Demosthenes, Speeches 31-40, Παραγραφὴ ὑπὲρ Φορμίωνος

(데모스테네스, Speeches 31-40, Παραγραφὴ ὑπὲρ Φορμίωνος)

τὴν μὲν ἀπειρίαν τοῦ λέγειν, καὶ ὡσ ἀδυνάτωσ ἔχει Φορμίων, αὐτοὶ πάντεσ ὁρᾶτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· ἀνάγκη δ’ ἐστὶν τοῖσ ἐπιτηδείοισ ἡμῖν, ἃ σύνισμεν πολλάκισ τούτου διεξιόντοσ ἀκηκοότεσ, λέγειν καὶ διδάσκειν ὑμᾶσ, ἵν’ εἰδότεσ καὶ μεμαθηκότεσ ὀρθῶσ τὰ δίκαια παρ’ ἡμῶν, ἃν ᾖ δίκαια καὶ εὐόρκα, ταῦτα ψηφίσησθε. τὴν μὲν οὖν παραγραφὴν ἐποιησάμεθα τῆσ δίκησ, οὐχ ἵν’ ἐκκρούοντεσ χρόνουσ ἐμποιῶμεν, ἀλλ’ ἵνα τῶν πραγμάτων, ἐὰν ἐπιδείξῃ μηδ’ ὁτιοῦν ἀδικοῦνθ’ ἑαυτὸν οὑτοσί, ἀπαλλαγή τισ αὐτῷ γένηται παρ’ ὑμῖν κυρία.

πάντα δ’, ὅσων κύριοσ τῶν τούτου κατελείφθη, διαλύσασ καὶ παραδοὺσ δικαίωσ, καὶ πάντων ἀφεθεὶσ μετὰ ταῦτα τῶν ἐγκλημάτων, ὅμωσ, ὡσ ὁρᾶτε, ἐπειδὴ φέρειν τοῦτον οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἐστίν, δίκην ταλάντων εἴκοσι λαχὼν αὐτῷ ταύτην συκοφαντεῖ.

ἐξ ἀρχῆσ οὖν ἅπαντα τὰ πραχθέντα τούτῳ πρὸσ Πασίωνα καὶ Ἀπολλόδωρον ὡσ ἂν δύνωμαι διὰ βραχυτάτων εἰπεῖν πειράσομαι, ἐξ ὧν εὖ οἶδ’ ὅτι ἥ τε τούτου συκοφαντία φανερὰ γενήσεται, καὶ ὡσ οὐκ εἰσαγώγιμοσ ἡ δίκη γνώσεσθ’ ἅμα ταῦτ’ ἀκούσαντεσ. πρῶτον μὲν οὖν ὑμῖν ἀναγνώσεται τὰσ συνθήκασ, καθ’ ἃσ ἐμίσθωσε Πασίων τὴν τράπεζαν τούτῳ καὶ τὸ ἀσπιδοπηγεῖον.

καί μοι λαβὲ τὰσ συνθήκασ καὶ τὴν πρόκλησιν καὶ τὰσ μαρτυρίασ ταυτασί. ΣυνθῆκαιΠρόκλησισΜαρτυρίαι αἱ μὲν οὖν συνθῆκαι, καθ’ ἃσ ἐμίσθωσεν ὁ Πασίων τούτῳ τὴν τράπεζαν καὶ τὸ ἀσπιδοπηγεῖον ἤδη καθ’ ἑαυτὸν ὄντι, αὗταί εἰσιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· δεῖ δ’ ὑμᾶσ ἀκοῦσαι καὶ μαθεῖν ἐκ τίνοσ τρόπου προσώφειλεν τὰ ἕνδεκα τάλανθ’ ὁ Πασίων ἐπὶ τὴν τράπεζαν.

οὐ γὰρ δι’ ἀπορίαν ταῦτ’ ὤφειλεν, ἀλλὰ διὰ φιλεργίαν.

ἡ μὲν γὰρ ἔγγειοσ ἦν οὐσία Πασίωνι μάλιστα ταλάντων εἴκοσιν, ἀργύριον δὲ πρὸσ ταύτῃ δεδανεισμένον ἴδιον πλέον ἢ πεντήκοντα τάλαντα. ἐν οὖν τοῖσ πεντήκοντα ταλάντοισ τούτοισ ἀπὸ τῶν παρακαταθηκῶν τῶν τῆσ τραπέζησ ἕνδεκα τάλαντ’ ἐνεργὰ ἦν. μισθούμενοσ οὖν ὅδε τὴν ἐργασίαν αὐτὴν τῆσ τραπέζησ καὶ τὰσ παρακαταθήκασ λαμβάνων, ὁρῶν ὅτι, μήπω τῆσ πολιτείασ αὐτῷ παρ’ ὑμῖν οὔσησ, οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἔσοι’ εἰσπράττειν ὅσα Πασίων ἐπὶ γῇ καὶ συνοικίαισ δεδανεικὼσ ἦν, εἵλετο μᾶλλον αὐτὸν τὸν Πασίωνα χρήστην ἔχειν τούτων τῶν χρημάτων ἢ τοὺσ ἄλλουσ χρήστασ, οἷσ προειμένοσ ἦν.

καὶ οὕτω διὰ ταῦτ’ ἐγράφη εἰσ τὴν μίσθωσιν προσοφείλων ὁ Πασίων ἕνδεκα τάλαντα, ὥσπερ καὶ μεμαρτύρηται ὑμῖν. ὃν μὲν τοίνυν τρόπον ἡ μίσθωσισ ἐγένετο, μεμαρτύρηται ὑμῖν ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ ἐπικαθημένου·

ἐπιγενομένησ δ’ ἀρρωστίασ τῷ Πασίωνι μετὰ ταῦτα, σκέψασθ’ ἃ διέθετο. λαβὲ τῆσ διαθήκησ τὸ ἀντίγραφον καὶ τὴν πρόκλησιν ταυτηνὶ καὶ τὰσ μαρτυρίασ ταυτασί, παρ’ οἷσ αἱ διαθῆκαι κεῖνται. ΔιαθήκηΠρόκλησισΜαρτυρίαι ἐπειδὴ τοίνυν ὁ Πασίων ἐτετελευτήκει ταῦτα διαθέμενοσ, Φορμίων οὑτοσὶ τὴν μὲν γυναῖκα λαμβάνει κατὰ τὴν διαθήκην, τὸν δὲ παῖδ’ ἐπετρόπευεν. ἁρπάζοντοσ δὲ τούτου καὶ πόλλ’ ἀπὸ κοινῶν ὄντων τῶν χρημάτων ἀναλίσκειν οἰομένου δεῖν, λογιζόμενοι πρὸσ ἑαυτοὺσ οἱ ἐπίτροποι, ὅτι, εἰ δεήσει κατὰ τὰσ διαθήκασ, ὅσ’ ἂν οὗτοσ ἐκ κοινῶν τῶν χρημάτων ἀναλώσῃ, τούτοισ ἐξελόντασ ἀντιμοιρεὶ τὰ λοιπὰ νέμειν, οὐδ’ ὁτιοῦν ἔσται περιόν, νείμασθαι τὰ ὄνθ’ ὑπὲρ τοῦ παιδὸσ ἔγνωσαν.

καὶ νέμονται τὴν ἄλλην οὐσίαν πλὴν ὧν ἐμεμίσθωθ’ οὑτοσί·

τούτων δὲ τῆσ προσόδου τὴν ἡμίσειαν τούτῳ ἀπεδίδοσαν. ἄχρι μὲν οὖν τούτου τοῦ χρόνου πῶσ ἔνεστ’ ἐγκαλεῖν αὐτῷ μισθώσεωσ; οὐ γὰρ νῦν, ἀλλὰ τότ’ εὐθὺσ ἔδει χαλεπαίνοντα φαίνεσθαι. καὶ μὴν οὐδὲ τὰσ ἐπιγιγνομένασ μισθώσεισ ὡσ οὐκ ἀπείληφεν ἔστ’ εἰπεῖν αὐτῷ. οὐ γὰρ ἄν ποτ’, ἐπειδὴ δοκιμασθέντοσ Πασικλέουσ ἀπηλλάττετο τῆσ μισθώσεωσ ὅδε, ἀφήκατ’ ἂν αὐτὸν ἁπάντων τῶν ἐγκλημάτων, ἀλλὰ τότ’ ἂν παραχρῆμ’ ἀπῃτεῖτ’, εἴ τι προσώφειλεν ὑμῖν.

ὡσ τοίνυν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, καὶ ἐνείμαθ’ οὗτοσ πρὸσ τὸν ἀδελφὸν παῖδ’ ὄντα, καὶ ἀφῆκαν τῆσ μισθώσεωσ καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἐγκλημάτων, λαβὲ ταυτηνὶ τὴν μαρτυρίαν. Μαρτυρία εὐθὺσ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ ἀφεῖσαν τουτονὶ τῆσ μισθώσεωσ, νέμονται τὴν τράπεζαν καὶ τὸ ἀσπιδοπηγεῖον, καὶ λαβὼν αἱρ́εσιν Ἀπολλόδωροσ αἱρεῖται τὸ ἀσπιδοπηγεῖον ἀντὶ τῆσ τραπέζησ. καίτοι εἰ ἦν ἰδία τισ ἀφορμὴ τούτῳ πρὸσ τῇ τραπέζῃ, τί δή ποτ’ ἂν εἵλετο τοῦτο μᾶλλον ἢ ’κείνην;

οὔτε γὰρ ἡ πρόσοδοσ ἦν πλείων, ἀλλ’ ἐλάττων τὸ μὲν γὰρ τάλαντον, ἡ δ’ ἑκατὸν μνᾶσ ἔφερεν, οὔτε τὸ κτῆμ’ ἥδιον, εἰ προσῆν χρήματα τῇ τραπέζῃ ἴδια. ἀλλ’ οὐ προσῆν. διόπερ σωφρονῶν εἵλετο τὸ ἀσπιδοπηγεῖον οὗτοσ· τὸ μὲν γὰρ κτῆμ’ ἀκίνδυνόν ἐστιν, ἡ δ’ ἐργασία προσόδουσ ἔχουσ’ ἐπικινδύνουσ ἀπὸ χρημάτων ἀλλοτρίων. πολλὰ δ’ ἄν τισ ἔχοι λέγειν καὶ ἐπιδεικνύναι σημεῖα τοῦ τοῦτον συκοφαντεῖν ἐγκαλοῦντ’ ἀφορμήν.

ἀλλ’ οἶμαι μέγιστον μέν ἐστιν ἁπάντων τεκμήριον τοῦ μηδεμίαν λαβεῖν ἀφορμὴν εἰσ ταῦτα τουτονὶ τὸ ἐν τῇ μισθώσει γεγράφθαι προσοφείλοντα τὸν Πασίων’ ἐπὶ τὴν τράπεζαν, οὐ δεδωκότ’ ἀφορμὴν τούτῳ, δεύτερον δὲ τὸ τοῦτον ἐν τῇ νομῇ μηδὲν ἐγκαλοῦντα φαίνεσθαι, τρίτον δ’, ὅτι μισθῶν ἑτέροισ ὕστερον ταὐτὰ ταῦτα τοῦ ἴσου ἀργυρίου οὐ φανήσεται προσμεμισθωκὼσ ἰδίαν ἀφορμήν. καίτοι εἰ, ἣν ὁ πατὴρ παρέσχεν, ὑπὸ τοῦδ’ ἀπεστερεῖτο, αὐτὸν νῦν προσῆκεν ἐκείνοισ ἄλλοθεν πορίσαντα δεδωκέναι.

ὡσ τοίνυν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, καὶ ἐμίσθωσεν ὕστερον Ξένωνι καὶ Εὐφραίῳ καὶ Εὔφρονι καὶ Καλλιστράτῳ, καὶ οὐδὲ τούτοισ παρέδωκεν ἰδίαν ἀφορμήν, ἀλλὰ τὰσ παρακαταθήκασ καὶ τὴν ἀπὸ τούτων ἐργασίαν αὐτὴν ἐμισθώσαντο, λαβέ μοι τὴν τούτων μαρτυρίαν, καὶ ὡσ τὸ ἀσπιδοπηγεῖον εἵλετο. Μαρτυρία μεμαρτύρηται μὲν τοίνυν ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅτι καὶ τούτοισ ἐμίσθωσαν καὶ οὐ παρέδωκαν ἰδίαν ἀφορμὴν οὐδεμίαν, καὶ ἐλευθέρουσ ἀφεῖσαν ὡσ μεγάλ’ εὖ πεπονθότεσ, καὶ οὐκ ἐδικάζοντ’ οὔτ’ ἐκείνοισ τότ’ οὔτε τούτῳ. ὃν μὲν τοίνυν χρόνον ἡ μήτηρ ἔζη, ἡ πάντ’ ἀκριβῶσ ταῦτ’ εἰδυῖα, οὐδὲν ἔγκλημα πώποτ’ ἐποιήσατο πρὸσ τουτονὶ Φορμίων’ Ἀπολλόδωροσ· ὡσ δ’ ἐτελεύτησεν ἐκείνη, τρισχιλίασ ἐγκαλέσασ ἀργυρίου δραχμὰσ πρὸσ αἷσ ἔδωκεν ἐκείνη δισχιλίαισ τοῖσ τούτου παιδίοισ, καὶ χιτωνίσκον τινὰ καὶ θεράπαιναν, ἐσυκοφάντει.

καὶ οὐδ’ ἐνταῦθα τούτων οὐδὲν ὧν νῦν ἐγκαλεῖ λέγων φανήσεται.

ἐπιτρέψασ δὲ τῷ τε τῆσ ἑαυτοῦ γυναικὸσ πατρὶ καὶ τῷ συγκηδεστῇ τῷ αὑτοῦ καὶ Λυσίνῳ καὶ Ἀνδρομένει, πεισάντων τούτων Φορμίωνα τουτονὶ δοῦναι δωρεὰν τὰσ τρισχιλίασ καὶ τὸ προσόν, καὶ φίλον μᾶλλον ἔχειν τοῦτον ἢ διὰ ταῦτ’ ἐχθρὸν αὐτὸν εἶναι, λαβὼν τὸ σύμπαν πεντακισχιλίασ, καὶ πάντων ἀφεὶσ τῶν ἐγκλημάτων τὸ δεύτερον εἰσ τὸ ἱερὸν τῆσ Ἀθηνᾶσ ἐλθών, πάλιν, ὡσ ὁρᾶτε, δικάζεται, πάσασ αἰτίασ συμπλάσασ καὶ ἐγκλήματ’ ἐκ παντὸσ τοῦ χρόνου τοῦ πρὸ τούτου τοῦτο γάρ ἐστιν μέγιστον ἁπάντων, ἃ οὐδεπώποτ’ ᾐτιάσατο. ὡσ τοίνυν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, λαβέ μοι τὴν γνῶσιν τὴν γενομένην ἐν ἀκροπόλει, καὶ τὴν μαρτυρίαν τῶν παραγενομένων, ὅτ’ ἀφίει τῶν ἐγκλημάτων ἁπάντων Ἀπολλόδωροσ, λαμβάνων τοῦτο τὸ ἀργύριον.

ΓνῶσισΜαρτυρία ἀκούετε τῆσ γνώσεωσ, ἄνδρεσ δικασταί, ἣν ἔγνω Δεινίασ, οὗ τὴν θυγατέρ’ οὗτοσ ἔχει, καὶ Νικίασ ὁ τὴν ἀδελφὴν τῆσ τούτου γυναικὸσ ἔχων. ταῦτα τοίνυν λαβὼν καὶ ἀφεὶσ ἁπάντων τῶν ἐγκλημάτων, ὥσπερ ἢ πάντων τεθνεώτων τούτων ἢ τῆσ ἀληθείασ οὐ γενησομένησ φανερᾶσ, δίκην τοσούτων ταλάντων λαχὼν τολμᾷ δικάζεσθαι.

τὰ μὲν οὖν πεπραγμένα καὶ γεγενημένα Φορμίωνι πρὸσ Ἀπολλόδωρον ἐξ ἀρχῆσ ἅπαντ’ ἀκηκόατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι.

οἶμαι δ’ Ἀπολλόδωρον τουτονί, οὐδὲν ἔχοντα δίκαιον εἰπεῖν περὶ ὧν ἐγκαλεῖ, ἅπερ παρὰ τῷ διαιτητῇ λέγειν ἐτόλμα, ταῦτ’ ἐρεῖν, ὡσ τὰ γράμμαθ’ ἡ μήτηρ ἠφάνικε πεισθεῖσ’ ὑπὸ τούτου, καὶ τούτων ἀπολωλότων οὐκ ἔχει τίνα χρὴ τρόπον ταῦτ’ ἐξελέγχειν ἀκριβῶσ. περὶ δὴ τούτων καὶ ταύτησ τῆσ αἰτίασ σκέψασθ’ ἡλίκ’ ἄν τισ ἔχοι τεκμήρι’ εἰπεῖν ὅτι ψεύδεται.

πρῶτον μὲν γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τίσ ἂν ἐνείματο τὰ πατρῷα μὴ λαβὼν γράμματα, ἐξ ὧν ἔμελλεν εἴσεσθαι τὴν καταλειφθεῖσαν οὐσίαν; οὐδὲ εἷσ δήπου. καίτοι δυοῖν δέοντ’ εἴκοσιν ἔτη ἐστὶν ἐξ ὅτου ἐνείμω, καὶ οὐκ ἂν ἔχοισ ἐπιδεῖξαι, ὡσ ἐνεκάλεσασ πώποθ’ ὑπὲρ τῶν γραμμάτων. δεύτερον δέ, τίσ οὐκ ἄν, ἡνίχ’ ὁ Πασικλῆσ ἀνὴρ γεγονὼσ ἐκομίζετο τὸν λόγον τῆσ ἐπιτροπῆσ, εἰ δι’ αὑτοῦ τὰ γράμματ’ ὤκνει τὴν μητέρ’ αἰτιᾶσθαι διεφθαρκέναι, τούτῳ ταῦτ’ ἐδήλωσεν, ὅπωσ διὰ τούτου ταῦτ’ ἠλέγχθη;

τρίτον δ’, ἐκ ποίων γραμμάτων τὰσ δίκασ ἐλάγχανεσ; οὗτοσ γὰρ πολλοῖσ τῶν πολιτῶν δίκασ λαγχάνων πολλὰ χρήματ’ εἰσπέπρακται, γράφων εἰσ τὰ ἐγκλήματα ἔβλαψέ με ὁ δεῖνα οὐκ ἀποδιδοὺσ ἐμοὶ τὸ ἀργύριον, ὃ κατέλιπεν ὁ πατὴρ ὀφείλοντα αὐτὸν ἐν τοῖσ γράμμασιν. καίτοι εἰ ἠφάνιστο τὰ γράμματα, ἐκ ποίων γραμμάτων τὰσ δίκασ ἐλάγχανεν;

ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, τὴν μὲν νομὴν ἀκηκόαθ’ ἣν ἐνείματο, καὶ μεμαρτύρηται ὑμῖν· τῶν δὲ λήξεων τούτων ἀναγνώσεται ὑμῖν τὰσ μαρτυρίασ. λαβὲ τὰσ μαρτυρίασ μοι. Μαρτυρίαι οὐκοῦν ἐν ταύταισ ταῖσ λήξεσιν ὡμολόγηκεν ἀπειληφέναι τὰ τοῦ πατρὸσ γράμματα· οὐ γὰρ δὴ συκοφαντεῖν γε, οὐδ’ ὧν οὐκ ὤφειλον οὗτοι δικάζεσθαι φήσειεν ἄν.

νομίζω τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μεγάλων καὶ πολλῶν ὄντων ἐξ ὧν ἔστιν ἰδεῖν οὐκ ἀδικοῦντα Φορμίωνα τουτονί, μέγιστον ἁπάντων εἶναι, ὅτι Πασικλῆσ, ἀδελφὸσ ὢν Ἀπολλοδώρου τουτουί, οὔτε δίκην εἴληχεν οὔτ’ ἄλλ’ οὐδὲν ὧν οὗτοσ ἐγκαλεῖ.

καίτοι οὐ δήπου τὸν μὲν παῖδ’ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ καταλειφθέντα, καὶ οὗ τῶν ὄντων κύριοσ ἦν, ἐπίτροποσ καταλελειμμένοσ, οὐκ ἂν ἠδίκει, σὲ δέ, ὃσ ἀνὴρ κατελείφθησ τέτταρα καὶ εἴκοσιν ἔτη γεγονώσ, καὶ ὑπὲρ σαυτοῦ ῥᾳδίωσ ἂν τὰ δίκαι’ ἐλάμβανεσ εὐθύσ, εἴ τι ἠδικοῦ. οὐκ ἔστι ταῦτα. ὡσ τοίνυν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω καὶ ὁ Πασικλῆσ οὐδὲν ἐγκαλεῖ, λαβέ μοι τὴν τούτου μαρτυρίαν. Μαρτυρία ἃ τοίνυν ἤδη περὶ αὐτοῦ τοῦ μὴ εἰσαγώγιμον εἶναι τὴν δίκην δεῖ σκοπεῖν ὑμᾶσ, ταῦτ’ ἀναμνήσθητ’ ἐκ τῶν εἰρημένων. ἡμεῖσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, γεγενημένου μὲν διαλογισμοῦ καὶ ἀφέσεωσ τῆσ τραπέζησ καὶ τοῦ ἀσπιδοπηγείου τῆσ μισθώσεωσ, γεγενημένησ δὲ διαίτησ καὶ πάλιν πάντων ἀφέσεωσ, οὐκ ἐώντων τῶν νόμων δίκασ ὧν ἂν ἀφῇ τισ ἅπαξ λαγχάνειν, συκοφαντοῦντοσ τούτου καὶ παρὰ τοὺσ νόμουσ δικαζομένου παρεγραψάμεθ’ ἐκ τῶν νόμων μὴ εἶναι τὴν δίκην εἰσαγώγιμον.

ἵν’ οὖν εἰδῆθ’ ὑπὲρ οὗ τὴν ψῆφον οἴσετε, τόν τε νόμον ὑμῖν τοῦτον ἀναγνώσεται καὶ τὰσ μαρτυρίασ ἐφεξῆσ τῶν παρόντων, ὅτ’ ἀφίει τῆσ μισθώσεωσ καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἐγκλημάτων Ἀπολλόδωροσ.

λαβέ μοι τὰσ μαρτυρίασ ταυτασὶ καὶ τὸν νόμον. ΜαρτυρίαιΝόμοσ ἀκούετε τοῦ νόμου λέγοντοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τά τ’ ἄλλ’ ὧν μὴ εἶναι δίκασ, καὶ ὅσα τισ ἀφῆκεν ἢ ἀπήλλαξεν. εἰκότωσ·

εἰ γάρ ἐστι δίκαιον, ὧν ἂν ἅπαξ γένηται δίκη, μηκέτ’ ἐξεῖναι δικάζεσθαι, πολὺ τῶν ἀφεθέντων δικαιότερον μὴ εἶναι δίκασ. ὁ μὲν γὰρ ἐν ὑμῖν ἡττηθεὶσ τάχ’ ἂν εἴποι τοῦθ’ ὡσ ἐξηπατήθηθ’ ὑμεῖσ· ὁ δ’ αὑτοῦ φανερῶσ καταγνοὺσ καὶ ἀφεὶσ καὶ ἀπαλλάξασ, τίν’ ἂν ἑαυτὸν αἰτίαν αἰτιασάμενοσ τῶν αὐτῶν πάλιν εἰκότωσ δικάζοιτο; οὐδεμίαν δήπου. διόπερ τοῦτο πρῶτον ἔγραψεν ὁ τὸν νόμον θεὶσ ὧν μὴ εἶναι δίκασ, ὅσα τισ ἀφῆκεν ἢ ἀπήλλαξεν. ἃ τῷδε γέγονεν ἀμφότερα· καὶ γὰρ ἀφῆκεν καὶ ἀπήλλαξεν. ὡσ δ’ ἀληθῆ λέγω, μεμαρτύρηται ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. λαβὲ δή μοι καὶ τὸν τῆσ προθεσμίασ νόμον.

Νόμοσ ὁ μὲν τοίνυν νόμοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σαφῶσ οὑτωσὶ τὸν χρόνον ὡρ́ισεν· Ἀπολλόδωροσ δ’ οὑτοσὶ παρεληλυθότων ἐτῶν πλέον ἢ εἴκοσιν τὴν ἑαυτοῦ συκοφαντίαν ἀξιοῖ περὶ πλείονοσ ὑμᾶσ ποιήσασθαι τῶν νόμων, καθ’ οὓσ ὀμωμοκότεσ δικάζετε.

καίτοι πᾶσι μὲν τοῖσ νόμοισ προσέχειν εἰκόσ ἐσθ’ ὑμᾶσ, οὐχ ἥκιστα δὲ τούτῳ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. δοκεῖ γάρ μοι καὶ ὁ Σόλων οὐδενὸσ ἄλλου ἕνεκα θεῖναι αὐτὸν ἢ τοῦ μὴ συκοφαντεῖσθαι ὑμᾶσ.

τοῖσ μὲν γὰρ ἀδικουμένοισ τὰ πέντ’ ἔτη ἱκανὸν ἡγήσατ’ εἶναι εἰσπράξασθαι· κατὰ δὲ τῶν ψευδομένων τὸν χρόνον ἐνόμισεν σαφέστατον ἔλεγχον ἔσεσθαι. καὶ ἅμ’ ἐπειδὴ ἀδύνατον ἔγνω ὂν τούσ τε συμβάλλοντασ καὶ τοὺσ μάρτυρασ ἀεὶ ζῆν, τὸν νόμον ἀντὶ τούτων ἔθηκεν, ὅπωσ μάρτυσ εἰή τοῦ δικαίου τοῖσ ἐρήμοισ. θαυμάζω τοίνυν ἔγωγ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τί ποτ’ ἐστὶν ἃ πρὸσ ταῦτ’ ἐπιχειρήσει λέγειν Ἀπολλόδωροσ οὑτοσί.

οὐ γὰρ ἐκεῖνό γ’ ὑπείληφεν, ὡσ ὑμεῖσ, μηδὲν ὁρῶντεσ εἰσ χρήματα τοῦτον ἠδικημένον, ὀργιεῖσθ’ ὅτι τὴν μητέρ’ ἔγημεν αὐτοῦ Φορμίων. οὐ γὰρ ἀγνοεῖ τοῦτο, οὐδ’ αὐτὸν λέληθεν, οὐδ’ ὑμῶν πολλούσ, ὅτι Σωκράτησ ὁ τραπεζίτησ ἐκεῖνοσ, παρὰ τῶν κυρίων ἀπαλλαγεὶσ ὥσπερ ὁ τούτου πατήρ, ἔδωκε Σατύρῳ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, ἑαυτοῦ ποτὲ γενομένῳ. ἕτεροσ Σωκλῆσ τραπεζιτεύσασ ἔδωκε τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα Τιμοδήμῳ τῷ νῦν ἔτ’ ὄντι καὶ ζῶντι, γενομένῳ ποθ’ αὑτοῦ.

καὶ οὐ μόνον ἐνθάδε ταῦτα ποιοῦσιν οἱ περὶ τὰσ ἐργασίασ ὄντεσ ταύτασ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀλλ’ ἐν Αἰγίνῃ ἔδωκεν Στρυμόδωροσ Ἑρμαίῳ τῷ ἑαυτοῦ οἰκέτῃ τὴν γυναῖκα, καὶ τελευτησάσησ ἐκείνησ ἔδωκε πάλιν τὴν θυγατέρα τὴν ἑαυτοῦ. καὶ πολλοὺσ ἂν ἔχοι τισ εἰπεῖν τοιούτουσ. εἰκότωσ·

ὑμῖν μὲν γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῖσ γένει πολίταισ, οὐδὲ ἓν πλῆθοσ χρημάτων ἀντὶ τοῦ γένουσ καλόν ἐστιν ἑλέσθαι· τοῖσ δὲ τοῦτο μὲν δωρεὰν ἢ παρ’ ὑμῶν ἢ παρ’ ἄλλων τινῶν λαβοῦσιν, τῇ τύχῃ δ’ ἐξ ἀρχῆσ ἀπὸ τοῦ χρηματίσασθαι καὶ ἑτέρων πλείω κτήσασθαι καὶ αὐτῶν τούτων ἀξιωθεῖσιν, ταῦτ’ ἐστὶν φυλακτέα. διόπερ Πασίων ὁ πατὴρ ὁ σὸσ οὐ πρῶτοσ οὐδὲ μόνοσ, οὐδ’ αὑτὸν ὑβρίζων οὐδ’ ὑμᾶσ τοὺσ υἱεῖσ, ἀλλὰ μόνην ὁρῶν σωτηρίαν τοῖσ ἑαυτοῦ πράγμασιν, εἰ τοῦτον ἀνάγκῃ ποιήσειεν οἰκεῖον ὑμῖν, ἔδωκε τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, μητέρα δ’ ὑμετέραν τούτῳ. πρὸσ μὲν οὖν τὰ συμφέροντ’ ἐὰν ἐξετάζῃσ, καλῶσ βεβουλευμένον αὐτὸν εὑρήσεισ·

εἰ δὲ πρὸσ γένουσ δόξαν ἀναίνει Φορμίωνα κηδεστήν, ὁρ́α μὴ γελοῖον ᾖ σὲ ταῦτα λέγειν. εἰ γάρ τισ ἔροιτό σε, ποῖόν τιν’ ἡγεῖ τὸν πατέρα τὸν σεαυτοῦ εἶναι, χρηστὸν εὖ οἶδ’ ὅτι φήσειασ ἄν. πότερον οὖν οἰεί μᾶλλον ἐοικέναι τὸν τρόπον καὶ πάντα τὸν βίον Πασίωνι σαυτὸν ἢ τουτονί; ἐγὼ μὲν εὖ οἶδ’ ὅτι τοῦτον. εἶθ’ ὅσ ἐστιν ὁμοιότεροσ σοῦ τῷ σῷ πατρί, τοῦτον, εἰ τὴν μητέρα τὴν σὴν ἔγημεν, ἀναίνει; ἀλλὰ μὴν ὅτι γε δόντοσ καὶ ἐπισκήψαντοσ τοῦ σοῦ πατρὸσ ταῦτ’ ἐπράχθη, οὐ μόνον ἐκ τῆσ διαθήκησ ἔστιν ἰδεῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀλλὰ καὶ σὺ μάρτυσ αὐτὸσ γέγονασ.

ὅτε γὰρ τὰ μητρῷα πρὸσ μέροσ ἠξίουσ νέμεσθαι, ὄντων παίδων ἐκ τῆσ γυναικὸσ Φορμίωνι τουτῳί, τόθ’ ὡμολόγεισ κυρίωσ δόντοσ τοῦ πατρὸσ τοῦ σοῦ κατὰ τοὺσ νόμουσ αὐτὴν γεγαμῆσθαι. εἰ γὰρ αὐτὴν εἶχε λαβὼν ἀδίκωσ ὅδε μηδενὸσ δόντοσ, οὐκ ἦσαν οἱ παῖδεσ κληρονόμοι, τοῖσ δὲ μὴ κληρονόμοισ οὐκ ἦν μετουσία τῶν ὄντων. ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, μεμαρτύρηται τὸ τέταρτον μέροσ λαβεῖν καὶ ἀφεῖναι τῶν ἐγκλημάτων ἁπάντων. κατ’ οὐδὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δίκαιον οὐδὲν ἔχων εἰπεῖν, ἀναιδεστάτουσ λόγουσ ἐτόλμα λέγειν πρὸσ τῷ διαιτητῇ, περὶ ὧν προακηκοέναι βέλτιόν ἐσθ’ ὑμᾶσ, ἕνα μὲν τὸ παράπαν μὴ γενέσθαι διαθήκην, ἀλλ’ εἶναι τοῦτο πλάσμα καὶ σκευώρημ’ ὅλον, ἕτερον δ’ ἕνεκα τούτου πάντα ταῦτα συγχωρεῖν τὸν πρὸ τοῦ χρόνον καὶ οὐχὶ δικάζεσθαι, ὅτι μίσθωσιν ἤθελεν αὐτῷ φέρειν Φορμίων πολλὴν καὶ ὑπισχνεῖτ’ οἴσειν·

ἐπειδὴ δ’ οὐ ποιεῖ ταῦτα, τηνικαῦτα, φησίν, δικάζομαι. ὅτι δὲ ταῦτ’ ἀμφότερ’, ἐὰν λέγῃ, ψεύσεται καὶ τοῖσ ὑφ’ ἑαυτοῦ πεπραγμένοισ ἐναντί’ ἐρεῖ, σκοπεῖτ’ ἐκ τωνδί.

ὅταν μὲν τοίνυν τὴν διαθήκην ἀρνῆται, ἐκ τίνοσ τρόπου πρεσβεῖα λαβὼν τὴν συνοικίαν κατὰ τὴν διαθήκην ἔχει, τοῦτ’ ἐρωτᾶτ’ αὐτόν. οὐ γὰρ ἐκεῖνό γ’ ἐρεῖ, ὡσ ἃ μὲν πλεονεκτεῖν τόνδ’ ἔγραψεν ὁ πατήρ, κύρι’ ἐστὶν τῆσ διαθήκησ, τὰ δ’ ἄλλ’ ἄκυρα. ὅταν δ’ ὑπὸ τῶν τοῦδ’ ὑποσχέσεων ὑπάγεσθαι φῇ, μέμνησθ’ ὅτι μάρτυρασ ὑμῖν παρεσχήμεθα, οἳ χρόνον πολὺν τοῦδ’ ἀπηλλαγμένου μισθωταὶ τούτοισ ἐγίγνοντο τῆσ τραπέζησ καὶ τοῦ ἀσπιδοπηγείου.

καίτοι τόθ’, ὁπηνίκ’ ἐμίσθωσεν ἐκείνοισ, τῷδ’ ἐγκαλεῖν παραχρῆμ’ ἐχρῆν, εἴπερ ἀληθῆ ἦν ὑπὲρ ὧν τότ’ ἀφεὶσ νῦν τούτῳ δικάζεται. ὡσ τοίνυν ἀληθῆ λέγω, καὶ πρεσβεῖά τε τὴν συνοικίαν ἔλαβεν κατὰ τὴν διαθήκην, καὶ τῷδ’ οὐχ ὅπωσ ἐγκαλεῖν ᾤετο δεῖν, ἀλλ’ ἐπῄνει, λαβὲ τὴν μαρτυρίαν. Μαρτυρία ἵνα τοίνυν εἰδῆτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅσα χρήματ’ ἔχων ἐκ τῶν μισθώσεων καὶ ἐκ τῶν χρεῶν ὡσ ἀπορῶν καὶ πάντ’ ἀπολωλεκὼσ ὀδυρεῖται, βραχέ’ ἡμῶν ἀκούσατε. οὗτοσ γὰρ ἐκ μὲν τῶν χρεῶν ὁμοῦ τάλαντ’ εἴκοσιν εἰσπέπρακται ἐκ τῶν γραμμάτων ὧν ὁ πατὴρ κατέλιπεν, καὶ τούτων ἔχει πλέον ἢ τὰ ἡμίσεα πολλῶν γὰρ τὰ μέρη τὸν ἀδελφὸν ἀποστερεῖ·

ἐκ δὲ τῶν μισθώσεων, ὀκτὼ μὲν ἐτῶν ἃ Φορμίων εἶχε τὴν τράπεζαν, ὀγδοήκοντα μνᾶσ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑκάστου, τὸ ἥμισυ τῆσ ὅλησ μισθώσεωσ·

καὶ ταῦτ’ ἐστὶ δέκα τάλαντα καὶ τετταράκοντα μναῖ· δέκα δὲ τῶν μετὰ ταῦτα, ὧν ἐμίσθωσαν ὕστερον Ξένωνι καὶ Εὐφραίῳ καὶ Εὔφρονι καὶ Καλλιστράτῳ, τάλαντον τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑκάστου. χωρὶσ δὲ τούτων, ἐτῶν ἴσωσ εἴκοσι τῆσ ἐξ ἀρχῆσ νεμηθείσησ οὐσίασ, ἧσ αὐτὸσ ἐπεμελεῖτο, τὰσ προσόδουσ, πλέον ἢ μνᾶσ τριάκοντα.

ἐὰν δ’ ἅπαντα συνθῆτε, ὅσ’ ἐνείματο, ὅσ’ εἰσεπράξατο, ὅσ’ εἴληφε μίσθωσιν, πλέον ἢ τετταράκοντα τάλαντ’ εἰληφὼσ φανήσεται, χωρὶσ ὧν οὗτοσ εὖ πεποίηκεν, καὶ τῶν μητρῴων, καὶ ὧν ἀπὸ τῆσ τραπέζησ ἔχων οὐκ ἀποδίδωσι πένθ’ ἡμιταλάντων καὶ ἑξακοσίων δραχμῶν. ἀλλὰ νὴ Δία ταῦθ’ ἡ πόλισ εἴληφεν, καὶ δεινὰ πέπονθασ πολλὰ καταλελῃτουργηκώσ.

ἀλλ’ ἃ μὲν ἐκ κοινῶν ἐλῃτούργεισ τῶν χρημάτων, σὺ καὶ ἁδελφὸσ ἀνηλώσατε· ἃ δ’ ὕστερον, οὐκ ἔστιν ἄξια μὴ ὅτι δυοῖν ταλάντοιν προσόδου, ἀλλ’ οὐδ’ εἴκοσι μνῶν. μηδὲν οὖν τὴν πόλιν αἰτιῶ, μηδ’ ἃ σὺ τῶν ὄντων αἰσχρῶσ καὶ κακῶσ ἀνήλωκασ, ὡσ ἡ πόλισ εἴληφεν, λέγε. ἵνα δ’ εἰδῆτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τό τε πλῆθοσ τῶν χρημάτων ὧν εἴληφε, καὶ τὰσ λῃτουργίασ ἃσ λελῃτούργηκεν, ἀναγνώσεται ὑμῖν καθ’ ἓν ἕκαστον.

λαβέ μοι τὸ βιβλίον τουτὶ καὶ τὴν πρόκλησιν ταυτηνὶ καὶ τὰσ μαρτυρίασ ταυτασί. τοσαῦτα μὲν τοίνυν χρήματ’ εἰληφὼσ καὶ χρέα πολλῶν ταλάντων ἔχων, ὧν τὰ μὲν παρ’ ἑκόντων, τὰ δ’ ἐκ τῶν δικῶν εἰσπράττει, ἃ τῆσ μισθώσεωσ ἔξω τῆσ τραπέζησ καὶ τῆσ ἄλλησ οὐσίασ, ἣν κατέλιπεν Πασίων, ὠφείλετ’ ἐκείνῳ καὶ νῦν παρειλήφασιν οὗτοι, καὶ τοσαῦτ’ ἀνηλωκὼσ ὅσ’ ὑμεῖσ ἠκούσατε, οὐδὲ πολλοστὸν μέροσ τῶν προσόδων, μὴ ὅτι τῶν ἀρχαίων, εἰσ τὰσ λῃτουργίασ, ὅμωσ ἀλαζονεύσεται καὶ τριηραρχίασ ἐρεῖ καὶ χορηγίασ.

ἐγὼ δ’, ὡσ μὲν οὐκ ἀληθῆ ταῦτ’ ἐρεῖ, ἐπέδειξα, οἶμαι μέντοι, κἂν εἰ ταῦτα πάντ’ ἀληθῆ λέγοι, κάλλιον εἶναι καὶ δικαιότερον τόνδ’ ἀπὸ τῶν αὑτοῦ λῃτουργεῖν ὑμῖν ἢ τούτῳ δόντασ τὰ τούτου, μικρὰ τῶν πάντων αὐτοὺσ μετασχόντασ, τόνδε μὲν ἐν ταῖσ ἐσχάταισ ἐνδείαισ ὁρᾶν, τοῦτον δ’ ὑβρίζοντα καὶ εἰσ ἅπερ εἰώθεν ἀναλίσκοντα.

ἀλλὰ μὴν περί γε τῆσ εὐπορίασ, ὡσ ἐκ τῶν τοῦ πατρὸσ τοῦ σοῦ κέκτηται, καὶ ὧν ἐρωτήσειν ἔφησθα, πόθεν τὰ ὄντα κέκτηται Φορμίων, μόνῳ τῶν ὄντων ἀνθρώπων σοὶ τοῦτον οὐκ ἔνεστ’ εἰπεῖν τὸν λόγον.

οὐδὲ γὰρ Πασίων ὁ σὸσ πατὴρ ἐκτήσαθ’ εὑρὼν οὐδὲ τοῦ πατρὸσ αὐτῷ παραδόντοσ, ἀλλὰ παρὰ τοῖσ αὑτοῦ κυρίοισ Ἀντισθένει καὶ Ἀρχεστράτῳ τραπεζιτεύουσι πεῖραν δοὺσ ὅτι χρηστόσ ἐστι καὶ δίκαιοσ, ἐπιστεύθη. ἔστι δ’ ἐν ἐμπορίῳ καὶ χρήμασιν ἐργαζομένοισ ἀνθρώποισ φιλεργὸν δόξαι καὶ χρηστὸν εἶναι τὸν αὐτὸν θαυμαστὸν ἡλίκον.

οὔτ’ οὖν ἐκείνῳ τοῦθ’ οἱ κύριοι παρέδωκαν, ἀλλ’ αὐτὸσ ἔφυ χρηστόσ, οὔτε τῷδ’ ὁ σὸσ πατήρ· σὲ γὰρ ἂν πρότερον τοῦδε χρηστὸν ἐποίησεν, εἰ ἦν ἐπ’ ἐκείνῳ. εἰ δὲ τοῦτ’ ἀγνοεῖσ, ὅτι πίστισ ἀφορμὴ πασῶν ἐστι μεγίστη πρὸσ χρηματισμόν, πᾶν ἂν ἀγνοήσειασ. χωρὶσ δὲ τούτων πολλὰ καὶ τῷ σῷ πατρὶ καὶ σοὶ καὶ ὅλωσ τοῖσ ὑμετέροισ πράγμασι Φορμίων γέγονε χρήσιμοσ. ἀλλ’ οἶμαι τῆσ σῆσ ἀπληστίασ καὶ τοῦ σοῦ τρόπου τίσ ἂν δύναιτ’ ἐφικέσθαι; καὶ δῆτα θαυμάζω πῶσ οὐ λογίζει πρὸσ σεαυτόν, ὅτι ἔστιν Ἀρχεστράτῳ τῷ ποτὲ τὸν σὸν πατέρα κτησαμένῳ υἱὸσ ἐνθάδε, Ἀντίμαχοσ, πράττων οὐ κατ’ ἀξίαν, ὃσ οὐ δικάζεταί σοι, οὐδὲ δεινά φησι πάσχειν, εἰ σὺ μὲν χλανίδα φορεῖσ, καὶ τὴν μὲν λέλυσαι, τὴν δ’ ἐκδέδωκασ ἑταίραν, καὶ ταῦτα γυναῖκ’ ἔχων ποιεῖσ, καὶ τρεῖσ παῖδασ ἀκολούθουσ περιάγει, καὶ ζῇσ ἀσελγῶσ ὥστε καὶ τοὺσ ἀπαντῶντασ αἰσθάνεσθαι, αὐτὸσ δ’ ἐκεῖνοσ πολλῶν ἐνδεήσ ἐστιν.

οὐδὲ τὸν Φορμίων’ ἐκεῖνοσ οὐχ ὁρᾷ.

καίτοι εἰ κατὰ τοῦτ’ οἰεί σοι προσήκειν τῶν τούτου, ὅτι τοῦ πατρόσ ποτ’ ἐγένετο τοῦ σοῦ, ἐκείνῳ προσήκει μᾶλλον ἢ σοί· ὁ γὰρ αὖ σὸσ πατὴρ ἐκείνων ἐγένετο, ὥστε καὶ σὺ καὶ οὗτοσ ἐκείνου γίγνεσθ’ ἐκ τούτου τοῦ λόγου. καὶ ὑβρίζεισ μὲν σαυτὸν καὶ τοὺσ γονέασ τεθνεῶτασ, προπηλακίζεισ δὲ τὴν πόλιν, καὶ ἃ τῆσ τουτωνὶ φιλανθρωπίασ ἀπολαύσασ ηὑρ́εθ’ ὁ σὸσ πατὴρ καὶ μετὰ ταῦτα Φορμίων οὑτοσί, ταῦτ’ ἀντὶ τοῦ κοσμεῖν καὶ περιστέλλειν, ἵνα καὶ τοῖσ δοῦσιν ὡσ εὐσχημονέστατ’ ἐφαίνετο καὶ τοῖσ λαβοῦσιν ὑμῖν, ἄγεισ εἰσ μέσον, δεικνύεισ, ἐλέγχεισ, μόνον οὐκ ὀνειδίζεισ οἱο͂ν ὄντα σ’ ἐποιήσαντ’ Ἀθηναῖον.

εἶτ’ εἰσ τοῦθ’ ἥκεισ μανίασ τί γὰρ ἂν ἄλλο τισ εἴποι;

ὥστ’ οὐκ αἰσθάνει ὅτι καὶ νῦν ἡμεῖσ μὲν ἀξιοῦντεσ, ἐπειδήπερ ἀπηλλάγη Φορμίων, μηδὲν ὑπόλογον εἶναι εἴ ποτε τοῦ σοῦ πατρὸσ ἐγένετο, ὑπὲρ σοῦ λέγομεν, σὺ δὲ μηδέποτ’ ἐξ ἴσου σοι γενέσθαι τοῦτον ἀξιῶν κατὰ σαυτοῦ λέγεισ· ἃ γὰρ ἂν σὺ δίκαια σαυτῷ κατὰ τούτου τάξῃσ, ταὐτὰ ταῦθ’ ἥξει κατὰ σοῦ παρὰ τῶν τὸν σὸν πατέρ’ ἐξ ἀρχῆσ κτησαμένων. ἀλλὰ μὴν ὅτι κἀκεῖνοσ ἦν τινῶν, εἶτ’ ἀπηλλάγη τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ οὗτοσ ἀφ’ ὑμῶν, λαβέ μοι ταυτασὶ τὰσ μαρτυρίασ, ὡσ ἐγένετο Πασίων Ἀρχεστράτου. Μαρτυρίαι εἶτα τὸν σῴσαντα μὲν ἐξ ἀρχῆσ τὰ πράγματα καὶ πολλὰ χρήσιμον αὑτὸν παρασχόντα τῷ πατρὶ τῷ τούτου, τοσαῦτα δ’ αὐτὸν τοῦτον ἀγάθ’ εἰργασμένον, ὅσ’ ὑμεῖσ ἀκηκόατε, τοῦτον οἰέται δεῖν ἑλὼν τηλικαύτην δίκην ἀδίκωσ ἐκβαλεῖν. οὐ γὰρ ἄλλο γ’ ἔχοισ οὐδὲν ἂν ποιῆσαι. εἰσ μὲν γὰρ τὰ ὄντ’ εἰ βλέπεισ ἀκριβῶσ, ταῦθ’ εὑρήσεισ ὧν ἔστιν, ἐάν, ὃ μὴ γένοιτο, ἐξαπατηθῶσιν οὗτοι.

ὁρᾷ τὸν Ἀριστόλοκον τὸν Καπιδήμου·

ποτ’ εἶχεν ἀργόν, εἶτά γε νῦν πολλοῖσ γὰρ ἐκεῖνοσ ὀφείλων αὐτὸν ἐκτήσατο. καὶ τὸν Σωσίνομον καὶ τὸν Τιμόδημον καὶ τοὺσ ἄλλουσ τραπεζίτασ, οἵ, ἐπειδὴ διαλύειν ἐδέησεν οἷσ ὤφειλον, ἐξέστησαν ἅπαντεσ τῶν ὄντων. σὺ δ’ οὐδὲν οἰεί δεῖν σκοπεῖν οὐδ’ ὧν ὁ πατὴρ σοῦ πολλῷ βελτίων ὢν καὶ ἄμεινον φρονῶν πρὸσ ἅπαντ’ ἐβουλεύσατο· ὅσ, ὦ Ζεῦ καὶ θεοί, τοσούτῳ τοῦτον ἡγεῖτο σοῦ πλείονοσ ἄξιον εἶναι καὶ σοὶ καὶ ἑαυτῷ καὶ τοῖσ ὑμετέροισ πράγμασιν ὥστ’ ἀνδρὸσ ὄντοσ σοῦ τοῦτον, οὐ σὲ τῶν ἡμίσεων κατέλιπεν ἐπίτροπον καὶ τὴν γυναῖκ’ ἔδωκεν καὶ ζῶν αὐτὸν ἐτίμα, δικαίωσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι·

οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι τραπεζῖται μίσθωσιν οὐ φέροντεσ, ἀλλ’ αὐτοὶ ἑαυτοῖσ ἐργαζόμενοι, πάντεσ ἀπώλοντο, οὗτοσ δὲ μίσθωσιν φέρων δύο τάλαντα καὶ τετταράκοντα μνᾶσ ὑμῖν ἔσῳσε τὴν τράπεζαν. ὧν ἐκεῖνοσ μὲν χάριν εἶχεν, σὺ δ’ οὐδένα ποιεῖ λόγον, ἀλλ’ ἐναντία τῇ διαθήκῃ καὶ ταῖσ ἀπ’ ἐκείνησ ἀραῖσ, γραφείσαισ ὑπὸ τοῦ σοῦ πατρόσ, ἐλαύνεισ συκοφαντεῖσ διώκεισ.

ὦ βέλτιστ’, εἰ οἱο͂́ν τε σὲ τοῦτ’ εἰπεῖν, οὐ παύσει, καὶ γνώσει τοῦθ’, ὅτι πολλῶν χρημάτων τὸ χρηστὸν εἶναι λυσιτελέστερόν ἐστιν; σοὶ γοῦν, εἴπερ ἀληθῆ λέγεισ, χρήματα μὲν τοσαῦτ’ εἰληφότι πάντ’ ἀπόλωλεν, ὡσ φήσ· εἰ δ’ ἦσθ’ ἐπιεικήσ, οὐκ ἄν ποτ’ αὔτ’ ἀνήλωσασ. ἀλλ’ ἔγωγε μὰ τὸν Δία καὶ θεοὺσ πανταχῇ σκοπῶν οὐδὲν ὁρῶ, δι’ ὅ τι ἂν σοὶ πεισθέντεσ τουδὶ καταψηφίσαιντο.

τί γάρ; ὅτι πλησίον ὄντων τῶν ἀδικημάτων ἐγκαλεῖσ; ἀλλ’ ἔτεσι καὶ χρόνοισ ὕστερον αἰτιᾷ. ἀλλ’ ὅτι τοῦτον ἀπράγμων ἦσθα τὸν χρόνον; καὶ τίσ οὐκ οἶδεν ὅσα πράγματα πράττων οὐ πέπαυσαι, οὐ μόνον δίκασ ἰδίασ διώκων οὐκ ἐλάττουσ ταυτησί, ἀλλὰ δημοσίᾳ συκοφαντῶν καὶ κρίνων τίνασ οὔ; οὐχὶ Τιμομάχου κατηγόρεισ; οὐχὶ Καλλίππου τοῦ νῦν ὄντοσ ἐν Σικελίᾳ; οὐ πάλιν Μένωνοσ; οὐκ Αὐτοκλέουσ; οὐ Τιμοθέου; οὐκ ἄλλων πολλῶν; καίτοι πῶσ ἔχει λόγον σέ, Ἀπολλόδωρον ὄντα, πρότερον τῶν κοινῶν, ὧν μέροσ ἠδικοῦ, δίκην ἀξιοῦν λαμβάνειν, ἢ τῶν ἰδίων ὧν νῦν ἐγκαλεῖσ, ἄλλωσ τε καὶ τηλικούτων ὄντων, ὡσ σὺ φήσ;

τί ποτ’ οὖν ἐκείνων κατηγορῶν τόνδ’ εἰάσ; οὐκ ἠδικοῦ, ἀλλ’ οἶμαι συκοφαντεῖσ νῦν. ἡγοῦμαι τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντων μάλιστ’ εἰσ τὸ πρᾶγμ’ εἶναι τούτων μάρτυρασ παρασχέσθαι· τὸν γὰρ συκοφαντοῦντ’ ἀεὶ τί χρὴ νομίζειν νῦν ποιεῖν; καὶ νὴ Δί’ ἔγωγ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νομίζω πάνθ’ ὅσα τοῦ τρόπου τοῦ Φορμίωνόσ ἐστι σημεῖα καὶ τῆσ τούτου δικαιοσύνησ καὶ φιλανθρωπίασ, καὶ ταῦτ’ εἰσ τὸ πρᾶγμ’ εἶναι πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν.

ὁ μὲν γὰρ περὶ πάντ’ ἄδικοσ τάχ’ ἄν, εἰ τύχοι, καὶ τοῦτον ἠδίκει· ὁ δὲ μηδένα μηδὲν ἠδικηκώσ, πολλοὺσ δ’ εὖ πεποιηκὼσ ἑκών, ἐκ τίνοσ εἰκότωσ ἂν τρόπου τοῦτον μόνον ἠδίκει τῶν πάντων; τούτων τοίνυν τῶν μαρτυριῶν ἀκούσαντεσ γνώσεσθε τὸν ἑκατέρου τρόπον. Μαρτυρίαι ἴθι δὴ καὶ τὰσ κατ’ Ἀπολλοδώρου τῆσ πονηρίασ. Μαρτυρίαι ἆρ’ οὖν ὅμοιοσ οὑτοσί;

σκοπεῖτε.

λέγε. ἀνάγνωθι δὴ καὶ ὅσα δημοσίᾳ χρήσιμοσ τῇ πόλει γέγονεν οὑτοσί.

Μαρτυρίαι τοσαῦτα τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, Φορμίων χρήσιμοσ γεγονὼσ καὶ τῇ πόλει καὶ πολλοῖσ ὑμῶν, καὶ οὐδέν’ οὔτ’ ἰδίᾳ οὔτε δημοσίᾳ κακὸν οὐδὲν εἰργασμένοσ, οὐδ’ ἀδικῶν Ἀπολλόδωρον τουτονί, δεῖται καὶ ἱκετεύει καὶ ἀξιοῖ σωθῆναι, καὶ ἡμεῖσ συνδεόμεθ’ οἱ ἐπιτήδειοι ταῦθ’ ὑμῶν. ἐκεῖνο δ’ ὑμᾶσ ἀκοῦσαι δεῖ. τοσαῦτα γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, χρήμαθ’ ὑμῖν ἀνεγνώσθη προσηυπορηκώσ, ὅσ’ οὔθ’ οὗτοσ οὔτ’ ἄλλοσ οὐδεὶσ κέκτηται. πίστισ μέντοι Φορμίωνι παρὰ τοῖσ εἰδόσι καὶ τοσούτων καὶ πολλῷ πλειόνων χρημάτων, δι’ ἧσ καὶ αὐτὸσ αὑτῷ καὶ ὑμῖν χρήσιμόσ ἐστιν.

ἃ μὴ προῆσθε, μηδ’ ἐπιτρέψητ’ ἀνατρέψαι τῷ μιαρῷ τούτῳ ἀνθρώπῳ, μηδὲ ποιήσητ’ αἰσχρὸν παράδειγμα, ὡσ τὰ τῶν ἐργαζομένων καὶ μετρίωσ ἐθελόντων ζῆν τοῖσ βδελυροῖσ καὶ συκοφάνταισ ὑπάρχει παρ’ ὑμῶν λαβεῖν·

πολὺ γὰρ χρησιμώτερ’ ὑμῖν παρὰ τῷδ’ ὄνθ’ ὑπάρχει. ὁρᾶτε γὰρ αὐτοὶ καὶ ἀκούετε τῶν μαρτύρων, οἱο͂ν ἑαυτὸν τοῖσ δεηθεῖσι παρέχει. καὶ τούτων οὐδὲν εἵνεκα τοῦ λυσιτελοῦντοσ εἰσ χρήματα πεποίηκεν, ἀλλὰ φιλανθρωπίᾳ καὶ τρόπου ἐπιεικείᾳ.

οὔκουν ἄξιον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν τοιοῦτον ἄνδρα προέσθαι τούτῳ, οὐδὲ τηνικαῦτ’ ἐλεεῖν ὅτ’ οὐδὲν ἔσται τούτῳ πλέον, ἀλλὰ νῦν ὅτε κύριοι καθέστατε σῷσαι· οὐ γὰρ ἔγωγ’ ὁρῶ καιρὸν ἐν τίνι ἂν μᾶλλον βοηθήσειέ τισ αὐτῷ. τὰ μὲν οὖν πόλλ’ ὧν Ἀπολλόδωροσ ἐρεῖ, νομίζετ’ εἶναι λόγον καὶ συκοφαντίασ, κελεύετε δ’ αὐτὸν ἐπιδεῖξαι, ἢ ὡσ οὐ διέθετο ταῦθ’ ὁ πατήρ, ἢ ὡσ ἔστιν τισ ἄλλη μίσθωσισ πλὴν ἧσ ἡμεῖσ δείκνυμεν, ἢ ὡσ οὐκ ἀφῆκεν αὐτὸν διαλογισάμενοσ τῶν ἐγκλημάτων ἁπάντων, ἃ ἔγνω <θ’> ὁ κηδεστὴσ ὁ τούτου καὶ οὗτοσ αὐτὸσ συνεχώρησεν, ἢ ὡσ διδόασιν οἱ νόμοι δικάζεσθαι τῶν οὕτω πραχθέντων, ἢ τῶν τοιούτων τι δεικνύναι.

ἐὰν δ’ ἀπορῶν αἰτίασ καὶ βλασφημίασ λέγῃ καὶ κακολογῇ, μὴ προσέχετε τὸν νοῦν, μηδ’ ὑμᾶσ ἡ τούτου κραυγὴ καὶ ἀναίδει’ ἐξαπατήσῃ, ἀλλὰ φυλάττετε καὶ μέμνησθ’ ὅσ’ ἡμῶν ἀκηκόατε.

κἂν ταῦτα ποιῆτε, αὐτοί τ’ εὐορκήσετε καὶ τοῦτον δικαίωσ σώσετε, ἄξιον ὄντα νὴ τὸν Δία καὶ θεοὺσ ἅπαντασ. ἀνάγνωθι λαβὼν αὐτοῖσ τὸν νόμον καὶ τὰσ μαρτυρίασ τασδί.

ΝόμοσΜαρτυρίαι οὐκ οἶδ’ ὅ τι δεῖ πλείω λέγειν. οἶμαι γὰρ ὑμᾶσ οὐδὲν ἀγνοεῖν τῶν εἰρημένων.

ἐξέρα τὸ ὕδωρ.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION