Athenaeus, The Deipnosophists, Book 7, book 7, chapter 18

τίσ δ’ ἐστὶν ὁ καλούμενοσ ἱερὸσ ἰχθύσ; ὁ μὲν τὴν Τελχινιακὴν ἱστορίαν συνθείσ, εἴτ’ Ἐπιμενίδησ ἐστὶν ὁ Κρὴσ ἢ Τηλεκλείδησ εἴτ’ ἄλλοσ τισ, ἱερούσ φησιν εἶναι ἰχθύασ δελφῖνασ καὶ πομπίλουσ. ἐστὶ ὁ ὁ πομπίλοσ ζῷον ἐρωτικόν, ὡσ ἂν καὶ αὐτὸσ γεγονὼσ ἐκ τοῦ Οὐρανίου αἵματοσ ἅμα τῇ Ἀφροδίτῃ. Νίκανδροσ δ’ ἐν δευτέρῳ Οἰταικῶν φησι· πομπίλοσ, ὃσ ναύτῃσιν ἀδημονέουσι κελεύθουσ μήνυσεν φιλέρωσι καὶ ἄφθογγόσ περ ἀμύνων. Ἀλέξανδροσ δ’ ὁ Αἰτωλὸσ ἐν Κρίκᾳ, εἰ γνήσιον τὸ ποιημάτιον πηδαλίῳ ἄκρῳ ἔπι πομπίλοσ ἁνιοχεύων ἧστ’ ἀκάτω κατόπισθε θεῆσ ὕπο πόμπιμοσ ἰχθύσ.

Παγκράτησ δ’ ὁ Ἀρκὰσ ἐν τοῖσ θαλασσίοισ ἔργοισ ἐπιγραφομένοισ προειπών πομπίλοσ, ὃν καλέουσιν ἁλίπλοοι ἱερὸν ἰχθύν, διηγεῖται ὡσ οὐ μόνον τῷ Ποσειδῶνι ὁ πομπίλοσ ἐστὶ διὰ τιμῆσ, ἀλλ’ ὅτι καὶ τοῖσ τὴν Σαμοθρᾴκην κατέχουσι θεοῖσ. ἁλιέα γοῦν τινα πρεσβύτην τῷ ἰχθύι τούτῳ κόλασιν ὑποσχεῖν ἔτι τοῦ χρυσοῦ γένουσ κατ’ ἀνθρώπουσ ὄντοσ. ὄνομα δ’ ἦν αὐτῷ Ἐπωπεὺσ καὶ ἐξ Ἰκάρου ἦν τῆσ νήσου, καὶ τοῦτον οὖν ἅμα τῷ υἱῷ ἁλιεύοντα καὶ οὐκ εὐτυχήσαντα ἄλλων ἰχθύων ἐν τῇ ἄγρᾳ ἢ πομπίλων οὐκ ἀποσχέσθαι τῆσ τούτων ἐδωδῆσ, ἀλλὰ πάντασ μετὰ τοῦ υἱοῦ καταθοινηθῆναι καὶ μετ’ οὐ πολὺ δίκασ ἐκτῖσαι τῆσ δυσσεβείασ·

κῆτοσ γὰρ ἐπελθὸν τῇ νηὶ τὸν Ἐπωπέα ἐν ὄψει τοῦ παιδὸσ καταπιεῖν. ἱστορεῖ δὲ ὁ Παγκράτησ ὡσ καὶ πολέμιόσ ἐστιν ὁ πομπίλοσ τῷ δελφῖνι καὶ ὅτι οὐδ’ οὗτοσ ἀτιμώρητοσ ἐκφεύγει πομπίλου φαγών.

ἀχρεῖοσ γοῦν γίνεται καὶ σφαδᾴζων ἐπειδὰν φάγῃ καὶ ἐπὶ τοὺσ αἰγιαλοὺσ ἐκκυμανθεὶσ βορὰ γίνεται αἰθυίαισ τε καὶ λάροισ, ἐνίοτε δὲ καὶ ὑπὸ τῶν ταῖσ κητείαισ παρεδρευόντων ἀνδρῶν παρανομεῖται. μνημονεύει τῶν πομπίλων καὶ Τιμαχίδασ ὁ Ῥόδιοσ ἐν τῷ θ’ τοῦ Δείπνου· κωβιοὶ εἰνάλιοι καὶ πομπίλοι, ἱεροὶ ἰχθῦσ. Ἤριννά τε ἢ ὁ πεποιηκὼσ τὸ εἰσ αὐτὴν ἀναφερόμενον ποιημάτιον πομπίλε, ναύτῃσιν πέμπων πλόον εὔπλοον ἰχθύ, πομπεύσαισ πρύμναθεν ἐμὰν ἁδεῖαν ἑταίραν.