναῦσ ὅσασ ἔλαβεν καὶ οὗ ἑκάστην, καὶ τῶν πόλεων τὸν ἀριθμὸν καὶ τῶν χρημάτων τὸ πλῆθοσ, καὶ τῶν τροπαίων οὗ ἕκαστον. λέγε. Πράξεισ Χαβρίου δοκεῖ τισὶν ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, οὗτοσ ὃ τοσαύτασ πόλεισ λαβὼν καὶ τριήρεισ τῶν πολεμίων ναυμαχίᾳ νικήσασ, καὶ τοσούτων καλῶν αἴτιοσ ὤν, αἰσχροῦ δ’ οὐδενὸσ τῇ πόλει, ἄξιοσ εἶναι ἀποστερηθῆναι τὴν ἀτέλειαν ἣν εὑρ́ετο παρ’ ὑμῶν καὶ τῷ υἱεῖ κατέλιπεν; ἐγὼ μὲν οὐκ οἰόμαι.

καὶ γὰρ ἂν ἄλογον εἰή· μίαν μὲν πόλιν εἰ ἀπώλεσεν ἢ ναῦσ δέκα μόνασ, περὶ προδοσίασ ἂν αὐτὸν εἰσήγγελλον οὗτοι, καὶ εἰ ἑάλω, τὸν ἅπαντ’ ἂν ἀπωλώλει χρόνον· ἐπειδὴ δὲ τοὐναντίον ἑπτακαίδεκα μὲν πόλεισ εἷλεν, ἑβδομήκοντα δὲ ναῦσ ἔλαβεν, τρισχιλίουσ δ’ αἰχμαλώτουσ, δέκα δὲ καὶ ἑκατὸν τάλαντ’ ἀπέφηνεν, τοσαῦτα δ’ ἔστησε τρόπαια, τηνικαῦτα δ’ οὐκ ἔσται κύρι’ αὐτῷ τὰ δοθέντ’ ἐπὶ τούτοισ;

καὶ μήν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ζῶν πάνθ’ ὑπὲρ ὑμῶν φανήσεται πράξασ Χαβρίασ, καὶ τὴν τελευτὴν αὐτὴν τοῦ βίου πεποιημένοσ οὐχ ὑπὲρ ἄλλου τινόσ, ὥστε δικαίωσ ἂν οὐ μόνον διὰ τὰ ζῶντι πεπραγμένα φαίνοισθ’ εὐνοϊκῶσ διακείμενοι πρὸσ τὸν υἱὸν αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ διὰ ταύτην. ἄξιον τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κἀκεῖνο σκοπεῖν, ὅπωσ μὴ φανούμεθα φαυλότεροι Χίων περὶ τοὺσ εὐεργέτασ γεγενημένοι.

εἰ γὰρ ἐκεῖνοι μέν, ἐφ’ οὓσ μεθ’ ὅπλων ἦλθεν ἐν ἐχθροῦ τάξει, μηδὲν ὧν ἔδοσαν πρότερον νῦν ἀφῄρηνται, ἀλλὰ τὰσ πάλαι χάριτασ μείζουσ τῶν καινῶν ἐγκλημάτων πεποίηνται, ὑμεῖσ δέ, ὑπὲρ ὧν ἐπ’ ἐκείνουσ ἐλθὼν ἐτελεύτησεν, ἀντὶ τοῦ διὰ ταῦτ’ ἔτι μᾶλλον αὐτὸν τιμᾶν καὶ τῶν ἐπὶ ταῖσ πρότερον εὐεργεσίαισ τι δοθέντων ἀφῃρημένοι φανήσεσθε, πῶσ οὐκ εἰκότωσ αἰσχύνην ἕξετε; καὶ μὴν καὶ κατ’ ἐκεῖν’ ἀνάξι’ ἂν εἰή πεπονθὼσ ὁ παῖσ εἴ <τι> τῆσ δωρειᾶσ ἀφαιρεθείη, καθ’ ὃ πολλάκισ ὑμῶν στρατηγήσαντοσ Χαβρίου οὐδενὸσ πώποθ’ υἱὸσ ὀρφανὸσ δι’ ἐκεῖνον ἐγένετο, αὐτὸσ δ’ ἐν ὀρφανίᾳ τέθραπται διὰ τὴν πρὸσ ὑμᾶσ φιλοτιμίαν τοῦ πατρόσ.

οὕτω γὰρ ὡσ ἀληθῶσ ἔμοιγε φαίνεται βεβαίωσ πωσ ἐκεῖνοσ φιλόπολισ, ὥστε δοκῶν καὶ ὢν ἀσφαλέστατοσ στρατηγὸσ ἁπάντων, ὑπὲρ μὲν ὑμῶν, ὁπόθ’ ἡγοῖτο, ἐχρῆτο τούτῳ, ὑπὲρ αὑτοῦ δέ, ἐπειδὴ τὸ καθ’ αὑτὸν ἐτάχθη κινδυνεύειν, παρεῖδε, καὶ μᾶλλον εἵλετο μὴ ζῆν ἢ καταισχῦναι τὰσ παρ’ ὑμῶν ὑπαρχούσασ αὐτῷ τιμάσ. εἶθ’ ὑπὲρ ὧν ἐκεῖνοσ ᾤετο δεῖν ἀποθνῄσκειν ἢ νικᾶν, ταῦθ’ ἡμεῖσ ἀφελώμεθα τὸν υἱὸν αὐτοῦ;

καὶ τί φήσομεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅταν τὰ μὲν τρόπαι’ ἑστήκῃ δῆλα πᾶσιν ἀνθρώποισ, ἃ ὑπὲρ ὑμῶν στρατηγῶν ἐκεῖνοσ ἔστησε, τῶν δ’ ἐπὶ τούτοισ δωρειῶν ἀφῃρημένον τι φαίνηται; οὐ σκέψεσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ λογιεῖσθε, ὅτι νῦν οὐχ ὁ νόμοσ κρίνεται πότερον ἔστ’ ἐπιτήδειοσ ἢ οὔ, ἀλλ’ ὑμεῖσ δοκιμάζεσθ’ εἴτ’ ἐπιτήδειοι πάσχειν ἔστ’ εὖ τὸν λοιπὸν χρόνον εἴτε μή; λαβὲ δὴ καὶ τὸ τῷ Χαβρίᾳ ψήφισμα ψηφισθέν.

ὁρ́α δὴ καὶ σκόπει· δεῖ γὰρ αὔτ’ ἐνταῦθ’ εἶναί που. ἐγὼ δ’ ἔτι τοῦτ’ εἰπεῖν ὑπὲρ Χαβρίου βούλομαι.

ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τιμῶντέσ ποτ’ Ἰφικράτην, οὐ μόνον αὐτὸν ἐτιμήσατε, ἀλλὰ καὶ δι’ ἐκεῖνον Στράβακα καὶ Πολύστρατον· καὶ πάλιν, Τιμοθέῳ διδόντεσ τὴν δωρειάν, δι’ ἐκεῖνον ἐδώκατε καὶ Κλεάρχῳ καί τισιν ἄλλοισ πολιτείαν· Χαβρίασ δ’ αὐτὸσ ἐτιμήθη παρ’ ὑμῖν μόνοσ. εἰ δὴ τόθ’, ὅθ’ εὑρίσκετο τὴν δωρειάν, ἠξίωσεν ὑμᾶσ, ὥσπερ δι’ Ἰφικράτην καὶ Τιμόθεον εὖ τινὰσ πεποιήκατε, οὕτω καὶ δι’ αὑτὸν εὖ ποιῆσαι τούτων τινὰσ τῶν εὑρημένων τὴν ἀτέλειαν, οὓσ νῦν οὗτοι μεμφόμενοι πάντασ ἀφαιρεῖσθαι κελεύουσιν ὁμοίωσ, οὐκ ἂν ἐδώκατε ταύτην αὐτῷ τὴν χάριν;

ἔγωγ’ ἡγοῦμαι. εἶθ’ οἷσ δι’ ἐκεῖνον ἂν τότ’ ἐδώκατε δωρειάν, διὰ τούτουσ νῦν αὐτὸν ἐκεῖνον ἀφαιρήσεσθε τὴν ἀτέλειαν;

ἀλλ’ ἄλογον. οὐδὲ γὰρ ὑμῖν ἁρμόττει δοκεῖν παρὰ μὲν τὰσ εὐεργεσίασ οὕτω προχείρωσ ἔχειν ὥστε μὴ μόνουσ αὐτοὺσ τοὺσ εὐεργέτασ τιμᾶν, ἀλλὰ καὶ τοὺσ ἐκείνων φίλουσ, ἐπειδὰν δὲ χρόνοσ διέλθῃ βραχύσ, καὶ ὅσ’ αὐτοῖσ δεδώκατε, ταῦτ’ ἀφαιρεῖσθαι. Ψηφίσματα τῶν Χαβρίου Τιμῶν οὓσ μὲν τοίνυν ἀδικήσετε, εἰ μὴ λύσετε τὸν νόμον, πρὸσ πολλοῖσ ἄλλοισ, οὓσ ἀκηκόατε, εἰσίν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί. σκοπεῖτε δὴ καὶ λογίσασθ’ ἐν ὑμῖν αὐτοῖσ, εἴ τινεσ τούτων τῶν τετελευτηκότων λάβοιεν τρόπῳ τινὶ τοῦ νυνὶ γιγνομένου πράγματοσ αἴσθησιν, ὡσ ἂν εἰκότωσ ἀγανακτήσειαν. εἰ γὰρ ὧν ἔργῳ πεποίηκεν ἕκαστοσ αὐτῶν ὑμᾶσ εὖ, τούτων ἐκ λόγου κρίσισ γίγνεται, καὶ τὰ καλῶσ πραχθένθ’ ὑπ’ ἐκείνων, ἂν ὑφ’ ἡμῶν μὴ καλῶσ ῥηθῇ τῷ λόγῳ, μάτην τοῖσ πονήσασιν εἴργασται, πῶσ οὐ δεινὰ πάσχουσιν;

ἵνα τοίνυν εἰδῆτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅτι ὡσ ἀληθῶσ ἐπὶ πᾶσι δικαίοισ ποιούμεθα τοὺσ λόγουσ πάντασ οὓσ λέγομεν πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ οὐδὲν ἔσθ’ ὅ τι τοῦ παρακρούσασθαι καὶ φενακίσαι λέγεται παρ’ ἡμῶν ἕνεκα, ἀναγνώσεται τὸν νόμον ὑμῖν ὃν παρεισφέρομεν γράψαντεσ ἀντὶ τοῦδε, ὃν οὐκ ἐπιτήδειον εἶναί φαμεν.

γνώσεσθε γὰρ ἐκ τούτου πρόνοιάν τιν’ ἔχοντασ ἡμᾶσ καὶ ὅπωσ ὑμεῖσ μηδὲν αἰσχρὸν ποιῆσαι δόξετε, καὶ ὅπωσ, εἴ τινά τισ καταμέμφεται τῶν εὑρημένων τὰσ δωρειάσ, ἂν δίκαιον ᾖ, κρίνασ παρ’ ὑμῖν ἀφαιρήσεται, καὶ ὅπωσ, οὓσ οὐδεὶσ ἂν ἀντείποι μὴ οὐ δεῖν ἔχειν, ἕξουσιν τὰ δοθέντα. καὶ τούτων πάντων οὐδὲν ἔσθ’ ἡμέτερον οὐδὲ καινὸν εὑρ́ημα, ἀλλ’ ὁ παλαιόσ, ὃν οὗτοσ παρέβη, νόμοσ οὕτω κελεύει νομοθετεῖν, γράφεσθαι μέν, ἄν τίσ τινα τῶν ὑπαρχόντων νόμων μὴ καλῶσ ἔχειν ἡγῆται, παρεισφέρειν δ’ αὐτὸν ἄλλον, ὃν ἂν τιθῇ λύων ἐκεῖνον, ὑμᾶσ δ’ ἀκούσαντεσ ἑλέσθαι τὸν κρείττω.

