Xenophon, Works on Socrates, Συμπόσιον, chapter 4

(크세노폰, Works on Socrates, Συμπόσιον, chapter 4)

ἐκ τούτου ἔλεξεν ὁ Σωκράτησ· οὐκοῦν λοιπὸν ἂν εἰή ἡμῖν ἃ ἕκαστοσ ὑπέσχετο ἀποδεικνύναι ὡσ πολλοῦ ἄξιά ἐστιν. ἀκούοιτ’ ἄν, ἔφη ὁ Καλλίασ, ἐμοῦ πρῶτον. ἐγὼ γὰρ ἐν τῷ χρόνῳ ᾧ ὑμῶν ἀκούω ἀπορούντων τί τὸ δίκαιον, ἐν τούτῳ δικαιοτέρουσ τοὺσ ἀνθρώπουσ ποιῶ. καὶ ὁ Σωκράτησ, πῶσ, ὦ λῷστε; ἔφη. διδοὺσ νὴ Δί’ ἀργύριον. καὶ ὁ Ἀντισθένησ ἐπαναστὰσ μάλα ἐλεγκτικῶσ αὐτὸν ἐπήρετο·

οἱ δὲ ἄνθρωποι, ὦ Καλλία, πότερον ἐν ταῖσ ψυχαῖσ ἢ ἐν τῷ βαλαντίῳ τὸ δίκαιόν σοι δοκοῦσιν ἔχειν; ἐν ταῖσ ψυχαῖσ, ἔφη. κἄπειτα σὺ εἰσ τὸ βαλάντιον διδοὺσ ἀργύριον τὰσ ψυχὰσ δικαιοτέρουσ ποιεῖσ; μάλιστα. πῶσ; ὅτι διὰ τὸ εἰδέναι ὡσ ἔστιν ὅτου πριάμενοι τὰ ἐπιτήδεια ἕξουσιν οὐκ ἐθέλουσι κακουργοῦντεσ κινδυνεύειν. ἦ καί σοι, ἔφη, ἀποδιδόασιν ὅ τι ἂν λάβωσι;

μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐ μὲν δή. τί δέ, ἀντὶ τοῦ ἀργυρίου χάριτασ; οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐδὲ τοῦτο, ἀλλ’ ἔνιοι καὶ ἐχθιόνωσ ἔχουσιν ἢ πρὶν λαβεῖν. θαυμαστά γ’, ἔφη ὁ Ἀντισθένησ ἅμα εἰσβλέπων ὡσ ἐλέγχων αὐτόν, εἰ πρὸσ μὲν τοὺσ ἄλλουσ δύνασαι δικαίουσ ἂν ποιεῖν αὐτούσ, πρὸσ δὲ σαυτὸν οὔ. καὶ τί τοῦτ’, ἔφη ὁ Καλλίασ, θαυμαστόν;

οὐ καὶ τέκτονάσ τε καὶ οἰκοδόμουσ πολλοὺσ ὁρᾷσ οἳ ἄλλοισ μὲν πολλοῖσ ποιοῦσιν οἰκίασ, ἑαυτοῖσ δὲ οὐ δύνανται ποιῆσαι, ἀλλ’ ἐν μισθωταῖσ οἰκοῦσι; καὶ ἀνάσχου μέντοι, ὦ σοφιστά, ἐλεγχόμενοσ. νὴ Δί’, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἀνεχέσθω μέντοι·

ἐπεὶ καὶ οἱ μάντεισ λέγονται δήπου ἄλλοισ μὲν προαγορεύειν τὸ μέλλον, ἑαυτοῖσ δὲ μὴ προορᾶν τὸ ἐπιόν. οὗτοσ μὲν δὴ ὁ λόγοσ ἐνταῦθα ἔληξεν.

ἐκ τούτου δὲ ὁ Νικήρατοσ, ἀκούοιτ’ ἄν, ἔφη, καὶ ἐμοῦ ἃ ἔσεσθε βελτίονεσ, ἂν ἐμοὶ συνῆτε. ἴστε γὰρ δήπου ὅτι Ὅμηροσ ὁ σοφώτατοσ πεποίηκε σχεδὸν περὶ πάντων τῶν ἀνθρωπίνων. ὅστισ ἂν οὖν ὑμῶν βούληται ἢ οἰκονομικὸσ ἢ δημηγορικὸσ ἢ στρατηγικὸσ γενέσθαι ἢ ὅμοιοσ Ἀχιλλεῖ ἢ Αἰάντι ἢ Νέστορι ἢ Ὀδυσσεῖ, ἐμὲ θεραπευέτω. ἐγὼ γὰρ ταῦτα πάντα ἐπίσταμαι. ἦ καὶ βασιλεύειν, ἔφη ὁ Ἀντισθένησ, ἐπίστασαι, ὅτι οἶσθα ἐπαινέσαντα αὐτὸν τὸν Ἀγαμέμνονα ὡσ βασιλεύσ τε εἰή ἀγαθὸσ κρατερόσ τ’ αἰχμητήσ; καὶ ναὶ μὰ Δί’, ἔφη, ἔγωγε ὅτι ἁρματηλατοῦντα δεῖ ἐγγὺσ μὲν τῆσ στήλησ κάμψαι,αὐτὸν δὲ κλινθῆναι ἐυξέστου ἐπὶ δίφρουἦκ’ ἐπ’ ἀριστερὰ τοῖιν, ἀτὰρ τὸν δεξιὸν ἵππονκένσαι ὁμοκλήσαντ’ εἶξαί τέ οἱ ἡνία χερσί. καὶ πρὸσ τούτοισ γε ἄλλο οἶδα, καὶ ὑμῖν αὐτίκα μάλ’ ἔξεστι πειρᾶσθαι.

εἶπε γάρ που Ὅμηροσ· ἐπὶ δὲ κρόμυον ποτῷ ὄψον. ἐὰν οὖν ἐνέγκῃ τισ κρόμμυον, αὐτίκα μάλα τοῦτό γε ὠφελημένοι ἔσεσθε· ἥδιον γὰρ πιεῖσθε. καὶ ὁ Χαρμίδησ εἶπεν·

ὦ ἄνδρεσ, ὁ Νικήρατοσ κρομμύων ὄζων ἐπιθυμεῖ οἴκαδε ἐλθεῖν, ἵν’ ἡ γυνὴ αὐτοῦ πιστεύῃ μηδὲ διανοηθῆναι μηδένα ἂν φιλῆσαι αὐτόν. νὴ Δί’, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἀλλ’ ἄλλην που δόξαν γελοίαν κίνδυνοσ ἡμῖν προσλαβεῖν. ὄψον μὲν γὰρ δὴ ὄντωσ ἐοίκεν εἶναι, ὡσ κρόμμυόν γε οὐ μόνον σῖτον ἀλλὰ καὶ ποτὸν ἡδύνει. εἰ δὲ δὴ τοῦτο καὶ μετὰ δεῖπνον τρωξόμεθα, ὅπωσ μὴ φήσῃ τισ ἡμᾶσ πρὸσ Καλλίαν ἐλθόντασ ἡδυπαθεῖν. μηδαμῶσ, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ.

εἰσ μὲν γὰρ μάχην ὁρμωμένῳ καλῶσ ἔχει κρόμμυον ὑποτρώγειν, ὥσπερ ἔνιοι τοὺσ ἀλεκτρυόνασ σκόροδα σιτίσαντεσ συμβάλλουσιν· ἡμεῖσ δὲ ἴσωσ βουλευόμεθα ὅπωσ φιλήσομέν τινα μᾶλλον ἢ μαχούμεθα. καὶ οὗτοσ μὲν δὴ ὁ λόγοσ οὕτω πωσ ἐπαύσατο.

ὁ δὲ Κριτόβουλοσ, οὐκοῦν αὖ ἐγὼ λέξω, ἔφη, ἐξ ὧν ἐπὶ τῷ κάλλει μέγα φρονῶ. λέγε, ἔφασαν. εἰ μὲν τοίνυν μὴ καλόσ εἰμι, ὡσ οἰόμαι, ὑμεῖσ ἂν δικαίωσ ἀπάτησ δίκην ὑπέχοιτε· οὐδενὸσ γὰρ ὁρκίζοντοσ ἀεὶ ὀμνύοντεσ καλόν μέ φατε εἶναι. κἀγὼ μέντοι πιστεύω. καλοὺσ γὰρ καὶ ἀγαθοὺσ ὑμᾶσ ἄνδρασ νομίζω. εἰ δ’ εἰμί τε τῷ ὄντι καλὸσ καὶ ὑμεῖσ τὰ αὐτὰ πρὸσ ἐμὲ πάσχετε οἱᾶ́περ ἐγὼ πρὸσ τὸν ἐμοὶ δοκοῦντα καλὸν εἶναι, ὄμνυμι πάντασ θεοὺσ μὴ ἑλέσθαι ἂν τὴν βασιλέωσ ἀρχὴν ἀντὶ τοῦ καλὸσ εἶναι.

νῦν γὰρ ἐγὼ Κλεινίαν ἥδιον μὲν θεῶμαι ἢ τἆλλα πάντα τὰ ἐν ἀνθρώποισ καλά·

τυφλὸσ δὲ τῶν ἄλλων ἁπάντων μᾶλλον δεξαίμην ἂν εἶναι ἢ Κλεινίου ἑνὸσ ὄντοσ· ἄχθομαι δὲ καὶ νυκτὶ καὶ ὕπνῳ ὅτι ἐκεῖνον οὐχ ὁρῶ, ἡμέρᾳ δὲ καὶ ἡλίῳ τὴν μεγίστην χάριν οἶδα ὅτι μοι Κλεινίαν ἀναφαίνουσιν. ἄξιόν γε μὴν ἡμῖν τοῖσ καλοῖσ καὶ ἐπὶ τοῖσδε μέγα φρονεῖν, ὅτι τὸν μὲν ἰσχυρὸν πονοῦντα δεῖ κτᾶσθαι τἀγαθὰ καὶ τὸν ἀνδρεῖον κινδυνεύοντα, τὸν δέ γε σοφὸν λέγοντα·

ὁ δὲ καλὸσ καὶ ἡσυχίαν ἔχων πάντ’ ἂν διαπράξαιτο. ἐγὼ γοῦν καίπερ εἰδὼσ ὅτι χρήματα ἡδὺ κτῆμα ἥδιον μὲν ἂν Κλεινίᾳ τὰ ὄντα διδοίην ἢ ἕτερα παρ’ ἄλλου λαμβάνοιμι, ἥδιον δ’ ἂν δουλεύοιμι ἢ ἐλεύθεροσ εἰήν, εἴ μου Κλεινίασ ἄρχειν ἐθέλοι.

καὶ γὰρ πονοίην ἂν ῥᾷον ἐκείνῳ ἢ ἀναπαυοίμην, καὶ κινδυνεύοιμ’ ἂν πρὸ ἐκείνου ἥδιον ἢ ἀκίνδυνοσ ζῴην. ὥστε εἰ σύ, ὦ Καλλία, μέγα φρονεῖσ ὅτι δικαιοτέρουσ δύνασαι ποιεῖν, ἐγὼ πρὸσ πᾶσαν ἀρετὴν δικαιότεροσ σοῦ εἰμι ἄγων ἀνθρώπουσ.

διὰ γὰρ τὸ ἐμπνεῖν τι ἡμᾶσ τοὺσ καλοὺσ τοῖσ ἐρωτικοῖσ ἐλευθεριωτέρουσ μὲν αὐτοὺσ ποιοῦμεν εἰσ χρήματα, φιλοπονωτέρουσ δὲ καὶ φιλοκαλωτέρουσ ἐν τοῖσ κινδύνοισ, καὶ μὴν αἰδημονεστέρουσ τε καὶ ἐγκρατεστέρουσ, οἵ γε καὶ ὧν δέονται μάλιστα ταῦτ’ αἰσχύνονται. μαίνονται δὲ καὶ οἱ μὴ τοὺσ καλοὺσ στρατηγοὺσ αἱρούμενοι.

ἐγὼ γοῦν μετὰ Κλεινίου κἂν διὰ πυρὸσ ἰοίην· οἶδα δ’ ὅτι καὶ ὑμεῖσ μετ’ ἐμοῦ. ὥστε μηκέτι ἀπόρει, ὦ Σώκρατεσ, εἴ τι τοὐμὸν κάλλοσ ἀνθρώπουσ ὠφελήσει. ἀλλ’ οὐδὲ μέντοι ταύτῃ γε ἀτιμαστέον τὸ κάλλοσ ὡσ ταχὺ παρακμάζον, ἐπεὶ ὥσπερ γε παῖσ γίγνεται καλόσ, οὕτω καὶ μειράκιον καὶ ἀνὴρ καὶ πρεσβύτησ.

τεκμήριον δέ· θαλλοφόρουσ γὰρ τῇ Ἀθηνᾷ τοὺσ καλοὺσ γέροντασ ἐκλέγονται, ὡσ συμπαρομαρτοῦντοσ πάσῃ ἡλικίᾳ τοῦ κάλλουσ. εἰ δὲ ἡδὺ τὸ παρ’ ἑκόντων διαπράττεσθαι ὧν τισ δέοιτο, εὖ οἶδ’ ὅτι καὶ νυνὶ θᾶττον ἂν ἐγὼ καὶ σιωπῶν πείσαιμι τὸν παῖδα τόνδε καὶ τὴν παῖδα φιλῆσαί με ἢ σύ, ὦ Σώκρατεσ, εἰ καὶ πάνυ πολλὰ καὶ σοφὰ λέγοισ.

τί τοῦτο;

ἔφη ὁ Σωκράτησ· ὡσ γὰρ καὶ ἐμοῦ καλλίων ὢν ταῦτα κομπάζεισ. νὴ Δί’, ἔφη ὁ Κριτόβουλοσ, ἢ πάντων Σειληνῶν τῶν ἐν τοῖσ σατυρικοῖσ αἴσχιστοσ ἂν εἰήν. ὁ δὲ Σωκράτησ καὶ ἐτύγχανε προσεμφερὴσ τούτοισ ὤν. ἄγε νυν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ὅπωσ μεμνήσῃ διακριθῆναι περὶ τοῦ κάλλουσ, ἐπειδὰν οἱ προκείμενοι λόγοι περιέλθωσι.

κρινάτω δ’ ἡμᾶσ μὴ Ἀλέξανδροσ ὁ Πριάμου, ἀλλ’ αὐτοὶ οὗτοι οὕσπερ σὺ οἰεί ἐπιθυμεῖν σε φιλῆσαι. Κλεινίᾳ δ’, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, οὐκ ἂν ἐπιτρέψαισ;

καὶ ὃσ εἶπεν· οὐ γὰρ παύσῃ σὺ Κλεινίου μεμνημένοσ; ἂν δὲ μὴ ὀνομάζω, ἧττόν τί με οἰεί μεμνῆσθαι αὐτοῦ; οὐκ οἶσθα ὅτι οὕτω σαφὲσ ἔχω εἴδωλον αὐτοῦ ἐν τῇ ψυχῇ ὡσ εἰ πλαστικὸσ ἢ ζωγραφικὸσ ἦν, οὐδὲν ἂν ἧττον ἐκ τοῦ εἰδώλου ἢ πρὸσ αὐτὸν ὁρῶν ὅμοιον αὐτῷ ἀπειργασάμην; καὶ ὁ Σωκράτησ ὑπέλαβε·

τί δῆτα οὕτωσ ὅμοιον εἴδωλον ἔχων πράγματά μοι παρέχεισ ἄγεισ τε αὐτὸν ὅπου ὄψει; ὅτι, ὦ Σώκρατεσ, ἡ μὲν αὐτοῦ ὄψισ εὐφραίνειν δύναται, ἡ δὲ τοῦ εἰδώλου τέρψιν μὲν οὐ παρέχει, πόθον δὲ ἐμποιεῖ. καὶ ὁ Ἑρμογένησ εἶπεν·

ἀλλ’ ἐγώ, ὦ Σώκρατεσ, οὐδὲ πρὸσ σοῦ ποιῶ τὸ περιιδεῖν Κριτόβουλον οὕτωσ ὑπὸ τοῦ ἔρωτοσ ἐκπλαγέντα. δοκεῖσ γάρ, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἐξ οὗ ἐμοὶ σύνεστιν οὕτω διατεθῆναι αὐτόν; ἀλλὰ πότε μήν; οὐχ ὁρᾷσ ὅτι τούτῳ μὲν παρὰ τὰ ὦτα ἄρτι ἰούλοσ καθέρπει, Κλεινίᾳ δὲ πρὸσ τὸ ὄπισθεν ἤδη ἀναβαίνει; οὗτοσ οὖν συμφοιτῶν εἰσ ταὐτὸ διδασκαλεῖον ἐκείνῳ τότε ἰσχυρῶσ προσεκαύθη. ἃ δὴ αἰσθόμενοσ ὁ πατὴρ παρέδωκέ μοι αὐτόν, εἴ τι δυναίμην ὠφελῆσαι.

καὶ μέντοι πολὺ βέλτιον ἤδη ἔχει. πρόσθεν μὲν γάρ, ὥσπερ οἱ τὰσ Γοργόνασ θεώμενοι, λιθίνωσ ἔβλεπε πρὸσ αὐτὸν καὶ λιθίνωσ οὐδαμοῦ ἀπῄει ἀπ’ αὐτοῦ· νῦν δὲ ἤδη εἶδον αὐτὸν καὶ σκαρδαμύξαντα. καίτοι νὴ τοὺσ θεούσ, ὦ ἄνδρεσ, δοκεῖ μοί γ’, ἔφη, ὡσ ἐν ἡμῖν αὐτοῖσ εἰρῆσθαι, οὗτοσ καὶ πεφιληκέναι τὸν Κλεινίαν·

οὗ ἔρωτοσ οὐδέν ἐστι δεινότερον ὑπέκκαυμα. καὶ γὰρ ἄπληστον καὶ ἐλπίδασ τινὰσ γλυκείασ παρέχει. ἴσωσ δὲ καὶ διὰ τὸ μόνον πάντων ἔργων τὸ τοῖσ σώμασι συμψαύειν ὁμώνυμον εἶναι τῷ ταῖσ ψυχαῖσ φιλεῖσθαι ἐντιμότερόν ἐστιν.

οὗ ἕνεκα ἀφεκτέον ἐγώ φημι εἶναι φιλημάτων <τῶν> ὡραίων τῷ σωφρονεῖν δυνησομένῳ. καὶ ὁ Χαρμίδησ εἶπεν·

ἀλλὰ τί δή ποτε, ὦ Σώκρατεσ, ἡμᾶσ μὲν οὕτω τοὺσ φίλουσ μορμολύττῃ ἀπὸ τῶν καλῶν, αὐτὸν δέ σε, ἔφη, ἐγὼ εἶδον ναὶ μὰ τὸν Ἀπόλλω, ὅτε παρὰ τῷ γραμματιστῇ ἐν τῷ αὐτῷ βιβλίῳ ἀμφότεροι ἐμαστεύετέ τι, τὴν κεφαλὴν πρὸσ τῇ κεφαλῇ καὶ τὸν ὦμον γυμνὸν πρὸσ γυμνῷ τῷ Κριτοβούλου ὤμῳ ἔχοντα. καὶ ὁ Σωκράτησ, φεῦ, ἔφη, ταῦτ’ ἄρα, ἔφη, ἐγὼ ὥσπερ ὑπὸ θηρίου τινὸσ δεδηγμένοσ τόν τε ὦμον πλεῖν ἢ πέντε ἡμέρασ ὤδαξον καὶ ἐν τῇ καρδίᾳ ὥσπερ κνῆσμά τι ἐδόκουν ἔχειν.

ἀλλὰ νῦν τοί σοι, ἔφη, ὦ Κριτόβουλε, ἐναντίον τοσούτων μαρτύρων προαγορεύω μὴ ἅπτεσθαί μου πρὶν ἂν τὸ γένειον τῇ κεφαλῇ ὁμοίωσ κομήσῃσ. Καὶ οὗτοι μὲν δὴ οὕτωσ ἀναμὶξ ἔσκωψάν τε καὶ ἐσπούδασαν. ὁ δὲ Καλλίασ, σὸν μέροσ, ἔφη, λέγειν, ὦ Χαρμίδη, δι’ ὅ τι ἐπὶ πενίᾳ μέγα φρονεῖσ.

οὐκοῦν τόδε μέν, ἔφη, ὁμολογεῖται, κρεῖττον εἶναι θαρρεῖν ἢ φοβεῖσθαι καὶ ἐλεύθερον εἶναι μᾶλλον ἢ δουλεύειν καὶ θεραπεύεσθαι μᾶλλον ἢ θεραπεύειν καὶ πιστεύεσθαι ὑπὸ τῆσ πατρίδοσ μᾶλλον ἢ ἀπιστεῖσθαι. ἐγὼ τοίνυν ἐν τῇδε τῇ πόλει ὅτε μὲν πλούσιοσ ἦν πρῶτον μὲν ἐφοβούμην μή τίσ μου τὴν οἰκίαν διορύξασ καὶ τὰ χρήματα λάβοι καὶ αὐτόν τί με κακὸν ἐργάσαιτο·

ἔπειτα δὲ καὶ τοὺσ συκοφάντασ ἐθεράπευον, εἰδὼσ ὅτι παθεῖν μᾶλλον κακῶσ ἱκανὸσ εἰήν ἢ ποιῆσαι ἐκείνουσ. καὶ γὰρ δὴ καὶ προσετάττετο μὲν ἀεί τί μοι δαπανᾶν ὑπὸ τῆσ πόλεωσ, ἀποδημῆσαι δὲ οὐδαμοῦ ἐξῆν. νῦν δ’ ἐπειδὴ τῶν ὑπερορίων στέρομαι καὶ τὰ ἔγγεια οὐ καρποῦμαι καὶ τὰ ἐκ τῆσ οἰκίασ πέπραται, ἡδέωσ μὲν καθεύδω ἐκτεταμένοσ, πιστὸσ δὲ τῇ πόλει γεγένημαι, οὐκέτι δὲ ἀπειλοῦμαι, ἀλλ’ ἤδη ἀπειλῶ ἄλλοισ, ὡσ ἐλευθέρῳ τε ἔξεστί μοι καὶ ἀποδημεῖν καὶ ἐπιδημεῖν·

ὑπανίστανται δέ μοι ἤδη καὶ θάκων καὶ ὁδῶν ἐξίστανται οἱ πλούσιοι. καὶ εἰμὶ νῦν μὲν τυράννῳ ἐοικώσ, τότε δὲ σαφῶσ δοῦλοσ ἦν·

καὶ τότε μὲν ἐγὼ φόρον ἀπέφερον τῷ δήμῳ, νῦν δὲ ἡ πόλισ τέλοσ φέρουσα τρέφει με. ἀλλὰ καὶ Σωκράτει, ὅτε μὲν πλούσιοσ ἦν, ἐλοιδόρουν με ὅτι συνῆν, νῦν δ’ ἐπεὶ πένησ γεγένημαι, οὐκέτι οὐδὲν μέλει οὐδενί. καὶ μὴν ὅτε μέν γε πολλὰ εἶχον, ἀεί τι ἀπέβαλλον ἢ ὑπὸ τῆσ πόλεωσ ἢ ὑπὸ τῆσ τύχησ· νῦν δὲ ἀποβάλλω μὲν οὐδέν οὐδὲ γὰρ ἔχω, ἀεὶ δέ τι λήψεσθαι ἐλπίζω. οὐκοῦν, ἔφη ὁ Καλλίασ, καὶ εὔχῃ μηδέποτε πλουτεῖν, καὶ ἐάν τι ὄναρ ἀγαθὸν ἴδῃσ, τοῖσ ἀποτροπαίοισ θύεισ;

μὰ Δία τοῦτο μέντοι, ἔφη, ἐγὼ οὐ ποιῶ, ἀλλὰ μάλα φιλοκινδύνωσ ὑπομένω, ἄν ποθέν τι ἐλπίζω λήψεσθαι. ἀλλ’ ἄγε δή, ἔφη ὁ Σωκράτησ, σὺ αὖ λέγε ἡμῖν, ὦ Ἀντίσθενεσ, πῶσ οὕτω βραχέα ἔχων μέγα φρονεῖσ ἐπὶ πλούτῳ.

ὅτι νομίζω, ὦ ἄνδρεσ, τοὺσ ἀνθρώπουσ οὐκ ἐν τῷ οἴκῳ τὸν πλοῦτον καὶ τὴν πενίαν ἔχειν ἀλλ’ ἐν ταῖσ ψυχαῖσ. ὁρῶ γὰρ πολλοὺσ μὲν ἰδιώτασ, οἳ πάνυ πολλὰ ἔχοντεσ χρήματα οὕτω πένεσθαι ἡγοῦνται ὥστε πάντα μὲν πόνον, πάντα δὲ κίνδυνον ὑποδύονται, ἐφ’ ᾧ πλείω κτήσονται, οἶδα δὲ καὶ ἀδελφούσ, οἳ τὰ ἴσα λαχόντεσ ὁ μὲν αὐτῶν τἀρκοῦντα ἔχει καὶ περιττεύοντα τῆσ δαπάνησ, ὁ δὲ τοῦ παντὸσ ἐνδεῖται·

αἰσθάνομαι δὲ καὶ τυράννουσ τινάσ, οἳ οὕτω πεινῶσι χρημάτων ὥστε ποιοῦσι πολὺ δεινότερα τῶν ἀπορωτάτων·

δι’ ἔνδειαν μὲν γὰρ δήπου οἱ μὲν κλέπτουσιν, οἱ δὲ τοιχωρυχοῦσιν, οἱ δὲ ἀνδραποδίζονται· τύραννοι δ’ εἰσί τινεσ οἳ ὅλουσ μὲν οἴκουσ ἀναιροῦσιν, ἁθρόουσ δ’ ἀποκτείνουσι, πολλάκισ δὲ καὶ ὅλασ πόλεισ χρημάτων ἕνεκα ἐξανδραποδίζονται. τούτουσ μὲν οὖν ἔγωγε καὶ πάνυ οἰκτίρω τῆσ ἄγαν χαλεπῆσ νόσου.

ὅμοια γάρ μοι δοκοῦσι πάσχειν ὥσπερ εἴ τισ πολλὰ ἔχοι καὶ πολλὰ ἐσθίων μηδέποτε ἐμπίμπλαιτο. ἐγὼ δὲ οὕτω μὲν πολλὰ ἔχω ὡσ μόλισ αὐτὰ καὶ ἐγὼ ἂν αὐτὸσ εὑρίσκω· ὅμωσ δὲ περίεστί μοι καὶ ἐσθίοντι ἄχρι τοῦ μὴ πεινῆν ἀφικέσθαι καὶ πίνοντι μέχρι τοῦ μὴ διψῆν καὶ ἀμφιέννυσθαι ὥστε ἔξω μὲν μηδὲν μᾶλλον Καλλίου τούτου τοῦ πλουσιωτάτου ῥιγοῦν· ἐπειδάν γε μὴν ἐν τῇ οἰκίᾳ γένωμαι, πάνυ μὲν ἀλεεινοὶ χιτῶνεσ οἱ τοῖχοί μοι δοκοῦσιν εἶναι, πάνυ δὲ παχεῖαι ἐφεστρίδεσ οἱ ὄροφοι, στρωμνήν γε μὴν οὕτωσ ἀρκοῦσαν ἔχω ὥστ’ ἔργον μέγ’ ἐστὶ καὶ ἀνεγεῖραι.

ἂν δέ ποτε καὶ ἀφροδισιάσαι τὸ σῶμά μου δεηθῇ, οὕτω μοι τὸ παρὸν ἀρκεῖ ὥστε αἷσ ἂν προσέλθω ὑπερασπάζονταί με διὰ τὸ μηδένα ἄλλον αὐταῖσ ἐθέλειν προσιέναι. καὶ πάντα τοίνυν ταῦτα οὕτωσ ἡδέα μοι δοκεῖ εἶναι ὡσ μᾶλλον μὲν ἥδεσθαι ποιῶν ἕκαστα αὐτῶν οὐκ ἂν εὐξαίμην, ἧττον δέ·

οὕτω μοι δοκεῖ ἔνια αὐτῶν ἡδίω εἶναι τοῦ συμφέροντοσ. πλείστου δ’ ἄξιον κτῆμα ἐν τῷ ἐμῷ πλούτῳ λογίζομαι εἶναι ἐκεῖνο, ὅτι εἴ μού τισ καὶ τὰ νῦν ὄντα παρέλοιτο, οὐδὲν οὕτωσ ὁρῶ φαῦλον ἔργον ὁποῖον οὐκ ἀρκοῦσαν ἂν τροφὴν ἐμοὶ παρέχοι.

καὶ γὰρ ὅταν ἡδυπαθῆσαι βουληθῶ, οὐκ ἐκ τῆσ ἀγορᾶσ τὰ τίμια ὠνοῦμαι πολυτελῆ γὰρ γίγνεται, ἀλλ’ ἐκ τῆσ ψυχῆσ ταμιεύομαι.

καὶ πολὺ πλέον διαφέρει πρὸσ ἡδονήν, ὅταν ἀναμείνασ τὸ δεηθῆναι προσφέρωμαι ἢ ὅταν τινὶ τῶν τιμίων χρῶμαι, ὥσπερ καὶ νῦν τῷδε τῷ Θασίῳ οἴνῳ ἐντυχὼν οὐ διψῶν πίνω αὐτόν. ἀλλὰ μὴν καὶ πολὺ δικαιοτέρουσ γε εἰκὸσ εἶναι τοὺσ εὐτέλειαν μᾶλλον ἢ πολυχρηματίαν σκοποῦντασ.

οἷσ γὰρ μάλιστα τὰ παρόντα ἀρκεῖ ἥκιστα τῶν ἀλλοτρίων ὀρέγονται. ἄξιον δ’ ἐννοῆσαι ὡσ καὶ ἐλευθερίουσ ὁ τοιοῦτοσ πλοῦτοσ παρέχεται.

Σωκράτησ τε γὰρ οὗτοσ παρ’ οὗ ἐγὼ τοῦτον ἐκτησάμην οὔτ’ ἀριθμῷ οὔτε σταθμῷ ἐπήρκει μοι, ἀλλ’ ὁπόσον ἐδυνάμην φέρεσθαι, τοσοῦτόν μοι παρεδίδου· ἐγώ τε νῦν οὐδενὶ φθονῶ, ἀλλὰ πᾶσι τοῖσ φίλοισ καὶ ἐπιδεικνύω τὴν ἀφθονίαν καὶ μεταδίδωμι τῷ βουλομένῳ τοῦ ἐν τῇ ἐμῇ ψυχῇ πλούτου. καὶ μὴν καὶ τὸ ἁβρότατόν γε κτῆμα, τὴν σχολὴν ἀεὶ ὁρᾶτέ μοι παροῦσαν, ὥστε καὶ θεᾶσθαι τὰ ἀξιοθέατα καὶ ἀκούειν τὰ ἀξιάκουστα καὶ ὃ πλείστου ἐγὼ τιμῶμαι, Σωκράτει σχολάζων συνδιημερεύειν.

καὶ οὗτοσ δὲ οὐ τοὺσ πλεῖστον ἀριθμοῦντασ χρυσίον θαυμάζει, ἀλλ’ οἳ ἂν αὐτῷ ἀρέσκωσι τούτοισ συνὼν διατελεῖ. οὗτοσ μὲν οὖν οὕτωσ εἶπεν. ὁ δὲ Καλλίασ, νὴ τὴν Ἥραν, ἔφη, τά τε ἄλλα ζηλῶ σε τοῦ πλούτου καὶ ὅτι οὔτε ἡ πόλισ σοι ἐπιτάττουσα ὡσ δούλῳ χρῆται οὔτε οἱ ἄνθρωποι, ἂν μὴ δανείσῃσ, ὀργίζονται.

ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη ὁ Νικήρατοσ, μὴ ζήλου· ἐγὼ γὰρ ἥξω παρ’ αὐτοῦ δανεισάμενοσ τὸ μηδενὸσ προσδεῖσθαι, οὕτω πεπαιδευμένοσ ὑπὸ Ὁμήρου ἀριθμεῖνἕπτ’ ἀπύρουσ τρίποδασ, δέκα δὲ χρυσοῖο τάλαντα,αἴθωνασ δὲ λέβητασ ἐείκοσι, δώδεκα δ’ ἵππουσσταθμῷ καὶ ἀριθμῷ, ὡσ πλείστου πλούτου ἐπιθυμῶν οὐ παύομαι· ἐξ ὧν ἴσωσ καὶ φιλοχρηματώτερόσ τισι δοκῶ εἶναι. ἔνθα δὴ ἀνεγέλασαν ἅπαντεσ, νομίζοντεσ τὰ ὄντα εἰρηκέναι αὐτόν. ἐκ τούτου εἶπέ τισ·

σὸν ἔργον, ὦ Ἑρμόγενεσ, λέγειν τε τοὺσ φίλουσ οἵτινέσ εἰσι καὶ ἐπιδεικνύναι ὡσ μέγα τε δύνανται καὶ σοῦ ἐπιμέλονται, ἵνα δοκῇσ δικαίωσ ἐπ’ αὐτοῖσ μέγα φρονεῖν. οὐκοῦν ὡσ μὲν καὶ Ἕλληνεσ καὶ βάρβαροι τοὺσ θεοὺσ ἡγοῦνται πάντα εἰδέναι τά τε ὄντα καὶ τὰ μέλλοντα εὔδηλον.

πᾶσαι γοῦν αἱ πόλεισ καὶ πάντα τὰ ἔθνη διὰ μαντικῆσ ἐπερωτῶσι τοὺσ θεοὺσ τί τε χρὴ καὶ τί οὐ χρὴ ποιεῖν. καὶ μὴν ὅτι νομίζομέν γε δύνασθαι αὐτοὺσ καὶ εὖ καὶ κακῶσ ποιεῖν καὶ τοῦτο σαφέσ. πάντεσ γοῦν αἰτοῦνται τοὺσ θεοὺσ τὰ μὲν φαῦλα ἀποτρέπειν, τἀγαθὰ δὲ διδόναι. οὗτοι τοίνυν οἱ πάντα μὲν εἰδότεσ πάντα δὲ δυνάμενοι θεοὶ οὕτω μοι φίλοι εἰσὶν ὥστε διὰ τὸ ἐπιμελεῖσθαί μου οὔποτε λήθω αὐτοὺσ οὔτε νυκτὸσ οὔθ’ ἡμέρασ οὔθ’ ὅποι ἂν ὁρμῶμαι οὔθ’ ὅ τι ἂν μέλλω πράττειν.

διὰ δὲ τὸ προειδέναι καὶ ὅ τι ἐξ ἑκάστου ἀποβήσεται σημαίνουσί μοι πέμποντεσ ἀγγέλουσ φήμασ καὶ ἐνύπνια καὶ οἰωνοὺσ ἅ τε δεῖ καὶ ἃ οὐ χρὴ ποιεῖν, οἷσ ἐγὼ ὅταν μὲν πείθωμαι, οὐδέποτέ μοι μεταμέλει· ἤδη δέ ποτε καὶ ἀπιστήσασ ἐκολάσθην. καὶ ὁ Σωκράτησ εἶπεν·

ἀλλὰ τούτων μὲν οὐδὲν ἄπιστον. ἐκεῖνο μέντοι ἔγωγε ἡδέωσ ἂν πυθοίμην, πῶσ αὐτοὺσ θεραπεύων οὕτω φίλουσ ἔχεισ. ναὶ μὰ τὸν Δί’, ἔφη ὁ Ἑρμογένησ, καὶ μάλα εὐτελῶσ. ἐπαινῶ τε γὰρ αὐτοὺσ οὐδὲν δαπανῶν, ὧν τε διδόασιν ἀεὶ αὖ παρέχομαι, εὐφημῶ τε ὅσα ἂν δύνωμαι καὶ ἐφ’ οἷσ ἂν αὐτοὺσ μάρτυρασ ποιήσωμαι ἑκὼν οὐδὲν ψεύδομαι. νὴ Δί’, ἔφη, ὁ Σωκράτησ εἰ ἄρα τοιοῦτοσ ὢν φίλουσ αὐτοὺσ ἔχεισ, καὶ οἱ θεοί, ὡσ ἐοίκε, καλοκἀγαθίᾳ ἥδονται. οὗτοσ μὲν δὴ ὁ λόγοσ οὕτωσ ἐσπουδαιολογήθη.

ἐπειδὴ δὲ εἰσ τὸν Φίλιππον ἧκον, ἠρώτων αὐτὸν τί ὁρῶν ἐν τῇ γελωτοποιίᾳ μέγα ἐπ’ αὐτῇ φρονοίη. οὐ γὰρ ἄξιον, ἔφη, ὁπότε γε πάντεσ εἰδότεσ ὅτι γελωτοποιόσ εἰμι, ὅταν μέν τι ἀγαθὸν ἔχωσι, παρακαλοῦσί με ἐπὶ ταῦτα προθύμωσ, ὅταν δέ τι κακὸν λάβωσι, φεύγουσιν ἀμεταστρεπτί, φοβούμενοι μὴ καὶ ἄκοντεσ γελάσωσι; καὶ ὁ Νικήρατοσ εἶπε·

νὴ Δία, σὺ τοίνυν δικαίωσ μέγα φρονεῖσ. ἐμοὶ γὰρ αὖ τῶν φίλων οἱ μὲν εὖ πράττοντεσ ἐκποδὼν ἀπέρχονται, οἳ δ’ ἂν κακόν τι λάβωσι, γενεαλογοῦσι τὴν συγγένειαν καὶ οὐδέποτέ μου ἀπολείπονται. εἰε͂ν·

σὺ δὲ δή, ἔφη ὁ Χαρμίδησ, ὦ Συρακόσιε, ἐπὶ τῷ μέγα φρονεῖσ; ἢ δῆλον ὅτι ἐπὶ τῷ παιδί; μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐ μὲν δή· ἀλλὰ καὶ δέδοικα περὶ αὐτοῦ ἰσχυρῶσ. αἰσθάνομαι γάρ τινασ ἐπιβουλεύοντασ διαφθεῖραι αὐτόν. καὶ ὁ Σωκράτησ ἀκούσασ, Ἡράκλεισ, ἔφη, τί τοσοῦτον νομίζοντεσ ἠδικῆσθαι ὑπὸ τοῦ σοῦ παιδὸσ ὥστε ἀποκτεῖναι αὐτὸν βούλεσθαι;

ἀλλ’ οὔτοι, ἔφη, ἀποκτεῖναι βούλονται, ἀλλὰ πεῖσαι αὐτὸν συγκαθεύδειν αὐτοῖσ. σὺ δ’, ὡσ ἐοίκασ, εἰ τοῦτο γένοιτο, νομίζεισ ἂν διαφθαρῆναι αὐτόν; ναὶ μὰ Δί’, ἔφη, παντάπασί γε. οὐδ’ αὐτὸσ ἄρ’, ἔφη, συγκαθεύδεισ αὐτῷ;

νὴ Δί’ ὅλασ γε καὶ πάσασ τὰσ νύκτασ. νὴ τὴν Ἥραν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, εὐτύχημά γέ σου μέγα τὸ τὸν χρῶτα τοιοῦτον φῦναι ἔχοντα ὥστε μόνον μὴ διαφθείρειν τοὺσ συγκαθεύδοντασ. ὥστε σοί γε εἰ μὴ ἐπ’ ἄλλῳ ἀλλ’ ἐπὶ τῷ χρωτὶ ἄξιον μέγα φρονεῖν. ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη, οὐκ ἐπὶ τούτῳ μέγα φρονῶ.

ἀλλ’ ἐπὶ τῷ μήν; ἐπὶ νὴ Δία τοῖσ ἄφροσιν. οὗτοι γὰρ τὰ ἐμὰ νευρόσπαστα θεώμενοι τρέφουσί με. ταῦτ’ ἄρ’, ἔφη ὁ Φίλιπποσ, καὶ πρῴην ἐγώ σου ἤκουον εὐχομένου πρὸσ τοὺσ θεοὺσ ὅπου ἂν ᾖσ διδόναι καρποῦ μὲν ἀφθονίαν, φρενῶν δὲ ἀφορίαν. εἰε͂ν, ἔφη ὁ Καλλίασ·

σὺ δὲ δή, ὦ Σώκρατεσ, τί ἔχεισ εἰπεῖν ὡσ ἄξιόν σοί ἐστι μέγα φρονεῖν ἐφ’ ᾗ εἶπασ οὕτωσ ἀδόξῳ οὔσῃ τέχνῃ; καὶ ὃσ εἶπεν· ὁμολογησώμεθα πρῶτον ποῖά ἐστιν ἔργα τοῦ μαστροποῦ· καὶ ὅσα ἂν ἐρωτῶ, μὴ ὀκνεῖτε ἀποκρίνεσθαι, ἵνα εἰδῶμεν ὅσα ἂν συνομολογῶμεν. καὶ ὑμῖν οὕτω δοκεῖ; ἔφη. πάνυ μὲν οὖν, ἔφασαν. ὡσ δ’ ἅπαξ εἶπαν πάνυ μὲν οὖν, τοῦτο πάντεσ ἐκ τοῦ λοιποῦ ἀπεκρίναντο. οὐκοῦν ἀγαθοῦ μέν, ἔφη, ὑμῖν δοκεῖ μαστροποῦ ἔργον εἶναι ἣν ἂν ἢ ὃν ἂν μαστροπεύῃ ἀρέσκοντα τοῦτον ἀποδεικνύναι οἷσ ἂν συνῇ;

πάνυ μὲν οὖν, ἔφασαν. οὐκοῦν ἓν μέν τί ἐστιν εἰσ τὸ ἀρέσκειν ἐκ τοῦ πρέπουσαν ἔχειν σχέσιν καὶ τριχῶν καὶ ἐσθῆτοσ; πάνυ μὲν οὖν, ἔφασαν. οὐκοῦν καὶ τόδε ἐπιστάμεθα, ὅτι ἔστιν ἀνθρώπῳ τοῖσ αὐτοῖσ ὄμμασι καὶ φιλικῶσ καὶ ἐχθρῶσ πρόσ τινασ βλέπειν;

πάνυ μὲν οὖν. τί δέ, τῇ αὐτῇ φωνῇ ἔστι καὶ αἰδημόνωσ καὶ θρασέωσ φθέγγεσθαι; πάνυ μὲν οὖν. τί δέ, λόγοι οὐκ εἰσὶ μέν τινεσ ἀπεχθανόμενοι, εἰσὶ δέ τινεσ οἳ πρὸσ φιλίαν ἄγουσι; πάνυ μὲν οὖν. οὐκοῦν τούτων ὁ ἀγαθὸσ μαστροπὸσ τὰ συμφέροντα εἰσ τὸ ἀρέσκειν διδάσκοι ἄν;

πάνυ μὲν οὖν. ἀμείνων δ’ ἂν εἰή, ἔφη, ὁ ἑνὶ δυνάμενοσ ἀρεστοὺσ ποιεῖν ἢ ὅστισ καὶ πολλοῖσ; ἐνταῦθα μέντοι ἐσχίσθησαν, καὶ οἱ μὲν εἶπον δῆλον ὅτι ὅστισ πλείστοισ, οἱ δὲ πάνυ μὲν οὖν. ὁ δ’ εἰπὼν ὅτι καὶ τοῦτο ὁμολογεῖται ἔφη·

εἰ δέ τισ καὶ ὅλῃ τῇ πόλει ἀρέσκοντασ δύναιτο ἀποδεικνύναι, οὐχ οὗτοσ παντελῶσ ἂν ἤδη ἀγαθὸσ μαστροπὸσ εἰή; σαφῶσ γε νὴ Δία, πάντεσ εἶπον. οὐκοῦν εἴ τισ τοιούτουσ δύναιτο ἐξεργάζεσθαι ὧν προστατοίη, δικαίωσ ἂν μέγα φρονοίη ἐπὶ τῇ τέχνῃ καὶ δικαίωσ ἂν πολὺν μισθὸν λαμβάνοι; ἐπεὶ δὲ καὶ ταῦτα πάντεσ συνωμολόγουν, τοιοῦτοσ μέντοι, ἔφη, μοι δοκεῖ Ἀντισθένησ εἶναι οὗτοσ.

καὶ ὁ Ἀντισθένησ, ἐμοί, ἔφη, παραδίδωσ, ὦ Σώκρατεσ, τὴν τέχνην; ναὶ μὰ Δί’, ἔφη. ὁρῶ γάρ σε καὶ τὴν ἀκόλουθον ταύτησ πάνυ ἐξειργασμένον. τίνα ταύτην; τὴν προαγωγείαν, ἔφη. καὶ ὃσ μάλα ἀχθεσθεὶσ ἐπήρετο·

καὶ τί μοι σύνοισθα, ὦ Σώκρατεσ, τοιοῦτον εἰργασμένῳ; οἶδα μέν, ἔφη, σε Καλλίαν τουτονὶ προαγωγεύσαντα τῷ σοφῷ Προδίκῳ, ὅτε ἑώρασ τοῦτον μὲν φιλοσοφίασ ἐρῶντα, ἐκεῖνον δὲ χρημάτων δεόμενον· οἶδα δέ σε Ἱππίᾳ τῷ Ἠλείῳ, παρ’ οὗ οὗτοσ καὶ τὸ μνημονικὸν ἔμαθεν· ἀφ’ οὗ δὴ καὶ ἐρωτικώτεροσ γεγένηται διὰ τὸ ὅ τι ἂν καλὸν ἴδῃ μηδέποτε ἐπιλανθάνεσθαι. ἔναγχοσ δὲ δήπου καὶ πρὸσ ἐμὲ ἐπαινῶν τὸν Ἡρακλεώτην ξένον ἐπεί με ἐποίησασ ἐπιθυμεῖν αὐτοῦ, συνέστησάσ μοι αὐτόν.

καὶ χάριν μέντοι σοι ἔχω· πάνυ γὰρ καλὸσ κἀγαθὸσ δοκεῖ μοι εἶναι. Αἰσχύλον δὲ τὸν Φλειάσιον πρὸσ ἐμὲ ἐπαινῶν καὶ ἐμὲ πρὸσ ἐκεῖνον οὐχ οὕτω διέθηκασ ὥστε διὰ τοὺσ σοὺσ λόγουσ ἐρῶντεσ ἐκυνοδρομοῦμεν ἀλλήλουσ ζητοῦντεσ; ταῦτα οὖν ὁρῶν δυνάμενόν σε ποιεῖν ἀγαθὸν νομίζω προαγωγὸν εἶναι.

ὁ γὰρ οἱο͂́σ τε ὢν γιγνώσκειν τε τοὺσ ὠφελίμουσ αὑτοῖσ καὶ τούτουσ δυνάμενοσ ποιεῖν ἐπιθυμεῖν ἀλλήλων, οὗτοσ ἄν μοι δοκεῖ καὶ πόλεισ δύνασθαι φίλασ ποιεῖν καὶ γάμουσ ἐπιτηδείουσ συνάγειν, καὶ πολλοῦ ἂν ἄξιοσ εἶναι καὶ πόλεσι καὶ φίλοισ καὶ συμμάχοισ κεκτῆσθαι. σὺ δὲ ὡσ κακῶσ ἀκούσασ ὅτι ἀγαθόν σε ἔφην προαγωγὸν εἶναι, ὠργίσθησ. ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη, οὐ νῦν. ἐὰν γὰρ ταῦτα δύνωμαι, σεσαγμένοσ δὴ παντάπασι πλούτου τὴν ψυχὴν ἔσομαι. καὶ αὕτη μὲν δὴ ἡ περίοδοσ τῶν λόγων ἀπετελέσθη.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION