헬라어 문장 검색 - ΑριστόΕυδεμιά5́

(아리스토텔레스, 에우데모스 윤리학, Book 8)

ἀπορήσειε δ’ ἄν τισ, εἰ ἔστιν ἑκάστῳ φίλῳ χρήσασθαι καὶ ἐφ’ ᾧ πέφυκε καὶ ἄλλωσ, καὶ τοῦτο ἢ <καθ’> αὑτὸ ἢ κατὰ συμβεβηκόσ, οἱο͂ν εἰ ὀφθαλμὸσ ἰδεῖν ἢ καὶ ἄλλωσ παριδεῖν διαστρέψαντα, ὥστε δύο τὸ ἓν φανῆναι. αὗται μὲν δὴ ἄμφω ὅτι μὲν ὀφθαλμόσ· ὅτι ἦν δ’ ὀφθαλμῷ, ἄλλη δὲ κατὰ συμβεβηκόσ, οἱο͂ν εἰ ἦν ἀποδόσθαι ἢ φαγεῖν.

ὁμοίωσ δὴ καὶ ἐπιστήμη· καὶ γὰρ ἀληθῶσ καὶ ἁμαρτεῖν, οἱο͂ν ὅταν ἑκὼν μὴ ὀρθῶσ γράψῃ, ὡσ ἀγνοίᾳ δὴ νῦν χρῆσθαι, ὥσπερ μεταστρέψασ τὴν χεῖρα· καὶ τῷ ποδί ποτε ὡσ χειρὶ καὶ ταύτῃ ὡσ ποδὶ χρῶνται <αἱ> ὀρχηστρίδεσ. εἰ δὴ πᾶσαι αἱ ἀρεταὶ ἐπιστῆμαι, εἰή ἂν καὶ τῇ δικαιοσύνῃ ὡσ ἀδικίᾳ χρῆσθαι, ἀδικήσει ἄρα ἀπὸ δικαιοσύνησ τὰ ἄδικα πράττων, ὥσπερ καὶ τὰ ἀγνοητικὰ ἀπὸ ἐπιστήμησ·

εἰ δὲ τοῦτ’ ἀδύνατον, φανερὸν ὅτι οὐκ ἂν εἰε͂ν ἐπιστῆμαι αἱ ἀρεταί. οὐδ’ εἰ μὴ ἔστιν ἀγνοεῖν ἀπὸ ἐπιστήμησ, ἀλλ’ ἁμαρτάνειν μόνον, καὶ τὰ αὐτὰ <ἃ> καὶ ἀπὸ ἀγνοίασ ποιεῖν, οὔ τι ἀπὸ δικαιοσύνησ γε ὡσ ἀπὸ ἀδικίασ πράξει·

ἀλλ’ ἐπεὶ φρόνησισ ἐπιστήμη καὶ ἀληθέσ τι, τὸ αὐτὸ ποιήσει κἀκείνῃ· ἐνδέχοιτο γὰρ ἂν ἀφρόνωσ ἀπὸ φρονήσεωσ, καὶ ἁμαρτάνειν ταὐτὰ ἅπερ ὁ ἄφρων.

εἰ δὲ ἁπλῆ ἦν ἑκάστου χρεία ᾗ ἕκαστον, κἂν φρονίμωσ ἔπραττον οὕτω πράττοντεσ. ἐπὶ μὲν οὖν ταῖσ ἄλλαισ ἐπιστήμαισ ἄλλη κυρία ποιεῖ τὴν στροφήν· αὐτῆσ δὲ τῆσ πασῶν κυρίασ τίσ; οὐ γὰρ ἔτι ἐπιστήμη γε ἢ νοῦσ.

ἀλλὰ μὴν οὐδ’ ἀρετή. χρῆται γὰρ αὐτῇ. ἡ γὰρ τοῦ ἄρχοντοσ ἀρετὴ τῇ τοῦ ἀρχομένου χρῆται. τίσ οὖν ἐστίν; ἢ ὥσπερ λέγεται ἀκρασία κακία τοῦ ἀλόγου τῆσ ψυχῆσ, καὶ ὡσ ἀκόλαστοσ ὁ ἀκρατὴσ ἔχων νοῦν; ἀλλ’ εἰ δή, ἂν ἰσχυρὰ ᾖ ἡ ἐπιθυμία, στρέψει καὶ λογιεῖται τἀναντία ἡ σφι, δῆλον ὅτι, κἂν ἐν μὲν τούτῳ ἀρετή, ἐν δὲ τῷ λόγῳ ἄγνοια ᾖ, ἕτεραι μεταποιοῦνται. ὥστε ἔσται δικαιοσύνῃ τὸ δικαίωσ χρῆσθαι καὶ κακῶσ καὶ φρονήσει ἀφρόνωσ·

ὥστε καὶ τἀναντία. ἄτοπον γὰρ εἰ τὴν μὲν ἐν τῷ λογιστικῷ ἀρετὴν μοχθηρία ποτὲ ἐγγενομένη ἐν τῷ ἀλόγῳ στρέψει καὶ ποιήσει ἀγνοεῖν, ἡ δ’ ἀρετὴ ἐν τῷ ἀλόγῳ ἀγνοίασ ἐνούσησ οὐ στρέψει ταύτην, καὶ ποιήσει φρονίμωσ κρίνειν καὶ τὰ δέοντα, καὶ πάλιν ἡ φρόνησισ ἡ ἐν τῷ λογιστικῷ τὴν ἐν τῷ ἀλόγῳ ἀκολασίαν σωφρόνωσ πράττειν· ὅπερ δοκεῖ ἡ ἐγκράτεια.

ὥστ’ ἔσται καὶ ἡ ἀπὸ ἀγνοίασ φρονίμωσ.

ἔστι δὲ ταῦτα ἄτοπα, ἄλλωσ τε καὶ ἀπὸ ἀγνοίασ χρῆσθαι φρονίμωσ, τοῦτο γὰρ ἐπὶ τῶν ἄλλων οὐδεμιᾶσ ὁρῶμεν, ὥσπερ τὴν ἰατρικὴν ἢ γραμματικὴν <οὐ> στρέφει ἀκολασία. ἀλλ’ οὖν ὁ τὴν ἄγνοιαν, ἐὰν ᾖ ἐναντία, διὸ τὸ μὴ ἐνεῖναι τὴν ὑπεροχὴν ἀλλὰ τὴν ἀρετήν, ὅλωσ μᾶλλον εἶναι πρὸσ τὴν κακίαν οὕτωσ ἔχουσαν. καὶ γὰρ ὁ ἄδικοσ πάντα <ἃ> ὁ δίκαιοσ δύναται, καὶ ὅλωσ ἔνεστιν ἐν τῇ δυνάμει ἡ ἀδυναμία.

ὥστε δῆλον ὅτι ἅμα φρόνιμοι καὶ ἀγαθαὶ ἐκεῖναι αἱ ἄλλου ἕξεισ, καὶ ὀρθῶσ τὸ Σωκρατικόν, ὅτι οὐδὲν ἰσχυρότερον φρονήσεωσ. ἀλλ’ ὅτι ἐπιστήμην ἔφη, οὐκ ὀρθόν·

ἀρετὴ γάρ ἐστι καὶ οὐκ ἐπιστήμη, ἀλλὰ γένοσ ἄλλο γνώσ<εωσ>. ἐπεὶ δ’ οὐ μόνον ἡ φρόνησισ ποιεῖ τὴν εὐπραγίαν καὶ ἀρετή, ἀλλὰ φαμὲν καὶ τοὺσ εὐτυχεῖσ εὖ πράττειν ὡσ καὶ τῆσ εὐτυχίασ εὖ ποιούσησ εὐπραγίαν καὶ τὰ αὐτὰ τῆσ ἐπιστήμησ, σκεπτέον ἆρ’ ἐστι φύσει ὃ μὲν εὐτυχὴσ ὃ δ’ ἀτυχήσ, ἢ οὔ, καὶ πῶσ ἔχει περὶ τούτων.

ὅτι μὲν γάρ εἰσί τινεσ εὐτυχεῖσ ὁρῶμεν.

ἄφρονεσ γὰρ ὄντεσ κατορθοῦσι πολλά, ἐν οἷσ ἡ τύχη κυρία· ἔτι δὲ καὶ ἐν οἷσ τέχνη ἐστί, πολὺ μέντοι καὶ τύχησ ἐνυπάρχει, οἱο͂ν ἐν στρατηγίᾳ καὶ κυβερνητικῇ.

πότερον οὖν ἀπό τινοσ ἕξεωσ οὗτοί εἰσιν, ἢ οὐ τῷ αὐτοὶ ποιοί τινεσ εἶναι πρακτικοί εἰσι τῶν εὐτυχημάτων; νῦν μὲν γὰρ οὕτωσ οἰόνται ὡσ φύσει τινῶν ὄντων· ἡ δὲ φύσισ ποιούσ τινασ ποιεῖ, καὶ εὐθὺσ ἐκ γενετῆσ διαφέρουσιν, ὥσπερ οἳ μὲν γλαυκοὶ οἳ δὲ μελανόμματοι τῷ τὸ δεῖν τοιονδὶ <κατὰ τὸ εἶναι τοιονδὶ> ἔχειν, οὕτω καὶ οἱ εὐτυχεῖσ καὶ ἀτυχεῖσ. ὅτι μὲν γὰρ οὐ φρονήσει κατορθοῦσι, δῆλον. οὐ γὰρ ἄλογοσ ἡ φρόνησισ, ἀλλ’ ἔχει λόγον διὰ τί οὕτωσ πράττει, οἳ δ’ οὐκ ἂν ἔχοιεν εἰπεῖν διὰ τί κατορθοῦσι τέχνη γὰρ ἂν ἦν·

ἔτι δὲ φανερὸν <ὅτι> ὄντεσ ἄφρονεσ, οὐχ ὅτι περὶ ἄλλα τοῦτο μὲν γὰρ οὐθὲν ἄτοπον·

οἱο͂ν Ἱπποκράτησ γεωμετρικὸσ ὤν, ἀλλὰ περὶ τὰ ἄλλα ἐδόκει βλὰξ καὶ ἄφρων εἶναι, καὶ πολὺ χρυσίον πλέων ἀπώλεσεν ὑπὸ τῶν ἐν Βυζαντίῳ πεντηκοστολόγων δι’ εὐήθειαν, ὡσ λέγουσιν ἀλλ’ ὅτι καὶ ἐν οἷσ εὐτυχοῦσιν ἄφρονεσ. περὶ γὰρ ναυκληρίαν οὐχ οἱ δεινότατοι εὐτυχεῖσ, ἀλλ’ ὥσπερ ἐν κύβων πτώσει ὃ μὲν οὐδέν, ἄλλοσ δὲ βάλλει <πολὺ> καθ’ ἣν φύσει ἐστὶν εὐτυχήσ, ἢ τῷ φιλεῖσθαι, ὥσπερ φασίν, ὑπὸ θεοῦ, καὶ ἔξωθέν τι εἶναι τὸ κατορθοῦν.

οἱο͂ν πλοῖον κακῶσ νεναυπηγημένον ἄμεινον πολλάκισ δὲ πλεῖ, ἀλλ’ οὐ δι’ αὑτό, ἀλλ’ ὅτι ἔχει κυβερνήτην ἀγαθόν, ἀλλ’ οὗτοσ εὐτυχὴσ τὸν δαίμον’ ἔχει κυβερνήτην ἀγαθόν.

ἀλλ’ ἄτοπον θεὸν ἢ δαίμονα φιλεῖν τὸν τοιοῦτον, ἀλλὰ μὴ τὸν βέλτιστον καὶ τὸν φρονιμώτατον. εἰ δὴ ἀνάγκη ἢ φύσει ἢ νόῳ ἢ ἐπιτροπίᾳ τινὶ κατορθοῦν, τὰ δὲ δύο μὴ ἐστί, φύσει ἂν εἰε͂ν οἱ εὐτυχεῖσ. ἀλλὰ μὴν ἥ γε φύσισ αἰτία ἢ τοῦ ἀεὶ ὡσαύτωσ ἢ τοῦ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ, ἡ δὲ τύχη τοὐναντίον. εἰ μὲν οὖν τὸ παραλόγωσ ἐπιτυγχάνειν τύχησ δοκεῖ εἶναι, ἀλλ’ εἴπερ διὰ τύχην εὐτυχήσ, οὐκ ἂν τοιοῦτον εἶναι τὸ αἴτιον, οἱο͂ν ἀεὶ τοῦ αὐτοῦ ἢ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ.

ἔτι εἰ, ὅτι τοιοσδί, ἐπιτυγχάνει ἢ ἀποτυγχάνει, ὥσπερ, ὅτι ὁ γλαυκόσ, οὐκ ὀξὺ ὁρᾷ, οὐ τύχη αἰτία ἀλλὰ φύσισ· οὐκ ἄρα ἐστὶν εὐτυχὴσ ἀλλ’ οἱο͂ν εὐφυήσ.

ὥστε τοῦτ’ ἂν εἰή λεκτέον, ὅτι οὓσ λέγομεν εὐτυχεῖσ, οὐ διὰ τύχην εἰσίν. οὐκ ἄρα εἰσὶν εὐτυχεῖσ· τύχησ γάρ, ὅσων αἰτία τύχη ἀγαθὴ ἀγαθῶν.

εἰ δ’ οὕτωσ, πότερον οὐκ ἔσται τύχη ὅλωσ, ἢ ἔσται μέν, ἀλλ’ οὐκ αἰτία;

ἀλλ’ ἀνάγκη καὶ εἶναι καὶ αἰτίαν εἶναι. ἔσται ἄρα καὶ ἀγαθῶν τισιν αἰτία ἢ κακῶν. εἰ δ’ ὅλωσ ἐξαιρετέον καὶ οὐδὲν ἀπὸ τύχησ φατέον γίνεσθαι, ἀλλ’ ἡμεῖσ ἄλλησ οὔσησ αἰτίασ διὰ τὸ μὴ ὁρᾶν τύχην εἶναί φαμεν αἰτίαν διὸ καὶ ὁριζόμενοι τὴν τύχην τιθέασιν αἰτίαν ἄλογον ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ, ὡσ οὔσησ τινὸσ φύσεωσ· τοῦτο μὲν οὖν ἄλλο πρόβλημ’ ἂν εἰή, ἐπεὶ δὲ ὁρῶμέν τινασ ἅπαξ εὐτυχήσαντασ, διὰ τί οὐ καὶ πάλιν ἄν;

ἀλλὰ διὰ τὸ ἀποκατορθῶσαι ἕν, καὶ πάλιν.

τὸ γὰρ αὐτὸ τοῦτ’ αἴτιον. οὐκ ἄρα ἔσται τύχησ τοῦτο, ἀλλ’ ὅταν τὸ αὐτὸ ἀποβαίνῃ, ἀπείρων καὶ ἀορίστων, ἔσται μὲν τὸ ἀγαθὸν ἢ κακόν, ἐπιστήμη δ’ οὐκ ἔσται αὐτοῦ ἢ δι’ ἀπειρίαν, ἐπεὶ ἐμάνθανον ἄν τινεσ εὐτυχεῖν, ἢ καὶ πᾶσαι ἂν αἱ ἐπιστῆμαι, ὥσπερ ἔφη Σωκράτησ, εὐτυχίαι ἦσαν. τί οὖν κωλύει συμβῆναί τινι ἐφεξῆσ τὰ τοιαῦτα πολλάκισ, οὐχ ὅτι οὕτωσ δεῖ, ἀλλ’ οἱο͂ν ἂν εἰή τὸ κύβουσ ἀεὶ μακαρίαν βάλλειν;

τί δὲ δή; ἆρ’ οὐκ ἔνεισιν ὁρμαὶ ἐν τῇ ψυχῇ αἱ μὲν ἀπὸ λογισμοῦ, αἱ δὲ ἀπὸ ὀρέξεωσ ἀλόγου, καὶ πρότεραι αὗται; εἰ γάρ ἐστι φύσει ἡ δι’ ἐπιθυμίαν ἡδέοσ καὶ ἡ ὄρεξισ, φύσει γε ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν βαδίζοι ἂν πᾶν.

εἰ δή τινέσ εἰσιν εὐφυεῖσ ὥσπερ οἱ ἄδικοι οὐκ ἐπιστάμενοι ᾄδειν, οὕτωσ εὖ πεφύκασι καὶ ἄνευ λόγου ὁρμῶσιν, ἡ φύσισ πέφυκε, καὶ ἐπιθυμοῦσι καὶ τούτου καὶ τότε καὶ οὕτωσ ὡσ δεῖ καὶ οὗ δεῖ καὶ ὅτε, οὗτοι κατορθώσουσι, κἂν τύχωσιν ἄφρονεσ ὄντεσ καὶ ἄλογοι, ὥσπερ καὶ εὖ ἔσονται οὐ διδασκαλικοὶ ὄντεσ. οἱ δέ γε τοιοῦτοι εὐτυχεῖσ, ὅσοι ἄνευ λόγου κατορθοῦσιν ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ.

φύσει ἄρα οἱ εὐτυχεῖσ εἰε͂ν ἄν. ἢ πλεοναχῶσ λέγεται ἡ εὐτυχία;

τὰ μὲν γὰρ πράττεται ἀπὸ τῆσ ὁρμῆσ καὶ προελομένων πρᾶξαι, τὰ δ’ οὔ, ἀλλὰ τοὐναντίον. καὶ ἐν ἐκείνοισ, <ἐν οἷσ> κακῶσ λογίσασθαι δοκοῦσι, κατορθοῦντασ καὶ εὐτυχῆσαι φαμέν·

καὶ πάλιν ἐν τούτοισ, εἰ ἐβουλεύοντο ἂν ἢ ἔλαττον ἔλαβον τἀγαθόν. ἐκείνουσ μὲν τοίνυν εὐτυχεῖν διὰ φύσιν ἐνδέχεται ἡ γὰρ ὁρμὴ καὶ ὄρεξισ οὖσα οὗ ἔδει κατώρθωσεν, ὁ δὲ λογισμὸσ ἦν ἠλίθιοσ· καὶ τοὺσ μὲν ἐνταῦθα, ὅταν μὲν λογισμὸσ μὴ δοκῶν ὀρθὸσ εἶναι, τύχη δ’ αὐτοῦ αἰτία οὖσα, αὐτὴ δ’ ὀρθὴ οὖσα ἔσωσεν, ἀλλ’ ἐνίοτε δι’ ἐπιθυμίαν ἐλογίσατο πάλιν οὕτω καὶ ἠτύχησεν·

ἐν δὲ δὴ τοῖσ ἑτέροισ πῶσ ἔσται ἡ εὐτυχία κατ’ εὐφυί̈αν ὀρέξεωσ καὶ ἐπιθυμίασ; ἀλλὰ μὴν ἡ ἐνταῦθα εὐτυχία καὶ τύχη διττή, κἀκεῖ ἡ αὐτή, ἢ πλείουσ αἱ εὐτυχίαι.

ἐπεὶ δ’ ὁρῶμεν παρὰ πάσασ τὰσ ἐπιστήμασ καὶ τοὺσ λογισμοὺσ τοὺσ ὀρθοὺσ εὐτυχοῦντασ τινάσ, δῆλον ὅτι ἕτερον ἄν τι εἰή τὸ αἴτιον τῆσ εὐτυχίασ. ἐκείνη δὲ πότερον ἡ εὐτυχία ἢ οὐκ ἔστιν, ἣ ἐπεθύμησεν ὧν ἔδει καὶ ὅτε ἔδει το λογισμὸσ ἀνθρώπινοσ οὐκ ἂν τούτου εἰή.

οὐ γὰρ δὴ πάμπαν ἀλόγιστον τοῦτο, οὐδὲ φυσική ἐστιν ἡ ἐπιθυμία, ἀλλὰ διαφθείρεται ὑπὸ τινόσ. εὐτυχεῖν μὲν οὖν δοκεῖ, ὅτι ἡ τύχη τῶν παρὰ λόγον αἰτία, τοῦτο δὲ παρὰ λόγον παρὰ γὰρ τὴν ἐπιστήμην καὶ τὸ καθόλου· ἀλλ’, ὡσ ἐοίκεν, οὐκ ἀπὸ τύχησ, ἀλλὰ δοκεῖ διὰ τοῦτο.

ὥσθ’ οὗτοσ μὲν ὁ λόγοσ οὐ δείκνυσιν ὅτι φύσει εὐτυχεῖν, ἀλλ’ ὅτι οὐ πάντεσ οἱ δοκοῦντεσ εὐτυχεῖν διὰ τύχην κατορθοῦσιν, ἀλλὰ διὰ φύσιν· οὐδ’ ὅτι οὐδέν ἐστι τύχη αἰτία οὐθενὸσ δείκνυσιν, ἀλλ’ οὐ τῶν πάντων ὧν δοκεῖ. τοῦτο μέντ’ ἂν ἀπορήσειέ τισ, ἆρ’ αὐτοῦ τούτου τύχη αἰτία, τοῦ ἐπιθυμῆσαι οὗ δεῖ καὶ ὅτε δεῖ. ἢ οὕτωσ γε πάντων ἔσται; καὶ γὰρ τοῦ νοῆσαι καὶ βουλεύσασθαι·

οὐ γὰρ δὴ ἐβουλεύσατο βουλευσάμενοσ, καὶ τοῦτ’ ἐβουλεύσατο, ἀλλ’ ἔστιν ἀρχή τισ, οὐδ’ ἐνόησε νοήσασ πρότερον <ἢ> νοῆσαι, καὶ τοῦτο εἰσ ἄπειρον. οὐκ ἄρα τοῦ νοῆσαι ὁ νοῦσ ἀρχή, οὐδὲ τοῦ βουλεύσασθαι βουλή.

τί οὖν ἄλλο πλὴν τύχη; ὥστ’ ἀπὸ τύχησ ἅπαντα ἔσται. ἢ ἔστι τισ ἀρχὴ ἧσ οὐκ ἔστιν ἄλλη ἔξω, αὕτη δὲ διὰ τί τοιαύτη τῷ εἶναι τὸ τοιοῦτο δύναται ποιεῖν; τὸ δὲ ζητούμενον τοῦτ’ ἐστί, τίσ ἡ τῆσ κινήσεωσ ἀρχὴ ἐν τῇ ψυχῇ. δῆλον δὴ ὥσπερ ἐν τῷ ὅλῳ θεόσ, καὶ κἀν ἐκείνῳ. κινεῖ γάρ πωσ πάντα τὸ ἐν ἡμῖν θεῖον· λόγου δ’ ἀρχὴ οὐ λόγοσ, ἀλλά τι κρεῖττον·

τί οὖν ἂν κρεῖττον καὶ ἐπιστήμησ εἰή καὶ νοῦ πλὴν θεόσ; ἡ γὰρ ἀρετὴ τοῦ νοῦ ὄργανον· καὶ διὰ τοῦτο, ὃ οἱ πάλαι ἔλεγον, εὐτυχεῖσ καλοῦνται οἳ ἂν ὁρμήσωσι, κατορθοῦσιν ἄλογοι ὄντεσ, καὶ βουλεύεσθαι οὐ συμφέρει αὐτοῖσ. ἔχουσι γὰρ ἀρχὴν τοιαύτην ἣ κρείττων τοῦ νοῦ καὶ τῆσ βουλεύσεωσ οἳ δὲ τὸν λόγον· τοῦτο δ’ οὐκ ἔχουσι καὶ ἐνθουσιασμόν, τοῦτο δ’ οὐ δύνανται.

ἄλογοι γὰρ ὄντεσ ἐπιτυγχάνουσι· καὶ τούτων φρονίμων καὶ σοφῶν ταχεῖαν εἶναι τὴν μαντικήν, καὶ μόνον οὐ τὴν ἀπὸ τοῦ λόγου δεῖ ἀπολαβεῖν, ἀλλ’ οἳ μὲν δι’ ἐμπειρίαν, οἳ δὲ διὰ συνήθειάν τε ἐν τῷ σκοπεῖν χρῆσθαι· τῷ θεῷ δὲ αὗται.

τοῦτο καὶ εὖ ὁρᾷ καὶ τὸ μέλλον καὶ τὸ ὄν, καὶ ὧν ἀπολύεται ὁ λόγοσ οὗτοσ. διὸ οἱ μελαγχολικοὶ καὶ εὐθυόνειροι. ἐοίκε γὰρ ἡ ἀρχὴ ἀπολυομένου τοῦ λόγου ἰσχύειν μᾶλλον·

καὶ ὥσπερ οἱ τυφλοὶ μνημονεύουσι μᾶλλον ἀπολυθέντεσ τοῦ πρὸσ τοῖσ ὁρατοῖσ, τῷ ἐρρωμενέστερον εἶναι τὸ μνημονεῦον.

φανερὸν δὴ ὅτι δύο εἴδη εὐτυχίασ, ἣ μὲν θεία διὸ καὶ δοκεῖ ὁ εὐτυχὴσ διὰ θεὸν κατορθοῦν <ἣ δὲ φύσει>. οὗτοσ δέ ἐστιν ὁ κατὰ τὴν ὁρμὴν διορθωτικόσ, ὁ δ’ ἕτεροσ ὁ παρὰ τὴν ὁρμήν· ἄλογοι δ’ ἀμφότεροι.

καὶ ἣ μὲν συνεχὴσ εὐτυχία μᾶλλον, αὕτη δὲ οὐ συνεχήσ. κατὰ μέροσ μὲν οὖν περὶ ἑκάστησ ἀρετῆσ εἴρηται πρότερον·

ἐπεὶ δὲ χωρὶσ διείλομεν τὴν δύναμιν αὐτῶν, καὶ περὶ τῆσ ἀρετῆσ διαρθρωτέον τῆσ ἐκ τούτων, ἣν ἐκαλοῦμεν ἤδη καλοκἀγαθίαν. ὅτι μὲν οὖν ἀνάγκη τὸν ταύτησ ἀληθῶσ τευξόμενον τῆσ προσηγορίασ ἔχειν τὰσ κατὰ μέροσ ἀρετάσ, φανερόν.

οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τῶν ἄλλων οὐθενὸσ οἱο͂́ν τ’ ἄλλωσ ἔχειν. ἀναγκαῖον πάντα ἢ τὰ πλεῖστα καὶ κυριώτατα τὸν αὐτὸν ἔχειν τρόπον τῷ ὅλῳ.

ἔστι δὴ τὸ ἀγαθὸν εἶναι καὶ τὸ καλὸν κἀγαθὸν οὐ μόνον κατὰ τὰ ὀνόματα, ἀλλὰ καθ’ αὑτὰ ἔχοντα διαφοράν. τῶν γὰρ ἀγαθῶν πάντων τέλη ἐστίν, ἃ αὐτὰ αὑτῶν ἕνεκά ἐστιν αἱρετά. τούτων δὲ καλά, ὅσα δι’ αὑτὰ ὄντα πάντα ἐπαινετὰ ἐστίν. ταῦτα γάρ ἐστιν ἀφ’ ὧν αἵ τε πράξεισ εἰσὶν ἐπαινεταὶ καὶ αὐτὰ ἐπαινετά, δικαιοσύνη καὶ αὐτὴ καὶ αἱ πράξεισ, καὶ οἱ σώφρονεσ· ἐπαινετὴ γὰρ καὶ ἡ σωφροσύνη.

ἀλλ’ οὐχ ὑγίεια ἐπαινετόν· οὐδὲ γὰρ τὸ ἔργον· οὐδὲ τὸ ἰσχυρῶσ· οὐδὲ γὰρ ἡ ἰσχύσ. ἀγαθὰ μέν, ἐπαινετὰ δ’ οὔ.

ὁμοίωσ δὲ τοῦτο δῆλον καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων διὰ τῆσ ἐπαγωγῆσ. ἀγαθὸσ μὲν οὖν ἐστιν ᾧ τὰ φύσει ἀγαθά ἐστιν ἀγαθά. τὰ γὰρ περιμάχητα καὶ μέγιστα εἶναι δοκοῦντα ἀγαθά, τιμὴ καὶ πλοῦτοσ καὶ σώματοσ ἀρεταὶ καὶ εὐτυχίαι καὶ δυνάμεισ, ἀγαθὰ μὲν φύσει ἐστίν, ἐνδέχεται δ’ εἶναι βλαβερά τισι διὰ τὰσ ἕξεισ. οὔτε γὰρ ἄφρων οὔτ’ ἄδικοσ ἢ ἀκόλαστοσ ὢν οὐδὲν ἂν ὀνήσειε χρώμενοσ αὐτοῖσ, ὥσπερ οὐδ’ ὁ κάμνων τῇ τοῦ ὑγιαίνοντοσ τροφῇ χρώμενοσ οὐδ’ ὁ ἀσθενὴσ καὶ ἀνάπηροσ τοῖσ τοῦ ὑγιοῦσ καὶ τοῖσ τοῦ ὁλοκλήρου κόσμοισ.

καλὸσ δὲ κἀγαθὸσ τῷ τῶν ἀγαθῶν τὰ καλὰ ὑπάρχειν αὐτῷ δι’ αὑτὰ καὶ τῷ πρακτικὸσ εἶναι τῶν καλῶν καὶ αὑτῶν ἕνεκα. καλὰ δ’ ἐστὶν αἵ τε ἀρεταὶ καὶ τὰ ἔργα τὰ ἀπὸ τῆσ ἀρετῆσ.

ἔστι δέ τισ ἕξισ πολιτική, οἱάν οἱ Λάκωνεσ ἔχουσιν ἢ ἄλλοι τοιοῦτοι ἔχοιεν ἄν.

αὕτη δ’ ἐστὶν ἕξισ τοιαύτη. τὴν ἀρετὴν δεῖν μὲν ἔχειν, ἀλλὰ τῶν φύσει ἀγαθῶν ἕνεκεν.

διὸ ἀγαθοὶ μὲν ἄνδρεσ εἰσί τὰ γὰρ φύσει μὲν ἀγαθὰ αὐτοῖσ ἐστίν, καλοκἀγαθίαν δὲ οὐκ ἔχουσιν.

οὐ γὰρ ὑπάρχει αὐτοῖσ τὰ καλὰ δι’ αὑτά, καὶ προαιροῦνται καλοὶ κἀγαθοὶ, καὶ οὐ μόνον ταῦτα, ἀλλὰ καὶ τὰ μὴ καλὰ μὲν φύσει ὄντα, ἀγαθὰ δὲ φύσει ὄντα τούτοισ καλά. καλὰ γάρ ἐστιν ὅταν, οὗ ἕνεκα πράττουσι καὶ αἱροῦνται, καλὰ ᾖ, διότι τῷ καλῷ κἀγαθῷ καλά ἐστι τὰ φύσει ἀγαθά. καλὸν γὰρ τὸ δίκαιον· τοῦτο δὲ τὸ κατ’ ἀξίαν·

ἄξιοσ δ’ οὗτοσ τούτων. καὶ τὸ πρέπον καλόν· πρέπει δὲ ταῦτα τούτῳ, πλοῦτοσ εὐγένεια δύναμισ. ὥστε τῷ καλῷ κἀγαθῷ καὶ αὐτὰ τὰ συμφέροντα καὶ καλά ἐστι·

τοῖσ δὲ πολλοῖσ διαφωνεῖ τοῦτο. οὐ γὰρ τὰ ἁπλῶσ ἀγαθὰ κἀκείνοισ ἀγαθὰ ἐστί, τῷ δ’ ἀγαθῷ ἀγαθά. τῷ δὲ <καλῷ> κἀγαθῷ καὶ καλά. πολλὰσ γὰρ καὶ καλὰσ πράξεισ δι’ αὑτὰσ ἔπραξεν. ὁ δ’ οἰόμενοσ τὰσ ἀρετὰσ ἔχειν δεῖν ἕνεκα τῶν ἐκτὸσ ἀγαθῶν, κατὰ τὸ συμβεβηκὸσ τὰ καλὰ πράττει. ἔστιν οὖν καλοκἀγαθία ἀρετὴ τέλειοσ.

καὶ περὶ ἡδονῆσ δ’ εἴρηται ποῖόν τι καὶ πῶσ ἀγαθόν, καὶ ὅτι τά τε ἁπλῶσ ἡδέα καὶ καλὰ καὶ τὰ τε ἁπλῶσ ἀγαθὰ ἡδέα.

οὐ γίνεται δὲ ἡδονὴ μὴ ἐν πράξει· εὐδαίμων καὶ ἥδιστα ζήσει, καὶ τοῦτο οὐ μάτην οἱ ἄνθρωποι ἀξιοῦσιν.

ἐπεὶ δ’ ἐστί τισ ὁρ́οσ καὶ τῷ ἰατρῷ, πρὸσ ὃν ἀναφέρων κρίνει τὸ ὑγιεινὸν σώματι καὶ μή, καὶ πρὸσ ὃν μέχρι ποσοῦ ποιητέον ἕκαστον καὶ εὖ ὑγιαῖνον, εἰ δὲ ἔλαττον ἢ πλέον, οὐκέτι·

αἱρέσεισ τῶν φύσει μὲν ἀγαθῶν οὐκ ἐπαινετῶν δὲ δεῖ τινα εἶναι ὁρ́ον καὶ τῆσ ἕξεωσ καὶ τῆσ αἱρέσεωσ καὶ περὶ φυγῆσ <καὶ περὶ> χρημάτων πλήθουσ καὶ ὀλιγότητοσ καὶ τῶν εὐτυχημάτων.

ἐν μὲν οὖν τοῖσ πρότερον ἐλέχθη τὸ ὡσ ὁ λόγοσ·

τοῦτο δ’ ἐστὶν ὥσπερ ἂν εἴ τισ ἐν τοῖσ περὶ τὴν τροφὴν εἴπειεν ὡσ ἡ ἰατρικὴ καὶ ὁ λόγοσ ταύτησ. τοῦτο δ’ ἀληθὲσ μέν, οὐ σαφὲσ δέ.

δεῖ δὴ ὥσπερ καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ πρὸσ τὸ ἄρχον ζῆν, καὶ πρὸσ τὴν ἕξιν κατὰ τὴν ἐνέργειαν τὴν τοῦ ἄρχοντοσ, οἱο͂ν δοῦλον πρὸσ δεσπότου καὶ ἕκαστον πρὸσ τὴν ἑκάστου καθήκουσαν ἀρχήν. ἐπεὶ δὲ καὶ ἄνθρωποσ φύσει συνέστηκεν ἐξ ἄρχοντοσ καὶ ἀρχομένου, καὶ ἕκαστον ἂν δέοι πρὸσ τὴν ἑαυτῶν ἀρχὴν ζῆν αὕτη δὲ διττή· ἄλλωσ γὰρ ἡ ἰατρικὴ ἀρχὴ καὶ ἄλλωσ ἡ ὑγίεια·

ταύτησ δὲ ἕνεκα ἐκείνη· οὕτω δ’ ἔχει κατὰ τὸ θεωρητικόν. οὐ γὰρ ἐπιτακτικῶσ ἄρχων ὁ θεόσ, ἀλλ’ οὗ ἕνεκα ἡ φρόνησισ ἐπιτάττει διττὸν δὲ τὸ οὗ ἕνεκα· διώρισται δ’ ἐν ἄλλοισ, ἐπεὶ κεῖνόσ γε οὐθενὸσ δεῖται.

ἥτισ οὖν αἱρ́εσισ καὶ κτῆσισ τῶν φύσει ἀγαθῶν ποιήσει μάλιστα τὴν τοῦ θεοῦ θεωρίαν, ἢ σώματοσ ἢ χρημάτων ἢ φίλων ἢ τῶν ἄλλων ἀγαθῶν, αὕτη ἀρίστη, καὶ οὗτοσ ὁ ὁρ́οσ κάλλιστοσ· ἥτισ δ’ ἢ δι’ ἔνδειαν ἢ δι’ ὑπερβολὴν κωλύει τὸν θεὸν θεραπεύειν καὶ θεωρεῖν, αὕτη δὲ φαύλη. ἔχει δὲ τοῦτο τῇ ψυχῇ, καὶ οὗτοσ τῆσ ψυχῆσ ὁρ́οσ ἄριστοσ, τὸ ἥκιστα αἰσθάνεσθαι τοῦ ἀλόγου μέρουσ τῆσ ψυχῆσ, ᾗ τοιοῦτον.

τῶν ἁπλῶσ ἀγαθῶν, ἔστω εἰρημένον.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Aristotle, Eudemian Ethics, Book 8

(아리스토텔레스, 에우데모스 윤리학, Book 8)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION