헬라어 문장 검색 - ΣτραβόΓεογραπ́08́03́

(스트라본, 지리학, Book 8, chapter 3)

νῦν μὲν δὴ πᾶσαν Ἠλείαν ὀνομάζουσι τὴν μεταξὺ Ἀχαιῶν τε καὶ Μεσσηνίων παραλίαν, ἀνέχουσαν εἰσ τὴν μεσόγαιαν τὴν πρὸσ Ἀρκαδίᾳ τῇ κατὰ Φολόην καὶ Ἀζᾶνασ καὶ Παρρασίουσ. τοῦτο δὲ τὸ παλαιὸν εἰσ πλείουσ δυναστείασ διῄρητο, εἶτ’ εἰσ δύο, τήν τε τῶν Ἐπειῶν καὶ τὴν ὑπὸ Νέστορι τῷ Νηλέωσ· καθάπερ καὶ Ὅμηροσ εἴρηκε, τὴν μὲν τῶν Ἐπειῶν ὀνομάζων Ἦλιν ἠδὲ παρ’ Ἤλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί, τὴν δ’ ὑπὸ τῷ Νέστορι Πύλον, δι’ ἧσ τὸν Ἀλφειὸν ῥεῖν φησιν, Ἀλφειοῦ, ὅσ τ’ εὐρὺ ῥέει Πυλίων διὰ γαίησ. Πύλον μὲν οὖν καὶ πόλιν οἶδεν ὁ ποιητήσ οἱ δὲ Πύλον, Νηλῆοσ ἐυκτίμενον πτολίεθρον, ἷξον. οὐ διὰ τῆσ πόλεωσ δὲ οὐδὲ παρ’ αὐτὴν ῥεῖ ὁ Ἀλφειόσ, ἀλλὰ παρ’ αὐτὴν μὲν ἕτεροσ, ὃν οἱ μὲν Παμισὸν οἱ δὲ Ἄμαθον καλοῦσιν, ἀφ’ οὗ καὶ ὁ Πύλοσ Ἠμαθόεισ εἰρῆσθαι οὗτοσ δοκεῖ, διὰ δὲ τῆσ χώρασ τῆσ Πυλίασ ὁ Ἀλφειόσ. Ἦλισ δὲ ἡ νῦν πόλισ οὔπω ἔκτιστο καθ’ Ὅμηρον, ἀλλ’ ἡ χώρα κωμηδὸν ᾠκεῖτο·

ἐκαλεῖτο δὲ κοίλη Ἦλισ ἀπὸ τοῦ συμβεβηκότοσ· τοιαύτη γὰρ ἦν ἡ πλείστη καὶ ἀρίστη· ὀψὲ δέ ποτε συνῆλθον εἰσ τὴν νῦν πόλιν Ἦλιν, μετὰ τὰ Περσικά, ἐκ πολλῶν δήμων. σχεδὸν δὲ καὶ τοὺσ ἄλλουσ τόπουσ τοὺσ κατὰ Πελοπόννησον πλὴν ὀλίγων, οὓσ κατέλεξεν ὁ ποιητήσ, οὐ πόλεισ ἀλλὰ χώρασ νομίζειν δεῖ, συστήματα δήμων ἔχουσαν ἑκάστην πλείω, ἐξ ὧν ὕστερον αἱ γνωριζόμεναι πόλεισ συνῳκίσθησαν, οἱο͂ν τῆσ Ἀρκαδίασ Μαντίνεια μὲν ἐκ πέντε δήμων ὑπ’ Ἀργείων συνῳκίσθη, Τεγέα δ’ ἐξ ἐννέα, ἐκ τοσούτων δὲ καὶ Ἡραία ὑπὸ Κλεομβρότου ἢ ὑπὸ Κλεωνύμου· ὡσ δ’ αὕτωσ Αἴγιον ἐξ ἑπτὰ ἢ ὀκτὼ δήμων συνεπολίσθη, Πάτραι δὲ ἐξ ἑπτά, Δύμη δὲ ἐξ ὀκτώ· οὕτω δὲ καὶ ἡ Ἦλισ ἐκ τῶν περιοικίδων συνεπολίσθη· μία τούτων προσκτισ . . . Ἀγριάδεσ. ῥεῖ δὲ διὰ τῆσ πόλεωσ ὁ Πηνειὸσ ποταμὸσ παρὰ τὸ γυμνάσιον αὐτῆσ· ἔπραξάν τε τοῦτο Ἠλεῖοι χρόνοισ ὕστερον πολλοῖσ τῆσ εἰσ αὐτοὺσ μεταστάσεωσ τῶν χωρίων τῶν ὑπὸ τῷ Νέστορι. ἦν δὲ ταῦτα ἥ τε Πισᾶτισ, ἧσ ἡ Ὀλυμπία μέροσ, καὶ ἡ Τριφυλία καὶ ἡ τῶν Καυκώνων.

Τριφύλιοι δ’ ἐκλήθησαν ἀπὸ τοῦ συμβεβηκότοσ, ἀπὸ τοῦ τρία φῦλα συνεληλυθέναι, τό τε τῶν ἀπ’ ἀρχῆσ Ἐπειῶν καὶ τὸ τῶν ἐποικησάντων ὕστερον Μινυῶν καὶ τὸ τῶν ὕστατα ἐπικρατησάντων Ἠλείων· οἱ δ’ ἀντὶ τῶν Μινυῶν Ἀρκάδασ φασίν, ἀμφισβητήσαντασ τῆσ χώρασ πολλάκισ, ἀφ’ οὗ καὶ Ἀρκαδικὸσ Πύλοσ ἐκλήθη ὁ αὐτὸσ καὶ Τριφυλιακόσ. Ὅμηροσ δὲ ταύτην ἅπασαν τὴν χώραν μέχρι Μεσσήνησ καλεῖ Πύλον ὁμωνύμωσ τῇ πόλει. ὅτι δὲ διώριστο ἡ κοίλη Ἦλισ ἀπὸ τῶν ὑπὸ τῷ Νέστορι τόπων, ὁ τῶν νεῶν κατάλογοσ δηλοῖ τοῖσ τῶν ἡγεμόνων καὶ τῶν κατοικιῶν ὀνόμασι. λέγω δὲ ταῦτα συμβάλλων τά τε νῦν καὶ τὰ ὑφ’ Ὁμήρου λεγόμενα· ἀνάγκη γὰρ ἀντεξετάζεσθαι ταῦτα ἐκείνοισ διὰ τὴν τοῦ ποιητοῦ δόξαν καὶ συντροφίαν πρὸσ ἡμᾶσ, τότε νομίζοντοσ ἑκάστου κατορθοῦσθαι τὴν παροῦσαν πρόθεσιν, ὅταν ᾖ μηδὲν ἀντιπῖπτον τοῖσ οὕτω σφόδρα πιστευθεῖσι περὶ τῶν αὐτῶν λόγοισ· δεῖ δὴ τά τε ὄντα λέγειν καὶ τὰ τοῦ ποιητοῦ παρατιθέντασ ἐφ’ ὅσον προσήκει προσσκοπεῖν. ἔστι δέ τισ ἄκρα τῆσ Ἠλείασ πρόσβορροσ ἀπὸ ἑξήκοντα Δύμησ Ἀχαϊκῆσ πόλεωσ Ἄραξοσ.

ταύτην μὲν οὖν ἀρχὴν τίθεμεν τῆσ τῶν Ἠλείων παραλίασ· μετὰ δὲ ταύτην ἐστὶν ἐπὶ τὴν ἑσπέραν προϊοῦσι τὸ τῶν Ἠλείων ἐπίνειον ἡ Κυλλήνη, ἀνάβασιν ἔχουσα ἐπὶ τὴν νῦν πόλιν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι σταδίων. μέμνηται δὲ τῆσ Κυλλήνησ ταύτησ καὶ Ὅμηροσ λέγων Ὦτον Κυλλήνιον ἀρχὸν Ἐπειῶν. οὐ γὰρ ἀπὸ τοῦ Ἀρκαδικοῦ ὄρουσ ὄντα ἔμελλεν ἡγεμόνα τῶν Ἐπειῶν ἀποφῆναι· ἔστι δὲ κώμη μετρία, τὸν Ἀσκληπιὸν ἔχουσα τὸν Κολώτου, θαυμαστὸν ἰδεῖν ξόανον ἐλεφάντινον. μετὰ δὲ Κυλλήνην ἀκρωτήριόν ἐστιν ὁ Χελωνάτασ, δυσμικώτατον τῆσ Πελοποννήσου σημεῖον. πρόκειται δ’ αὐτοῦ νησίον καὶ βραχέα ἐν μεθορίοισ τῆσ τε κοίλησ Ἤλιδοσ καὶ τῆσ Πισατῶν, ὅθεν εἰσ Κεφαλληνίαν πλέοντι εἰσὶν οὐ πλείουσ στάδιοι ὀγδοήκοντα. αὐτοῦ δέ που καὶ ὁ Ἐλίσων ἢ Ἔλισα ῥεῖ ποταμὸσ ἐν τῇ λεχθείσῃ μεθορίᾳ. μεταξὺ δὲ τοῦ Χελωνάτα καὶ τῆσ Κυλλήνησ ὅ τε Πηνειὸσ ἐκδίδωσι ποταμὸσ καὶ ὁ Σελλήεισ ὑπὸ τοῦ ποιητοῦ λεγόμενοσ, ῥέων ἐκ Φολόησ·

ἐφ’ ᾧ Ἐφύρα πόλισ, ἑτέρα τῆσ Θεσπρωτικῆσ καὶ Θετταλικῆσ καὶ τῆσ Κορίνθου, τετάρτη τισ ἐπὶ τῇ ὁδῷ κειμένη τῇ ἐπὶ Λασίωνα, ἤτοι ἡ αὐτὴ οὖσα τῇ Βοινώᾳ τὴν γὰρ Οἰνόην οὕτω καλεῖν εἰώθασιν ἢ πλησίον ἐκείνησ, διέχουσα τῆσ Ἠλείων πόλεωσ σταδίουσ ἑκατὸν εἴκοσιν· ἐξ ἧσ ἥ τε Τληπολέμου τοῦ Ἡρακλέουσ δοκεῖ λέγεσθαι μήτηρ τὴν ἄγετ’ ἐξ Ἐφύρησ ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντοσ ἐκεῖ γὰρ μᾶλλον αἱ τοῦ Ἡρακλέουσ στρατεῖαι, πρὸσ ἐκείναισ τε οὐδεὶσ ποταμὸσ Σελλήεισ, καὶ ὁ τοῦ Μέγητοσ θώραξ τόν ποτε Φυλεὺσ ἤγαγεν ἐξ Ἐφύρησ ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντοσ ἐξ ἧσ καὶ τὰ φάρμακα τὰ ἀνδροφόνα. εἰσ Ἐφύραν γὰρ ἀφῖχθαι ἡ Ἀθηνᾶ φησὶ τὸν Ὀδυσσέα φάρμακον ἀνδροφόνον διζήμενον, ὄφρα οἱ εἰή ἰοὺσ χρίεσθαι καὶ τὸν Τηλέμαχον οἱ μνηστῆρεσ ἠὲ καὶ εἰσ Ἐφύρην ἐθέλει πίειραν ἄρουραν ἐλθεῖν, ὄφρ’ ἔνθεν θυμοφθόρα φάρμακ’ ἐνείκῃ. καὶ γὰρ τὴν Αὐγέου θυγατέρα τοῦ τῶν Ἐπειῶν βασιλέωσ ὁ Νέστωρ ἐν τῇ διηγήσει τοῦ πρὸσ αὐτοὺσ πολέμου φαρμακίδα εἰσάγει πρῶτοσ ἐγὼν ἕλον ἄνδρα φήσασ Μούλιον αἰχμητήν, γαμβρὸσ δ’ ἦν Αὐγείαο, πρεσβυτάτην δὲ θύγατρ’ εἶχεν, ἣ τόσα φάρμακα ᾔδη, ὅσα τρέφει εὐρεῖα χθών. ἔστι δὲ καὶ περὶ Σικυῶνα Σελλήεισ ποταμὸσ καὶ Ἐφύρα πλησίον κώμη, καὶ ἐν τῇ Ἀγραίᾳ τῆσ Αἰτωλίασ Ἐφύρα κώμη, οἱ δ’ ἀπ’ αὐτῆσ Ἔφυροι· καὶ ἄλλοι οἱ Περραιβῶν πρὸσ Μακεδονία, οἱ Κραννώνιοι, καὶ οἱ Θεσπρωτικοὶ οἱ ἐκ Κιχύρου τῆσ πρότερον Ἐφύρασ. Ἀπολλόδωροσ δὲ διδάσκων ὃν τρόπον ὁ ποιητὴσ εἰώθε διαστέλλεσθαι τὰσ ὁμωνυμίασ, οἱο͂ν ἐπὶ τοῦ Ὀρχομενοῦ τὸν μὲν Ἀρκαδικὸν πολύμηλον καλῶν τὸν δὲ Βοιωτιακὸν Μινύειον, καὶ Σάμον Θρηικίην συντιθείσ μεσσηγύσ τε Σάμοιο καὶ Ἴμβρου, ἵνα χωρίσῃ ἀπὸ τῆσ Ιὠνικῆσ, οὕτω φησὶ καὶ τὴν Θεσπρωτικὴν Ἐφύραν διαστέλλεσθαι τῷ τε τηλόθεν καὶ τῷ ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντοσ.

ταῦτα δ’ οὐχ ὁμολογεῖ τοῖσ ὑπὸ τοῦ Σκηψίου Δημητρίου λεγομένοισ, παρ’ οὗ μεταφέρει τὰ πλεῖστα. ἐκεῖνοσ γὰρ οὔ φησιν εἶναι Σελλήεντα ἐν Θεσπρωτοῖσ ποταμόν, ἀλλ’ ἐν τῇ Ἠλείᾳ παρὰ τὴν ἐκεῖ Ἐφύραν, ὡσ προείπομεν. τοῦτό τε οὖν εἴρηκε σκέψεωσ δεόμενον καὶ περὶ τῆσ Οἰχαλίασ ὅτι φησὶν οὐ μιᾶσ οὔσησ, μίαν εἶναι πόλιν Εὐρύτου Οἰχαλιῆοσ· δῆλον οὖν ὅτι τὴν Θετταλικήν, ἐφ’ ἧσ φησιν οἵ τ’ ἔχον Οἰχαλίην, πόλιν Εὐρύτου Οἰχαλιῆοσ τίσ οὖν ἔστιν ἐξ ἧσ ὁρμηθέντα αἱ Μοῦσαι κατὰ Δώριον ἀντόμεναι Θάμυριν τὸν Θρήικα παῦσαν ἀοιδῆσ; εἰ μὲν γὰρ ἡ Θετταλική, οὐκ εὖ πάλιν ὁ Σκήψιοσ Ἀρκαδικήν τινα λέγων, ἣν νῦν Ἀνδανίαν καλοῦσιν· εἰ δ’ οὗτοσ εὖ, καὶ ἡ Ἀρκαδικὴ πόλισ Εὐρύτου εἴρηται, ὥστ’ οὐ μία μόνον· ἐκεῖνοσ δὲ μίαν φησί. μεταξὺ δὲ τοῦ Πηνειοῦ καὶ τῆσ Σελλήεντοσ ἐμβολῆσ Πύλοσ ᾠκεῖτο κατὰ τὸ Σκόλλιον, οὐχ ἡ τοῦ Νέστοροσ πόλισ, ἀλλ’ ἑτέρα τισ, ᾗ πρὸσ τὸν Ἀλφειὸν οὐδέν ἐστι κοινώνημα, οὐδὲ πρὸσ τὸν Παμισόν, εἴτε Ἄμαθον χρὴ καλεῖν.

βιάζονται δ’ ἔνιοι μνηστευόμενοι τὴν Νέστοροσ δόξαν καὶ τὴν εὐγένειαν· τριῶν γὰρ Πύλων ἱστορουμένων ἐν Πελοποννήσῳ καθότι καὶ τὸ ἔποσ εἴρηται τουτί ἔστι Πύλοσ πρὸ Πύλοιο· Πύλοσ γε μέν ἐστι καὶ ἄλλοσ τούτου τε καὶ τοῦ Λεπρεατικοῦ τοῦ ἐν τῇ Τριφυλίᾳ καὶ τῇ Πισάτιδι, τρίτου δὲ τοῦ Μεσσηνιακοῦ τοῦ κατὰ Κορυφάσιον, ἕκαστοι τὸν παρά σφισιν ἠμαθόεντα πειρῶνται δεικνύναι, καὶ τὴν τοῦ Νέστοροσ πατρίδα τοῦτον ἀποφαίνουσιν. οἱ μὲν οὖν πολλοὶ τῶν νεωτέρων καὶ συγγραφέων καὶ ποιητῶν Μεσσήνιόν φασι τὸν Νέστορα, τῷ σωζομένῳ μέχρι εἰσ αὐτοὺσ προστιθέμενοι· οἱ δ’ Ὁμηρικώτεροι τοῖσ ἔπεσιν ἀκολουθοῦντεσ τοῦτον εἶναί φασι τὸν τοῦ Νέστοροσ Πύλον, οὗ τὴν χώραν διέξεισιν ὁ Ἀλφειόσ· διέξεισι δὲ τὴν Πισᾶτιν καὶ τὴν Τριφυλίαν. οἱ δ’ οὖν ἐκ τῆσ κοίλησ Ἤλιδοσ καὶ τοιαύτην φιλοτιμίαν προσετίθεσαν τῷ παρ’ αὐτοῖσ Πύλῳ, καὶ γνωρίσματα δεικνύντεσ Γέρηνον τόπον καὶ Γέροντα ποταμὸν καὶ ἄλλον Γεράνιον, εἶτ’ ἀπὸ τούτων ἐπιθέτωσ Γερήνιον εἰρῆσθαι πιστούμενοι τὸν Νέστορα. τοῦτο δὲ ταὐτὸ καὶ οἱ Μεσσήνιοι πεποιήκασι, καὶ πιθανώτεροί γε φαίνονται· μᾶλλον γὰρ γνώριμά φασιν εἶναι τὰ παρ’ ἐκείνοισ Γέρηνα, συνοικουμένην ποτὲ εὖ. τοιαῦτα μὲν τὰ περὶ τὴν κοίλην Ἦλιν ὑπάρχοντα νυνί. ὁ δὲ ποιητὴσ εἰσ τέτταρα μέρη διελὼν τήνδε τὴν χώραν, τέτταρασ δὲ καὶ τοὺσ ἡγεμόνασ εἰπών, οὐ σαφῶσ εἴρηκεν οἳ δ’ ἄρα Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν ἔναιον, ὅσσον ἐφ’ Ὑρμίνη καὶ Μύρσινοσ ἐσχατόωσα πέτρη τ’ Ὠλενίη καὶ Ἀλείσιον ἐντὸσ ἐέργει, τῶν αὖ τέσσαρεσ ἀρχοὶ ἔσαν, δέκα δ’ ἀνδρὶ ἑκάστῳ νῆεσ ἕποντο θοαί·

πολέεσ δ’ ἔμβαινον Ἐπειοί. τῷ μὲν γὰρ Ἐπειοὺσ ἀμφοτέρουσ προσαγορεύειν τούσ τε Βουπρασιεῖσ καὶ τοὺσ Ἠλείουσ, Ἠλείουσ δὲ μηκέτι καλεῖν τοὺσ Βουπρασιεῖσ, οὐ τὴν Ἠλείαν δόξειεν ἂν εἰσ τέτταρα μέρη διαιρεῖν, ἀλλὰ τὴν τῶν Ἐπειῶν, ἣν εἰσ δύο μέρη διεῖλε πρότερον· οὐδ’ ἂν μέροσ εἰή τῆσ Ἤλιδοσ τὸ Βουπράσιον, ἀλλὰ τῶν Ἐπειῶν μᾶλλον. ὅτι γὰρ Ἐπειοὺσ καλεῖ τοὺσ Βουπρασίουσ, δῆλον ὡσ ὁπότε κρείοντ’ Ἀμαρυγκέα θάπτον Ἐπειοὶ Βουπρασίῳ. πάλιν δὲ τῷ συγκαταριθμεῖσθαι Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν λέγοντα, εἶτ’ εἰσ τέτταρασ διαιρεῖν μερίδασ, ὡσ ἂν κοινῷ δοκεῖ τῷ τε Βουπρασίῳ καὶ τῇ Ἤλιδι αὐτὰσ ὑποτάττειν. ἦν δ’, ὡσ ἐοίκε, κατοικία τῆσ Ἠλείασ τὸ Βουπράσιον ἀξιόλογοσ, ἣ νῦν οὐκέτ’ ἐστίν· ἡ δὲ χώρα καλεῖται μόνον οὕτωσ ἡ ἐπὶ τῆσ ὁδοῦ τῆσ ἐπὶ Δύμην ἐξ Ἤλιδοσ τῆσ νῦν πόλεωσ. ὑπολάβοι δ’ ἄν τισ καὶ ὑπεροχήν τινα ἔχειν τότε τὸ Βουπράσιον παρὰ τὴν Ἦλιν, ὥσπερ καὶ οἱ Ἐπειοὶ παρὰ τούτουσ· ὕστερον δ’ ἀντ’ Ἐπειῶν Ἠλεῖοι ἐκλήθησαν. καὶ τὸ Βουπράσιον μὲν δὴ μέροσ ἦν τῆσ Ἤλιδοσ. ποιητικῷ δέ τινι σχήματι συγκαταλέγειν τὸ μέροσ τῷ ὅλῳ φασὶ τὸν Ὅμηρον, ὡσ τό ἀν’ Ἑλλάδα καὶ μέσον Ἄργοσ καί ἀν’ Ἑλλάδα τε Φθίην τε ; καὶ Κουρῆτέσ τ’ ἐμάχοντο καὶ Αἰτωλοί, καὶ οἱ δ’ ἐκ Δουλιχίοιο Ἐχινάων θ’ ἱεράων. καὶ γὰρ τὸ Δουλίχιον τῶν Ἐχινάδων. χρῶνται δὲ καὶ οἱ νεώτεροι· Ἱππῶναξ μέν Κυπρίων βέκοσ φαγοῦσι καὶ Ἀμαθουσίων πυρόν· Κύπριοι γὰρ καὶ οἱ Ἀμαθούσιοι· καὶ Ἀλκμὰν δέ Κύπρον ἱμερτὰν λιποῖσα καὶ Πάφον περιρρύταν καὶ Αἰσχύλοσ Κύπρου Πάφου τ’ ἔχουσα πάντα κλῆρον. εἰ δ’ οὐκ εἴρηκεν Ἠλείουσ τοὺσ Βουπρασίουσ, οὐδ’ ἄλλα πολλὰ τῶν ὄντων, φήσομεν· ἀλλὰ τοῦτ’ οὐκ ἔστιν ἀπόδειξισ τοῦ μὴ εἶναι, ἀλλὰ τοῦ μὴ εἰπεῖν μόνον. Ἑκαταῖοσ δ’ ὁ Μιλήσιοσ ἑτέρουσ λέγει τῶν Ἠλείων τοὺσ Ἐπειούσ·

τῷ γοῦν Ἡρακλεῖ συστρατεῦσαι τοὺσ Ἐπειοὺσ ἐπὶ Αὐγέαν καὶ συνανελεῖν αὐτῷ τόν τε Αὐγέαν καὶ τὴν Ἦλιν· φησὶ δὲ καὶ τὴν Δύμην Ἐπειίδα καὶ Ἀχαιίδα. πολλὰ μὲν οὖν καὶ μὴ ὄντα λέγουσιν οἱ ἀρχαῖοι συγγραφεῖσ, συντεθραμμένοι τῷ ψεύδει διὰ τὰσ μυθογραφίασ· διὰ δὲ τοῦτο καὶ οὐχ ὁμολογοῦσι πρὸσ ἀλλήλουσ περὶ τῶν αὐτῶν. οὐ μέντοι ἄπιστον οὐδ’ εἴ ποτε διάφοροι τοῖσ Ἠλείοισ ὄντεσ οἱ Ἐπειοὶ καὶ ἑτεροεθνεῖσ εἰσ ταὐτὸ συνήρχοντο κατ’ ἐπικράτειαν, καὶ κοινὴν ἔνεμον τὴν πολιτείαν· ἐπεκράτουν δὲ καὶ μέχρι Δύμησ. ὁ μὲν γὰρ ποιητὴσ οὐκ ὠνόμακε τὴν Δύμην, οὐκ ἀπεικὸσ δ’ ἐστὶ τότε μὲν αὐτὴν ὑπὸ τοῖσ Ἐπειοῖσ ὑπάρξαι, ὕστερον δὲ τοῖσ Ιὤσιν, ἢ μηδ’ ἐκείνοισ ἀλλὰ τοῖσ τὴν ἐκείνων χώραν κατασχοῦσιν Ἀχαιοῖσ· τῶν δὲ τεττάρων μερίδων, ὧν ἐντόσ ἐστι καὶ τὸ Βουπράσιον, ἡ μὲν Ὑρμίνη καὶ ἡ Μύρσινοσ τῆσ Ἠλείασ ἐστίν, αἱ λοιπαὶ δὲ ἐπὶ τῶν ὁρ́ων ἤδη τῆσ Πισάτιδοσ, ὡσ οἰόνταί τινεσ. Ὑρμίνη μὲν οὖν πολίχνιον ἦν, νῦν δ’ οὐκ ἔστιν·

ἀλλ’ ἀκρωτήριον πλησίον Κυλλήνησ ὀρεινόν ἐστι, καλούμενον Ὅρμινα ἢ Ὕρμινα· Μύρσινοσ δὲ τὸ νῦν Μυρτούντιον, ἐπὶ θάλατταν καθήκουσα κατὰ τὴν ἐκ Δύμησ εἰσ Ἦλιν ὁδὸν κατοικία, στάδια τῆσ Ἠλείων πόλεωσ διέχουσα ἑβδομήκοντα. πέτρην δ’ Ὠλενίην εἰκάζουσι τὴν νῦν Σκόλλιν· ἀνάγκη γὰρ εἰκότα λέγειν, καὶ τῶν τόπων καὶ τῶν ὀνομάτων μεταβεβλημένων, ἐκείνου τε μὴ σφόδρα ἐπὶ πολλῶν σαφηνίζοντοσ· ἔστι δ’ ὄροσ πετρῶδεσ κοινὸν Δυμαίων τε καὶ Τριταιέων καὶ Ἠλείων, ἐχόμενον ἑτέρου τινὸσ Ἀρκαδικοῦ ὄρουσ Λαμπείασ, ὃ τῆσ Ἤλιδοσ μὲν διέστηκεν ἑκατὸν καὶ τριάκοντα σταδίουσ, Τριταίασ δὲ ἑκατόν, καὶ Δύμησ τοὺσ ἴσουσ, Ἀχαϊκῶν πόλεων. τὸ δ’ Ἀλείσιον ἔστι τὸ νῦν Ἀλεσιαῖον, χώρα περὶ τὴν Ἀμφιδολίδα, ἐν ᾗ καὶ κατὰ μῆνα ἀγορὰν συνάγουσιν οἱ περίοικοι· κεῖται δὲ ἐπὶ τῆσ ὀρεινῆσ ὁδοῦ τῆσ ἐξ Ἤλιδοσ εἰσ Ὀλυμπίαν· πρότερον δ’ ἦν πόλισ τῆσ Πισάτιδοσ, ἄλλοτ’ ἄλλωσ τῶν ὁρ́ων ἐπαλλαττόντων διὰ τὰσ τῶν ἡγεμόνων μεταβολάσ· τὸ δ’ Ἀλείσιον καὶ Ἀλεισίου κολώνην ὁ ποιητὴσ καλεῖ ὅταν φῇ μέσφ’ ἐπὶ Βουπρασίου πολυπύρου βήσαμεν ἵππουσ πέτρησ τ’ Ὠλενίησ καὶ Ἀλεισίου ἔνθα κολώνη κέκληται. ὑπερβατῶσ γὰρ δεῖ δέξασθαι ἴσον τῷ "καὶ ἔνθ’ Ἀλεισίου κολώνη κέκληται. " ἔνιοι δὲ καὶ ποταμὸν δεικνύουσιν Ἀλείσιον. λεγομένων δέ τινων ἐν τῇ Τριφυλίᾳ Καυκώνων πρὸσ τῇ Μεσσηνίᾳ, λεγομένησ δὲ καὶ τῆσ Δύμησ Καυκωνίδοσ ὑπό τινων, ὄντοσ δὲ καὶ ποταμοῦ ἐν τῇ Δυμαίᾳ μεταξὺ Δύμησ καὶ Τριταίασ ὃσ καλεῖται Καύκων, ζητοῦσι περὶ τῶν Καυκώνων μὴ διττοὶ λέγονται, οἱ μὲν περὶ τὴν Τριφυλίαν οἱ δὲ περὶ Δύμην καὶ Ἦλιν καὶ τὸν Καύκωνα·

ἐμβάλλει δ’ οὗτοσ εἰσ ἕτερον, ὃσ Τευθέασ ἀρσενικῶσ καλεῖται, ὁμώνυμοσ πολίχνῃ τινὶ τῶν εἰσ τὴν Δύμην συνῳκισμένων, πλὴν ὅτι χωρὶσ τοῦ σίγμα Τευθέα λέγεται θηλυκῶσ αὕτη, ἐκτεινόντων τὴν ἐσχάτην συλλαβήν, ὅπου τὸ τῆσ Νεμυδίασ Ἀρτέμιδοσ ἱερόν. ὁ δὲ Τευθέασ εἰσ τὸν Ἀχελῶον ἐμβάλλει τὸν κατὰ Λύμην ῥέοντα, ὁμώνυμον τῷ κατὰ Ἀκαρνανίαν, καλούμενον καὶ Πεῖρον. τοῦ δ’ Ἡσιόδου εἰπόντοσ ᾤκεε δ’ Ὠλενίην πέτρην ποταμοῖο παρ’ ὄχθασ εὐρεῖοσ Πείροιο, μεταγράφουσί τινεσ Πιέροιο οὐκ εὖ. οὔτε γὰρ τὴν Δύμην ὁπόθεν Καυκωνίδα εἰρῆσθαι συμβέβηκε παραλιπεῖν ἄξιον, οὔτε τὸν ποταμὸν ὁπόθεν Καύκων εἴρηται, διὰ τὸ τοὺσ Καύκωνασ παρέχειν ζήτησιν, οἵ τινέσ ποτέ εἰσιν, ὅπου φησὶν ἡ Ἀθηνᾶ βαδίζειν κατὰ τὴν τοῦ χρέουσ κομιδήν. εἰ γὰρ δὴ δεχοίμεθα τοὺσ ἐν τῇ Τριφυλίᾳ λέγεσθαι τοὺσ περὶ Λέπρειον, οὐκ οἶδ’ ὅπωσ πιθανὸσ ἔσται ὁ λόγοσ· διὸ καὶ γράφουσί τινεσ ἔνθα χρεῖόσ μοι ὀφείλεται Ἤλιδι δίῃ, οὐκ ὀλίγον. σαφεστέραν δ’ ἕξει τὴν ἐπίσκεψιν τοῦτο, ἐπειδὰν τὴν ἑξῆσ χώραν περιοδεύσωμεν τήν τε Πισᾶτιν καὶ τὴν Τριφυλίαν μέχρι τῆσ τῶν Μεσσηνίων μεθορίασ. μετὰ δὲ τὸν Χελωνάταν ὁ τῶν Πισατῶν ἐστιν αἰγιαλὸσ πολύσ, εἶτ’ ἄκρα Φειά·

ἦν δὲ καὶ πολίχνη Φειᾶσ πὰρ τείχεσσιν, Ιἀρδάνου ἀμφὶ ῥέεθρα· ἔστι γὰρ καὶ ποτάμιον πλησίον. ἔνιοι δ’ ἀρχὴν τῆσ Πισάτιδοσ τὴν Φειάν φασι· πρόκειται δὲ καὶ ταύτησ νησίον καὶ λιμήν, ἔνθεν εἰσ Ὀλυμπίαν τὸ ἐγγυτάτω ἐκ θαλάττησ εἰσὶ στάδιοι ἑκατὸν εἴκοσιν. εἶτ’ ἄλλη ἄκρα εὐθὺσ ἐπὶ πολὺ προὔχουσα ἐπὶ τὴν δύσιν, καθάπερ ὁ Χελωνάτασ, ἀφ’ ἧσ πάλιν ἐπὶ τὴν Κεφαλληνίαν στάδιοι ἑκατὸν εἴκοσιν. εἶθ’ ὁ Ἀλφειὸσ ἐκδίδωσι, διέχων τοῦ Χελωνάτα σταδίουσ διακοσίουσ ὀγδοήκοντα, Ἀράξου δὲ πεντακοσίουσ τετταράκοντα πέντε. ῥεῖ δ’ ἐκ τῶν αὐτῶν τόπων ἐξ ὧν καὶ ὁ Εὐρώτασ· καλεῖται δὲ Ἀσέα, κώμη τῆσ Μεγαλοπολίτιδοσ, πλησίον ἀλλήλων ἔχουσα δύο πηγάσ, ἐξ ὧν ῥέουσιν οἱ λεχθέντεσ ποταμοί· δύντεσ δ’ ὑπὸ γῆσ ἐπὶ συχνοὺσ σταδίουσ ἀνατέλλουσι πάλιν, εἶθ’ ὁ μὲν εἰσ τὴν Λακωνικὴν ὁ δ’ εἰσ τὴν Πισᾶτιν κατάγεται. ὁ μὲν οὖν Εὐρώτασ κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆσ Βλεμινάτιδοσ ἀναδείξασ τὸ ῥεῖθρον, παρ’ αὐτὴν τὴν Σπάρτην ῥυεὶσ καὶ διεξιὼν αὐλῶνά τινα μακρὸν κατὰ τὸ Ἕλοσ, οὗ μέμνηται καὶ ὁ ποιητήσ, ἐκδίδωσι μεταξὺ Γυθείου τοῦ τῆσ Σπάρτησ ἐπινείου καὶ Ἀκραίων. ὁ δ’ Ἀλφειὸσ παραλαβὼν τόν τε Λάδωνα καὶ τὸν Ἐρύμανθον καὶ ἄλλουσ ἀσημοτέρουσ διὰ τῆσ Φρίξησ καὶ τῆσ Πισάτιδοσ καὶ Τριφυλίασ ἐνεχθεὶσ παρ’ αὐτὴν τὴν Ὀλυμπίαν ἐπὶ θάλατταν τὴν Σικελικὴν ἐκπίπτει μεταξὺ Φειᾶσ τε καὶ Ἐπιταλίου. πρὸσ δὲ τῇ ἐκβολῇ τὸ τῆσ Ἀλφειωνίασ Ἀρτέμιδοσ ἢ Ἀλφειούσησ ἄλσοσ ἐστὶ λέγεται γὰρ ἀμφοτέρωσ, ἀπέχον τῆσ Ὀλυμπίασ εἰσ ὀγδοήκοντα σταδίουσ. ταύτῃ δὲ τῇ θεῷ καὶ ἐν Ὀλυμπίᾳ κατ’ ἔτοσ συντελεῖται πανήγυρισ, καθάπερ καὶ τῇ Ἐλαφίᾳ καὶ τῇ Δαφνίᾳ. μεστὴ δ’ ἐστὶν ἡ γῆ πᾶσα ἀρτεμισίων τε καὶ ἀφροδισίων καὶ νυμφαίων ἐν ἄλσεσιν ἀνθέων πλέῳσ τὸ πολὺ διὰ τὴν εὐυδρίαν, συχνὰ δὲ καὶ ἑρμεῖα ἐν ταῖσ ὁδοῖσ, ποσείδια δ’ ἐπὶ ταῖσ ἀκταῖσ. ἐν δὲ τῷ τῆσ Ἀλφειωνίασ ἱερῷ γραφαὶ Κλεάνθουσ τε καὶ Ἀρήγοντοσ, ἀνδρῶν Κορινθίων, τοῦ μὲν Τροίασ ἅλωσισ καὶ Ἀθηνᾶσ γοναί, τοῦ δ’ Ἄρτεμισ ἀναφερομένη ἐπὶ γρυπόσ, σφόδρα εὐδόκιμοι. εἶτα τὸ διεῖργον ὄροσ τῆσ Τριφυλίασ τὴν Μακιστίαν ἀπὸ τῆσ Πισάτιδοσ·

εἶτ’ ἄλλοσ ποταμὸσ Χαλκὶσ καὶ κρήνη Κρουνοὶ καὶ κατοικία Χαλκίσ, καὶ τὸ Σαμικὸν μετὰ ταῦτα, ὅπου τὸ μάλιστα τιμώμενον τοῦ Σαμίου Ποσειδῶνοσ ἱερόν· ἔστι δ’ ἄλσοσ ἀγριελαιῶν πλέων· ἐπεμελοῦντο δ’ αὐτοῦ Μακίστιοι· οὗτοι δὲ καὶ τὴν ἐκεχειρίαν ἐπήγγελλον, ἣν καλοῦσι Σάμιον· συντελοῦσι δ’ εἰσ τὸ ἱερὸν πάντεσ Τριφύλιοι. κατὰ ταῦτα δέ πωσ τὰ ἱερὰ ὑπέρκειται τῆσ θαλάττησ ἐν τριάκοντα ἢ μικρῷ πλείοσι σταδίοισ ὁ Τριφυλιακὸσ Πύλοσ ὁ καὶ Λεπρεατικόσ, ὃν καλεῖ ὁ ποιητὴσ ἠμαθόεντα καὶ παραδίδωσι τοῦ Νέστοροσ πατρίδα, ὡσ ἄν τισ ἐκ τῶν ἐπῶν τεκμαίροιτο·

εἴτε τοῦ παραρρέοντοσ ποταμοῦ πρὸσ ἄρκτον Ἀμάθου καλουμένου πρότερον, ὃσ νῦν Μάμαοσ καὶ Ἀρκαδικὸσ καλεῖται, ὥστ’ ἐντεῦθεν ἠμαθόεντα κεκλῆσθαι· εἴτε τούτου μὲν Παμισοῦ καλουμένου ὁμωνύμωσ τοῖσ ἐν τῇ Μεσσηνίᾳ δυσί, τῆσ δὲ πόλεωσ ἄδηλον ἐχούσησ τὴν ἐτυμολογίαν τοῦ ἐπιθέτου· καὶ γὰρ τὸ ἀμαθώδη τὸν ποταμὸν ἢ τὴν χώραν εἶναι ψεῦδόσ φασι. πρὸσ ἑώ δ’ ἐστὶν ὄροσ τοῦ Πύλου πλησίον ἐπώνυμον Μίνθησ, ἣν μυθεύουσι παλλακὴν τοῦ Αἵδου γενομένην πατηθεῖσαν ὑπὸ τῆσ κόρησ εἰσ τὴν κηπαίαν μίνθην μεταβαλεῖν, ἥν τινεσ ἡδύοσμον καλοῦσι. καὶ δὴ καὶ τέμενόσ ἐστιν Αἵδου πρὸσ τῷ ὄρει τιμώμενον καὶ ὑπὸ Μακιστίων, καὶ Δήμητροσ ἄλσοσ ὑπερκείμενον τοῦ Πυλιακοῦ πεδίου. τὸ δὲ πεδίον εὔγεών ἐστι τοῦτο, τῇ θαλάττῃ δὲ συνάψαν παρατείνει παρ’ ἅπαν τὸ μεταξὺ τοῦ τε Σαμικοῦ καὶ ποταμοῦ Νέδασ διάστημα. θινώδησ δὲ καὶ στενόσ ἐστιν ὁ τῆσ θαλάττησ αἰγιαλόσ, ὥστ’ οὐκ ἂν ἀπογνοίη τισ ἐντεῦθεν ἠμαθόεντα ὠνομάσθαι τὸν Πύλον. πρὸσ ἄρκτον δ’ ὅμορα ἦν τῷ Πύλῳ δύο πολείδια Τριφυλιακὰ Ὕπανα καὶ Τυμπανέαι, ὧν τὸ μὲν εἰσ Ἦλιν συνῳκίσθη τὸ δ’ ἔμεινε.

καὶ ποταμοὶ δὲ δύο ἐγγὺσ ῥέουσιν ὅ τε Δαλίων καὶ ὁ Ἀχέρων, ἐμβάλλοντεσ εἰσ τὸν Ἀλφειόν. ὁ δὲ Ἀχέρων κατὰ τὴν πρὸσ τὸν Αἵδην οἰκειότητα ὠνόμασται· ἐκτετίμηται γὰρ δὴ σφόδρα τά τε τῆσ Δήμητροσ καὶ τῆσ κόρησ ἱερὰ ἐνταῦθα καὶ τὰ τοῦ Αἵδου, τάχα διὰ τὰσ ὑπεναντιότητασ, ὥσ φησιν ὁ Σκήψιοσ Δημήτριοσ. καὶ γὰρ εὔκαρπόσ ἐστι καὶ ἐρυσίβην γεννᾷ καὶ θρύον ἡ Τριφυλία· διόπερ ἀντὶ μεγάλησ φορᾶσ πυκνὰσ ἀφορίασ γίνεσθαι συμβαίνει κατὰ τοὺσ τόπουσ. τοῦ δὲ Πύλου πρὸσ νότον ἐστὶ τὸ Λέπρειον.

ἦν δὲ καὶ αὕτη ἡ πόλισ ὑπὲρ τῆσ θαλάττησ ἐν τετταράκοντα σταδίοισ· μεταξὺ δὲ τοῦ Λεπρείου καὶ τοῦ Ἀννίου τὸ ἱερὸν τοῦ Σαμίου Ποσειδῶνοσ ἔστιν, ἑκατὸν σταδίουσ ἑκατέρου διέχον. τοῦτο δ’ ἐστὶ τὸ ἱερὸν ἐν ᾧ καταληφθῆναί φησιν ὁ ποιητὴσ ὑπὸ Τηλεμάχου τὴν θυσίαν συντελοῦντασ τοὺσ Πυλίουσ οἱ δὲ Πύλον, Νηλῆοσ ἐυκτίμενον πτολίεθρον, ἷξον· τοὶ δ’ ἐπὶ θινὶ θαλάσσησ ἱερὰ ῥέζον, ταύρουσ παμμέλανασ, Ἐνοσίχθονι κυανοχαίτῃ. πάρεστι μὲν γὰρ τῷ ποιητῇ καὶ πλάττειν τὰ μὴ ὄντα, ὅταν δ’ ᾖ δυνατόν, ἐφαρμόττειν τοῖσ οὖσι τὰ ἔπη καὶ σώζειν τὴν διήγησιν. τὸ δ’ ἀπέχεσθαι προσῆκε μᾶλλον. χώραν δ’ εἶχον εὐδαίμονα οἱ Λεπρεᾶται· τούτοισ δ’ ὅμοροι Κυπαρισσιεῖσ. ἄμφω δὲ τὰ χωρία ταῦτα Καύκωνεσ κατεῖχον, καὶ τὸν Μάκιστον δέ, ὅν τινεσ Πλατανιστοῦντα καλοῦσιν. ὁμώνυμον τῇ χώρᾳ δ’ ἐστὶ τὸ πόλισμα. φασὶ δ’ ἐν τῇ Λεπρεάτιδι καὶ Καύκωνοσ εἶναι μνῆμα, εἴτ’ ἀρχηγέτου τινὸσ εἴτ’ ἄλλωσ ὁμωνύμου τῷ ἔθνει. πλείουσ δ’ εἰσὶ λόγοι περὶ τῶν Καυκώνων·

καὶ γὰρ Ἀρκαδικὸν ἔθνοσ φασί, καθάπερ τὸ Πελασγικόν, καὶ πλανητικὸν ἄλλωσ, ὥσπερ ἐκεῖνο. ἱστορεῖ γοῦν ὁ ποιητὴσ καὶ τοῖσ Τρωσὶν ἀφιγμένουσ συμμάχουσ, πόθεν δ’ οὐ λέγει· δοκοῦσι δ’ ἐκ Παφλαγονίασ· ἐκεῖ γὰρ ὀνομάζουσι Καυκωνιάτασ τινὰσ Μαριανδυνοῖσ ὁμόρουσ, οἳ καὶ αὐτοὶ Παφλαγόνεσ εἰσί. μνησθησόμεθα δ’ αὐτῶν ἐπὶ πλέον, ὅταν εἰσ ἐκεῖνον περιστῇ τὸν τόπον ἡ γραφή. νυνὶ δὲ περὶ τῶν ἐν τῇ Τριφυλίᾳ Καυκώνων ἔτι καὶ ταῦτα προσιστορητέον. οἱ μὲν γὰρ καὶ ὅλην τὴν νῦν Ἠλείαν ἀπὸ τῆσ Μεσσηνίασ μέχρι Δύμησ Καυκωνίαν λεχθῆναί φασιν· Ἀντίμαχοσ γοῦν καὶ Ἐπειοὺσ καὶ Καύκωνασ ἅπαντασ προσαγορεύει. τινὲσ δὲ ὅλην μὲν μὴ κατασχεῖν αὐτούσ, δίχα δὲ μεμερισμένουσ οἰκεῖν, τοὺσ μὲν πρὸσ τῇ Μεσσηνίᾳ κατὰ τὴν Τριφυλίαν τοὺσ δὲ πρὸσ τῇ Δύμῃ κατὰ τὴν Βουπρασίδα καὶ τὴν κοίλην Ἦλιν· Ἀριστοτέλησ δ’ ἐνταῦθα μάλιστα οἶδεν ἱδρυμένουσ αὐτούσ. καὶ δὴ τοῖσ ὑφ’ Ὁμήρου λεγομένοισ ὁμολογεῖ μᾶλλον ἡ ὑστάτη ἀπόφασισ, τό τε ζητούμενον πρότερον λαμβάνει λύσιν. ὁ μὲν γὰρ Νέστωρ ὑπόκειται τὸν Τριφυλιακὸν οἰκῶν Πύλον, τά τε πρὸσ νότον καὶ τὰ ἑωθινά ταῦτα δ’ ἐστὶ τὰ συγκυροῦντα πρὸσ τὴν Μεσσηνίαν καὶ τὴν Λακωνικήν ὑπ’ ἐκείνῳ ἐστίν, ἔχουσι δ’ οἱ Καύκωνεσ, ὥστε τοῖσ ἀπὸ τοῦ Πύλου βαδίζουσιν εἰσ Λακεδαίμονα ἀνάγκη διὰ Καυκώνων εἶναι τὴν ὁδόν. τὸ δὲ ἱερὸν τοῦ Σαμίου Ποσειδῶνοσ καὶ ὁ κατ’ αὐτὸ ὁρ́μοσ, εἰσ ὃν κατήχθη Τηλέμαχοσ, πρὸσ δύσιν καὶ πρὸσ ἄρκτον ἀπονεύει. εἰ μὲν τοίνυν οἱ Καύκωνεσ ἐνταῦθα μόνον οἰκοῦσιν, οὐ σώζεται τῷ ποιητῇ ὁ λόγοσ. κελεύει γὰρ ἡ μὲν Ἀθηνᾶ κατὰ τὸν Σωτάδην τῷ Νέστορι, τὸν μὲν Τηλέμαχον εἰσ τὴν Λακεδαίμονα πέμψαι σὺν δίφρῳ τε καὶ υἱέι εἰσ τὰ πρὸσ ἑώ μέρη· αὐτὴ δ’ ἐπὶ ναῦν βαδιεῖσθαι νυκτερεύσουσα φησιν ἐπὶ τὴν δύσιν καὶ εἰσ τοὐπίσω, ἀτὰρ ἠῶθεν μετὰ Καύκωνασ μεγαθύμουσ πορεύσεσθαι ἐπὶ τὸ χρέοσ πάλιν εἰσ τοὔμπροσθεν. τίσ οὖν ὁ τρόποσ; παρῆν γὰρ τῷ Νέστορι λέγειν "ἀλλ’ οἵ γε Καύκωνεσ ὑπ’ ἐμοί εἰσι καὶ πρὸ ὁδοῦ τοῖσ εἰσ Λακεδαίμονα βαδίζουσιν· ὥστε τί οὐ συνοδεύεισ τοῖσ περὶ Τηλέμαχον, ἀλλ’ ἀναχωρεῖσ εἰσ τοὐπίσω; ἅμα δ’ οἰκεῖον ἦν τῷ βαδίζοντι ἐπὶ χρέουσ κομιδὴν οὐκ ὀλίγου, ὥσ φησι, πρὸσ ἀνθρώπουσ ὑπὸ τῷ Νέστορι ὄντασ, αἰτήσασθαί τινα παρ’ αὐτοῦ βοήθειαν, εἴ τι ἀγνωμονοῖτο ὥσπερ εἰώθε περὶ τὸ συμβόλαιον· οὐ γέγονε δὲ τοῦτο. εἰ μὲν τοίνυν ἐνταῦθα μόνον οἰκοῖεν οἱ Καύκωνεσ, ταῦτ’ ἂν συμβαίνοι τὰ ἄτοπα· μεμερισμένων δὲ τινῶν καὶ εἰσ τοὺσ πρὸσ Δύμῃ τόπουσ τῆσ Ἠλείασ, ἐκεῖσε ἂν εἰή λέγουσα τὴν ἔφοδον ἡ Ἀθηνᾶ, καὶ οὐκ ἂν ἔτι οὔθ’ ἡ εἰσ τὴν ναῦν κατάβασισ ἔχοι τι ἀπεμφαῖνον οὔθ’ ὁ τῆσ συνοδίασ ἀποσπασμόσ, εἰσ τἀναντία τῆσ ὁδοῦ οὔσησ. παραπλησίωσ δ’ ἂν καὶ τὰ περὶ τοῦ Πύλου διαπορούμενα τύχοι τῆσ προσηκούσησ διαίτησ ἐπελθοῦσι μικρὸν ἔτι τῆσ χωρογραφίασ μέχρι τοῦ Πύλου τοῦ Μεσσηνιακοῦ. ἐλέγοντο δὲ Παρωρεᾶται τινὲσ τῶν ἐν τῇ Τριφυλίᾳ κατέχοντεσ ὄρη περὶ τὸ Λέπρειον καὶ τὸ Μάκιστον καθήκοντα ἐπὶ θάλατταν πλησίον τοῦ Σαμιακοῦ ποσειδίου.

ὑπὸ τούτοισ ἐστὶν ἐν τῇ παραλίᾳ δύο ἄντρα, τὸ μὲν νυμφῶν Ἀνιγριάδων τὸ δὲ ἐν ᾧ τὰ περὶ τὰσ Ἀτλαντίδασ καὶ τὴν Δαρδάνου γένεσιν.

ἐνταῦθα δὲ καὶ τὰ ἄλση τό τε Ιὠναῖον καὶ τὸ Εὐρυκύδειον. τὸ μὲν οὖν Σαμικὸν ἔστιν ἔρυμα, πρότερον δὲ καὶ πόλισ Σάμοσ προσαγορευομένη διὰ τὸ ὕψοσ ἴσωσ, ἐπειδὴ Σάμουσ ἐκάλουν τὰ ὕψη· τάχα δὲ τῆσ Ἀρήνησ ἀκρόπολισ ἦν τοῦτο, ἧσ ἐν τῷ καταλόγῳ μέμνηται ὁ ποιητήσ οἳ δὲ Πύλον τ’ ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινήν. οὐδαμοῦ γὰρ σαφῶσ εὑρίσκοντεσ ἐνταῦθα μάλιστα εἰκάζουσι τὴν Ἀρήνην, ὅπου καὶ ὁ παρακείμενοσ Ἄνιγροσ ποταμόσ, καλούμενοσ πρότερον Μινύειοσ, δίδωσιν οὐ μικρὸν σημεῖον· λέγει γὰρ ὁ ποιητήσ ἔστι δέ τισ ποταμὸσ Μινυήιοσ εἰσ ἅλα βάλλων ἐγγύθεν Ἀρήνησ. πρὸσ γὰρ δὴ τῷ ἄντρῳ τῶν Ἀνιγριάδων νυμφῶν ἐστι πηγή, ὑφ’ ἧσ ἕλειον καὶ τιφῶδεσ τὸ ὑποπῖπτον γίνεται χωρίον· ὑποδέχεται δὲ τὸ πλεῖστον τοῦ ὕδατοσ ὁ Ἄνιγροσ βαθὺσ καὶ ὕπτιοσ ὢν ὥστε λιμνάζειν· θινώδησ δ’ ὢν ὁ τόποσ ἐξ εἴκοσι σταδίων βαρεῖαν ὀσμὴν παρέχει καὶ τοὺσ ἰχθῦσ ἀβρώτουσ ποιεῖ. μυθεύουσι δ’ οἱ μὲν ἀπὸ τοῦ τῶν τετρωμένων Κενταύρων τινὰσ ἐνταῦθ’ ἀπονίψασθαι τὸν ἐκ τῆσ Ὕδρασ ἰόν, οἱ δ’ ἀπὸ τοῦ Μελάμποδα τοῖσ ὕδασι τούτοισ καθαρσίοισ χρήσασθαι πρὸσ τὸν τῶν Προιτίδων καθαρμόν· ἀλφοὺσ δὲ καὶ λεύκασ καὶ λειχῆνασ ἰᾶται τὸ ἐντεῦθεν λουτρόν. φασὶ δὲ καὶ τὸν Ἀλφειὸν ἀπὸ τῆσ τῶν ἀλφῶν θεραπείασ οὕτωσ ὠνομάσθαι. ἐπεὶ οὖν ἥ τε ὑπτιότησ τοῦ Ἀνίγρου καὶ αἱ ἀνακοπαὶ τῆσ θαλάττησ μονὴν μᾶλλον ἢ ῥύσιν παρέχουσι τοῖσ ὕδασι, Μινυήιόν φασιν εἰρῆσθαι πρότερον, παρατρέψαι δέ τινασ τοὔνομα καὶ ἀντ’ αὐτοῦ ποιῆσαι Μινυήιον. ἔχει δ’ ἡ ἐτυμότησ καὶ ἄλλασ ἀφορμάσ, εἴτ’ ἀπὸ τῶν μετὰ Χλωρίδοσ τῆσ Νέστοροσ μητρὸσ ἐλθόντων ἐξ Ὀρχομενοῦ τοῦ Μινυείου, εἴτε Μινυῶν, οἳ τῶν Ἀργοναυτῶν ἀπόγονοι ὄντεσ ἐκ Λήμνου μὲν εἰσ Λακεδαίμονα ἐξέπεσον ἐντεῦθεν δ’ εἰσ τὴν Τριφυλίαν, καὶ ᾤκησαν περὶ τὴν Ἀρήνην ἐν τῇ χώρᾳ τῇ νῦν Αἰπασίᾳ καλουμένῃ, οὐκ ἐχούσῃ οὐκέτι τὰ τῶν Μινυῶν κτίσματα· ὧν τινὲσ μετὰ Θήρα τοῦ Αὐτεσίωνοσ ἦν δ’ οὗτοσ Πολυνείκουσ ἀπόγονοσ πλεύσαντεσ εἰσ τὴν μεταξὺ Κυρηναίασ καὶ τῆσ Κρήτησ νῆσον Καλλίστην τὸ πάροιθε, τὸ δ’ ὕστερον οὔνομα Θήρην, ὥσ φησι Καλλίμαχοσ, ἔκτισαν τὴν μητρόπολιν τῆσ Κυρήνησ Θήραν, ὁμώνυμον δ’ ἀπέδειξαν τῇ πόλει καὶ τὴν νῆσον. μεταξὺ δὲ τοῦ Ἀνίγρου καὶ τοῦ ὄρουσ, ἐξ οὗ ῥεῖ, ὁ τοῦ Ιἀρδάνου λειμὼν δείκνυται καὶ τάφοσ·

καὶ Ἀχαιαὶ εἰσὶ δὲ πέτραι ἀπότομοι τοῦ αὐτοῦ ὄρουσ, ὑπὲρ ὧν ἡ Σάμοσ, ὡσ ἔφαμεν, γέγονε πόλισ· οὐ πάνυ δὲ ὑπὸ τῶν τοὺσ περίπλουσ γραψάντων ἡ Σάμοσ μνημονεύεται, τάχα μέν γε διὰ τὸ πάλαι κατεσπάσθαι, τάχα δὲ καὶ διὰ τὴν θέσιν. τὸ μὲν γὰρ ποσείδιον ἔστιν ἄλσοσ, ὡσ εἴρηται, πρὸσ τῇ θαλάττῃ· ὑπέρκειται δ’ αὐτοῦ λόφοσ ὑψηλὸσ ἐπίπροσθεν ὢν τοῦ νῦν Σαμικοῦ ἐφ’ οὗ ἦν ἡ Σάμοσ, ὥστ’ ἐκ θαλάττησ μὴ ὁρᾶσθαι. καὶ πεδίον δ’ αὐτόθι καλεῖται Σαμικόν· ἐξ οὗ πλέον ἄν τισ τεκμαίροιτο ὑπάρξαι ποτὲ πόλιν τὴν Σάμον. καὶ ἡ Ῥαδίνη δὲ ἣν Στησίχοροσ ποιῆσαι δοκεῖ ἧσ ἀρχή ἄγε Μοῦσα λίγει’, ἄρξον ἀοιδᾶσ, Ἐρατώ, νόμουσ Σαμίων περὶ παίδων ἐρατᾷ φθεγγομένα λύρᾳ ἐντεῦθεν λέγει τοὺσ παῖδασ. ἐκδοθεῖσαν γὰρ τὴν Ῥαδίνην εἰσ Κόρινθον τυράννῳ φησὶν ἐκ τῆσ Σάμου πλεῦσαι πνέοντοσ ζεφύρου, οὐ δήπουθεν τῆσ Ιὠνικῆσ Σάμου· τῷ δ’ αὐτῷ ἀνέμῳ καὶ ἀρχιθέωρον εἰσ Δελφοὺσ τὸν ἀδελφὸν αὐτῆσ ἐλθεῖν καὶ τὸν ἀνεψιὸν ἐρῶντα αὐτῆσ ἁρ́ματι εἰσ Κόρινθον ἐξορμῆσαι παρ’ αὐτήν· ὅ τε τύραννοσ κτείνασ ἀμφοτέρουσ ἁρ́ματι ἀποπέμπει τὰ σώματα, μεταγνοὺσ δ’ ἀνακαλεῖ καὶ θάπτει. ἀπὸ δὲ τοῦ Πύλου τούτου καὶ τοῦ Λεπρείου τετρακοσίων που σταδίων ἐστὶ διάστημα ἐπὶ τὴν Μεσσηνιακὴν Πύλον καὶ τὸ Κορυφάσιον ἐπὶ θαλάττῃ κείμενα φρούρια, καὶ τὴν παρακειμένην Σφαγίαν νῆσον, ἀπὸ δὲ Ἀλφειοῦ ἑπτακοσίων πεντήκοντα, ἀπὸ δὲ τοῦ Χελωνάτα χιλίων τριάκοντα.

ἐν δὲ τῷ μεταξὺ τό τε τοῦ Μακιστίου Ἡρακλέουσ ἱερόν ἐστι καὶ ὁ Ἀκίδων ποταμόσ. ῥεῖ δὲ παρὰ τάφον Ιἀρδάνου καὶ Χάαν πόλιν ποτὲ ὑπάρξασαν πλησίον Λεπρείου, ὅπου καὶ τὸ πεδίον τὸ Αἰπάσιον. περὶ ταύτησ δὲ τῆσ Χάασ γενέσθαι φασὶν ἔνιοι τὸν πόλεμον τοῖσ Ἀρκάσι πρὸσ τοὺσ Πυλίουσ, ὃν ἔφρασεν Ὅμηροσ, καὶ δεῖν οἰόνται γράφειν ἡβῷμ’, ὡσ ὅτ’ ἐπ’ ὠκυρόῳ Ἀκίδοντι μάχοντο ἀγρόμενοι Πύλιοί τε καὶ Ἀρκάδεσ Χάασ πὰρ τείχεσσιν, οὐ Κελάδοντι, οὐδὲ Φειᾶσ· τῷ γὰρ τάφῳ τοῦ Ιἀρδάνου τοῦτον πλησιάζειν καὶ τοῖσ Ἀρκάσι τὸν τόπον μᾶλλον ἢ ἐκεῖνον. Κυπαρισσία τέ ἐστιν ἐπὶ τῇ θαλάττῃ τῇ Τριφυλιακῇ καὶ Πύργοι καὶ ὁ Ἀκίδων ποταμὸσ καὶ Νέδα.

νυνὶ μὲν οὖν τῇ Τριφυλίᾳ πρὸσ τὴν Μεσσηνίαν ὁρ́ιόν ἐστι τὸ τῆσ Νέδασ ῥεῦμα λάβρον ἐκ τοῦ Λυκαίου κατιὸν Ἀρκαδικοῦ ὄρουσ, ἐκ πηγῆσ ἣν ἀναρρῆξαι τεκοῦσαν τὸν Δία μυθεύεται Ῥέαν νίπτρων χάριν. ῥεῖ δὲ παρὰ Φιγαλίαν, καθ’ ὃ γειτνιῶσι Πυργῖται Τριφυλίων ἔσχατοι Κυπαρισσιεῦσι πρώτοισ Μεσσηνίων. τὸ δὲ παλαιὸν ἄλλωσ διώριστο, ὡσ καὶ τινὰσ τῶν πέραν τῆσ Νέδασ ὑπὸ τῷ Νέστορι εἶναι, τόν τε Κυπαρισσήεντα καὶ ἄλλα τινὰ ἐπέκεινα, καθάπερ καὶ τὴν θάλατταν τὴν Πυλίαν ὁ ποιητὴσ ἐπεκτείνει μέχρι τῶν ἑπτὰ πόλεων ὧν ὑπέσχετο Ἀγαμέμνων τῷ Ἀχιλλεῖ πᾶσαι δ’ ἐγγὺσ ἁλὸσ νέαται Πύλου ἠμαθόεντοσ. τοῦτο γὰρ ἴσον τῷ "ἐγγὺσ ἁλὸσ τῆσ Πυλίασ. ἐφεξῆσ δ’ οὖν τῷ Κυπαρισσήεντι ἐπὶ τὴν Μεσσηνιακὴν Πύλον παραπλέοντι καὶ τὸ Κορυφάσιον ἥ τε Ἔρανα ἔστιν, ἥν τινεσ οὐκ εὖ Ἀρήνην νομίζουσιν κεκλῆσθαι πρότερον ὁμωνύμωσ τῇ Πυλιακῇ, καὶ ἡ ἄκρα Πλαταμώδησ, ἀφ’ ἧσ ἐπὶ τὸ Κορυφάσιον καὶ τὴν νῦν καλουμένην Πύλον ἑκατόν εἰσι στάδιοι.

ἔστι δὲ καὶ νησίον καὶ πολίχνιον ἐν αὐτῷ ὁμώνυμον Πρωτή. οὐκ ἂν δ’ ἐξητάζομεν ἴσωσ ἐπὶ τοσοῦτον τὰ παλαιά, ἀλλ’ ἤρκει λέγειν ὡσ ἔχει νῦν ἕκαστα, εἰ μή τισ ἦν ἐκ παίδων ἡμῖν παραδεδομένη φήμη περὶ τούτων· ἄλλων δ’ ἄλλα εἰπόντων ἀνάγκη διαιτᾶν. πιστεύονται δ’ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ οἱ ἐνδοξότατοί τε καὶ πρεσβύτατοι καὶ κατ’ ἐμπειρίαν πρῶτοι· Ὁμήρου δ’ εἰσ ταῦτα ὑπερβεβλημένου πάντασ, ἀνάγκη συνεπισκοπεῖν καὶ τὰ ὑπ’ ἐκείνου λεχθέντα καὶ συγκρούειν πρὸσ τὰ νῦν, καθάπερ καὶ μικρὸν ἔμπροσθεν ἔφαμεν. περὶ μὲν οὖν τῆσ κοίλησ Ἤλιδοσ καὶ τοῦ Βουπρασίου τὰ λεχθέντα ὑφ’ Ὁμήρου προεπέσκεπται ἡμῖν.

περὶ δὲ τῆσ ὑπὸ τῷ Νέστορι οὕτω φησίν οἳ δὲ Πύλον τ’ ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινὴν καὶ Θρύον, Ἀλφειοῖο πόρον, καὶ ἐύκτιτον Αἶπυ καὶ Κυπαρισσήεντα καὶ Ἀμφιγένειαν ἔναιον καὶ Πτελεὸν καὶ Ἕλοσ καὶ Δώριον, ἔνθα τε Μοῦσαι ἀντόμεναι Θάμυριν τὸν Θρήικα παῦσαν ἀοιδῆσ, Οἰχαλίηθεν ἰόντα παρ’ Εὐρύτου Οἰχαλιῆοσ. Πύλοσ μὲν οὖν ἔστι περὶ ἧσ ἡ ζήτησισ· αὐτίκα δ’ ἐπισκεψόμεθα περὶ αὐτῆσ. περὶ δὲ τῆσ Ἀρήνησ εἴρηται· ἣν δὲ λέγει νῦν Θρύον, ἐν ἄλλοισ καλεῖ Θρυόεσσαν ἔστι δέ τισ Θρυόεσσα πόλισ, αἰπεῖα κολώνη, τηλοῦ ἐπ’ Ἀλφειῷ. Ἀλφειοῦ δὲ πόρον φησίν, ὅτι πεζῇ περατὸσ εἶναι δοκεῖ κατὰ τοῦτον τὸν τόπον· καλεῖται δὲ νῦν Ἐπιτάλιον τῆσ Μακιστίασ χωρίον. τὸ εὔκτιτον δ’ Αἶπυ ἔνιοι μὲν ζητοῦσι πότερον ποτέρου ἐπίθετον, καὶ τίσ ἡ πόλισ, καὶ εἰ αἱ νῦν Μαργάλαι τῆσ Ἀμφιδολίασ· αὗται μὲν οὖν οὐ φυσικὸν ἔρυμα, ἕτερον δὲ δείκνυται φυσικὸν ἐν τῇ Μακιστίᾳ. ὁ μὲν οὖν τοῦθ’ ὑπονοῶν φράζεσθαι ὄνομά φησι τῆσ πόλεωσ τὸ Αἶπυ ἀπὸ τοῦ συμβεβηκότοσ φυσικῶσ, ὡσ Ἕλοσ καὶ Αἰγιαλὸν καὶ ἄλλα πλείω· ὁ δὲ τὴν Μαργάλαν τοὔμπαλιν ἴσωσ. Θρύον δὲ καὶ Θρυόεσσαν τὸ Ἐπιτάλιόν φασιν, ὅτι πᾶσα μὲν αὕτη ἡ χώρα θρυώδησ, μάλιστα δ’ οἱ ποταμοί· ἐπὶ πλέον δὲ διαφαίνεται τοῦτο κατὰ τοὺσ περατοὺσ τοῦ ῥείθρου τόπουσ. τάχα δέ φασι Θρύον μὲν εἰρῆσθαι τὸν πόρον, εὔκτιτον δ’ Αἶπυ τὸ Ἐπιτάλιον· ἔστι γὰρ ἐρυμνὸν φύσει· καὶ γὰρ ἐν ἄλλοισ αἰπεῖαν κολώνην λέγει ἔστι δέ τισ Θρυόεσσα πόλισ, αἰπεῖα κολώνη, τηλοῦ ἐπ’ Ἀλφειῷ, πυμάτη Πύλου ἠμαθόεντοσ. ὁ δὲ Κυπαρισσήεισ ἔστι μὲν περὶ τὴν πρότερον Μακιστίαν, ἡνίκα καὶ πέραν τῆσ Νέδασ ἔτι ἦν Μακιστία, ἀλλ’ οὐκ οἰκεῖται, ὡσ οὐδὲ τὸ Μάκιστον·

ἄλλη δ’ ἐστὶν ἡ Μεσσηνιακὴ Κυπαρισσία, ὁμώνυμοσ μὲν οὔ, ὁμοίωσ δὲ νῦν κἀκείνη λέγεται Κυπαρισσία ἑνικῶσ τε καὶ θηλυκῶσ, ὁ δὲ ποταμὸσ Κυπαρισσήεισ. καὶ Ἀμφιγένεια δὲ τῆσ Μακιστίασ ἐστὶ περὶ τὸν Ὑψόεντα, ὅπου τὸ τῆσ Λητοῦσ ἱερόν. τὸ δὲ Πτελεὸν κτίσμα μὲν γέγονε τῶν ἐκ Πτελεοῦ τοῦ Θετταλικοῦ ἐποικησάντων· λέγεται γὰρ κἀκεῖ Ἀγχίαλόν τ’ Ἀντρῶνα ἰδὲ Πτελεὸν λεχεποίην. ἔστι δὲ δρυμῶδεσ χωρίον ἀοίκητον, Πτελεάσιον καλούμενον. Ἕλοσ δ’ οἱ μὲν περὶ τὸν Ἀλφειὸν χώραν τινά φασιν, οἱ δὲ καὶ πόλιν, ὡσ τὴν Λακωνικήν Ἕλοσ τ’ ἔφαλον πτολίεθρον. οἱ δὲ περὶ τὸ Ἀλώριον ἕλοσ, οὗ τὸ τῆσ Ἑλείασ Ἀρτέμιδοσ ἱερὸν τῆσ ὑπὸ τοῖσ Ἀρκάσιν· ἐκεῖνοι γὰρ ἔσχον τὴν ἱερωσύνην. Δώριον δ’ οἱ μὲν ὄροσ, οἱ δὲ πεδίον, οἱ δὲ πολίδιον φασίν· οὐδὲν δὲ νῦν δείκνυται· ὅμωσ δ’ ἔνιοι τὴν νῦν Ὄλουριν ἢ Ὄλουραν ἐν τῷ καλουμένῳ αὐλῶνι τῆσ Μεσσηνίασ κειμένην Δώριον λέγουσιν. αὐτοῦ δέ που καὶ ἡ Οἰχαλία ἐστὶν ἡ τοῦ Εὐρύτου ἡ νῦν Ἀνδανία, πολίχνιον Ἀρκαδικὸν ὁμώνυμον τῷ Θετταλικῷ καὶ τῷ Εὐβοϊκῷ· ὅθεν φησὶν ὁ ποιητὴσ ἐσ τὸ Δώριον ἀφικόμενον Θάμυριν τὸν Θρᾷκα ὑπὸ Μουσῶν ἀφαιρεθῆναι τὴν μουσικήν. ἐκ δὴ τούτων δῆλον ὡσ ἐφ’ ἑκάτερα τοῦ Ἀλφειοῦ ἡ ὑπὸ Νέστορι χώρα ἐστίν, ἣν πᾶσαν ὀνομάζει Πυλίων γῆν·

οὐδαμοῦ δὲ ὁ Ἀλφειὸσ οὔτε τῆσ Μεσσηνίασ ἐφάπτεται οὔτε τῆσ κοίλησ Ἤλιδοσ. ἐν ταύτῃ γὰρ τῇ χώρᾳ ἐστὶν ἡ πατρὶσ τοῦ Νέστοροσ, ἥν φαμεν Τριφυλιακὸν Πύλον καὶ Ἀρκαδικὸν καὶ Λεπρεατικόν. καὶ γὰρ δὴ οἱ μὲν ἄλλοι Πύλοι ἐπὶ θαλάττῃ δείκνυνται, οὗτοσ δὲ πλείουσ ἢ τριάκοντα σταδίουσ ὑπὲρ αὐτῆσ, ὅπερ καὶ ἐκ τῶν ἐπῶν δῆλον. ἐπί τε γὰρ τοὺσ Τηλεμάχου ἑταίρουσ ἄγγελοσ πέμπεται πρὸσ τὸ πλοῖον καλῶν ἐπὶ ξενίαν, ὅ τε Τηλέμαχοσ κατὰ τὴν ἐκ Σπάρτησ ἐπάνοδον τὸν Πεισίστρατον οὐκ ἐᾷ πρὸσ τὴν πόλιν ἐλαύνειν, ἀλλὰ παρατρέψαντα ἐπὶ τὴν ναῦν σπεύδειν, ὡσ οὐ τὴν αὐτὴν οὖσαν ἐπὶ τὴν πόλιν καὶ τὸν ὁρ́μον. ὅ τε ἀπόπλουσ τοῦ Τηλεμάχου οὕτωσ ἂν οἰκείωσ λέγοιτο βὰν δὲ παρὰ Κρουνοὺσ καὶ Χαλκίδα καλλιρέεθρον. δύετό τ’ ἠέλιοσ, σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί· ἡ δὲ Φεὰσ ἐπέβαλλεν, ἀγαλλομένη Διὸσ οὔρῳ, ἠδὲ παρ’ Ἤλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί. μέχρι μὲν δὴ δεῦρο πρὸσ τὴν ἄρκτον ὁ πλοῦσ, ἐντεῦθεν δ’ ἐπὶ τὸ πρὸσ ἑώ μέροσ ἐπιστρέφει. παρίησι δὲ τὸν εὐθὺν πλοῦν ἡ ναῦσ καὶ τὸν ἐξ ἀρχῆσ καὶ τὸν εἰσ Ἰθάκην διὰ τὸ τοὺσ μνηστῆρασ ἐκεῖ τὴν ἐνέδραν θέσθαι ἐν πορθμῷ Ἰθάκησ τε Σάμοιό τε· ἔνθεν δ’ αὖ νήσοισιν ἐπιπροέηκε θοῇσι. θοὰσ δὲ εἴρηκε τὰσ ὀξείασ· τῶν Ἐχινάδων δ’ εἰσὶν αὗται, πλησιάζουσαι τῇ ἀρχῇ τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου καὶ ταῖσ ἐκβολαῖσ τοῦ Ἀχελώου. παραλλάξασ δὲ τὴν Ἰθάκην, ὥστε κατὰ νώτου γενέσθαι, κάμπτει πάλιν πρὸσ τὸν οἰκεῖον δρόμον τὸν μεταξὺ τῆσ Ἀκαρνανίασ καὶ τῆσ Ἰθάκησ, καὶ κατὰ θάτερα μέρη τῆσ νήσου ποιεῖται τὴν καταγωγήν, οὐ κατὰ τὸν πορθμὸν τὸν Κεφαλληνιακόν, ὃν ἐφρούρουν οἱ μνηστῆρεσ. εἰ γοῦν τὸν Ἠλιακὸν Πύλον εἶναί τισ τὸν Νέστοροσ ἐπινοήσειεν, οὐκ ἂν οἰκείωσ λέγοιτο ἡ ἐντεῦθεν ἀναχθεῖσα ναῦσ παρὰ Κρουνοὺσ ἐνεχθῆναι καὶ Χαλκίδα μέχρι δύσεωσ, εἶτα Φεαῖσ ἐπιβάλλειν νύκτωρ, καὶ τότε τὴν Ἠλείαν παραπλεῖν·

καὶ γὰρ παρ’ ἐκείνουσ ὑπῆρχεν ὁ πλοῦσ. οὗτοι γὰρ οἱ τόποι πρὸσ νότον τῆσ Ἠλείασ εἰσί, πρῶται μὲν αἱ Φεαί, εἶθ’ ἡ Χαλκίσ, εἶθ’ οἱ Κρουνοί, εἶθ’ ὁ Πύλοσ ὁ Τριφυλιακὸσ καὶ τὸ Σαμικόν. τῷ μὲν οὖν πρὸσ νότον πλέοντι ἐκ τοῦ Ἠλιακοῦ Πύλου οὗτοσ ἂν ὁ πλοῦσ εἰή· τῷ δὲ πρὸσ ἄρκτον, ὅπου ἐστὶν ἡ Ἰθάκη, ταῦτα μὲν πάντα ὀπίσω λείπεται, αὐτὴ δ’ ἡ Ἠλεία παραπλευστέα ἦν, καὶ πρὸ δύσεώσ γε· ὁ δέ φησι μετὰ δύσιν. καὶ μὴν εἰ καὶ πάλιν ὑπόθοιτό τισ τὸν Μεσσηνιακὸν Πύλον καὶ τὸ Κορυφάσιον ἀρχὴν τοῦ παρὰ Νέστοροσ πλοῦ, πολὺ ἂν εἰή τὸ διάστημα καὶ πλέονοσ χρόνου. αὐτὸ γοῦν τὸ ἐπὶ τὸν Τριφυλιακὸν Πύλον καὶ τὸ Σαμιακὸν ποσείδιον τετρακοσίων ἐστὶ σταδίων· καὶ ὁ παράπλουσ οὐ παρὰ Κρουνοὺσ καὶ Χαλκίδα καὶ Φεάν, ἀδόξων ποταμῶν ὀνόματα μᾶλλον δὲ ὀχετῶν, ἀλλὰ παρὰ τὴν Νέδαν πρῶτον, εἶτ’ Ἀκίδωνα, εἶτα τὸν Ἀλφειὸν καὶ τόπουσ τούτων τοὺσ μεταξύ· ὕστερον δ’, εἰ ἄρα, κἀκείνων ἐχρῆν μνησθῆναι· καὶ μὴν ἥ γε τοῦ Νέστοροσ διήγησισ, ἣν διατίθεται πρὸσ Πάτροκλον περὶ τοῦ γενομένου τοῖσ Πυλίοισ πρὸσ Ἠλείουσ πολέμου, συνηγορεῖ τοῖσ ὑφ’ ἡμῶν ἐπιχειρουμένοισ, ἐὰν σκοπῇ τισ τὰ ἔπη.

φησὶ γὰρ ἐν αὐτοῖσ, ὅτι πορθήσαντοσ Ἡρακλέουσ τὴν Πυλίαν ὥστε τὴν νεότητα ἐκλειφθῆναι πᾶσαν, δώδεκα δὴ παίδων ὄντων τῷ Νηλεῖ, μόνον αὐτῷ περιγενέσθαι τὸν Νέστορα νέον τελέωσ· καταφρονήσαντεσ δ’ οἱ Ἐπειοὶ τοῦ Νηλέωσ διὰ γῆρασ καὶ ἐρημίαν ὑπερηφάνωσ καὶ ὑβριστικῶσ ἐχρῶντο τοῖσ Πυλίοισ. ἀντὶ τούτων οὖν ὁ Νέστωρ συναγαγὼν τοὺσ οἰκείουσ ὅσουσ οἱο͂́σ τε ἦν ἐπελθεῖν φησιν ἐπὶ τὴν Ἠλείαν, καὶ περιελάσαι παμπόλλην λείαν πεντήκοντα βοῶν ἀγέλασ, τόσα πώεα οἰῶν, τόσσα συῶν συβόσια, τοσαῦτα δὲ καὶ αἰπόλια, ἵππουσ δὲ ξανθὰσ ἑκατὸν καὶ πεντήκοντα, ὑποπώλουσ τὰσ πλείστασ. καὶ τὰ μὲν ἠλασάμεσθα Πύλον φησίΝηλήιον εἴσω, ἐννύχιοι προτὶ ἄστυ, ὡσ μεθ’ ἡμέραν μὲν τῆσ λεηλασίασ γενομένησ καὶ τῆσ τροπῆσ τῶν ἐκβοηθησάντων, ὅτε κτανεῖν λέγει τὸν Ἰτυμονέα, νύκτωρ δὲ τῆσ ἀφόδου γενομένησ ὥστ’ ἐννυχίουσ πρὸσ τῷ ἄστει γενέσθαι· περὶ δὲ τὴν διανομὴν καὶ θυσίαν ὄντων οἱ Ἐπειοὶ τῇ τρίτῃ τῶν ἡμερῶν κατὰ πλῆθοσ ἀθροισθέντεσ πεζοί τε καὶ ἱππεῖσ ἀντεπεξῆλθον καὶ τὸ Θρύον ἐπὶ τῷ Ἀλφειῷ κείμενον περιεστρατοπέδευσαν. αἰσθόμενοι δ’ εὐθὺσ οἱ Πύλιοι βοηθεῖν ὡρ́μησαν· νυκτερεύσαντεσ δὲ περὶ τὸν Μινυήιον ποταμὸν ἐγγύθεν Ἀρήνησ, ἐντεῦθεν ἔνδιοι πρὸσ τὸν Ἀλφειὸν ἀφικνοῦνται· τοῦτο δ’ ἐστὶ κατὰ μεσημβρίαν· θύσαντεσ δὲ τοῖσ θεοῖσ καὶ νυκτερεύσαντεσ ἐπὶ τῷ ποταμῷ συμβάλλουσιν εἰσ μάχην εὐθὺσ ἑώθεν· λαμπρᾶσ δὲ τῆσ τροπῆσ γενομένησ οὐκ ἐπαύσαντο διώκοντέσ τε καὶ κτείνοντεσ πρὶν Βουπρασίου ἐπέβησαν πέτρησ τ’ Ὠλενίησ καὶ Ἀλεισίου ἔνθα κολώνη κέκληται, ὅθεν αὖτισ ἀπέτραπε λαὸν Ἀθήνη. καὶ ὑποβάσ αὐτὰρ Ἀχαιοὶ ἂψ ἀπὸ Βουπρασίοιο Πύλονδ’ ἔχον ὠκέασ ἵππουσ. ἐκ τούτων δὴ πῶσ ἂν ἢ τὸν Ἠλιακὸν Πύλον ὑπολάβοι τισ ἢ τὸν Μεσσηνιακὸν λέγεσθαι;

τὸν μὲν Ἠλιακόν, ὅτι τούτου πορθουμένου συνεπορθεῖτο καὶ ἡ τῶν Ἐπειῶν ὑπὸ τοῦ Ἡρακλέουσ· αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ Ἠλεία. πῶσ οὖν ἤμελλον οἱ συμπεπορθημένοι καὶ ὁμόφυλοι τοιαύτην ὑπερηφανίαν καὶ ὕβριν κτήσασθαι κατὰ τῶν συναδικηθέντων; πῶσ δ’ ἂν τὴν οἰκείαν κατέτρεχον καὶ ἐλεηλάτουν; πῶσ δ’ ἂν ἅμα καὶ Αὐγέασ ἦρχε τῶν αὐτῶν καὶ Νηλεὺσ ἐχθροὶ ὄντεσ ἀλλήλων; εἴγε τῷ Νηλεῖ χρεῖοσ μέγ’ ὀφείλετ’ ἐν Ἤλιδι δίῃ, τέσσαρεσ ἀθλοφόροι ἵπποι αὐτοῖσιν ὄχεσφιν, ἐλθόντεσ μετ’ ἀέθλα· περὶ τρίποδοσ γὰρ ἔμελλον θεύσεσθαι· τοὺσ δ’ αὖθι ἄναξ ἀνδρῶν Αὐγείασ κάσχεθε, τὸν δ’ ἐλατῆρ’ ἀφίει. εἰ δ’ ἐνταῦθα ᾤκει ὁ Νηλεύσ, ἐνταῦθα καὶ ὁ Νέστωρ ἐπῆρχε. πῶσ οὖν τῶν μὲν Ἠλείων καὶ Βουπρασίων τέσσαρεσ ἀρχοὶ ἔσαν, δέκα δ’ ἀνδρὶ ἑκάστῳ νῆεσ ἕποντο θοαί, πολέεσ δ’ ἔμβαινον Ἐπειοί; εἰσ τέτταρα δὲ καὶ ἡ χώρα διῄρητο, ὧν οὐδενὸσ ἐπῆρχεν ὁ Νέστωρ, οἳ δὲ Πύλον τ’ ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινήν καὶ τὰ ἑξῆσ τὰ μέχρι Μεσσήνησ; οἱ δὲ δὴ ἀντεπεξιόντεσ Ἐπειοὶ τοῖσ Πυλίοισ πῶσ ἐπὶ τὸν Ἀλφειὸν ἐξορμῶσι καὶ τὸ Θρύον; πῶσ δ’ ἐκεῖ τῆσ μάχησ γενομένησ τρεφθέντεσ ἐπὶ Βουπρασίου φεύγουσι; πάλιν δ’, εἰ τὸν Μεσσηνιακὸν Πύλον ἐπόρθησεν ὁ Ἡρακλῆσ, πῶσ οἱ τοσοῦτον ἀφεστῶτεσ ὕβριζον εἰσ αὐτούσ, καὶ ἐν συμβολαίοισ ἦσαν πολλοῖσ, καὶ ταῦτ’ ἀπεστέρουν χρεοκοποῦντεσ, ὥστε διὰ ταῦτα συμβῆναι τὸν πόλεμον; πῶσ δὲ ἐπὶ τὴν λεηλασίαν ἐξιὼν Νέστωρ τοσαύτην περιελάσασ λείαν συῶν τε καὶ προβάτων, ὧν οὐδὲν ὠκυπορεῖν οὐδὲ μακροπορεῖν δύναται, πλειόνων ἢ χιλίων σταδίων ὁδὸν διήνυσεν εἰσ τὴν πρὸσ τῷ Κορυφασίῳ Πύλον, οἱ δὲ τρίτῳ ἤματι πάντεσ ἐπὶ τὴν Θρυόεσσαν καὶ τὸν ποταμὸν τὸν Ἀλφειὸν ἥκουσι πολιορκήσοντεσ τὸ φρούριον; πῶσ δὲ ταῦτα τὰ χωρία προσήκοντα ἦν τοῖσ ἐν τῇ Μεσσηνίᾳ δυναστεύουσιν ἐχόντων Καυκώνων καὶ Τριφυλίων καὶ Πισατῶν; τὰ δὲ Γέρηνα ἢ τὴν Γερηνίαν ἀμφοτέρωσ γὰρ λέγεται τάχα μὲν ἐπίτηδεσ ὠνόμασάν τινεσ· δύναται δὲ καὶ κατὰ τύχην οὕτωσ ὠνομάσθαι τὸ χωρίον. τὸ δ’ ὅλον, τῆσ Μεσσηνίασ ὑπὸ Μενελάῳ τεταγμένησ, ὑφ’ ᾧ καὶ ἡ Λακωνικὴ ἐτέτακτο ὡσ δῆλον ἔσται καὶ ἐκ τῶν ὕστερον, καὶ τοῦ μὲν Παμισοῦ ῥέοντοσ διὰ ταύτησ καὶ τοῦ Νέδωνοσ, Ἀλφειοῦ δ’ οὐδαμῶσ ὅσ τ’ εὐρὺ ῥέει Πυλίων διὰ γαίησ, ἧσ ἐπῆρχεν ὁ Νέστωρ, τίσ ἂν γένοιτο πιθανὸσ λόγοσ εἰσ τὴν ἀλλοτρίαν ἀρχὴν ἐκβιβάζων τὸν ἄνδρα, ἀφαιρούμενοσ δὲ τὰσ συγκαταλεγείσασ αὐτῷ πόλεισ πάνθ’ ὑπ’ ἐκείνῳ ποιῶν; λοιπὸν δ’ ἐστὶν εἰπεῖν περὶ τῆσ Ὀλυμπίασ καὶ τῆσ εἰσ τοὺσ Ἠλείουσ ἁπάντων μεταπτώσεωσ.

ἔστι δ’ ἐν τῇ Πισάτιδι τὸ ἱερὸν σταδίουσ τῆσ Ἤλιδοσ ἐλάττουσ ἢ τριακοσίουσ διέχον· πρόκειται δ’ ἄλσοσ ἀγριελαίων ἐν ᾧ τὸ στάδιον· παραρρεῖ δ’ ὁ Ἀλφειὸσ ἐκ τῆσ Ἀρκαδίασ ῥέων εἰσ τὴν Τριφυλιακὴν θάλατταν μεταξὺ δύσεωσ καὶ μεσημβρίασ. τὴν δ’ ἐπιφάνειαν ἔσχεν ἐξ ἀρχῆσ μὲν διὰ τὸ μαντεῖον τοῦ Ὀλυμπίου Διόσ· ἐκείνου δ’ ἐκλειφθέντοσ οὐδὲν ἧττον συνέμεινεν ἡ δόξα τοῦ ἱεροῦ, καὶ τὴν αὔξησιν ὅσην ἴσμεν ἔλαβε διά τε τὴν πανήγυριν καὶ τὸν ἀγῶνα τὸν Ὀλυμπιακόν, στεφανίτην τε καὶ ἱερὸν νομισθέντα, μέγιστον τῶν πάντων. ἐκοσμήθη δ’ ἐκ τοῦ πλήθουσ τῶν ἀναθημάτων, ἅπερ ἐκ πάσησ ἀνετίθετο τῆσ Ἑλλάδοσ· ὧν ἦν καὶ ὁ χρυσοῦσ σφυρήλατοσ Ζεύσ, ἀνάθημα Κυψέλου τοῦ Κορινθίων τυράννου. μέγιστον δὲ τούτων ὑπῆρξε τὸ τοῦ Διὸσ ξόανον, ὃ ἐποίει Φειδίασ Χαρμίδου Ἀθηναῖοσ ἐλεφάντινον, τηλικοῦτον τὸ μέγεθοσ ὡσ καίπερ μεγίστου ὄντοσ τοῦ νεὼ δοκεῖν ἀστοχῆσαι τῆσ συμμετρίασ τὸν τεχνίτην, καθήμενον ποιήσαντα, ἁπτόμενον δὲ σχεδόν τι τῇ κορυφῇ τῆσ ὀροφῆσ ὥστ’ ἔμφασιν ποιεῖν, ἐὰν ὀρθὸσ γένηται διαναστάσ, ἀποστεγάσειν τὸν νεών. ἀνέγραψαν δέ τινεσ τὰ μέτρα τοῦ ξοάνου, καὶ Καλλίμαχοσ ἐν ἰάμβῳ τινὶ ἐξεῖπε. πολλὰ δὲ συνέπραξε τῷ Φειδίᾳ Πάναινοσ ὁ ζωγράφοσ, ἀδελφιδοῦσ ὢν αὐτοῦ καὶ συνεργολάβοσ, πρὸσ τὴν τοῦ ξοάνου διὰ τῶν χρωμάτων κόσμησιν καὶ μάλιστα τῆσ ἐσθῆτοσ. δείκνυνται δὲ καὶ γραφαὶ πολλαί τε καὶ θαυμασταὶ περὶ τὸ ἱερὸν ἐκείνου ἔργα. ἀπομνημονεύουσι δὲ τοῦ Φειδίου, διότι πρὸσ τὸν Πάναινον εἶπε πυνθανόμενον πρὸσ τί παράδειγμα μέλλοι ποιήσειν τὴν εἰκόνα τοῦ Διόσ, ὅτι πρὸσ τὴν Ὁμήρου δι’ ἐπῶν ἐκτεθεῖσαν τούτων ἦ καὶ κυανέῃσιν ἐπ’ ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων· ἀμβρόσιαι δ’ ἄρα χαῖται ἐπερρώσαντο ἄνακτοσ κρατὸσ ἀπ’ ἀθανάτοιο, μέγαν δ’ ἐλέλιξεν Ὄλυμπον. ἄξιοι δὲ μάλιστα τὴν αἰτίαν ἔχειν τῆσ περὶ τὸ Ὀλυμπίασιν ἱερὸν μεγαλοπρεπείασ τε καὶ τιμῆσ Ἠλεῖοι. κατὰ μὲν γὰρ τὰ Τρωικὰ καὶ ἔτι πρὸ τούτων οὐκ ηὐτύχουν, ὑπό τε τῶν Πυλίων ταπεινωθέντεσ καὶ ὑφ’ Ἡρακλέουσ ὕστερον, ἡνίκα Αὐγέασ ὁ βασιλεύων αὐτῶν κατελύθη. σημεῖον δέ· εἰσ γὰρ τὴν Τροίαν ἐκεῖνοι μὲν τετταράκοντα ναῦσ ἔστειλαν, Πύλιοι δὲ καὶ Νέστωρ ἐνενήκοντα. ὕστερον δὲ μετὰ τὴν τῶν Ἡρακλειδῶν κάθοδον συνέβη τἀναντία. Αἰτωλοὶ γὰρ συγκατελθόντεσ τοῖσ Ἡρακλείδαισ μετὰ Ὀξύλου καὶ συνοικήσαντεσ Ἐπειοῖσ κατὰ συγγένειαν παλαιὰν ηὔξησαν τὴν κοίλην Ἦλιν καὶ τῆσ τε Πισάτιδοσ ἀφείλοντο πολλήν, καὶ Ὀλυμπία ὑπ’ ἐκείνοισ ἐγένετο· καὶ δὴ καὶ ὁ ἀγὼν εὑρ́ημά ἐστιν ἐκείνων ὁ Ὀλυμπιακόσ, καὶ τὰσ Ὀλυμπιάδασ τὰσ πρώτασ ἐκεῖνοι συνετέλουν. ἐᾶσαι γὰρ δεῖ τὰ παλαιὰ καὶ περὶ τῆσ κτίσεωσ τοῦ ἱεροῦ καὶ περὶ τῆσ θέσεωσ τοῦ ἀγῶνοσ, τῶν μὲν ἕνα τῶν Ἰδαίων δακτύλων Ἡρακλέα λεγόντων ἀρχηγέτην τούτων, τῶν δὲ τὸν Ἀλκμήνησ καὶ Διόσ, ὃν καὶ ἀγωνίσασθαι πρῶτον καὶ νικῆσαι· τὰ γὰρ τοιαῦτα πολλαχῶσ λέγεται καὶ οὐ πάνυ πιστεύεται. ἐγγυτέρω δὲ πίστεωσ, ὅτι μέχρι τῆσ ἕκτησ καὶ εἰκοστῆσ Ὀλυμπιάδοσ ἀπὸ τῆσ πρώτησ, ἐν ᾗ Κόροιβοσ ἐνίκα στάδιον Ἠλεῖοσ, τὴν προστασίαν εἶχον τοῦ τε ἱεροῦ καὶ τοῦ ἀγῶνοσ Ἠλεῖοι. κατὰ δὲ τὰ Τρωικὰ ἢ οὐκ ἦν ἀγὼν στεφανίτησ ἢ οὐκ ἔνδοξοσ, οὔθ’ οὗτοσ οὔτ’ ἄλλοσ οὐδεὶσ τῶν νῦν ἐνδόξων· οὐδὲ μέμνηται τούτων Ὅμηροσ οὐδενόσ, ἀλλ’ ἑτέρων τινῶν ἐπιταφίων. καίτοι δοκεῖ τισὶ τοῦ Ὀλυμπιακοῦ μεμνῆσθαι, ὅταν φῇ τὸν Αὐγέαν ἀποστερῆσαι τέσσαρασ ἀθλοφόρουσ ἵππουσ, ἐλθόντασ μετ’ ἀέθλα· φασὶ δὲ τοὺσ Πισάτασ μὴ μετασχεῖν τοῦ Τρωικοῦ πολέμου ἱεροὺσ νομισθέντασ τοῦ Διόσ. ἀλλ’ οὔθ’ ἡ Πισᾶτισ ὑπὸ Αὐγέᾳ τόθ’ ὑπῆρχεν, ἐν ᾗ ἐστι καὶ ἡ Ὀλυμπία, ἀλλ’ ἡ Ἠλεία μόνον, οὔτ’ ἐν Ἠλείᾳ συνετελέσθη ὁ Ὀλυμπιακὸσ ἀγὼν οὐδ’ ἅπαξ, ἀλλ’ ἀεὶ ἐν Ὀλυμπίᾳ. ὁ δὲ νῦν παρατεθεὶσ ἐν Ἤλιδι φαίνεται γενόμενοσ, ἐν ᾗ καὶ τὸ χρέοσ ὠφείλετο καὶ γὰρ τῷ χρεῖοσ μέγ’ ὀφείλετ’ ἐν Ἤλιδι δίῃ, τέσσαρεσ ἀθλοφόροι ἵπποι. καὶ οὗτοσ μὲν οὐ στεφανίτησ περὶ τρίποδοσ γὰρ ἔμελλον θεύσεσθαι, ἐκεῖνοσ δέ. μετὰ δὲ τὴν ἕκτην καὶ εἰκοστὴν Ὀλυμπιάδα οἱ Πισᾶται τὴν οἰκείαν ἀπολαβόντεσ αὐτοὶ συνετέλουν, τὸν ἀγῶνα ὁρῶντεσ εὐδοκιμοῦντα· χρόνοισ δ’ ὕστερον μεταπεσούσησ πάλιν τῆσ Πισάτιδοσ εἰσ τοὺσ Ἠλείουσ μετέπεσεν εἰσ αὐτοὺσ πάλιν καὶ ἡ ἀγωνοθεσία. συνέπραξαν δὲ καὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι μετὰ τὴν ἐσχάτην κατάλυσιν τῶν Μεσσηνίων συμμαχήσασιν αὐτοῖσ τἀναντία τῶν Νέστοροσ ἀπογόνων καὶ τῶν Ἀρκάδων συμπολεμησάντων τοῖσ Μεσσηνίοισ· καὶ ἐπὶ τοσοῦτόν γε συνέπραξαν ὥστε τὴν χώραν ἅπασαν τὴν μέχρι Μεσσήνησ Ἠλείαν ῥηθῆναι καὶ διαμεῖναι μέχρι νῦν, Πισατῶν δὲ καὶ Τριφυλίων καὶ Καυκώνων μηδ’ ὄνομα λειφθῆναι. καὶ αὐτὸν δὲ τὸν Πύλον τὸν ἠμαθόεντα εἰσ τὸ Λέπρειον συνῴκισαν, χαριζόμενοι τοῖσ Λεπρεάταισ κρατήσασι πολέμῳ, καὶ ἄλλασ πολλὰσ τῶν κατοικιῶν κατέσπασαν, ὅσασ γ’ ἑώρων αὐτοπραγεῖν ἐθελούσασ, καὶ φόρουσ ἐπράξαντο. διωνομάσθη δὲ ἡ Πισᾶτισ τὸ μὲν πρῶτον διὰ τοὺσ ἡγεμόνασ δυνηθέντασ πλεῖστον, Οἰνόμαόν τε καὶ Πέλοπα τὸν ἐκεῖνον διαδεξάμενον καὶ τοὺσ παῖδασ αὐτοῦ πολλοὺσ γενομένουσ·

καὶ ὁ Σαλμωνεὺσ δ’ ἐνταῦθα βασιλεῦσαι λέγεται· εἰσ γοῦν ὀκτὼ πόλεισ μεριζομένησ τῆσ Πισάτιδοσ, μία τούτων λέγεται καὶ ἡ Σαλμώνη. διὰ ταῦτά τε δὴ καὶ διὰ τὸ ἱερὸν τὸ Ὀλυμπίασι διατεθρύληται σφόδρα ἡ χώρα. δεῖ δὲ τῶν παλαιῶν ἱστοριῶν ἀκούειν οὕτωσ ὡσ μὴ ὁμολογουμένων σφόδρα· οἱ γὰρ νεώτεροι πολλὰ καινίζουσιν, ὥστε καὶ τἀναντία λέγειν, οἱο͂ν τὸν μὲν Αὐγέαν τῆσ Πισάτιδοσ ἄρξαι τὸν δ’ Οἰνόμαον καὶ τὸν Σαλμωνέα τῆσ Ἠλείασ· ἔνιοι δ’ εἰσ ταὐτὸ συνάγουσι τὰ ἔθνη. δεῖ δὲ τοῖσ ὁμολογουμένοισ ὡσ ἐπὶ πολὺ ἀκολουθεῖν, ἐπεὶ οὐδὲ τοὔνομα τὴν Πισᾶτιν ἐτυμολογοῦσιν ὁμοίωσ· οἱ μὲν γὰρ ἀπὸ Πίσησ ὁμωνύμου τῇ κρήνῃ πόλεωσ, τὴν δὲ κρήνην Πῖσαν εἰρῆσθαι, οἱο͂ν πίστραν, ὅπερ ἐστὶ ποτίστρα· τὴν δὲ πόλιν ἱδρυμένην ἐφ’ ὕψουσ δεικνύουσι μεταξὺ δυεῖν ὀροῖν, Ὄσσησ καὶ Ὀλύμπου, ὁμωνύμων τοῖσ ἐν Θετταλίᾳ. τινὲσ δὲ πόλιν μὲν οὐδεμίαν γεγονέναι Πῖσαν φασίν εἶναι γὰρ ἂν μίαν τῶν ὀκτώ, κρήνην δὲ μόνην, ἣν νῦν καλεῖσθαι Βῖσαν, Κικυσίου πλησίον πόλεωσ μεγίστησ τῶν ὀκτώ· Στησίχορον δὲ καλεῖν πόλιν τὴν χώραν Πῖσαν λεγομένην, ὡσ ὁ ποιητὴσ τὴν Λέσβον Μάκαροσ πόλιν. Εὐριπίδησ δ’ ἐν Ιὤνι Εὔβοι’ Ἀθήναισ ἐστί τισ γείτων πόλισ καὶ ἐν Ῥαδαμάνθυι οἳ γῆν ἔχουσ’ Εὐβοί̈δα πρόσχωρον πόλιν· Σοφοκλῆσ δ’ ἐν Μυσοῖσ Ἀσία μὲν ἡ σύμπασα κλῄζεται, ξένε, πόλισ δὲ Μυσῶν Μυσία προσήγοροσ. ἡ δὲ Σαλμώνη πλησίον ἐστὶ τῆσ ὁμωνύμου κρήνησ ἐξ ἧσ ῥεῖ ὁ Ἐνιπεύσ·

ἐμβάλλει δ’ εἰσ τὸν Ἀλφειόν. τούτου δ’ ἐρασθῆναι τὴν Τυρώ φασιν ἣ ποταμοῦ ἠράσσατ’ Ἐνιπῆοσ θείοιο. ἐνταῦθα γὰρ βασιλεῦσαι τὸν πατέρα αὐτῆσ τὸν Σαλμωνέα, καθάπερ καὶ Εὐριπίδησ ἐν Αἰόλῳ φησί. ἐγγὺσ δὲ τῆσ Σαλμώνησ Ἡράκλεια, καὶ αὕτη μία τῶν ὀκτώ, διέχουσα περὶ τετταράκοντα σταδίουσ τῆσ Ὀλυμπίασ, κειμένη δὲ παρὰ τὸν Κυθήριον ποταμόν, οὗ τὸ τῶν Ιὠνιάδων νυμφῶν ἱερὸν τῶν πεπιστευμένων θεραπεύειν νόσουσ τοῖσ ὕδασι. παρὰ δὲ τὴν Ὀλυμπίαν ἐστὶ καὶ ἡ Ἄρπινα, καὶ αὕτη τῶν ὀκτώ, δι’ ἧσ ῥεῖ ποταμὸσ Παρθενίασ ὡσ εἰσ Ἡραίαν ἰόντων· αὐτοῦ δ’ ἔστι καὶ τὸ Κικύσιον τῶν ὀκτὼ καὶ τὸ Δυσπόντιον κατὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐξ Ἤλιδοσ εἰσ Ὀλυμπίαν ἐν πεδίῳ κείμενον· ἐξελείφθη δέ, καὶ ἀπῆραν οἱ πλείουσ εἰσ Ἐπίδαμνον καὶ Ἀπολλωνίαν· καὶ ἡ Φολόη δ’ ὑπέρκειται τῆσ Ὀλυμπίασ ἐγγυτάτω, ὄροσ Ἀρκαδικόν, ὥστε τὰσ ὑπωρείασ τῆσ Πισάτιδοσ εἶναι. καὶ πᾶσα δ’ ἡ Πισᾶτισ καὶ τῆσ Τριφυλίασ τὰ πλεῖστα ὁμορεῖ τῇ Ἀρκαδίᾳ· διὰ δὲ τοῦτο καὶ Ἀρκαδικὰ εἶναι δοκεῖ τὰ πλεῖστα τῶν Πυλιακῶν ἐν καταλόγῳ φραζομένων χωρίων· οὐ μέντοι φασὶν οἱ ἔμπειροι· τὸν γὰρ Ἐρύμανθον εἶναι τὸν ὁρίζοντα τὴν Ἀρκαδίαν τῶν εἰσ Ἀλφειὸν ἐμπιπτόντων ποταμῶν, ἔξω δ’ ἐκείνου τὰ χωρία ἱδρῦσθαι ταῦτα. Ἔφοροσ δέ φησιν Αἰτωλὸν ἐκπεσόντα ὑπὸ Σαλμωνέωσ τοῦ βασιλέωσ Ἐπειῶν τε καὶ Πισατῶν ἐκ τῆσ Ἠλείασ εἰσ τὴν Αἰτωλίαν, ὀνομάσαι τε ἀφ’ αὑτοῦ τὴν χώραν καὶ συνοικίσαι τὰσ αὐτόθι πόλεισ·

τούτου δ’ ἀπόγονον ὑπάρξαντα Ὄξυλον φίλον τοῖσ περὶ Τήμενον Ἡρακλείδαισ ἡγήσασθαί τε τὴν ὁδὸν κατιοῦσιν εἰσ τὴν Πελοπόννησον καὶ μερίσαι τὴν πολεμίαν αὐτοῖσ χώραν καὶ τἆλλα ὑποθέσθαι τὰ περὶ τὴν κατάκτησιν τῆσ χώρασ, ἀντὶ δὲ τούτων λαβεῖν χάριν τὴν εἰσ τὴν Ἠλείαν κάθοδον, προγονικὴν οὖσαν, κατελθεῖν δὲ ἀθροίσαντα στρατιὰν ἐκ τῆσ Αἰτωλίασ ἐπὶ τοὺσ κατέχοντασ Ἐπειοὺσ τὴν Ἦλιν· ἀπαντησάντων δὲ τῶν Ἐπειῶν μεθ’ ὅπλων, ἐπειδὴ ἀντίπαλοι ἦσαν αἱ δυνάμεισ, εἰσ μονομαχίαν προελθεῖν κατὰ ἔθοσ τι παλαιὸν τῶν Ἑλλήνων Πυραίχμην Αἰτωλὸν Δέγμενόν τ’ Ἐπειόν, τὸν μὲν Δέγμενον μετὰ τόξου ψιλόν, ὡσ περιεσόμενον ῥᾳδίωσ ὁπλίτου διὰ τῆσ ἑκηβολίασ, τὸν δὲ μετὰ σφενδόνησ καὶ πήρασ λίθων, ἐπειδὴ κατέμαθε τὸν δόλον· τυχεῖν δὲ νεωστὶ ὑπὸ τῶν Αἰτωλῶν εὑρημένον τὸ τῆσ σφενδόνησ εἶδοσ· μακροβολωτέρασ δ’ οὔσησ τῆσ σφενδόνησ πεσεῖν τὸν Δέγμενον, καὶ κατασχεῖν τοὺσ Αἰτωλοὺσ τὴν γῆν ἐκβαλόντασ τοὺσ Ἐπειούσ· παραλαβεῖν δὲ καὶ τὴν ἐπιμέλειαν τοῦ ἱεροῦ τοῦ Ὀλυμπίασιν, ἣν εἶχον οἱ Ἀχαιοί· διὰ δὲ τὴν τοῦ Ὀξύλου φιλίαν πρὸσ τοὺσ Ἡρακλείδασ συνομολογηθῆναι ῥᾳδίωσ ἐκ πάντων μεθ’ ὁρ́κου τὴν Ἠλείαν ἱερὰν εἶναι τοῦ Διόσ, τὸν δ’ ἐπιόντα ἐπὶ τὴν χώραν ταύτην μεθ’ ὅπλων ἐναγῆ εἶναι, ὡσ δ’ αὕτωσ ἐναγῆ καὶ τὸν μὴ ἐπαμύνοντα εἰσ δύναμιν· ἐκ δὲ τούτου καὶ τοὺσ κτίσαντασ τὴν Ἠλείων πόλιν ὕστερον ἀτείχιστον ἐᾶσαι, καὶ τοὺσ δι’ αὐτῆσ τῆσ χώρασ ἰόντασ στρατοπέδῳ τὰ ὅπλα παραδόντασ ἀπολαμβάνειν μετὰ τὴν ἐκ τῶν ὁρ́ων ἔκβασιν· Ἴφιτόν τε θεῖναι τὸν Ὀλυμπικὸν ἀγῶνα, ἱερῶν ὄντων τῶν Ἠλείων. ἐκ δὴ τῶν τοιούτων αὔξησιν λαβεῖν τοὺσ ἀνθρώπουσ· τῶν γὰρ ἄλλων πολεμούντων ἀεὶ πρὸσ ἀλλήλουσ, μόνοισ ὑπάρξαι πολλὴν εἰρήνην, οὐκ αὐτοῖσ μόνον ἀλλὰ καὶ τοῖσ ξένοισ, ὥστε καὶ εὐανδρῆσαι μάλιστα πάντων παρὰ τοῦτο. Φείδωνα δὲ τὸν Ἀργεῖον, δέκατον μὲν ὄντα ἀπὸ Τημένου, δυνάμει δ’ ὑπερβεβλημένον τοὺσ κατ’ αὐτόν, ἀφ’ ἧσ τήν τε λῆξιν ὅλην ἀνέλαβε τὴν Τημένου διεσπασμένην εἰσ πλείω μέρη, καὶ μέτρα ἐξεῦρε τὰ Φειδώνια καλούμενα καὶ σταθμοὺσ καὶ νόμισμα κεχαραγμένον τό τε ἄλλο καὶ τὸ ἀργυροῦν, πρὸσ τούτοισ ἐπιθέσθαι καὶ ταῖσ ὑφ’ Ἡρακλέουσ αἱρεθείσαισ πόλεσι, καὶ τοὺσ ἀγῶνασ ἀξιοῦν τιθέναι αὐτόν, οὓσ ἐκεῖνοσ ἔθηκε· τούτων δὲ εἶναι καὶ τὸν Ὀλυμπικόν· καὶ δὴ βιασάμενον ἐπελθόντα θεῖναι αὐτόν, οὔτε τῶν Ἠλείων ἐχόντων ὅπλα ὥστε κωλύειν διὰ τὴν εἰρήνην τῶν τε ἄλλων κρατουμένων τῇ δυναστείᾳ· οὐ μὴν τούσ γε Ἠλείουσ ἀναγράψαι τὴν θέσιν ταύτην, ἀλλὰ καὶ ὅπλα κτήσασθαι διὰ τοῦτο καὶ ἀρξαμένουσ ἐπικουρεῖν σφίσιν αὐτοῖσ· συμπράττειν δὲ καὶ Λακεδαιμονίουσ, εἴτε φθονήσαντασ τῇ διὰ τὴν εἰρήνην εὐτυχίᾳ εἴτε καὶ συνεργοὺσ ἕξειν νομίσαντασ πρὸσ τὸ καταλῦσαι τὸν Φείδωνα, ἀφῃρημένον αὐτοὺσ τὴν ἡγεμονίαν τῶν Πελοποννησίων, ἣν ἐκεῖνοι προεκέκτηντο· καὶ δὴ καὶ συγκαταλῦσαι τὸν Φείδωνα· τοὺσ δὲ συγκατασκευάσαι τοῖσ Ἠλείοισ τήν τε Πισᾶτιν καὶ τὴν Τριφυλίαν. ὁ δὲ παράπλουσ ἅπασ ὁ τῆσ νῦν Ἠλείασ μὴ κατακολπίζοντι χιλίων ὁμοῦ καὶ διακοσίων ἐστὶ σταδίων. ταῦτα μὲν περὶ τῆσ Ἠλείασ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Strabo, Geography, Book 8, chapter 3

(스트라본, 지리학, Book 8, chapter 3)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION