ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ, chapter 1

(ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ, chapter 1)

ἵνα ἐπιγνῷσ περὶ ὧν κατηχήθησ λόγων τὴν ἀσφάλειαν. ΕΓΕΝΕΤΟ ἐν ταῖσ ἡμέραισ Ἡρῴδου βασιλέωσ τῆσ Ιοὐδαίασ ἱερεύσ τισ ὀνόματι Ζαχαρίασ ἐξ ἐφημερίασ Ἀβιά, καὶ γυνὴ αὐτῷ ἐκ τῶν θυγατέρων Αἀρών, καὶ τὸ ὄνομα αὐτῆσ Ἐλεισάβετ.

ἦσαν δὲ δίκαιοι ἀμφότεροι ἐναντίον τοῦ θεοῦ, πορευόμενοι ἐν πάσαισ ταῖσ ἐντολαῖσ καὶ δικαιώμασιν τοῦ κυρίου ἄμεμπτοι.

καὶ οὐκ ἦν αὐτοῖσ τέκνον, καθότι ἦν [ἡ] Ἐλεισάβετ στεῖρα, καὶ ἀμφότεροι προβεβηκότεσ ἐν ταῖσ ἡμέραισ αὐτῶν ἦσαν.

καὶ πᾶν τὸ πλῆθοσ ἦν τοῦ λαοῦ προσευχόμενον ἔξω τῇ ὡρ́ᾳ τοῦ θυμιάματοσ·

ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελοσ Κυρίου ἑστὼσ ἐκ δεξιῶν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιάματοσ.

καὶ ἐταράχθη Ζαχαρίασ ἰδών, καὶ φόβοσ ἐπέπεσεν ἐπ’ αὐτόν.

εἶπεν δὲ πρὸσ αὐτὸν ὁ ἄγγελοσ Μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία, διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίσ σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλεισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεισ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ιωἄνην·

καὶ ἔσται χαρά σοι καὶ ἀγαλλίασισ, καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γενέσει αὐτοῦ χαρήσονται·

καὶ πολλοὺσ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν θεὸν αὐτῶν·

καὶ αὐτὸσ προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλεία, ἐπιστρέψαι καρδίασ πατέρων ἐπὶ τέκνα καὶ ἀπειθεῖσ ἐν φρονήσει δικαίων, ἑτοιμάσαι Κυρίῳ λαὸν κατεσκευασμένον.

καὶ εἶπεν Ζαχαρίασ πρὸσ τὸν ἄγγελον Κατὰ τί γνώσομαι τοῦτο;

ἐγὼ γάρ εἰμι πρεσβύτησ καὶ ἡ γυνή μου προβεβηκυῖα ἐν ταῖσ ἡμέραισ αὐτῆσ. καὶ ἀποκριθεὶσ ὁ ἄγγελοσ εἶπεν αὐτῷ Ἐγώ εἰμι Γαβριὴλ ὁ παρεστηκὼσ ἐνώπιον τοῦ θεοῦ, καὶ ἀπεστάλην λαλῆσαι πρὸσ σὲ καὶ εὐαγγελίσασθαί σοι ταῦτα·

καὶ ἰδοὺ ἔσῃ σιωπῶν καὶ μὴ δυνάμενοσ λαλῆσαι ἄχρι ἧσ ἡμέρασ γένηται ταῦτα, ἀνθ’ ὧν οὐκ ἐπίστευσασ τοῖσ λόγοισ μου, οἵτινεσ πληρωθήσονται εἰσ τὸν καιρὸν αὐτῶν.

καὶ ἦν ὁ λαὸσ προσδοκῶν τὸν Ζαχαρίαν, καὶ ἐθαύμαζον ἐν τῷ χρονίζειν ἐν τῷ ναῷ αὐτόν.

ἐξελθὼν δὲ οὐκ ἐδύνατο λαλῆσαι αὐτοῖσ, καὶ ἐπέγνωσαν ὅτι ὀπτασίαν ἑώρακεν ἐν τῷ ναῷ·

καὶ αὐτὸσ ἦν διανεύων αὐτοῖσ, καὶ διέμενεν κωφόσ. Καὶ ἐγένετο ὡσ ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τῆσ λειτουργίασ αὐτοῦ, ἀπῆλθεν εἰσ τὸν οἶκον αὐτοῦ.

Μετὰ δὲ ταύτασ τὰσ ἡμέρασ συνέλαβεν Ἐλεισάβετ ἡ γυνὴ αὐτοῦ·

λέγουσα ὅτι Οὕτωσ μοι πεποίηκεν Κύριοσ ἐν ἡμέραισ αἷσ ἐπεῖδεν ἀφελεῖν ὄνειδόσ μου ἐν ἀνθρώποισ.

πρὸσ παρθένον ἐμνηστευμένην ἀνδρὶ ᾧ ὄνομα Ιὠσὴφ ἐξ οἴκου Δαυείδ, καὶ τὸ ὄνομα τῆσ παρθένου Μαριάμ.

καὶ εἰσελθὼν πρὸσ αὐτὴν εἶπεν Χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ κύριοσ μετὰ σοῦ.

ἡ δὲ ἐπὶ τῷ λόγῳ διεταράχθη καὶ διελογίζετο ποταπὸσ εἰή ὁ ἀσπασμὸσ οὗτοσ.

καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελοσ αὐτῇ Μὴ φοβοῦ, Μαριάμ, εὑρ͂εσ γὰρ χάριν παρὰ τῷ θεῷ·

καὶ ἰδοὺ συλλήμψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεισ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ιἠσοῦν.

καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ιἀκὼβ εἰσ τοὺσ αἰῶνασ, καὶ τῆσ βασιλείασ αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλοσ.

εἶπεν δὲ Μαριὰμ πρὸσ τὸν ἄγγελον Πῶσ ἔσται τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;

καὶ ἀποκριθεὶσ ὁ ἄγγελοσ εἶπεν αὐτῇ Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ, καὶ δύναμισ Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι·

διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται, υἱὸσ θεοῦ· καὶ ἰδοὺ Ἐλεισάβετ ἡ συγγενίσ σου καὶ αὐτὴ συνείληφεν υἱὸν ἐν γήρει αὐτῆσ, καὶ οὗτοσ μὴν ἕκτοσ ἐστὶν αὐτῇ τῇ καλουμένῃ στείρᾳ·

ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τοῦ θεοῦ πᾶν ῥῆμα.

εἶπεν δὲ Μαριάμ Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου·

γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου. καὶ ἀπῆλθεν ἀπ’ αὐτῆσ ὁ ἄγγελοσ. καὶ εἰσῆλθεν εἰσ τὸν οἶκον Ζαχαρίου καὶ ἠσπάσατο τὴν Ἐλεισάβετ.

καὶ ἀνεφώνησεν κραυγῇ μεγάλῃ καὶ εἶπεν Εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν, καὶ εὐλογημένοσ ὁ καρπὸσ τῆσ κοιλίασ σου.

καὶ πόθεν μοι τοῦτο ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ κυρίου μου πρὸσ ἐμέ;

ἰδοὺ γὰρ ὡσ ἐγένετο ἡ φωνὴ τοῦ ἀσπασμοῦ σου εἰσ τὰ ὦτά μου, ἐσκίρτησεν ἐν ἀγαλλιάσει τὸ βρέφοσ ἐν τῇ κοιλίᾳ μου.

καὶ μακαρία ἡ πιστεύσασα ὅτι ἔσται τελείωσισ τοῖσ λελαλημένοισ αὐτῇ παρὰ Κυρίου.

"Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν κύριον, καὶ ἠγαλλίασεν τὸ πνεῦμά μου ἐπὶ τῷ θεῷ τῷ σωτῆρί μου·

"ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆσ δούλησ αὐτοῦ, ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσίν με πᾶσαι αἱ γενεαί· "ὅτι ἐποίησέν μοι μεγάλα ὁ δυνατόσ, καὶ ἅγιον τὸ ὄνομα αὐτοῦ, καὶ τὸ ἔλεοσ αὐτοῦ εἰσ γενεὰσ καὶ γενεάσ τοῖσ φοβουμένοισ αὐτόν. Ἐποίησεν κράτοσ ἐν βραχίονι αὐτοῦ, διεσκόρπισεν ὑπερηφάνουσ διανοίᾳ καρδίασ αὐτῶν· "καθεῖλεν δυνάστασ ἀπὸ θρόνων καὶ ὕψωσεν ταπεινούσ, πεινῶντασ ἐνέπλησεν ἀγαθῶν καὶ πλουτοῦντασ ἐξαπέστειλεν κενούσ. ἀντελάβετο Ἰσραὴλ παιδὸσ αὐτοῦ, μνησθῆναι ἐλέουσ, καθὼσ ἐλάλησεν πρὸσ τοὺσ πατέρασ ἡμῶν, τῷ Ἀβραὰμ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ εἰσ τὸν αἰῶνα. Ἔμεινεν δὲ Μαριὰμ σὺν αὐτῇ ὡσ μῆνασ τρεῖσ, καὶ ὑπέστρεψεν εἰσ τὸν οἶκον αὐτῆσ.

Τῇ δὲ Ἐλεισάβετ ἐπλήσθη ὁ χρόνοσ τοῦ τεκεῖν αὐτήν, καὶ ἐγέννησεν υἱόν.

καὶ ἤκουσαν οἱ περίοικοι καὶ οἱ συγγενεῖσ αὐτῆσ ὅτι ἐμεγάλυνεν Κύριοσ τὸ ἔλεοσ αὐτοῦ μετ’ αὐτῆσ, καὶ συνέχαιρον αὐτῇ.

Καὶ ἐγένετο ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ὀγδόῃ ἦλθαν περιτεμεῖν τὸ παιδίον, καὶ ἐκάλουν αὐτὸ ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ πατρὸσ αὐτοῦ Ζαχαρίαν.

καὶ ἀποκριθεῖσα ἡ μήτηρ αὐτοῦ εἶπεν Οὐχί, ἀλλὰ κληθήσεται Ιωἄνησ.

καὶ εἶπαν πρὸσ αὐτὴν ὅτι Οὐδεὶσ ἔστιν ἐκ τῆσ συγγενείασ σου ὃσ καλεῖται τῷ ὀνόματι τούτῳ.

ἐνένευον δὲ τῷ πατρὶ αὐτοῦ τὸ τί ἂν θέλοι καλεῖσθαι αὐτό.

καὶ αἰτήσασ πινακίδιον ἔγραψεν λέγων Ιωἄνησ ἐστὶν ὄνομα αὐτοῦ.

καὶ ἐθαύμασαν πάντεσ.

ἀνεῴχθη δὲ τὸ στόμα αὐτοῦ παραχρῆμα καὶ ἡ γλῶσσα αὐτοῦ, καὶ· ἐλάλει εὐλογῶν τὸν θεόν. καὶ ἔθεντο πάντεσ οἱ ἀκούσαντεσ ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν, λέγοντεσ Τί ἄρα τὸ παιδίον τοῦτο ἔσται;

καὶ γὰρ χεὶρ Κυρίου ἦν μετ’ αὐτοῦ.

"Εὐλογητὸσ Κύριοσ ὁ θεὸσ τοῦ Ἰσραήλ, ὅτι ἐπεσκέψατο καὶ ἐποίησεν λύτρωσιν τῷ λαῷ αὐτοῦ, καὶ ἤγειρεν κέρασ σωτηρίασ ἡμῖν ἐν οἴκῳ Δαυεὶδ παιδὸσ αὐτοῦ, καθὼσ ἐλάλησεν διὰ στόματοσ τῶν ἁγίων ἀπ’ αἰῶνοσ προφητῶν αὐτοῦ, σωτηρίαν ἐξ ἐχθρῶν ἡμῶν καὶ ἐκ χειρὸσ πάντων τῶν μισούντων ἡμᾶσ, ποιῆσαι ἔλεοσ μετὰ τῶν πατέρων ἡμῶν καὶ μνησθῆναι διαθήκησ ἁγίασ αὐτοῦ, ὁρ́κον ὃν ὤμοσεν πρὸσ Ἀβραὰμ τὸν πατέρα ἡμῶν, τοῦ δοῦναι ἡμῖν ἀφόβωσ ἐκ χειρὸσ ἐχθρῶν ῥυσθέντασ λατρεύειν αὐτῷ ἐν ὁσιότητι καὶ δικαιοσύνῃ ἐνώπιον αὐτοῦ πάσαισ ταῖσ ἡμέραισ ἡμῶν.

Καὶ σὺ δέ, παιδίον, προφήτησ Ὑψίστου κληθήσῃ, προπορεύσῃ γὰρ ἐνώπιον Κυρίου ἑτοιμάσαι ὁδοὺσ αὐτοῦ, τοῦ δοῦναι γνῶσιν σωτηρίασ τῷ λαῷ αὐτοῦ ἐν ἀφέσει ἁμαρτιῶν αὐτῶν, διὰ σπλάγχνα ἐλέουσ θεοῦ ἡμῶν, ἐν οἷσ ἐπισκέψεται ἡμᾶσ ἀνατολὴ ἐξ ὕψουσ, ἐπιφᾶναι τοῖσ ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένοισ, τοῦ κατευθῦναι τοὺσ πόδασ ἡμῶν εἰσ ὁδὸν εἰρήνησ. Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι, καὶ ἦν ἐν ταῖσ ἐρήμοισ ἑώσ ὴμέρασ ἀναδείξεωσ αὐτοῦ πρὸσ τὸν Ἰσραήλ.

Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖσ ἡμέραισ ἐκείναισ ἐξῆλθεν δόγμα παρὰ Καίσαροσ Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην·

αὕτη ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο ἡγεμονεύοντοσ τῆσ Συρίασ Κυρηνίου·

καὶ ἐπορεύοντο πάντεσ ἀπογράφεσθαι, ἔκαστοσ εἰσ τὴν ἑαυτοῦ πόλιν.

ἀπογράψασθαι σὺν Μαριὰμ τῇ ἐμνηστευμένῃ αὐτῷ, οὔσῃ ἐνκύῳ.

καὶ ἔτεκεν τὸν υἱὸν αὐτῆσ τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐσπαργάνωσεν αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖσ τόποσ ἐν τῷ καταλύματι.

Καὶ ποιμένεσ ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντεσ καὶ φυλάσσοντεσ φυλακὰσ τῆσ νυκτὸσ ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν.

καὶ ἄγγελοσ Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖσ καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούσ, καὶ ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν·

ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτὴρ ὅσ ἐστιν χριστὸσ κύριοσ ἐν πόλει Δαυείδ·

καὶ τοῦτο ὑμῖν σημεῖον, εὑρήσετε βρέφοσ ἐσπαργανωμένον καὶ κείμενον ἐν φάτνῃ.

"Δόξα ἐν ὑψίστοισ θεῷ καὶ ἐπὶ γῆσ εἰρήνη ἐν ἀνθρώποισ εὐδοκίασ.

Καὶ ἐγένετο ὡσ ἀπῆλθον ἀπ’ αὐτῶν εἰσ τὸν οὐρανὸν οἱ ἄγγελοι, οἱ ποιμένεσ ἐλάλουν πρὸσ ἀλλήλουσ Διέλθωμεν δὴ ἑώσ Βηθλεὲμ καὶ ἴδωμεν τὸ ῥῆμα τοῦτο τὸ γεγονὸσ ὃ ὁ κύριοσ ἐγνώρισεν ἡμῖν.

καὶ ἦλθαν σπεύσαντεσ καὶ ἀνεῦραν τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ιὠσὴφ καὶ τὸ βρέφοσ κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ·

ἰδόντεσ δὲ ἐγνώρισαν περὶ τοῦ ῥήματοσ τοῦ λαληθέντοσ αὐτοῖσ περὶ τοῦ παιδίου τούτου.

ἡ δὲ Μαρία πάντα συνετήρει τὰ ῥήματα ταῦτα συνβάλλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆσ.

καὶ ὑπέστρεψαν οἱ ποιμένεσ δοξάζοντεσ καὶ αἰνοῦντεσ τὸν θεὸν ἐπὶ πᾶσιν οἷσ ἤκουσαν καὶ εἶδον καθὼσ ἐλαλήθη πρὸσ αὐτούσ.

Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν ἡμέραι ὀκτὼ τοῦ περιτεμεῖν αὐτόν, καὶ ἐκλήθη τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ιἠσοῦσ, τὸ κληθὲν ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου πρὸ τοῦ συλλημφθῆναι αὐτὸν ἐν τῇ κοιλία.

καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου, ζεῦγοσ τρυγόνων ἢ δύο νοσσοὺσ περιστερῶν.

Καὶ ἰδοὺ ἄνθρωποσ ἦν ἐν Ιἐρουσαλὴμ ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωποσ οὗτοσ δίκαιοσ καὶ εὐλαβήσ, προσδεχόμενοσ παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ πνεῦμα ἦν ἅγιον ἐπ’ αὐτόν·

καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ πνεύματοσ τοῦ ἁγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν [ἢ] ἂν ἴδῃ τὸν χριστὸν Κυρίου.

καὶ ἦλθεν ἐν τῷ πνεύματι εἰσ τὸ ἱερόν·

καὶ αὐτὸσ ἐδέξατο αὐτὸ εἰσ τὰσ ἀγκάλασ καὶ εὐλόγησεν τὸν θεὸν καὶ εἶπεν "Νῦν ἀπολύεισ τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ·

"ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου ὃ ἡτοίμασασ κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν, Φῶσ εἰσ ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ.

καὶ ἦν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἡ μήτηρ θαυμάζοντεσ ἐπὶ τοῖσ λαλουμένοισ περὶ αὐτοῦ.

καὶ σοῦ αὐτῆσ τὴν ψυχὴν διελεύσεται ῥομφαία, ὅπωσ ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί.

καὶ αὐτὴ χήρα ἑώσ ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων, ἣ οὐκ ἀφίστατο τοῦ ἱεροῦ νηστείαισ καὶ δεήσεσιν λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν.

καὶ αὐτῇ τῇ ὡρ́ᾳ ἐπιστᾶσα ἀνθωμολογεῖτο τῷ θεῷ καὶ ἐλάλει περὶ αὐτοῦ πᾶσιν τοῖσ προσδεχομένοισ λύτρωσιν Ιἐρουσαλήμ.

Καὶ ὡσ ἐτέλεσαν πάντα τὰ κατὰ τὸν νόμον Κυρίου, ἐπέστρεψαν εἰσ τὴν Γαλιλαίαν εἰσ πόλιν ἑαυτῶν Ναζαρέτ.

Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανεν καὶ ἐκραταιοῦτο πληρούμενον σοφίᾳ, καὶ χάρισ θεοῦ ἦν ἐπ’ αὐτό.

Καὶ ἐπορεύοντο οἱ γονεῖσ αὐτοῦ κατ’ ἔτοσ εἰσ Ιἐρουσαλὴμ τῇ ἑορτῇ τοῦ πάσχα.

ἀναβαινόντων αὐτῶν κατὰ τὸ ἔθοσ τῆσ ἑορτῆσ καὶ τελειωσάντων τὰσ ἡμέρασ, ἐν τῷ ὑποστρέφειν αὐτοὺσ ὑπέμεινεν Ιἠσοῦσ ὁ παῖσ ἐν Ιἐρουσαλήμ, καὶ οὐκ ἔγνωσαν οἱ γονεῖσ αὐτοῦ.

καὶ μὴ εὑρόντεσ ὑπέστρεψαν εἰσ Ιἐρουσαλὴμ ἀναζητοῦντεσ αὐτόν.

καὶ ἐγένετο μετὰ ἡμέρασ τρεῖσ εὑρ͂ον αὐτὸν ἐν τῷ ἱερῷ καθεζόμενον ἐν μέσῳ τῶν διδασκάλων καὶ ἀκούοντα αὐτῶν καὶ ἐπερωτῶντα αὐτούσ·

ἐξίσταντο δὲ πάντεσ οἱ ἀκούοντεσ αὐτοῦ ἐπὶ τῇ συνέσει καὶ ταῖσ ἀποκρίσεσιν αὐτοῦ.

καὶ ἰδόντεσ αὐτὸν ἐξεπλάγησαν, καὶ εἶπεν πρὸσ αὐτὸν ἡ μήτηρ αὐτοῦ Τέκνον, τί ἐποίησασ ἡμῖν οὕτωσ;

ἰδοὺ ὁ πατήρ σου καὶ ἐγὼ ὀδυνώμενοι ζητοῦμέν σε. καὶ εἶπεν πρὸσ αὐτούσ Τί ὅτι ἐζητεῖτέ με;

οὐκ ᾔδειτε ὅτι ἐν τοῖσ τοῦ πατρόσ μου δεῖ εἶναί με; καὶ αὐτοὶ οὐ συνῆκαν τὸ ῥῆμα ὃ ἐλάλησεν αὐτοῖσ.

καὶ κατέβη μετ’ αὐτῶν καὶ ἦλθεν εἰσ Ναζαρέτ, καὶ ἦν ὑποτασσόμενοσ αὐτοῖσ.

καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ διετήρει πάντα τὰ ῥήματα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆσ. Καὶ Ιἠσοῦσ προέκοπτεν τῇ σοφίᾳ καὶ ἡλικίᾳ καὶ χάριτι παρὰ θεῷ καὶ ἀνθρώποισ.

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION