헬라어 문장 검색 - ΠλατόΛαωσΓρέ08́

(플라톤, Laws, book 8)

τούτων μὴν ἐχόμενά ἐστιν τάξασθαι μὲν καὶ νομοθετήσασθαι ἑορτὰσ μετὰ τῶν ἐκ Δελφῶν μαντειῶν, αἵτινεσ θυσίαι καὶ θεοῖσ οἷστισιν ἄμεινον καὶ λῷον θυούσῃ τῇ πόλει γίγνοιντ’ ἄν· πότε δὲ καὶ πόσαι τὸν ἀριθμόν, σχεδὸν ἴσωσ ἡμέτερον ἂν νομοθετεῖν ἔνιά γ’ αὐτῶν εἰή. τάχ’ ἂν τὸν ἀριθμόν. τὸν ἀριθμὸν δὴ λέγωμεν πρῶτον· ἔστωσαν γὰρ τῶν μὲν πέντε καὶ ἑξήκοντα καὶ τριακοσίων μηδὲν ἀπολείπουσαι, ὅπωσ ἂν μία γέ τισ ἀρχὴ θύῃ θεῶν ἢ δαιμόνων τινὶ ἀεὶ ὑπὲρ πόλεώσ τε καὶ αὐτῶν καὶ κτημάτων. ταῦτα δὲ συνελθόντεσ ἐξηγηταὶ καὶ ἱερεῖσ ἱέρειαί τε καὶ μάντεισ μετὰ νομοφυλάκων ταξάντων ἃ παραλείπειν ἀνάγκη τῷ νομοθέτῃ·

καὶ δὴ καὶ αὐτοῦ τούτου χρὴ γίγνεσθαι ἐπιγνώμονασ τοῦ παραλειπομένου τούτουσ τοὺσ αὐτούσ. ὁ μὲν γὰρ δὴ νόμοσ ἐρεῖ δώδεκα μὲν ἑορτὰσ εἶναι τοῖσ δώδεκα θεοῖσ, ὧν ἂν ἡ φυλὴ ἑκάστη ἐπώνυμοσ ᾖ, θύοντασ τούτων ἑκάστοισ ἔμμηνα ἱερά, χορούσ τε καὶ ἀγῶνασ μουσικούσ, τοὺσ δὲ γυμνικούσ, κατὰ τὸ πρέπον προσνέμοντασ τοῖσ θεοῖσ τε αὐτοῖσ ἅμα καὶ ταῖσ ὡρ́αισ ἑκάσταισ, γυναικείασ τε ἑορτάσ, ὅσαισ χωρὶσ ἀνδρῶν προσήκει καὶ ὅσαισ μή, διανέμοντασ. ἔτι δὲ καὶ τὸ τῶν χθονίων καὶ ὅσουσ αὖ θεοὺσ οὐρανίουσ ἐπονομαστέον καὶ τὸ τῶν τούτοισ ἑπομένων οὐ συμμεικτέον ἀλλὰ χωριστέον, ἐν τῷ τοῦ Πλούτωνοσ μηνὶ τῷ δωδεκάτῳ κατὰ τὸν νόμον ἀποδιδόντασ, καὶ οὐ δυσχεραντέον πολεμικοῖσ ἀνθρώποισ τὸν τοιοῦτον θεόν, ἀλλὰ τιμητέον ὡσ ὄντα ἀεὶ τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει ἄριστον·

κοινωνία γὰρ ψυχῇ καὶ σώματι διαλύσεωσ οὐκ ἔστιν ᾗ κρεῖττον, ὡσ ἐγὼ φαίην ἂν σπουδῇ λέγων.

πρὸσ τούτοισ δὲ διάνοιαν χρὴ σχεῖν τοὺσ διαιρήσοντασ ἱκανῶσ ταῦτα τοιάνδε, ὡσ ἔσθ’ ἡμῖν ἡ πόλισ οἱάν οὐκ ἄν τισ ἑτέραν εὑρ́οι τῶν νῦν περὶ χρόνου σχολῆσ καὶ τῶν ἀναγκαίων ἐξουσίασ, δεῖ δὲ αὐτήν, καθάπερ ἕνα ἄνθρωπον, ζῆν εὖ· τοῖσ δὲ εὐδαιμόνωσ ζῶσιν ὑπάρχειν ἀνάγκη πρῶτον τὸ μήθ’ ἑαυτοὺσ ἀδικεῖν μήτε ὑφ’ ἑτέρων αὐτοὺσ ἀδικεῖσθαι.

τούτοιν δὲ τὸ μὲν οὐ πάνυ χαλεπόν, τοῦ δὲ μὴ ἀδικεῖσθαι κτήσασθαι δύναμιν παγχάλεπον, καὶ οὐκ ἔστιν αὐτὸ τελέωσ σχεῖν ἄλλωσ ἢ τελέωσ γενόμενον ἀγαθόν· ταὐτὸν δὴ τοῦτο ἔστι καὶ πόλει ὑπάρχειν, γενομένῃ μὲν ἀγαθῇ βίοσ εἰρηνικόσ, πολεμικὸσ δὲ ἔξωθέν τε καὶ ἔνδοθεν, ἂν ᾖ κακή. τούτων δὲ ταύτῃ σχεδὸν ἐχόντων, οὐκ ἐν πολέμῳ τὸν πόλεμον ἑκάστοισ γυμναστέον, ἀλλ’ ἐν τῷ τῆσ εἰρήνησ βίῳ. δεῖ τοίνυν πόλιν ἑκάστου μηνὸσ νοῦν κεκτημένην στρατεύεσθαι μὴ ἔλαττον μιᾶσ ἡμέρασ, πλείουσ δέ, ὡσ ἂν καὶ τοῖσ ἄρχουσιν συνδοκῇ, μηδὲν χειμῶνασ ἢ καύματα διευλαβουμένουσ, αὐτούσ τε ἅμα καὶ γυναῖκασ καὶ παῖδασ, ὅταν ὡσ πανδημίαν ἐξάγειν δόξῃ τοῖσ ἄρχουσιν, τοτὲ δὲ καὶ κατὰ μέρη· καί τινασ ἀεὶ παιδιὰσ μηχανᾶσθαι καλὰσ ἅμα θυσίαισ, ὅπωσ ἂν γίγνωνται μάχαι τινὲσ ἑορταστικαί, μιμούμεναι τὰσ πολεμικὰσ ὅτι μάλιστα ἐναργῶσ μάχασ.

νικητήρια δὲ καὶ ἀριστεῖα ἑκάστοισι τούτων δεῖ διανέμειν ἐγκώμιά τε καὶ ψόγουσ ποιεῖν ἀλλήλοισ, ὁποῖόσ τισ ἂν ἕκαστοσ γίγνηται κατά τε τοὺσ ἀγῶνασ ἐν παντί τε αὖ τῷ βίῳ, τόν τε ἄριστον δοκοῦντα εἶναι κοσμοῦντασ καὶ τὸν μὴ ψέγοντασ.

ποιητὴσ δὲ ἔστω τῶν τοιούτων μὴ ἅπασ, ἀλλὰ γεγονὼσ πρῶτον μὲν μὴ ἔλαττον πεντήκοντα ἐτῶν, μηδ’ αὖ τῶν ὁπόσοι ποίησιν μὲν καὶ μοῦσαν ἱκανῶσ κεκτημένοι ἐν αὑτοῖσ εἰσιν, καλὸν δὲ ἔργον καὶ ἐπιφανὲσ μηδὲν δράσαντεσ πώποτε· ὅσοι δὲ ἀγαθοί τε αὐτοὶ καὶ τίμιοι ἐν τῇ πόλει, ἔργων ὄντεσ δημιουργοὶ καλῶν, τὰ τῶν τοιούτων ᾀδέσθω ποιήματα, ἐὰν καὶ μὴ μουσικὰ πεφύκῃ.

κρίσισ δὲ αὐτῶν ἔστω παρά τε τῷ παιδευτῇ καὶ τοῖσ ἄλλοισ νομοφύλαξι, τοῦτο ἀποδιδόντων αὐτοῖσ γέρασ, παρρησίαν ἐν μούσαισ εἶναι μόνοισ, τοῖσ δὲ ἄλλοισ μηδεμίαν ἐξουσίαν γίγνεσθαι, μηδέ τινα τολμᾶν ᾄδειν ἀδόκιμον μοῦσαν μὴ κρινάντων τῶν νομοφυλάκων, μηδ’ ἂν ἡδίων ᾖ τῶν Θαμύρου τε καὶ Ὀρφείων ὕμνων, ἀλλ’ ὅσα τε ἱερὰ κριθέντα ποιήματα ἐδόθη τοῖσ θεοῖσ, καὶ ὅσα ἀγαθῶν ὄντων ἀνδρῶν ψέγοντα ἢ ἐπαινοῦντά τινασ ἐκρίθη μετρίωσ δρᾶν τὸ τοιοῦτον. τὰ αὐτὰ δὲ λέγω στρατείασ τε πέρι καὶ τῆσ ἐν ποιήσεσι παρρησίασ γυναιξί τε καὶ ἀνδράσιν ὁμοίωσ γίγνεσθαι δεῖν.

χρὴ δὲ ἀναφέρειν παραδεικνύντα ἑαυτῷ τὸν νομοθέτην τῷ λόγῳ· φέρε, τίνασ ποτὲ τρέφω τὴν πόλιν ὅλην παρασκευάσασ; ἆρ’ οὐκ ἀθλητὰσ τῶν μεγίστων ἀγώνων, οἷσ ἀνταγωνισταὶ μυρίοι ὑπάρχουσι;

καὶ πάνυ γε, φαίη τισ ἂν ὀρθῶσ λέγων. τί δῆτα; εἰ πύκτασ ἢ παγκρατιαστὰσ ἐτρέφομεν ἤ τι τῶν τοιούτων ἕτερον ἀγωνισμάτων ἀθλοῦντασ, ἆρα εἰσ αὐτὸν ἂν ἀπηντῶμεν τὸν ἀγῶνα, ἐν τῷ πρόσθεν χρόνῳ οὐδενὶ καθ’ ἡμέραν προσμαχόμενοι; ἢ πύκται γε ὄντεσ παμπόλλασ ἂν ἡμέρασ ἔμπροσθεν τοῦ ἀγῶνοσ ἐμανθάνομέν τε ἂν μάχεσθαι καὶ διεπονούμεθα, μιμούμενοι πάντα ἐκεῖνα ὁπόσοισ ἐμέλλομεν εἰσ τότε χρήσεσθαι περὶ τῆσ νίκησ διαμαχόμενοι, καὶ ὡσ ἐγγύτατα τοῦ ὁμοίου ἰόντεσ, ἀντὶ ἱμάντων σφαίρασ ἂν περιεδούμεθα, ὅπωσ αἱ πληγαί τε καὶ αἱ τῶν πληγῶν εὐλάβειαι διεμελετῶντο εἰσ τὸ δυνατὸν ἱκανῶσ, εἴ τέ τισ ἡμῖν συγγυμναστῶν συνέβαινεν ἀπορία πλείων, ἆρ’ ἂν δείσαντεσ τὸν τῶν ἀνοήτων γέλωτα οὐκ ἂν ἐτολμῶμεν κρεμαννύντεσ εἴδωλον ἄψυχον γυμνάζεσθαι πρὸσ αὐτό; καὶ ἔτι πάντων τῶν τε ἐμψύχων καὶ τῶν ἀψύχων ἀπορήσαντέσ ποτε, ἐν ἐρημίᾳ συγγυμναστῶν ἆρά γε οὐκ ἐτολμήσαμεν ἂν αὐτοὶ πρὸσ ἡμᾶσ αὐτοὺσ σκιαμαχεῖν ὄντωσ;

ἢ τί ποτε ἄλλο τὴν τοῦ χειρονομεῖν μελέτην ἄν τισ φαίη γεγονέναι;

σχεδόν, ὦ ξένε, οὐδὲν ἄλλο γε πλὴν τοῦτο αὐτὸ ὃ σὺ νῦν ἔφθεγξαι. τί οὖν; τὸ τῆσ πόλεωσ ἡμῖν μάχιμον ἦ χεῖρόν τι παρασκευασάμενον τῶν τοιούτων ἀγωνιστῶν εἰσ τὸν μέγιστον τῶν ἀγώνων ἑκάστοτε τολμήσει παριέναι, διαμαχούμενον περὶ ψυχῆσ καὶ παίδων καὶ χρημάτων καὶ ὅλησ τῆσ πόλεωσ; καὶ τοῖσ μὲν τιμάσ, τοῖσ δὲ καὶ ἀτιμίασ διανέμων ὀρθῶσ, τὴν πόλιν ὅλην εἰσ τὸν ἀληθινὸν ἀγῶνα διὰ βίου παρασκευάζῃ χρησίμην, καὶ δὴ καί τινοσ ἀποθανόντοσ οὕτωσ, ὡσ ἀκουσίου τοῦ φόνου γενομένου, τιθῇ τὸν ἀποκτείναντα κατὰ νόμον καθαρθέντα καθαρὸν εἶναι χεῖρασ, ἡγούμενοσ ἀνθρώπων μὲν τελευτησάντων μὴ πολλῶν, ἑτέρουσ πάλιν οὐ χείρουσ φύσεσθαι, φόβου δὲ οἱο͂ν τελευτήσαντοσ, ἐν πᾶσιν τοῖσ τοιούτοισ βάσανον οὐχ εὑρήσειν τῶν τε ἀμεινόνων καὶ χειρόνων, οὐ σμικρῷ πόλει μεῖζον κακὸν ἐκείνου;

συμφαῖμεν ἂν ἡμεῖσ γε, ὦ ξένε, τὰ τοιαῦτα δεῖν καὶ νομοθετεῖν καὶ ἐπιτηδεύειν πόλιν ἅπασαν.

ἆρ’ οὖν γιγνώσκομεν ἅπαντεσ τὴν αἰτίαν διότι ποτὲ νῦν ἐν ταῖσ πόλεσιν ἡ τοιαύτη χορεία καὶ ἀγωνία σχεδὸν οὐδαμῇ οὐδαμῶσ ἐστιν, εἰ μὴ πάνυ τι σμικρά; ἢ φῶμεν δι’ ἀμαθίαν τῶν πολλῶν καὶ τῶν τιθέντων αὐτοῖσ τοὺσ νόμουσ; τάχ’ ἄν. οὐδαμῶσ, ὦ μακάριε Κλεινία·

δύο δὲ χρὴ φάναι τούτων αἰτίασ εἶναι καὶ μάλα ἱκανάσ. ποίασ; τὴν μὲν ὑπ’ ἔρωτοσ πλούτου πάντα χρόνον ἄσχολον ποιοῦντοσ τῶν ἄλλων ἐπιμελεῖσθαι πλὴν τῶν ἰδίων κτημάτων, ἐξ ὧν κρεμαμένη πᾶσα ψυχὴ πολίτου παντὸσ οὐκ ἄν ποτε δύναιτο τῶν ἄλλων ἐπιμέλειαν ἴσχειν πλὴν τοῦ καθ’ ἡμέραν κέρδουσ· τῶν δὲ ἄλλων καταγελᾷ.

φαγεῖν παντοδαπὰ καὶ πιεῖν ὡσαύτωσ καὶ ἀφροδισίων πᾶσαν πάντωσ παρασχεῖν πλησμονήν.

ὀρθῶσ. αὕτη μὲν τοίνυν, ἣν λέγω, μία κείσθω διακωλύουσα αἰτία τοῦ μήτε ἄλλο καλὸν μήτε τὰ πρὸσ τὸν πόλεμον ἱκανῶσ ἐῶσα ἀσκεῖν τὰσ πόλεισ, ἀλλ’ ἐμπόρουσ τε καὶ ναυκλήρουσ καὶ διακόνουσ πάντωσ τοὺσ φύσει κοσμίουσ τῶν ἀνθρώπων ἀπεργαζομένη, τοὺσ δὲ ἀνδρείουσ λῃστὰσ καὶ τοιχωρύχουσ καὶ ἱεροσύλουσ καὶ πολεμικοὺσ καὶ τυραννικοὺσ ποιοῦσα, καὶ μάλ’ ἐνίοτε οὐκ ἀφυεῖσ ὄντασ, δυστυχοῦντάσ γε μήν. πῶσ λέγεισ; πῶσ μὲν οὖν αὐτοὺσ οὐ λέγοιμ’ ἂν τὸ παράπαν δυστυχεῖσ, οἷσ γε ἀνάγκη διὰ βίου πεινῶσιν τὴν ψυχὴν ἀεὶ τὴν αὑτῶν διεξελθεῖν;

αὕτη μὲν τοίνυν μία· τὴν δὲ δὴ δευτέραν αἰτίαν τίνα λέγεισ, ὦ ξένε; καλῶσ ὑπέμνησασ. αὕτη μὲν δή, φῂσ σύ, μία, ἡ διὰ βίου ἄπληστοσ ζήτησισ, παρέχουσα ἄσχολον ἕκαστον, ἐμπόδιοσ γίγνεται τοῦ μὴ καλῶσ ἀσκεῖν τὰ περὶ τὸν πόλεμον ἑκάστουσ. ἔστω·

τὴν δὲ δὴ δευτέραν λέγε. μῶν οὐ λέγειν ἀλλὰ διατρίβειν δοκῶ δι’ ἀπορίαν; οὔκ, ἀλλὰ οἱο͂ν μισῶν δοκεῖσ ἡμῖν κολάζειν τὸ τοιοῦτον ἦθοσ μᾶλλον τοῦ δέοντοσ τῷ παραπεπτωκότι λόγῳ. κάλλιστα, ὦ ξένοι, ἐπεπλήξατε· καὶ τὸ μετὰ τοῦτο ἀκούοιτ’ ἄν, ὡσ ἐοίκε. λέγε μόνον. τὰσ οὐ πολιτείασ ἔγωγε αἰτίασ εἶναί φημι ἃσ πολλάκισ εἴρηκα ἐν τοῖσ πρόσθεν λόγοισ, δημοκρατίαν καὶ ὀλιγαρχίαν καὶ τυραννίδα. τούτων γὰρ δὴ πολιτεία μὲν οὐδεμία, στασιωτεῖαι δὲ πᾶσαι λέγοιντ’ ἂν ὀρθότατα·

ἑκόντων γὰρ ἑκοῦσα οὐδεμία, ἀλλ’ ἀκόντων ἑκοῦσα ἄρχει σὺν ἀεί τινι βίᾳ, φοβούμενοσ δὲ ἄρχων ἀρχόμενον οὔτε καλὸν οὔτε πλούσιον οὔτε ἰσχυρὸν οὔτ’ ἀνδρεῖον οὔτε τὸ παράπαν πολεμικὸν ἑκὼν ἐάσει γίγνεσθαί ποτε. ταῦτ’ οὖν ἐστι τὰ δύο πάντων μὲν σμικροῦ διαφερόντωσ αἴτια, τούτων δ’ οὖν ὄντωσ διαφέρει. τὸ δὲ τῆσ νῦν πολιτείασ, ἣν νομοθετούμενοι λέγομεν, ἐκπέφευγεν ἀμφότερα· σχολήν τε γὰρ ἄγει που μεγίστην, ἐλεύθεροί τε ἀπ’ ἀλλήλων εἰσί, φιλοχρήματοι δὲ ἥκιστ’ ἄν, οἶμαι, γίγνοιντ’ ἂν ἐκ τούτων τῶν νόμων, ὥστ’ εἰκότωσ ἅμα καὶ κατὰ λόγον ἡ τοιαύτη κατάστασισ πολιτείασ μόνη δέξαιτ’ ἂν τῶν νῦν τὴν διαπερανθεῖσαν παιδείαν τε ἅμα καὶ παιδιὰν πολεμικήν, ἀποτελεσθεῖσαν ὀρθῶσ τῷ λόγῳ.

καλῶσ. ἆρ’ οὖν οὐ τούτοισ ἐφεξῆσ ἐστιν μνησθῆναί ποτε περὶ ἁπάντων τῶν ἀγώνων τῶν γυμνικῶν, ὡσ ὅσα μὲν αὐτῶν πρὸσ πόλεμόν ἐστιν ἀγωνίσματα ἐπιτηδευτέον καὶ θετέον ἆθλα νικητήρια, ὅσα δὲ μή, χαίρειν ἐατέον; ἃ δ’ ἔστιν, ἐξ ἀρχῆσ ἄμεινον ῥηθῆναί τε καὶ νομοθετηθῆναι.

καὶ πρῶτον μὲν τὰ περὶ δρόμον καὶ τάχοσ ὅλωσ ἆρ’ οὐ θετέον; θετέον. ἔστι γοῦν πάντων πολεμικώτατον ἡ σώματοσ ὀξύτησ πάντωσ, ἡ μὲν ἀπὸ τῶν ποδῶν, ἡ δὲ καὶ ἀπὸ τῶν χειρῶν· φυγεῖν μὲν καὶ ἑλεῖν ἡ τῶν ποδῶν, ἡ δ’ ἐν ταῖσ συμπλοκαῖσ μάχη καὶ σύστασισ ἰσχύοσ καὶ ῥώμησ δεομένη.

τί μήν; οὐ μὴν χωρίσ γε ὅπλων οὐδετέρα τὴν μεγίστην ἔχει χρείαν. πῶσ γὰρ ἄν; σταδιοδρόμον δὴ πρῶτον ὁ κῆρυξ ἡμῖν, καθάπερ νῦν, ἐν τοῖσ ἀγῶσι παρακαλεῖ, ὁ δὲ εἴσεισιν ὅπλα ἔχων· ψιλῷ δὲ ἆθλα οὐ θήσομεν ἀγωνιστῇ. ὁ τὸν δίαυλον, καὶ τρίτοσ ὁ τὸν ἐφίππιον, καὶ δὴ καὶ τέταρτοσ ὁ τὸν δόλιχον, καὶ πέμπτοσ δὲ ὃν ἀφήσομεν πρῶτον ὡπλισμένον, ἑξήκοντα μὲν σταδίων μῆκοσ πρὸσ ἱερὸν Ἄρεώσ τι καὶ πάλιν, βαρύτερον, ὁπλίτην ἐπονομάζοντεσ, λειοτέρασ ὁδοῦ διαμιλλώμενον, τὸν δὲ ἄλλον, τοξότην πᾶσαν τοξικὴν ἔχοντα στολήν, σταδίων δὲ ἑκατὸν πρὸσ Ἀπόλλωνόσ τε καὶ Ἀρτέμιδοσ ἱερὸν τὴν δι’ ὀρῶν τε καὶ παντοίασ χώρασ ἁμιλλώμενον·

καὶ τιθέντεσ τὸν ἀγῶνα μενοῦμεν τούτουσ, ἑώσ ἂν ἔλθωσι, καὶ τῷ νικῶντι τὰ νικητήρια δώσομεν ἑκάστων.

ὀρθῶσ. τριττὰ δὴ ταῦτα ἀθλήματα διανοηθῶμεν, ἓν μὲν παιδικόν, ἓν δὲ ἀγενείων, ἓν δὲ ἀνδρῶν· καὶ τοῖσ μὲν τῶν ἀγενείων τὰ δύο τῶν τριῶν τοῦ μήκουσ τοῦ δρόμου θήσομεν, τοῖσ δὲ παισὶ τὰ τούτων ἡμίσεα, τοξόταισ τε καὶ ὁπλίταισ ἁμιλλωμένοισ, γυναιξὶν δέ, κόραισ μὲν ἀνήβοισ γυμναῖσ στάδιον καὶ δίαυλον καὶ ἐφίππιον καὶ δόλιχον, ἐν αὐτῷ τῷ δρόμῳ ἁμιλλωμέναισ, ταῖσ δὲ τριακαιδεκέτεσι μέχρι γάμου μενούσαισ κοινωνίασ μὴ μακρότερον εἴκοσι ἐτῶν μηδ’ ἔλαττον ὀκτωκαίδεκα· πρεπούσῃ δὲ στολῇ ταύτασ ἐσταλμένασ καταβατέον ἐπὶ τὴν ἅμιλλαν τούτων τῶν δρόμων.

καὶ τὰ μὲν περὶ δρόμουσ ἀνδράσι τε καὶ γυναιξὶ ταῦτα ἔστω· τὰ δὲ κατ’ ἰσχύν, ἀντὶ μὲν πάλησ καὶ τῶν τοιούτων, τὰ νῦν ὅσα βαρέα, τὴν ἐν τοῖσ ὅπλοισ μάχην, ἕνα τε πρὸσ ἕνα διαμαχομένουσ καὶ δύο πρὸσ δύο, καὶ μέχρι δέκα πρὸσ δέκα διαμιλλωμένουσ ἀλλήλοισ. ἃ δὲ τὸν μὴ παθόντα ἢ ποιήσαντα δεῖ νικᾶν καὶ εἰσ ὁπόσα, καθάπερ νῦν ἐν τῇ πάλῃ διενομοθετήσαντο οἱ περὶ τὴν πάλην αὐτὴν τί τοῦ καλῶσ παλαίοντοσ ἔργον καὶ μὴ καλῶσ, ταὐτὸν δὴ καὶ τοὺσ περὶ ὁπλομαχίαν ἄκρουσ παρακαλοῦντασ, χρὴ τούτουσ συννομοθετεῖν κελεύειν τίσ νικᾶν ἄρα δίκαιοσ περὶ ταύτασ αὖ τὰσ μάχασ, ὅτι μὴ παθὼν ἢ δράσασ, καὶ τὸν ἡττώμενον ὡσαύτωσ ἥτισ διακρίνει τάξισ.

ταὐτὰ δὲ καὶ περὶ τῶν θηλειῶν ἔστω νομοθετούμενα τῶν μέχρι γάμου.

πελταστικὴν δὲ ὅλην ἀντιστήσαντασ δεῖ τῇ τοῦ παγκρατίου μάχῃ, τόξοισ καὶ πέλταισ καὶ ἀκοντίοισ καὶ λίθῳ ἐκ χειρόσ τε καὶ σφενδόναισ ἁμιλλωμένων, διαθεμένουσ αὖ περὶ τούτων νόμουσ, τῷ κάλλιστα ἀποδιδόντι τὰ περὶ ταῦτα νόμιμα τὰ γέρα καὶ τὰσ νίκασ διανέμειν. τὸ δὲ μετὰ ταῦτα ἵππων δὴ περὶ ἀγῶνοσ γίγνοιτο ἑξῆσ ἂν νομοθετούμενα· ἵππων δὲ ἡμῖν χρεία μὲν οὔτε τισ πολλῶν οὔτε πολλή, κατά γε δὴ Κρήτην, ὥστε ἀναγκαῖον καὶ τὰσ σπουδὰσ ἐλάττουσ γίγνεσθαι τάσ τε ἐν τῇ τροφῇ καὶ τὰσ περὶ ἀγωνίαν αὐτῶν.

ἁρ́ματοσ μὲν οὖν καὶ τὸ παράπαν οὔτε τισ τροφεὺσ ἡμῖν ἐστιν οὔτε τισ φιλοτιμία πρὸσ ταῦτα οὐδενὶ γίγνοιτ’ ἂν λόγον ἔχουσα, ὥστε τούτου μὲν ἀγωνιστάσ, οὐκ ἐπιχώριον, ἔσται τιθέντασ νοῦν μήτε ἔχειν μήτε δοκεῖν κεκτῆσθαι· μονίπποισ δὲ ἆθλα τιθέντεσ, πώλοισ τε ἀβόλοισ καὶ τελείων τε καὶ ἀβόλων τοῖσ μέσοισ καὶ αὐτοῖσ δὴ τοῖσ τέλοσ ἔχουσι, κατὰ φύσιν τῆσ χώρασ ἂν τὴν ἱππικὴν παιδιὰν ἀποδιδοῖμεν.

ἔστω δὴ τούτων τε αὐτῶν κατὰ νόμον ἅμιλλά τε καὶ φιλονικία, φυλάρχοισ τε καὶ ἱππάρχοισ δεδομένη κοινὴ κρίσισ ἁπάντων τῶν τε δρόμων αὐτῶν καὶ τῶν καταβαινόντων μεθ’ ὅπλων· ψιλοῖσ δὲ ὅπλων οὔτ’ ἐν τοῖσ γυμνικοῖσ οὔτε ἐνταῦθα τιθέντεσ ἀγωνίασ ὀρθῶσ ἂν νομοθετοῖμεν. τοξότησ δὲ ἀφ’ ἵππων Κρὴσ οὐκ ἄχρηστοσ, οὐδ’ ἀκοντιστήσ, ὥστε ἔστω καὶ τούτων παιδιᾶσ χάριν ἔρισ τε καὶ ἀγωνία.

θηλείασ δὲ περὶ τούτων νόμοισ μὲν καὶ ἐπιτάξεσιν οὐκ ἄξια βιάζεσθαι τῆσ κοινωνίασ· ἐὰν δὲ ἐξ αὐτῶν τῶν ἔμπροσθεν παιδευμάτων εἰσ ἔθοσ ἰόντων ἡ φύσισ ἐνδέχηται καὶ μὴ δυσχεραίνῃ παῖδασ ἢ παρθένουσ κοινωνεῖν, ἐᾶν καὶ μὴ ψέγειν. ἀγωνία δὴ νῦν ἤδη καὶ μάθησισ γυμναστικῆσ, ὅσα τε ἐν ἀγῶσιν καὶ ὅσα καθ’ ἡμέραν <ἐν> διδασκάλων ἐκπονούμεθα, πάντωσ ἤδη πέρασ ἔχει.

καὶ δὴ καὶ μουσικῆσ τὰ μὲν πλεῖστα ὡσαύτωσ διαπεπέρανται, τὰ δὲ ῥαψῳδῶν καὶ τῶν τούτοισ ἑπομένων, καὶ ὅσαι ἐν ἑορταῖσ ἅμιλλαι χορῶν ἀναγκαῖαι γίγνεσθαι, ταχθέντων τοῖσ θεοῖσ τε καὶ τοῖσ μετὰ θεῶν μηνῶν καὶ ἡμερῶν καὶ ἐνιαυτῶν, κοσμηθήσονται τότε, εἴτε τριετηρίδεσ εἴτε αὖ καὶ διὰ πέμπτων ἐτῶν, εἴθ’ ὅπῃ καὶ ὅπωσ ἔννοιαν διδόντων τῶν θεῶν τάξεωσ πέρι διανεμηθῶσιν·

τότε καὶ τοὺσ μουσικῆσ ἀγῶνασ χρὴ προσδοκᾶν κατὰ μέροσ ἀγωνιεῖσθαι ταχθέντασ ὑπό τε ἀθλοθετῶν καὶ τοῦ παιδευτοῦ τῶν νέων καὶ τῶν νομοφυλάκων, εἰσ κοινὸν περὶ αὐτῶν τούτων συνελθόντων καὶ γενομένων νομοθετῶν αὐτῶν, τοῦ τε πότε καὶ τίνεσ καὶ μετὰ τίνων τοὺσ ἀγῶνασ ποιήσονται περὶ ἁπάντων χορῶν καὶ χορείασ.

οἱᾶ δὲ ἕκαστα αὐτῶν εἶναι δεῖ κατὰ λόγον καὶ κατ’ ᾠδὰσ καὶ καθ’ ἁρμονίασ ῥυθμοῖσ κραθείσασ καὶ ὀρχήσεσι, πολλάκισ εἴρηται τῷ πρώτῳ νομοθέτῃ, καθ’ ἃ τοὺσ δευτέρουσ δεῖ μεταδιώκοντασ νομοθετεῖν, καὶ τοὺσ ἀγῶνασ πρεπόντωσ ἑκάστοισ θύμασιν ἐν χρόνοισ προσήκουσι νείμαντασ, ἑορτὰσ ἀποδοῦναι τῇ πόλει ἑορτάζειν. ταῦτα μὲν οὖν καὶ ἄλλα τοιαῦτα οὔτε χαλεπὸν γνῶναι τίνα τρόπον χρὴ τάξεωσ ἐννόμου λαγχάνειν, οὐδ’ αὖ μετατιθέμενα ἔνθα ἢ ἔνθα μέγα τῇ πόλει κέρδοσ ἢ ζημίαν ἂν φέροι·

ἃ δὲ μὴ σμικρὸν διαφέρει, πείθειν τε χαλεπόν, θεοῦ μὲν μάλιστα ἔργον, εἴ πωσ οἱο͂́ν τε ἦν ἐπιτάξεισ αὐτὰσ παρ’ ἐκείνου γίγνεσθαι, νῦν δὲ ἀνθρώπου τολμηροῦ κινδυνεύει δεῖσθαί τινοσ, ὃσ παρρησίαν διαφερόντωσ τιμῶν ἐρεῖ τὰ δοκοῦντα ἄριστ’ εἶναι πόλει καὶ πολίταισ, ἐν ψυχαῖσ διεφθαρμέναισ τὸ πρέπον καὶ ἑπόμενον πάσῃ τῇ πολιτείᾳ τάττων, ἐναντία λέγων ταῖσ μεγίσταισιν ἐπιθυμίαισ καὶ οὐκ ἔχων βοηθὸν ἄνθρωπον οὐδένα, λόγῳ ἑπόμενοσ μόνῳ μόνοσ.

τίν’ αὖ νῦν, ὦ ξένε, λόγον λέγομεν;

οὐ γάρ πω μανθάνομεν. εἰκότωσ γε· ἀλλὰ δὴ πειράσομαι ἐγὼ φράζειν ὑμῖν ἔτι σαφέστερον. ὡσ γὰρ εἰσ παιδείαν ἦλθον τῷ λόγῳ, εἶδον νέουσ τε καὶ νέασ ὁμιλοῦντασ φιλοφρόνωσ ἀλλήλοισ· εἰσῆλθεν δή με, οἱο͂ν εἰκόσ, φοβηθῆναι, συννοήσαντα τί τισ χρήσεται τῇ τοιαύτῃ πόλει ἐν ᾗ δὴ νέοι μὲν νέαι τε εὐτρεφεῖσ εἰσί, πόνων δὲ σφοδρῶν καὶ ἀνελευθέρων, οἳ μάλιστα ὕβριν σβεννύασιν, ἀργοί, θυσίαι δὲ καὶ ἑορταὶ καὶ χοροὶ πᾶσιν μέλουσιν διὰ βίου. τίνα δή ποτε τρόπον ἐν ταύτῃ τῇ πόλει ἀφέξονται τῶν πολλοὺσ δὴ πολλὰ ἐπιθυμιῶν εἰσ ἔσχατα βαλλουσῶν, ὧν ἂν ὁ λόγοσ προστάττῃ ἀπέχεσθαι, νόμοσ ἐπιχειρῶν γίγνεσθαι;

γὰρ μὴ πλουτεῖν τε ἐξεῖναι ὑπερβαλλόντωσ ἀγαθὸν πρὸσ τὸ σωφρονεῖν οὐ σμικρόν, καὶ πᾶσα ἡ παιδεία μετρίουσ πρὸσ τὰ τοιαῦτ’ εἴληφεν νόμουσ, καὶ πρὸσ τούτοισ ἡ τῶν ἀρχόντων ὄψισ διηναγκασμένη μὴ ἀποβλέπειν ἄλλοσε, τηρεῖν δ’ ἀεί, τοὺσ νέουσ τ’ αὐτούσ, πρὸσ μὲν τὰσ ἄλλασ ἐπιθυμίασ, ὅσα γε ἀνθρώπινα, μέτρον ἔχει ‐ τὰ δὲ δὴ τῶν ἐρώτων παίδων τε ἀρρένων καὶ θηλειῶν καὶ γυναικῶν ἀνδρῶν καὶ ἀνδρῶν γυναικῶν ὅθεν δὴ μυρία γέγονεν ἀνθρώποισ ἰδίᾳ καὶ ὅλαισ πόλεσιν, πῶσ τισ τοῦτο διευλαβοῖτ’ ἄν, καὶ τί τεμὼν φάρμακον τούτοισ ἑκάστοισ τοῦ τοιούτου κινδύνου διαφυγὴν εὑρήσει;

πάντωσ οὐ ῥᾴδιον, ὦ Κλεινία.

καὶ γὰρ οὖν πρὸσ μὲν ἄλλα οὐκ ὀλίγα ἡ Κρήτη τε ἡμῖν ὅλη καὶ ἡ Λακεδαίμων βοήθειαν ἐπιεικῶσ οὐ σμικρὰν συμβάλλονται τιθεῖσι νόμουσ ἀλλοίουσ τῶν πολλῶν τρόπων, περὶ δὲ τῶν ἐρώτων ‐ αὐτοὶ γάρ ἐσμεν ‐ ἐναντιοῦνται παντάπασιν. γάρ τισ ἀκολουθῶν τῇ φύσει θήσει τὸν πρὸ τοῦ Λαί̈ου νόμον, λέγων ὡσ ὀρθῶσ εἶχεν τὸ τῶν ἀρρένων καὶ νέων μὴ κοινωνεῖν καθάπερ θηλειῶν πρὸσ μεῖξιν ἀφροδισίων, μάρτυρα παραγόμενοσ τὴν τῶν θηρίων φύσιν καὶ δεικνὺσ πρὸσ τὰ τοιαῦτα οὐχ ἁπτόμενον ἄρρενα ἄρρενοσ διὰ τὸ μὴ φύσει τοῦτο εἶναι, τάχ’ ἂν χρῷτο πιθανῷ λόγῳ, καὶ ταῖσ ὑμετέραισ πόλεσιν οὐδαμῶσ συμφωνοῖ.

πρὸσ δὲ τούτοισ, ὃ διὰ παντόσ φαμεν δεῖν τὸν νομοθέτην τηρεῖν, τοῦτο ἐν τούτοισ οὐχ ὁμολογεῖ. ζητοῦμεν γὰρ ἀεὶ δὴ τί τῶν τιθεμένων πρὸσ ἀρετὴν φέρει καὶ τί μή· φέρε δή, τοῦτο ἐὰν συγχωρῶμεν καλὸν ἢ μηδαμῶσ αἰσχρὸν νομοθετεῖσθαι τὰ νῦν, τί μέροσ ἡμῖν συμβάλλοιτ’ ἂν πρὸσ ἀρετήν;

πότερον ἐν τῇ τοῦ πεισθέντοσ ψυχῇ γιγνόμενον ἐμφύσεται τὸ τῆσ ἀνδρείασ ἦθοσ, ἢ ἐν τῇ τοῦ πείσαντοσ τὸ τῆσ σώφρονοσ ἰδέασ γένοσ; ἢ ταῦτα μὲν οὐδεὶσ ἂν πεισθείη ποτέ, μᾶλλον δὲ ἅπαν τούτου τοὐναντίον, τοῦ μὲν ταῖσ ἡδοναῖσ ὑπείκοντοσ καὶ καρτερεῖν οὐ δυναμένου ψέξει πᾶσ τὴν μαλακίαν, τοῦ δ’ εἰσ μίμησιν τοῦ θήλεοσ ἰόντοσ τὴν τῆσ εἰκόνοσ ὁμοιότητα ἆρ’ οὐ μέμψεται; τίσ οὖν ἀνθρώπων τοῦτο ὂν τοιοῦτον νομοθετήσει;

σχεδὸν οὐδείσ, ἔχων γε ἐν τῷ νῷ νόμον ἀληθῆ. πῶσ οὖν φαμεν ἀληθὲσ τοῦτο εἶναι; τὴν τῆσ φιλίασ τε καὶ ἐπιθυμίασ ἅμα καὶ τῶν λεγομένων ἐρώτων φύσιν ἰδεῖν ἀναγκαῖον, εἰ μέλλει τισ ταῦτα ὀρθῶσ διανοηθήσεσθαι· δύο γὰρ ὄντα αὐτά, καὶ ἐξ ἀμφοῖν τρίτον ἄλλο εἶδοσ, ἓν ὄνομα περιλαβὸν πᾶσαν ἀπορίαν καὶ σκότον ἀπεργάζεται.

πῶσ; φίλον μέν που καλοῦμεν ὅμοιον ὁμοίῳ κατ’ ἀρετὴν καὶ ἴσον ἴσῳ, φίλον δ’ αὖ καὶ τὸ δεόμενον τοῦ πεπλουτηκότοσ, ἐναντίον ὂν τῷ γένει· ὅταν δὲ ἑκάτερον γίγνηται σφοδρόν, ἔρωτα ἐπονομάζομεν. ὀρθῶσ.

φιλία τοίνυν ἡ μὲν ἀπὸ ἐναντίων δεινὴ καὶ ἀγρία καὶ τὸ κοινὸν οὐ πολλάκισ ἔχουσα ἐν ἡμῖν, ἡ δ’ ἐκ τῶν ὁμοίων ἥμερόσ τε καὶ κοινὴ διὰ βίου· μεικτὴ δὲ ἐκ τούτων γενομένη πρῶτον μὲν καταμαθεῖν οὐ ῥᾳδία, τί ποτε βούλοιτ’ ἂν αὑτῷ γενέσθαι τὸν τρίτον ἔρωτά τισ ἔχων τοῦτον, ἔπειτα εἰσ τοὐναντίον ὑπ’ ἀμφοῖν ἑλκόμενοσ ἀπορεῖ, τοῦ μὲν κελεύοντοσ τῆσ ὡρ́ασ ἅπτεσθαι, τοῦ δὲ ἀπαγορεύοντοσ. ὁ μὲν γὰρ τοῦ σώματοσ ἐρῶν, καὶ τῆσ ὡρ́ασ καθάπερ ὀπώρασ πεινῶν, ἐμπλησθῆναι παρακελεύεται ἑαυτῷ, τιμὴν οὐδεμίαν ἀπονέμων τῷ τῆσ ψυχῆσ ἤθει τοῦ ἐρωμένου· ὁ δὲ πάρεργον μὲν τὴν τοῦ σώματοσ ἐπιθυμίαν ἔχων, ὁρῶν δὲ μᾶλλον ἢ ἐρῶν, τῇ ψυχῇ δὲ ὄντωσ τῆσ ψυχῆσ ἐπιτεθυμηκώσ, ὕβριν ἥγηται τὴν περὶ τὸ σῶμα τοῦ σώματοσ πλησμονήν, τὸ σῶφρον δὲ καὶ ἀνδρεῖον καὶ μεγαλοπρεπὲσ καὶ τὸ φρόνιμον αἰδούμενοσ ἅμα καὶ σεβόμενοσ, ἁγνεύειν ἀεὶ μεθ’ ἁγνεύοντοσ τοῦ ἐρωμένου βούλοιτ’ ἄν·

ὁ δὲ μειχθεὶσ ἐξ ἀμφοῖν τρίτοσ ἔρωσ οὗτόσ ἐσθ’ ὃν νῦν διεληλύθαμεν ὡσ τρίτον.

ὄντων δὲ τούτων τοσούτων, πότερον ἅπαντασ δεῖ κωλύειν τὸν νόμον, ἀπείργοντα μὴ γίγνεσθαι ἐν ἡμῖν, ἢ δῆλον ὅτι τὸν μὲν ἀρετῆσ ὄντα καὶ τὸν νέον ἐπιθυμοῦντα ὡσ ἄριστον γίγνεσθαι βουλοίμεθ’ ἂν ἡμῖν ἐν τῇ πόλει ἐνεῖναι, τοὺσ δὲ δύο, εἰ δυνατὸν εἰή, κωλύοιμεν ἄν; ἢ πῶσ λέγομεν, ὦ φίλε Μέγιλλε; πάντῃ τοι καλῶσ, ὦ ξένε, περὶ αὐτῶν τούτων εἴρηκασ τὰ νῦν. ἐοίκά γε, ὅπερ καὶ ἐτόπαζον, τυχεῖν τῆσ σῆσ, ὦ φίλε, συνῳδίασ· τὸν δὲ νόμον ὑμῶν, ὅτι νοεῖ περὶ τὰ τοιαῦτα, οὐδέν με ἐξετάζειν δεῖ, δέχεσθαι δὲ τὴν τῷ λόγῳ συγχώρησιν.

Κλεινίᾳ δὲ μετὰ ταῦτα καὶ εἰσ αὖθισ περὶ αὐτῶν τούτων πειράσομαι ἐπᾴδων πείθειν. τὸ δέ μοι δεδομένον ὑπὸ σφῷν ἴτω, καὶ διεξέλθωμεν πάντωσ τοὺσ νόμουσ. ὀρθότατα λέγεισ. τέχνην δή τιν’ αὖ τούτου τοῦ νόμου τῆσ θέσεωσ ἐν τῷ νῦν παρόντι τὴν μὲν ῥᾳδίαν ἔχω, τὴν δ’ αὖ τινα τρόπον παντάπασιν ὡσ οἱο͂́ν τε χαλεπωτάτην. πῶσ δὴ λέγεισ;

ἴσμεν που καὶ τὰ νῦν τοὺσ πλείστουσ τῶν ἀνθρώπων, καίπερ παρανόμουσ ὄντασ, ὡσ εὖ τε καὶ ἀκριβῶσ εἴργονται τῆσ τῶν καλῶν συνουσίασ οὐκ ἄκοντεσ, ὡσ οἱο͂́ν τε δὲ μάλιστα ἑκόντεσ. πότε λέγεισ; ὅταν ἀδελφὸσ ἢ ἀδελφή τῳ γένωνται καλοί. καὶ περὶ ὑέοσ ἢ θυγατρὸσ ὁ αὐτὸσ νόμοσ ἄγραφοσ ὢν ὡσ οἱο͂́ν τε ἱκανώτατα φυλάττει μήτε φανερῶσ μήτε λάθρᾳ συγκαθεύδοντα ἤ πωσ ἄλλωσ ἀσπαζόμενον ἅπτεσθαι τούτων· ἀλλ’ οὐδ’ ἐπιθυμία ταύτησ τῆσ συνουσίασ τὸ παράπαν εἰσέρχεται τοὺσ πολλούσ.

ἀληθῆ λέγεισ. οὐκοῦν σμικρὸν ῥῆμα κατασβέννυσι πάσασ τὰσ τοιαύτασ ἡδονάσ; τὸ ποῖον δὴ λέγεισ; τὸ ταῦτα εἶναι φάναι μηδαμῶσ ὅσια, θεομισῆ δὲ καὶ αἰσχρῶν αἴσχιστα. τὸ δ’ αἴτιον ἆρ’ οὐ τοῦτ’ ἐστί, τὸ μηδένα ἄλλωσ λέγειν αὐτά, ἀλλ’ εὐθὺσ γενόμενον ἡμῶν ἕκαστον ἀκούειν τε λεγόντων ἀεὶ καὶ πανταχοῦ ταῦτα, ἐν γελοίοισ τε ἅμα ἐν πάσῃ τε σπουδῇ τραγικῇ λεγομένῃ πολλάκισ, ὅταν ἢ Θυέστασ ἤ τινασ Οἰδίποδασ εἰσάγωσιν, ἢ Μακαρέασ τινὰσ ἀδελφαῖσ μειχθέντασ λαθραίωσ, ὀφθέντασ δὲ ἑτοίμωσ θάνατον αὑτοῖσ ἐπιτιθέντασ δίκην τῆσ ἁμαρτίασ;

ὀρθότατα λέγεισ τό γε τοσοῦτον, ὅτι τὸ τῆσ φήμησ θαυμαστήν τινα δύναμιν εἴληχεν, ὅταν μηδεὶσ μηδαμῶσ ἄλλωσ ἀναπνεῖν ἐπιχειρήσῃ ποτὲ παρὰ τὸν νόμον. οὐκοῦν ὀρθὸν τὸ νυνδὴ ῥηθέν, ὅτι νομοθέτῃ, βουλομένῳ τινὰ ἐπιθυμίαν δουλώσασθαι τῶν διαφερόντωσ τοὺσ ἀνθρώπουσ δουλουμένων, ῥᾴδιον γνῶναί γε ὅντινα τρόπον χειρώσαιτο ἄν·

ὅτι καθιερώσασ ταύτην τὴν φήμην παρὰ πᾶσι, δούλοισ τε καὶ ἐλευθέροισ καὶ παισὶ καὶ γυναιξὶ καὶ ὅλῃ τῇ πόλει κατὰ τὰ αὐτά, οὕτω τὸ βεβαιότατον ἀπειργασμένοσ ἔσται περὶ τοῦτον τὸν νόμον. πάνυ μὲν οὖν·

ὅπωσ δὲ αὖ τὸ τοιοῦτον ἐθέλοντασ λέγειν πάντασ δυνατὸν ἔσται ποτὲ παρασχεῖν ‐ καλῶσ ὑπέλαβεσ· αὐτὸ γὰρ τοῦτο ἦν τὸ παρ’ ἐμοῦ λεχθέν, ὅτι τέχνην ἐγὼ πρὸσ τοῦτον τὸν νόμον ἔχοιμι τοῦ κατὰ φύσιν χρῆσθαι τῇ τῆσ παιδογονίασ συνουσίᾳ, τοῦ μὲν ἄρρενοσ ἀπεχομένουσ, μὴ κτείνοντάσ τε ἐκ προνοίασ τὸ τῶν ἀνθρώπων γένοσ, μηδ’ εἰσ πέτρασ τε καὶ λίθουσ σπείροντασ, οὗ μήποτε φύσιν τὴν αὑτοῦ ῥιζωθὲν λήψεται γόνιμον, ἀπεχομένουσ δὲ ἀρούρασ θηλείασ πάσησ ἐν ᾗ μὴ βούλοιο ἄν σοι φύεσθαι τὸ σπαρέν. ὁ δὴ νόμοσ οὗτοσ διηνεκὴσ μὲν γενόμενοσ ἅμα καὶ κρατήσασ, καθάπερ νῦν περὶ τὰσ τῶν γονέων συμμείξεισ κρατεῖ, ἐὰν καὶ περὶ τὰσ ἄλλασ νικήσῃ δικαίωσ, μυρία ἀγαθὰ ἔχει. κατὰ φύσιν μὲν γὰρ πρῶτον κεῖται, λύττησ δὲ ἐρωτικῆσ καὶ μανίασ καὶ μοιχειῶν πασῶν καὶ πωμάτων καὶ σίτων εἴργεσθαι ποιεῖ τῶν ἀμέτρων πάντων, γυναιξί τε αὑτῶν οἰκείουσ εἶναι φίλουσ·

ἄλλα τε πάμπολλα ἀγαθὰ γίγνοιτ’ ἄν, εἰ τοῦ νόμου τισ τούτου δύναιτο ἐγκρατὴσ εἶναι.

τάχα δ’ ἂν ἡμῖν τισ παραστὰσ ἀνὴρ σφοδρὸσ καὶ νέοσ, πολλοῦ σπέρματοσ μεστόσ, ἀκούων τιθεμένου τοῦ νόμου λοιδορήσειεν ἂν ὡσ ἀνόητα καὶ ἀδύνατα τιθέντων νόμιμα, καὶ βοῆσ πάντα ἐμπλήσειε· πρὸσ ἃ δὴ καὶ βλέψασ ἐγὼ τοῦτο εἶπον τὸ ῥῆμα, ὥσ τινα τέχνην κεκτῄμην, τῇ μὲν ῥᾴστην ἁπασῶν, τῇ δὲ χαλεπωτάτην, πρὸσ τὸ τοῦτον τεθέντα ἐμμεῖναι τὸν νόμον. νοῆσαι μὲν γὰρ δὴ ῥᾷστον ὡσ δυνατόν τέ ἐστιν καὶ ὅπῃ ‐ φαμὲν γὰρ δὴ καθιερωθὲν τοῦτο ἱκανῶσ τὸ νόμιμον πᾶσαν ψυχὴν δουλώσεσθαι καὶ παντάπασιν μετὰ φόβου ποιήσειν πείθεσθαι τοῖσ τεθεῖσιν νόμοισ ‐ ἀλλὰ γὰρ εἰσ τοῦτο προβέβηκε νῦν, ὥστ’ οὐδ’ ἂν τότε γενέσθαι δοκεῖ, καθάπερ τὸ τῶν συσσιτίων ἐπιτήδευμα ἀπιστεῖται μὴ δυνατὸν εἶναι δύνασθαι διὰ βίου πόλιν ὅλην ζῆν πράττουσαν τοῦτο, ἐλεγχθὲν δ’ ἔργῳ καὶ γενόμενον παρ’ ὑμῖν, ὅμωσ ἔτι τό γε γυναικῶν οὐδὲ ἐν ταῖσ ὑμετέραισ πόλεσιν δοκεῖ φύσιν ἔχειν γίγνεσθαι.

ταύτῃ δ’ αὖ, διὰ τὴν τῆσ ἀπιστίασ ῥώμην, εἴρηκα ἀμφότερα ταῦτα εἶναι παγχάλεπα μεῖναι κατὰ νόμον.

ὀρθῶσ γε σὺ λέγων. ὡσ δ’ οὖν οὐκ ἔστιν ὑπὲρ ἄνθρωπον, οἱο͂́ν τε δὲ γενέσθαι, βούλεσθε ὑμῖν πειραθῶ τινα λόγον ἐχόμενον πιθανότητοσ εἰπεῖν τινοσ; πῶσ γὰρ οὔ; πότερον οὖν τισ ἀφροδισίων ῥᾷον ἂν ἀπέχοιτο, καὶ τὸ ταχθὲν ἐθέλοι περὶ αὐτὰ μετρίωσ ποιεῖν, εὖ τὸ σῶμα ἔχων καὶ μὴ ἰδιωτικῶσ, ἢ φαύλωσ;

πολύ που μᾶλλον μὴ ἰδιωτικῶσ. ἆρ’ οὖν οὐκ ἴσμεν τὸν Ταραντῖνον Ἴκκον ἀκοῇ διὰ τὸν Ὀλυμπίασί τε ἀγῶνα καὶ τούσ γε ἄλλουσ; ὧν διὰ φιλονικίαν, καὶ τέχνην καὶ τὸ μετὰ τοῦ σωφρονεῖν ἀνδρεῖον ἐν τῇ ψυχῇ κεκτημένοσ, ὡσ λόγοσ, οὔτε τινὸσ πώποτε γυναικὸσ ἥψατο οὐδ’ αὖ παιδὸσ ἐν ὅλῃ τῇ τῆσ ἀσκήσεωσ ἀκμῇ·

καὶ δὴ καὶ Κρίσωνα καὶ Ἀστύλον καὶ Διόπομπον καὶ ἄλλουσ παμπόλλουσ ὁ αὐτόσ που λόγοσ ἔχει. καίτοι τῶν γ’ ἐμῶν καὶ σῶν πολιτῶν, ὦ Κλεινία, πολὺ κάκιον ἦσαν πεπαιδευμένοι τὰσ ψυχάσ, τὰ δὲ σώματα πολὺ μᾶλλον σφριγῶντεσ. ἀληθῆ ταῦτα λέγεισ ὅτι σφόδρα ὑπὸ τῶν παλαιῶν ἐστιν εἰρημένα περὶ τούτων τῶν ἀθλητῶν ὡσ ὄντωσ ποτὲ γενόμενα.

τί οὖν; οἱ μὲν ἄρα νίκησ ἕνεκα πάλησ καὶ δρόμων καὶ τῶν τοιούτων ἐτόλμησαν ἀπέχεσθαι λεγομένου πράγματοσ ὑπὸ τῶν πολλῶν εὐδαίμονοσ, οἱ δὲ ἡμέτεροι παῖδεσ ἀδυνατήσουσι καρτερεῖν πολὺ καλλίονοσ ἕνεκα νίκησ, ἣν ἡμεῖσ καλλίστην ἐκ παίδων πρὸσ αὐτοὺσ λέγοντεσ ἐν μύθοισ τε καὶ ἐν ῥήμασιν καὶ ἐν μέλεσιν ᾄδοντεσ, ὡσ εἰκόσ, κηλήσομεν; ποίασ;

τῆσ τῶν ἡδονῶν νίκησ ἐγκρατεῖσ ὄντασ ἂν ζῆν εὐδαιμόνωσ, ἡττωμένουσ δὲ τοὐναντίον ἅπαν. πρὸσ δὲ τούτοισ ἔτι φόβοσ ὁ τοῦ μηδαμῇ μηδαμῶσ ὅσιον αὐτὸ εἶναι δύναμιν ἡμῖν οὐκ ἄρα ἕξει κρατεῖν ὧν ἄλλοι κεκρατήκασι τούτων ὄντεσ χείρονεσ; εἰκὸσ γοῦν. πέρι, διὰ κάκην δὲ τὴν τῶν πολλῶν εἰσ ἀπορίαν ἐπέσομεν, φημὶ τὸ μὲν ἡμέτερον νόμιμον ἀτεχνῶσ δεῖν περὶ αὐτῶν τούτων πορεύεσθαι λέγον ὡσ οὐ δεῖ χείρουσ ἡμῖν εἶναι τοὺσ πολίτασ ὀρνίθων καὶ ἄλλων θηρίων πολλῶν, οἳ κατὰ μεγάλασ ἀγέλασ γεννηθέντεσ, μέχρι μὲν παιδογονίασ ἠίθεοι καὶ ἀκήρατοι γάμων τε ἁγνοὶ ζῶσιν, ὅταν δ’ εἰσ τοῦτο ἡλικίασ ἔλθωσι, συνδυασθέντεσ ἄρρην θηλείᾳ κατὰ χάριν καὶ θήλεια ἄρρενι, τὸν λοιπὸν χρόνον ὁσίωσ καὶ δικαίωσ ζῶσιν, ἐμμένοντεσ βεβαίωσ ταῖσ πρώταισ τῆσ φιλίασ ὁμολογίαισ·

δεῖν δὴ θηρίων γε αὐτοὺσ ἀμείνουσ εἶναι.

ἐὰν δ’ οὖν ὑπὸ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων τῶν πλείστων διαφθείρωνται, τὴν λεγομένην ἄτακτον Ἀφροδίτην ἐν αὐτοῖσ ὁρῶντέσ τε καὶ ἀκούοντεσ μέγιστον δυναμένην, καὶ οὕτω δὴ μὴ δυνατοὶ γίγνωνται κατακρατεῖν, δεύτερον νόμον ἐπ’ αὐτοῖσ μηχανᾶσθαι χρὴ τοὺσ νομοφύλακασ νομοθέτασ γενομένουσ. τίνα δὴ συμβουλεύεισ αὐτοῖσ τίθεσθαι νόμον, ἐὰν ὁ νῦν τιθέμενοσ αὐτοὺσ ἐκφύγῃ;

δῆλον ὅτι τὸν ἐχόμενον τούτου δεύτερον, ὦ Κλεινία. τίνα λέγεισ; ἀγύμναστον ὅτι μάλιστα ποιεῖν τὴν τῶν ἡδονῶν ῥώμην ἦν, τὴν ἐπίχυσιν καὶ τροφὴν αὐτῆσ διὰ πόνων ἄλλοσε τρέποντα τοῦ σώματοσ. εἰή δ’ ἂν τοῦτο, εἰ ἀναίδεια μὴ ἐνείη τῇ τῶν ἀφροδισίων χρήσει· σπανίῳ γὰρ αὖ τῷ τοιούτῳ δι’ αἰσχύνην χρώμενοι, ἀσθενεστέραν ἂν αὐτὴν δέσποιναν κτῷντο ὀλιγάκισ χρώμενοι. τὸ δὴ λανθάνειν τούτων δρῶντά τι καλὸν παρ’ αὐτοῖσ ἔστω, νόμιμον ἔθει καὶ ἀγράφῳ νομισθὲν νόμῳ, τὸ δὲ μὴ λανθάνειν αἰσχρόν, ἀλλ’ οὐ τὸ μὴ πάντωσ δρᾶν.

οὕτω τοῦτο αἰσχρὸν αὖ καὶ καλὸν δευτέρωσ ἂν ἡμῖν ἐν νόμῳ γενόμενον κέοιτο, ὀρθότητα ἔχον δευτέραν, καὶ τοὺσ τὰσ φύσεισ διεφθαρμένουσ, οὓσ ἥττουσ αὑτῶν προσαγορεύομεν, ἓν γένοσ ὄν, περιλαβόντα τρία γένη βιάζοιτ’ ἂν μὴ παρανομεῖν. ποῖα δή; τό τε θεοσεβὲσ ἅμα καὶ φιλότιμον καὶ τὸ μὴ τῶν σωμάτων ἀλλὰ τῶν τρόπων τῆσ ψυχῆσ ὄντων καλῶν γεγονὸσ ἐν ἐπιθυμίᾳ.

ταῦτα δὴ καθάπερ ἴσωσ ἐν μύθῳ τὰ νῦν λεγόμεν’ ἐστὶν εὐχαί, πολύ γε μὴν ἄριστα, εἴπερ γίγνοιτο, ἐν πάσαισ πόλεσι γίγνοιτο ἄν. τάχα δ’ ἄν, εἰ θεὸσ ἐθέλοι, κἂν δυοῖν θάτερα βιασαίμεθα περὶ ἐρωτικῶν, ἢ μηδένα τολμᾶν μηδενὸσ ἅπτεσθαι τῶν γενναίων ἅμα καὶ ἐλευθέρων πλὴν γαμετῆσ ἑαυτοῦ γυναικόσ, ἄθυτα δὲ παλλακῶν σπέρματα καὶ νόθα μὴ σπείρειν, μηδὲ ἄγονα ἀρρένων παρὰ φύσιν· ἄλλῳ ὁτῳοῦν τρόπῳ κτηταῖσ, μὴ λανθάνων ἄνδρασ τε καὶ γυναῖκασ πάσασ, τάχ’ ἂν ἄτιμον αὐτὸν τῶν ἐν τῇ πόλει ἐπαίνων νομοθετοῦντεσ ὀρθῶσ ἂν δόξαιμεν νομοθετεῖν, ὡσ ὄντωσ ὄντα ξενικόν.

οὗτοσ δὴ νόμοσ, εἴτε εἷσ εἴτε δύο αὐτοὺσ χρὴ προσαγορεύειν, κείσθω περὶ ἀφροδισίων καὶ ἁπάντων τῶν ἐρωτικῶν, ὅσα πρὸσ ἀλλήλουσ διὰ τὰσ τοιαύτασ ἐπιθυμίασ ὁμιλοῦντεσ ὀρθῶσ τε καὶ οὐκ ὀρθῶσ πράττομεν. καὶ τοίνυν, ὦ ξένε, ἐγὼ μέν σοι σφόδρα δεχοίμην ἂν τοῦτον τὸν νόμον, ὁ δὲ δὴ Κλεινίασ αὐτὸσ φραζέτω τί ποτε περὶ αὐτῶν διανοεῖται.

ἔσται ταῦτα, ὦ Μέγιλλε, ὁπόταν γε δή μοι δόξῃ τισ παραπεπτωκέναι καιρόσ· νῦν μὴν ἐῶμεν τὸν ξένον ἔτι εἰσ τὸ πρόσθεν προϊέναι τῶν νόμων. ὀρθῶσ. ἀλλὰ μὴν νῦν γε προϊόντεσ ἤδη σχεδόν ἐσμεν ἐν τῷ κατεσκευάσθαι μὲν συσσίτια ‐ ὅ φαμεν ἄλλοθι μὲν ἂν χαλεπὸν εἶναι, ἐν Κρήτῃ δὲ οὐδεὶσ ἄλλωσ ἂν ὑπολάβοι δεῖν γίγνεσθαι ‐ τὸ δὲ τίνα τρόπον, πότερον ὡσ ἐνθάδε ἢ καθάπερ ἐν Λακεδαίμονι, ἢ παρὰ ταῦτα ἔστιν τι τρίτον εἶδοσ συσσιτίων ἀμφοῖν τούτοιν ἄμεινον ἂν ἔχον, τοῦτο οὔτ’ ἐξευρεῖν μοι χαλεπὸν εἶναι δοκεῖ, μέγα τε ἀγαθὸν εὑρεθὲν οὐδὲν ἀπεργάσεσθαι·

καὶ γὰρ νῦν ἐμμελῶσ ἔχειν κατεσκευασμένα. τούτοισ δ’ ἐστὶν ἀκόλουθον ἡ τοῦ βίου κατασκευή, τίν’ αὐτοῖσ ἂν τρόπον ἕποιτο.

βίοσ δὴ ἄλλαισ μὲν πόλεσιν παντοδαπῶσ ἂν καὶ πολλαχόθεν εἰή, μάλιστα δὲ ἐκ διπλασίων ἢ τούτοισ· ἐκ γῆσ γὰρ καὶ ἐκ θαλάττησ τοῖσ πλείστοισ τῶν Ἑλλήνων ἐστὶ κατεσκευασμένα τὰ περὶ τὴν τροφήν, τούτοισ δὲ μόνον ἐκ γῆσ. τῷ μὲν οὖν νομοθέτῃ τοῦτο ῥᾷον· οὐ γὰρ μόνον ἡμίσεισ αὖ γίγνονται νόμοι μέτριοι, πολὺ δ’ ἐλάττουσ, ἔτι δ’ ἐλευθέροισ ἀνθρώποισ μᾶλλον πρέποντεσ.

ναυκληρικῶν μὲν γὰρ καὶ ἐμπορικῶν καὶ καπηλευτικῶν καὶ πανδοκεύσεων καὶ τελωνικῶν καὶ μεταλλειῶν καὶ δανεισμῶν καὶ ἐπιτόκων τόκων καὶ ἄλλων μυρίων τοιούτων τὰ πολλὰ ἀπήλλακται, χαίρειν αὐτοῖσ εἰπών, ὁ περὶ ταύτην τὴν πόλιν νομοθέτησ, γεωργοῖσ δὲ καὶ νομεῦσι καὶ μελιττουργοῖσ καὶ τοῖσ περὶ τὰ τοιαῦτα φυλακτηρίοισ τε καὶ ἐπιστάταισ ὀργάνων νομοθετήσει, τὰ μέγιστα ἤδη νενομοθετηκὼσ περὶ γάμουσ ἅμα καὶ γενέσεισ παίδων καὶ τροφάσ, ἔτι δὲ καὶ παιδείασ ἀρχῶν τε καταστάσεισ ἐν τῇ πόλει· νῦν δ’ ἐπὶ τοὺσ τὴν τροφὴν καὶ ὅσοι περὶ αὐτὴν ταύτην συνδιαπονοῦσιν ἀναγκαῖον νομοθετοῦντά ἐστιν τρέπεσθαι.

πρῶτον δὴ νόμοι ἔστωσαν λεγόμενοι τοὔνομα γεωργικοί.

Διὸσ ὁρίου μὲν πρῶτοσ νόμοσ ὅδε εἰρήσθω· μὴ κινείτω γῆσ ὁρ́ια μηδεὶσ μήτε οἰκείου πολίτου γείτονοσ, μήτε ὁμοτέρμονοσ ἐπ’ ἐσχατιᾶσ κεκτημένοσ ἄλλῳ ξένῳ γειτονῶν, νομίσασ τὸ τἀκίνητα κινεῖν ἀληθῶσ τοῦτο εἶναι· βουλέσθω δὲ πᾶσ πέτρον ἐπιχειρῆσαι κινεῖν τὸν μέγιστον ἄλλον πλὴν ὁρ́ον μᾶλλον ἢ σμικρὸν λίθον ὁρίζοντα φιλίαν τε καὶ ἔχθραν ἔνορκον παρὰ θεῶν.

τοῦ μὲν γὰρ ὁμόφυλοσ Ζεὺσ μάρτυσ, τοῦ δὲ ξένιοσ, οἳ μετὰ πολέμων τῶν ἐχθίστων ἐγείρονται. καὶ ὁ μὲν πεισθεὶσ τῷ νόμῳ ἀναίσθητοσ τῶν ἀπ’ αὐτοῦ κακῶν γίγνοιτ’ ἄν, καταφρονήσασ δὲ διτταῖσ δίκαισ ἔνοχοσ ἔστω, μιᾷ μὲν παρὰ θεῶν καὶ πρώτῃ, δευτέρᾳ δὲ ὑπὸ νόμου. μηδεὶσ γὰρ ἑκὼν κινείτω γῆσ ὁρ́ια γειτόνων·

ὃσ δ’ ἂν κινήσῃ, μηνυέτω μὲν ὁ βουλόμενοσ τοῖσ γεωργοῖσ, οἱ δὲ εἰσ τὸ δικαστήριον ἀγόντων. ἢν δέ τισ ὄφλῃ τὴν τοιαύτην δίκην, ὡσ ἀνάδαστον γῆν λάθρᾳ καὶ βίᾳ ποιοῦντοσ τοῦ ὄφλοντοσ, τιμάτω τὸ δικαστήριον ὅτι ἂν δέῃ πάσχειν ἢ ἀποτίνειν τὸν ἡττηθέντα. τὸ δὲ μετὰ τοῦτο βλάβαι πολλαὶ καὶ σμικραὶ γειτόνων γιγνόμεναι, διὰ τὸ θαμίζειν ἔχθρασ ὄγκον μέγαν ἐντίκτουσαι, χαλεπὴν καὶ σφόδρα πικρὰν γειτονίαν ἀπεργάζονται.

διὸ χρὴ πάντωσ εὐλαβεῖσθαι γείτονα γείτονι μηδὲν ποιεῖν διάφορον, τῶν τε ἄλλων πέρι καὶ δὴ καὶ ἐπεργασίασ συμπάσησ σφόδρ’ ἀεὶ διευλαβούμενον·

τὸ μὲν γὰρ βλάπτειν οὐδὲν χαλεπὸν ἀλλ’ ἀνθρώπου παντόσ, τὸ δ’ ἐπωφελεῖν οὐδαμῇ ἅπαντοσ. ὃσ δ’ ἂν ἐπεργάζηται τὰ τοῦ γείτονοσ ὑπερβαίνων τοὺσ ὁρ́ουσ, τὸ μὲν βλάβοσ ἀποτινέτω, τῆσ δὲ ἀναιδείασ ἅμα καὶ ἀνελευθερίασ ἕνεκα ἰατρευόμενοσ διπλάσιον τοῦ βλάβουσ ἄλλο ἐκτεισάτω τῷ βλαφθέντι· τούτων δὲ καὶ ἁπάντων τῶν τοιούτων ἐπιγνώμονέσ τε καὶ δικασταὶ καὶ τιμηταὶ γιγνέσθων ἀγρονόμοι, τῶν μὲν μειζόνων, καθάπερ ἐν τοῖσ πρόσθεν εἴρηται, πᾶσα ἡ τοῦ δωδεκατημορίου τάξισ, τῶν ἐλαττόνων δὲ οἱ φρούραρχοι τούτων.

καὶ ἐάν τισ βοσκήματα ἐπινέμῃ, τὰσ βλάβασ ὁρῶντεσ κρινόντων καὶ τιμώντων. καὶ ἐὰν ἐσμοὺσ ἀλλοτρίουσ σφετερίζῃ τισ τῇ τῶν μελιττῶν ἡδονῇ συνεπόμενοσ καὶ κατακρούων οὕτωσ οἰκειῶται, τινέτω τὴν βλάβην. καὶ ἐὰν πυρεύων τὴν ὕλην μὴ διευλαβηθῇ τῶν τοῦ γείτονοσ, τὴν δόξασαν ζημίαν τοῖσ ἄρχουσι ζημιούσθω.

καὶ ἐὰν φυτεύων μὴ ἀπολείπῃ τὸ μέτρον τῶν τοῦ γείτονοσ χωρίων, καθάπερ εἴρηται καὶ πολλοῖσ νομοθέταισ ἱκανῶσ, ὧν τοῖσ νόμοισ χρὴ προσχρῆσθαι καὶ μὴ πάντα ἀξιοῦν, πολλὰ καὶ σμικρὰ καὶ τοῦ ἐπιτυχόντοσ νομοθέτου γιγνόμενα, τὸν μείζω πόλεωσ κοσμητὴν νομοθετεῖν· ἐπεὶ καὶ τῶν ὑδάτων πέρι γεωργοῖσι παλαιοὶ καὶ καλοὶ νόμοι κείμενοι οὐκ ἄξιοι παροχετεύειν λόγοισ, ἀλλ’ ὁ βουληθεὶσ ἐπὶ τὸν αὑτοῦ τόπον ἄγειν ὕδωρ ἀγέτω μὲν ἀρχόμενοσ ἐκ τῶν κοινῶν ναμάτων, μὴ ὑποτέμνων πηγὰσ φανερὰσ ἰδιώτου μηδενόσ, ᾗ δ’ ἂν βούληται ἄγειν, πλὴν δι’ οἰκίασ ἢ ἱερῶν τινων ἢ καὶ μνημάτων, ἀγέτω, μὴ βλάπτων πλὴν αὐτῆσ τῆσ ὀχεταγωγίασ.

ἀυδρία δὲ εἴ τισι τόποισ σύμφυτοσ ἐκ γῆσ τὰ ἐκ Διὸσ ἰόντα ἀποστέγει νάματα, καὶ ἐλλείπει τῶν ἀναγκαίων πωμάτων, ὀρυττέτω μὲν ἐν τῷ αὑτοῦ χωρίῳ μέχρι τῆσ κεραμίδοσ γῆσ, ἐὰν δ’ ἐν τούτῳ τῷ βάθει μηδαμῶσ ὕδατι προστυγχάνῃ, παρὰ τῶν γειτόνων ὑδρευέσθω μέχρι τοῦ ἀναγκαίου πώματοσ ἑκάστοισ τῶν οἰκετῶν·

ἐὰν δὲ δι’ ἀκριβείασ ᾖ καὶ τοῖσ γείτοσι, τάξιν τῆσ ὑδρείασ ταξάμενοσ παρὰ τοῖσ ἀγρονόμοισ, ταύτην ἡμέρασ ἑκάστησ κομιζόμενοσ, οὕτω κοινωνείτω τοῖσ γείτοσιν ὕδατοσ. ἐὰν δὲ ἐκ Διὸσ ὕδατα γιγνόμενα, τὸν ἐπάνω γεωργοῦντα ἢ καὶ ὁμότοιχον οἰκοῦντα τῶν ὑποκάτω βλάπτῃ τισ μὴ διδοὺσ ἐκροήν, ἢ τοὐναντίον ὁ ἐπάνω μεθιεὶσ εἰκῇ τὰ ῥεύματα βλάπτῃ τὸν κάτω, καὶ περὶ ταῦτα μὴ ἐθέλωσιν διὰ ταῦτα κοινωνεῖν ἀλλήλοισ, ἐν ἄστει μὲν ἀστυνόμον, ἐν ἀγρῷ δὲ ἀγρονόμον ἐπάγων ὁ βουλόμενοσ ταξάσθω τί χρὴ ποιεῖν ἑκάτερον·

θ’ ἅμα καὶ δυσκόλου ψυχῆσ ὑπεχέτω δίκην, καὶ ὀφλὼν διπλάσιον τὸ βλάβοσ ἀποτινέτω τῷ βλαφθέντι, μὴ ἐθελήσασ τοῖσ ἄρχουσιν πείθεσθαι.

ὀπώρασ δὲ δὴ χρὴ κοινωνίαν ποιεῖσθαι πάντασ τοιάνδε τινά.

διττὰσ ἡμῖν δωρεὰσ ἡ θεὸσ ἔχει χάριτοσ αὕτη, τὴν μὲν παιδιὰν Διονυσιάδα ἀθησαύριστον, τὴν δ’ εἰσ ἀπόθεσιν γενομένην κατὰ φύσιν. ἔστω δὴ περὶ ὀπώρασ ὅδε νόμοσ ταχθείσ· καὶ σύκων, πρὶν ἐλθεῖν τὴν ὡρ́αν τὴν τοῦ τρυγᾶν ἀρκτούρῳ σύνδρομον, εἴτ’ ἐν τοῖσ αὑτοῦ χωρίοισ εἴτε καὶ ἐν ἄλλων, ἱερὰσ μὲν πεντήκοντα ὀφειλέτω τῷ Διονύσῳ δραχμάσ, ἐὰν ἐκ τῶν ἑαυτοῦ δρέπῃ, ἐὰν δ’ ἐκ τῶν γειτόνων, μνᾶν, ἐὰν δ’ ἐξ ἄλλων, δύο μέρη τῆσ μνᾶσ.

ὃσ δ’ ἂν τὴν γενναίαν νῦν λεγομένην σταφυλὴν ἢ τὰ γενναῖα σῦκα ἐπονομαζόμενα ὀπωρίζειν βούληται, ἐὰν μὲν ἐκ τῶν οἰκείων λαμβάνῃ, ὅπωσ ἂν ἐθέλῃ καὶ ὁπόταν βούληται καρπούσθω, ἐὰν δ’ ἐξ ἄλλων μὴ πείσασ, ἑπομένωσ τῷ νόμῳ, τῷ μὴ κινεῖν ὅτι μὴ κατέθετο, ἐκείνωσ ἀεὶ ζημιούσθω· ἐὰν δὲ δὴ δοῦλοσ μὴ πείσασ τὸν δεσπότην τῶν χωρίων ἅπτηταί του τῶν τοιούτων, κατὰ ῥᾶγα βοτρύων καὶ σῦκον συκῆσ ἰσαρίθμουσ πληγὰσ τούτοισ μαστιγούσθω.

μέτοικοσ δὲ ὠνούμενοσ τὴν γενναίαν ὀπώραν ὀπωριζέτω, ἐὰν βούληται, ἐὰν δὲ ξένοσ ἐπιδημήσασ ὀπώρασ ἐπιθυμῇ φαγεῖν διαπορευόμενοσ τὰσ ὁδούσ, τῆσ μὲν γενναίασ ἁπτέσθω, ἐὰν βούληται, μεθ’ ἑνὸσ ἀκολούθου χωρὶσ τιμῆσ, ξένια δεχόμενοσ, τῆσ δὲ ἀγροίκου λεγομένησ καὶ τῶν τοιούτων ὁ νόμοσ εἰργέτω μὴ κοινωνεῖν ἡμῖν τοὺσ ξένουσ· ἐὰν δέ τισ ἀίστωρ ὢν αὐτὸσ ἢ δοῦλοσ ἅψηται, τὸν μὲν δοῦλον πληγαῖσ κολάζειν, τὸν δὲ ἐλεύθερον ἀποπέμπειν νουθετήσαντα καὶ διδάξαντα τῆσ ἄλλησ ὀπώρασ ἅπτεσθαι τῆσ εἰσ ἀπόθεσιν ἀσταφίδοσ οἴνου τε καὶ ξηρῶν σύκων ἀνεπιτηδείου κεκτῆσθαι.

ἀπίων δὲ πέρι καὶ μήλων καὶ ῥοῶν καὶ πάντων τῶν τοιούτων, αἰσχρὸν μὲν μηδὲν ἔστω λάθρᾳ λαμβάνειν, ὁ δὲ ληφθεὶσ ἐντὸσ τριάκοντα ἐτῶν γεγονὼσ τυπτέσθω καὶ ἀμυνέσθω ἄνευ τραυμάτων, δίκην δ’ εἶναι ἐλευθέρῳ τῶν τοιούτων πληγῶν μηδεμίαν. ξένῳ δὲ καθάπερ ὀπώρασ ἐξέστω καὶ τῶν τοιούτων μέτοχον εἶναι·

δὲ τῷ νόμῳ κινδυνευέτω ἀναγώνιστοσ γίγνεσθαι περὶ ἀρετῆσ, ἐὰν εἰσ τότε τὰ τοιαῦτα περὶ αὐτοῦ τοὺσ τότε κριτάσ τισ ἀναμιμνῄσκῃ.

ὕδωρ δὲ πάντων μὲν τὸ περὶ τὰσ κηπείασ διαφερόντωσ τρόφιμον, εὐδιάφθαρτον δέ·

οὔτε γὰρ γῆν οὔτε ἥλιον οὔτε πνεύματα, τοῖσ ὕδασι σύντροφα τῶν ἐκ γῆσ ἀναβλαστανόντων, ῥᾴδιον φθείρειν φαρμακεύσεσιν ἢ ἀποτροπαῖσ ἢ καὶ κλοπαῖσ, περὶ δὲ τὴν ὕδατοσ φύσιν ἐστὶν τὰ τοιαῦτα σύμπαντα δυνατὰ γίγνεσθαι· διὸ δὴ βοηθοῦ δεῖται νόμου.

ἔστω τοίνυν ὅδε περὶ αὐτοῦ· ἄν τισ διαφθείρῃ ἑκὼν ὕδωρ ἀλλότριον, εἴτε καὶ πηγαῖον εἴτε καὶ συναγυρτόν, φαρμακείαισ ἢ σκάμμασιν ἢ κλοπαῖσ, ὁ βλαπτόμενοσ δικαζέσθω πρὸσ τοὺσ ἀστυνόμουσ, τὴν ἀξίαν τῆσ βλάβησ ἀπογραφόμενοσ· ἂν δέ τισ ὄφλῃ φαρμακείαισ τισὶν βλάπτων, πρὸσ τῷ τιμήματι καθηράτω τὰσ πηγὰσ ἢ τἀγγεῖον τοῦ ὕδατοσ, ὅπῃπερ ἂν οἱ τῶν ἐξηγητῶν νόμοι ἀφηγῶνται δεῖν γίγνεσθαι τὴν κάθαρσιν ἑκάστοτε καὶ ἑκάστοισ. περὶ δὲ συγκομιδῆσ τῶν ὡραίων ἁπάντων, ἐξέστω τῷ βουλομένῳ τὸ ἑαυτοῦ διὰ παντὸσ τόπου κομίζεσθαι, ὅπῃπερ ἂν ἢ μηδὲν μηδένα ζημιοῖ ἢ τριπλάσιον αὐτὸσ κέρδοσ τῆσ τοῦ γείτονοσ ζημίασ κερδαίνῃ, τούτων δὲ ἐπιγνώμονασ τοὺσ ἄρχοντασ γίγνεσθαι, καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ὅσα τισ ἂν ἑκὼν ἄκοντα βλάπτῃ βίᾳ ἢ λάθρᾳ, αὐτὸν ἢ τῶν αὐτοῦ τι, διὰ τῶν αὑτοῦ κτημάτων, πάντα τὰ τοιαῦτα τοῖσ ἄρχουσιν ἐπιδεικνὺσ τιμωρείσθω, μέχρι τριῶν μνῶν ὄντοσ τοῦ βλάβουσ·

ἐὰν δ’ ἔγκλημά τῳ μεῖζον ἄλλῳ πρὸσ ἄλλον γίγνηται, πρὸσ τὰ κοινὰ δικαστήρια φέρων τὴν δίκην τιμωρείσθω τὸν ἀδικοῦντα.

ἐὰν δέ τισ τῶν ἀρχόντων δοκῇ μετ’ ἀδίκου γνώμησ κρίνειν τὰσ ζημίασ, τῶν διπλασίων ὑπόδικοσ ἔστω τῷ βλαφθέντι·

τὰ δὲ αὖ τῶν ἀρχόντων ἀδικήματα εἰσ τὰ κοινὰ δικαστήρια ἐπανάγειν τὸν βουλόμενον ἑκάστων τῶν ἐγκλημάτων. μυρία δὲ ταῦτα ὄντα καὶ σμικρὰ νόμιμα, καθ’ ἃ δεῖ τὰσ τιμωρίασ γίγνεσθαι, λήξεών τε πέρι δικῶν καὶ προσκλήσεων καὶ κλητήρων, εἴτ’ ἐπὶ δυοῖν εἴτ’ ἐφ’ ὁπόσων δεῖ καλεῖσθαι, καὶ πάντα ὁπόσα τοιαῦτά ἐστιν, οὔτ’ ἀνομοθέτητα οἱο͂́ν τ’ εἶναι γέροντόσ τε οὐκ ἄξια νομοθέτου, νομοθετούντων δ’ αὐτὰ οἱ νέοι πρὸσ τὰ τῶν πρόσθεν νομοθετήματα ἀπομιμούμενοι, σμικρὰ πρὸσ μεγάλα, καὶ τῆσ ἀναγκαίασ αὐτῶν χρείασ ἐμπείρωσ ἴσχοντεσ, μέχριπερ ἂν πάντα ἱκανῶσ δόξῃ κεῖσθαι· τότε δὲ ἀκίνητα ποιησάμενοι, ζώντων τούτοισ ἤδη χρώμενοι μέτρον ἔχουσι.

τὸ δὲ τῶν ἄλλων δημιουργῶν ποιεῖν χρὴ κατὰ τόδε.

πρῶτον μὲν ἐπιχώριοσ μηδεὶσ ἔστω τῶν περὶ τὰ δημιουργικὰ τεχνήματα διαπονούντων, μηδὲ οἰκέτησ ἀνδρὸσ ἐπιχωρίου. τέχνην γὰρ ἱκανήν, πολλῆσ ἀσκήσεωσ ἅμα καὶ μαθημάτων πολλῶν δεομένην, κέκτηται πολίτησ ἀνὴρ τὸν κοινὸν τῆσ πόλεωσ κόσμον σῴζων καὶ κτώμενοσ, οὐκ ἐν παρέργῳ δεόμενον ἐπιτηδεύειν· δύο δὲ ἐπιτηδεύματα ἢ δύο τέχνασ ἀκριβῶσ διαπονεῖσθαι σχεδὸν οὐδεμία φύσισ ἱκανὴ τῶν ἀνθρωπίνων, οὐδ’ αὖ τὴν μὲν αὐτὸσ ἱκανὸσ ἀσκεῖν, τὴν δὲ ἄλλον ἀσκοῦντα ἐπιτροπεύειν. τοῦτ’ οὖν ἐν πόλει ὑπάρχον δεῖ πρῶτον γίγνεσθαι·

μηδεὶσ χαλκεύων ἅμα τεκταινέσθω, μηδ’ αὖ τεκταινόμενοσ χαλκευόντων ἄλλων ἐπιμελείσθω μᾶλλον ἢ τῆσ αὑτοῦ τέχνησ, πρόφασιν ἔχων ὡσ πολλῶν οἰκετῶν ἐπιμελούμενοσ ἑαυτῷ δημιουργούντων, εἰκότωσ μᾶλλον ἐπιμελεῖται δι’ ἐκείνων διὰ τὸ τὴν πρόσοδον ἐκεῖθεν αὑτῷ πλείω γίγνεσθαι τῆσ αὑτοῦ τέχνησ, ἀλλ’ εἷσ μίαν ἕκαστοσ τέχνην ἐν πόλει κεκτημένοσ ἀπὸ ταύτησ ἅμα καὶ τὸ ζῆν κτάσθω. τοῦτον δὴ τὸν νόμον ἀστυνόμοι διαπονούμενοι σῳζόντων, καὶ τὸν μὲν ἐπιχώριον, ἐὰν εἴσ τινα τέχνην ἀποκλίνῃ μᾶλλον ἢ τὴν τῆσ ἀρετῆσ ἐπιμέλειαν, κολαζόντων ὀνείδεσί τε καὶ ἀτιμίαισ, μέχριπερ ἂν κατευθύνωσιν εἰσ τὸν αὑτοῦ δρόμον, ξένων δὲ ἄν τισ ἐπιτηδεύῃ δύο τέχνασ, δεσμοῖσί τε καὶ χρημάτων ζημίαισ καὶ ἐκβολαῖσ ἐκ τῆσ πόλεωσ κολάζοντεσ, ἀναγκαζόντων ἕνα μόνον ἀλλὰ μὴ πολλοὺσ εἶναι.

μισθῶν δὲ αὐτοῖσ πέρι καὶ τῶν ἀναιρέσεων τῶν ἔργων, καὶ ἐάν τισ αὐτοὺσ ἕτεροσ ἢ ’κεῖνοί τινα ἄλλον ἀδικῶσι, μέχρι δραχμῶν πεντήκοντα ἀστυνόμοι διαδικαζόντων, τὸ δὲ πλέον τούτου τὰ κοινὰ δικαστήρια διακρινόντων κατὰ νόμον.

τέλοσ δὲ ἐν τῇ πόλει μηδένα μηδὲν τελεῖν μήτε ἐξαγομένων χρημάτων μήτ’ εἰσαγομένων·

λιβανωτὸν δὲ καὶ ὅσα πρὸσ θεοὺσ τὰ τοιαῦτα ἐστὶν ξενικὰ θυμιάματα, καὶ πορφύραν καὶ ὅσα βαπτὰ χρώματα, μὴ φερούσησ τῆσ χώρασ, ἢ περί τινα ἄλλην τέχνην δεομένην ξενικῶν τινων εἰσαγωγίμων μηδενὸσ ἀναγκαίου χάριν μήτε τισ ἀγέτω, μήτε αὖ τῶν ἐν τῇ χώρᾳ ἀναγκαίων ἐμμένειν ἐξαγέτω· τούτων δ’ αὖ πάντων ἐπιγνώμονασ εἶναι καὶ ἐπιμελητὰσ τῶν νομοφυλάκων, πέντε ἀφαιρεθέντων τῶν πρεσβυτέρων, τοὺσ ἑξῆσ δώδεκα.

περὶ δὲ ὅπλων καὶ ὅσα περὶ τὸν πόλεμον ἅπαντα ὄργανα, ἐάν τινοσ ἢ τέχνησ εἰσαγωγίμου δέῃ γίγνεσθαι ἢ φυτοῦ ἢ μεταλλευτικοῦ κτήματοσ ἢ δεσμευτικοῦ ἢ ζῴων τινῶν ἕνεκα τῆσ τοιαύτησ χρείασ, ἵππαρχοι καὶ στρατηγοὶ τούτων ἔστωσαν κύριοι εἰσαγωγῆσ τε καὶ ἐξαγωγῆσ, διδούσησ τε ἅμα καὶ δεχομένησ τῆσ πόλεωσ, νόμουσ δὲ περὶ τούτων νομοφύλακεσ τοὺσ πρέποντάσ τε καὶ ἱκανοὺσ θήσουσι·

χώρᾳ ὅλῃ καὶ πόλει ἡμῖν γίγνεσθαι.

τροφῆσ δὲ καὶ διανομῆσ τῶν ἐκ τῆσ χώρασ ἐγγὺσ τῆσ τοῦ Κρητικοῦ νόμου ἐοίκεν ὀρθότησ ἄν τισ γιγνομένη κατὰ τρόπον γίγνεσθαι.

δώδεκα μὲν γὰρ δὴ μέρη τὰ πάντα ἐκ τῆσ χώρασ γιγνόμενα νέμειν χρεὼν πάντασ, ᾗπερ καὶ ἀναλωτέα· τὸ δὲ δωδέκατον μέροσ ἕκαστον ‐ οἱο͂ν πυρῶν καὶ κριθῶν, οἷσιν δὴ καὶ τὰ ἅπαντα ἀκολουθείτω τὰ ἄλλα ὡραῖα νεμόμενα, καὶ ὅσα ζῷα σύμπαντα πράσιμα ἐν ἑκάστοισ ᾖ ‐ τριχῇ διαιρείσθω κατὰ λόγον, ἓν μὲν μέροσ τοῖσ ἐλευθέροισ, ἓν δὲ τοῖσ τούτων οἰκέταισ· τὸ δὲ τρίτον δημιουργοῖσ τε καὶ πάντωσ τοῖσ ξένοισ, οἵ τέ τινεσ αὖ τῶν μετοικούντων ὦσι συνοικοῦντεσ τροφῆσ ἀναγκαίου δεόμενοι, καὶ ὅσοι χρείᾳ τινὶ πόλεωσ ἤ τινοσ ἰδιωτῶν εἰσαφικνοῦνται ἑκάστοτε, πάντων τῶν ἀναγκαίων ἀπονεμηθὲν τρίτον μέροσ ὤνιον ἐξ ἀνάγκησ ἔστω τοῦτο μόνον, τῶν δὲ δύο μερῶν μηδὲν ἐπάναγκεσ ἔστω πωλεῖν.

πῶσ οὖν δὴ ταῦτα ὀρθότατα νέμοιτ’ ἄν; πρῶτον μὲν δῆλον ὅτι τῇ μὲν ἴσα, τῇ δ’ οὐκ ἴσα νέμομεν.

πῶσ λέγεισ; χείρω που καὶ βελτίω τούτων ἕκαστα ἀνάγκη φύειν καὶ ἐκτρέφειν τὴν γῆν. πῶσ γὰρ οὔ; τῷ μὲν τοίνυν τοιούτῳ τῶν μερῶν, τριῶν ὄντων, μηδὲν πλέον ἐχέτω μήτε τοῖσ δεσπόταισ ἢ δούλοισ νεμόμενον, μήτε αὖ τὸ τῶν ξένων, ἀλλὰ τὴν τῆσ ὁμοιότητοσ ἰσότητα ἡ νομὴ πᾶσιν ἀποδιδότω τὴν αὐτήν· λαβὼν ἕκαστοσ τῶν πολιτῶν τὰ δύο μέρη κύριοσ ἔστω τῆσ νομῆσ δούλοισ τε καὶ ἐλευθέροισ, ὁπόσ’ ἂν καὶ ὁποῖα βούληται διανέμειν.

τὸ δὲ πλέον τούτων μέτροισ τε καὶ ἀριθμῷ τῇδε χρὴ διανέμεσθαι· λαβόντα τὸν ἀριθμὸν πάντων τῶν ζῴων οἷσ ἐκ τῆσ γῆσ δεῖ τὴν τροφὴν γίγνεσθαι, διανέμειν. τὸ δὲ μετὰ τοῦτο αὐτοῖσ οἰκήσεισ δεῖ χωρὶσ διατεταγμένασ εἶναι·

τάξισ δὲ ἥδε πρέπει τοῖσ τοιούτοισ. δώδεκα κώμασ εἶναι χρή, κατὰ μέσον τὸ δωδεκατημόριον ἕκαστον μίαν, ἐν τῇ κώμῃ δὲ ἑκάστῃ πρῶτον μὲν ἱερὰ καὶ ἀγορὰν ἐξῃρῆσθαι θεῶν τε καὶ τῶν ἑπομένων θεοῖσ δαιμόνων, εἴτε τινὲσ ἔντοποι Μαγνήτων εἴτ’ ἄλλων ἱδρύματα παλαιῶν μνήμῃ διασεσωμένων εἰσίν, τούτοισ ἀποδιδόντασ τὰσ τῶν πάλαι τιμὰσ ἀνθρώπων, Ἑστίασ δὲ καὶ Διὸσ Ἀθηνᾶσ τε, καὶ ὃσ ἂν ἀρχηγὸσ ᾖ τῶν ἄλλων τοῦ δωδεκάτου ἑκάστου μέρουσ, ἱερὰ πανταχοῦ ἱδρύσασθαι. πρῶτον δὲ οἰκοδομίασ εἶναι περὶ τὰ ἱερὰ ταῦτα, ὅπῃ ἂν ὁ τόποσ ὑψηλότατοσ ᾖ, τοῖσ φρουροῖσ ὑποδοχὴν ὅτι μάλιστα εὐερκῆ·

τὴν δὲ ἄλλην χώραν κατασκευάζειν πᾶσαν δημιουργῶν τριακαίδεκα μέρη διελομένουσ, καὶ τὸ μὲν ἐν ἄστει κατοικίζειν, διελομένουσ αὖ καὶ τοῦτο εἰσ τὰ δώδεκα μέρη τῆσ πόλεωσ ἁπάσησ, ἔξω τε καὶ ἐν κύκλῳ κατανεμηθέντασ, ἐν τῇ κώμῃ δὲ ἑκάστῃ τὰ πρόσφορα γεωργοῖσ γένη τῶν δημιουργῶν συνοικίζειν.

τοὺσ δ’ ἐπιμελητὰσ εἶναι τούτων πάντων τοὺσ τῶν ἀγρονόμων ἄρχοντασ, ὅσων τε καὶ ὧντινων ὁ τόποσ ἕκαστοσ δεῖται, καὶ ὅπου κατοικοῦντεσ ἀλυπότατοί τε καὶ ὠφελιμώτατοι ἔσονται τοῖσιν γεωργοῖσι. τῶν δὲ ἐν ἄστει κατὰ τὰ αὐτὰ ἐπιμεληθῆναι καὶ ἐπιμελεῖσθαι τὴν τῶν ἀστυνόμων ἀρχήν.

τοῖσ δὲ δὴ ἀγορανόμοισ τὰ περὶ ἀγοράν που δεῖ ἕκαστα μέλειν·

ἡ δ’ ἐπιμέλεια, μετὰ τὴν τῶν ἱερῶν ἐπίσκεψιν τῶν κατ’ ἀγορὰν μή τισ ἀδικῇ τι, τῆσ τῶν ἀνθρώπων χρείασ τὸ δεύτερον ἂν εἰή, σωφροσύνησ τε καὶ ὕβρεωσ ἐπισκόπουσ ὄντασ κολάζειν τὸν δεόμενον κολάσεωσ. τῶν δὲ ὠνίων, πρῶτον μὲν τὰ περὶ τοὺσ ξένουσ ταχθέντα πωλεῖν τοῖσ ἀστοῖσ σκοπεῖν εἰ γίγνεται κατὰ τὸν νόμον ἕκαστα. νόμοσ δ’ ἑκάστῳ μηνὸσ τῇ νέᾳ ὧν δεῖ πραθῆναι τὸ μέροσ τοῖσ ξένοισ ἐξάγειν τοὺσ ἐπιτρόπουσ, ὅσοι τοῖσ ἀστοῖσ ξένοι ἢ καὶ δοῦλοι ἐπιτροπεύουσι, δωδεκατημόριον πρῶτον τοῦ σίτου, τὸν δὲ ξένον εἰσ πάντα τὸν μῆνα ὠνεῖσθαι σῖτον μὲν καὶ ὅσα περὶ σῖτον ἀγορᾷ τῇ πρώτῃ·

δεκάτῃ δὲ τοῦ μηνὸσ τὴν τῶν ὑγρῶν οἱ μὲν πρᾶσιν, οἱ δὲ ὠνὴν ποιείσθωσαν δι’ ὅλου τοῦ μηνὸσ ἱκανήν· τρίτῃ δὲ εἰκάδι τῶν ζῴων ἔστω πρᾶσισ, ὅσα πρατέα ἑκάστοισ ἢ ὠνητέα αὐτοῖσ δεομένοισ, καὶ ὁπόσων σκευῶν ἢ χρημάτων γεωργοῖσ μὲν πρᾶσισ, οἱο͂ν δερμάτων ἢ καὶ πάσησ ἐσθῆτοσ ἢ πλοκῆσ ἢ πιλήσεωσ ἤ τινων ἄλλων τοιούτων, ξένοισ δὲ ἀναγκαῖον ὠνεῖσθαι παρ’ ἄλλων κτωμένοισ.

καπηλείασ δὲ τούτων ἢ κριθῶν ἢ πυρῶν εἰσ ἄλφιτα νεμηθέντων, ἢ καὶ τὴν ἄλλην σύμπασαν τροφήν, ἀστοῖσ μὲν καὶ τούτων δούλοισ μήτε τισ πωλείτω μήτε ὠνείσθω παρὰ τοιούτου μηδεὶσ μηδενόσ, ἐν δὲ ταῖσ τῶν ξένων ξένοσ ἀγοραῖσ πωλείτω τοῖσ δημιουργοῖσ τε καὶ τούτων δούλοισ, οἴνου τε μεταβαλλόμενοσ καὶ σίτου πρᾶσιν, ὃ δὴ καπηλείαν ἐπονομάζουσιν οἱ πλεῖστοι· καὶ ζῴων διαμερισθέντων μάγειροι διατιθέσθων ξένοισ τε καὶ δημιουργοῖσ καὶ τούτων οἰκέταισ.

πᾶσαν δὲ ὕλην καύσιμον ὁσημέραι ξένοσ ὁ βουληθεὶσ ὠνείσθω μὲν ἁθρόαν παρὰ τῶν ἐν τοῖσ χωρίοισ ἐπιτρόπων, πωλείτω δὲ αὐτὸσ τοῖσ ξένοισ, καθ’ ὅσον ἂν βούληται καὶ ὁπόταν βούληται. τῶν δὲ ἄλλων χρημάτων πάντων καὶ σκευῶν ὁπόσων ἑκάστοισι χρεία, πωλεῖν εἰσ τὴν κοινὴν ἀγορὰν φέροντασ εἰσ τὸν τόπον ἕκαστον, ἐν οἷσ ἂν νομοφύλακέσ τε καὶ ἀγορανόμοι, μετ’ ἀστυνόμων τεκμηράμενοι ἕδρασ πρεπούσασ, ὁρ́ουσ θῶνται τῶν ὠνίων, ἐν τούτοισ ἀλλάττεσθαι νόμισμά τε χρημάτων καὶ χρήματα νομίσματοσ, μὴ προϊέμενον ἄλλον ἑτέρῳ τὴν ἀλλαγήν·

ὁ δὲ προέμενοσ ὡσ πιστεύων, ἐάντε κομίσηται καὶ ἂν μή, στεργέτω ὡσ οὐκέτι δίκησ οὔσησ τῶν τοιούτων περὶ συναλλάξεων. τὸ δὲ ὠνηθὲν ἢ πραθὲν ὅσῳ πλέον ἂν ᾖ καὶ πλέονοσ ἢ κατὰ τὸν νόμον, ὃσ εἴρηκεν πόσου προσγενομένου καὶ ἀπογενομένου δεῖ μηδέτερα τούτων ποιεῖν, ἀναγραφήτω τότ’ ἤδη παρὰ τοῖσ νομοφύλαξιν τὸ πλέον, ἐξαλειφέσθω δὲ τὸ ἐναντίον.

τὰ αὐτὰ δὲ καὶ περὶ μετοίκων ἔστω τῆσ ἀναγραφῆσ πέρι τῆσ οὐσίασ. ἰέναι δὲ τὸν βουλόμενον εἰσ τὴν μετοίκησιν ἐπὶ ῥητοῖσ, ὡσ οἰκήσεωσ οὔσησ τῶν ξένων τῷ βουλομένῳ καὶ δυναμένῳ κατοικεῖν, τέχνην κεκτημένῳ καὶ ἐπιδημοῦντι μὴ πλέον ἐτῶν εἴκοσιν ἀφ’ ἧσ ἂν γράψηται, μετοίκιον μηδὲ σμικρὸν τελοῦντι πλὴν τοῦ σωφρονεῖν, μηδὲ ἄλλο αὖ τέλοσ ἕνεκά τινοσ ὠνῆσ ἢ καὶ πράσεωσ· ὅταν δ’ ἐξήκωσιν οἱ χρόνοι, τὴν αὑτοῦ λαβόντα οὐσίαν ἀπιέναι.

ἐὰν δ’ ἐν τοῖσ ἔτεσι τούτοισ αὐτῷ συμβῇ λόγου ἀξίῳ πρὸσ εὐεργεσίαν τῆσ πόλεωσ γεγονέναι τινὰ ἱκανήν, καὶ πιστεύῃ πείσειν βουλὴν καὶ ἐκκλησίαν, ἤ τινα ἀναβολὴν τῆσ ἐξοικήσεωσ ἀξιῶν αὑτῷ γίγνεσθαι κυρίωσ, ἢ καὶ τὸ παράπαν διὰ βίου τινὰ μονήν, ἐπελθὼν καὶ πείσασ τὴν πόλιν, ἅπερ ἂν πείσῃ, ταῦτα αὐτῷ τέλεα γιγνέσθω. παισὶ δὲ μετοίκων, δημιουργοῖσ οὖσι καὶ γενομένοισ ἐτῶν πεντεκαίδεκα, τῆσ μὲν μετοικίασ ἀρχέτω χρόνοσ ὁ μετὰ τὸ πέμπτον καὶ δέκατον ἔτοσ, ἐπὶ τούτοισ δὲ εἴκοσιν ἔτη μείνασ, ἴτω ὅπῃ αὐτῷ φίλον, μένειν δὲ ἂν βούληται, κατὰ τὰ αὐτὰ μενέτω πείσασ·

ἐξαλειψάμενοσ ἴτω τὰσ ἀπογραφάσ, αἵτινεσ ἂν αὐτῷ παρὰ τοῖσ ἄρχουσιν γεγραμμέναι πρότερον ὦσιν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Laws, book 8

(플라톤, Laws, book 8)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION