헬라어 문장 검색 - ΠλατόΛαωσΓρέ06́

(플라톤, Laws, book 6)

ἀλλὰ μὴν μετά γε πάντα τὰ νῦν εἰρημένα σχεδὸν ἂν ἀρχῶν εἰε͂́ν σοι καταστάσεισ τῇ πόλει. ἔχει γὰρ οὖν οὕτω. δύο εἴδη ταῦτα περὶ πολιτείασ κόσμον γιγνόμενα τυγχάνει, πρῶτον μὲν καταστάσεισ ἀρχῶν τε καὶ ἀρξόντων, ὅσασ τε αὐτὰσ εἶναι δεῖ καὶ τρόπον ὅντινα καθισταμένασ· ἔπειτα οὕτω δὴ τοὺσ νόμουσ ταῖσ ἀρχαῖσ ἑκάσταισ ἀποδοτέον, οὕστινάσ τε αὖ καὶ ὅσουσ καὶ οἱούσ προσῆκον ἂν ἑκάσταισ εἰή. σμικρὸν δὲ ἐπισχόντεσ πρὸ τῆσ αἱρέσεωσ, εἴπωμεν προσήκοντά τινα λόγον περὶ αὐτῆσ ῥηθῆναι. τίνα δὴ τοῦτον;

τόνδε. παντί που δῆλον τὸ τοιοῦτον, ὅτι μεγάλου τῆσ νομοθεσίασ ὄντοσ ἔργου, τοῦ πόλιν εὖ παρεσκευασμένην ἀρχὰσ ἀνεπιτηδείουσ ἐπιστῆσαι τοῖσ εὖ κειμένοισ νόμοισ, οὐ μόνον οὐδὲν πλέον εὖ τεθέντων, οὐδ’ ὅτι γέλωσ ἂν πάμπολυσ συμβαίνοι, σχεδὸν δὲ βλάβαι καὶ λῶβαι πολὺ μέγισται ταῖσ πόλεσι γίγνοιντ’ ἂν ἐξ αὐτῶν. πῶσ γὰρ οὔ; τοῦτο τοίνυν νοήσωμέν σοι περὶ τῆσ νῦν, ὦ φίλε, πολιτείασ τε καὶ πόλεωσ συμβαῖνον.

ὁρᾷσ γὰρ ὅτι πρῶτον μὲν δεῖ τοὺσ ὀρθῶσ ἰόντασ ἐπὶ τὰσ τῶν ἀρχῶν δυνάμεισ βάσανον ἱκανὴν αὐτούσ τε καὶ γένοσ ἑκάστων ἐκ παίδων μέχρι τῆσ αἱρέσεωσ εἶναι δεδωκότασ, ἔπειτα αὖ τοὺσ μέλλοντασ αἱρήσεσθαι τεθράφθαι τε ἐν ἤθεσι νόμων εὖ πεπαιδευμένουσ πρὸσ τὸ δυσχεραίνοντάσ τε καὶ ἀποδεχομένουσ ὀρθῶσ κρίνειν καὶ ἀποκρίνειν δυνατοὺσ γίγνεσθαι τοὺσ ἀξίουσ ἑκατέρων· ταῦτα δὲ οἱ νεωστὶ συνεληλυθότεσ ὄντεσ τε ἀλλήλων ἀγνῶτεσ, ἔτι δ’ ἀπαίδευτοι, πῶσ ἄν ποτε δύναιντο ἀμέμπτωσ τὰσ ἀρχὰσ αἱρεῖσθαι;

σχεδὸν οὐκ ἄν ποτε. ἀλλὰ γὰρ ἀγῶνα προφάσεισ φασὶν οὐ πάνυ δέχεσθαι· σὺ μὲν δὴ τὴν πόλιν ὑπέστησ τῷ Κρητῶν ἔθνει προθύμωσ κατοικιεῖν δέκατοσ αὐτόσ, ὡσ φῄσ, τὰ νῦν, ἐγὼ δ’ αὖ σοὶ συλλήψεσθαι κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμῖν τὰ νῦν μυθολογίαν.

οὔκουν δήπου λέγων γε ἂν μῦθον ἀκέφαλον ἑκὼν καταλίποιμι·

πλανώμενοσ γὰρ ἂν ἁπάντῃ τοιοῦτοσ ὢν ἄμορφοσ φαίνοιτο. ἄριστ’ εἴρηκασ, ὦ ξένε. οὐ μόνον γε, ἀλλὰ καὶ δράσω κατὰ δύναμιν οὕτω. πάνυ μὲν οὖν ποιῶμεν ᾗπερ καὶ λέγομεν. ἔσται ταῦτ’, ἂν θεὸσ ἐθέλῃ καὶ γήρωσ ἐπικρατῶμεν τό γε τοσοῦτον. ἀλλ’ εἰκὸσ ἐθέλειν.

εἰκὸσ γὰρ οὖν. ἑπόμενοι δὲ αὐτῷ λάβωμεν καὶ τόδε. τὸ ποῖον; ὡσ ἀνδρείωσ καὶ παρακεκινδυνευμένωσ ἐν τῷ νῦν ἡ πόλισ ἡμῖν ἔσται κατωκισμένη. περὶ τί βλέπων καὶ ποῖ μάλιστα αὐτὸ εἴρηκασ τὰ νῦν; ὡσ εὐκόλωσ καὶ ἀφόβωσ ἀπείροισ ἀνδράσι νομοθετοῦμεν, ὅπωσ δέξονταί ποτε τοὺσ νῦν τεθέντασ νόμουσ. δῆλον δὲ τό γε τοσοῦτον, ὦ Κλεινία, παντὶ σχεδὸν καὶ τῷ μὴ πάνυ σοφῷ, τὸ μὴ ῥᾳδίωσ γε αὐτοὺσ μηδένασ προσδέξεσθαι κατ’ ἀρχάσ, εἰ δὲ μείναιμέν πωσ τοσοῦτον χρόνον ἑώσ οἱ γευσάμενοι παῖδεσ τῶν νόμων καὶ συντραφέντεσ ἱκανῶσ συνήθεισ τε αὐτοῖσ γενόμενοι τῶν ἀρχαιρεσιῶν τῇ πόλει πάσῃ κοινωνήσειαν· γενομένου γε μὴν οὗ λέγομεν, εἴπερ τινὶ τρόπῳ καὶ μηχανῇ γίγνοιτο ὀρθῶσ, πολλὴν ἔγωγε ἀσφάλειαν οἶμαι καὶ μετὰ τὸν τότε παρόντα χρόνον ἂν γενέσθαι τοῦ μεῖναι τὴν παιδαγωγηθεῖσαν οὕτω πόλιν.

ἔχει γοῦν λόγον.

ἴδωμεν τοίνυν πρὸσ τοῦτο εἴ πῄ τινα πόρον ἱκανὸν πορίζοιμεν ἂν κατὰ τάδε. φημὶ γάρ, ὦ Κλεινία, Κνωσίουσ χρῆναι τῶν ἄλλων διαφερόντωσ Κρητῶν μὴ μόνον ἀφοσιώσασθαι περὶ τῆσ χώρασ ἣν νῦν κατοικίζετε, συντόνωσ δ’ ἐπιμεληθῆναι τὰσ πρώτασ ἀρχὰσ εἰσ δύναμιν ὅπωσ ἂν ἱστῶσιν ὡσ ἀσφαλέστατα καὶ ἄριστα. τὰσ μὲν οὖν ἄλλασ καὶ βραχύτερον ἔργον, νομοφύλακασ δ’ ἡμῖν πρώτουσ αἱρεῖσθαι ἀναγκαιότατον ἁπάσῃ σπουδῇ. τίνα οὖν ἐπὶ τούτῳ πόρον καὶ λόγον ἀνευρίσκομεν; τόνδε.

φημί, ὦ παῖδεσ Κρητῶν, χρῆναι Κνωσίουσ, διὰ τὸ πρεσβεύειν τῶν πολλῶν πόλεων, κοινῇ μετὰ τῶν ἀφικομένων εἰσ τὴν συνοίκησιν ταύτην ἐξ αὑτῶν τε καὶ ἐκείνων αἱρεῖσθαι τριάκοντα μὲν καὶ ἑπτὰ τοὺσ πάντασ, ἐννέα δὲ καὶ δέκα ἐκ τῶν ἐποικησάντων, τοὺσ δὲ ἄλλουσ ἐξ αὐτῆσ Κνωσοῦ· τούτουσ δ’ οἱ Κνώσιοι τῇ πόλει σοι δόντων, καὶ αὐτόν σε πολίτην εἶναι ταύτησ τῆσ ἀποικίασ καὶ ἕνα τῶν ὀκτωκαίδεκα, πείσαντεσ ἢ τῇ μετρίᾳ δυνάμει βιασάμενοι.

τί δῆτα οὐ καὶ σύ τε καὶ ὁ Μέγιλλοσ, ὦ ξένε, ἐκοινωνησάτην ἡμῖν τῆσ πολιτείασ; μέγα μέν, ὦ Κλεινία, φρονοῦσιν αἱ Ἀθῆναι, μέγα δὲ καὶ ἡ Σπάρτη, καὶ μακρὰν ἀποικοῦσιν ἑκάτεραι· σοὶ δὲ κατὰ πάντα ἐμμελῶσ ἔχει καὶ τοῖσ ἄλλοισ οἰκισταῖσ κατὰ ταὐτά, ὥσπερ τὰ περὶ σοῦ νῦν λεγόμενα. ὡσ μὲν οὖν γένοιτ’ ἂν ἐπιεικέστατα ἐκ τῶν ὑπαρχόντων ἡμῖν τὰ νῦν, εἰρήσθω, προελθόντοσ δὲ χρόνου καὶ μεινάσησ τῆσ πολιτείασ, αἱρ́εσισ αὐτῶν ἔστω τοιάδε τισ·

πάντεσ μὲν κοινωνούντων τῆσ τῶν ἀρχόντων αἱρέσεωσ ὁπόσοιπερ ἂν ὅπλα ἱππικὰ ἢ πεζικὰ τιθῶνται καὶ πολέμου κεκοινωνήκωσιν ἐν ταῖσ σφετέραισ αὐτῶν τῆσ ἡλικίασ δυνάμεσιν· ποιεῖσθαι δὲ τὴν αἱρ́εσιν ἐν ἱερῷ ὅπερ ἂν ἡ πόλισ ἡγῆται τιμιώτατον, φέρειν δ’ ἐπὶ τὸν τοῦ θεοῦ βωμὸν ἕκαστον εἰσ πινάκιον γράψαντα τοὔνομα πατρόθεν καὶ φυλῆσ καὶ δήμου ὁπόθεν ἂν δημοτεύηται, παρεγγράφειν δὲ καὶ τὸ αὑτοῦ κατὰ ταὐτὰ οὕτωσ ὄνομα. τῷ βουλομένῳ δ’ ἐξέστω τῶν πινακίων ὅτιπερ ἂν φαίνηται μὴ κατὰ νοῦν αὑτῷ γεγραμμένον ἀνελόντα εἰσ ἀγορὰν θεῖναι μὴ ἔλαττον τριάκοντα ἡμερῶν.

τὰ δὲ τῶν πινακίων κριθέντα ἐν πρώτοισ μέχρι τριακοσίων δεῖξαι τοὺσ ἄρχοντασ ἰδεῖν πάσῃ τῇ πόλει, τὴν δὲ πόλιν ὡσαύτωσ ἐκ τούτων φέρειν πάλιν ὃν ἂν ἕκαστοσ βούληται, τοὺσ δὲ τὸ δεύτερον ἐξ αὐτῶν προκριθέντασ ἑκατὸν δεῖξαι πάλιν ἅπασιν. τὸ δὲ τρίτον φερέτω μὲν ἐκ τῶν ἑκατὸν ὁ βουληθεὶσ ὃν ἂν βούληται, διὰ τομίων πορευόμενοσ·

ἑπτὰ δὲ καὶ τριάκοντα, οἷσ ἂν πλεῖσται γένωνται ψῆφοι, κρίναντεσ ἀποφηνάντων ἄρχοντασ. τίνεσ οὖν, ὦ Κλεινία καὶ Μέγιλλε, πάντα ἡμῖν ταῦτ’ ἐν τῇ πόλει καταστήσουσι τῶν ἀρχῶν τε πέρι καὶ δοκιμασιῶν αὐτῶν;

ἆρα ἐννοοῦμεν ὡσ ταῖσ πρῶτον οὕτω καταζευγνυμέναισ πόλεσιν ἀνάγκη μὲν εἶναί τινασ, οἵτινεσ δὲ εἰε͂ν ἂν πρὸσ πασῶν τῶν ἀρχῶν γεγονότεσ, οὐκ ἔστιν;

δεῖ μὴν ἁμῶσ γέ πωσ, καὶ ταῦτα οὐ φαύλουσ ἀλλ’ ὅτι μάλιστα ἄκρουσ. ἀρχὴ γὰρ λέγεται μὲν ἥμισυ παντὸσ ἐν ταῖσ παροιμίαισ ἔργου, καὶ τό γε καλῶσ ἄρξασθαι πάντεσ ἐγκωμιάζομεν ἑκάστοτε· τὸ δ’ ἔστιν τε, ὡσ ἐμοὶ φαίνεται, πλέον ἢ τὸ ἥμισυ, καὶ οὐδεὶσ αὐτὸ καλῶσ γενόμενον ἐγκεκωμίακεν ἱκανῶσ. ὀρθότατα λέγεισ. μὴ τοίνυν γιγνώσκοντέσ γε παρῶμεν αὐτὸ ἄρρητον, μηδὲν διασαφήσαντεσ ἡμῖν αὐτοῖσ τίνα ἔσται τρόπον.

ἐγὼ μὲν οὖν οὐδαμῶσ εὐπορῶ πλήν γε ἑνὸσ εἰπεῖν πρὸσ τὸ παρὸν ἀναγκαίου καὶ συμφέροντοσ λόγου. τίνοσ δή; φημὶ ταύτῃ τῇ πόλει, ἣν οἰκίζειν μέλλομεν, οἱο͂ν πατέρα καὶ μητέρα οὐκ εἶναι πλὴν τὴν κατοικίζουσαν αὐτὴν πόλιν, οὐκ ἀγνοῶν ὅτι πολλαὶ τῶν κατοικισθεισῶν διάφοροι ταῖσ κατοικισάσαισ πολλάκισ ἔνιαι γεγόνασίν τε καὶ ἔσονται. νῦν μὴν ἐν τῷ παρόντι, καθάπερ παῖσ, εἰ καί ποτε μέλλει διάφοροσ εἶναι τοῖσ γεννήσασιν, ἔν γε τῇ παρούσῃ παιδίασ ἀπορίᾳ στέργει τε καὶ στέργεται ὑπὸ τῶν γεννησάντων, καὶ φεύγων ἀεὶ πρὸσ τοὺσ οἰκείουσ, ἀναγκαίουσ μόνουσ εὑρίσκει συμμάχουσ·

ἃ δὴ νῦν φημὶ Κνωσίοισ διὰ τὴν ἐπιμέλειαν πρὸσ τὴν νέαν πόλιν καὶ τῇ νέᾳ πρὸσ Κνωσὸν ὑπάρχειν ἑτοίμωσ γεγονότα. λέγω δή, καθάπερ εἶπον νυνδή, ‐ δὶσ γὰρ τό γε καλὸν ῥηθὲν οὐδὲν βλάπτει ‐ Κνωσίουσ δεῖν ἐπιμεληθῆναι πάντων τούτων κοινῇ, προσελομένουσ τῶν εἰσ τὴν ἀποικίαν ἀφικομένων, τοὺσ πρεσβυτάτουσ τε καὶ ἀρίστουσ εἰσ δύναμιν ἑλομένουσ, μὴ ἔλαττον ἑκατὸν ἀνδρῶν·

καὶ αὐτῶν Κνωσίων ἔστωσαν ἑκατὸν ἕτεροι. τούτουσ δὲ ἐλθόντασ φημὶ δεῖν εἰσ τὴν καινὴν πόλιν συνεπιμεληθῆναι ὅπωσ αἵ τε ἀρχαὶ καταστῶσιν κατὰ νόμουσ, καταστᾶσαί τε δοκιμασθῶσι· γενομένων δὲ τούτων, τὴν μὲν Κνωσὸν τοὺσ Κνωσίουσ οἰκεῖν, τὴν δὲ νέαν πόλιν αὐτὴν αὑτὴν πειρᾶσθαι σῴζειν τε καὶ εὐτυχεῖν.

οἱ δὲ δὴ γενόμενοι τῶν ἑπτὰ καὶ τριάκοντα νῦν τε καὶ εἰσ τὸν ἔπειτα σύμπαντα χρόνον ἐπὶ τοῖσδε ἡμῖν ᾑρήσθωσαν· πρῶτον μὲν φύλακεσ ἔστωσαν τῶν νόμων, ἔπειτα τῶν γραμμάτων ὧν ἂν ἕκαστοσ ἀπογράψῃ τοῖσ ἄρχουσι τὸ πλῆθοσ τῆσ αὑτῶν οὐσίασ, πλὴν ὁ μὲν μέγιστον τίμημα ἔχων τεττάρων μνῶν, ὁ δὲ τὸ δεύτερον τριῶν, ὁ δὲ τρίτοσ δυοῖν μναῖν, μνᾶσ δὲ ὁ τέταρτοσ. ἐὰν δέ τισ ἕτερον φαίνηταί τι παρὰ τὰ γεγραμμένα κεκτημένοσ, δημόσιον μὲν ἔστω τὸ τοιοῦτον ἅπαν, πρὸσ τούτῳ δὲ δίκην ὑπεχέτω τῷ βουλομένῳ μετιέναι μὴ καλὴν μηδ’ εὐώνυμον ἀλλ’ αἰσχράν, ἐὰν ἁλίσκηται διὰ τὸ κέρδοσ τῶν νόμων καταφρονῶν.

αἰσχροκερδείασ οὖν αὐτὸν γραψάμενοσ ὁ βουληθεὶσ ἐπεξίτω τῇ δίκῃ ἐν αὐτοῖσ τοῖσ νομοφύλαξιν· ἐὰν δ’ ὁ φεύγων ὄφλῃ, τῶν κοινῶν κτημάτων μὴ μετεχέτω, διανομὴ δὲ ὅταν τῇ πόλει γίγνηταί τισ, ἄμοιροσ ἔστω πλήν γε τοῦ κλήρου, γεγράφθω δὲ ὠφληκώσ, ἑώσ ἂν ζῇ, ὅπου πᾶσ ὁ βουλόμενοσ αὐτὰ ἀναγνώσεται. μὴ πλέον δὲ εἴκοσιν ἐτῶν νομοφύλαξ ἀρχέτω, φερέσθω δ’ εἰσ τὴν ἀρχὴν μὴ ἔλαττον ἢ πεντήκοντα γεγονὼσ ἐτῶν·

ὑπερβὰσ ἑβδομήκοντα ζῇ, μηκέτι ἐν τούτοισ τοῖσ ἄρχουσι τὴν τηλικαύτην ἀρχὴν ὡσ ἄρξων διανοηθήτω.

τὰ μὲν οὖν περὶ τῶν νομοφυλάκων ταῦτα εἰρήσθω προστάγματα τρία, προϊόντων δὲ εἰσ τοὔμπροσθε τῶν νόμων ἕκαστοσ προστάξει τούτοισ τοῖσ ἀνδράσιν ὧντινων αὐτοὺσ δεῖ πρὸσ τοῖσ νῦν εἰρημένοισ προσεπιμελεῖσθαι·

νῦν δ’ ἑξῆσ ἄλλων ἀρχῶν αἱρέσεωσ πέρι λέγοιμεν ἄν. δεῖ γὰρ δὴ τὰ μετὰ ταῦτα στρατηγοὺσ αἱρεῖσθαι, καὶ τούτοισ εἰσ τὸν πόλεμον οἱο͂́ν τινασ ὑπηρεσίασ ἱππάρχουσ καὶ φυλάρχουσ καὶ τῶν πεζῶν φυλῶν κοσμητὰσ τῶν τάξεων, οἷσ πρέπον ἂν εἰή τοῦτ’ αὐτὸ τοὔνομα μάλιστα, οἱο͂ν καὶ οἱ πολλοὶ ταξιάρχουσ αὐτοὺσ ἐπονομάζουσι. τούτων δὴ στρατηγοὺσ μὲν ἐξ αὐτῆσ τῆσ πόλεωσ ταύτησ οἱ νομοφύλακεσ προβαλλέσθων, αἱρείσθων δ’ ἐκ τῶν προβληθέντων πάντεσ οἱ τοῦ πολέμου κοινωνοὶ γενόμενοί τε ἐν ταῖσ ἡλικίαισ καὶ γιγνόμενοι ἑκάστοτε.

ἐὰν δέ τισ ἄρα δοκῇ τινι τῶν μὴ προβεβλημένων ἀμείνων εἶναι τῶν προβληθέντων τινόσ, ἐπονομάσασ ἀνθ’ ὅτου ὅντινα προβάλλεται, τοῦτ’ αὐτὸ ὀμνὺσ ἀντιπροβαλλέσθω τὸν ἕτερον· ὁπότεροσ δ’ ἂν δόξῃ διαχειροτονούμενοσ, εἰσ τὴν αἱρ́εσιν ἐγκρινέσθω.

τρεῖσ δέ, οἷσ ἂν ἡ πλείστη χειροτονία γίγνηται, τούτουσ εἶναι στρατηγούσ τε καὶ ἐπιμελητὰσ τῶν κατὰ πόλεμον, δοκιμασθέντων καθάπερ οἱ νομοφύλακεσ· ταξιάρχουσ δὲ αὑτοῖσι προβάλλεσθαι μὲν τοὺσ αἱρεθέντασ στρατηγοὺσ δώδεκα, ἑκάστῃ φυλῇ ταξίαρχον, τὴν δ’ ἀντιπροβολὴν εἶναι, καθάπερ τῶν στρατηγῶν ἐγίγνετο τὴν αὐτὴν καὶ περὶ τῶν ταξιαρχῶν, καὶ τὴν ἐπιχειροτονίαν καὶ τὴν κρίσιν. τὸν δὲ σύλλογον τοῦτον ἐν τῷ παρόντι, πρὶν πρυτάνεισ τε καὶ βουλὴν ᾑρῆσθαι, τοὺσ νομοφύλακασ συλλέξαντασ εἰσ χωρίον ὡσ ἱερώτατόν τε καὶ ἱκανώτατον καθίσαι, χωρὶσ μὲν τοὺσ ὁπλίτασ, χωρὶσ δὲ τοὺσ ἱππέασ, τρίτον δ’ ἐφεξῆσ τούτοισ πᾶν ὅσον ἐμπολέμιον·

χειροτονούντων δὲ στρατηγοὺσ μὲν καὶ ἱππάρχουσ πάντεσ, ταξιάρχουσ δὲ οἱ τὴν ἀσπίδα τιθέμενοι, φυλάρχουσ δὲ αὖ τούτοισ πᾶν τὸ ἱππικὸν αἱρείσθω, ψιλῶν δὲ ἢ τοξοτῶν ἤ τινοσ ἄλλου τῶν ἐμπολεμίων ἡγεμόνασ οἱ στρατηγοὶ ἑαυτοῖσ καθιστάντων. ἱππάρχων δὴ κατάστασισ ἂν ἡμῖν ἔτι λοιπὴ γίγνοιτο.

τούτουσ οὖν προβαλλέσθων μὲν οἵπερ καὶ τοὺσ στρατηγοὺσ προυβάλλοντο, τὴν δὲ αἱρ́εσιν καὶ τὴν ἀντι<προ>βολὴν τούτων τὴν αὐτὴν γίγνεσθαι καθάπερ ἡ τῶν στρατηγῶν ἐγίγνετο, χειροτονείτω δὲ τὸ ἱππικὸν αὐτοὺσ ἐναντίον ὁρώντων τῶν πεζῶν, δύο δὲ οἷσ ἂν πλείστη χειροτονία γίγνηται, τούτουσ ἡγεμόνασ εἶναι πάντων τῶν ἱππευόντων. τὰσ δὲ ἀμφισβητήσεισ τῶν χειροτονιῶν μέχρι δυοῖν εἶναι·

τὸ δὲ τρίτον ἐὰν ἀμφισβητῇ τισ, διαψηφίζεσθαι τούτουσ οἷσπερ τῆσ χειροτονίασ μέτρον ἑκάστοισ ἕκαστον ἦν. βουλὴν δὲ εἶναι μὲν τριάκοντα δωδεκάδασ ‐ ἑξήκοντα δὲ καὶ τριακόσιοι γίγνοιντο ἂν πρέποντεσ ταῖσ διανομαῖσ ‐ μέρη δὲ διανείμαντασ τέτταρα κατὰ ἐνενήκοντα τὸν ἀριθμὸν τούτων, ἐξ ἑκάστου τῶν τιμημάτων φέρειν ἐνενήκοντα βουλευτάσ.

πρῶτον μὲν ἐκ τῶν μεγίστων τιμημάτων ἅπαντασ φέρειν ἐξ ἀνάγκησ, ἢ ζημιοῦσθαι τὸν μὴ πειθόμενον τῇ δοξάσῃ ζημίᾳ· ἐπειδὰν δ’ ἐνεχθῶσι, τούτουσ μὲν κατασημήνασθαι, τῇ δὲ ὑστεραίᾳ φέρειν ἐκ τῶν δευτέρων τιμημάτων κατὰ ταὐτὰ καθάπερ τῇ πρόσθεν, τρίτῃ δ’ ἐκ τῶν τρίτων τιμημάτων φέρειν μὲν τὸν βουλόμενον, ἐπάναγκεσ δὲ εἶναι τοῖσ τῶν τριῶν τιμημάτων, τὸ δὲ τέταρτόν τε καὶ σμικρότατον ἐλεύθερον ἀφεῖσθαι τῆσ ζημίασ, ὃσ ἂν αὐτῶν μὴ βούληται φέρειν.

τετάρτῃ δὲ φέρειν μὲν ἐκ τοῦ τετάρτου καὶ σμικροτάτου τιμήματοσ ἅπαντασ, ἀζήμιον δ’ εἶναι τὸν ἐκ τοῦ τετάρτου καὶ τρίτου τιμήματοσ, ἐὰν ἐνεγκεῖν μὴ βούληται·

τὸν δ’ ἐκ τοῦ δευτέρου καὶ πρώτου μὴ φέροντα ζημιοῦσθαι, τὸν μὲν ἐκ τοῦ δευτέρου τριπλασίᾳ τῆσ πρώτησ ζημίασ, τὸν δ’ ἐκ τοῦ πρώτου τετραπλασίᾳ. πέμπτῃ δὲ ἡμέρᾳ τὰ κατασημανθέντα ὀνόματα ἐξενεγκεῖν μὲν τοὺσ ἄρχοντασ ἰδεῖν πᾶσι τοῖσ πολίταισ, φέρειν δ’ ἐκ τούτων αὖ πάντα ἄνδρα ἢ ζημιοῦσθαι τῇ πρώτῃ ζημίᾳ· ὀγδοήκοντα δὲ καὶ ἑκατὸν ἐκλέξαντασ ἀφ’ ἑκάστων τῶν τιμημάτων, τοὺσ ἡμίσεισ τούτων ἀποκληρώσαντασ δοκιμάσαι, τούτουσ δ’ εἶναι τὸν ἐνιαυτὸν βουλευτάσ.

ἡ μὲν αἱρ́εσισ οὕτω γιγνομένη μέσον ἂν ἔχοι μοναρχικῆσ καὶ δημοκρατικῆσ πολιτείασ, ἧσ ἀεὶ δεῖ μεσεύειν τὴν πολιτείαν·

δοῦλοι γὰρ ἂν καὶ δεσπόται οὐκ ἄν ποτε γένοιντο φίλοι, οὐδὲ ἐν ἴσαισ τιμαῖσ διαγορευόμενοι φαῦλοι καὶ σπουδαῖοι ‐ τοῖσ γὰρ ἀνίσοισ τὰ ἴσα ἄνισα γίγνοιτ’ ἄν, εἰ μὴ τυγχάνοι τοῦ μέτρου ‐ διὰ γὰρ ἀμφότερα ταῦτα στάσεων αἱ πολιτεῖαι πληροῦνται.

παλαιὸσ γὰρ λόγοσ ἀληθὴσ ὤν, ὡσ ἰσότησ φιλότητα ἀπεργάζεται, μάλα μὲν ὀρθῶσ εἴρηται καὶ ἐμμελῶσ· ἥτισ δ’ ἐστί ποτε ἰσότησ ἡ τοῦτο αὐτὸ δυναμένη, διὰ τὸ μὴ σφόδρα σαφὴσ εἶναι σφόδρα ἡμᾶσ διαταράττει. δυοῖν γὰρ ἰσοτήτοιν οὔσαιν, ὁμωνύμοιν μέν, ἔργῳ δὲ εἰσ πολλὰ σχεδὸν ἐναντίαιν, τὴν μὲν ἑτέραν εἰσ τὰσ τιμὰσ πᾶσα πόλισ ἱκανὴ παραγαγεῖν καὶ πᾶσ νομοθέτησ, τὴν μέτρῳ ἴσην καὶ σταθμῷ καὶ ἀριθμῷ, κλήρῳ ἀπευθύνων εἰσ τὰσ διανομὰσ αὐτήν·

τὴν δὲ ἀληθεστάτην καὶ ἀρίστην ἰσότητα οὐκέτι ῥᾴδιον παντὶ ἰδεῖν. Διὸσ γὰρ δὴ κρίσισ ἐστί, καὶ τοῖσ ἀνθρώποισ ἀεὶ σμικρὰ μὲν ἐπαρκεῖ, πᾶν δὲ ὅσον ἂν ἐπαρκέσῃ πόλεσιν ἢ καὶ ἰδιώταισ, πάντ’ ἀγαθὰ ἀπεργάζεται· τῷ μὲν γὰρ μείζονι πλείω, τῷ δ’ ἐλάττονι σμικρότερα νέμει, μέτρια διδοῦσα πρὸσ τὴν αὐτῶν φύσιν ἑκατέρῳ, καὶ δὴ καὶ τιμὰσ μείζοσι μὲν πρὸσ ἀρετὴν ἀεὶ μείζουσ, τοῖσ δὲ τοὐναντίον ἔχουσιν ἀρετῆσ τε καὶ παιδείασ τὸ πρέπον ἑκατέροισ ἀπονέμει κατὰ λόγον.

ἔστιν γὰρ δήπου καὶ τὸ πολιτικὸν ἡμῖν ἀεὶ τοῦτ’ αὐτὸ τὸ δίκαιον· οὗ καὶ νῦν ἡμᾶσ ὀρεγομένουσ δεῖ καὶ πρὸσ ταύτην τὴν ἰσότητα, ὦ Κλεινία, ἀποβλέποντασ, τὴν νῦν φυομένην κατοικίζειν πόλιν. ἄλλην τε ἄν ποτέ τισ οἰκίζῃ, πρὸσ ταὐτὸν τοῦτο σκοπούμενον χρεὼν νομοθετεῖν, ἀλλ’ οὐ πρὸσ ὀλίγουσ τυράννουσ ἢ πρὸσ ἕνα ἢ καὶ κράτοσ δήμου τι, πρὸσ δὲ τὸ δίκαιον ἀεί, τοῦτο δ’ ἐστὶ τὸ νυνδὴ λεχθέν, τὸ κατὰ φύσιν ἴσον ἀνίσοισ ἑκάστοτε δοθέν·

ἀναγκαῖόν γε μὴν καὶ τούτοισ παρωνυμίοισί ποτε προσχρήσασθαι πόλιν ἅπασαν, εἰ μέλλει στάσεων ἑαυτῇ μὴ προσκοινωνήσειν κατά τι μέροσ ‐ τὸ γὰρ ἐπιεικὲσ καὶ σύγγνωμον τοῦ τελέου καὶ ἀκριβοῦσ παρὰ δίκην τὴν ὀρθήν ἐστιν παρατεθραυμένον, ὅταν γίγνηται ‐ διὸ τῷ τοῦ κλήρου ἴσῳ ἀνάγκη προσχρήσασθαι δυσκολίασ τῶν πολλῶν ἕνεκα, θεὸν καὶ ἀγαθὴν τύχην καὶ τότε ἐν εὐχαῖσ ἐπικαλουμένουσ ἀπορθοῦν αὐτοὺσ τὸν κλῆρον πρὸσ τὸ δικαιότατον. μὲν τοῖν ἰσοτήτοιν ἀμφοῖν, ὡσ δ’ ὅτι μάλιστα ἐπ’ ὀλιγίστοισ τῇ ἑτέρᾳ, τῇ τῆσ τύχησ δεομένῃ.

ταῦτα οὕτωσ διὰ ταῦτα, ὦ φίλοι, ἀναγκαῖον τὴν μέλλουσαν σῴζεσθαι δρᾶν πόλιν·

ἐπειδὴ δὲ ναῦσ τε ἐν θαλάττῃ πλέουσα φυλακῆσ ἡμέρασ δεῖται καὶ νυκτὸσ ἀεί, πόλισ τε ὡσαύτωσ ἐν κλύδωνι τῶν ἄλλων πόλεων διαγομένη καὶ παντοδαπαῖσιν ἐπιβουλαῖσ οἰκεῖ κινδυνεύουσα ἁλίσκεσθαι, δεῖ δὴ δι’ ἡμέρασ τε εἰσ νύκτα καὶ ἐκ νυκτὸσ συνάπτειν πρὸσ ἡμέραν ἄρχοντασ ἄρχουσιν, φρουροῦντάσ τε φρουροῦσιν διαδεχομένουσ ἀεὶ καὶ παραδιδόντασ μηδέποτε λήγειν. φύλακασ ἰόντι τέ τινί ποθεν ἄλλοθεν εἴτε καὶ ἐξ αὐτῆσ τῆσ πόλεωσ ἑτοίμωσ ἐπιτυχεῖν, ἄντε ἀγγέλλειν βούληταί τισ ἐάντ’ αὖ πυνθάνεσθαί τι τῶν ὧν προσήκει πόλει πρὸσ πόλεισ ἄλλασ ἀποκρίνεσθαί τε, καὶ ἐρωτήσασαν ἑτέρασ, ἀποδέξασθαι τὰσ ἀποκρίσεισ, καὶ δὴ καὶ τῶν κατὰ πόλιν ἑκάστοτε νεωτερισμῶν ἕνεκα παντοδαπῶν εἰωθότων ἀεὶ γίγνεσθαι, ὅπωσ ἂν μάλιστα μὲν μὴ γίγνωνται, γενομένων δέ, ὅτι τάχιστα αἰσθομένησ τῆσ πόλεωσ ἰαθῇ τὸ γενόμενον·

δι’ ἃ συλλογῶν τε ἀεὶ δεῖ τοῦτο εἶναι τὸ προκαθήμενον τῆσ πόλεωσ κύριον καὶ διαλύσεων, τῶν τε κατὰ νόμουσ τῶν τε ἐξαίφνησ προσπιπτουσῶν τῇ πόλει.

ταῦτα μὲν οὖν πάντα τὸ δωδέκατον ἂν μέροσ τῆσ βουλῆσ εἰή τὸ διακοσμοῦν, τὰ ἕνδεκα ἀναπαυόμενον τοῦ ἐνιαυτοῦ μέρη· κοινῇ δὲ μετὰ τῶν ἄλλων ἀρχῶν δεῖ τὰσ φυλακὰσ ταύτασ φυλάττειν κατὰ πόλιν τοῦτο τὸ μόριον τῆσ βουλῆσ ἀεί. καὶ τὰ μὲν κατὰ πόλιν οὕτωσ ἔχοντα μετρίωσ ἂν εἰή διατεταγμένα·

τῆσ δὲ ἄλλησ χώρασ πάσησ τίσ ἐπιμέλεια καὶ τίσ τάξισ;

ἆρα οὐχ ἡνίκα πᾶσα μὲν ἡ πόλισ, σύμπασα δὲ ἡ χώρα κατὰ δώδεκα μέρη διανενέμηται, τῆσ πόλεωσ αὐτῆσ ὁδῶν καὶ οἰκήσεων καὶ οἰκοδομιῶν καὶ λιμένων καὶ ἀγορᾶσ καὶ κρηνῶν, καὶ δὴ καὶ τεμενῶν καὶ ἱερῶν καὶ πάντων τῶν τοιούτων, ἐπιμελητὰσ δεῖ τινασ ἀποδεδειγμένουσ εἶναι; πῶσ γὰρ οὔ; λέγωμεν δὴ τοῖσ μὲν ἱεροῖσ νεωκόρουσ τε καὶ ἱερέασ καὶ ἱερείασ δεῖν γίγνεσθαι·

ὁδῶν δὲ καὶ οἰκοδομιῶν καὶ κόσμου τοῦ περὶ τὰ τοιαῦτα, ἀνθρώπων τε, ἵνα μὴ ἀδικῶσιν, καὶ τῶν ἄλλων θηρίων, ἐν αὐτῷ τε τῷ τῆσ πόλεωσ περιβόλῳ καὶ προαστείῳ ὅπωσ ἂν τὰ προσήκοντα πόλεσιν γίγνηται, ἑλέσθαι δεῖ τρία μὲν ἀρχόντων εἴδη, περὶ μὲν τὸ νυνδὴ λεχθὲν ἀστυνόμουσ ἐπονομάζοντα, τὸ δὲ περὶ ἀγορᾶσ κόσμον ἀγορανόμουσ. ἱερῶν δὲ ἱερέασ, οἷσ μέν εἰσιν πάτριαι ἱερωσύναι καὶ αἷσ, μὴ κινεῖν· εἰ δέ, οἱο͂ν τὸ πρῶτον κατοικιζομένοισ εἰκὸσ γίγνεσθαι περὶ τὰ τοιαῦτα, ἢ μηδενὶ ἤ τισιν ὀλίγοισ, οἷσ μὴ καθεστήκοι καταστατέον ἱερέασ τε καὶ ἱερείασ νεωκόρουσ γίγνεσθαι τοῖσ θεοῖσ.

τούτων δὴ πάντων τὰ μὲν αἱρετὰ χρή, τὰ δὲ κληρωτὰ ἐν ταῖσ καταστάσεσι γίγνεσθαι, μειγνύντασ πρὸσ φιλίαν ἀλλήλοισ δῆμον καὶ μὴ δῆμον ἐν ἑκάστῃ χώρᾳ καὶ πόλει, ὅπωσ ἂν μάλιστα ὁμονοῶν εἰή. τὰ μὲν οὖν τῶν ἱερέων, τῷ θεῷ ἐπιτρέποντα αὐτῷ τὸ κεχαρισμένον γίγνεσθαι, κληροῦν οὕτω τῇ θείᾳ τύχῃ ἀποδιδόντα, δοκιμάζειν δὲ τὸν ἀεὶ λαγχάνοντα πρῶτον μὲν ὁλόκληρον καὶ γνήσιον, ἔπειτα ὡσ ὅτι μάλιστα ἐκ καθαρευουσῶν οἰκήσεων, φόνου δὲ ἁγνὸν καὶ πάντων τῶν περὶ τὰ τοιαῦτα εἰσ τὰ θεῖα ἁμαρτανομένων αὐτὸν καὶ πατέρα καὶ μητέρα κατὰ ταὐτὰ βεβιωκότασ. ἐκ Δελφῶν δὲ χρὴ νόμουσ περὶ τὰ θεῖα πάντα κομισαμένουσ καὶ καταστήσαντασ ἐπ’ αὐτοῖσ ἐξηγητάσ, τούτοισ χρῆσθαι.

κατ’ ἐνιαυτὸν δὲ εἶναι καὶ μὴ μακρότερον τὴν ἱερωσύνην ἑκάστην, ἔτη δὲ μὴ ἔλαττον ἑξήκοντα ἡμῖν εἰή γεγονὼσ ὁ μέλλων καθ’ ἱεροὺσ νόμουσ περὶ τὰ θεῖα ἱκανῶσ ἁγιστεύσειν·

ταὐτὰ δὲ καὶ περὶ τῶν ἱερειῶν ἔστω τὰ νόμιμα. τοὺσ δὲ ἐξηγητὰσ τρὶσ φερέτωσαν μὲν αἱ τέτταρεσ φυλαὶ τέτταρασ, ἕκαστον ἐξ αὑτῶν, τρεῖσ δέ, οἷσ ἂν πλείστη γένηται ψῆφοσ, δοκιμάσαντασ, ἐννέα πέμπειν εἰσ Δελφοὺσ ἀνελεῖν ἐξ ἑκάστησ τριάδοσ ἕνα· τὴν δὲ δοκιμασίαν αὐτῶν καὶ τοῦ χρόνου τὴν ἡλικίαν εἶναι καθάπερ τῶν ἱερέων. οὗτοι δὲ ἔστων ἐξηγηταὶ διὰ βίου·

τὸν δέ γε λιπόντα προαιρείσθωσαν αἱ τέτταρεσ φυλαὶ ὅθεν ἂν ἐκλίπῃ. ταμίασ δὲ δὴ τῶν τε ἱερῶν χρημάτων ἑκάστοισ τοῖσ ἱεροῖσ καὶ τεμενῶν καὶ καρπῶν τούτων καὶ μισθώσεων κυρίουσ αἱρεῖσθαι μὲν ἐκ τῶν μεγίστων τιμημάτων τρεῖσ εἰσ τὰ μέγιστα ἱερά, δύο δ’ εἰσ τὰ σμικρότερα, πρὸσ δὲ τὰ ἐμμελέστατα ἕνα· τὴν δὲ αἱρ́εσιν τούτων καὶ τὴν δοκιμασίαν γίγνεσθαι καθάπερ ἡ τῶν στρατηγῶν ἐγίγνετο.

καὶ τὰ μὲν αὖ περὶ τὰ ἱερὰ ταῦτα γιγνέσθω. ἀφρούρητον δὲ δὴ μηδὲν εἰσ δύναμιν ἔστω.

πόλεωσ μὲν οὖν αἱ φρουραὶ πέρι ταύτῃ γιγνέσθωσαν, στρατηγῶν ἐπιμελουμένων καὶ ταξιαρχῶν καὶ ἱππάρχων καὶ φυλάρχων καὶ πρυτάνεων, καὶ δὴ καὶ ἀστυνόμων καὶ ἀγορανόμων, ὁπόταν αἱρεθέντεσ ἡμῖν καταστῶσίν τινεσ ἱκανῶσ· τὴν δὲ ἄλλην χώραν φυλάττειν πᾶσαν κατὰ τάδε.

δώδεκα μὲν ἡμῖν ἡ χώρα πᾶσα εἰσ δύναμιν ἴσα μόρια νενέμηται, φυλὴ δὲ μία τῷ μορίῳ ἑκάστῳ ἐπικληρωθεῖσα κατ’ ἐνιαυτὸν παρεχέτω πέντε οἱο͂ν ἀγρονόμουσ τε καὶ φρουράρχουσ, τούτοισ δ’ ἔστω καταλέξασθαι τῆσ αὑτῶν φυλῆσ ἑκάστῳ δώδεκα τῶν πέντε ἐκ τῶν νέων, μὴ ἔλαττον ἢ πέντε καὶ εἴκοσιν ἔτη γεγονότασ, μὴ πλεῖον δὲ ἢ τριάκοντα. τούτοισ δὲ διακληρωθήτω τὰ μόρια τῆσ χώρασ κατὰ μῆνα ἕκαστα ἑκάστοισ, ὅπωσ ἂν πάσησ τῆσ χώρασ ἔμπειροί τε καὶ ἐπιστήμονεσ γίγνωνται πάντεσ.

δύο δ’ ἔτη τὴν ἀρχὴν καὶ τὴν φρουρὰν γίγνεσθαι φρουροῖσ τε καὶ ἄρχουσιν. ὅπωσ δ’ ἂν τὸ πρῶτον λάχωσιν τὰ μέρη, τοὺσ τῆσ χώρασ τόπουσ, μεταλλάττοντασ ἀεὶ τὸν ἑξῆσ τόπον ἑκάστου μηνὸσ ἡγεῖσθαι τοὺσ φρουράρχουσ ἐπὶ δεξιὰ κύκλῳ· τὸ δ’ ἐπὶ δεξιὰ γιγνέσθω τὸ πρὸσ ἑώ.

περιελθόντοσ δὲ τοῦ ἐνιαυτοῦ, τῷ δευτέρῳ ἔτει, ἵνα ὡσ πλεῖστοι τῶν φρουρῶν μὴ μόνον ἔμπειροι τῆσ χώρασ γίγνωνται κατὰ μίαν ὡρ́αν τοῦ ἐνιαυτοῦ, πρὸσ τῇ χώρᾳ δὲ ἅμα καὶ τῆσ ὡρ́ασ ἑκάστησ περὶ ἕκαστον τὸν τόπον τὸ γιγνόμενον ὡσ πλεῖστοι καταμάθωσιν, οἱ τότε ἡγούμενοι πάλιν ἀφηγείσθωσαν εἰσ τὸν εὐώνυμον ἀεὶ μεταβάλλοντεσ τόπον, ἑώσ ἂν τὸ δεύτερον διεξέλθωσιν ἔτοσ· τῷ τρίτῳ δὲ ἄλλουσ ἀγρονόμουσ αἱρεῖσθαι καὶ φρουράρχουσ τοὺσ πέντε τῶν δώδεκα ἐπιμελητάσ.

ἐν δὲ δὴ ταῖσ διατριβαῖσ τῷ τόπῳ ἑκάστῳ τὴν ἐπιμέλειαν εἶναι τοιάνδε τινά· πρῶτον μὲν ὅπωσ εὐερκὴσ ἡ χώρα πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ ὅτι μάλιστα ἔσται, ταφρεύοντάσ τε ὅσα ἂν τούτου δέῃ καὶ ἀποσκάπτοντασ καὶ ἐνοικοδομήμασιν εἰσ δύναμιν εἴργοντασ τοὺσ ἐπιχειροῦντασ ὁτιοῦν τὴν χώραν καὶ τὰ κτήματα κακουργεῖν, χρωμένουσ δ’ ὑποζυγίοισ καὶ τοῖσ οἰκέταισ τοῖσ ἐν τῷ τόπῳ ἑκάστῳ πρὸσ ταῦτα, δι’ ἐκείνων ποιοῦντασ, ἐκείνοισ ἐπιστατοῦντασ, τῶν οἰκείων ἔργων αὐτῶν ἀργίασ ὅτι μάλιστα ἐκλεγομένουσ. δύσβατα δὲ δὴ πάντα ποιεῖν μὲν τοῖσ ἐχθροῖσ, τοῖσ δὲ φίλοισ ὅτι μάλιστα εὔβατα, ἀνθρώποισ τε καὶ ὑποζυγίοισ καὶ βοσκήμασιν, ὁδῶν τε ἐπιμελουμένουσ ὅπωσ ὡσ ἡμερώταται ἕκασται γίγνωνται, καὶ τῶν ἐκ Διὸσ ὑδάτων, ἵνα τὴν χώραν μὴ κακουργῇ, μᾶλλον δ’ ὠφελῇ ῥέοντα ἐκ τῶν ὑψηλῶν εἰσ τὰσ ἐν τοῖσ ὄρεσι νάπασ ὅσαι κοῖλαι, τὰσ ἐκροὰσ αὐτῶν εἴργοντασ οἰκοδομήμασί τε καὶ ταφρεύμασιν, ὅπωσ ἂν τὰ παρὰ τοῦ Διὸσ ὕδατα καταδεχόμεναι καὶ πίνουσαι, τοῖσ ὑποκάτωθεν ἀγροῖσ τε καὶ τόποισ πᾶσιν νάματα καὶ κρήνασ ποιοῦσαι, καὶ τοὺσ αὐχμηροτάτουσ τόπουσ πολυύδρουσ τε καὶ εὐύδρουσ ἀπεργάζωνται·

τά τε πηγαῖα ὕδατα, ἐάντε τὶσ ποταμὸσ ἐάντε καὶ κρήνη ᾖ, κοσμοῦντεσ φυτεύμασί τε καὶ οἰκοδομήμασιν εὐπρεπέστερα, καὶ συνάγοντεσ μεταλλείαισ νάματα, πάντα ἄφθονα ποιῶσιν, ὑδρείαισ τε καθ’ ἑκάστασ τὰσ ὡρ́ασ, εἴ τί που ἄλσοσ ἢ τέμενοσ περὶ ταῦτα ἀφειμένον ᾖ, τὰ ῥεύματα ἀφιέντεσ εἰσ αὐτὰ τὰ τῶν θεῶν ἱερά, κοσμῶσι.

καὶ ξηρὰν ἄφθονον, ἐπ’ ὀνήσει καμνόντων τε νόσοισ καὶ πόνοισ τετρυμένα γεωργικοῖσ σώματα δεχομένουσ εὐμενῶσ, ἰατροῦ δέξιν μὴ πάνυ σοφοῦ βελτίονα συχνῷ.

ταῦτα μὲν οὖν καὶ τὰ τοιαῦτα πάντα κόσμοσ τε καὶ ὠφελία τοῖσ τόποισ γίγνοιτ’ ἂν μετὰ παιδιᾶσ οὐδαμῇ ἀχαρίτου·

σπουδὴ δὲ περὶ ταῦτα ἥδε ἔστω. τοὺσ ἑξήκοντα ἑκάστουσ τὸν αὑτῶν τόπον φυλάττειν, μὴ μόνον πολεμίων ἕνεκα ἀλλὰ καὶ τῶν φίλων φασκόντων εἶναι· γειτόνων δὲ καὶ τῶν ἄλλων πολιτῶν ἢν ἄλλοσ ἄλλον ἀδικῇ, δοῦλοσ ἢ ἐλεύθεροσ, δικάζοντασ τῷ ἀδικεῖσθαι φάσκοντι, τὰ μὲν σμικρὰ αὐτοὺσ τοὺσ πέντε ἄρχοντασ, τὰ δὲ μείζονα μετὰ τῶν δώδεκα τοὺσ ἑπτακαίδεκα δικάζειν μέχρι τριῶν μνῶν, ὅσα ἂν ἕτεροσ ἑτέρῳ ἐπικαλῇ. δικαστὴν δὲ καὶ ἄρχοντα ἀνυπεύθυνον οὐδένα δικάζειν καὶ ἄρχειν δεῖ πλὴν τῶν τὸ τέλοσ ἐπιτιθέντων οἱο͂ν βασιλέων· καὶ ἐπιχειροῦντεσ λαμβάνειν τε καὶ φέρειν τῶν ἐν ταῖσ γεωργίαισ μὴ πείσαντεσ, καὶ ἐὰν δέχωνταί τι κολακείασ ἕνεκα διδόντων, ἢ καὶ δίκασ ἀδίκωσ διανέμωσι, ταῖσ μὲν θωπείαισ ὑπείκοντεσ ὀνείδη φερέσθωσαν ἐν πάσῃ τῇ πόλει, τῶν δὲ ἄλλων ἀδικημάτων ὅτι ἂν ἀδικῶσι τοὺσ ἐν τῷ τόπῳ, τῶν μέχρι μνᾶσ ἐν τοῖσ κωμήταισ καὶ γείτοσιν ὑπεχέτωσαν ἑκόντεσ δίκασ, τῶν δὲ μειζόνων ἑκάστοτε ἀδικημάτων ἢ καὶ τῶν ἐλαττόνων, ἐὰν μὴ ’θέλωσιν ὑπέχειν, πιστεύοντεσ τῷ μεθίστασθαι κατὰ μῆνασ εἰσ ἕτερον ἀεὶ τόπον φεύγοντεσ ἀποφευξεῖσθαι, τούτων πέρι λαγχάνειν μὲν ἐν ταῖσ κοιναῖσ δίκαισ τὸν ἀδικούμενον, ἐὰν δ’ ἕλῃ, τὴν διπλασίαν πραττέσθω τὸν ὑποφεύγοντα καὶ μὴ ἐθελήσαντα ὑποσχεῖν ἑκόντα τιμωρίαν.

διαιτάσθων δὲ οἵ τε ἄρχοντεσ οἵ τ’ ἀγρονόμοι τὰ δύο ἔτη τοιόνδε τινὰ τρόπον·

πρῶτον μὲν δὴ καθ’ ἑκάστουσ τοὺσ τόπουσ εἶναι συσσίτια, ἐν οἷσ κοινῇ τὴν δίαιταν ποιητέον ἅπασιν· ὁ δὲ ἀποσυσσιτήσασ κἂν ἡντιναοῦν ἡμέραν, ἢ νύκτα ἀποκοιμηθείσ, μὴ τῶν ἀρχόντων ταξάντων ἢ πάσησ τινὸσ ἀνάγκησ ἐπιπεσούσησ, ἐὰν ἀποφήνωσιν αὐτὸν οἱ πέντε, καὶ γράψαντεσ θῶσιν ἐν ἀγορᾷ καταλελυκότα τὴν φρουράν, ὀνείδη τε ἐχέτω τὴν πολιτείαν ὡσ προδιδοὺσ τὸ ἑαυτοῦ μέροσ, κολαζέσθω τε πληγαῖσ ὑπὸ τοῦ συντυγχάνοντοσ καὶ ἐθέλοντοσ κολάζειν ἀτιμωρήτωσ.

τῶν δὲ ἀρχόντων αὐτῶν ἐάν τίσ τι δρᾷ τοιοῦτον αὐτόσ, ἐπιμελεῖσθαι μὲν τοῦ τοιούτου πάντασ τοὺσ ἑξήκοντα χρεών, ὁ δὲ αἰσθόμενόσ τε καὶ πυθόμενοσ μὴ ἐπεξιὼν ἐν τοῖσ αὐτοῖσ ἐνεχέσθω νόμοισ καὶ πλείονι τῶν νέων ζημιούσθω·

περὶ τὰσ τῶν νέων ἀρχὰσ ἠτιμάσθω πάσασ. τούτων δὲ οἱ νομοφύλακεσ ἐπίσκοποι ἀκριβεῖσ ἔστωσαν, ὅπωσ ἢ μὴ γίγνηται τὴν ἀρχὴν ἢ γιγνόμενα τῆσ ἀξίασ δίκησ τυγχάνῃ. δεῖ δὴ πάντ’ ἄνδρα διανοεῖσθαι περὶ ἁπάντων ἀνθρώπων ὡσ ὁ μὴ δουλεύσασ οὐδ’ ἂν δεσπότησ γένοιτο ἄξιοσ ἐπαίνου, καὶ καλλωπίζεσθαι χρὴ τῷ καλῶσ δουλεῦσαι μᾶλλον ἢ τῷ καλῶσ ἄρξαι, πρῶτον μὲν τοῖσ νόμοισ, ὡσ ταύτην τοῖσ θεοῖσ οὖσαν δουλείαν, ἔπειτ’ ἀεὶ τοῖσ πρεσβυτέροισ τε καὶ ἐντίμωσ βεβιωκόσι τοὺσ νέουσ. μετὰ δὲ ταῦτα τῆσ καθ’ ἡμέραν διαίτησ δεῖ τῆσ ταπεινῆσ καὶ ἀπόρου γεγευμένον εἶναι τὰ δύο ἔτη ταῦτα τὸν τῶν ἀγρονόμων γεγονότα.

ἐπειδὰν γὰρ δὴ καταλεγῶσιν οἱ δώδεκα, συνελθόντεσ μετὰ τῶν πέντε, βουλευέσθωσαν ὡσ οἱο͂́νπερ οἰκέται οὐχ ἕξουσιν αὑτοῖσ ἄλλουσ οἰκέτασ τε καὶ δούλουσ, οὐδ’ ἐκ τῶν ἄλλων γεωργῶν τε καὶ κωμητῶν τοῖσ ἐκείνων ἐπὶ τὰ ἴδια χρήσονται ὑπηρετήματα διακόνοισ, ἀλλὰ μόνον ὅσα εἰσ τὰ δημόσια· τὰ δ’ ἄλλα αὐτοὶ δι’ αὑτῶν διανοηθήτωσαν ὡσ βιωσόμενοι διακονοῦντέσ τε καὶ διακονούμενοι ἑαυτοῖσ, πρὸσ δὲ τούτοισ πᾶσαν τὴν χώραν διεξερευνώμενοι θέρουσ καὶ χειμῶνοσ σὺν τοῖσ ὅπλοισ φυλακῆσ τε καὶ γνωρίσεωσ ἕνεκα πάντων ἀεὶ τῶν τόπων.

κινδυνεύει γὰρ οὐδενὸσ ἔλαττον μάθημα εἶναι δι’ ἀκριβείασ ἐπίστασθαι πάντασ τὴν αὑτῶν χώραν·

οὗ δὴ χάριν κυνηγέσια καὶ τὴν ἄλλην θήραν οὐχ ἧττον ἐπιτηδεύειν δεῖ τὸν ἡβῶντα ἢ τῆσ ἄλλησ ἡδονῆσ ἅμα καὶ ὠφελίασ τῆσ περὶ τὰ τοιαῦτα γιγνομένησ πᾶσιν. τοῦτο προσαγορεύων, προθύμωσ πᾶσ ἀνὴρ εἰσ δύναμιν ἐπιτηδευέτω, ὅσοι μέλλουσι τὴν αὑτῶν πόλιν ἱκανῶσ σῴζειν.

τὸ δὲ μετὰ τοῦτο ἀρχόντων αἱρέσεωσ ἀγορανόμων πέρι καὶ ἀστυνόμων πέρι ἦν ἡμῖν ἑπόμενον.

ἕποιντο δ’ ἂν ἀγρονόμοισ γε ἀστυνόμοι τρεῖσ ἑξήκοντα οὖσιν, τριχῇ δώδεκα μέρη τῆσ πόλεωσ διαλαβόντεσ, μιμούμενοι ἐκείνουσ τῶν τε ὁδῶν ἐπιμελούμενοι τῶν κατὰ τὸ ἄστυ καὶ τῶν ἐκ τῆσ χώρασ λεωφόρων εἰσ τὴν πόλιν ἀεὶ τεταμένων καὶ τῶν οἰκοδομιῶν, ἵνα κατὰ νόμουσ γίγνωνται πᾶσαι, καὶ δὴ καὶ τῶν ὑδάτων, ὁπόσ’ ἂν αὐτοῖσ πέμπωσι καὶ παραδιδῶσιν οἱ φρουροῦντεσ τεθεραπευμένα, ὅπωσ εἰσ τὰσ κρήνασ ἱκανὰ καὶ καθαρὰ πορευόμενα, κοσμῇ τε ἅμα καὶ ὠφελῇ τὴν πόλιν. δεῖ δὴ καὶ τούτουσ δυνατούσ τε εἶναι καὶ σχολάζοντασ τῶν κοινῶν ἐπιμελεῖσθαι·

δὲ καὶ ἀφικομένων εἰσ ἓξ οἷσ ἂν πλεῖσται γίγνωνται, τοὺσ τρεῖσ ἀποκληρωσάντων οἷσ τούτων ἐπιμελέσ, δοκιμασθέντεσ δὲ ἀρχόντων κατὰ τοὺσ τεθέντασ αὐτοῖσ νόμουσ.

ἀγορανόμουσ δ’ ἑξῆσ τούτοισ αἱρεῖσθαι μὲν ἐκ τῶν δευτέρων καὶ πρώτων τιμημάτων πέντε, τὰ δ’ ἄλλα αὐτῶν γίγνεσθαι τὴν αἱρ́εσιν καθάπερ ἡ τῶν ἀστυνόμων·

δέκα ἐκ τῶν ἄλλων χειροτονηθέντασ τοὺσ πέντε ἀποκληρῶσαι, καὶ δοκιμασθέντασ αὐτοὺσ ἄρχοντασ ἀποφῆναι. χειροτονείτω δὲ πᾶσ πάντα· ὁ δὲ μὴ ’θέλων, ἐὰν εἰσαγγελθῇ πρὸσ τοὺσ ἄρχοντασ, ζημιούσθω πεντήκοντα δραχμαῖσ πρὸσ τῷ κακὸσ εἶναι δοκεῖν.

ἴτω δ’ εἰσ ἐκκλησίαν καὶ τὸν κοινὸν σύλλογον ὁ βουλόμενοσ, ἐπάναγκεσ δ’ ἔστω τῷ τῶν δευτέρων καὶ πρώτων τιμημάτων, δέκα δραχμαῖσ ζημιουμένῳ ἐὰν μὴ παρὼν ἐξετάζηται τοῖσ συλλόγοισ· τρίτῳ δὲ τιμήματι καὶ τῷ τετάρτῳ μὴ ἐπάναγκεσ, ἀλλὰ ἀζήμιοσ ἀφείσθω, ἐὰν μή τι παραγγείλωσιν οἱ ἄρχοντεσ πᾶσιν ἔκ τινοσ ἀνάγκησ συνιέναι. τοὺσ δὲ δὴ ἀγορανόμουσ τὸν περὶ τὴν ἀγορὰν κόσμον διαταχθέντα ὑπὸ νόμων φυλάττειν, καὶ ἱερῶν καὶ κρηνῶν ἐπιμελεῖσθαι τῶν κατ’ ἀγοράν, ὅπωσ μηδὲν ἀδικῇ μηδείσ, τὸν ἀδικοῦντα δὲ κολάζειν, πληγαῖσ μὲν καὶ δεσμοῖσ δοῦλον καὶ ξένον, ἐὰν δ’ ἐπιχώριοσ ὤν τισ περὶ τὰ τοιαῦτα ἀκοσμῇ, μέχρι μὲν ἑκατὸν δραχμῶν νομίσματοσ αὐτοὺσ εἶναι κυρίουσ διαδικάζοντασ, μέχρι δὲ διπλασίου τούτου κοινῇ μετὰ ἀστυνόμων ζημιοῦν δικάζοντασ τῷ ἀδικοῦντι.

τὰ αὐτὰ δὲ καὶ ἀστυνόμοισ ἔστω ζημιώματά τε καὶ κολάσεισ ἐν τῇ ἑαυτῶν ἀρχῇ, μέχρι μὲν μνᾶσ αὐτοὺσ ζημιοῦντασ, τὴν διπλασίαν δὲ μετὰ ἀγορανόμων.

μουσικῆσ δὲ τὸ μετὰ τοῦτο καὶ γυμναστικῆσ ἄρχοντασ καθίστασθαι πρέπον ἂν εἰή, διττοὺσ ἑκατέρων, τοὺσ μὲν παιδείασ αὐτῶν ἕνεκα, τοὺσ δὲ ἀγωνιστικῆσ.

παιδείασ μὲν βούλεται λέγειν ὁ νόμοσ γυμνασίων καὶ διδασκαλείων ἐπιμελητὰσ κόσμου καὶ παιδεύσεωσ ἅμα καὶ τῆσ περὶ ταῦτα ἐπιμελείασ τῶν φοιτήσεών τε πέρι καὶ οἰκήσεων ἀρρένων καὶ θηλειῶν κορῶν, ἀγωνίασ δέ, ἔν τε τοῖσ γυμνικοῖσ καὶ περὶ τὴν μουσικὴν ἀθλοθέτασ ἀθληταῖσ, διττοὺσ αὖ τούτουσ, περὶ μουσικὴν μὲν ἑτέρουσ, περὶ ἀγωνίαν δ’ ἄλλουσ. ἀγωνιστικῆσ μὲν οὖν ἀνθρώπων τε καὶ ἵππων τοὺσ αὐτούσ, μουσικῆσ δὲ ἑτέρουσ μὲν τοὺσ περὶ μονῳδίαν τε καὶ μιμητικήν, οἱο͂ν ῥαψῳδῶν καὶ κιθαρῳδῶν καὶ αὐλητῶν καὶ πάντων τῶν τοιούτων ἀθλοθέτασ ἑτέρουσ πρέπον ἂν εἰή γίγνεσθαι, τῶν δὲ περὶ χορῳδίαν ἄλλουσ.

πρῶτον δὴ περὶ τὴν τῶν χορῶν παιδιὰν παίδων τε καὶ ἀνδρῶν καὶ θηλειῶν κορῶν ἐν ὀρχήσεσι καὶ τῇ τάξει τῇ ἁπάσῃ γιγνομένῃ μουσικῇ τοὺσ ἄρχοντασ αἱρεῖσθαί που χρεών·

ἱκανὸσ δὲ εἷσ ἄρχων αὐτοῖσ, μὴ ἔλαττον τετταράκοντα γεγονὼσ ἐτῶν. ἱκανὸσ δὲ καὶ περὶ μονῳδίαν εἷσ, μὴ ἔλαττον ἢ τριάκοντα γεγονὼσ ἐτῶν, εἰσαγωγεύσ τε εἶναι καὶ τοῖσ ἁμιλλωμένοισ τὴν διάκρισιν ἱκανῶσ ἀποδιδούσ. τὸν δὴ χορῶν ἄρχοντα καὶ διαθετῆρα αἱρεῖσθαι χρὴ τοιόνδε τινὰ τρόπον. ὅσοι μὲν φιλοφρόνωσ ἐσχήκασι περὶ τὰ τοιαῦτα, εἰσ τὸν σύλλογον ἴτωσαν, ἐπιζήμιοι ἐὰν μὴ ἰώσιν ‐ τούτου δὲ οἱ νομοφύλακεσ κριταί ‐ τοῖσ δ’ ἄλλοισ, ἐὰν μὴ βούλωνται, μηδὲν ἐπάναγκεσ ἔστω.

καὶ τὴν προβολὴν δὴ τὸν αἱρούμενον ἐκ τῶν ἐμπείρων ποιητέον, ἔν τε τῇ δοκιμασίᾳ κατηγόρημα ἓν τοῦτ’ ἔστω καὶ ἀπηγόρημα, τῶν μὲν ὡσ ἄπειροσ ὁ λαχών, τῶν δ’ ὡσ ἔμπειροσ· ὃσ δ’ ἂν εἷσ ἐκ προχειροτονηθέντων δέκα λάχῃ, δοκιμασθείσ, τὸν ἐνιαυτὸν τῶν χορῶν ἀρχέτω κατὰ νόμον.

κατὰ ταὐτὰ δὲ τούτοισ καὶ ταύτῃ ὁ λαχὼν τὸν ἐνιαυτὸν ἐκεῖνον τῶν ἀφικομένων εἰσ κρίσιν μονῳδιῶν τε καὶ συναυλιῶν ἀρχέτω, εἰσ τοὺσ κριτὰσ ἀποδιδοὺσ ὁ λαχὼν τὴν κρίσιν. μετὰ δὲ ταῦτα χρεὼν ἀγωνίασ ἀθλοθέτασ αἱρεῖσθαι τῆσ περὶ τὰ γυμνάσια ἵππων τε καὶ ἀνθρώπων ἐκ τῶν τρίτων τε καὶ ἔτι τῶν δευτέρων τιμημάτων·

εἰσ δὲ τὴν αἱρ́εσιν ἔστω μὲν ἐπάναγκεσ τοῖσ τρισὶν καὶ πορεύεσθαι τιμήμασι, τὸ σμικρότατον δὲ ἀζήμιον ἀφείσθω. τρεῖσ δ’ ἔστωσαν οἱ λαχόντεσ, τῶν προχειροτονηθέντων μὲν εἴκοσι, λαχόντων δὲ ἐκ τῶν εἴκοσι τριῶν, οὓσ ἂν καὶ ψῆφοσ ἡ τῶν δοκιμαζόντων δοκιμάσῃ· δέ τισ ἀποδοκιμασθῇ καθ’ ἡντιναοῦν ἀρχῆσ λῆξιν καὶ κρίσιν, ἄλλουσ ἀνθαιρεῖσθαι κατὰ ταὐτὰ καὶ τὴν δοκιμασίαν ὡσαύτωσ αὐτῶν πέρι ποιεῖσθαι.

λοιπὸσ δὲ ἄρχων περὶ τὰ προειρημένα ἡμῖν ὁ τῆσ παιδείασ ἐπιμελητὴσ πάσησ θηλειῶν τε καὶ ἀρρένων.

εἷσ μὲν δὴ καὶ ὁ τούτων ἄρξων ἔστω κατὰ νόμουσ, ἐτῶν μὲν γεγονὼσ μὴ ἔλαττον ἢ πεντήκοντα, παίδων δὲ γνησίων πατήρ, μάλιστα μὲν ὑέων καὶ θυγατέρων, εἰ δὲ μή, θάτερα· διανοηθήτω δὲ αὐτόσ τε ὁ προκριθεὶσ καὶ ὁ προκρίνων ὡσ οὖσαν ταύτην τὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῇ πόλει ἀκροτάτων ἀρχῶν πολὺ μεγίστην. παντὸσ γὰρ δὴ φυτοῦ ἡ πρώτη βλάστη καλῶσ ὁρμηθεῖσα, πρὸσ ἀρετὴν τῆσ αὑτοῦ φύσεωσ κυριωτάτη τέλοσ ἐπιθεῖναι τὸ πρόσφορον, τῶν τε ἄλλων φυτῶν καὶ τῶν ζῴων ἡμέρων καὶ ἀγρίων καὶ ἀνθρώπων·

ἄνθρωποσ δέ, ὥσ φαμεν, ἥμερον, ὅμωσ μὴν παιδείασ μὲν ὀρθῆσ τυχὸν καὶ φύσεωσ εὐτυχοῦσ, θειότατον ἡμερώτατόν τε ζῷον γίγνεσθαι φιλεῖ, μὴ ἱκανῶσ δὲ ἢ μὴ καλῶσ τραφὲν ἀγριώτατον, ὁπόσα φύει γῆ.

ὧν ἕνεκα οὐ δεύτερον οὐδὲ πάρεργον δεῖ τὴν παίδων τροφὴν τὸν νομοθέτην ἐᾶν γίγνεσθαι, πρῶτον δὲ ἄρξασθαι χρεὼν τὸν μέλλοντα αὐτῶν ἐπιμελήσεσθαι καλῶσ αἱρεθῆναι, τῶν ἐν τῇ πόλει ὃσ ἂν ἄριστοσ εἰσ πάντα ᾖ, τοῦτον κατὰ δύναμιν ὅτι μάλιστα αὐτοῖσ καθιστάντα προστάττειν ἐπιμελητήν. αἱ πᾶσαι τοίνυν ἀρχαὶ πλὴν βουλῆσ καὶ πρυτάνεων εἰσ τὸ τοῦ Ἀπόλλωνοσ ἱερὸν ἐλθοῦσαι φερόντων ψῆφον κρύβδην, τῶν νομοφυλάκων ὅντιν’ ἂν ἕκαστοσ ἡγῆται κάλλιστ’ ἂν τῶν περὶ παιδείαν ἄρξαι γενομένων· ταὐτὰ ἄλλον ἐπὶ ταύτην τὴν ἀρχὴν αἱρεῖσθαι.

ἐὰν δέ τισ δημοσίαν ἀρχὴν ἄρχων ἀποθάνῃ πρὶν ἐξήκειν αὐτῷ τὴν ἀρχὴν πλεῖον ἢ τριάκοντα ἐπιδεομένην ἡμερῶν, τὸν αὐτὸν τρόπον ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἄλλον καθιστάναι οἷσ ἦν τοῦτο προσηκόντωσ μέλον.

ἐντὸσ δέκα ἡμερῶν, ἢ ζημιούσθων ἕκαστοσ δραχμῇ τῆσ ἡμέρασ, μέχριπερ ἂν τοῖσ παισὶν καταστήσωσι τὸν ἐπίτροπον.

πᾶσα δὲ δήπου πόλισ ἄπολισ ἂν γίγνοιτο, ἐν ᾗ δικαστήρια μὴ καθεστῶτα εἰή κατὰ τρόπον·

ἄφωνοσ δ’ αὖ δικαστὴσ ἡμῖν καὶ μὴ πλείω τῶν ἀντιδίκων ἐν ταῖσ ἀνακρίσεσι φθεγγόμενοσ, καθάπερ ἐν ταῖσ διαίταισ, οὐκ ἄν ποτε ἱκανὸσ γένοιτο περὶ τὴν τῶν δικαίων κρίσιν· ὧν ἕνεκα οὔτε πολλοὺσ ὄντασ ῥᾴδιον εὖ δικάζειν οὔτε ὀλίγουσ φαύλουσ. σαφὲσ δὲ ἀεὶ τὸ ἀμφισβητούμενον χρεὼν γίγνεσθαι παρ’ ἑκατέρων, ὁ δὲ χρόνοσ ἅμα καὶ τὸ βραδὺ τό τε πολλάκισ ἀνακρίνειν πρὸσ τὸ φανερὰν γίγνεσθαι τὴν ἀμφισβήτησιν σύμφορον. ὧν ἕνεκα πρῶτον μὲν εἰσ γείτονασ ἰέναι χρὴ τοὺσ ἐπικαλοῦντασ ἀλλήλοισ καὶ τοὺσ φίλουσ τε καὶ συνειδότασ ὅτι μάλιστα τὰσ ἀμφισβητουμένασ πράξεισ, ἐὰν δ’ ἄρα μὴ ἐν τούτοισ τισ ἱκανὴν κρίσιν λαμβάνῃ, πρὸσ ἄλλο δικαστήριον ἴτω·

τὸ δὲ τρίτον, ἂν τὰ δύο δικαστήρια μὴ δύνηται διαλλάξαι, τέλοσ ἐπιθέτω τῇ δίκῃ.

τρόπον δή τινα καὶ τῶν δικαστηρίων αἱ καταστάσεισ ἀρχόντων εἰσὶν αἱρέσεισ·

πάντα μὲν γὰρ ἄρχοντα ἀναγκαῖον καὶ δικαστὴν εἶναί τινων, δικαστὴσ δὲ οὐκ ἄρχων καί τινα τρόπον ἄρχων οὐ πάνυ φαῦλοσ γίγνεται τὴν τόθ’ ἡμέραν ᾗπερ ἂν κρίνων τὴν δίκην ἀποτελῇ. θέντεσ δὴ καὶ τοὺσ δικαστὰσ ὡσ ἄρχοντασ, λέγωμεν τίνεσ ἂν εἰε͂ν πρέποντεσ καὶ τίνων ἄρα δικασταὶ καὶ πόσοι ἐφ’ ἕκαστον. κυριώτατον μὲν τοίνυν ἔστω δικαστήριον ὅπερ ἂν αὐτοὶ ἑαυτοῖσ ἀποφήνωσιν ἕκαστοι, κοινῇ τινασ ἑλόμενοι·

τισ ἀδικεῖσθαι καὶ βουληθῇ τῷ κοινῷ βοηθεῖν, λεκτέον ὁποῖοί τ’ εἰσὶν καὶ τίνεσ οἱ κριταί.

πρῶτον δὴ δικαστήριον ἡμῖν γιγνέσθω κοινὸν ἅπασι τοῖσ τὸ τρίτον ἀμφισβητοῦσιν ἰδιώταισ πρὸσ ἀλλήλουσ, γενόμενον τῇδέ πῃ. πάσασ δὴ τὰσ ἀρχάσ, ὁπόσαι τε κατ’ ἐνιαυτὸν καὶ ὁπόσαι πλείω χρόνον ἄρχουσιν, ἐπειδὰν μέλλῃ νέοσ ἐνιαυτὸσ μετὰ θερινὰσ τροπὰσ τῷ ἐπιόντι μηνὶ γίγνεσθαι, ταύτησ τῆσ ἡμέρασ τῇ πρόσθεν πάντασ χρὴ τοὺσ ἄρχοντασ συνελθεῖν εἰσ ἓν ἱερὸν καὶ τὸν θεὸν ὀμόσαντασ οἱο͂ν ἀπάρξασθαι πάσησ ἀρχῆσ ἕνα δικαστήν, ὃσ ἂν ἐν ἀρχῇ ἑκάστῃ ἄριστόσ τε εἶναι δόξῃ καὶ ἄριστ’ ἂν καὶ ὁσιώτατα τὰσ δίκασ τοῖσ πολίταισ αὐτῷ τὸν ἐπιόντα ἐνιαυτὸν φαίνηται διακρίνειν. τούτων δὲ αἱρεθέντων γίγνεσθαι μὲν δοκιμασίαν ἐν τοῖσ ἑλομένοισ αὐτοῖσ, ἐὰν δὲ ἀποδοκιμασθῇ τισ, ἕτερον ἀνθαιρεῖσθαι κατὰ ταὐτά, τοὺσ δὲ δοκιμασθέντασ δικάζειν μὲν τοῖσ τἆλλα δικαστήρια φυγοῦσι, τὴν δὲ ψῆφον φανερὰν φέρειν·

ἐπηκόουσ δ’ εἶναι καὶ θεατὰσ τούτων τῶν δικῶν ἐξ ἀνάγκησ μὲν βουλευτὰσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἄρχοντασ τοὺσ ἑλομένουσ αὐτούσ, τῶν δὲ ἄλλων τὸν βουλόμενον. ἐὰν δέ τισ ἐπαιτιᾶταί τινα ἑκόντα ἀδίκωσ κρῖναι τὴν δίκην, εἰσ τοὺσ νομοφύλακασ ἰὼν κατηγορείτω·

ὁ δὲ ὀφλὼν τὴν τοιαύτην δίκην ὑπεχέτω μὲν τοῦ βλάβουσ τῷ βλαφθέντι τὸ ἥμισυ τίνειν, ἐὰν δὲ μείζονοσ ἄξιοσ εἶναι δόξῃ ζημίασ, προστιμᾶν τοὺσ κρίναντασ τὴν δίκην ὅτι χρὴ πρὸσ τούτῳ παθεῖν αὐτὸν ἢ ἀποτίνειν τῷ κοινῷ καὶ τῷ τὴν δίκην δικασαμένῳ. περὶ δὲ τῶν δημοσίων ἐγκλημάτων ἀναγκαῖον πρῶτον μὲν τῷ πλήθει μεταδιδόναι τῆσ κρίσεωσ ‐ οἱ γὰρ ἀδικούμενοι πάντεσ εἰσίν, ὁπόταν τισ τὴν πόλιν ἀδικῇ, καὶ χαλεπῶσ ἂν ἐν δίκῃ φέροιεν ἄμοιροι γιγνόμενοι τῶν τοιούτων διακρίσεων ‐ ἀλλ’ ἀρχήν τε εἶναι χρὴ τῆσ τοιαύτησ δίκησ καὶ τελευτὴν εἰσ τὸν δῆμον ἀποδιδομένην, τὴν δὲ βάσανον ἐν ταῖσ μεγίσταισ ἀρχαῖσ τρισίν, ἃσ ἂν ὅ τε φεύγων καὶ ὁ διώκων συνομολογῆτον· ἐὰν δὲ μὴ δύνησθον κοινωνῆσαι τῆσ ὁμολογίασ αὐτοί, τὴν βουλὴν ἐπικρίνειν αὐτῶν τὴν αἱρ́εσιν ἑκατέρου.

δεῖ δὲ δὴ καὶ τῶν ἰδίων δικῶν κοινωνεῖν κατὰ δύναμιν ἅπαντασ·

ὁ γὰρ ἀκοινώνητοσ ὢν ἐξουσίασ τοῦ συνδικάζειν ἡγεῖται τὸ παράπαν τῆσ πόλεωσ οὐ μέτοχοσ εἶναι. δυναμένοισ μήτε ἐν τοῖσ γείτοσι μήτε ἐν τοῖσ φυλετικοῖσ δικαστηρίοισ ἀπαλλάττεσθαι.

νῦν δὴ περὶ μὲν δικαστήρια ἡμῖν ‐ ἃ δή φαμεν οὔθ’ ὡσ ἀρχὰσ οὔτε ὡσ μὴ ῥᾴδιον εἰπόντα ἀναμφισβητήτωσ εἰρηκέναι ‐ περὶ μὲν ταῦτα οἱο͂ν περιγραφή τισ ἔξωθεν περιγεγραμμένη τὰ μὲν εἴρηκεν, τὰ δ’ ἀπολείπει σχεδόν·

πρὸσ γὰρ τέλει νομοθεσίασ ἡ δικῶν ἀκριβὴσ νόμων θέσισ ἅμα καὶ διαίρεσισ ὀρθότατα γίγνοιτ’ ἂν μακρῷ. ταύταισ μὲν οὖν εἰρήσθω πρὸσ τῷ τέλει περιμένειν ἡμᾶσ, αἱ δὲ περὶ τὰσ ἄλλασ ἀρχὰσ καταστάσεισ σχεδὸν τὴν πλείστην εἰλήφασιν νομοθεσίαν· τὸ δὲ ὅλον καὶ ἀκριβὲσ περὶ ἑνόσ τε καὶ πάντων τῶν κατὰ πόλιν καὶ πολιτικὴν πᾶσαν διοικήσεων οὐκ ἔστιν γενέσθαι σαφέσ, πρὶν ἂν ἡ διέξοδοσ ἀπ’ ἀρχῆσ τά τε δεύτερα καὶ τὰ μέσα καὶ πάντα μέρη τὰ ἑαυτῆσ ἀπολαβοῦσα πρὸσ τέλοσ ἀφίκηται.

νῦν μὴν ἐν τῷ παρόντι μέχρι τῆσ τῶν ἀρχόντων αἱρέσεωσ γενομένησ τελευτὴ μὲν τῶν ἔμπροσθεν αὕτη γίγνοιτ’ ἂν ἱκανή, νόμων δὲ θέσεωσ ἀρχὴ καὶ ἀναβολῶν ἅμα καὶ ὄκνων οὐδὲν ἔτι δεομένη. πάντωσ μοι κατὰ νοῦν, ὦ ξένε, τὰ ἔμπροσθεν εἰρηκώσ, τὴν ἀρχὴν νῦν τελευτῇ προσάψασ περὶ τῶν τε εἰρημένων καὶ τῶν μελλόντων ῥηθήσεσθαι, ταῦτα ἔτι μᾶλλον ἐκείνων εἴρηκασ φιλίωσ.

καλῶσ τοίνυν ἂν ἡμῖν ἡ πρεσβυτῶν ἔμφρων παιδιὰ μέχρι δεῦρ’ εἰή τὰ νῦν διαπεπαισμένη.

καλὴν τὴν σπουδὴν ἐοίκασ δηλοῦν τῶν ἀνδρῶν. εἰκόσ γε· τόδε δ’ ἐννοήσωμεν εἰ σοὶ δοκεῖ καθάπερ ἐμοί. τὸ ποῖον δὴ καὶ περὶ τίνων; οἶσθ’ ὅτι καθάπερ ζωγράφων οὐδὲν πέρασ ἔχειν ἡ πραγματεία δοκεῖ περὶ ἑκάστων τῶν ζῴων, ἀλλ’ ἢ τοῦ χραίνειν ἢ ἀποχραίνειν, ἢ ὁτιδήποτε καλοῦσι τὸ τοιοῦτον οἱ ζωγράφων παῖδεσ, οὐκ ἄν ποτε δοκεῖ παύσασθαι κοσμοῦσα, ὥστε ἐπίδοσιν μηκέτ’ ἔχειν εἰσ τὸ καλλίω τε καὶ φανερώτερα γίγνεσθαι τὰ γεγραμμένα. σχεδὸν ἐννοῶ ἀκούων καὶ αὐτὸσ ταῦτα ἃ λέγεισ, ἐπεὶ ἐντριβήσ γε οὐδαμῶσ γέγονα τῇ τοιαύτῃ τέχνῃ.

καὶ οὐδέν γε ἐβλάβησ. χρησώμεθά γε μὴν τῷ νῦν παρατυχόντι περὶ αὐτῆσ ἡμῖν λόγῳ τὸ τοιόνδε, ὡσ εἴ ποτέ τισ ἐπινοήσειε γράψαι τε ὡσ κάλλιστον ζῷον καὶ τοῦτ’ αὖ μηδέποτε ἐπὶ φαυλότερον ἀλλ’ ἐπὶ τὸ βέλτιον ἴσχειν τοῦ ἐπιόντοσ ἀεὶ χρόνου, συννοεῖσ ὅτι θνητὸσ ὤν, εἰ μή τινα καταλείψει διάδοχον τοῦ ἐπανορθοῦν τε, ἐάν τι σφάλληται τὸ ζῷον ὑπὸ χρόνων, καὶ τὸ παραλειφθὲν ὑπὸ τῆσ ἀσθενείασ τῆσ ἑαυτοῦ πρὸσ τὴν τέχνην οἱο͂́σ τε εἰσ τὸ πρόσθεν ἔσται φαιδρύνων ποιεῖν ἐπιδιδόναι, σμικρόν τινα χρόνον αὐτῷ πόνοσ παραμενεῖ πάμπολυσ; ἀληθῆ.

τί οὖν;

ἆρ’ οὐ τοιοῦτον δοκεῖ σοι τὸ τοῦ νομοθέτου βούλημ’ εἶναι; πρῶτον μὲν γράψαι τοὺσ νόμουσ πρὸσ τὴν ἀκρίβειαν κατὰ δύναμιν ἱκανῶσ· ἔπειτα προϊόντοσ τοῦ χρόνου καὶ τῶν δοξάντων ἔργῳ πειρώμενον, ἆρ’ οἰεί τινὰ οὕτωσ ἄφρονα γεγονέναι νομοθέτην, ὥστ’ ἀγνοεῖν ὅτι πάμπολλα ἀνάγκη παραλείπεσθαι τοιαῦτα, ἃ δεῖ τινα συνεπόμενον ἐπανορθοῦν, ἵνα μηδαμῇ χείρων, βελτίων δὲ ἡ πολιτεία καὶ ὁ κόσμοσ ἀεὶ γίγνηται περὶ τὴν ᾠκισμένην αὐτῷ πόλιν; εἰκόσ ‐ πῶσ γὰρ οὔ;

‐ βούλεσθαι πάντα ὁντινοῦν τὸ τοιοῦτον. οὐκοῦν εἴ τίσ τινα μηχανὴν ἔχοι πρὸσ τοῦτο, ἔργῳ καὶ λόγοισ τίνα τρόπον διδάξειεν ἂν ἕτερον εἴτε μείζονα εἴτε ἐλάττω περὶ τοῦτ’ ἔχειν ἔννοιαν, ὅπωσ χρὴ φυλάττειν καὶ ἐπανορθοῦν νόμουσ, οὐκ ἄν ποτε λέγων ἀπείποι τὸ τοιοῦτον πρὶν ἐπὶ τέλοσ ἐλθεῖν; πῶσ γὰρ ἄν;

οὐκοῦν ἐν τῷ νῦν παρόντι ποιητέον ἐμοὶ καὶ σφῷν τοῦτο; τὸ ποῖον δὴ λέγεισ; ἐπειδὴ νομοθετεῖν μὲν μέλλομεν, ᾕρηνται δὲ ἡμῖν νομοφύλακεσ, ἡμεῖσ δ’ ἐν δυσμαῖσ τοῦ βίου, οἱ δ’ ὡσ πρὸσ ἡμᾶσ νέοι, ἅμα μέν, ὥσ φαμεν, δεῖ νομοθετεῖν ἡμᾶσ, ἅμα δὲ πειρᾶσθαι ποιεῖν καὶ τούτουσ αὐτοὺσ νομοθέτασ τε καὶ νομοφύλακασ εἰσ τὸ δυνατόν. τί μήν;

εἴπερ οἱοῖ́ τέ γ’ ἐσμὲν ἱκανῶσ. ἀλλ’ οὖν πειρατέα γε καὶ προθυμητέα. πῶσ γὰρ οὔ; λέγωμεν δὴ πρὸσ αὐτούσ· ὦ φίλοι σωτῆρεσ νόμων, ἡμεῖσ περὶ ἑκάστων ὧν τίθεμεν τοὺσ νόμουσ πάμπολλα παραλείψομεν ‐ ἀνάγκη γάρ ‐ οὐ μὴν ἀλλ’ ὅσα γε μὴ σμικρὰ καὶ τὸ ὅλον εἰσ δύναμιν οὐκ ἀνήσομεν ἀπεριήγητον καθάπερ τινὶ περιγραφῇ· τοῦτο δὲ δεήσει συμπληροῦν ὑμᾶσ τὸ περιηγηθέν. ὅποι δὲ βλέποντεσ δράσετε τὸ τοιοῦτον, ἀκούειν χρή.

Μέγιλλοσ μὲν γὰρ καὶ ἐγὼ καὶ Κλεινίασ εἰρήκαμέν τε αὐτὰ ἀλλήλοισ οὐκ ὀλιγάκισ, ὁμολογοῦμέν τε λέγεσθαι καλῶσ· ὑμᾶσ δὲ ἡμῖν βουλόμεθα συγγνώμονάσ τε ἅμα καὶ μαθητὰσ γίγνεσθαι, βλέποντασ πρὸσ ταῦτα εἰσ ἅπερ ἡμεῖσ συνεχωρήσαμεν ἀλλήλοισ τὸν νομοφύλακά τε καὶ νομοθέτην δεῖν βλέπειν. ποτὲ ἀνὴρ ἀγαθὸσ γίγνοιτ’ ἄν, τὴν ἀνθρώπῳ προσήκουσαν ἀρετὴν τῆσ ψυχῆσ ἔχων ἔκ τινοσ ἐπιτηδεύματοσ ἤ τινοσ ἤθουσ ἢ ποιᾶσ κτήσεωσ ἢ ἐπιθυμίασ ἢ δόξησ ἢ μαθημάτων ποτέ τινων, εἴτε ἄρρην τισ τῶν συνοικούντων οὖσα ἡ φύσισ εἴτε θήλεια, νέων ἢ γερόντων, ὅπωσ εἰσ ταὐτὸν τοῦτο ὃ λέγομεν τεταμένη σπουδὴ πᾶσα ἔσται διὰ παντὸσ τοῦ βίου, τῶν δ’ ἄλλων ὁπόσα ἐμπόδια τούτοισ μηδὲν προτιμῶν φανεῖται μηδ’ ὁστισοῦν, τελευτῶν δὲ καὶ πόλεωσ, ἐὰν ἀνάστατον ἀνάγκη φαίνηται γίγνεσθαι πρὶν ἐθέλειν δούλειον ὑπομείνασα ζυγὸν ἄρχεσθαι ὑπὸ χειρόνων, ἢ λείπειν φυγῇ τὴν πόλιν·

ὡσ πάντα τὰ τοιαῦτα ἄρ’ ἔσθ’ ὑπομενετέον πάσχοντασ πρὶν ἀλλάξασθαι πολιτείαν ἣ χείρουσ ἀνθρώπουσ πέφυκε ποιεῖν.

ταῦτα ἡμεῖσ τε ἔμπροσθεν συνωμολογησάμεθα, καὶ νῦν ὑμεῖσ ἡμῶν εἰσ ταῦτα ἑκάτερα βλέποντεσ ἐπαινεῖτε καὶ ψέγετε τοὺσ νόμουσ ὅσοι μὴ ταῦτα δυνατοί, τοὺσ δὲ δυνατοὺσ ἀσπάζεσθέ τε καὶ φιλοφρόνωσ δεχόμενοι ζῆτε ἐν αὐτοῖσ· τὰ δ’ ἄλλα ἐπιτηδεύματα καὶ πρὸσ ἄλλα τείνοντα τῶν ἀγαθῶν λεγομένων χαίρειν χρὴ προσαγορεύειν.

ἀρχὴ δὲ ἔστω τῶν μετὰ ταῦτα ἡμῖν νόμων ἥδε τισ, ἀφ’ ἱερῶν ἠργμένη.

τὸν ἀριθμὸν γὰρ δὴ δεῖ πρῶτον ἀναλαβεῖν ἡμᾶσ τὸν τῶν πεντακισχιλίων καὶ τετταράκοντα, ὅσασ εἶχέν τε καὶ ἔχει τομὰσ προσφόρουσ ὅ τε ὅλοσ ἅμα καὶ ὁ κατὰ φυλάσ, ὃ δὴ τοῦ παντὸσ ἔθεμεν δωδεκατημόριον, ἓν καὶ εἴκοσιν εἰκοσάκισ ὀρθότατα φύν. ἔχει δὲ διανομὰσ δώδεκα μὲν ὁ πᾶσ ἀριθμὸσ ἡμῖν, δώδεκα δὲ καὶ ὁ τῆσ φυλῆσ· ἑκάστην δὴ τὴν μοῖραν διανοεῖσθαι χρεὼν ὡσ οὖσαν ἱεράν, θεοῦ δῶρον, ἑπομένην τοῖσ μησὶν καὶ τῇ τοῦ παντὸσ περιόδῳ.

διὸ καὶ πᾶσαν πόλιν ἄγει μὲν τὸ σύμφυτον ἱεροῦν αὐτάσ, ἄλλοι δὲ ἄλλων ἴσωσ ὀρθότερον ἐνείμαντό τε καὶ εὐτυχέστερον ἐθείωσαν τὴν διανομήν· ἡμεῖσ δὲ οὖν νῦν φαμεν ὀρθότατα προῃρῆσθαι τὸν τῶν πεντακισχιλίων καὶ τετταράκοντα ἀριθμόν, ὃσ πάσασ τὰσ διανομὰσ ἔχει μέχρι τῶν δώδεκα ἀπὸ μιᾶσ ἀρξάμενοσ πλὴν ἑνδεκάδοσ ‐ αὕτη δ’ ἔχει σμικρότατον ἰάμα·

ἐπὶ θάτερα γὰρ ὑγιὴσ γίγνεται δυοῖν ἑστίαιν ἀπονεμηθείσαιν ‐ ὡσ δ’ ἐστὶν ταῦτα ἀληθῶσ ὄντα, κατὰ σχολὴν οὐκ ἂν πολὺσ ἐπιδείξειεν μῦθοσ. καὶ λόγῳ, νείμωμέν τε ταύτην, καὶ ἑκάστῃ μοίρᾳ θεὸν ἢ θεῶν παῖδα ἐπιφημίσαντεσ, βωμούσ τε καὶ τὰ τούτοισ προσήκοντα ἀποδόντεσ, θυσιῶν πέρι συνόδουσ ἐπ’ αὐτοῖσ ποιώμεθα δύο τοῦ μηνόσ, δώδεκα μὲν τῇ τῆσ φυλῆσ διανομῇ, δώδεκα δὲ αὐτῷ τῷ τῆσ πόλεωσ διαμερισμῷ, θεῶν μὲν δὴ πρῶτον χάριτοσ ἕνεκα καὶ τῶν περὶ θεούσ, δεύτερον δὲ ἡμῶν αὐτῶν οἰκειότητόσ τε πέρι καὶ γνωρίσεωσ ἀλλήλων, ὡσ φαῖμεν ἄν, καὶ ὁμιλίασ ἕνεκα πάσησ.

πρὸσ γὰρ δὴ τὴν τῶν γάμων κοινωνίαν καὶ σύμμειξιν ἀναγκαίωσ ἔχει τὴν ἄγνοιαν ἐξαιρεῖν παρ’ ὧν τέ τισ ἄγεται καὶ ἃ καὶ οἷσ ἐκδίδωσι, περὶ παντὸσ ποιούμενον ὅτι μάλιστα τὸ μὴ σφάλλεσθαι μηδαμῶσ ἐν τοῖσ τοιούτοισ κατὰ τὸ δυνατόν.

τῆσ οὖν τοιαύτησ σπουδῆσ ἕνεκα χρὴ καὶ τὰσ παιδιὰσ ποιεῖσθαι χορεύοντάσ τε καὶ χορευούσασ κόρουσ καὶ κόρασ, καὶ ἅμα δὴ θεωροῦντάσ τε καὶ θεωρουμένουσ μετὰ λόγου τε καὶ ἡλικίασ τινὸσ ἐχούσησ εἰκυίασ προφάσεισ, γυμνοὺσ καὶ γυμνὰσ μέχριπερ αἰδοῦσ σώφρονοσ ἑκάστων. τούτων δ’ ἐπιμελητὰσ πάντων καὶ κοσμητὰσ τοὺσ τῶν χορῶν ἄρχοντασ γίγνεσθαι καὶ νομοθέτασ μετὰ τῶν νομοφυλάκων, ὅσον ἂν ἡμεῖσ ἐκλείπωμεν τάττοντεσ·

ἀναγκαῖον δέ, ὅπερ εἴπομεν, περὶ τὰ τοιαῦτα πάντα ὅσα σμικρὰ καὶ πολλὰ νομοθέτην μὲν ἐκλείπειν, τοὺσ δ’ ἐμπείρουσ ἀεὶ κατ’ ἐνιαυτὸν γιγνομένουσ αὐτῶν, ἀπὸ τῆσ χρείασ μανθάνοντασ, τάττεσθαι καὶ ἐπανορθουμένουσ κινεῖν κατ’ ἐνιαυτόν, ἑώσ ἂν ὁρ́οσ ἱκανὸσ δόξῃ τῶν τοιούτων νομίμων καὶ ἐπιτηδευμάτων γεγονέναι. χρόνοσ μὲν οὖν μέτριοσ ἅμα καὶ ἱκανὸσ γίγνοιτ’ ἂν τῆσ ἐμπειρίασ δεκαετηρὶσ θυσιῶν τε καὶ χορειῶν, ἐπὶ πάντα καὶ ἕκαστα ταχθείσ, ζῶντοσ μὲν τοῦ τάξαντοσ νομοθέτου κοινῇ, τέλοσ δὲ σχόντοσ, αὐτὰσ ἑκάστασ τὰσ ἀρχὰσ εἰσ τοὺσ νομοφύλακασ εἰσφερούσασ τὸ παραλειπόμενον τῆσ αὑτῶν ἀρχῆσ ἐπανορθοῦσθαι, μέχριπερ ἂν τέλοσ ἔχειν ἕκαστον δόξῃ τοῦ καλῶσ ἐξειργάσθαι, τότε δὲ ἀκίνητα θεμένουσ, ἤδη χρῆσθαι μετὰ τῶν ἄλλων νόμων οὓσ ἔταξε κατ’ ἀρχὰσ ὁ θεὶσ αὐτοῖσ νομοθέτησ·

τὰσ ἀρχὰσ χρὴ συμβούλουσ, πάντα δὲ τὸν δῆμον καὶ πάσασ θεῶν μαντείασ ἐπελθόντασ, ἐὰν συμφωνῶσι πάντεσ, οὕτω κινεῖν, ἄλλωσ δὲ μηδέποτε μηδαμῶσ, ἀλλὰ τὸν κωλύοντα ἀεὶ κατὰ νόμον κρατεῖν.

ὁπότε τισ οὖν καὶ ὁπηνίκα τῶν πέντε καὶ εἴκοσι γεγονότων ἔτη, σκοπῶν καὶ σκοπούμενοσ ὑπ’ ἄλλων, κατὰ νοῦν ἑαυτῷ καὶ πρέποντα εἰσ παίδων κοινωνίαν καὶ γένεσιν ἐξηυρηκέναι πιστεύει, γαμείτω μὲν πᾶσ ἐντὸσ τῶν πέντε καὶ τριάκοντα ἐτῶν, τὸ δὲ πρέπον καὶ τὸ ἁρμόττον ὡσ χρὴ ζητεῖν, πρῶτον ἐπακουσάτω·

δεῖ γάρ, ὥσ φησιν Κλεινίασ, ἔμπροσθεν τοῦ νόμου προοίμιον οἰκεῖον ἑκάστῳ προτιθέναι.

κάλλιστα, ὦ ξένε, διεμνημόνευσασ, ἔλαβέσ τε τοῦ λόγου καιρὸν καὶ μάλ’ ἐμοὶ δοκοῦντ’ εἶναι σύμμετρον. εὖ λέγεισ. ὦ παῖ, τοίνυν φῶμεν ἀγαθῶν πατέρων φύντι, τοὺσ παρὰ τοῖσ ἔμφροσιν εὐδόξουσ γάμουσ χρὴ γαμεῖν, οἵ σοι παραινοῖεν ἂν μὴ φεύγειν τὸν τῶν πενήτων μηδὲ τὸν τῶν πλουσίων διώκειν διαφερόντωσ γάμον, ἀλλ’ ἐὰν τἆλλα ἰσάζῃ, τὸν ὑποδεέστερον ἀεὶ τιμῶντα εἰσ τὴν κοινωνίαν συνιέναι. τῇ τε γὰρ πόλει σύμφορον ἂν εἰή ταύτῃ ταῖσ τε συνιούσαισ ἑστίαισ·

τὸ γὰρ ὁμαλὸν καὶ σύμμετρον ἀκράτου μυρίον διαφέρει πρὸσ ἀρετήν. κοσμίων τε πατέρων χρὴ προθυμεῖσθαι γίγνεσθαι κηδεστὴν τὸν αὑτῷ συνειδότα ἰταμώτερον ἅμα καὶ θᾶττον τοῦ δέοντοσ πρὸσ πάσασ τὰσ πράξεισ φερόμενον· τὸν δ’ ἐναντίωσ πεφυκότα ἐπὶ τἀναντία χρὴ κηδεύματα πορεύεσθαι.

καὶ κατὰ παντὸσ εἷσ ἔστω μῦθοσ γάμου· τὸν γὰρ τῇ πόλει δεῖ συμφέροντα μνηστεύειν γάμον ἕκαστον, οὐ τὸν ἥδιστον αὑτῷ. φέρεται δέ πωσ πᾶσ ἀεὶ κατὰ φύσιν πρὸσ τὸν ὁμοιότατον αὑτῷ, ὅθεν ἀνώμαλοσ ἡ πόλισ ὅλη γίγνεται χρήμασίν τε καὶ τρόπων ἤθεσιν· ἐξ ὧν ἃ μὴ βουλόμεθα συμβαίνειν ἡμῖν, καὶ μάλιστα συμβαίνει ταῖσ πλείσταισ πόλεσι.

ταῦτα δὴ διὰ λόγου μὲν νόμῳ προστάττειν, μὴ γαμεῖν πλούσιον πλουσίου, μηδὲ πολλὰ δυνάμενον πράττειν ἄλλου τοιούτου, θάττουσ δὲ ἤθεσι πρὸσ βραδυτέρουσ καὶ βραδυτέρουσ πρὸσ θάττουσ ἀναγκάζειν τῇ τῶν γάμων κοινωνίᾳ πορεύεσθαι, πρὸσ τῷ γελοῖα εἶναι θυμὸν ἂν ἐγείραι πολλοῖσ· οὐ γὰρ ῥᾴδιον ἐννοεῖν ὅτι πόλιν εἶναι δεῖ δίκην κρατῆροσ κεκραμένην, οὗ μαινόμενοσ μὲν οἶνοσ ἐγκεχυμένοσ ζεῖ, κολαζόμενοσ δὲ ὑπὸ νήφοντοσ ἑτέρου θεοῦ καλὴν κοινωνίαν λαβὼν ἀγαθὸν πῶμα καὶ μέτριον ἀπεργάζεται. τοῦτ’ οὖν γιγνόμενον ἐν τῇ τῶν παίδων μείξει διορᾶν ὡσ ἔποσ εἰπεῖν δυνατὸσ οὐδείσ·

ἰσότητοσ ἀπλήστου χρημάτων οὔσησ περὶ πλείονοσ ἕκαστον ποιεῖσθαι, καὶ δι’ ὀνείδουσ ἀποτρέπειν τὸν περὶ τὰ χρήματα ἐν τοῖσ γάμοισ ἐσπουδακότα, ἀλλὰ μὴ γραπτῷ νόμῳ βιαζόμενον.

περὶ γάμων δὴ ταῦτ’ ἔστω παραμύθια λεγόμενα, καὶ δὴ καὶ τὰ ἔμπροσθε τούτων ῥηθέντα, ὡσ χρὴ τῆσ ἀειγενοῦσ φύσεωσ ἀντέχεσθαι τῷ παῖδασ παίδων καταλείποντα ἀεὶ τῷ θεῷ ὑπηρέτασ ἀνθ’ αὑτοῦ παραδιδόναι.

πάντα οὖν ταῦτα καὶ ἔτι πλείω τισ ἂν εἴποι περὶ γάμων, ὡσ χρὴ γαμεῖν, προοιμιαζόμενοσ ὀρθῶσ·

ἂν δ’ ἄρα τισ μὴ πείθηται ἑκών, ἀλλότριον δὲ αὑτὸν καὶ ἀκοινώνητον ἐν τῇ πόλει ἔχῃ καὶ ἄγαμοσ ὢν γένηται πεντεκαιτριακοντούτησ, ζημιούσθω κατ’ ἐνιαυτὸν ἕκαστον, ὁ μέγιστον μὲν τίμημα κεκτημένοσ ἑκατὸν δραχμαῖσ, ὁ δὲ τὸ δεύτερον ἑβδομήκοντα, τρίτον δὲ ἑξήκοντα, ὁ δὲ τὸ τέταρτον τριάκοντα. τοῦτο δ’ ἔστω τῆσ Ἥρασ ἱερόν. ὁ δὲ μὴ ἐκτίνων κατ’ ἐνιαυτὸν δεκαπλάσιον ὀφειλέτω· πραττέσθω δὲ ὁ ταμίασ τῆσ θεοῦ, μὴ ἐκπράξασ δὲ αὐτὸσ ὀφειλέτω καὶ ἐν ταῖσ εὐθύναισ τοῦ τοιούτου λόγον ὑπεχέτω πᾶσ.

εἰσ μὲν οὖν χρήματα ὁ μὴ ’θέλων γαμεῖν ταῦτα ζημιούσθω, τιμῆσ δὲ παρὰ τῶν νεωτέρων ἄτιμοσ πάσησ ἔστω, καὶ μηδεὶσ ὑπακουέτω μηδὲν αὐτῷ ἑκὼν τῶν νέων· ἀμυνέτω, μὴ βοηθῶν δὲ ὁ παραγενόμενοσ δειλόσ τε ἅμα καὶ κακὸσ ὑπὸ τοῦ νόμου πολίτησ εἶναι λεγέσθω.

περὶ δὲ προικὸσ εἴρηται μὲν καὶ πρότερον, εἰρήσθω δὲ πάλιν ὡσ ἴσα ἀντὶ ἴσων ἐστὶν τὸ μήτε λαμβάνοντι μήτ’ ἐκδιδόντι διὰ χρημάτων ἀπορίαν γηράσκειν τοὺσ πένητασ·

τὰ γὰρ ἀναγκαῖα ὑπάρχοντά ἐστι πᾶσι τῶν ἐν ταύτῃ τῇ πόλει, ὕβρισ δὲ ἧττον γυναιξὶ καὶ δουλεία ταπεινὴ καὶ ἀνελεύθεροσ διὰ χρήματα τοῖσ γήμασι γίγνοιτο ἄν. καὶ ὁ μὲν πειθόμενοσ ἓν τῶν καλῶν δρῴη τοῦτ’ ἄν· τοῖν θεοῖν, καθάπερ ἐρρήθη τῶν μὴ γαμούντων πέρι τοὺσ ταμίασ ἐκπράττειν ἑκάστοτε τοὺσ τῆσ Ἥρασ ἢ παρ’ αὑτῶν ἑκάστουσ τὴν ζημίαν ἐκτίνειν.

ἐγγύην δὲ εἶναι κυρίαν πατρὸσ μὲν πρῶτον, δευτέραν πάππου, τρίτην δὲ ἀδελφῶν ὁμοπατρίων, ἐὰν δὲ μηδὲ εἷσ ᾖ τούτων, τὴν πρὸσ μητρὸσ μετὰ τοῦτο εἶναι κυρίαν ὡσαύτωσ·

ἐὰν δ’ ἄρα τύχη τισ ἀήθησ συμβαίνῃ, τοὺσ ἐγγύτατα γένουσ ἀεὶ κυρίουσ εἶναι μετὰ τῶν ἐπιτρόπων. ἱερουργία μελλόντων ἢ γιγνομένων ἢ γεγονότων προσήκουσά ἐστιν τελεῖσθαι, τοὺσ ἐξηγητὰσ ἐρωτῶντα χρὴ καὶ πειθόμενον ἐκείνοισ ἕκαστον ἡγεῖσθαι πάντα ἑαυτῷ μετρίωσ γίγνεσθαι.

περὶ δὲ τῶν ἑστιάσεων, φίλουσ μὲν χρὴ καὶ φίλασ μὴ πλείουσ πέντε ἑκατέρων συγκαλεῖν, συγγενῶν δὲ καὶ οἰκείων ὡσαύτωσ τοσούτουσ ἄλλουσ ἑκατέρων·

ἀνάλωμα δὲ μὴ γίγνεσθαι πλέον ἢ κατὰ τὴν οὐσίαν μηδενί, τῷ μὲν εἰσ χρήματα μεγίστῳ μνᾶν, τῷ δ’ ἥμισυ τοῦ τοσούτου, τῷ δ’ ἐφεξῆσ οὕτω, καθάπερ ὑποβέβηκεν ἑκάστῳ τὸ τίμημα. καὶ τὸν μὲν πειθόμενον τῷ νόμῳ ἐπαινεῖν χρὴ πάντασ, τὸν δὲ ἀπειθοῦντα κολαζόντων οἱ νομοφύλακεσ ὡσ ἀπειρόκαλόν τε ὄντα καὶ ἀπαίδευτον τῶν περὶ τὰσ νυμφικὰσ μούσασ νόμων.

πίνειν δὲ εἰσ μέθην οὔτε ἄλλοθί που πρέπει, πλὴν ἐν ταῖσ τοῦ τὸν οἶνον δόντοσ θεοῦ ἑορταῖσ, οὐδ’ ἀσφαλέσ, οὔτ’ οὖν δὴ περὶ γάμουσ ἐσπουδακότα, ἐν οἷσ ἔμφρονα μάλιστα εἶναι πρέπει νύμφην καὶ νυμφίον μεταβολὴν οὐ σμικρὰν βίου μεταλλάττοντασ, ἅμα δὲ καὶ τὸ γεννώμενον ὅπωσ ὅτι μάλιστα ἐξ ἐμφρόνων ἀεὶ γίγνηται· σχεδὸν γὰρ ἄδηλον ὁποία νὺξ ἢ φῶσ αὐτὸ γεννήσει μετὰ θεοῦ.

καὶ πρὸσ τούτοισ δεῖ μὴ τῶν σωμάτων διακεχυμένων ὑπὸ μέθησ γίγνεσθαι τὴν παιδουργίαν, ἀλλ’ εὐπαγὲσ ἀπλανὲσ ἡσυχαῖόν τε ἐν μοίρᾳ συνίστασθαι τὸ φυόμενον. ὁ δὲ διῳνωμένοσ αὐτόσ τε φέρεται πάντῃ καὶ φέρει, λυττῶν κατά τε σῶμα καὶ ψυχήν· σπείρειν οὖν παράφοροσ ἅμα καὶ κακὸσ ὁ μεθύων, ὥστ’ ἀνώμαλα καὶ ἄπιστα καὶ οὐδὲν εὐθύπορον ἦθοσ οὐδὲ σῶμα ἐκ τῶν εἰκότων γεννῴη ποτ’ ἄν.

διὸ μᾶλλον μὲν ὅλον τὸν ἐνιαυτὸν καὶ βίον χρή, μάλιστα δὲ ὁπόσον ἂν γεννᾷ χρόνον, εὐλαβεῖσθαι καὶ μὴ πράττειν μήτε ὅσα νοσώδη ἑκόντα εἶναι μήτε ὅσα ὕβρεωσ ἢ ἀδικίασ ἐχόμενα ‐ εἰσ γὰρ τὰσ τῶν γεννωμένων ψυχὰσ καὶ σώματα ἀναγκαῖον ἐξομοργνύμενον ἐκτυποῦσθαι καὶ τίκτειν πάντῃ φαυλότερα ‐ διαφερόντωσ δὲ ἐκείνην τὴν ἡμέραν καὶ νύκτα ἀπέχεσθαι τῶν περὶ τὰ τοιαῦτα· ἀρχὴ γὰρ καὶ θεὸσ ἐν ἀνθρώποισ ἱδρυμένη σῴζει πάντα, τιμῆσ ἐὰν τῆσ προσηκούσησ αὐτῇ παρ’ ἑκάστου τῶν χρωμένων λαγχάνῃ.

νομίσαντα δ’ εἶναι χρὴ τὸν γαμοῦντα ταῖν οἰκίαιν ταῖν ἐν τῷ κλήρῳ τὴν ἑτέραν οἱο͂ν νεοττῶν ἐγγέννησιν καὶ τροφήν, χωρισθέντα ἀπὸ πατρὸσ καὶ μητρὸσ τὸν γάμον ἐκεῖ ποιεῖσθαι καὶ τὴν οἴκησιν καὶ τὴν τροφὴν αὑτοῦ καὶ τῶν τέκνων.

ἐν γὰρ ταῖσ φιλίαισ ἐὰν μὲν πόθοσ ἐνῇ τισ, κολλᾷ καὶ συνδεῖ πάντα ἤθη·

κατακορὴσ δὲ συνουσία καὶ οὐκ ἴσχουσα τὸν διὰ χρόνου πόθον ἀπορρεῖν ἀλλήλων ποιεῖ ὑπερβολαῖσ πλησμονῆσ. εἰσ ἀποικίαν ἀφικομένουσ, αὐτοὺσ ἐπισκοποῦντάσ τε ἅμα καὶ ἐπισκοπουμένουσ οἰκεῖν, γεννῶντάσ τε καὶ ἐκτρέφοντασ παῖδασ, καθάπερ λαμπάδα τὸν βίον παραδιδόντασ ἄλλοισ ἐξ ἄλλων, θεραπεύοντασ ἀεὶ θεοὺσ κατὰ νόμουσ.

κτήματα δὲ τὸ μετὰ τοῦτο ποῖα ἄν τισ κεκτημένοσ ἐμμελεστάτην οὐσίαν κεκτῇτο;

τὰ μὲν οὖν πολλὰ οὔτε νοῆσαι χαλεπὸν οὔτε κτήσασθαι, τὰ δὲ δὴ τῶν οἰκετῶν χαλεπὰ πάντῃ. τὸ δ’ αἴτιον, οὐκ ὀρθῶσ πωσ καί τινα τρόπον ὀρθῶσ περὶ αὐτῶν λέγομεν· ἐναντία γὰρ ταῖσ χρείαισ, καὶ κατὰ τὰσ χρείασ αὖ, ποιούμεθα περὶ δούλων καὶ τὰ λεγόμενα.

πῶσ δ’ αὖ τοῦτο λέγομεν; οὐ γάρ πω μανθάνομεν, ὦ ξένε, ὅτι τὰ νῦν φράζεισ. καὶ μάλα γε, ὦ Μέγιλλε, εἰκότωσ· σχεδὸν γὰρ πάντων τῶν Ἑλλήνων ἡ Λακεδαιμονίων εἱλωτεία πλείστην ἀπορίαν παράσχοιτ’ ἂν καὶ ἔριν τοῖσ μὲν ὡσ εὖ, τοῖσ δ’ ὡσ οὐκ εὖ γεγονυῖά ἐστιν ‐ ἐλάττω δὲ ἥ τε Ἡρακλεωτῶν δουλεία τῆσ τῶν Μαριανδυνῶν καταδουλώσεωσ ἔριν ἂν ἔχοι, τὸ Θετταλῶν τ’ αὖ πενεστικὸν ἔθνοσ ‐ εἰσ ἃ καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα βλέψαντασ ἡμᾶσ τί χρὴ ποιεῖν περὶ κτήσεωσ οἰκετῶν; ὃ δὴ παριὼν τῷ λόγῳ ἔτυχον εἰπών, καὶ σύ με εἰκότωσ τί ποτε φράζοιμι ἠρώτησασ, τόδε ἐστίν.

ἴσμεν ὅτι που πάντεσ εἴποιμεν ἂν ὡσ χρὴ δούλουσ ὡσ εὐμενεστάτουσ ἐκτῆσθαι καὶ ἀρίστουσ· πολλοὶ γὰρ ἀδελφῶν ἤδη δοῦλοι καὶ ὑέων τισὶν κρείττουσ πρὸσ ἀρετὴν πᾶσαν γενόμενοι, σεσώκασιν δεσπότασ καὶ κτήματα τάσ τε οἰκήσεισ αὐτῶν ὅλασ. ταῦτα γὰρ ἴσμεν που περὶ δούλων λεγόμενα.

ἀπαμείρεται εὐρύοπα Ζεύσἀνδρῶν, οὓσ ἂν δὴ κατὰ δούλιον ἦμαρ ἕλῃσι. τί μήν; οὐκοῦν καὶ τοὐναντίον, ὡσ ὑγιὲσ οὐδὲν ψυχῆσ δούλησ, οὐδὲ πιστεύειν οὐδέποτ’ οὐδὲν τῷ γένει δεῖ τὸν νοῦν κεκτημένον; ὁ δὲ σοφώτατοσ ἡμῖν τῶν ποιητῶν καὶ ἀπεφήνατο, ὑπὲρ τοῦ Διὸσ ἀγορεύων, ὡσ ‐ . . . ἥμισυ γάρ τε νόου, φησίν, . . . ταῦτα δὴ διαλαβόντεσ ἕκαστοι τοῖσ διανοήμασιν οἱ μὲν πιστεύουσί τε οὐδὲν γένει οἰκετῶν, κατὰ δὲ θηρίων φύσιν κέντροισ καὶ μάστιξιν οὐ τρὶσ μόνον ἀλλὰ πολλάκισ ἀπεργάζονται δούλασ τὰσ ψυχὰσ τῶν οἰκετῶν·

οἱ δ’ αὖ τἀναντία τούτων δρῶσι πάντα. τί μήν; τί οὖν δὴ χρὴ ποιεῖν, τούτων, ὦ ξένε, διαφερομένων οὕτω, περὶ τῆσ ἡμετέρασ αὖ χώρασ ἡμᾶσ, τῆσ τε κτήσεωσ ἅμα καὶ κολάσεωσ τῶν δούλων πέρι;

τί δ’, ὦ Κλεινία; δῆλον ὡσ ἐπειδὴ δύσκολόν ἐστι τὸ θρέμμα ἄνθρωποσ, καὶ πρὸσ τὴν ἀναγκαίαν διόρισιν, τὸ δοῦλόν τε ἔργῳ διορίζεσθαι καὶ ἐλεύθερον καὶ δεσπότην, οὐδαμῶσ εὔχρηστον ἐθέλειν εἶναί τε καὶ γίγνεσθαι φαίνεται, χαλεπὸν δὴ τὸ κτῆμα· ἔργῳ γὰρ πολλάκισ ἐπιδέδεικται περὶ τὰσ Μεσσηνίων συχνὰσ εἰωθυίασ ἀποστάσεισ γίγνεσθαι, καὶ περί γε τὰσ τῶν ἐκ μιᾶσ φωνῆσ πολλοὺσ οἰκέτασ κτωμένων πόλεισ, ὅσα κακὰ συμβαίνει, καὶ ἔτι τὰ τῶν λεγομένων περιδίνων τῶν περὶ τὴν Ἰταλίαν γιγνομένων παντοδαπὰ κλωπῶν ἔργα τε καὶ παθήματα.

πρὸσ ἅ τισ ἂν πάντα βλέψασ διαπορήσειε τί χρὴ δρᾶν περὶ ἁπάντων τῶν τοιούτων. δύο δὴ λείπεσθον μόνω μηχανά, μήτε πατριώτασ ἀλλήλων εἶναι τοὺσ μέλλοντασ ῥᾷον δουλεύσειν, ἀσυμφώνουσ τε εἰσ δύναμιν ὅτι μάλιστα, τρέφειν δ’ αὐτοὺσ ὀρθῶσ, μὴ μόνον ἐκείνων ἕνεκα, πλέον δὲ αὑτῶν προτιμῶντασ· ἡ δὲ τροφὴ τῶν τοιούτων μήτε τινὰ ὕβριν ὑβρίζειν εἰσ τοὺσ οἰκέτασ, ἧττον δέ, εἰ δυνατόν, ἀδικεῖν ἢ τοὺσ ἐξ ἴσου.

διάδηλοσ γὰρ ὁ φύσει καὶ μὴ πλαστῶσ σέβων τὴν δίκην, μισῶν δὲ ὄντωσ τὸ ἄδικον, ἐν τούτοισ τῶν ἀνθρώπων ἐν οἷσ αὐτῷ ῥᾴδιον ἀδικεῖν· ὁ περὶ τὰ τῶν δούλων οὖν ἤθη καὶ πράξεισ γιγνόμενόσ τισ ἀμίαντοσ τοῦ τε ἀνοσίου πέρι καὶ ἀδίκου, σπείρειν εἰσ ἀρετῆσ ἔκφυσιν ἱκανώτατοσ ἂν εἰή, ταὐτὸν δ’ ἔστ’ εἰπεῖν τοῦτο ὀρθῶσ ἅμα λέγοντα ἐπί τε δεσπότῃ καὶ τυράννῳ καὶ πᾶσαν δυναστείαν δυναστεύοντι πρὸσ ἀσθενέστερον ἑαυτοῦ. κολάζειν γε μὴν ἐν δίκῃ δούλουσ δεῖ, καὶ μὴ νουθετοῦντασ ὡσ ἐλευθέρουσ θρύπτεσθαι ποιεῖν· τὴν δὲ οἰκέτου πρόσρησιν χρὴ σχεδὸν ἐπίταξιν πᾶσαν γίγνεσθαι, μὴ προσπαίζοντασ μηδαμῇ μηδαμῶσ οἰκέταισ, μήτ’ οὖν θηλείαισ μήτε ἄρρεσιν, ἃ δὴ πρὸσ δούλουσ φιλοῦσι πολλοὶ σφόδρα ἀνοήτωσ θρύπτοντεσ χαλεπώτερον ἀπεργάζεσθαι τὸν βίον ἐκείνοισ τε ἄρχεσθαι καὶ ἑαυτοῖσ ἄρχειν.

ὀρθῶσ λέγεισ.

οὐκοῦν ὅτε τισ οἰκέταισ κατεσκευασμένοσ εἰσ δύναμιν εἰή πλήθει καὶ ἐπιτηδειότητι πρὸσ ἑκάστασ τὰσ τῶν ἔργων παραβοηθείασ, τὸ δὴ μετὰ τοῦτο οἰκήσεισ χρὴ διαγράφειν τῷ λόγῳ; πάνυ μὲν οὖν. καὶ συμπάσησ γε ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ἐοίκεν τῆσ οἰκοδομικῆσ πέρι τήν γε δὴ νέαν καὶ ἀοίκητον ἐν τῷ πρόσθεν πόλιν ἐπιμελητέον εἶναι, τίνα τρόπον ἕκαστα ἕξει τούτων περί τε ἱερὰ καὶ τείχη.

γάμων δ’ ἦν ἔμπροσθεν ταῦτα, ὦ Κλεινία, νῦν δ’ ἔπειπερ λόγῳ γίγνεται, καὶ μάλ’ ἐγχωρεῖ ταύτῃ γίγνεσθαι τὰ νῦν· ἔργῳ μὴν ὅταν γίγνηται, ταῦτ’ ἔμπροσθεν τῶν γάμων, ἐὰν θεὸσ ἐθέλῃ, ποιήσαντεσ, ἐκεῖνα ἤδη τότε ἐπὶ πᾶσιν τοῖσ τοιούτοισ ἀποτελοῦμεν. νῦν δὲ μόνον ὅσον τινὰ τύπον αὐτῶν δι’ ὀλίγων ἐπεξέλθωμεν.

πάνυ μὲν οὖν. τὰ μὲν τοίνυν ἱερὰ πᾶσαν πέριξ τήν τε ἀγορὰν χρὴ κατασκευάζειν, καὶ τὴν πόλιν ὅλην ἐν κύκλῳ πρὸσ τοῖσ ὑψηλοῖσ τῶν τόπων, εὐερκείασ τε καὶ καθαρότητοσ χάριν· πρὸσ δὲ αὐτοῖσ οἰκήσεισ τε ἀρχόντων καὶ δικαστηρίων, ἐν οἷσ τὰσ δίκασ ὡσ ἱερωτάτοισ οὖσιν λήψονταί τε καὶ δώσουσι, τὰ μὲν ὡσ ὁσίων πέρι, τὰ δὲ καὶ τοιούτων θεῶν ἱδρύματα, καὶ ἐν τούτοισ δικαστήρια, ἐν οἷσ αἵ τε τῶν φόνων πρέπουσαι δίκαι γίγνοιντ’ ἂν καὶ ὅσα θανάτων ἄξια ἀδικήματα. περὶ δὲ τειχῶν, ὦ Μέγιλλε, ἔγωγ’ ἂν τῇ Σπάρτῃ συμφεροίμην τὸ καθεύδειν ἐᾶν ἐν τῇ γῇ κατακείμενα τὰ τείχη καὶ μὴ ἐπανιστάναι, τῶνδε εἵνεκα.

καλῶσ μὲν καὶ ὁ ποιητικὸσ ὑπὲρ αὐτῶν λόγοσ ὑμνεῖται, τὸ χαλκᾶ καὶ σιδηρᾶ δεῖν εἶναι τὰ τείχη μᾶλλον ἢ γήινα· τὸ δ’ ἡμέτερον ἔτι πρὸσ τούτοισ γέλωτ’ ἂν δικαίωσ πάμπολυν ὄφλοι, τὸ κατ’ ἐνιαυτὸν μὲν ἐκπέμπειν εἰσ τὴν χώραν τοὺσ νέουσ, τὰ μὲν σκάψοντασ, τὰ δὲ ταφρεύσοντασ, τὰ δὲ καὶ διά τινων οἰκοδομήσεων εἴρξοντασ τοὺσ πολεμίουσ, ὡσ δὴ τῶν ὁρ́ων τῆσ χώρασ οὐκ ἐάσοντασ ἐπιβαίνειν, τεῖχοσ δὲ περιβαλοίμεθα, ὃ πρῶτον μὲν πρὸσ ὑγίειαν ταῖσ πόλεσιν οὐδαμῶσ συμφέρει, πρὸσ δέ τινα μαλθακὴν ἕξιν ταῖσ ψυχαῖσ τῶν ἐνοικούντων εἰώθε ποιεῖν, προκαλούμενον εἰσ αὐτὸ καταφεύγοντασ μὴ ἀμύνεσθαι τοὺσ πολεμίουσ, μηδὲ τῷ φρουρεῖν ἀεί τινασ ἐν αὐτῇ νύκτωρ καὶ μεθ’ ἡμέραν, τούτῳ τῆσ σωτηρίασ τυγχάνειν, τείχεσι δὲ καὶ πύλαισ διανοεῖσθαι φραχθέντασ τε καὶ καθεύδοντασ σωτηρίασ ὄντωσ ἕξειν μηχανάσ, ὡσ ἐπὶ τὸ μὴ πονεῖν γεγονότασ, ἀγνοοῦντασ δ’ αὖ τὴν ῥᾳστώνην ὡσ ὄντωσ ἐστὶν ἐκ τῶν πόνων·

ἐκ ῥᾳστώνησ δέ γε, οἶμαι, τῆσ αἰσχρᾶσ οἱ πόνοι καὶ ῥᾳθυμίασ πεφύκασι γίγνεσθαι πάλιν.

ἀλλ’ εἰ δὴ τεῖχόσ γέ τι χρεὼν ἀνθρώποισ εἶναι, τὰσ οἰκοδομίασ χρὴ τὰσ τῶν ἰδίων οἰκήσεων οὕτωσ ἐξ ἀρχῆσ βάλλεσθαι, ὅπωσ ἂν ᾖ πᾶσα ἡ πόλισ ἓν τεῖχοσ, ὁμαλότητί τε καὶ ὁμοιότησιν εἰσ τὰσ ὁδοὺσ πασῶν τῶν οἰκήσεων ἐχουσῶν εὐέρκειαν, ἰδεῖν τε οὐκ ἀηδὲσ μιᾶσ οἰκίασ σχῆμα ἐχούσησ αὐτῆσ, εἴσ τε τὴν τῆσ φυλακῆσ ῥᾳστώνην ὅλῳ καὶ παντὶ πρὸσ σωτηρίαν γίγνοιτ’ ἂν διάφοροσ. τούτων δέ, ὡσ ἂν μένῃ τὰ κατ’ ἀρχὰσ οἰκοδομηθέντα, μέλειν μὲν μάλιστα τοῖσ ἐνοικοῦσι πρέπον ἂν εἰή, τοὺσ δὲ ἀστυνόμουσ ἐπιμελεῖσθαι καὶ προσαναγκάζοντασ τὸν ὀλιγωροῦντα ζημιοῦντασ, καὶ πάντων δὴ τῶν κατὰ τὸ ἄστυ καθαρότητόσ τ’ ἐπιμελεῖσθαι, καὶ ὅπωσ ἰδιώτησ μηδεὶσ μηδὲν τῶν τῆσ πόλεωσ μήτε οἰκοδομήμασι μήτε οὖν ὀρύγμασιν ἐπιλήψεται.

καὶ δὴ καὶ ὑδάτων τῶν ἐκ Διὸσ εὐροίασ τούτουσ ἐπιμελεῖσθαι χρεών, καὶ ὅσα ἐντὸσ πόλεωσ ἢ ὁπόσα ἔξω πρέπον ἂν οἰκεῖν εἰή·

ταῦτα δὲ πάντα συνιδόντεσ ταῖσ χρείαισ οἱ νομοφύλακεσ ἐπινομοθετούντων καὶ τῶν ἄλλων ὁπόσα ἂν ὁ νόμοσ ἐκλείπῃ δι’ ἀπορίαν. ὅτε δὲ ταῦτά τε καὶ τὰ περὶ ἀγορὰν οἰκοδομήματα καὶ τὰ περὶ τὰ γυμνάσια καὶ πάντα ὅσα διδασκαλεῖα κατεσκευασμένα περιμένει τοὺσ φοιτητὰσ καὶ θεατὰσ θέατρα, πορευώμεθα ἐπὶ τὰ μετὰ τοὺσ γάμουσ, τῆσ νομοθεσίασ ἑξῆσ ἐχόμενοι.

πάνυ μὲν οὖν. γάμοι μὲν τοίνυν ἡμῖν ἔστωσαν γεγονότεσ, ὦ Κλεινία· δίαιτα δὲ πρὸ παιδογονίασ οὐκ ἐλάττων ἐνιαυσίασ γίγνοιτ’ ἂν τὸ μετὰ τοῦτο, ἣν δὴ τίνα τρόπον χρὴ ζῆν νυμφίον καὶ νύμφην ἐν πόλει διαφερούσῃ τῶν πολλῶν ἐσομένῃ ‐ τὸ δὴ τῶν νῦν εἰρημένων ἐχόμενον ‐ εἰπεῖν οὐ πάντων εὐκολώτατον, ἀλλὰ ὄντων οὐκ ὀλίγων τῶν ἔμπροσθεν τοιούτων, τοῦτο ἔτι ἐκείνων τῶν πολλῶν δυσχερέστερον ἀποδέχεσθαι τῷ πλήθει. τό γε μὴν δοκοῦν ὀρθὸν καὶ ἀληθὲσ εἶναι πάντωσ ῥητέον, ὦ Κλεινία.

πάνυ μὲν οὖν. ὅστισ δὴ διανοεῖται πόλεσιν ἀποφαίνεσθαι νόμουσ, πῇ τὰ δημόσια καὶ κοινὰ αὐτοὺσ χρὴ ζῆν πράττοντασ, τῶν δὲ ἰδίων ὅσον ἀνάγκη μηδὲ οἰέται δεῖν, ἐξουσίαν δὲ ἑκάστοισ εἶναι τὴν ἡμέραν ζῆν ὅπωσ ἂν ἐθέλῃ, καὶ μὴ πάντα διὰ τάξεωσ δεῖν γίγνεσθαι, προέμενοσ δὲ τὰ ἴδια ἀνομοθέτητα, ἡγεῖται τά γε κοινὰ καὶ δημόσια ἐθελήσειν αὐτοὺσ ζῆν διὰ νόμων, οὐκ ὀρθῶσ διανοεῖται.

τίνοσ δὴ χάριν ταῦτα εἴρηται; τοῦδε, ὅτι φήσομεν δεῖν ἡμῖν τοὺσ νυμφίουσ μηδὲν διαφερόντωσ μηδὲ ἧττον ἐν συσσιτίοισ τὴν δίαιταν ποιεῖσθαι τοῦ πρὸ τῶν γάμων χρόνου γενομένου. καὶ τοῦτο μὲν δὴ θαυμαστὸν ὄν, ὅτε κατ’ ἀρχὰσ πρῶτον ἐγένετο ἐν τοῖσ παρ’ ὑμῖν τόποισ, πολέμου τινὸσ αὐτό, ὥσ γ’ εἰκόσ, νομοθετήσαντοσ ἤ τινοσ ἑτέρου τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχοντοσ πράγματοσ ἐν ὀλιγανθρωπίαισ ὑπὸ πολλῆσ ἀπορίασ ἐχομένοισ, γευσαμένοισ δὲ καὶ ἀναγκασθεῖσι χρήσασθαι τοῖσ συσσιτίοισ ἔδοξεν μέγα διαφέρειν εἰσ σωτηρίαν τὸ νόμιμον, καὶ κατέστη δὴ τρόπῳ τινὶ τοιούτῳ τὸ ἐπιτήδευμα ὑμῖν τὸ τῶν συσσιτίων.

ἐοίκε γοῦν.

ὃ δὴ ἔλεγον, ὅτι θαυμαστὸν ὂν τοῦτό ποτε καὶ φοβερὸν ἐπιτάξαι τισίν, νῦν οὐχ ὁμοίωσ τῷ προστάττοντι δυσχερὲσ ἂν εἰή νομοθετεῖν αὐτό· τὸ δ’ ἑξῆσ τούτῳ, πεφυκόσ τε ὀρθῶσ ἂν γίγνεσθαι γιγνόμενον, νῦν τε οὐδαμῇ γιγνόμενον, ὀλίγου τε ποιοῦν τὸν νομοθέτην, τὸ τῶν παιζόντων, εἰσ πῦρ ξαίνειν καὶ μυρία ἕτερα τοιαῦτα ἀνήνυτα ποιοῦντα δρᾶν, οὐ ῥᾴδιον οὔτ’ εἰπεῖν οὔτ’ εἰπόντα ἀποτελεῖν. τί δὴ τοῦτο, ὦ ξένε, ἐπιχειρῶν λέγειν ἐοίκασ σφόδρα ἀποκνεῖν; ἀκούοιτ’ ἄν, ἵνα μὴ πολλὴ διατριβὴ γίγνηται περὶ τοῦτ’ αὐτὸ μάτην.

πᾶν μὲν γάρ, ὅτιπερ ἂν τάξεωσ καὶ νόμου μετέχον ἐν πόλει γίγνηται, πάντα ἀγαθὰ ἀπεργάζεται, τῶν δὲ ἀτάκτων ἢ τῶν κακῶσ ταχθέντων λύει τὰ πολλὰ τῶν εὖ τεταγμένων ἄλλα ἕτερα. οὗ δὴ καὶ νῦν ἐφέστηκεν πέρι τὸ λεγόμενον. τοὺσ ἄνδρασ συσσίτια καλῶσ ἅμα καί, ὅπερ εἶπον, θαυμαστῶσ καθέστηκεν ἐκ θείασ τινὸσ ἀνάγκησ, τὸ δὲ περὶ τὰσ γυναῖκασ οὐδαμῶσ ὀρθῶσ ἀνομοθέτητον μεθεῖται καὶ οὐκ εἰσ τὸ φῶσ ἦκται τὸ τῆσ συσσιτίασ αὐτῶν ἐπιτήδευμα, ἀλλ’ ὃ καὶ ἄλλωσ γένοσ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων λαθραιότερον μᾶλλον καὶ ἐπικλοπώτερον ἔφυ, τὸ θῆλυ, διὰ τὸ ἀσθενέσ, οὐκ ὀρθῶσ τοῦτο εἴξαντοσ τοῦ νομοθέτου δύστακτον ὂν ἀφείθη.

διὰ δὲ τούτου μεθειμένου πολλὰ ὑμῖν παρέρρει, πολὺ ἄμεινον ἂν ἔχοντα, εἰ νόμων ἔτυχεν, ἢ τὰ νῦν·

οὐ γὰρ ἥμισυ μόνον ἐστίν, ὡσ δόξειεν ἄν, τὸ περὶ τὰσ γυναῖκασ ἀκοσμήτωσ περιορώμενον, ὅσῳ δὲ ἡ θήλεια ἡμῖν φύσισ ἐστὶ πρὸσ ἀρετὴν χείρων τῆσ τῶν ἀρρένων, τοσούτῳ διαφέρει πρὸσ τὸ πλέον ἢ διπλάσιον εἶναι. τοῦτ’ οὖν ἐπαναλαβεῖν καὶ ἐπανορθώσασθαι καὶ πάντα συντάξασθαι κοινῇ γυναιξί τε καὶ ἀνδράσιν ἐπιτηδεύματα βέλτιον πρὸσ πόλεωσ εὐδαιμονίαν·

νῦν δὲ οὕτωσ ἦκται τὸ τῶν ἀνθρώπων γένοσ οὐδαμῶσ εἰσ τοῦτο εὐτυχῶσ, ὥστε οὐδὲ μνησθῆναι περὶ αὐτοῦ ἐν ἄλλοισ γ’ ἐστὶν τόποισ καὶ πόλεσιν νοῦν ἔχοντοσ, ὅπου μηδὲ συσσίτια ὑπάρχει τὸ παράπαν δεδογμένα κατὰ πόλιν εἶναι. πόθεν δή τίσ γε ἔργῳ μὴ καταγελάστωσ ἐπιχειρήσει γυναῖκασ προσβιάζεσθαι τὴν σίτων καὶ ποτῶν ἀνάλωσιν φανερὰν θεωρεῖσθαι;

τούτου γὰρ οὐκ ἔστιν ὅτι χαλεπώτερον ἂν ὑπομείνειεν τοῦτο τὸ γένοσ· εἰθισμένον γὰρ δεδυκὸσ καὶ σκοτεινὸν ζῆν, ἀγόμενον δ’ εἰσ φῶσ βίᾳ πᾶσαν ἀντίτασιν ἀντιτεῖνον, πολὺ κρατήσει τοῦ νομοθέτου. τοῦτ’ οὖν ἄλλοθι μέν, ὅπερ εἶπον, οὐδ’ ἂν τὸν λόγον ὑπομείνειε τὸν ὀρθὸν ῥηθέντα ἄνευ πάσησ βοῆσ, ἐνθάδε δὲ ἴσωσ ἄν.

εἰ δὴ δοκεῖ λόγου γ’ ἕνεκα μὴ ἀτυχῆ τὸν περὶ πάσησ τῆσ πολιτείασ γενέσθαι λόγον, ἐθέλω λέγειν ὡσ ἀγαθόν ἐστι καὶ πρέπον, εἰ καὶ σφῷν συνδοκεῖ ἀκούειν, εἰ δὲ μή, ἐᾶν. ἀλλ’, ὦ ξένε, θαυμαστῶσ τό γε ἀκοῦσαι νῷν πάντωσ που συνδοκεῖ. ἀκούωμεν δή. θαυμάσητε δὲ μηδὲν ἐὰν ὑμῖν ἄνωθέν ποθεν ἐπιχειρεῖν δόξω· σχολῆσ γὰρ ἀπολαύομεν καὶ οὐδὲν ἡμᾶσ ἐστὶ τὸ κατεπεῖγον τὸ μὴ πάντῃ πάντωσ σκοπεῖν τὰ περὶ τοὺσ νόμουσ.

ὀρθῶσ εἴρηκασ. πάλιν τοίνυν ἐπὶ τὰ πρῶτα ἐπαναχωρήσωμεν λεχθέντα. εὖ γὰρ δὴ τό γε τοσοῦτον χρὴ πάντ’ ἄνδρα συννοεῖν, ὡσ ἡ τῶν ἀνθρώπων γένεσισ ἢ τὸ παράπαν ἀρχὴν οὐδεμίαν εἴληχεν οὐδ’ ἕξει ποτέ γε τελευτήν, ἀλλ’ ἦν τε ἀεὶ καὶ ἔσται πάντωσ, ἢ μῆκόσ τι τῆσ ἀρχῆσ ἀφ’ οὗ γέγονεν ἀμήχανον ἂν χρόνον ὅσον γεγονὸσ ἂν εἰή. τί μήν; τί οὖν;

πόλεων συστάσεισ καὶ φθοράσ, καὶ ἐπιτηδεύματα παντοῖα τάξεώσ τε καὶ ἀταξίασ, καὶ βρώσεωσ καὶ πωμάτων τε ἅμα καὶ βρωμάτων ἐπιθυμήματα παντοδαπά, πάντωσ καὶ περὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἆρ’ οὐκ οἰόμεθα γεγονέναι, καὶ στροφὰσ ὡρῶν παντοίασ, ἐν αἷσ τὰ ζῷα μεταβάλλειν αὑτῶν παμπληθεῖσ μεταβολὰσ εἰκόσ; πῶσ γὰρ οὔ;

τί οὖν; πιστεύομεν ἀμπέλουσ τε φανῆναί πού ποτε πρότερον οὐκ οὔσασ; ὡσαύτωσ δὲ καὶ ἐλάασ καὶ τὰ Δήμητρόσ τε καὶ Κόρησ δῶρα; Τριπτόλεμόν τέ τινα τῶν τοιούτων γενέσθαι διάκονον; ἐν ᾧ δὲ μὴ ταῦτα ἦν τῷ χρόνῳ, μῶν οὐκ οἰόμεθα τὰ ζῷα, καθάπερ νῦν, ἐπὶ τὴν ἀλλήλων ἐδωδὴν τρέπεσθαι; τί μήν; τὸ δὲ μὴν θύειν ἀνθρώπουσ ἀλλήλουσ ἔτι καὶ νῦν παραμένον ὁρῶμεν πολλοῖσ·

καὶ τοὐναντίον ἀκούομεν ἐν ἄλλοισ, ὅτε οὐδὲ βοὸσ ἐτόλμων μὲν γεύεσθαι, θύματά τε οὐκ ἦν τοῖσ θεοῖσι ζῷα, πέλανοι δὲ καὶ μέλιτι καρποὶ δεδευμένοι καὶ τοιαῦτα ἄλλα ἁγνὰ θύματα, σαρκῶν δ’ ἀπείχοντο ὡσ οὐχ ὅσιον ὂν ἐσθίειν οὐδὲ τοὺσ τῶν θεῶν βωμοὺσ αἵματι μιαίνειν, ἀλλὰ Ὀρφικοί τινεσ λεγόμενοι βίοι ἐγίγνοντο ἡμῶν τοῖσ τότε, ἀψύχων μὲν ἐχόμενοι πάντων, ἐμψύχων δὲ τοὐναντίον πάντων ἀπεχόμενοι. καὶ σφόδρα λεγόμενά τ’ εἴρηκασ καὶ πιστεύεσθαι πιθανά.

πρὸσ οὖν δὴ τί ταῦτα, εἴποι τισ ἄν, ὑμῖν πάντ’ ἐρρήθη τὰ νῦν; ὀρθῶσ ὑπέλαβεσ, ὦ ξένε. καὶ τοίνυν, ἐὰν δύνωμαι, τὰ τούτοισ ἑξῆσ, ὦ Κλεινία, πειράσομαι φράζειν. λέγοισ ἄν. ὁρῶ πάντα τοῖσ ἀνθρώποισ ἐκ τριττῆσ χρείασ καὶ ἐπιθυμίασ ἠρτημένα, δι’ ὧν ἀρετή τε αὐτοῖσ ἀγομένοισ ὀρθῶσ καὶ τοὐναντίον ἀποβαίνει κακῶσ ἀχθεῖσιν. ταῦτα δ’ ἐστὶν ἐδωδὴ μὲν καὶ πόσισ εὐθὺσ γενομένοισ, ἣν πέρι ἅπασαν πᾶν ζῷον ἔμφυτον ἔρωτα ἔχον, μεστὸν οἴστρου τέ ἐστιν καὶ ἀνηκουστίασ τοῦ λέγοντοσ ἄλλο τι δεῖν πράττειν πλὴν τὰσ ἡδονὰσ καὶ ἐπιθυμίασ τὰσ περὶ ἅπαντα ταῦτα ἀποπληροῦντα, λύπησ τῆσ ἁπάσησ ἀεὶ δεῖν σφᾶσ ἀπαλλάττειν·

τρίτη δὲ ἡμῖν καὶ μεγίστη χρεία καὶ ἔρωσ ὀξύτατοσ ὕστατοσ μὲν ὁρμᾶται, διαπυρωτάτουσ δὲ τοὺσ ἀνθρώπουσ μανίαισ ἀπεργάζεται πάντωσ, ὁ περὶ τὴν τοῦ γένουσ σπορὰν ὕβρει πλείστῃ καόμενοσ. σβεννύντων τὴν αὔξην τε καὶ ἐπιρροήν.

παίδων δὲ δὴ γένεσιν μετὰ τοὺσ γάμουσ θῶμεν, καὶ μετὰ γένεσιν τροφὴν καὶ παιδείαν·

καὶ τάχ’ ἂν οὕτω προϊόντων τῶν λόγων ὅ τε νόμοσ ἡμῖν ἕκαστοσ περαίνοιτο εἰσ τοὔμπροσθεν ἐπὶ συσσίτια ἡνίκα ἀφικόμεθα ‐ τὰσ τοιαύτασ κοινωνίασ εἴτε ἄρα γυναικῶν εἴτε ἀνδρῶν δεῖ μόνων γίγνεσθαι, προσμείξαντεσ αὐτοῖσ ἐγγύθεν ἴσωσ μᾶλλον κατοψόμεθα ‐ τά τε ἐπίπροσθεν αὐτῶν, ἔτι νῦν ὄντα ἀνομοθέτητα, τάξαντεσ αὐτὰ ἐπίπροσθεν ποιησόμεθα, καὶ ὅπερ ἐρρήθη νυνδή, κατοψόμεθά τε αὐτὰ ἀκριβέστερον, μᾶλλόν τε τοὺσ προσήκοντασ αὐτοῖσ καὶ πρέποντασ νόμουσ ἂν θείημεν. ὀρθότατα λέγεισ.

φυλάξωμεν τοίνυν τῇ μνήμῃ τὰ νυνδὴ λεχθέντα· ἴσωσ γὰρ χρείαν ποτ’ αὐτῶν πάντων ἕξομεν. τὰ ποῖα δὴ διακελεύῃ; ἃ τοῖσ τρισὶ διωριζόμεθα ῥήμασι· βρῶσιν μὲν ἐλέγομέν που, καὶ δεύτερον πόσιν, καὶ ἀφροδισίων δέ τινα διαπτόησιν τρίτον. πάντωσ, ὦ ξένε, μεμνησόμεθά που <ὧν> τὰ νῦν διακελεύῃ.

καλῶσ. ἔλθωμεν δ’ ἐπὶ τὰ νυμφικά, διδάξοντέσ τε αὐτοὺσ πῶσ χρὴ καὶ τίνα τρόπον τοὺσ παῖδασ ποιεῖσθαι, καὶ ἐὰν ἄρα μὴ πείθωμεν, ἀπειλήσοντέσ τισιν νόμοισ. πῶσ; νύμφην χρὴ διανοεῖσθαι καὶ νυμφίον ὡσ ὅτι καλλίστουσ καὶ ἀρίστουσ εἰσ δύναμιν ἀποδειξομένουσ παῖδασ τῇ πόλει. πάντεσ δ’ ἄνθρωποι κοινωνοὶ πάσησ πράξεωσ, ἡνίκα μὲν ἂν προσέχωσιν αὑτοῖσ τε καὶ τῇ πράξει τὸν νοῦν, πάντα καλὰ καὶ ἀγαθὰ ἀπεργάζονται, μὴ προσέχοντεσ δὲ ἢ μὴ ἔχοντεσ νοῦν, τἀναντία.

προσεχέτω δὴ καὶ ὁ νυμφίοσ τῇ τε νύμφῃ καὶ τῇ παιδοποιίᾳ τὸν νοῦν, κατὰ ταὐτὰ δὲ καὶ ἡ νύμφη, τοῦτον τὸν χρόνον διαφερόντωσ ὃν ἂν μήπω παῖδεσ αὐτοῖσ ὦσιν γεγονότεσ. ἐπίσκοποι δ’ ἔστωσαν τούτων ἃσ εἱλόμεθα γυναῖκεσ, πλείουσ εἴτ’ ἐλάττουσ, τοῖσ ἄρχουσιν ὁπόσασ ἂν δοκῇ προστάττειν τε καὶ ὁπόταν, πρὸσ τὸ τῆσ Εἰλειθυίασ ἱερὸν ἑκάστησ ἡμέρασ συλλεγόμεναι μέχρι τρίτου μέρουσ ὡρ́ασ, οἷ δὴ συλλεχθεῖσαι διαγγελλόντων ἀλλήλαισ εἴ τίσ τινα ὁρᾷ πρὸσ ἄλλ’ ἄττα βλέποντα ἄνδρα ἢ καὶ γυναῖκα τῶν παιδοποιουμένων ἢ πρὸσ τὰ τεταγμένα ὑπὸ τῶν ἐν τοῖσ γάμοισ θυσιῶν τε καὶ ἱερῶν γενομένων.

ἡ δὲ παιδοποιία καὶ φυλακὴ τῶν παιδοποιουμένων δεκέτισ ἔστω, μὴ πλείω δὲ χρόνον, ὅταν εὔροια ᾖ τῆσ γενέσεωσ·

ἂν δὲ ἄγονοί τινεσ εἰσ τοῦτον γίγνωνται τὸν χρόνον, μετὰ τῶν οἰκείων καὶ ἀρχουσῶν γυναικῶν διαζεύγνυσθαι κοινῇ βουλευομένουσ εἰσ τὰ πρόσφορα ἑκατέροισ. ἐὰν δ’ ἀμφισβήτησίσ τισ γίγνηται περὶ τῶν ἑκατέροισ πρεπόντων καὶ προσφόρων, δέκα τῶν νομοφυλάκων ἑλομένουσ, οἷσ ἂν ἐπιτρέψωσιν οἱ δὲ τάξωσι, τούτοισ ἐμμένειν. εἰσιοῦσαι δ’ εἰσ τὰσ οἰκίασ τῶν νέων αἱ γυναῖκεσ, τὰ μὲν νουθετοῦσαι, τὰ δὲ καὶ ἀπειλοῦσαι, παυόντων αὐτοὺσ τῆσ ἁμαρτίασ καὶ ἀμαθίασ·

ἐὰν δ’ ἀδυνατῶσι, πρὸσ τοὺσ νομοφύλακασ ἰοῦσαι φραζόντων, οἱ δ’ εἰργόντων. ἂν δὲ καὶ ἐκεῖνοί πωσ ἀδυνατήσωσι, πρὸσ τὸ δημόσιον ἀποφηνάντων, ἀναγράψαντέσ τε καὶ ὀμόσαντεσ ἦ μὴν ἀδυνατεῖν τὸν καὶ τὸν βελτίω ποιεῖν. ὁ δὲ ἀναγραφεὶσ ἄτιμοσ ἔστω, μὴ ἑλὼν ἐν δικαστηρίῳ τοὺσ ἐγγράψαντασ, τῶνδε· μήτε γὰρ εἰσ γάμουσ ἴτω μήτε εἰσ τὰσ τῶν παίδων ἐπιτελειώσεισ, ἂν δὲ ἰῄ, πληγαῖσ ὁ βουληθεὶσ ἀθῷοσ αὐτὸν κολαζέτω.

τὰ αὐτὰ δὲ καὶ περὶ γυναικὸσ ἔστω νόμιμα· τῶν ἐξόδων γὰρ τῶν γυναικείων καὶ τιμῶν καὶ τῶν εἰσ τοὺσ γάμουσ καὶ γενέθλια τῶν παίδων φοιτήσεων μὴ μετεχέτω, ἐὰν ἀκοσμοῦσα ὡσαύτωσ ἀναγραφῇ καὶ μὴ ἕλῃ τὴν δίκην. ὅταν δὲ δὴ παῖδασ γεννήσωνται κατὰ νόμουσ, ἐὰν ἀλλοτρίᾳ τισ περὶ τὰ τοιαῦτα κοινωνῇ γυναικὶ ἢ γυνὴ ἀνδρί, ἐὰν μὲν παιδοποιουμένοισ ἔτι, τὰ αὐτὰ ἐπιζήμια αὐτοῖσ ἔστω καθάπερ τοῖσ ἔτι γεννωμένοισ εἴρηται·

μετὰ δὲ ταῦτα ὁ μὲν σωφρονῶν καὶ σωφρονοῦσα εἰσ τὰ τοιαῦτα ἔστω πάντα εὐδόκιμοσ, ὁ δὲ τοὐναντίον ἐναντίωσ τιμάσθω, μᾶλλον δὲ ἀτιμαζέσθω. καὶ μετριαζόντων μὲν περὶ τὰ τοιαῦτα τῶν πλειόνων ἀνομοθέτητα σιγῇ κείσθω, ἀκοσμούντων δὲ νομοθετηθέντα ταύτῃ πραττέσθω κατὰ τοὺσ τότε τεθέντασ νόμουσ. βίου μὲν ἀρχὴ τοῦ παντὸσ ἑκάστοισ ὁ πρῶτοσ ἐνιαυτόσ·

ὃν γεγράφθαι χρεὼν ἐν ἱεροῖσι πατρῴοισ ζωῆσ ἀρχή. κόρῳ καὶ κόρῃ παραγεγράφθω δ’ ἐν τοίχῳ λελευκωμένῳ ἐν πάσῃ φρατρίᾳ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἀρχόντων τῶν ἐπὶ τοῖσ ἔτεσιν ἀριθμουμένων· τῆσ δὲ φρατρίασ ἀεὶ τοὺσ ζῶντασ μὲν γεγράφθαι πλησίον, τοὺσ δ’ ὑπεκχωροῦντασ τοῦ βίου ἐξαλείφειν. γάμου δὲ ὁρ́ον εἶναι κόρῃ μὲν ἀπὸ ἑκκαίδεκα ἐτῶν εἰσ εἴκοσι, τὸν μακρότατον χρόνον ἀφωρισμένον, κόρῳ δὲ ἀπὸ τριάκοντα μέχρι τῶν πέντε καὶ τριάκοντα·

εἰσ δὲ ἀρχὰσ γυναικὶ μὲν τετταράκοντα, ἀνδρὶ δὲ τριάκοντα ἔτη· πρὸσ πόλεμον δὲ ἀνδρὶ μὲν εἴκοσι μέχρι τῶν ἑξήκοντα ἐτῶν· γυναικὶ δέ, ἣν ἂν δοκῇ χρείαν δεῖν χρῆσθαι πρὸσ τὰ πολεμικά, ἐπειδὰν παῖδασ γεννήσῃ, τὸ δυνατὸν καὶ πρέπον ἑκάσταισ προστάττειν μέχρι τῶν πεντήκοντα ἐτῶν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Laws, book 6

(플라톤, Laws, book 6)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION