호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기
ἡ οἰκονομικὴ καὶ πολιτικὴ διαφέρει οὐ μόνον τοσοῦτον ὅσον οἰκία καὶ πόλισ ταῦτα μὲν γὰρ αὐταῖσ ἐστι τὰ ὑποκείμενα, ἀλλὰ καὶ ὅτι ἡ μὲν πολιτικὴ ἐκ πολλῶν ἀρχόντων ἐστίν, ἡ οἰκονομικὴ δὲ μοναρχία. ἔνιαι μὲν οὖν τῶν τεχνῶν διῄρηνται, καὶ οὐ τῆσ αὐτῆσ ἐστι ποιῆσαι καὶ χρήσασθαι τῷ ποιηθέντι, ὥσπερ λύρᾳ καὶ αὐλοῖσ·
τῆσ δὲ πολιτικῆσ ἐστι καὶ πόλιν ἐξ ἀρχῆσ συστήσασθαι καὶ ὑπαρχούσῃ χρήσασθαι καλῶσ· ὥστε δῆλον ὅτι καὶ τῆσ οἰκονομικῆσ ἂν εἰή καὶ κτήσασθαι οἶκον καὶ χρήσασθαι αὐτῷ. πόλισ μὲν οὖν οἰκιῶν πλῆθόσ ἐστι καὶ χώρασ καὶ κτημάτων αὔταρκεσ πρὸσ τὸ εὖ ζῆν.
φανερὸν δέ· ὅταν γὰρ μὴ δυνατοὶ ὦσι τούτου τυγχάνειν, διαλύεται καὶ ἡ κοινωνία. ἔτι δὲ ἕνεκα τούτου συνέρχονται. οὗ δὲ ἕνεκα ἕκαστόν ἐστι καὶ γέγονε, καὶ ἡ οὐσία αὐτοῦ τυγχάνει αὕτη οὖσα. ὥστε δῆλον ὅτι πρότερον γενέσει ἡ οἰκονομικὴ πολιτικῆσ ἐστι.
καὶ γὰρ τὸ ἔργον. μόριον γὰρ οἰκία πόλεώσ ἐστιν. σκεπτέον οὖν περὶ τῆσ οἰκονομικῆσ καὶ τί τὸ ἔργον αὐτῆσ.
μέρη δὲ οἰκίασ ἄνθρωπόσ τε καὶ κτῆσίσ ἐστιν.
ἐπεὶ δὲ πρῶτον ἐν τοῖσ ἐλαχίστοισ ἡ φύσισ ἑκάστου θεωρεῖται, καὶ περὶ οἰκίασ ἂν ὁμοίωσ ἔχοι. ὥστε καθ’ Ἡσίοδον δέοι ἂν ὑπάρχειν οἶκον μὲν πρώτιστα γυναῖκά τε βοῦν τ’ ἀροτῆρα.
τὸ μὲν γὰρ τῆσ τροφῆσ πρῶτον, τὸ δὲ τῶν ἐλευθέρων.
ὥστε δέοι ἂν τὰ περὶ τὴν τῆσ γυναικὸσ ὁμιλίαν οἰκονομήσασθαι καλῶσ· τοῦτο δέ ἐστι τὸ ποίαν τινὰ δεῖ ταύτην εἶναι παρασκευάσαι. κτήσεωσ δὲ πρώτη ἐπιμέλεια ἡ κατὰ φύσιν.
κατὰ φύσιν δὲ γεωργικὴ προτέρα, καὶ δεύτεραι ὅσαι ἀπὸ τῆσ γῆσ, οἱο͂ν μεταλλευτικὴ καὶ εἴ τισ ἄλλη τοιαύτη. ἡ δὲ γεωργικὴ μάλιστα, ὅτι δικαία· οὐ γὰρ ἀπ’ ἀνθρώπων, οὔθ’ ἑκόντων, ὥσπερ καπηλεία καὶ αἱ μισθαρνικαί, οὔτ’ ἀκόντων, ὥσπερ αἱ πολεμικαί. ἔτι δὲ καὶ τῶν κατὰ φύσιν· ὥστε καὶ τοῖσ ἀνθρώποισ ἀπὸ τῆσ γῆσ.
πρὸσ δὲ τούτοισ καὶ πρὸσ ἀνδρίαν συμβάλλεται μεγάλα·
οὐ γὰρ ὥσπερ αἱ βάναυσοι τὰ σώματα ἀχρεῖα ποιοῦσιν, ἀλλὰ δυνάμενα θυραυλεῖν καὶ πονεῖν, ἔτι δὲ δυνάμενα κινδυνεύειν πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ· μόνων γὰρ τούτων τὰ κτήματα ἔξω τῶν ἐρυμάτων ἐστίν. τῶν δὲ περὶ τοὺσ ἀνθρώπουσ ἡ περὶ γυναῖκα πρώτη ἐπιμέλεια·
κοινωνία γὰρ φύσει τῷ θήλει καὶ τῷ ἄρρενι μάλιστά ἐστιν. ὑπόκειται γὰρ ἡμῖν ἐν ἄλλοισ ὅτι πολλὰ τοιαῦτα ἡ φύσισ ἐφίεται ἀπεργάζεσθαι, ὥσπερ καὶ τῶν ζῴων ἕκαστον· ἀδύνατον δὲ τὸ θῆλυ ἄνευ τοῦ ἄρρενοσ ἢ τὸ ἄρρεν ἄνευ τοῦ θήλεοσ ἀποτελεῖν τοῦτο· ὥστ’ ἐξ ἀνάγκησ αὐτῶν ἡ κοινωνία συνέστηκεν. ἐν μὲν οὖν τοῖσ ἄλλοισ ζῴοισ ἀλόγωσ τοῦτο ὑπάρχει, καὶ ἐφ’ ὅσον μετέχουσι τῆσ φύσεωσ, ἐπὶ τοσοῦτον, καὶ τεκνοποιίασ μόνον χάριν·
ἐν δὲ τοῖσ ἡμέροισ καὶ φρονιμωτέροισ διήρθρωται μᾶλλον φαίνονται γὰρ μᾶλλον βοήθειαι γινόμεναι καὶ εὔνοιαι καὶ συνεργίαι ἀλλήλοισ, ἐν ἀνθρώπῳ δὲ μάλιστα, ὅτι οὐ μόνον τοῦ εἶναι ἀλλὰ καὶ τοῦ εὖ εἶναι συνεργὰ ἀλλήλοισ τὸ θῆλυ καὶ τὸ ἄρρεν ἐστί. καὶ ἡ τῶν τέκνων κτῆσισ οὐ λειτουργίασ ἕνεκεν τῇ φύσει μόνον οὖσα τυγχάνει ἀλλὰ καὶ ὠφελείασ· ἃ γὰρ ἂν δυνάμενοι εἰσ ἀδυνάτουσ πονήσωσι, πάλιν κομίζονται παρὰ δυναμένων ἀδυνατοῦντεσ ἐν τῷ γήρᾳ.
ἅμα δὲ καὶ ἡ φύσισ ἀναπληροῖ ταύτῃ τῇ περιόδῳ τὸ ἀεὶ εἶναι, ἐπεὶ κατ’ ἀριθμὸν οὐ δύναται, ἀλλὰ κατὰ τὸ εἶδοσ.
οὕτω προῳκονόμηται ὑπὸ τοῦ θείου ἑκατέρου ἡ φύσισ, τοῦ τε ἀνδρὸσ καὶ τῆσ γυναικόσ, πρὸσ τὴν κοινωνίαν. διείληπται γὰρ τῷ μὴ ἐπὶ ταὐτὰ πάντα χρήσιμον ἔχειν τὴν δύναμιν, ἀλλ’ ἔνια μὲν ἐπὶ τἀναντία, εἰσ ταὐτὸν δὲ συντείνοντα· τὸ μὲν γὰρ ἰσχυρότερον τὸ δ’ ἀσθενέστερον ἐποίησεν, ἵνα τὸ μὲν φυλακτικώτερον ᾖ διὰ τὸν φόβον, τὸ δ’ ἀμυντικώτερον διὰ τὴν ἀνδρίαν, καὶ τὸ μὲν πορίζῃ τὰ ἔξωθεν, τὸ δὲ σῴζῃ τὰ ἔνδον· καὶ πρὸσ τὴν ἐργασίαν τὸ μὲν δυνάμενον ἑδραῖον εἶναι, πρὸσ δὲ τὰσ ἔξωθεν θυραυλίασ ἀσθενέσ, τὸ δὲ πρὸσ μὲν τὰσ ἡσυχίασ χεῖρον, πρὸσ δὲ τὰσ κινήσεισ ὑγιεινόν·
καὶ περὶ τέκνων τὴν μὲν γένεσιν κοινήν, τὴν δὲ ὠφέλειαν ἴδιον· τῶν μὲν γὰρ τὸ θρέψαι, τῶν δὲ τὸ παιδεῦσαί ἐστιν. πρῶτον μὲν οὖν νόμοι πρὸσ γυναῖκα, καὶ τὸ μὴ ἀδικεῖν·
οὕτωσ γὰρ ἂν οὐδ’ αὐτὸσ ἀδικοῖτο. τοῦθ’ ὑφηγεῖται δὲ ὃ καὶ ὁ κοινὸσ νόμοσ, καθάπερ οἱ Πυθαγόρειοι λέγουσιν, ὥσπερ ἱκέτιν καὶ ἀφ’ ἑστίασ ἠγμένην ὡσ ἥκιστα δεῖν δοκεῖν ἀδικεῖν· ἀδικία δὲ ἀνδρὸσ αἱ θύραζε συνουσίαι γιγνόμεναι. περὶ δὲ ὁμιλίασ μήθ’ ὥστε δεῖσθαι <μηθὲν> μήθ’ ὡσ ἀπόντοσ ἀδυνατεῖν ἡσυχάζειν, ἀλλ’ οὕτωσ ἐθίζειν ὥστε ἱκανῶσ ἔχειν παρόντοσ καὶ μὴ παρόντοσ.
εὖ δ’ ἔχει καὶ τὸ τοῦ Ἡσιόδου. παρθενικὴν δὲ γαμεῖν, ἵνα ἤθεα κεδνὰ διδάξῃσ. αἱ γὰρ ἀνομοιότητεσ τῶν ἠθῶν ἥκιστα φιλικόν. περὶ δὲ κοσμήσεωσ, ὥσπερ οὐδὲ τὰ ἤθη δεῖ ἀλαζονευομένουσ ἀλλήλοισ πλησιάζειν, οὕτωσ οὐδὲ τὰ σώματα.
ἡ δὲ διὰ τῆσ κοσμήσεωσ οὐδὲν διαφέρουσά ἐστι τῆσ τῶν τραγῳδῶν ἐν τῇ σκευῇ πρὸσ ἀλλήλουσ ὁμιλία.
τῶν δὲ κτημάτων πρῶτον μὲν καὶ ἀναγκαιότατον τὸ βέλτιστον καὶ οἰκονομικώτατον·
τοῦτο δὲ ἦν ἄνθρωποσ. διὸ δεῖ πρῶτον δούλουσ παρασκευάζεσθαι σπουδαίουσ. δούλων δὲ εἴδη δύο, ἐπίτροποσ καὶ ἐργάτησ. ἐπεὶ δὲ ὁρῶμεν ὅτι αἱ παιδεῖαι ποιούσ τινασ ποιοῦσι τοὺσ νέουσ, ἀναγκαῖον καὶ παρασκευασάμενον τρέφειν οἷσ τὰ ἐλευθέρια τῶν ἔργων προστακτέον. ὁμιλία δὲ πρὸσ δούλουσ ὡσ μήτε ὑβρίζειν ἐᾶν μήτε ἀνιᾶν, καὶ τοῖσ μὲν ἐλευθεριωτέροισ τιμῆσ μεταδιδόναι, τοῖσ δ’ ἐργάταισ τροφῆσ πλῆθοσ.
καὶ ἐπειδὴ ἡ τοῦ οἴνου πόσισ καὶ τοὺσ ἐλευθέρουσ ὑβριστὰσ ποιεῖ, καὶ πολλὰ ἔθνη ἀπέχεται καὶ τῶν ἐλευθέρων, οἱο͂ν Καρχηδόνιοι ἐπὶ στρατιᾶσ, φανερὸν ὅτι τούτου ἢ μηδὲν ἢ ὀλιγάκισ μεταδοτέον. ὄντων δὲ τριῶν, ἔργου καὶ κολάσεωσ καὶ τροφῆσ, τὸ μὲν μήτε κολάζεσθαι, μήτ’ ἐργάζεσθαι, τροφὴν δ’ ἔχειν, ὕβριν ἐμποιεῖ·
τὸ δὲ ἔργα μὲν ἔχειν καὶ κολάσεισ, τροφὴν δὲ μή, βίαιον καὶ ἀδυναμίαν ποιεῖ.
λείπεται δὴ ἔργα παρέχειν καὶ τροφὴν ἱκανήν· ἀμίσθων γὰρ οὐχ οἱο͂́ν τε ἄρχειν, δούλῳ δὲ μισθὸσ τροφή. ὥσπερ δὲ καὶ τοῖσ ἄλλοισ ὅταν μὴ γίγνηται τοῖσ βελτίοσι βέλτιον μηδὲ ἆθλα ᾖ ἀρετῆσ καὶ κακίασ, γίγνονται χείρουσ, οὕτω καὶ περὶ οἰκέτασ.
διόπερ δεῖ ποιεῖσθαι σκέψιν καὶ διανέμειν τε καὶ ἀνιέναι κατ’ ἀξίαν ἕκαστα, καὶ τροφὴν καὶ ἐσθῆτα καὶ ἀργίαν καὶ κολάσεισ, λόγῳ καὶ ἔργῳ μιμουμένουσ τὴν τῶν ἰατρῶν δύναμιν ἐν φαρμάκου λόγῳ, προσθεωροῦντασ ὅτι ἡ τροφὴ οὐ φάρμακον διὰ τὸ συνεχέσ. γένη δὲ ἂν εἰή πρὸσ τὰ ἔργα βέλτιστα μήτε δειλὰ μήτε ἀνδρῖα ἄγαν.
ἀμφότερα γὰρ ἀδικοῦσι. καὶ γὰρ οἱ ἄγαν δειλοὶ οὐχ ὑπομένουσι καὶ οἱ θυμοειδεῖσ οὐκ εὐάρχοι. χρὴ δὲ καὶ τέλοσ ὡρίσθαι πᾶσιν·
δίκαιον γὰρ καὶ συμφέρον τὴν ἐλευθερίαν κεῖσθαι ἆθλον· βούλονται γὰρ πονεῖν, ὅταν ᾖ ἆθλον καὶ ὁ χρόνοσ ὡρισμένοσ. δεῖ δὲ καὶ ἐξομηρεύειν ταῖσ τεκνοποιίαισ· καὶ μὴ κτᾶσθαι ὁμοεθνεῖσ πολλούσ, ὥσπερ καὶ ἐν ταῖσ πόλεσιν· καὶ τὰσ θυσίασ καὶ τὰσ ἀπολαύσεισ μᾶλλον τῶν δούλων ἕνεκα ποιεῖσθαι ἢ τῶν ἐλευθέρων· πλείονα γὰρ ἔχουσιν οὗτοι οὗπερ ἕνεκα τὰ τοιαῦτα ἐνομίσθη.
εἴδη δὲ τοῦ οἰκονόμου τέτταρα ἃ δεῖ ἔχειν περὶ τὰ χρήματα.
καὶ γὰρ τὸ κτᾶσθαι δυνατὸν χρὴ εἶναι καὶ φυλάττειν· εἰ δὲ μή, οὐδὲν ὄφελοσ τοῦ κτᾶσθαι· τῷ γὰρ ἠθμῷ ἀντλεῖν τοῦτ’ ἔστιν, καὶ ὁ λεγόμενοσ τετρημένοσ πίθοσ. ἔτι δὲ καὶ εἶναι κοσμητικὸν τῶν ὑπαρχόντων καὶ χρηστικόν· τούτων γὰρ ἕνεκα κἀκείνων δεόμεθα. διῃρῆσθαι δὲ δεῖ τούτων ἕκαστον, καὶ πλείω τὰ κάρπιμα εἶναι τῶν ἀκάρπων, καὶ τὰσ ἐργασίασ οὕτω νενεμῆσθαι, ὅπωσ μὴ ἅμα κινδυνεύσωσιν ἅπασιν.
πρὸσ δὲ φυλακὴν τοῖσ τε Περσικοῖσ συμφέρει χρῆσθαι καὶ τοῖσ Λακωνικοῖσ. καὶ ἡ Ἀττικὴ δὲ οἰκονομία χρήσιμοσ· ἀποδιδόμενοι γὰρ ὠνοῦνται, καὶ ἡ τοῦ ταμιείου θέσισ οὐκ ἔστιν ἐν ταῖσ μικροτέραισ οἰκονομίαισ. Περσικὰ δὲ ἦν τὸ πάντα τετάχθαι, καὶ πάντ’ ἐφορᾶν αὐτόν, καθ’ ὃ ἔλεγε Δίων περὶ Διονυσίου·
οὐδεὶσ γὰρ ἐπιμελεῖται ὁμοίωσ τῶν ἀλλοτρίων καὶ τῶν οἰκείων, ὥστε ὅσα ἐνδέχεται, δι’ ἑαυτοῦ ποιεῖσθαι χρὴ τὴν ἐπιμέλειαν. καὶ τὸ τοῦ Πέρσου καὶ τὸ τοῦ Λίβυοσ ἀπόφθεγμα εὖ ἂν ἔχοι.
ὁ μὲν γὰρ ἐρωτηθεὶσ τί μάλιστα ἵππον πιαίνει, "ὁ τοῦ δεσπότου ὀφθαλμόσ" ἔφη· ὁ δὲ Λίβυσ ἐρωτηθεὶσ ποία κόπροσ ἀρίστη, "τὰ τοῦ δεσπότου ἴχνη" ἔφη. ἐπισκεπτέον οὖν τὰ μὲν αὐτόν, τὰ δὲ τὴν γυναῖκα, ὡσ ἑκατέροισ διαιρεῖται τὰ ἔργα τῆσ οἰκονομίασ.
καὶ τοῦτο ποιητέον ἐν μικραῖσ οἰκονομίαισ ὀλιγάκισ, ἐν δ’ ἐπιτροπευομέναισ πολλάκισ. οὐ γὰρ οἱο͂́ν τε μὴ καλῶσ ὑποδεικνύντοσ καλῶσ μιμεῖσθαι, οὔτ’ ἐν τοῖσ ἄλλοισ, οὔτ’ ἐν ἐπιτροπείᾳ, ὡσ ἀδύνατον μὴ ἐπιμελῶν δεσποτῶν ἐπιμελεῖσ εἶναι τοὺσ ἐφεστῶτασ. ἐπεὶ δὲ ταῦτα καὶ καλὰ πρὸσ ἀρετὴν καὶ ὠφέλιμα πρὸσ οἰκονομίαν, ἐγείρεσθαι χρὴ πρότερον δεσπότασ οἰκετῶν καὶ καθεύδειν ὕστερον·
καὶ μηδέποτε ἀφύλακτον οἰκίαν εἶναι, ὥσπερ πόλιν· ὅσα τε δεῖ ποιεῖν μήτε νυκτὸσ μήτε ἡμέρασ παριέναι· τό τε διανίστασθαι νύκτωρ· τοῦτο γὰρ καὶ πρὸσ ὑγίειαν καὶ οἰκονομίαν καὶ φιλοσοφίαν χρήσιμον. ἐν μὲν οὖν ταῖσ μικραῖσ κτήσεσιν ὁ Ἀττικὸσ τρόποσ τῆσ διαθέσεωσ τῶν ἐπικαρπιῶν χρήσιμοσ·
ἐν δὲ ταῖσ μεγάλαισ, διαμερισθέντων καὶ τῶν πρὸσ ἐνιαυτὸν καὶ τῶν κατὰ μῆνα δαπανωμένων, ὁμοίωσ δὲ καὶ περὶ σκευῶν χρήσεωσ τῶν καθ’ ἡμέραν καὶ τῶν ὀλιγάκισ, ταῦτα παραδοτέον τοῖσ ἐφεστῶσιν.
ἐπὶ τούτοισ καὶ τὴν ἐπίσκεψιν αὐτῶν διά τινοσ χρόνου ποιητέον, ἵνα μὴ λανθάνῃ τὸ σῳζόμενον καὶ τὸ ἐλλεῖπον. οἰκίαν δὲ πρόσ τε τὰ κτήματα ἀποβλέποντα κατασκευαστέον καὶ πρὸσ ὑγίειαν καὶ πρὸσ εὐημερίαν αὐτῶν·
λέγω δὲ κτήματα μέν, οἱο͂ν καρποῖσ καὶ ἐσθῆτι ποία συμφέρει, καὶ τῶν καρπῶν ποία ξηροῖσ καὶ ποία ὑγροῖσ, καὶ τῶν ἄλλων κτημάτων ποία ἐμψύχοισ καὶ ποία ἀψύχοισ, καὶ δούλοισ καὶ ἐλευθέροισ, καὶ γυναιξὶ καὶ ἀνδράσι, καὶ ξένοισ καὶ ἀστοῖσ. καὶ πρὸσ εὐημερίαν δὲ καὶ πρὸσ ὑγίειαν δεῖ εἶναι, εὔπνουν μὲν τοῦ θέρουσ, εὐήλιον δὲ τοῦ χειμῶνοσ. εἰή δ’ ἂν ἡ τοιαύτη κατάβορροσ οὖσα καὶ μὴ ἰσοπλατήσ.
δοκεῖ δὲ καὶ ἐν ταῖσ μεγάλαισ οἰκονομίαισ χρήσιμοσ εἶναι θυρωρόσ, ὃσ ἂν ᾖ ἄχρηστοσ τῶν ἄλλων ἔργων, πρὸσ τὴν σωτηρίαν τῶν εἰσφερομένων καὶ ἐκφερομένων. πρὸσ εὐχρηστίαν δὲ σκευῶν τὸ Λακωνικόν·
χρὴ γὰρ ἓν ἕκαστον ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ κεῖσθαι· οὕτω γὰρ ἂν ἕτοιμον ὂν οὐ ζητοῖτο.
호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기