Xenophon, Memorabilia, Ἀπομνημονευμάτων Δ, chapter 6

(크세노폰, Memorabilia, Ἀπομνημονευμάτων Δ, chapter 6)

ὡσ δὲ καὶ διαλεκτικωτέρουσ ἐποίει τοὺσ συνόντασ, πειράσομαι καὶ τοῦτο λέγειν. Σωκράτησ γὰρ τοὺσ μὲν εἰδότασ τί ἕκαστον εἰή τῶν ὄντων ἐνόμιζε καὶ τοῖσ ἄλλοισ ἂν ἐξηγεῖσθαι δύνασθαι· τοὺσ δὲ μὴ εἰδότασ οὐδὲν ἔφη θαυμαστὸν εἶναι αὐτούσ τε σφάλλεσθαι καὶ ἄλλουσ σφάλλειν· ὧν ἕνεκα σκοπῶν σὺν τοῖσ συνοῦσι, τί ἕκαστον εἰή τῶν ὄντων, οὐδέποτ’ ἔληγε. πάντα μὲν οὖν ᾗ διωρίζετο πολὺ ἔργον ἂν εἰή διεξελθεῖν· ἐν ὅσοισ δὲ τὸν τρόπον τῆσ ἐπισκέψεωσ δηλώσειν οἶμαι, τοσαῦτα λέξω. πρῶτον δὲ περὶ εὐσεβείασ ὧδέ πωσ ἐσκόπει·

εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Εὐθύδημε, ποῖόν τι νομίζεισ εὐσέβειαν εἶναι; καὶ ὅσ, κάλλιστον νὴ Δί’, ἔφη. ἔχεισ οὖν εἰπεῖν ὁποῖόσ τισ ὁ εὐσεβήσ ἐστιν; ἐμοὶ μὲν δοκεῖ, ἔφη, ὁ τοὺσ θεοὺσ τιμῶν. ἔξεστι δὲ ὃν ἄν τισ βούληται τρόπον τοὺσ θεοὺσ τιμᾶν; οὐκ ἀλλὰ νόμοι εἰσὶ καθ’ οὓσ δεῖ τοὺσ θεοὺσ τιμᾶν. οὐκοῦν ὁ τοὺσ νόμουσ τούτουσ εἰδὼσ εἰδείη ἂν ὡσ δεῖ τοὺσ θεοὺσ τιμᾶν;

οἶμαι ἔγωγ’, ἔφη. ἆρ’ οὖν ὁ εἰδὼσ ὡσ δεῖ τοὺσ θεοὺσ τιμᾶν οὐκ ἄλλωσ οἰέται δεῖν τοῦτο ποιεῖν ἢ ὡσ οἶδεν; οὐ γὰρ οὖν, ἔφη. ἄλλωσ δέ τισ θεοὺσ τιμᾷ ἢ ὡσ οἰέται δεῖν; οὐκ οἶμαι, ἔφη.

ὁ ἄρα τὰ περὶ τοὺσ θεοὺσ νόμιμα εἰδὼσ νομίμωσ ἂν τοὺσ θεοὺσ τιμῴη; πάνυ μὲν οὖν. οὐκοῦν ὅ γε νομίμωσ τιμῶν ὡσ δεῖ τιμᾷ; πῶσ γὰρ οὔ; ὁ δέ γε ὡσ δεῖ τιμῶν εὐσεβήσ ἐστι; πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. ὁ ἄρα τὰ περὶ τοὺσ θεοὺσ νόμιμα εἰδὼσ ὀρθῶσ ἂν ἡμῖν εὐσεβὴσ ὡρισμένοσ εἰή; ἐμοὶ γοῦν, ἔφη, δοκεῖ. ἀνθρώποισ δὲ ἆρα ἔξεστιν ὃν ἄν τισ τρόπον βούληται χρῆσθαι;

οὐκ ἀλλὰ καὶ περὶ τούτουσ ὁ εἰδὼσ ἅ ἐστι νόμιμα καθ’ ἃ δεῖ πωσ ἀλλήλοισ χρῆσθαι, νόμιμοσ ἂν εἰή. οὐκοῦν οἱ κατὰ ταῦτα χρώμενοι ἀλλήλοισ ὡσ δεῖ χρῶνται; πῶσ γὰρ οὔ; οὐκοῦν οἵ γε ὡσ δεῖ χρώμενοι καλῶσ χρῶνται; πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. οὐκοῦν οἵ γε τοῖσ ἀνθρώποισ καλῶσ χρώμενοι καλῶσ πράττουσι τὰ ἀνθρώπεια πράγματα; εἰκόσ γ’, ἔφη. οὐκοῦν οἱ τοῖσ νόμοισ πειθόμενοι δίκαια οὗτοι ποιοῦσι; πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

δίκαια δὲ ἔφη, οἶσθα ὁποῖα καλεῖται; ἃ οἱ νόμοι κελεύουσιν, ἔφη. οἱ ἄρα ποιοῦντεσ ἃ οἱ νόμοι κελεύουσι δίκαιά τε ποιοῦσι καὶ ἃ δεῖ; πῶσ γὰρ οὔ; οὐκοῦν οἵ γε τὰ δίκαια ποιοῦντεσ δίκαιοί εἰσιν; οἰόμαι ἔγωγ’, ἔφη. οἰεί οὖν τινασ πείθεσθαι τοῖσ νόμοισ μὴ εἰδότασ ἃ οἱ νόμοι κελεύουσιν; οὐκ ἔγωγ’, ἔφη. εἰδότασ δὲ ἃ δεῖ ποιεῖν οἰεί τινὰσ οἰέσθαι δεῖν μὴ ταῦτα ποιεῖν; οὐκ οἶμαι, ἔφη. οἶδασ δέ τινασ ἄλλα ποιοῦντασ ἢ ἃ οἰόνται δεῖν; οὐκ ἔγωγ’, ἔφη. οἱ ἄρα τὰ περὶ ἀνθρώπουσ νόμιμα εἰδότεσ οὗτοι τὰ δίκαια ποιοῦσι; πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. οὐκοῦν οἵ γε τὰ δίκαια ποιοῦντεσ δίκαιοί εἰσι; τίνεσ γὰρ ἄλλοι; ἔφη. ὀρθῶσ ἄν ποτε ἄρα ὁριζοίμεθα ὁριζόμενοι δικαίουσ εἶναι τοὺσ εἰδότασ τὰ περὶ ἀνθρώπουσ νόμιμα; ἔμοιγε δοκεῖ, ἔφη. σοφίαν δὲ τί ἂν φήσαιμεν εἶναι;

εἰπέ μοι, πότερά σοι δοκοῦσιν οἱ σοφοί, ἃ ἐπίστανται, ταῦτα σοφοὶ εἶναι, ἢ εἰσί τινεσ ἃ μὴ ἐπίστανται σοφοί; ἃ ἐπίστανται δῆλον ὅτι, ἔφη· πῶσ γὰρ ἄν τισ, ἅ γε μὴ ἐπίσταιτο, ταῦτα σοφὸσ εἰή; ἆρ’ οὖν οἱ σοφοὶ ἐπιστήμῃ σοφοί εἰσι; τίνι γὰρ ἄν, ἔφη, ἄλλῳ τισ εἰή σοφόσ, εἴ γε μὴ ἐπιστήμῃ; ἄλλο δέ τι σοφίαν οἰεί εἶναι ἢ ᾧ σοφοί εἰσιν; οὐκ ἔγωγε. ἐπιστήμη ἄρα σοφία ἐστίν; ἔμοιγε δοκεῖ. ἆρ’ οὖν δοκεῖ σοι ἀνθρώπῳ δυνατὸν εἶναι τὰ ὄντα πάντα ἐπίστασθαι; οὐδὲ μὰ Δί’ ἔμοιγε πολλοστὸν μέροσ αὐτῶν. πάντα μὲν ἄρα σοφὸν οὐχ οἱο͂́ν τε ἄνθρωπον εἶναι; μὰ Δί’ οὐ δῆτα, ἔφη. ὃ ἄρα ἐπίσταται ἕκαστοσ, τοῦτο καὶ σοφόσ ἐστιν; ἔμοιγε δοκεῖ. ἆρ’ οὖν, ὦ Εὐθύδημε, καὶ τἀγαθὸν οὕτω ζητητέον ἐστί;

πῶσ; ἔφη. δοκεῖ σοι τὸ αὐτὸ πᾶσιν ὠφέλιμον εἶναι; οὐκ ἔμοιγε. τί δέ; τὸ ἄλλῳ ὠφέλιμον οὐ δοκεῖ σοι ἐνίοτε ἄλλῳ βλαβερὸν εἶναι; καὶ μάλα, ἔφη. ἄλλο δ’ ἄν τι φαίησ ἀγαθὸν εἶναι ἢ τὸ ὠφέλιμον; οὐκ ἔγωγ’, ἔφη. τὸ ἄρα ὠφέλιμον ἀγαθόν ἐστιν ὅτῳ ἂν ὠφέλιμον ᾖ; δοκεῖ μοι, ἔφη. τὸ δὲ καλὸν ἔχοιμεν ἄν πωσ ἄλλωσ εἰπεῖν;

ἤ, εἰ ἔστιν, ὀνομάζεισ καλὸν ἢ σῶμα ἢ σκεῦοσ ἢ ἄλλ’ ὁτιοῦν, ὃ οἶσθα πρὸσ πάντα καλὸν ὄν; μὰ Δί’ οὐκ ἔγωγ’, ἔφη. ἆρ’ οὖν, πρὸσ ὃ ἂν ἕκαστον χρήσιμον ᾖ, πρὸσ τοῦτο ἑκάστῳ καλῶσ ἔχει χρῆσθαι; πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. καλὸν δὲ πρὸσ ἄλλο τί ἐστιν ἕκαστον ἢ πρὸσ ὃ ἑκάστῳ καλῶσ ἔχει χρῆσθαι; οὐδὲ πρὸσ ἓν ἄλλο, ἔφη. τὸ χρήσιμον ἄρα καλόν ἐστι πρὸσ ὃ ἂν ᾖ χρήσιμον; ἔμοιγε δοκεῖ, ἔφη. ἀνδρείαν δέ, ὦ Εὐθύδημε, ἆρα τῶν καλῶν νομίζεισ εἶναι;

κάλλιστον μὲν οὖν ἔγωγ’, ἔφη. χρήσιμον ἄρα οὐ πρὸσ τὰ ἐλάχιστα νομίζεισ τὴν ἀνδρείαν; νὴ Δί’, ἔφη, πρὸσ τὰ μέγιστα μὲν οὖν. ἆρ’ οὖν δοκεῖ σοι πρὸσ τὰ δεινά τε καὶ ἐπικίνδυνα χρήσιμον εἶναι τὸ ἀγνοεῖν αὐτά; ἥκιστά γ’, ἔφη. οἱ ἄρα μὴ φοβούμενοι τὰ τοιαῦτα διὰ τὸ μὴ εἰδέναι τί ἐστιν οὐκ ἀνδρεῖοί εἰσι; νὴ Δί’, ἔφη, πολλοὶ γὰρ ἂν οὕτω γε τῶν τε μαινομένων καὶ τῶν δειλῶν ἀνδρεῖοι εἰε͂ν. τί δὲ οἱ καὶ τὰ μὴ δεινὰ δεδοικότεσ; ἔτι γε νὴ Δί’ ἧττον, ἔφη. ἆρ’ οὖν τοὺσ μὲν ἀγαθοὺσ πρὸσ τὰ δεινὰ καὶ ἐπικίνδυνα ὄντασ ἀνδρείουσ ἡγῇ εἶναι, τοὺσ δὲ κακοὺσ δειλούσ; πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

ἀγαθοὺσ δὲ πρὸσ τὰ τοιαῦτα νομίζεισ ἄλλουσ τινὰσ ἢ τοὺσ δυναμένουσ αὐτοῖσ καλῶσ χρῆσθαι; οὐκ ἀλλὰ τούτουσ, ἔφη. κακοὺσ δὲ ἄρα τοὺσ οἱούσ τούτοισ κακῶσ χρῆσθαι; τίνασ γὰρ ἄλλουσ; ἔφη. ἆρ’ οὖν ἕκαστοι χρῶνται ὡσ οἰόνται δεῖν; πῶσ γὰρ ἄλλωσ; ἔφη. ἆρ’ οὖν οἱ μὴ δυνάμενοι καλῶσ χρῆσθαι ἴσασιν ὡσ δεῖ χρῆσθαι; οὐ δήπου γε, ἔφη. οἱ ἄρα εἰδότεσ ὡσ δεῖ χρῆσθαι, οὗτοι καὶ δύνανται; μόνοι γ’, ἔφη. τί δέ; οἱ μὴ διημαρτηκότεσ ἆρα κακῶσ χρῶνται τοῖσ τοιούτοισ; οὐκ οἰόμαι, ἔφη. οἱ ἄρα κακῶσ χρώμενοι διημαρτήκασιν; εἰκόσ γ’, ἔφη. οἱ μὲν ἄρα ἐπιστάμενοι τοῖσ δεινοῖσ τε καὶ ἐπικινδύνοισ καλῶσ χρῆσθαι ἀνδρεῖοί εἰσιν, οἱ δὲ διαμαρτάνοντεσ τούτου δειλοί; ἔμοιγε δοκοῦσιν, ἔφη. βασιλείαν δὲ καὶ τυραννίδα ἀρχὰσ μὲν ἀμφοτέρασ ἡγεῖτο εἶναι, διαφέρειν δὲ ἀλλήλων ἐνόμιζε.

τὴν μὲν γὰρ ἑκόντων τε τῶν ἀνθρώπων καὶ κατὰ νόμουσ τῶν πόλεων ἀρχὴν βασιλείαν ἡγεῖτο, τὴν δὲ ἀκόντων τε καὶ μὴ κατὰ νόμουσ, ἀλλ’ ὅπωσ ὁ ἄρχων βούλοιτο, τυραννίδα. καὶ ὅπου μὲν ἐκ τῶν τὰ νόμιμα ἐπιτελούντων αἱ ἀρχαὶ καθίστανται, ταύτην μὲν τὴν πολιτείαν ἀριστοκρατίαν ἐνόμιζεν εἶναι, ὅπου δ’ ἐκ τιμημάτων, πλουτοκρατίαν, ὅπου δ’ ἐκ πάντων, δημοκρατίαν. εἰ δέ τισ αὐτῷ περί του ἀντιλέγοι μηδὲν ἔχων σαφὲσ λέγειν, ἀλλ’ ἄνευ ἀποδείξεωσ ἤτοι σοφώτερον φάσκων εἶναι ὃν αὐτὸσ λέγοι ἢ πολιτικώτερον ἢ ἀνδρειότερον ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων, ἐπὶ τὴν ὑπόθεσιν ἐπανῆγεν ἂν πάντα τὸν λόγον ὧδέ πωσ·

φῂσ σὺ ἀμείνω πολίτην εἶναι ὃν σὺ ἐπαινεῖσ ἢ ὃν ἐγώ;

φημὶ γὰρ οὖν. τί οὖν οὐκ ἐκεῖνο πρῶτον ἐπεσκεψάμεθα, τί ἐστιν ἔργον ἀγαθοῦ πολίτου; ποιῶμεν τοῦτο. οὐκοῦν ἐν μὲν χρημάτων διοικήσει κρατοίη ἂν ὁ χρήμασιν εὐπορωτέραν τὴν πόλιν ποιῶν; πάνυ μὲν οὖν. ἐν δέ γε πολέμῳ ὁ καθυπερτέραν τῶν ἀντιπάλων; πῶσ γὰρ οὔ; ἐν δὲ πρεσβείᾳ ἆρ’ ὃσ ἂν φίλουσ ἀντὶ πολεμίων παρασκευάζῃ; εἰκόσ γε. οὐκοῦν καὶ ἐν δημηγορίᾳ ὁ στάσεισ τε παύων καὶ ὁμόνοιαν ἐμποιῶν; ἔμοιγε δοκεῖ. οὕτω δὲ τῶν λόγων ἐπαναγομένων καὶ τοῖσ ἀντιλέγουσιν αὐτοῖσ φανερὸν ἐγίγνετο τἀληθέσ. ὁπότε δὲ αὐτόσ τι τῷ λόγῳ διεξίοι, διὰ τῶν μάλιστα ὁμολογουμένων ἐπορεύετο, νομίζων ταύτην τὴν ἀσφάλειαν εἶναι λόγου.

τοιγαροῦν πολὺ μάλιστα ὧν ἐγὼ οἶδα, ὅτε λέγοι, τοὺσ ἀκούοντασ ὁμολογοῦντασ παρεῖχε. ἔφη δὲ καὶ Ὅμηρον τῷ Ὀδυσσεῖ ἀναθεῖναι τὸ ἀσφαλῆ ῥήτορα εἶναι, ὡσ ἱκανὸν αὐτὸν ὄντα διὰ τῶν δοκούντων τοῖσ ἀνθρώποισ ἄγειν τοὺσ λόγουσ.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION