호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기
Ἀποδεδωκόσι δ’ ἡμῖν τὸν πρῶτον τύπον τῆσ γεωγραφίασ οἰκεῖόσ ἐστιν ὁ ἐφεξῆσ λόγοσ περὶ τῶν καθ’ ἕκαστα· καὶ γὰρ ὑπεσχόμεθα οὕτωσ καὶ δοκεῖ μέχρι νῦν ὀρθῶσ ἡ πραγματεία μεμερίσθαι. ἀρκτέον δὲ πάλιν ἀπὸ τῆσ Εὐρώπησ καὶ τῶν μερῶν αὐτῆσ τούτων ἀφ’ ὧνπερ καὶ πρότερον κατὰ τὰσ αὐτὰσ αἰτίασ. πρῶτον δὲ μέροσ αὐτῆσ ἐστι τὸ ἑσπέριον, ὡσ ἔφαμεν, ἡ Ἰβηρία.
ταύτησ δὴ τὸ μὲν πλέον οἰκεῖται φαύλωσ· ὄρη γὰρ καὶ δρυμοὺσ καὶ πεδία λεπτὴν ἔχοντα γῆν οὐδὲ ταύτην ὁμαλῶσ εὐύδρον οἰκοῦσι τὴν πολλήν· ἡ δὲ πρόσβορροσ ψυχρά τέ ἐστι τελέωσ πρὸσ τῇ τραχύτητι καὶ παρωκεανῖτισ, προσειληφυῖα τὸ ἄμικτον κἀνεπίπλεκτον τοῖσ ἄλλοισ, ὥσθ’ ὑπερβάλλει τῇ μοχθηρίᾳ τῆσ οἰκήσεωσ. ταῦτα μὲν δὴ τὰ μέρη τοιαῦτα, ἡ δὲ νότιοσ πᾶσα εὐδαίμων σχεδόν τι καὶ διαφερόντωσ ἡ ἔξω στηλῶν· ἔσται δὲ δῆλον ἐν τοῖσ καθ’ ἕκαστα ὑπογράψασιν ἡμῖν πρότερον τό τε σχῆμα καὶ τὸ μέγεθοσ. ἐοίκε γὰρ βύρσῃ τεταμένῃ κατὰ μῆκοσ μὲν ἀπὸ τῆσ ἑσπέρασ ἐπὶ τὴν ἑώ τὰ πρόσθια ἐχούσῃ μέρη πρὸσ τῇ ἑῴ, κατὰ πλάτοσ δ’ ἀπὸ τῶν ἄρκτων πρὸσ νότον.
ἔχει δὲ σταδίων ἑξακισχιλίων ὁμοῦ τὸ μῆκοσ, πλάτοσ δὲ πεντακισχιλίων τὸ μέγιστον, ἔστι δ’ ὅπου πολὺ ἔλαττον τῶν τρισχιλίων καὶ μάλιστα πρὸσ τῇ Πυρήνῃ τῇ ποιούσῃ τὴν ἑῴαν πλευράν· ὄροσ γὰρ διηνεκὲσ ἀπὸ νότου πρὸσ βορρᾶν τεταμένον ὁρίζει τὴν Κελτικὴν ἀπὸ τῆσ Ἰβηρίασ. οὔσησ δὲ καὶ τῆσ Κελτικῆσ ἀνωμάλου τὸ πλάτοσ καὶ τῆσ Ἰβηρίασ, τὸ στενώτατον τοῦ πλάτουσ ἑκατέρασ ἀπὸ τῆσ ἡμετέρασ θαλάττησ ἐπὶ τὸν ὠκεανόν ἐστι τὸ τῇ Πυρήνῃ πλησιάζον μάλιστα ἐφ’ ἑκάτερον αὐτῆσ τὸ μέροσ καὶ ποιοῦν κόλπουσ τοὺσ μὲν ἐπὶ τῷ ὠκεανῷ τοὺσ δὲ ἐπὶ τῇ καθ’ ἡμᾶσ θαλάττῃ· μείζουσ δὲ τοὺσ Κελτικούσ, οὓσ δὴ καὶ Γαλατικοὺσ καλοῦσι, στενώτερον τὸν ἰσθμὸν ποιοῦντασ παρὰ τὸν Ἰβηρικόν. καὶ δὴ τὸ μὲν ἑῷον πλευρὸν τῆσ Ἰβηρίασ ἡ Πυρήνη ποιεῖ, τὸ δὲ νότιον ἥ τε καθ’ ἡμᾶσ θάλαττα ἀπὸ τῆσ Πυρήνησ μέχρι στηλῶν καὶ ἡ ἐκτὸσ τὸ ἑξῆσ μέχρι τοῦ ἱεροῦ καλουμένου ἀκρωτηρίου· τρίτον ἐστὶ τὸ ἑσπέριον πλευρὸν παράλληλόν πωσ τῇ Πυρήνῃ, τὸ ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ἀκρωτηρίου μέχρι τῆσ πρὸσ Ἀρτάβροισ ἄκρασ ἣν καλοῦσι Νέριον· τέταρτον δὲ τὸ ἐνθένδε μέχρι τῶν βορείων ἄκρων τῆσ Πυρήνησ. ἀναλαβόντεσ δὲ λέγωμεν τὰ καθ’ ἕκαστα ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ἀκρωτηρίου ἀρξάμενοι.
τοῦτο δέ ἐστι τὸ δυτικώτατον οὐ τῆσ Εὐρώπησ μόνον ἀλλὰ καὶ τῆσ οἰκουμένησ ἁπάσησ σημεῖον. περατοῦται μὲν γὰρ ὑπὸ τῶν δυεῖν ἠπείρων ἡ οἰκουμένη πρὸσ δύσιν, τοῖσ τε τῆσ Εὐρώπησ ἄκροισ καὶ τοῖσ πρώτοισ τῆσ Λιβύησ, ὧν τὰ μὲν Ἴβηρεσ ἔχουσι τὰ δὲ Μαυρούσιοι. προὔχει δὲ τὰ Ἰβηρικὰ ὅσον χιλίοισ καὶ πεντακοσίοισ σταδίοισ κατὰ τὸ λεχθὲν ἀκρωτήριον. καὶ δὴ καὶ τὴν προσεχῆ τούτῳ χώραν τῇ Λατίνῃ φωνῇ καλοῦσι Κούνεον, σφῆνα σημαίνειν βουλόμενοι. αὐτὸ δὲ τὸ ἄκρον καὶ προπεπτωκὸσ εἰσ τὴν θάλατταν Ἀρτεμίδωροσ εἰκάζει πλοίῳ, γενόμενοσ, φησίν, ἐν τῷ τόπῳ, προσλαμβάνειν δὲ τῷ σχήματι νησίδια τρία, τὸ μὲν ἐμβόλου τάξιν ἔχον τὰ δὲ ἐπωτίδων, ὑφόρμουσ ἔχοντα μετρίουσ. Ἡρακλέουσ δ’ οὔθ’ ἱερὸν ἐνταῦθα δείκνυσθαι ψεύσασθαι δὲ τοῦτο Ἔφορον οὔτε βωμόν, οὐδ’ ἄλλου τῶν θεῶν, ἀλλὰ λίθουσ συγκεῖσθαι τρεῖσ ἢ τέτταρασ κατὰ πολλοὺσ τόπουσ, οὓσ ὑπὸ τῶν ἀφικνουμένων στρέφεσθαι κατά τι πάτριον καὶ μεταφέρεσθαι σπονδοποιησαμένων· θύειν δ’ οὐκ εἶναι νόμιμον, οὐδὲ νύκτωρ ἐπιβαίνειν τοῦ τόπου, θεοὺσ φασκόντων κατέχειν αὐτὸν ἐν τῷ τότε χρόνῳ, ἀλλὰ τοὺσ ἐπὶ θέαν ἥκοντασ ἐν κώμῃ πλησίον νυκτερεύειν, εἶτ’ ἐπιβάλλειν ἡμέρασ ὕδωρ ἐπιφερομένουσ διὰ τὴν ἀνυδρίαν. ταῦτα μὲν οὖν οὕτωσ ἔχειν ἐγχωρεῖ καὶ δεῖ πιστεύειν·
ἃ δὲ τοῖσ πολλοῖσ καὶ χυδαίοισ ὁμοίωσ εἴρηκεν, οὐ πάνυ. λέγειν γὰρ δή φησι Ποσειδώνιοσ τοὺσ πολλοὺσ μείζω δύνειν τὸν ἥλιον ἐν τῇ παρωκεανίτιδι [καὶ] μετὰ ψόφου παραπλησίωσ ὡσανεὶ σίζοντοσ τοῦ πελάγουσ κατὰ σβέσιν αὐτοῦ διὰ τὸ ἐμπίπτειν εἰσ τὸν βυθόν. ψεῦδοσ δ’ εἶναι καὶ τοῦτο καὶ τὸ παραχρῆμα νύκτα ἀκολουθεῖν μετὰ τὴν δύσιν· οὐ γὰρ παραχρῆμα, μικρὸν δ’ ὕστερον, καθάπερ καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ πελάγεσι τοῖσ μεγάλοισ. ὅπου μὲν γὰρ εἰσ ὄρη δύεται, πλείω τὸν μετὰ δύσιν χρόνον τῆσ ἡμέρασ συμβαίνειν ἐκ τοῦ παραφωτισμοῦ, ἐκεῖ δὲ πλείω μὲν οὐκ ἐπακολουθεῖν, μὴ μέντοι μηδὲ παραχρῆμα συνάπτειν τὸ σκότοσ, καθάπερ καὶ ἐν τοῖσ μεγάλοισ πεδίοισ. τὴν δὲ τοῦ μεγέθουσ φαντασίαν αὔξεσθαι μὲν ὁμοίωσ κατά τε τὰσ δύσεισ καὶ τὰσ ἀνατολὰσ ἐν τοῖσ πελάγεσι διὰ τὸ τὰσ ἀναθυμιάσεισ πλείουσ ἐκ τῶν ὑγρῶν ἀναφέρεσθαι· διὰ δὲ τούτων ὡσ δι’ ὑάλων κλωμένην τὴν ὄψιν πλατυτέρασ δέχεσθαι τὰσ φαντασίασ, καθάπερ καὶ διὰ νέφουσ ξηροῦ καὶ λεπτοῦ βλέπουσαν δυόμενον ἢ ἀνατέλλοντα τὸν ἥλιον ἢ τὴν σελήνην, ἡνίκα καὶ ἐνερευθὲσ φαίνεσθαι τὸ ἄστρον. τὸ δὲ ψεῦδοσ ἐλέγξαι φησὶ τριάκονθ’ ἡμέρασ διατρίψασ ἐν Γαδείροισ καὶ τηρήσασ τὰσ δύσεισ. ὁ δέ γε Ἀρτεμίδωροσ ἑκατονταπλασίονά φησι δύεσθαι τὸν ἥλιον καὶ αὐτίκα νύκτα καταλαμβάνειν. ὡσ μὲν οὖν αὐτὸσ εἶδε τοῦτο ἐν τῷ ἱερῷ ἀκρωτηρίῳ, οὐχ ὑποληπτέον προσέχοντασ τῇ ἀποφάσει αὐτοῦ· ἔφη γὰρ νύκτωρ μηδένα ἐπιβαίνειν, ὥστ’ οὐδὲ δυομένου ἡλίου οὐδεὶσ ἂν ἐπιβαίνοι, εἴπερ εὐθὺσ ἡ νὺξ καταλαμβάνει. ἀλλ’ οὐδ’ ἐν ἄλλῳ τόπῳ τῆσ παρωκεανίτιδοσ· καὶ γὰρ τὰ Γάδειρα ἐπὶ τῷ ὠκεανῷ, καὶ ὁ Ποσειδώνιοσ ἀντιμαρτυρεῖ καὶ ἄλλοι πλείουσ. τῆσ δὲ συνεχοῦσ τῷ ἱερῷ ἀκρωτηρίῳ παραλίασ ἡ μὲν ἐστὶν ἀρχὴ τοῦ ἑσπερίου πλευροῦ τῆσ Ἰβηρίασ μέχρι τῆσ ἐκβολῆσ τοῦ Τάγου ποταμοῦ, ἡ δὲ τοῦ νοτίου μέχρι ἄλλου ποταμοῦ τοῦ Ἄνα καὶ τῆσ ἐκβολῆσ αὐτοῦ.
φέρεται δ’ ἀπὸ τῶν ἑῴων μερῶν ἑκάτεροσ, ἀλλ’ ὁ μὲν ἐπ’ εὐθείασ εἰσ τὴν ἑσπέραν ἐκδίδωσι πολὺ μείζων ὢν θατέρου, ὁ δ’ Ἄνασ πρὸσ νότον ἐπιστρέφει τὴν μεσοποταμίαν ἀφορίζων, ἣν Κελτικοὶ νέμονται τὸ πλέον καὶ τῶν Λυσιτανῶν τινὲσ ἐκ τῆσ περαίασ τοῦ Τάγου μετοικισθέντεσ ὑπὸ Ῥωμαίων· ἐν δὲ τοῖσ ἄνω μέρεσι καὶ Καρπητανοὶ καὶ Ὠρητανοὶ καὶ Ουἐττώνων συχνοὶ νέμονται. αὕτη μὲν οὖν ἡ χώρα μετρίωσ ἐστὶν εὐδαίμων, ἡ δ’ ἐφεξῆσ πρὸσ ἑώ κειμένη καὶ νότον ὑπερβολὴν οὐκ ἀπολείπει πρὸσ ἅπασαν κρινομένη τὴν οἰκουμένην ἀρετῆσ χάριν καὶ τῶν ἐκ γῆσ καὶ θαλάττησ ἀγαθῶν. αὕτη δ’ ἐστὶν ἣν ὁ Βαῖτισ διαρρεῖ ποταμόσ, ἀπὸ τῶν αὐτῶν μερῶν τὴν ἀρχὴν ἔχων ἀφ’ ὧνπερ καὶ ὁ Ἄνασ καὶ ὁ Τάγοσ, μέσοσ πωσ ἀμφοῖν τούτων ὑπάρχων κατὰ μέγεθοσ· παραπλησίωσ μέντοι τῷ Ἄνᾳ κατ’ ἀρχὰσ ἐπὶ τὴν ἑσπέραν ῥυεὶσ εἶτ’ ἐπιστρέφει πρὸσ νότον καὶ κατὰ τὴν αὐτὴν ἐκδίδωσι τούτῳ παραλίαν. καλοῦσι δ’ ἀπὸ μὲν τοῦ ποταμοῦ Βαιτικήν, ἀπὸ δὲ τῶν ἐνοικούντων Τουρδητανίαν· τοὺσ δ’ ἐνοικοῦντασ Τουρδητανούσ τε καὶ Τουρδούλουσ προσαγορεύουσιν, οἱ μὲν τοὺσ αὐτοὺσ νομίζοντεσ οἱ δ’ ἑτέρουσ· ὧν ἐστι καὶ Πολύβιοσ συνοίκουσ φήσασ τοῖσ Τουρδητανοῖσ πρὸσ ἄρκτον τοὺσ Τουρδούλουσ· νυνὶ δ’ ἐν αὐτοῖσ οὐδεὶσ φαίνεται διορισμόσ. σοφώτατοι δ’ ἐξετάζονται τῶν Ἰβήρων οὗτοι καὶ γραμματικῇ χρῶνται καὶ τῆσ παλαιᾶσ μνήμησ ἔχουσι συγγράμματα καὶ ποιήματα καὶ νόμουσ ἐμμέτρουσ ἑξακισχιλίων ἐπῶν, ὥσ φασι· καὶ οἱ ἄλλοι δ’ Ἴβηρεσ χρῶνται γραμματικῇ, οὐ μιᾷ δ’ ἰδέᾳ· οὐδὲ γὰρ γλώττῃ μιᾷ. τείνει δὲ ἡ χώρα αὕτη ἡ ἐντὸσ τοῦ Ἄνα πρὸσ ἑώ μὲν μέχρι τῆσ Ὠρητανίασ, πρὸσ νότον δὲ μέχρι τῆσ παραλίασ τῆσ ἀπὸ τῶν ἐκβολῶν τοῦ Ἄνα μέχρι στηλῶν. ἀνάγκη δὲ διὰ πλειόνων περὶ αὐτῆσ εἰπεῖν καὶ τῶν σύνεγγυσ τόπων, ὅσα συντείνει πρὸσ τὸ μαθεῖν τὴν εὐφυί̈αν τῶν τόπων καὶ τὴν εὐδαιμονίαν. τῆσ δὲ παραλίασ ταύτησ, εἰσ ἣν ὅ τε Βαῖτισ καὶ ὁ Ἄνασ ἐκδίδωσι, καὶ τῶν ἐσχάτων τῆσ Μαυρουσίασ εἰσ τὸ μεταξὺ ἐμπῖπτον τὸ Ἀτλαντικὸν πέλαγοσ ποιεῖ τὸν κατὰ στήλασ πορθμόν, καθ’ ὃν ἡ ἐντὸσ θάλαττα συνάπτει τῇ ἐκτόσ.
ἐνταῦθα δὴ ὄροσ ἐστὶ τῶν Ἰβήρων τῶν καλουμένων Βαστητανῶν, οὓσ καὶ Βαστούλουσ καλοῦσιν, ἡ Κάλπη, τῇ περιοχῇ μὲν οὐ μέγα τῷ δ’ ὕψει μέγα καὶ ὄρθιον ὥστε πόρρωθεν νησοειδὲσ φαίνεσθαι. ἐκπλέουσιν οὖν ἐκ τῆσ ἡμετέρασ θαλάττησ εἰσ τὴν ἔξω δεξιόν ἐστι τοῦτο, καὶ πρὸσ αὐτὸ Καρτηία πόλισ ἐν τετταράκοντα σταδίοισ ἀξιόλογοσ καὶ παλαιά, ναύσταθμόν ποτε γενομένη τῶν Ἰβήρων. ἔνιοι δὲ καὶ Ἡρακλέουσ κτίσμα λέγουσιν αὐτήν, ὧν ἐστι καὶ Τιμοσθένησ, ὅσ φησι καὶ Ἡράκλειαν ὀνομάζεσθαι τὸ παλαιόν, δείκνυσθαί τε μέγαν περίβολον καὶ νεωσοίκουσ. εἶτα Μελλαρία ταριχείασ ἔχουσα καὶ μετὰ ταῦτα Βελὼν πόλισ καὶ ποταμόσ.
ἐντεῦθεν οἱ διάπλοι μάλιστά εἰσιν εἰσ Τίγγιν τῆσ Μαυρουσίασ καὶ ἐμπόρια καὶ ταριχεῖαι. ἦν δὲ καὶ Ζῆλισ τῆσ Τίγγιοσ ἀστυγείτων, ἀλλὰ μετῴκισαν ταύτην εἰσ τὴν περαίαν Ῥωμαῖοι καὶ ἐκ τῆσ Τίγγιοσ προσλαβόντεσ τινάσ· ἔπεμψαν δὲ καὶ παρ’ ἑαυτῶν ἐποίκουσ καὶ ὠνόμασαν Ιοὐλίαν Ιὄζαν τὴν πόλιν. εἶτα Γάδειρα, πορθμῷ στενῷ διειργομένη νῆσοσ ἀπὸ τῆσ Τουρδητανίασ, διέχουσα τῆσ Κάλπησ περὶ ἑπτακοσίουσ καὶ πεντήκοντα σταδίουσ· οἱ δὲ ὀκτακοσίουσ φασίν. ἔστι δ’ ἡ νῆσοσ αὕτη τἆλλα μὲν οὐδὲν διαφέρουσα τῶν ἄλλων, ἀνδρείᾳ δὲ τῶν ἐνοικούντων τῇ περὶ τὰσ ναυτιλίασ καὶ φιλίᾳ πρὸσ Ῥωμαίουσ τοσαύτην ἐπίδοσιν εἰσ πᾶσαν εὐτυχίαν ἔσχεν ὥστε καίπερ ἐσχάτη ἱδρυμένη τῆσ γῆσ ὀνομαστοτάτη τῶν ἁπασῶν ἐστιν. ἀλλὰ περὶ μὲν ταύτησ ἐροῦμεν, ὅταν καὶ περὶ τῶν ἄλλων νήσων λέγωμεν. ἐφεξῆσ δ’ ἐστὶν ὁ Μενεσθέωσ καλούμενοσ λιμὴν καὶ ἡ κατὰ Ἄσταν ἀνάχυσισ καὶ Νάβρισσαν.
τινὲσ δ’ ἀπὸ μὲν τοῦ ἱεροῦ ἀκρωτηρίου ἐπὶ τὸ τοῦ Ἄνα στόμα ἑξήκοντα μίλιά φασιν, ἐντεῦθεν δ’ ἐπὶ τὸ τοῦ Βαίτιοσ στόμα ἑκατόν, εἶτα εἰσ Γάδειρα ἑβδομήκοντα. λέγονται δὲ ἀναχύσεισ αἱ πληρούμεναι τῇ θαλάττῃ κοιλάδεσ ἐν ταῖσ πλημμυρίσι καὶ ποταμῶν δίκην ἀνάπλουσ εἰσ τὴν μεσόγαιαν ἔχουσαι καὶ τὰσ ἐπ’ αὐταῖσ πόλεισ. εἶτ’ εὐθὺσ αἱ ἐκβολαὶ τοῦ Βαίτιοσ διχῆ σχιζόμεναι· ἡ δὲ ἀπολαμβανομένη νῆσοσ ὑπὸ τῶν στομάτων ἑκατόν, ὡσ δ’ ἔνιοι καὶ πλειόνων σταδίων, ἀφορίζει παραλίαν. ἐνταῦθα δέ που καὶ τὸ μαντεῖον τοῦ Μενεσθέωσ ἐστί, καὶ ὁ τοῦ Καιπίωνοσ ἵδρυται πύργοσ ἐπὶ πέτρασ ἀμφικλύστου, θαυμασίωσ κατεσκευασμένοσ, ὥσπερ ὁ Φάροσ, τῆσ τῶν πλοϊζομένων σωτηρίασ χάριν. ἥ τε γὰρ ἐκβαλλομένη χοῦσ ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ βραχέα ποιεῖ καὶ χοιραδώδησ ἐστὶν ὁ πρὸ αὐτοῦ τόποσ, ὥστε δεῖ σημείου τινὸσ ἐπιφανοῦσ. ἐντεῦθεν δ’ ὁ τοῦ Βαίτιοσ ἀνάπλουσ ἐστὶ καὶ πόλισ Ἐβοῦρα καὶ τὸ τῆσ Φωσφόρου ἱερόν, ἣν καλοῦσι Λοῦκεμ δουβίαν· εἶθ’ οἱ τῶν ἀναχύσεων τῶν ἄλλων ἀνάπλοι, καὶ μετὰ ταῦτα ὁ Ἄνασ ποταμόσ, δίστομοσ καὶ οὗτοσ, καὶ ὁ ἐξ αὐτῶν ἀνάπλουσ· εἶθ’ ὕστατον τὸ ἱερὸν ἀκρωτήριον, διέχον τῶν Γαδείρων ἐλάττουσ ἢ δισχιλίουσ σταδίουσ·
호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기