οὐ γὰρ ᾤετο δεῖν ὁ Σόλων, ὁ τοῦτον τὸν τρόπον προστάξασ νομοθετεῖν, τοὺσ μὲν θεσμοθέτασ τοὺσ ἐπὶ τοὺσ νόμουσ κληρουμένουσ δὶσ δοκιμασθέντασ ἄρχειν, ἔν τε τῇ βουλῇ καὶ παρ’ ὑμῖν ἐν τῷ δικαστηρίῳ, τοὺσ δὲ νόμουσ αὐτούσ, καθ’ οὓσ καὶ τούτοισ ἄρχειν καὶ πᾶσι τοῖσ ἄλλοισ πολιτεύεσθαι προσήκει, ἐπὶ καιροῦ τεθέντασ, ὅπωσ ἔτυχον, μὴ δοκιμασθέντασ κυρίουσ εἶναι.

καὶ γάρ τοι τότε μέν, τέωσ τὸν τρόπον τοῦτον ἐνομοθέτουν, τοῖσ μὲν ὑπάρχουσι νόμοισ ἐχρῶντο, καινοὺσ δ’ οὐκ ἐτίθεσαν·

ἐπειδὴ δὲ τῶν πολιτευομένων τινὲσ δυνηθέντεσ, ὡσ ἐγὼ πυνθάνομαι, κατεσκεύασαν αὑτοῖσ ἐξεῖναι νομοθετεῖν, ὅταν τισ βούληται καὶ ὃν ἂν τύχῃ τρόπον, τοσοῦτοι μὲν οἱ ἐναντίοι σφίσιν αὑτοῖσ εἰσὶ νόμοι, ὥστε χειροτονεῖθ’ ὑμεῖσ τοὺσ διαλέξοντασ τοὺσ ἐναντίουσ ἐπὶ πάμπολυν ἤδη χρόνον, καὶ τὸ πρᾶγμ’ οὐδὲν μᾶλλον δύναται πέρασ ἔχειν· ψηφισμάτων δ’ οὐδ’ ὁτιοῦν διαφέρουσιν οἱ νόμοι, ἀλλὰ νεώτεροι οἱ νόμοι, καθ’ οὓσ τὰ ψηφίσματα δεῖ γράφεσθαι, τῶν ψηφισμάτων αὐτῶν ὑμῖν εἰσίν.

ἵν’ οὖν μὴ λόγον λέγω μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸν νόμον αὐτὸν ὅν φημι δείξω, λαβέ μοι τὸν νόμον καθ’ ὃν ἦσαν οἱ πρότερον νομοθέται. λέγε. συνίεθ’ ὃν τρόπον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὁ Σόλων τοὺσ νόμουσ ὡσ καλῶσ κελεύει τιθέναι, πρῶτον μὲν παρ’ ὑμῖν, ἐν τοῖσ ὀμωμοκόσιν, παρ’ οἷσπερ καὶ τἄλλα κυροῦται, ἔπειτα λύοντα τοὺσ ἐναντίουσ, ἵν’ εἷσ ᾖ περὶ τῶν ὄντων ἑκάστου νόμοσ, καὶ μὴ τοὺσ ἰδιώτασ αὐτὸ τοῦτο ταράττῃ καὶ ποιῇ τῶν ἅπαντασ εἰδότων τοὺσ νόμουσ ἔλαττον ἔχειν, ἀλλὰ πᾶσιν ᾖ ταὔτ’ ἀναγνῶναι καὶ μαθεῖν ἁπλᾶ καὶ σαφῆ τὰ δίκαια.

καὶ πρὸ τούτων γ’ ἐπέταξεν ἐκθεῖναι πρόσθε τῶν ἐπωνύμων καὶ τῷ γραμματεῖ παραδοῦναι, τοῦτον δ’ ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ ἀναγιγνώσκειν, ἵν’ ἕκαστοσ ὑμῶν ἀκούσασ πολλάκισ καὶ κατὰ σχολὴν σκεψάμενοσ, ἃν ᾖ καὶ δίκαια καὶ συμφέροντα, ταῦτα νομοθετῇ.

τούτων τοίνυν τοσούτων ὄντων δικαίων τὸ πλῆθοσ, οὑτοσὶ μὲν οὐδ’ ὁτιοῦν ἐποίησε Λεπτίνησ· οὐδὲ γὰρ ἂν ὑμεῖσ ποτ’ ἐπείσθητε, ὡσ ἐγὼ νομίζω, θέσθαι τὸν νόμον· ἡμεῖσ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντα, καὶ παρεισφέρομεν πολλῷ καὶ κρείττω καὶ δικαιότερον τοῦ τούτου νόμον. γνώσεσθε δ’ ἀκούοντεσ.

λαβὲ καὶ λέγε πρῶτον μὲν ἃ τοῦ τούτου νόμου γεγράμμεθα, εἶθ’ ἅ φαμεν δεῖν ἀντὶ τούτων τεθῆναι. λέγε. Νόμοσ ταῦτα μέν ἐσθ’ ἃ τοῦ τούτου νόμου διώκομεν ὡσ οὐκ ἐπιτήδεια. τὰ δ’ ἑξῆσ λέγε, ἃ τούτων εἶναι βελτίω φαμέν.

προσέχετ’, ἄνδρεσ δικασταί, τούτοισ ἀναγιγνωσκομένοισ τὸν νοῦν. λέγε. Νόμοσ ἐπίσχεσ. τοῦτο μέν ἐστιν ἐν τοῖσ οὖσι νόμοισ κυρίοισ ὑπάρχον καλόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σαφέσ, τὰσ δωρειὰσ ὅσασ ὁ δῆμοσ ἔδωκε κυρίασ εἶναι·

δίκαιον, ὦ γῆ καὶ θεοί. χρῆν τοίνυν Λεπτίνην μὴ πρότερον τιθέναι τὸν ἑαυτοῦ νόμον πρὶν τοῦτον ἔλυσε γραψάμενοσ. νῦν δὲ μαρτυρίαν καθ’ ἑαυτοῦ καταλείπων ὅτι παρανομεῖ τουτονὶ τὸν νόμον, ὅμωσ ἐνομοθέτει, καὶ ταῦθ’ ἑτέρου κελεύοντοσ νόμου καὶ κατ’ αὐτὸ τοῦτ’ ἔνοχον εἶναι τῇ γραφῇ, ἐὰν ἐναντίοσ ᾖ τοῖσ πρότερον κειμένοισ νόμοισ. λαβὲ δ’ αὐτὸν τὸν νόμον. Νόμοσ οὔκουν ἐναντίον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῷ κυρίασ εἶναι τὰσ δωρειάσ, ὅσασ ὁ δῆμοσ ἔδωκε, τὸ μηδέν’ εἶναι ἀτελῆ τούτων οἷσ ὁ δῆμοσ ἔδωκεν; σαφῶσ γ’ οὑτωσί.

ἀλλ’ οὐκ ἐν ᾧ νῦν ὅδ’ ἀντεισφέρει νόμῳ, ἀλλ’ ἅ τ’ ἐδώκατε, κύρια, καὶ πρόφασισ δικαία κατὰ τῶν ἢ παρακρουσαμένων ἢ μετὰ ταῦτ’ ἀδικούντων ἢ ὅλωσ ἀναξίων, δι’ ἣν ὃν ἂν ὑμῖν δοκῇ κωλύσετ’ ἔχειν τὴν δωρειάν. λέγε τὸν νόμον. Νόμοσ ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ καταμανθάνετε, ὅτι ἐνταῦθ’ ἔνι καὶ τοὺσ ἀξίουσ ἔχειν τὰ δοθέντα καὶ τοὺσ μὴ τοιούτουσ κριθέντασ, ἐὰν ἀδίκωσ τι λάβωσιν, ἀφαιρεθῆναι, καὶ τὸ λοιπὸν ἐφ’ ὑμῖν εἶναι πάνθ’, ὥσπερ ἐστὶ δίκαιον, καὶ δοῦναι καὶ μή. ὡσ μὲν τοίνυν οὐχὶ καλῶσ οὗτοσ ἔχει καὶ δικαίωσ ὁ νόμοσ, οὔτ’ ἐρεῖν οἰόμαι Λεπτίνην οὔτ’, ἐὰν λέγῃ, δεῖξαι δυνήσεσθαι· ἃ δὲ πρὸσ τοῖσ θεσμοθέταισ ἔλεγεν, ταῦτ’ ἴσωσ λέγων παράγειν ὑμᾶσ ζητήσει.

ἔφη γὰρ ἐξαπάτησ εἵνεκα παραγεγράφθαι τοῦτον τὸν νόμον, ἐὰν δ’ ὃν αὐτὸσ ἔθηκεν λυθῇ, τοῦτον οὐ τεθήσεσθαι. ἐγὼ δ’, ὅτι μὲν τῇ ὑμετέρᾳ ψήφῳ τοῦ τούτου νόμου λυθέντοσ τὸν παρεισενεχθέντα κύριον εἶναι σαφῶσ ὁ παλαιὸσ κελεύει νόμοσ, καθ’ ὃν οἱ θεσμοθέται τοῦτον ὑμῖν παρέγραψαν, ἐάσω, ἵνα μὴ περὶ τούτου τισ ἀντιλέγῃ μοι, ἀλλ’ ἐπ’ ἐκεῖν’ εἶμι.

ὅταν ταῦτα λέγῃ δήπου, ὁμολογεῖ μὲν εἶναι βελτίω καὶ δικαιότερον τόνδε τὸν νόμον οὗ τέθεικεν αὐτόσ, ὑπὲρ δὲ τοῦ πῶσ τεθήσεται ποιεῖται τὸν λόγον. πρῶτον μὲν τοίνυν εἰσὶν αὐτῷ κατὰ τοῦ παρεισφέροντοσ πολλοὶ τρόποι, δι’ ὧν, ἂν βούληται, θεῖναι τὸν νόμον αὐτὸν ἀναγκάσει.

ἔπειτ’ ἐγγυώμεθ’ ἡμεῖσ, ἐγώ, Φορμίων, ἄλλον εἴ τινα βούλεται, θήσειν τὸν νόμον. ἔστι δὲ δήπου νόμοσ ὑμῖν, ἐάν τισ ὑποσχόμενόσ τι τὸν δῆμον ἢ τὴν βουλὴν ἢ δικαστήριον ἐξαπατήσῃ, τὰ ἔσχατα πάσχειν. ἐγγυώμεθα, ὑπισχνούμεθα· οἱ θεσμοθέται ταῦτα γραφόντων, ἐπὶ τούτοισ τὸ πρᾶγμα γιγνέσθω. μήθ’ ὑμεῖσ ποιήσητε μηδὲν ἀνάξιον ὑμῶν αὐτῶν, μήτε, εἴ τισ φαῦλόσ ἐστι τῶν εὑρημένων τὴν δωρειάν, ἐχέτω, ἀλλ’ ἰδίᾳ κατὰ τόνδε κριθήτω τὸν νόμον.

εἰ δὲ ταῦτα λόγουσ καὶ φλυαρίασ εἶναι φήσει, ἐκεῖνό γ’ οὐ λόγοσ· αὐτὸσ θέτω, καὶ μὴ λεγέτω τοῦθ’, ὡσ οὐ θήσομεν ἡμεῖσ. κάλλιον δὲ δήπου τὸν ὑφ’ ὑμῶν κριθέντα καλῶσ ἔχειν νόμον εἰσφέρειν ἢ ὃν νῦν ἀφ’ αὑτοῦ τίθησιν. ἐμοὶ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δοκεῖ Λεπτίνησ καί μοι μηδὲν ὀργισθῇσ·

οὐδὲν γὰρ φλαῦρον ἐρῶ σε ἢ οὐκ ἀνεγνωκέναι τοὺσ Σόλωνοσ νόμουσ ἢ οὐ συνιέναι. εἰ γὰρ ὁ μὲν Σόλων ἔθηκεν νόμον ἐξεῖναι δοῦναι τὰ ἑαυτοῦ ᾧ ἄν τισ βούληται, ἐὰν μὴ παῖδεσ ὦσι γνήσιοι, οὐχ ἵν’ ἀποστερήσῃ τοὺσ ἐγγυτάτω γένει τῆσ ἀγχιστείασ, ἀλλ’ ἵν’ εἰσ τὸ μέσον καταθεὶσ τὴν ὠφέλειαν ἐφάμιλλον ποιήσῃ τὸ ποιεῖν ἀλλήλουσ εὖ, σὺ δὲ τοὐναντίον εἰσενήνοχασ μὴ ἐξεῖναι τῷ δήμῳ τῶν αὑτοῦ δοῦναι μηδενὶ μηδέν, πῶσ σέ τισ φήσει τοὺσ Σόλωνοσ ἀνεγνωκέναι νόμουσ ἢ συνιέναι; ὃσ ἔρημον ποιεῖσ τὸν δῆμον τῶν φιλοτιμησομένων, προλέγων καὶ δεικνὺσ ὅτι τοῖσ ἀγαθόν τι ποιοῦσιν οὐδ’ ὁτιοῦν ἔσται πλέον.

καὶ μὴν κἀκεῖνοσ τῶν καλῶσ δοκούντων ἔχειν νόμων Σόλωνόσ ἐστι, μὴ λέγειν κακῶσ τὸν τεθνεῶτα, μηδ’ ἂν ὑπὸ τῶν ἐκείνου τισ ἀκούῃ παίδων αὐτόσ·

σὺ δὲ ποιεῖσ, οὐ λέγεισ κακῶσ τοὺσ τετελευτηκότασ τῶν εὐεργετῶν, τῷ δεῖνι μεμφόμενοσ καὶ τὸν δεῖν’ ἀνάξιον εἶναι φάσκων, ὧν οὐδὲν ἐκείνοισ προσῆκεν. ἆρ’ οὐ πολὺ τοῦ Σόλωνοσ ἀποστατεῖσ τῇ γνώμῃ; πάνυ τοίνυν σπουδῇ τισ ἀπήγγελλέ μοι περὶ τοῦ μηδενὶ δεῖν μηδὲν διδόναι, μηδ’ ἂν ὁτιοῦν πράξῃ, τοιοῦτόν τι λέγειν αὐτοὺσ παρεσκευάσθαι, ὡσ ἄρ’ οἱ Λακεδαιμόνιοι καλῶσ πολιτευόμενοι καὶ Θηβαῖοι οὐδενὶ τῶν παρ’ ἑαυτοῖσ διδόασι τοιαύτην οὐδεμίαν τιμήν·

καίτοι καὶ παρ’ ἐκείνοισ τινέσ εἰσιν ἴσωσ ἀγαθοί. ἐμοὶ δὲ δοκοῦσιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντεσ οἱ τοιοῦτοι λόγοι παροξυντικοὶ μὲν εἶναι πρὸσ τὸ τὰσ ἀτελείασ ὑμᾶσ ἀφελέσθαι πεῖσαι, οὐ μέντοι δίκαιοί γ’ οὐδαμῇ. οὐ γὰρ ἀγνοῶ τοῦθ’ ὅτι Θηβαῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι καὶ ἡμεῖσ οὔτε νόμοισ οὔτ’ ἔθεσιν χρώμεθα τοῖσ αὐτοῖσ οὔτε πολιτείᾳ. αὐτὸ γὰρ τοῦτο πρῶτον, ὃ νῦν οὗτοι ποιήσουσιν, ἐὰν ταῦτα λέγωσιν, οὐκ ἔξεστι ποιεῖν παρὰ τοῖσ Λακεδαιμονίοισ, τὰ τῶν Ἀθηναίων ἐπαινεῖν νόμιμα οὐδὲ τὰ τῶν δείνων, πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλ’ ἃ τῇ παρ’ ἐκείνοισ πολιτείᾳ συμφέρει, ταῦτ’ ἐπαινεῖν ἀνάγκη καὶ ποιεῖν.

εἶτα καὶ Λακεδαιμόνιοι τῶν μὲν τοιούτων ἀφεστᾶσιν, ἄλλαι δέ τινεσ παρ’ ἐκείνοισ εἰσὶ τιμαί, ἃσ ἀπεύξαιτ’ ἂν ἅπασ ὁ δῆμοσ ἐνταυθοῖ γενέσθαι. τίνεσ οὖν εἰσιν αὗται;

τὰσ μὲν καθ’ ἕκαστον ἐάσω, μίαν δ’ ἣ συλλαβοῦσα τὰσ ἄλλασ ἔχει, δίειμι. ἐπειδάν τισ εἰσ τὴν καλουμένην γερουσίαν ἐγκριθῇ παρασχὼν αὑτὸν οἱο͂ν χρή, δεσπότησ ἐστὶ τῶν πολλῶν. ἐκεῖ μὲν γάρ ἐστι τῆσ ἀρετῆσ ἆθλον τῆσ πολιτείασ κυρίῳ γενέσθαι μετὰ τῶν ὁμοίων, παρὰ δ’ ἡμῖν ταύτησ μὲν ὁ δῆμοσ κύριοσ, καὶ ἀραὶ καὶ νόμοι καὶ φυλακαὶ ὅπωσ μηδεὶσ ἄλλοσ κύριοσ γενήσεται, στέφανοι δὲ καὶ ἀτέλειαι καὶ σιτήσεισ καὶ τοιαῦτ’ ἐστίν, ὧν ἄν τισ ἀνὴρ ἀγαθὸσ ὢν τύχοι. καὶ ταῦτ’ ἀμφότερ’ ὀρθῶσ ἔχει, καὶ τἀκεῖ καὶ τὰ παρ’ ἡμῖν.

διὰ τί; ὅτι τὰσ μὲν διὰ τῶν ὀλίγων πολιτείασ τὸ πάντασ ἔχειν ἴσον ἀλλήλοισ τοὺσ τῶν κοινῶν κυρίουσ ὁμονοεῖν ποιεῖ, τὴν δὲ τῶν δήμων ἐλευθερίαν ἡ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἅμιλλα, ἣν ἐπὶ ταῖσ παρὰ τοῦ δήμου δωρειαῖσ πρὸσ αὑτοὺσ ποιοῦνται, φυλάττει. καὶ μὴν περὶ τοῦ γε μηδὲ Θηβαίουσ μηδένα τιμᾶν, ἐκεῖν’ ἂν ἔχειν εἰπεῖν ἀληθὲσ οἰόμαι.

μεῖζον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, Θηβαῖοι φρονοῦσιν ἐπ’ ὠμότητι καὶ πονηρίᾳ ἢ ὑμεῖσ ἐπὶ φιλανθρωπίᾳ καὶ τῷ τὰ δίκαια βούλεσθαι. μήτ’ οὖν ἐκεῖνοί ποτε παύσαιντο, εἰ ἄρ’ εὔξασθαι δεῖ, τοὺσ μὲν ἑαυτοὺσ ἀγαθόν τι ποιοῦντασ μήτε τιμῶντεσ μήτε θαυμάζοντεσ, τοὺσ δὲ συγγενεῖσ ἴστε γὰρ ὃν τρόπον Ὀρχομενὸν διέθηκαν οὕτω μεταχειριζόμενοι, μήθ’ ὑμεῖσ τἀναντία τούτοισ τοὺσ μὲν εὐεργέτασ τιμῶντεσ, παρὰ δὲ τῶν πολιτῶν λόγῳ μετὰ τῶν νόμων τὰ δίκαια λαμβάνοντεσ. ὅλωσ δ’ οἶμαι τότε δεῖν τοὺσ ἑτέρων ἐπαινεῖν τρόπουσ καὶ ἔθη τοῖσ ὑμετέροισ ἐπιτιμῶντασ, ὅταν ᾖ δεῖξαι βέλτιον ἐκείνουσ πράττοντασ ὑμῶν.

ὅτε δ’ ὑμεῖσ, καλῶσ ποιοῦντεσ, καὶ κατὰ τὰσ κοινὰσ πράξεισ καὶ κατὰ τὴν ὁμόνοιαν καὶ κατὰ τἄλλα πάντ’ ἄμεινον ἐκείνων πράττετε, τοῦ χάριν ἂν τῶν ὑμετέρων αὐτῶν ἐθῶν ὀλιγωροῦντεσ ἐκεῖνα διώκοιτε; εἰ γὰρ καὶ κατὰ τὸν λογισμὸν ἐκεῖνα φανείη βελτίω, τῆσ γε τύχησ ἕνεχ’ ᾗ παρὰ ταῦτ’ ἀγαθῇ κέχρησθε, ἐπὶ τούτων ἄξιον μεῖναι. εἰ δὲ δεῖ παρὰ πάντα ταῦτ’ εἰπεῖν ὃ δίκαιον ἡγοῦμαι, ἐκεῖν’ ἂν ἔγωγ’ εἴποιμι.

οὐκ ἔστι δίκαιον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοὺσ Λακεδαιμονίων νόμουσ οὐδὲ τοὺσ Θηβαίων λέγειν ἐπὶ τῷ τοὺσ ἐνθάδε λυμαίνεσθαι, οὐδὲ δι’ ὧν μὲν ἐκεῖνοι μεγάλοι τῆσ ὀλιγαρχίασ καὶ δεσποτείασ εἰσί, κἂν ἀποκτεῖναι βούλεσθαι τὸν παρ’ ἡμῖν τούτων τι κατασκευάσαντα, διὰ δ’ ὧν ὁ παρ’ ἡμῖν δῆμοσ εὐδαίμων, ταῦθ’ ὡσ ἀνελεῖν δεῖ λεγόντων τινῶν ἐθέλειν ἀκούειν. ἔστι τοίνυν τισ πρόχειροσ λόγοσ, ὡσ ἄρα καὶ παρ’ ἡμῖν ἐπὶ τῶν προγόνων πόλλ’ ἀγάθ’ εἰργασμένοι τινὲσ οὐδενὸσ ἠξιοῦντο τοιούτου, ἀλλ’ ἀγαπητῶσ ἐπιγράμματοσ ἐν τοῖσ Ἑρμαῖσ ἔτυχον·

καὶ ἴσωσ τοῦθ’ ὑμῖν ἀναγνώσεται τοὐπίγραμμα. ἐγὼ δ’ ἡγοῦμαι τοῦτον τὸν λόγον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κατὰ πόλλ’ ἀσύμφορον εἶναι τῇ πόλει λέγεσθαι, πρὸσ δὲ καὶ οὐδὲ δίκαιον. εἰ μὲν γὰρ ἀναξίουσ εἶναί τισ φήσει κἀκείνουσ τιμᾶσθαι, τίσ ἄξιοσ, εἰπάτω, εἰ μήτε τῶν προτέρων μηδεὶσ μήτε τῶν ὑστέρων·

εἰ δὲ μηδένα φήσει, συναχθεσθείην ἂν ἔγωγε τῇ πόλει, εἰ μηδεὶσ ἐν ἅπαντι τῷ χρόνῳ γέγον’ ἄξιοσ εὖ παθεῖν. καὶ μὴν εἴ γ’ ὁμολογῶν ἐκείνουσ εἶναι σπουδαίουσ μὴ τετυχηκότασ δείξει μηδενόσ, τῆσ πόλεωσ ὡσ ἀχαρίστου δήπου κατηγορεῖ. ἔστι δ’ οὐχ οὕτω ταῦτ’ ἔχοντα, οὐδ’ ὀλίγου δεῖ· ἀλλ’ ἐπειδάν τισ οἶμαι κακουργῶν ἐπὶ μὴ προσήκοντα πράγματα τοὺσ λόγουσ μεταφέρῃ, δυσχερεῖσ ἀνάγκη φαίνεσθαι. ὡσ δὲ τἀληθέσ τ’ ἔχει καὶ δίκαιόν ἐστι λέγειν, ἐγὼ πρὸσ ὑμᾶσ ἐρῶ.

ἦσαν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πολλοὶ τῶν πρότερον σπουδαῖοι, καὶ ἡ πόλισ ἡμῶν ἐτίμα καὶ τότε τοὺσ ἀγαθούσ· αἱ μέντοι τιμαὶ καὶ τἄλλα πάντα τὰ μὲν τότ’ ἦν ἐπὶ τοῖσ τότ’ ἔθεσιν, τὰ δὲ νῦν ἐπὶ τοῖσ νῦν. πρὸσ οὖν τί τοῦτο λέγω; ὅτι φήσαιμ’ ἂν ἔγωγ’ ἐκείνουσ οὐκ ἔσθ’ ὅτου παρὰ τῆσ πόλεωσ οὐ τυχεῖν ὧν ἐβουλήθησαν. τίνι χρώμενοσ τεκμηρίῳ;

ὅτι Λυσιμάχῳ δωρειάν, ἑνὶ τῶν τότε χρησίμων, ἑκατὸν μὲν ἐν Εὐβοίᾳ πλέθρα γῆσ πεφυτευμένησ ἔδοσαν, ἑκατὸν δὲ ψιλῆσ, ἔτι δ’ ἀργυρίου μνᾶσ ἑκατόν, καὶ τέτταρασ τῆσ ἡμέρασ δραχμάσ. καὶ τούτων ψήφισμ’ ἔστιν Ἀλκιβιάδου, ἐν ᾧ ταῦτα γέγραπται. τότε μὲν γὰρ ἡ πόλισ ἡμῶν καὶ γῆσ ηὐπόρει καὶ χρημάτων, νῦν δ’ εὐπορήσει· δεῖ γὰρ οὕτω λέγειν καὶ μὴ βλασφημεῖν. καίτοι τίν’ οὐκ ἂν οἰέσθε νῦν τὸ τρίτον μέροσ τούτων ἀντὶ τῆσ ἀτελείασ ἑλέσθαι; ὅτι τοίνυν ἀληθῆ λέγω, λαβέ μοι τὸ ψήφισμα τουτί. Ψήφισμα ὅτι μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ τοῖσ προγόνοισ ὑμῶν ἔθοσ ἦν τοὺσ χρηστοὺσ τιμᾶν, δηλοῖ τὸ ψήφισμα τουτί· εἰ δὲ μὴ τοῖσ αὐτοῖσ οἷσπερ ἡμεῖσ νῦν, ἕτερόν τι τοῦτ’ ἂν εἰή.

εἰ τοίνυν μήτε Λυσίμαχον μήτ’ ἄλλον μηδένα μηδὲν εὑρῆσθαι παρὰ τῶν προγόνων ἡμῶν συγχωρήσαιμεν, τί μᾶλλον, οἷσ ἔδομεν νῦν ἡμεῖσ, διὰ τοῦτο δικαίωσ ἂν ἀφαιρεθεῖεν; οὐ γὰρ οἱ μὴ δόντεσ ἃ μὴ ’δόκει δεινόν εἰσιν οὐδὲν εἰργασμένοι, ἀλλ’ οἱ δόντεσ μέν, πάλιν δ’ ὕστερον μηδὲν ἐγκαλοῦντεσ ἀφαιρούμενοι.

εἰ μὲν γάρ τισ ἔχει δεῖξαι κἀκείνουσ ὧν ἔδοσάν τῴ τι, τοῦτ’ ἀφῃρημένουσ, συγχωρῶ καὶ ὑμᾶσ ταὐτὸ τοῦτο ποιῆσαι, καίτοι τοῦτό γ’ αἰσχρὸν ὁμοίωσ· εἰ δὲ μηδ’ ἂν εἷσ ἐν ἅπαντι τῷ χρόνῳ τοῦτ’ ἔχοι δεῖξαι γεγονόσ, τίνοσ εἵνεκ’ ἐφ’ ἡμῶν πρώτων καταδειχθῇ τοιοῦτον ἔργον; χρὴ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κἀκεῖν’ ἐνθυμεῖσθαι καὶ ὁρᾶν, ὅτι νῦν ὀμωμοκότεσ κατὰ τοὺσ νόμουσ δικάσειν ἥκετε, οὐχὶ τοὺσ Λακεδαιμονίων οὐδὲ Θηβαίων, οὐδ’ οἷσ ποτ’ ἐχρήσανθ’ οἱ πρῶτοι τῶν προγόνων, ἀλλὰ καθ’ οὓσ ἔλαβον τὰσ ἀτελείασ οὓσ ἀφαιρεῖται νῦν οὗτοσ τῷ νόμῳ, καὶ περὶ ὧν ἂν νόμοι μὴ ὦσι, γνώμῃ τῇ δικαιοτάτῃ κρινεῖν.

καλῶσ. τὸ τοίνυν τῆσ γνώμησ πρὸσ ἅπαντ’ ἀνενέγκατε τὸν νόμον. ἆρ’ οὖν δίκαιον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοὺσ εὐεργέτασ τιμᾶν;

δίκαιον. τί δέ; ὅσ’ ἂν δῷ τισ ἅπαξ, δίκαιον ἔχειν ἐᾶν; δίκαιον. ταῦτα τοίνυν αὐτοί τε ποιεῖτε, ἵν’ εὐορκῆτε, καὶ τοὺσ προγόνουσ ὀργίζεσθ’ ἂν μή τισ φῇ ποιεῖν, καὶ τοὺσ τὰ τοιαῦτα λέγοντασ παραδείγματα, ὡσ ἄρ’ ἐκεῖνοι μεγάλ’ εὖ παθόντεσ οὐδέν’ ἐτίμησαν, καὶ πονηροὺσ καὶ ἀπαιδεύτουσ ἡγεῖσθ’ εἶναι, πονηροὺσ μὲν διότι καταψεύδονται τῶν προγόνων ὑμῶν ὡσ ἀχαρίστων, ἀμαθεῖσ δὲ διότι ἐκεῖν’ ἀγνοοῦσιν, ὅτι εἰ τὰ μάλιστα ταῦθ’ οὕτωσ εἶχεν, ἀρνεῖσθαι μᾶλλον ἢ λέγειν αὐτοῖσ προσῆκεν. οἰόμαι τοίνυν καὶ τοῦτον τὸν λόγον Λεπτίνην ἐρεῖν, ὡσ τὰσ εἰκόνασ καὶ τὴν σίτησιν οὐκ ἀφαιρεῖται τῶν εἰληφότων ὁ νόμοσ, οὐδὲ τῆσ πόλεωσ τὸ τιμᾶν τοὺσ ὄντασ ἀξίουσ, ἀλλ’ ἔσται χαλκοῦσ ἱστάναι καὶ σίτησιν διδόναι καὶ ἄλλ’ ὅ τι ἂν βούλησθε, πλὴν τούτου.

ἐγὼ δ’ ὑπὲρ ὧν μὲν τῇ πόλει καταλείπειν φήσει, τοσοῦτο λέγω· ὅταν ὧν ἐδώκατέ τῳ πρότερόν τι, τοῦτ’ ἀφέλησθε, καὶ τὰσ ὑπολοίπουσ ἀπίστουσ ποιήσετε πάσασ δωρειάσ. τί γὰρ ἔσται πιστότερον τὸ τῆσ εἰκόνοσ ἢ τῆσ σιτήσεωσ ἢ τὸ τῆσ ἀτελείασ, ἣν πρότερόν τισι δόντεσ ἀφῃρημένοι φανεῖσθε; ἔτι δ’ εἰ μηδὲν ἔμελλε τοῦτ’ ἔσεσθαι δυσχερέσ, οὐδ’ ἐκεῖνο καλῶσ ἔχειν ἡγοῦμαι, εἰσ τοιαύτην ἄγειν ἀνάγκην τὴν πόλιν δι’ ἧσ ἅπαντασ ἐξ ἴσου τῶν αὐτῶν ἀξιώσει τοῖσ τὰ μέγιστ’ εὐεργετοῦσιν, ἢ μὴ τοῦτο ποιοῦσα χάριν τισὶν οὐκ ἀποδώσει.

μεγάλων μὲν οὖν εὐεργεσιῶν οὔθ’ ὑμῖν συμφέρει συμβαίνειν πολλάκισ καιρόν, οὔτ’ ἴσωσ ῥᾴδιον αἰτίῳ γενέσθαι· μετρίων δὲ καὶ ὧν ἂν ἐν εἰρήνῃ τισ καὶ πολιτείᾳ δύναιτ’ ἐφικέσθαι, εὐνοίασ, δικαιοσύνησ, ἐπιμελείασ, τῶν τοιούτων, καὶ συμφέρειν ἔμοιγε δοκεῖ καὶ χρῆναι διδόναι τὰσ τιμάσ.

δεῖ τοίνυν μεμερίσθαι καὶ τὰ τῶν δωρειῶν, ἵν’ ἧσ ἂν ἄξιοσ ὢν ἕκαστοσ φαίνηται, ταύτην παρὰ τοῦ δήμου λαμβάνῃ τὴν δωρειάν. ἀλλὰ μὴν ὑπὲρ ὧν γε τοῖσ εὑρημένοισ τὰσ τιμὰσ καταλείπειν φήσει, οἱ μὲν ἁπλᾶ πάνυ καὶ δίκαι’ ἂν εἴποιεν, πάνθ’ ὅσα τῶν αὐτῶν ἕνεκ’ αὐτοῖσ ἔδοτ’ εὐεργεσιῶν ἀξιοῦντεσ ἔχειν, οἱ δὲ φενακίζειν τὸν ὡσ καταλείπεται λέγοντά τι αὐτοῖσ.

ὁ γὰρ ἄξια τῆσ ἀτελείασ εὖ πεποιηκέναι δόξασ καὶ ταύτην παρ’ ὑμῶν λαβὼν τὴν τιμὴν μόνην, ἢ ξένοσ ἢ καί τισ πολίτησ, ἐπειδὰν ἀφαιρεθῇ ταύτην, τίν’ ἔχει λοιπὴν δωρειάν, Λεπτίνη; οὐδεμίαν δήπου. μὴ τοίνυν διὰ μὲν τοῦ τῶνδε κατηγορεῖν ὡσ φαύλων ἐκείνουσ ἀφαιροῦ, δι’ ἃ δ’ αὖ καταλείπειν ἐκείνοισ φήσεισ, τούσδ’ ὃ μόνον λαβόντεσ ἔχουσι, τοῦτ’ ἀφέλῃ. ὡσ δ’ ἁπλῶσ εἰπεῖν, οὐκ, εἰ τῶν πάντων ἀδικήσομέν τιν’ ἢ μείζον’ ἢ ἐλάττονα, δεινόν ἐστιν, ἀλλ’ εἰ τὰσ τιμάσ, αἷσ ἂν ἀντ’ εὖ ποιήσωμέν τινασ, ἀπίστουσ καταστήσομεν·

οὐδ’ ὁ πλεῖστοσ ἔμοιγε λόγοσ περὶ τῆσ ἀτελείασ ἐστίν, ἀλλ’ ὑπὲρ τοῦ πονηρὸν ἔθοσ τὸν νόμον εἰσάγειν καὶ τοιοῦτον δι’ οὗ πάντ’ ἄπισθ’ ὅσ’ ὁ δῆμοσ δίδωσιν ἔσται. ὃν τοίνυν κακουργότατον οἰόνται λόγον εὑρηκέναι πρὸσ τὸ τὰσ ἀτελείασ ὑμᾶσ ἀφελέσθαι πεῖσαι, βέλτιόν ἐστι προειπεῖν, ἵνα μὴ λάθητ’ ἐξαπατηθέντεσ.

ἐροῦσ’ ὅτι ταῦθ’ ἱερῶν ἐστιν ἅπαντα τἀναλώματα αἱ χορηγίαι καὶ αἱ γυμνασιαρχίαι· δεινὸν οὖν, εἰ τῶν ἱερῶν ἀτελήσ τισ ἀφεθήσεται. ἐγὼ δὲ τὸ μέν τινασ, οἷσ ὁ δῆμοσ ἔδωκεν, ἀτελεῖσ εἶναι τούτων δίκαιον ἡγοῦμαι, ὃ δὲ νῦν οὗτοι ποιήσουσιν, ἐὰν ἄρα ταῦτα λέγωσι, τοῦτ’ εἶναι δεινὸν νομίζω. εἰ γὰρ ἃ κατὰ μηδέν’ ἄλλον ἔχουσι τρόπον δεῖξαι δίκαιον ὑμᾶσ ἀφελέσθαι, ταῦτ’ ἐπὶ τῷ τῶν θεῶν ὀνόματι ποιεῖν ζητήσουσιν, πῶσ οὐκ ἀσεβέστατον ἔργον καὶ δεινότατον πράξουσιν;

χρὴ γάρ, ὡσ γοῦν ἐμοὶ δοκεῖ, ὅσα τισ πράττει τοὺσ θεοὺσ ἐπιφημίζων, τοιαῦτα φαίνεσθαι οἱᾶ μηδ’ ἂν ἐπ’ ἀνθρώπου πραχθέντα πονηρὰ φανείη. ὅτι δ’ οὐκ ἔστι ταὐτὸν ἱερῶν ἀτέλειαν ἔχειν καὶ λῃτουργιῶν, ἀλλ’ οὗτοι τὸ τῶν λῃτουργιῶν ὄνομ’ ἐπὶ τὸ τῶν ἱερῶν μεταφέροντεσ ἐξαπατᾶν ζητοῦσι, Λεπτίνην ὑμῖν αὐτὸν ἐγὼ παρασχήσομαι μάρτυρα. γράφων γὰρ ἀρχὴν τοῦ νόμου Λεπτίνησ εἶπεν φησίν, ὅπωσ ἂν οἱ πλουσιώτατοι λῃτουργῶσιν, ἀτελῆ μηδέν’ εἶναι πλὴν τῶν ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ.

καίτοι εἰ ἦν ἱερῶν ἀτέλειαν ἔχειν ταὐτὸ καὶ λῃτουργιῶν, τί τοῦτο μαθὼν προσέγραψεν; οὐδὲ γὰρ τούτοισ ἀτέλεια τῶν γ’ ἱερῶν ἐστιν δεδομένη. ἵνα δ’ εἰδῆθ’ ὅτι ταῦτα τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, λαβέ μοι πρῶτον μὲν τῆσ στήλησ τἀντίγραφα, εἶτα τὴν ἀρχὴν τοῦ νόμου τοῦ Λεπτίνου. λέγε. Ἀντίγραφα Στήλησ ἀκούετε τῶν ἀντιγράφων τῆσ στήλησ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀτελεῖσ αὐτοὺσ εἶναι κελευόντων πλὴν ἱερῶν. λέγε δὴ τὴν ἀρχὴν τοῦ νόμου τοῦ Λεπτίνου. Νόμοσ καλῶσ·

κατάθεσ.

γράψασ ὅπωσ ἂν οἱ πλουσιώτατοι λῃτουργῶσι, μηδέν’ εἶναι προσέγραψεν ἀτελῆ πλὴν τῶν ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ. τίνοσ ἕνεκα, εἴ γε τὸ τῶν ἱερῶν τέλοσ ἐστὶ λῃτουργεῖν; αὐτὸσ γὰρ οὑτωσὶ τἀναντία τῇ στήλῃ γεγραφώσ, ἂν τοῦτο λέγῃ, φανήσεται. ἡδέωσ δ’ ἂν ἔγωγ’ ἐροίμην Λεπτίνην·

τίνοσ αὐτοῖσ τὴν ἀτέλειαν ἢ σὺ νῦν καταλείπειν φήσεισ ἢ ἐκείνουσ τότε δοῦναι, τὰσ λῃτουργίασ ὅταν εἶναι φῇσ ἱερῶν; τῶν μὲν γὰρ εἰσ τὸν πόλεμον πασῶν εἰσφορῶν καὶ τριηραρχιῶν ἐκ τῶν παλαιῶν νόμων οὐκ εἴσ’ ἀτελεῖσ· τῶν δὲ λῃτουργιῶν, εἴπερ εἴσ’ ἱερῶν, οὐδ’ ἔχουσιν. ἀλλὰ μὴν γέγραπταί γ’ ἀτελεῖσ αὐτοὺσ εἶναι.

τίνοσ; ἢ τοῦ μετοικίου; τοῦτο γὰρ λοιπόν. οὐ δήπου, ἀλλὰ τῶν ἐγκυκλίων λῃτουργιῶν, ὡσ ἥ τε στήλη δηλοῖ καὶ σὺ προσδιώρισασ ἐν τῷ νόμῳ καὶ μαρτυρεῖ πᾶσ ὁ πρὸ τοῦ χρόνοσ γεγονώσ, ἐν ᾧ τοσούτῳ τὸ πλῆθοσ ὄντι οὔτε φυλὴ πώποτ’ ἐνεγκεῖν ἐτόλμησεν οὐδεμί’ οὐδένα τῶν ἀπ’ ἐκείνων χορηγόν, οὔτ’ ἐνεχθεὶσ αὐτοῖσ ἄλλοσ οὐδεὶσ ἀντιδοῦναι. οἷσ οὐκ ἀκουστέον ἂν ἐναντία τολμᾷ λέγειν. ἔτι τοίνυν ἴσωσ ἐπισύροντεσ ἐροῦσιν ὡσ Μεγαρεῖσ καὶ Μεσσήνιοί τινεσ εἶναι φάσκοντεσ, ἔπειτ’ ἀτελεῖσ εἰσιν, ἁθρόοι παμπληθεῖσ ἄνθρωποι, καί τινεσ ἄλλοι δοῦλοι καὶ μαστιγίαι, Λυκίδασ καὶ Διονύσιοσ, καὶ τοιούτουσ τινὰσ ἐξειλεγμένοι.

ὑπὲρ δὴ τούτων ὡδὶ ποιήσαθ’ ὅταν ταῦτα λέγωσι· κελεύετ’, εἴπερ ἀληθῆ λέγουσι πρὸσ ὑμᾶσ, τὰ ψηφίσματ’ ἐν οἷσ ἀτελεῖσ εἰσιν οὗτοι δεῖξαι. οὐ γάρ ἐστ’ οὐδεὶσ ἀτελὴσ παρ’ ὑμῖν ὅτῳ μὴ ψήφισμ’ ἢ νόμοσ δέδωκε τὴν ἀτέλειαν. πρόξενοι μέντοι πολλοὶ διὰ τῶν πολιτευομένων γεγόνασι παρ’ ὑμῖν τοιοῦτοι, ὧν εἷσ ἐστιν ὁ Λυκίδασ.

ἀλλ’ ἕτερον πρόξενόν ἐστ’ εἶναι καὶ ἀτέλειαν εὑρῆσθαι. μὴ δὴ παραγόντων ὑμᾶσ, μηδ’, ὅτι δοῦλοσ ὢν ὁ Λυκίδασ καὶ Διονύσιοσ καί τισ ἴσωσ ἄλλοσ διὰ τοὺσ μισθοῦ τὰ τοιαῦτα γράφοντασ ἑτοίμωσ πρόξενοι γεγόνασι, διὰ τοῦθ’ ἑτέρουσ ἀξίουσ καὶ ἐλευθέρουσ καὶ πολλῶν ἀγαθῶν αἰτίουσ, ἃσ ἔλαβον δικαίωσ παρ’ ὑμῶν δωρειὰσ ἀφελέσθαι ζητούντων. πῶσ γὰρ οὐχὶ καὶ κατὰ τοῦτο δεινότατ’ ἂν πεπονθὼσ ὁ Χαβρίασ φανείη, εἰ μὴ μόνον ἐξαρκέσει τοῖσ τὰ τοιαῦτα πολιτευομένοισ τὸν ἐκείνου δοῦλον Λυκίδαν πρόξενον ὑμέτερον πεποιηκέναι, ἀλλ’ εἰ διὰ τοῦτον πάλιν καὶ τῶν ἐκείνῳ τι δοθέντων ἀφέλοιντο, καὶ ταῦτ’ αἰτίαν λέγοντεσ ψευδῆ;

οὐ γάρ ἐστιν οὔθ’ οὗτοσ οὔτ’ ἄλλοσ οὐδεὶσ πρόξενοσ ὢν ἀτελήσ, ὅτῳ μὴ διαρρήδην ἀτέλειαν ἔδωκεν ὁ δῆμοσ. τούτοισ δ’ οὐ δέδωκεν, οὐδ’ ἕξουσιν οὗτοι δεικνύναι, λόγῳ δ’ ἂν ἀναισχυντῶσιν, οὐχὶ καλῶσ ποιήσουσιν. ὃ τοίνυν μάλιστα πάντων οἶμαι δεῖν ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φυλάξασθαι, τοῦτ’ εἰπεῖν ἔτι βούλομαι.

εἰ γάρ τισ πάνθ’ ὅσα Λεπτίνησ ἐρεῖ περὶ τοῦ νόμου διδάσκων ὑμᾶσ ὡσ καλῶσ κεῖται, συγχωρήσειεν ἀληθῆ λέγειν αὐτόν, ἕν γ’ αἰσχρὸν οὐδ’ ἂν εἴ τι γένοιτ’ ἀναιρεθείη, ὃ συμβήσεται διὰ τοῦ νόμου κυρίου γενομένου τῇ πόλει. τί οὖν τοῦτ’ ἔστιν; τὸ δοκεῖν ἐξηπατηκέναι τοὺσ ἀγαθόν τι ποιήσαντασ.

ὅτι μὲν τοίνυν τοῦθ’ ἕν τι τῶν αἰσχρῶν ἐστιν πάντασ ἂν ἡγοῦμαι φῆσαι, ὅσῳ δ’ ὑμῖν αἴσχιον τῶν ἄλλων, ἀκούσατέ μου. ἔστιν ὑμῖν νόμοσ ἀρχαῖοσ, τῶν καλῶσ δοκούντων ἔχειν, ἄν τισ ὑποσχόμενόσ τι τὸν δῆμον ἐξαπατήσῃ, κρίνειν, κἂν ἁλῷ, θανάτῳ ζημιοῦν. εἶτ’ οὐκ αἰσχύνεσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ ἐφ’ ᾧ τοῖσ ἄλλοισ θάνατον ζημίαν ἐτάξατε, τοῦτ’ αὐτοὶ ποιοῦντεσ φανήσεσθε; καὶ μὴν πάντα μὲν εὐλαβεῖσθαι δεῖ ποιεῖν τὰ δοκοῦντα καὶ ὄντ’ αἰσχρά, μάλιστα δὲ ταῦτ’ ἐφ’ οἷσ τοῖσ ἄλλοισ χαλεπῶσ τισ ἔχων ὁρᾶται· οὐδὲ γὰρ ἀμφισβήτησισ καταλείπεται τὸ μὴ ταῦτα ποιεῖν ἃ πονήρ’ αὐτὸσ ἔκρινεν εἶναι πρότερον. ἔτι τοίνυν ὑμᾶσ κἀκεῖν’ εὐλαβεῖσθαι δεῖ, ὅπωσ μηδὲν ὧν ἰδίᾳ φυλάξαισθ’ ἄν, τοῦτο δημοσίᾳ ποιοῦντεσ φανήσεσθε.

ὑμῶν τοίνυν οὐδ’ ἂν εἷσ οὐδὲν ὧν ἰδίᾳ τινὶ δοίη, τοῦτ’ ἀφέλοιτο πάλιν, ἀλλ’ οὐδ’ ἐπιχειρήσειεν ἄν. μὴ τοίνυν μηδὲ δημοσίᾳ τοῦτο ποιήσητε, ἀλλὰ κελεύετε τούτουσ τοὺσ ἐροῦντασ ὑπὲρ τοῦ νόμου, εἴ τινα τῶν εὑρημένων τὴν δωρειὰν ἀνάξιον εἶναί φασιν ἢ μὴ πεποιηκότ’ ἐφ’ οἷσ εὑρ́ετ’ ἔχειν, ἢ ἄλλ’ ὁτιοῦν ἐγκαλοῦσίν τινι, γράφεσθαι κατὰ τὸν νόμον ὃν παρεισφέρομεν νῦν ἡμεῖσ, ἢ θέντων ἡμῶν, ὥσπερ ἐγγυώμεθα καὶ φαμὲν θήσειν, ἢ θέντασ αὐτούσ, ὅταν πρῶτον γένωνται νομοθέται. ἔστι δ’ ἑκάστῳ τισ αὐτῶν, ὡσ ἐοίκεν, ἐχθρόσ, τῷ μὲν Διόφαντοσ, τῷ δ’ Εὔβουλοσ, τῷ δ’ ἴσωσ ἄλλοσ τισ.

εἰ δὲ τοῦτο φεύξονται καὶ μὴ ’θελήσουσι ποιεῖν, σκοπεῖτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ καλῶσ ὑμῖν ἔχει, ἃ τούτων ἕκαστοσ ὀκνεῖ τοὺσ ἐχθροὺσ ἀφαιρούμενοσ ὀφθῆναι, ταῦθ’ ὑμᾶσ τοὺσ εὐεργέτασ ἀφῃρημένουσ φαίνεσθαι, καὶ τοὺσ εὖ τι πεποιηκότασ ὑμᾶσ, οἷσ οὐδεὶσ ἂν ἐγκαλέσαι, νόμῳ τὰ δοθέντ’ ἀπολωλεκέναι δι’ ὑμῶν ἁθρόουσ, παρόν, εἴ τισ ἄρ’ ἐστὶν ἀνάξιοσ, εἷσ ἢ δύ’ ἢ πλείουσ, γραφῇ διὰ τούτων ταὐτὸ τοῦτο παθεῖν κατ’ ἄνδρα κριθέντασ.

ἐγὼ μὲν γὰρ οὐχ ὑπολαμβάνω ταῦτα καλῶσ ἔχειν οὐδέ γ’ ἀξίωσ ὑμῶν. Σκοπῶ δὲ καὶ τοῦτο.

Καὶ μὴν οὐδ’ ἐκείνου γ’ ἀποστατέον τοῦ λόγου, ὅτι τῆσ μὲν ἀξίασ, ὅτ’ ἐδώκαμεν, ἦν δίκαιον τὴν ἐξέτασιν λαμβάνειν, ὅτε τούτων οὐδεὶσ ἀντεῖπεν, μετὰ ταῦτα δ’ ἐᾶν, εἴ τι μὴ πεπόνθαθ’ ὑπ’ αὐτῶν ὕστερον κακόν. εἰ δ’ οὗτοι τοῦτο φήσουσι δεῖξαι μὲν γὰρ οὐκ ἔχουσιν, δεῖ κεκολασμένουσ αὐτοὺσ παρ’ αὐτὰ τἀδικήματα φαίνεσθαι. εἰ δὲ μηδενὸσ ὄντοσ τοιούτου τὸν νόμον ποιήσετε κύριον, δόξετε φθονήσαντεσ, οὐχὶ πονηροὺσ λαβόντεσ ἀφῃρῆσθαι. ἔστι δὲ πάντα μὲν ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ὀνείδη φευκτέον, τοῦτο δὲ πάντων μάλιστ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι.

διὰ τί; ὅτι παντάπασι φύσεωσ κακίασ σημεῖόν ἐστιν ὁ φθόνοσ, καὶ οὐκ ἔχει πρόφασιν δι’ ἣν ἂν τύχοι συγγνώμησ ὁ τοῦτο πεπονθώσ. εἶτα καὶ οὐδ’ ἔστιν ὄνειδοσ ὅτου πορρώτερόν ἐσθ’ ἡμῶν ἡ πόλισ ἢ τοῦ φθονερὰ δοκεῖν εἶναι, ἁπάντων ἀπέχουσα τῶν αἰσχρῶν. τεκμήρια δ’ ἡλίκα τούτου θεωρήσατε.

πρῶτον μὲν μόνοι τῶν πάντων ἀνθρώπων ἐπὶ τοῖσ τελευτήσασι δημοσίᾳ καὶ ταῖσ ταφαῖσ ταῖσ δημοσίαισ ποιεῖτε λόγουσ ἐπιταφίουσ, ἐν οἷσ κοσμεῖτε τὰ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἔργα. καίτοι τοῦτ’ ἔστι τοὐπιτήδευμα ζηλούντων ἀρετήν, οὐ τοῖσ ἐπὶ ταύτῃ τιμωμένοισ φθονούντων. εἶτα μεγίστασ δίδοτ’ ἐκ παντὸσ τοῦ χρόνου δωρειὰσ τοῖσ τοὺσ γυμνικοὺσ νικῶσιν ἀγῶνασ τοὺσ στεφανίτασ, καὶ οὐχ, ὅτι τῇ φύσει τούτων ὀλίγοισ μέτεστιν, ἐφθονήσατε τοῖσ ἔχουσιν, οὐδ’ ἐλάττουσ ἐνείματε τὰσ τιμὰσ διὰ ταῦτα. πρὸσ δὲ τούτοισ τοιούτοισ οὖσιν οὐδεὶσ πώποτε τὴν πόλιν ἡμῶν εὖ ποιῶν δοκεῖ νικῆσαι· τοσαύτασ ὑπερβολὰσ τῶν δωρειῶν αἷσ ἀντ’ εὖ ποιεῖ, παρέσχηται. ἔστι τοίνυν πάντα ταῦτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δικαιοσύνησ, ἀρετῆσ, μεγαλοψυχίασ ἐπιδείγματα.

μὴ τοίνυν δι’ ἃ πάλαι παρὰ πάντα τὸν χρόνον ἡ πόλισ εὐδοξεῖ, ταῦτ’ ἀνέλητε νῦν· μηδ’ ἵνα Λεπτίνησ ἰδίᾳ τισίν, οἷσ ἀηδῶσ ἔχει, ἐπηρεάσῃ, τῆσ πόλεωσ ἀφέλησθε καὶ ὑμῶν αὐτῶν ἣν διὰ παντὸσ ἀεὶ τοῦ χρόνου δόξαν κέκτησθε καλήν· μηδ’ ὑπολαμβάνετ’ εἶναι τὸν ἀγῶνα τόνδ’ ὑπὲρ ἄλλου τινὸσ ἢ τοῦ τῆσ πόλεωσ ἀξιώματοσ, πότερον αὐτὸ δεῖ σῶν εἶναι καὶ ὅμοιον τῷ προτέρῳ, ἢ μεθεστάναι καὶ λελυμάνθαι. πολλὰ δὲ θαυμάζων Λεπτίνου κατὰ τὸν νόμον, ἓν μάλιστα τεθαύμακα πάντων, εἰ ἐκεῖν’ ἠγνόηκεν, ὅτι ὥσπερ ἂν εἴ τισ μεγάλασ τὰσ τιμωρίασ τῶν ἀδικημάτων τάττοι, οὐκ ἂν αὐτόσ γ’ ἀδικεῖν παρεσκευάσθαι δόξαι, οὕτωσ, ἄν τισ ἀναιρῇ τὰσ τιμὰσ τῶν εὐεργεσιῶν, οὐδὲν αὐτὸσ ποιεῖν ἀγαθὸν παρεσκευάσθαι δόξει.

εἰ μὲν τοίνυν ἠγνόησε ταῦτα γένοιτο γὰρ ἂν καὶ τοῦτο, αὐτίκα δηλώσει· συγχωρήσεται γὰρ ὑμῖν λῦσαι περὶ ὧν αὐτὸσ ἥμαρτεν. εἰ δὲ φανήσεται σπουδάζων καὶ διατεινόμενοσ κύριον ποιεῖν τὸν νόμον, ἐγὼ μὲν οὐκ ἔχω πῶσ ἐπαινέσω, ψέγειν δ’ οὐ βούλομαι. μηδὲν οὖν φιλονίκει, Λεπτίνη, μηδὲ βιάζου τοιοῦτον δι’ οὗ μήτ’ αὐτὸσ δόξεισ βελτίων εἶναι μήθ’ οἱ πεισθέντεσ σοι, ἄλλωσ τε καὶ γεγενημένου σοι τοῦ ἀγῶνοσ ἀκινδύνου.

διὰ γὰρ τὸ τελευτῆσαι Βάθιππον τὸν τουτουὶ πατέρ’ Ἀψεφίωνοσ, ὃσ αὐτὸν ἔτ’ ὄνθ’ ὑπεύθυνον ἐγράψατο, ἐξῆλθον οἱ χρόνοι, καὶ νυνὶ περὶ αὐτοῦ τοῦ νόμου πᾶσ ἐσθ’ ὁ λόγοσ, τούτῳ δ’ οὐδείσ ἐστι κίνδυνοσ. καίτοι καὶ τοῦτ’ ἀκούω σε λέγειν, ὡσ ἄρα τρεῖσ σέ τινεσ γραψάμενοι πρότεροι τοῦδε οὐκ ἐπεξῆλθον.

εἰ μὲν τοίνυν ἐγκαλῶν αὐτοῖσ λέγεισ ὅτι σ’ οὐ κατέστησαν εἰσ κίνδυνον, φιλοκινδυνότατοσ πάντων ἀνθρώπων εἶ· εἰ δὲ τεκμήριον ποιεῖ τοῦ τὰ δίκαι’ εἰρηκέναι, λίαν εὐήθεσ ποιεῖσ. τί γὰρ εἵνεκα τούτου βελτίων ἔσθ’ ὁ νόμοσ, εἴ τισ ἢ τετελεύτηκε τῶν γραψαμένων πρὶν εἰσελθεῖν, ἢ πεισθεὶσ ὑπὸ σοῦ διεγράψατο, ἢ καὶ ὅλωσ ὑπὸ σοῦ παρεσκευάσθη; ἀλλὰ ταῦτα μὲν οὐδὲ λέγειν καλόν. ᾕρηνται δὲ τῷ νόμῳ σύνδικοι καὶ μάλισθ’ οἱ δεινοὶ λέγειν ἄνδρεσ, Λεωδάμασ Ἀχαρνεὺσ καὶ Ἀριστοφῶν Ἁζηνιεὺσ καὶ Κηφισόδοτοσ ἐκ Κεραμέων καὶ Δεινίασ Ἑρχιεύσ.

ἃ δὴ πρὸσ τούτουσ ὑπολαμβάνοιτ’ ἂν εἰκότωσ, ἀκούσατε, καὶ σκοπεῖτ’ ἂν ὑμῖν δίκαια φαίνηται. πρῶτον μὲν πρὸσ Λεωδάμαντα. οὗτοσ ἐγράψατο τὴν Χαβρίου δωρειάν, ἐν ᾗ τοῦτ’ ἔνεστιν τὸ τῆσ ἀτελείασ τῶν ἐκείνῳ τι δοθέντων, καὶ πρὸσ ὑμᾶσ εἰσελθὼν ἡττήθη· οἱ νόμοι δ’ οὐκ ἐῶσι δὶσ πρὸσ τὸν αὐτὸν περὶ τῶν αὐτῶν οὔτε δίκασ οὔτ’ εὐθύνασ οὔτε διαδικασίαν οὔτ’ ἄλλο τοιοῦτ’ οὐδὲν εἶναι.

χωρὶσ δὲ τούτων ἀτοπώτατον ἂν πάντων συμβαίη, εἰ τότε μὲν τὰ Χαβρίου παρ’ ὑμῖν ἔργα μεῖζον ἴσχυε τῶν Λεωδάμαντοσ λόγων, ἐπειδὴ δὲ ταῦτά θ’ ὑπάρχει καὶ τὰ τῶν ἄλλων εὐεργετῶν προσγέγονεν, τηνικαῦτα σύμπαντα ταῦτ’ ἀσθενέστερα τῶν τούτου λόγων γένοιτο. καὶ μὴν πρόσ γ’ Ἀριστοφῶντα πολλὰ καὶ δίκαι’ ἂν ἔχειν εἰπεῖν οἶμαι.

οὗτοσ εὑρ́ετο τὴν δωρειὰν παρ’ ὑμῖν, ἐν ᾗ τοῦτ’ ἐνῆν. καὶ οὐ τοῦτ’ ἐπιτιμῶ· δεῖ γὰρ ἐφ’ ὑμῖν εἶναι διδόναι τὰ ὑμέτερ’ αὐτῶν οἷσ ἂν βούλησθε. ἀλλ’ ἐκεῖνό γ’ οὐχὶ δίκαιον εἶναί φημι, τὸ ὅτε μὲν τούτῳ ταῦτ’ ἔμελλεν ὑπάρχειν λαβόντι, μηδὲν ἡγεῖσθαι δεινόν, ἐπειδὴ δ’ ἑτέροισ δέδοται, τηνικαῦτ’ ἀγανακτεῖν καὶ πείθειν ὑμᾶσ ἀφελέσθαι. καὶ μὴν καὶ Γελάρχῳ πέντε τάλαντ’ ἀποδοῦναι γέγραφ’ οὗτοσ ὡσ παρασχόντι τοῖσ ἐν Πειραιεῖ τοῦ δήμου, καὶ καλῶσ ἐποίει.

μὴ τοίνυν ἃ μὲν ἦν ἀμάρτυρα, ταῦτ’ ἐπὶ τῇ τοῦ δήμου προφάσει διὰ σοῦ δεδόσθω, ὧν δ’ αὐτὸσ ὁ δῆμοσ μαρτυρίασ ἔστησεν ἐν τοῖσ ἱεροῖσ ἀναγράψασ καὶ πάντεσ συνίσασιν, ταῦτ’ ἀφελέσθαι παραίνει· μηδ’ αὑτὸσ φαίνου τά τ’ ὀφειλόμεν’ ὡσ ἀποδοῦναι δεῖ γράφων, καὶ ἅ τισ παρὰ τοῦ δήμου κεκόμισται, ταῦτ’ ἀφελέσθαι παραινῶν. καὶ μὴν πρόσ γε Κηφισόδοτον τοσοῦτ’ ἂν εἴποιμι.

οὗτόσ ἐστιν οὐδενὸσ ἧττον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν λεγόντων δεινὸσ εἰπεῖν. πολὺ τοίνυν κάλλιον τῇ δεινότητι ταύτῃ χρῆσθαι ἐπὶ τὸ τοὺσ ἀδικοῦντασ ὑμᾶσ κολάζειν ἢ τοὺσ ἀγαθοῦ τινὸσ αἰτίουσ ἀδικεῖν. εἰ γὰρ ἀπεχθάνεσθαί τισι δεῖ, τοῖσ ἀδικοῦσι τὸν δῆμον, οὐ τοῖσ ἀγαθόν τι ποιοῦσιν ἔγωγε νομίζω δεῖν. πρὸσ τοίνυν Δεινίαν·

οὗτοσ ἴσωσ ἐρεῖ τριηραρχίασ αὑτοῦ καὶ λῃτουργίασ. ἐγὼ δ’, εἰ πολλοῦ τῇ πόλει Δεινίασ ἄξιον αὑτὸν παρέσχηκεν, ὡσ ἔμοιγε δοκεῖ νὴ τοὺσ θεούσ, μᾶλλον ἂν παραινέσαιμ’ αὑτῷ τινὰ τιμὴν ὑμᾶσ ἀξιοῦν δοῦναι ἢ τὰσ ἑτέροισ πρότερον δοθείσασ ἀφελέσθαι κελεύειν· πολὺ γὰρ βελτίονοσ ἀνδρόσ ἐστιν ἐφ’ οἷσ αὐτὸσ εὖ πεποίηκεν ἀξιοῦν τιμᾶσθαι ἢ ἐφ’ οἷσ ἕτεροι ποιήσαντεσ ἐτιμήθησαν φθονεῖν. ὃ δὲ δὴ μέγιστον ἁπάντων καὶ κοινὸν ὑπάρχει κατὰ πάντων τῶν συνδίκων·

τούτων πολλάκισ εἷσ ἕκαστοσ πρότερόν τισι πράγμασι σύνδικοσ γέγονεν. ἔστι δὲ καὶ μάλ’ ἔχων νόμοσ ὑμῖν καλῶσ, οὐκ ἐπὶ τούτοισ τεθείσ, ἀλλ’ ἵνα μὴ τὸ πρᾶγμ’ ὥσπερ ἐργασία τισὶν ᾖ καὶ συκοφαντία, μὴ ἐξεῖναι ὑπὸ τοῦ δήμου χειροτονηθέντα πλεῖν ἢ ἅπαξ συνδικῆσαι. τοὺσ δὴ συνεροῦντασ νόμῳ καὶ διδάξοντασ ὑμᾶσ ὡσ ἐπιτήδειόσ ἐστιν, αὐτοὺσ τοῖσ ὑπάρχουσι νόμοισ δεῖ πειθομένουσ φαίνεσθαι·

εἰ δὲ μή, γελοῖον νόμῳ μὲν συνδικεῖν, νόμον δ’ αὐτοὺσ παραβαίνειν ἕτερον. ἀνάγνωθι λαβὼν τὸν νόμον αὐτοῖσ ὃν λέγω. οὗτοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ παλαιόσ ἐσθ’ ὁ νόμοσ καὶ καλῶσ ἔχων, ὃν ἐὰν σωφρονῶσι φυλάξονται παραβαίνειν οὗτοι.

ἐγὼ δ’ ἔτι μικρὰ πρὸσ ὑμᾶσ εἰπὼν καταβήσομαι.

ἔστι γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντασ μὲν τοὺσ νόμουσ ὑμῖν, ὡσ ἐγὼ νομίζω, σπουδαστέον ὡσ κάλλιστ’ ἔχειν, μάλιστα δὲ τούτουσ δι’ ὧν ἢ μικρὰν ἢ μεγάλην ἔστ’ εἶναι τὴν πόλιν. εἰσὶ δ’ οὗτοι τίνεσ; οἵ τε τοῖσ ἀγαθόν τι ποιοῦσι τὰσ τιμὰσ διδόντεσ καὶ οἱ τοῖσ τἀναντία πράττουσι τὰσ τιμωρίασ. εἰ γὰρ ἅπαντεσ ὡσ ἀληθῶσ τὰσ ἐν τοῖσ νόμοισ ζημίασ φοβούμενοι τοῦ κακόν τι ποιεῖν ἀποσταῖεν, καὶ πάντεσ τὰσ ἐπὶ ταῖσ εὐεργεσίαισ δωρειὰσ ζηλώσαντεσ ἃ χρὴ πράττειν προέλοιντο, τί κωλύει μεγίστην εἶναι τὴν πόλιν καὶ πάντασ χρηστοὺσ καὶ μηδέν’ εἶναι πονηρόν; ὁ τοίνυν νόμοσ οὗτοσ ὁ Λεπτίνου, οὐ μόνον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτ’ ἀδικεῖ, ὅτι τὰσ τιμὰσ ἀναιρῶν τῶν εὐεργεσιῶν ἀχρεῖον τὴν ἐπιείκειαν τοῖσ φιλοτιμεῖσθαι βουλομένοισ καθίστησιν, ἀλλ’ ὅτι καὶ παρανομίασ δόξαν αἰσχίστην τῇ πόλει καταλείπει.

ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι τῶν τὰ δεινόταθ’ ἡμᾶσ ἀδικούντων ἓν ἑκάστῳ τίμημ’ ὑπάρχει διὰ τὸν νόμον, ὃσ διαρρήδην λέγει μηδὲ ὡσ χρὴ τίμημ’ ὑπάρχειν ἐπὶ κρίσει πλέον ἢ ἕν, ὁπότερον ἂν τὸ δικαστήριον τιμήσῃ, παθεῖν ἢ ἀποτεῖσαι· ἀμφότερα δὲ μὴ ἐξέστω. ἀλλ’ οὐχ οὗτοσ ἐχρήσατο τούτῳ τῷ μέτρῳ, ἀλλ’ ἐάν τισ ἀπαιτήσῃ χάριν ὑμᾶσ, ἄτιμοσ ἔστω φησὶ καὶ ἡ οὐσία δημοσία ἔστω.

δύο τιμήματα ταῦτα. εἶναι δὲ καὶ ἐνδείξεισ καὶ ἀπαγωγάσ· ἐὰν δ’ ἁλῷ, ἔνοχοσ ἔστω τῷ νόμῳ ὃσ κεῖται, ἐάν τισ ὀφείλων ἄρχῃ τῷ δημοσίῳ. θάνατον λέγει· τοῦτο γάρ ἐστ’ ἐπ’ ἐκείνῳ τοὐπιτίμιον. οὐκοῦν τρία τιμήματα ταῦτα. πῶσ οὖν οὐ σχέτλιον καὶ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ χαλεπώτερον εἶναι παρ’ ὑμῖν δόξει χάριν εὖ ποιήσαντ’ ἀπαιτεῖν ἢ τὰ δεινότατ’ ἐργαζόμενον ληφθῆναι; αἰσχρόσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ κακῶσ ἔχων ὁ νόμοσ, καὶ ὅμοιοσ φθόνῳ τινὶ καὶ φιλονικίᾳ καὶ ‐ τὸ λοιπὸν ἐῶ·

τοιούτοισ δέ τισιν προσέοιχ’ ὁ γράφων χρῆσθαι. ὑμῖν δ’ οὐχὶ πρέπει τὰ τοιαῦτα μιμεῖσθαι, οὐδ’ ἀνάξια φαίνεσθαι φρονοῦντασ ὑμῶν αὐτῶν. φέρε γὰρ πρὸσ Διόσ, τί μάλιστ’ ἂν ἀπευξαίμεθα πάντεσ, καὶ τί μάλιστ’ ἐν ἅπασι διεσπούδασται τοῖσ νόμοισ; ὅπωσ μὴ γενήσονται οἱ περὶ ἀλλήλουσ φόνοι, περὶ ὧν ἐξαίρετοσ ἡ βουλὴ φύλαξ ἡ ἐν Ἀρείῳ πάγῳ τέτακται. ἐν τοίνυν τοῖσ περὶ τούτων νόμοισ ὁ Δράκων φοβερὸν κατασκευάζων καὶ δεινὸν τό τιν’ αὐτόχειρ’ ἄλλον ἄλλου γίγνεσθαι, καὶ γράφων χέρνιβοσ εἴργεσθαι τὸν ἀνδροφόνον, σπονδῶν, κρατήρων, ἱερῶν, ἀγορᾶσ, πάντα τἄλλα διελθὼν οἷσ μάλιστ’ ἄν τινασ ᾤετ’ ἐπισχεῖν τοῦ τοιοῦτόν τι ποιεῖν, ὅμωσ οὐκ ἀφείλετο τὴν τοῦ δικαίου τάξιν, ἀλλ’ ἔθηκεν ἐφ’ οἷσ ἐξεῖναι ἀποκτιννύναι, κἂν οὕτω τισ δράσῃ, καθαρὸν διώρισεν εἶναι.

εἶτ’ ἀποκτεῖναι μὲν δικαίωσ ἔν γε τοῖσ παρ’ ὑμῖν νόμοισ ἐξέσται, χάριν δ’ ἀπαιτεῖν οὔτε δικαίωσ οὔθ’ ὁπωσοῦν διὰ τὸν τούτου νόμον; μηδαμῶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι·

μὴ βούλεσθε δοκεῖν πλείω πεποιῆσθαι σπουδὴν ὅπωσ μηδενὶ τῶν εὖ τι ποιούντων ὑμᾶσ χάριν ἐξέσται κομίσασθαι ἢ ὅπωσ μηδεὶσ φόνοσ ἐν τῇ πόλει γενήσεται· ἀλλ’ ἀναμνησθέντεσ τῶν καιρῶν, παρ’ οὓσ εὖ πεπονθότεσ εὖ πεποιήκατε τοὺσ εὑρομένουσ, καὶ τῆσ Δημοφάντου στήλησ περὶ ἧσ εἶπε Φορμίων, ἐν ᾗ γέγραπται καὶ ὀμώμοται, ἄν τισ ἀμύνων τι πάθῃ τῇ δημοκρατίᾳ, τὰσ αὐτὰσ δώσειν δωρειὰσ ἅσπερ Ἁρμοδίῳ καὶ Ἀριστογείτονι, καταψηφίσασθε τοῦ νόμου. οὐ γὰρ ἔνεστ’ εὐορκεῖν, εἰ μὴ τοῦτο ποιήσετε. παρὰ πάντα δὲ ταῦτ’ ἐκεῖν’ ἔτ’ ἀκούσατέ μου.

οὐκ ἔνι τοῦτον ἔχειν καλῶσ τὸν νόμον, ὃσ περὶ τῶν παρεληλυθότων καὶ τῶν μελλόντων ταὐτὰ λέγει. μηδέν’ εἶναί φησιν ἀτελῆ πλὴν τῶν ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ. καλῶσ. μηδὲ τὸ λοιπὸν ἐξεῖναι δοῦναι. μηδ’ ἂν τοιοῦτοί τινεσ γένωνται, Λεπτίνη; εἰ τὰ πρὸ τοῦ κατεμέμφου, τί; μὴ καὶ τὰ μέλλοντ’ ᾔδεισ; ὅτι νὴ Δία πόρρω τοῦ τι τοιοῦτον νῦν ἐλπίζειν ἐσμέν.

καὶ εἰήμέν γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· ἀλλὰ χρή γ’ ἀνθρώπουσ ὄντασ τοιαῦτα καὶ λέγειν καὶ νομοθετεῖν οἷσ μηδεὶσ ἂν νεμεσήσαι, καὶ τἀγαθὰ μὲν προσδοκᾶν καὶ τοῖσ θεοῖσ εὔχεσθαι διδόναι, πάντα δ’ ἀνθρώπιν’ ἡγεῖσθαι. οὐδὲ γὰρ ἂν Λακεδαιμόνιοί ποτ’ ἤλπισαν εἰσ τοιαῦτα πράγματ’ ἀφίξεσθαι, οὐδέ γ’ ἴσωσ Συρακόσιοι, τὸ πάλαι δημοκρατούμενοι καὶ φόρουσ Καρχηδονίουσ πραττόμενοι καὶ πάντων τῶν περὶ αὑτοὺσ ἄρχοντεσ καὶ ναυμαχίᾳ νενικηκότεσ ἡμᾶσ, ὑφ’ ἑνὸσ γραμματέωσ, ὃσ ὑπηρέτησ ἦν, ὥσ φασι, τυραννήσεσθαι. οὐδέ γ’ ὁ νῦν ὢν Διονύσιοσ ἤλπισεν ἄν ποτ’ ἴσωσ πλοίῳ στρογγύλῳ καὶ στρατιώταισ ὀλίγοισ Δίων’ ἐλθόντ’ ἐφ’ αὑτὸν ἐκβαλεῖν τὸν τριήρεισ πολλὰσ καὶ ξένουσ καὶ πόλεισ κεκτημένον.

ἀλλ’, οἶμαι, τὸ μέλλον ἄδηλον πᾶσιν ἀνθρώποισ, καὶ μικροὶ καιροὶ μεγάλων πραγμάτων αἴτιοι γίγνονται. διὸ δεῖ μετριάζειν ἐν ταῖσ εὐπραξίαισ καὶ προορωμένουσ τὸ μέλλον φαίνεσθαι. πολλὰ δ’ ἄν τισ ἔχοι λέγειν ἔτι καὶ διεξιέναι περὶ τοῦ μηδαμῇ μηδὲ καθ’ ἓν τοῦτον ἔχειν καλῶσ τὸν νόμον μηδὲ συμφέρειν ὑμῖν·

ἀλλ’ ἵν’ ἐν κεφαλαίῳ τοῦτο μάθητε κἀγὼ παύσωμαι λέγων, τάδε ποιήσατε· σκέψασθε παρ’ ἄλληλα καὶ λογίσασθε πρὸσ ὑμᾶσ αὐτοὺσ τί συμβήσεται καταψηφισαμένοισ ὑμῖν τοῦ νόμου καὶ τί μή· εἶτα φυλάττετε καὶ μέμνησθ’ ἃν ὑμῖν ἐξ ἑκατέρου φανῇ, ἵν’ ἕλησθε τὰ κρείττω. ἂν μὲν τοίνυν καταψηφίσησθε, ὥσπερ ἡμεῖσ κελεύομεν, οἱ μὲν ἄξιοι παρ’ ὑμῶν τὰ δίκαι’ ἕξουσιν, εἰ δέ τισ ἔστ’ ἀνάξιοσ, ὡσ ἔστω, πρὸσ τῷ τὴν δωρειὰν ἀφαιρεθῆναι δίκην ἣν ἂν ὑμῖν δοκῇ δώσει κατὰ τὸν παρεισενηνεγμένον νόμον·

ἡ δὲ πόλισ πιστή, δικαία, πρὸσ ἅπαντασ ἀψευδὴσ φανήσεται. ἐὰν δ’ ἀποψηφίσησθε, ὃ μὴ ποιήσαιτε, οἱ μὲν χρηστοὶ διὰ τοὺσ φαύλουσ ἀδικήσονται, οἱ δ’ ἀνάξιοι συμφορᾶσ ἑτέροισ αἴτιοι γενήσονται, δίκην δ’ οὐδ’ ἡντινοῦν αὐτοὶ δώσουσιν, ἡ δὲ πόλισ τἀναντί’ ὧν εἶπον ἀρτίωσ, δόξει ἄπιστοσ, φθονερά, φαύλη παρὰ πᾶσιν εἶναι. οὔκουν ἄξιον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοσαύτην βλασφημίαν ἀντὶ καλῶν καὶ προσηκόντων ὑμῖν ἀγαθῶν ἑλέσθαι.

καὶ γὰρ ἕκαστοσ ὑμῶν ἰδίᾳ μεθέξει τῆσ δόξησ τῶν κοινῇ γνωσθέντων. οὐ γὰρ ἀγνοεῖ τοῦτ’ οὐδεὶσ οὔτε τῶν περιεστηκότων οὔτε τῶν ἄλλων, ὅτι ἐν μὲν τῷ δικαστηρίῳ Λεπτίνησ πρὸσ ἡμᾶσ ἀγωνίζεται, ἐν δὲ τῇ τῶν καθημένων ὑμῶν ἑνὸσ ἑκάστου γνώμῃ φιλανθρωπία πρὸσ φθόνον καὶ δικαιοσύνη πρὸσ κακίαν καὶ πάντα τὰ χρηστὰ πρὸσ τὰ πονηρότατ’ ἀντιτάττεται. ὧν τοῖσ βελτίοσι πειθόμενοι καὶ κατὰ ταὔθ’ ἡμῖν θέμενοι τὴν ψῆφον, αὐτοί θ’ ἃ προσήκει δόξετ’ ἐγνωκέναι, καὶ τῇ πόλει τὰ κράτιστ’ ἔσεσθ’ ἐψηφισμένοι, κἄν τισ ἄρ’ ἔλθῃ ποτὲ καιρόσ, οὐκ ἀπορήσετε τῶν ἐθελησόντων ὑπὲρ ὑμῶν κινδυνεύειν.

ὑπὲρ οὖν τούτων ἁπάντων οἶμαι δεῖν ὑμᾶσ σπουδάζειν καὶ προσέχειν τὸν νοῦν, ὅπωσ μὴ βιασθῆθ’ ἁμαρτάνειν. πολλὰ γὰρ ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πολλάκισ οὐκ ἐδιδάχθηθ’ ὡσ ἔστι δίκαια, ἀλλ’ ἀφῃρέθηθ’ ὑπὸ τῆσ τῶν λεγόντων κραυγῆσ καὶ βίασ καὶ ἀναισχυντίασ. ὃ μὴ πάθητε νῦν·

οὐ γὰρ ἄξιον. ἀλλ’ ἃ δίκαι’ ἐγνώκατε, ταῦτα φυλάξατε καὶ μνημονεύετε, ἑώσ ἂν ψηφίσησθε, ἵν’ εὐόρκον θῆσθε τὴν ψῆφον κατὰ τῶν τὰ πονηρὰ συμβουλευόντων. θαυμάζω δ’ ἔγωγε, εἰ τοῖσ μὲν τὸ νόμισμα διαφθείρουσιν θάνατοσ παρ’ ὑμῖν ἐστιν ἡ ζημία, τοῖσ δ’ ὅλην τὴν πόλιν κίβδηλον καὶ ἄπιστον ποιοῦσι λόγον δώσετε. οὐ δή πού γ’, ὦ Ζεῦ καὶ θεοί. οὐκ οἶδ’ ὅ τι δεῖ πλείω λέγειν·

οἶμαι γὰρ ὑμᾶσ οὐδὲν ἀγνοεῖν τῶν εἰρημένων.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Demosthenes, Speeches 11-20, Περὶ τῆσ Ἀτελείασ πρὸσ Λεπτίνην

(데모스테네스, Speeches 11-20, Περὶ τῆσ Ἀτελείασ πρὸσ Λεπτίνην)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION