Plutarch, De virtute morali, section 7

(플루타르코스, De virtute morali, section 7)

ἡ μὲν οὖν ἀκρασία τοιαύτασ ἔχει διαφορὰσ πρὸσ τὴν ἀκολασίαν, ἡ δ’ ἐγκράτεια πρὸσ τὴν σωφροσύνην αὖθισ αὖ τὰσ ἀντιστρόφουσ; ἀναλόγωσ. τὸ γὰρ δάκνον καὶ τὸ λυποῦν καὶ τὸ ἀγανακτοῦν οὔπω τὴν ἐγκράτειαν ἀπολέλοιπε· τὸ πανταχόθεν ὁμαλὲσ καὶ ἄσφυκτον καὶ ὑγιαῖνον ᾧ συνήρμοσται καὶ συγκέκραται τὸ ἄλογον πρὸσ τὸν λογισμὸν εὐπειθείᾳ καὶ πραότητι θαυμαστῇ κεκοσμημένον, εἴποισ ἂν ἐπιβλέψασ δὴ τότ’ ἔπειτ’ ἄνεμοσ μὲν ἐπαύσατο, ἡ δὲ γαλήνη ἔπλετο νηνεμίη , κοίμισσε δὲ κύματα δαίμων·

ποιοῦσιν ἑκουσίωσ ἃ ποιοῦσιν ἄκοντεσ οἱ λοιποὶ διὰ τὸν νόμον, ὥσπερ ὑπὸ πληγῆσ κύνεσ ἢ γαλαῖ ψόφῳ τῶν ἡδονῶν ἀποτρεπόμενοι καὶ πρὸσ τὸ δεινὸν ἀποβλέποντεσ.

ὅτι μὲν οὖν γίγνεταί τισ ἐν τῇ ψυχῇ τοιαύτησ ἑτερότητοσ αἴσθησισ καὶ διαφορᾶσ περὶ τὰσ ἐπιθυμίασ, ὥσ τινοσ μαχομένου καὶ τἀναντία λέγοντοσ αὐταῖσ, οὐκ ἄδηλόν ἐστιν.

λανθάνουσαν ἡμᾶσ ὀξύτητι καὶ τάχει μεταβολῆσ, οὐ συνορῶντασ ὅτι ταὐτόν ἐστι τῆσ ψυχῆσ ᾧ πέφυκεν ἐπιθυμεῖν καὶ μετανοεῖν, ὀργίζεσθαι καὶ δεδιέναι, φέρεσθαι πρὸσ τὸ αἰσχρὸν ὑφ’ ἡδονῆσ καὶ φερομένησ πάλιν αὑτῆσ ἐπιλαμβάνεσθαι·

καὶ τὸ σφοδρὸν ἐπισφαλὲσ ὑπ’ ἀσθενείασ καὶ ἀβέβαιον ἔχουσι.

ταῦτα δὲ πρῶτον μὲν παρὰ·

τὴν ἐνάργειάν ἐστι καὶ τὴν αἴσθησιν· οὐδεὶσ γὰρ ἐν ἑαυτῷ τοῦ ἐπιθυμοῦντοσ αἰσθάνεται μεταβολὴν εἰσ τὸ κρῖνον οὐδὲ τοῦ κρίνοντοσ αὖ πάλιν εἰσ τὸ ἐπιθυμοῦν, οὐδὲ παύεται μὲν ἐρῶν ὅτε λογίζεται καθεκτέον εἶναι τὸν ἔρωτα καὶ διαμαχετέον πρὸσ αὐτόν, ἐξίσταται δὲ πάλιν τοῦ λογίζεσθαι καὶ κρίνειν, ὅταν ἐνδιδῷ μαλασσόμενοσ ὑπὸ τῆσ ἐπιθυμίασ. ἀλλὰ καὶ τῷ λόγῳ πρὸσ τὸ πάθοσ ἀντιβαίνων ἐν τῷ πάθει ἐστὶν ἔτι, καὶ πάλιν κρατούμενοσ ὑπὸ τοῦ πάθουσ διορᾷ τῷ λογισμῷ τὸ ἁμαρτανόμενον·

καὶ οὔτε τῷ πάθει τὸν λόγον ἀνῄρηκεν οὔτε τῷ λογίζεσθαι τοῦ πάθουσ ἀπήλλακται, φερόμενοσ δ’ ἑκατέρωσε μέσοσ ἀμφοῖν καὶ κοινόσ ἐστιν.

οἱ δὲ νῦν.

μὲν ἐπιθυμίαν γίγνεσθαι τὸ ἡγεμονικόν, νῦν δὲ τὸν ἀντιταττόμενον τῇ ἐπιθυμίᾳ λογισμὸν ὑπολαμβάνοντεσ, οὐδὲν ἀπέχουσι τῶν μὴ δύο τὸν κυνηγὸν εἶναι καὶ τὸ θηρίον ὑπολαμβανόντων, ἀλλὰ ταὐτὸ σῶμα χρώμενον μεταβολῇ νῦν μὲν εἶναι θηρίον νῦν δὲ γίγνεσθαι κυνηγόν. ἐκεῖνοί τε γὰρ ἐμφανέσ τι παρορῶσιν οὗτοί τε πρὸσ τὴν αἴσθησιν ἀντιμαρτυροῦσιν, οὐχ ἑνόσ τινοσ μεταβολῆσ ἀλλὰ δυεῖν ἅμα μάχησ καὶ διαφορᾶσ ἐν ἑαυτοῖσ αἰσθανόμενοι. "τί οὖν;

"οὐχὶ καὶ τὸ βουλευόμενον τοῦ ἀνθρώπου πολλάκισ διχοφορεῖ καὶ πρὸσ ἐναντίασ ἀνθέλκεται δόξασ περὶ τοῦ συμφέροντοσ ἀλλ’ ἕν ἐστι; "ἀλλὰ τὸ συμβαῖνον οὐχ ὅμοιον·

οὐ γὰρ μάχεται πρὸσ ἑαυτὸ τῆσ ψυχῆσ τὸ φρονοῦν, ἀλλὰ μιᾷ χρώμενον δυνάμει διαφόρων ἐφάπτεται λογισμῶν· μᾶλλον δ’ εἷσ λογισμὸσ ἔστιν ἐν πράγμασι γιγνόμενοσ ἑτέροισ ὥσπερ ὕλαισ διαφερούσαισ.

Δία λανθάνῃ πάθοσ τι προσηρτημένον ὥσπερ ἐπὶ ζυγοῦ.

καὶ γὰρ τοῦτο συμβαίνει πολλάκισ, οὐ λογισμοῦ τινοσ πρὸσ λογισμὸν ἀλλὰ φιλοτιμίασ ἢ φιλονεικίασ ἢ χάριτοσ ἢ ζηλοτυπίασ ἢ δέουσ ἀντιβαίνοντοσ, οἰέσθαι λόγων εἶναι δυεῖν διαφορὰν ὥσπερ ἐν τούτοισ αἴδεσθεν μὲν ἀνήνασθαι, δεῖσαν δ’ ὑποδέχθαι·

τὰ πάθη τὴν πλείστην ἐμποιεῖ διατριβήν καὶ περὶ τὰ συμβούλια τῶν βασιλέων οἱ πρὸσ χάριν λέγοντεσ οὐ δυεῖν κρίσεων τῇ ἑτέρᾳ συναγορεύουσιν, ἀλλὰ πάθει τινὶ προστίθενται παρὰ τὸν τοῦ συμφέροντοσ λογισμόν·

διὸ τοὺσ ῥήτορασ ἐν ταῖσ ἀριστοκρατίαισ οἱ ἄρχοντεσ οὐκ ἐῶσι παθαίνεσθαι·

ῥέπει γὰρ εὐθεῖαν ῥοπὴν ὁ ἀπαθὴσ λογισμὸσ ἐπὶ τὸ δίκαιον·

ἂν δὲ πάθοσ ἐγγένηται, μάχην ποιεῖ καὶ διαφορὰν τὸ ἡδόμενον καὶ τὸ ἀλγοῦν πρὸσ τὸ κρῖνον καὶ τὸ βουλευόμενον. ἐπεὶ διὰ τί τοῖσ ἐν φιλοσοφίᾳ σκέμμασιν οὐ πρόσεστι τὸ μετὰ λύπησ ὑπὸ τῶν ἑτέρων ἄγεσθαι καὶ μετατίθεσθαι πολλάκισ, ἀλλ’ αὐτὸσ τ’ Ἀριστοτέλησ Δημόκριτόσ τε καὶ Χρύσιπποσ ἔνια τῶν πρόσθεν αὐτοῖσ ἀρεσκόντων ἀθορύβωσ καὶ ἀδήκτωσ καὶ μεθ’ ἡδονῆσ ἀφεῖσαν; ὅτι τῷ θεωρητικῷ καὶ μαθηματικῷ τῆσ ψυχῆσ πάθοσ οὐδὲν ἀνθέστηκεν ἀλλ’ ἀτρεμεῖ καὶ οὐ πολυπραγμονεῖ τὸ ἄλογον ἐν τούτοισ.

διὸ πρὸσ τἀληθὲσ ὁ λογισμόσ, ὅταν φανῇ, προέμενοσ τὸ ψεῦδοσ ἀσμένωσ ἀπέκλινεν ἐν αὐτῷ γὰρ ἔστιν οὐκ ἐν ἑτέρῳ τὸ πειθόμενον καὶ μεταπειθόμενον.

καὶ δίαιται τῶν πολλῶν ἐμπαθεῖσ οὖσαι δυσοδίαν τῷ λόγῳ παρέχουσι καὶ δυσκολίαν, ἐνισχομένῳ καὶ ταραττομένῳ περὶ τὸ ἄλογον, ἀνταῖρον αὐτῷ μεθ’ ἡδονῆσ τινοσ ἢ δέουσ ἢ λύπησ ἢ ἐπιθυμίασ.

καὶ τούτων κριτήριον ἡ αἴσθησίσ ἐστιν ἀμφοτέρων ἐφαπτομένη·

καὶ γὰρ ἂν περιγένηται θάτερον, οὐκ ἀνῄρηκε θάτερον, ἀλλ’ ἐφέλκεται καταβιαζόμενον καὶ ἀντιτεῖνον.

ὁ γὰρ νουθετῶν αὑτὸν ἐρῶντα χρῆται τῷ λογισμῷ πρὸσ τὸ πάθοσ, ὡσ ἀμφοτέρων ἐνόντων ἅμα τῇ ψυχῇ, καθάπερ χειρὶ φλεγμαῖνον ἕτερον μέροσ πιέζων καὶ δυεῖν ὄντων καὶ διαφερόντων ἐπαισθανόμενοσ. ἐν μέντοι ταῖσ ἀπαθέσι βουλαῖσ καὶ σκέψεσιν οἱάσ ἔχει μάλιστα τὸ θεωρητικόν, ἂν μὲν ἴσαι μένωσιν, οὐ γέγονε κρίσισ ἀλλ’ ἀπορία, στάσισ οὖσα καὶ μονὴ διανοίασ ὑπ’ ἐναντίων λόγων·

ἂν δὲ ῥοπὴ γένηται πρὸσ θάτερον ἡ κρατήσασα τὴν ἑτέραν λέλυκεν, ὥστε μὴ λυπεῖν μηδ’ ὑπεναντιοῦσθαι πρὸσ τὴν δόξαν.

ὅλωσ δὲ λογισμοῦ μὲν ἀντικεῖσθαι λογισμῷ δοκοῦντοσ, οὐ γίγνεται δυεῖν καὶ ἑτέρων αἴσθησισ ἀλλ’ ἑνόσ τινοσ ἐν διαφόροισ γιγνομένου φαντασίαισ· τὴν ψυχὴν καὶ ποιεῖ τὴν διαφορὰν πρόδηλον.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION