Strabo, Geography, book 2, chapter 5

(스트라본, 지리학, book 2, chapter 5)

ἐπεὶ δὲ τοῖσ πρὸσ ἐκείνουσ λόγοισ συνεχήσ ἐστιν ἡ ἐγχείρησισ τῆσ ἡμετέρασ ὑποσχέσεωσ, λαβόντεσ ἀρχὴν ἑτέραν λέγωμεν, ὅτι δεῖ τὸν χωρογραφεῖν ἐπιχειροῦντα πολλὰ τῶν φυσικῶσ τε καὶ μαθηματικῶσ λεγομένων ὑποθέσθαι, καὶ πρὸσ τὴν ἐκείνων ὑπόνοιάν τε καὶ πίστιν τὰ ἑξῆσ πραγματεύεσθαι. εἴρηται γάρ, ὅτι οὐδ’ οἰκοδόμοσ, οὐδ’ ἀρχιτέκτων οἰκίαν ἢ πόλιν ἱδρῦσαι καλῶσ οἱο͂́σ τε γένοιτ’ ἂν ἀπρονοήτωσ ἔχων κλιμάτων τε τῶν κατὰ τὸν οὐρανὸν καὶ σχημάτων τε καὶ μεγεθῶν καὶ θάλπουσ καὶ ψύχουσ καὶ ἄλλων τοιούτων, μή τί γε τὴν ὅλην οἰκουμένην τοποθετῶν. αὐτὸ γὰρ τὸ εἰσ ἐπίπεδον γράφειν ἐπιφάνειαν μίαν καὶ τὴν αὐτὴν τά τε Ἰβηρικὰ καὶ τὰ Ἰνδικὰ καὶ τὰ μέσα τούτων, καὶ μηδὲν ἧττον δύσεισ καὶ ἀνατολὰσ ἀφορίζειν καὶ μεσουρανήσεισ ὡσ ἂν κοινὰσ πᾶσι, τῷ μὲν προεπινοήσαντι τὴν τοῦ οὐρανοῦ διάθεσίν τε καὶ κίνησιν καὶ λαβόντι, ὅτι σφαιρικὴ μέν ἐστιν ἡ κατ’ ἀλήθειαν τῆσ γῆσ ἐπιφάνεια, πλάττεται δὲ νῦν ἐπίπεδοσ πρὸσ τὴν ὄψιν, γεωγραφικὴν ἔχει τὴν παράδοσιν, τῷ δ’ ἄλλωσ, οὐ γεωγραφικήν. οὐ γὰρ ὥσπερ διὰ πεδίων ἰοῦσι μεγάλων, οἱο͂ν τῶν Βαβυλωνίων, ἢ διὰ πελάγουσ παρίσταται τὰ πρόσω πάντα καὶ τὰ κατόπιν καὶ ἐκ πλαγίων ἐπίπεδα, καὶ οὐδεμίαν ἀντέμφασιν παρέχει πρὸσ τὰ οὐράνια καὶ τὰσ τοῦ ἡλίου κινήσεισ καὶ σχέσεισ πρὸσ ἡμᾶσ καὶ τῶν ἄλλων ἄστρων, οὕτω καὶ γεωγραφοῦσιν παρίστασθαι ἀεὶ δεῖ τὰ ὅμοια. ὁ μὲν γὰρ πελαγίζων ἢ ὁδεύων διὰ χώρασ πεδιάδοσ κοιναῖσ τισι φαντασίαισ ἄγεται, καθ’ ἃσ καὶ ὁ ἀπαίδευτοσ καὶ ὁ πολιτικὸσ ἐνεργεῖ ταὐτά, ἄπειροσ ὢν τῶν οὐρανίων καὶ τὰσ πρὸσ ταῦτα ἀντεμφάσεισ ἀγνοῶν. ἀνατέλλοντα μὲν γὰρ ὁρᾷ ἥλιον καὶ δύνοντα καὶ μεσουρανοῦντα, τίνα δὲ τρόπον, οὐκ ἐπισκοπεῖ· οὐδὲ γὰρ χρήσιμον αὐτῷ πρὸσ τὸ προκείμενον, ὥσπερ οὐδὲ τὸ παράλληλον ἑστάναι τῷ παρεστῶτι ἢ μή· τάχα δ’ ἐπισκοποῖ μὲν ἄν τι, δόξει δ’ ἐν τοῖσ μαθηματικῶσ λεγομένοισ, καθάπερ οἱ ἐπιχώριοι· ἔχει γὰρ ὁ τόποσ τοιαῦτα διαπτώματα. ὁ δὲ γεωγραφικὸσ οὐκ ἐπιχωρίῳ γεωγραφεῖ, οὐδὲ πολιτικῷ τοιούτῳ, ὅστισ μηδὲν ἐφρόντισε τῶν λεγομένων ἰδίωσ μαθημάτων· οὐδὲ γὰρ θεριστῇ καὶ σκαπανεῖ, ἀλλὰ τῷ πεισθῆναι δυναμένῳ τὴν γῆν ἔχειν οὕτω τὴν ὅλην, ὡσ οἱ μαθηματικοί φασι, καὶ τὰ ἄλλα τὰ πρὸσ τὴν ὑπόθεσιν τὴν τοιαύτην. κελεύει τε τοῖσ προσιοῦσιν ἐκεῖνα προενθυμηθεῖσι τὰ ἑξῆσ ἐφορᾶν· ἐκείνοισ γὰρ τὰ ἀκόλουθα ἐρεῖν, ὥστε μᾶλλον ποιήσασθαι τῶν παραδιδομένων ἀσφαλῆ τὴν χρῆσιν τοὺσ ἐντυγχάνοντασ, ἂν ἀκούωσι μαθηματικῶσ, τοῖσ δ’ ἄλλωσ ἔχουσιν οὔ φησι γεωγραφεῖν. τὸν μὲν δὴ γεωγραφοῦντα πιστεῦσαι δεῖ περὶ τῶν ἐχόντων αὐτῷ τάξιν ἀρχῆσ τοῖσ ἀναμετρήσασι τὴν ὅλην γῆν γεωμέτραισ, τούτουσ δὲ τοῖσ ἀστρονομικοῖσ, ἐκείνουσ δὲ τοῖσ φυσικοῖσ.

ἡ δὲ φυσικὴ ἀρετή τισ· τὰσ δ’ ἀρετὰσ ἀνυποθέτουσ φασὶν ἐξ αὑτῶν ἠρτημένασ, καὶ ἐν αὑταῖσ ἐχούσασ τάσ τε ἀρχὰσ καὶ τὰσ περὶ τούτων πίστεισ. τὰ μὲν οὖν παρὰ τῶν φυσικῶν δεικνύμενα τοιαῦτά ἐστι· σφαιροειδὴσ μὲν ὁ κόσμοσ καὶ ὁ οὐρανόσ, ἡ ῥοπὴ δ’ ἐπὶ τὸ μέσον τῶν βαρέων· περὶ τοῦτό τε συνεστῶσα ἡ γῆ σφαιροειδῶσ ὁμόκεντροσ τῷ μὲν οὐρανῷ μένει καὶ αὐτὴ καὶ ὁ δι’ αὐτῆσ ἄξων καὶ τοῦ οὐρανοῦ μέσου τεταμένοσ, ὁ δ’ οὐρανὸσ περιφέρεται περί τε αὐτὴν καὶ περὶ τὸν ἄξονα ἀπ’ ἀνατολῆσ ἐπὶ δύσιν, σὺν αὐτῷ δὲ οἱ ἀπλανεῖσ ἀστέρεσ ὁμοταχεῖσ τῷ πόλῳ. οἱ μὲν οὖν ἀπλανεῖσ ἀστέρεσ κατὰ παραλλήλων φέρονται κύκλων· παράλληλοι δ’ εἰσὶ γνωριμώτατοι ὅ τε ἰσημερινὸσ καὶ οἱ τροπικοὶ δύο καὶ οἱ ἀρκτικοί· οἱ δὲ πλάνητεσ ἀστέρεσ καὶ ἥλιοσ καὶ σελήνη κατὰ λοξῶν τινων τῶν τεταγμένων ἐν τῷ ζωδιακῷ. τούτοισ δὲ πιστεύσαντεσ ἢ πᾶσιν ἢ τισὶν οἱ ἀστρονομικοὶ τὰ ἑξῆσ πραγματεύονται, κινήσεισ καὶ περιόδουσ καὶ ἐκλείψεισ καὶ μεγέθη καὶ ἀποστάσεισ καὶ ἄλλα μυρία· ὡσ δ’ αὕτωσ οἱ τὴν γῆν ὅλην ἀναμετροῦντεσ γεωμέτραι προστίθενται ταῖσ τῶν φυσικῶν καὶ τῶν ἀστρονομικῶν δόξαισ, ταῖσ δὲ τῶν γεωμετρῶν πάλιν οἱ γεωγράφοι. πεντάζωνον μὲν γὰρ ὑποθέσθαι δεῖ τὸν οὐρανόν, πεντάζωνον δὲ καὶ τὴν γῆν, ὁμωνύμουσ δὲ καὶ τὰσ ζώνασ τὰσ κάτω ταῖσ ἄνω·

τὰσ δ’ αἰτίασ εἰρήκαμεν τῆσ εἰσ τὰσ ζώνασ διαιρέσεωσ. διορίζοιντο δ’ ἂν αἱ ζῶναι κύκλοισ παραλλήλοισ τῷ ἰσημερινῷ γραφομένοισ ἑκατέρωθεν αὐτοῦ, δυσὶ μὲν τοῖσ ἀπολαμβάνουσι τὴν διακεκαυμένην, δυσὶ δὲ τοῖσ μετὰ τούτουσ, οἳ πρὸσ μὲν τῇ διακεκαυμένῃ τὰσ εὐκράτουσ δύο ποιοῦσι, πρὸσ δὲ ταῖσ εὐκράτοισ τὰσ κατεψυγμένασ. ὑποπίπτει δ’ ἑκάστῳ τῶν οὐρανίων κύκλων ὁ ἐπὶ γῆσ ὁμώνυμοσ αὐτῷ, καὶ ἡ ζώνη δὲ ὡσαύτωσ τῇ ζώνῃ. εὐκράτουσ μὲν οὖν φασι τὰσ οἰκεῖσθαι δυναμένασ, ἀοικήτουσ δὲ τὰσ ἄλλασ, τὴν μὲν διὰ καῦμα τὰσ δὲ διὰ ψῦχοσ. τὸν δ’ αὐτὸν τρόπον καὶ περὶ τῶν τροπικῶν καὶ τῶν ἀρκτικῶν, παρ’ οἷσ εἰσιν ἀρκτικοί, διορίζουσιν ὁμωνύμωσ τοῖσ ἄνω τοὺσ ἐπὶ γῆσ ποιοῦντεσ, καὶ τοὺσ ἑκάστοισ ὑποπίπτοντασ. τοῦ δ’ ἰσημερινοῦ δίχα τέμνοντοσ τὸν ὅλον οὐρανόν, καὶ τὴν γῆν ἀνάγκη διαιρεῖσθαι ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῇ ἰσημερινοῦ. καλεῖται δὲ τῶν ἡμισφαιρίων ἑκάτερον τῶν τε οὐρανίων καὶ τῶν ἐπὶ γῆσ τὸ μὲν βόρειον τὸ δὲ νότιον· οὕτωσ δὲ καὶ τῆσ διακεκαυμένησ ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ κύκλου δίχα διαιρουμένησ τὸ μὲν ἔσται βόρειον αὐτῆσ μέροσ τὸ δὲ νότιον· δῆλον δ’ ὅτι καὶ τῶν εὐκράτων ζωνῶν ἡ μὲν ἔσται βόρειοσ ἡ δὲ νότιοσ ὁμωνύμωσ τῷ ἡμισφαιρίῳ ἐν ᾧ ἐστι. καλεῖται δὲ βόρειον μὲν ἡμισφαίριον τὸ τὴν εὔκρατον ἐκείνην περιέχον, ἐν ᾗ ἀπὸ τῆσ ἀνατολῆσ βλέποντι ἐπὶ τὴν δύσιν ἐν δεξιᾷ μέν ἐστιν ὁ πόλοσ, ἐν ἀριστερᾷ δ’ ὁ ἰσημερινόσ, ἢ ἐν ᾧ πρὸσ μεσημβρίαν βλέπουσιν ἐν δεξιᾷ μέν ἐστι δύσισ ἐν ἀριστερᾷ δ’ ἀνατολή, νότιον δὲ τὸ ἐναντίωσ ἔχον· ὥστε δῆλον ὅτι ἡμεῖσ ἐσμεν ἐν θατέρῳ τῶν ἡμισφαιρίων, καὶ τῷ βορείῳ γε, ἐν ἀμφοτέροισ δ’ οὐχ οἱο͂́ν τε· "μέσσῳ γὰρ μεγάλοι ποταμοί, ὠκεανὸσ μὲν πρῶτα," ἔπειτα ἡ διακεκαυμένη. οὔτε δὲ ὠκεανὸσ ἐν μέσῳ τῆσ καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένησ ἐστὶ τέμνων ὅλην, οὔτ’ οὖν διακεκαυμένον χωρίον· οὐδὲ δὴ μέροσ αὐτῆσ εὑρίσκεται τοῖσ κλίμασιν ὑπεναντίωσ ἔχον τοῖσ λεχθεῖσιν ἐν τῇ βορείῳ εὐκράτῳ. λαβὼν οὖν ταῦθ’ ὁ γεωμέτρησ, προσχρησάμενοσ τοῖσ ὑπὸ τοῦ ἀστρονομικοῦ δεικνυμένοισ, ἐν οἷσ οἵ τε παράλληλοι τῷ ἰσημερινῷ εὑρίσκονται οἱ καθ’ ἑκάστην τὴν οἴκησιν καὶ οἱ πρὸσ ὀρθὰσ τέμνοντεσ τούτουσ, γραφόμενοι δὲ διὰ τῶν πόλων, καταμετρεῖ τὴν μὲν οἰκήσιμον ἐμβατεύων, τὴν δ’ ἄλλην ἐκ τοῦ λόγου τῶν ἀποστάσεων.

οὕτω δ’ ἂν εὑρίσκοι πόσον ἂν εἰή τὸ ἀπὸ τοῦ ἰσημερινοῦ μέχρι πόλου, ὅπερ ἐστὶ τεταρτημόριον τοῦ μεγίστου κύκλου τῆσ γῆσ· ἔχων δὲ τοῦτο ἔχει καὶ τὸ τετραπλάσιον αὐτοῦ, τοῦτο δ’ ἐστὶν ἡ περίμετροσ τῆσ γῆσ. ὥσπερ οὖν ὁ μὲν τὴν γῆν ἀναμετρῶν παρὰ τοῦ ἀστρονομοῦντοσ ἔλαβε τὰσ ἀρχάσ, ὁ δὲ ἀστρονόμοσ παρὰ τοῦ φυσικοῦ, τὸν αὐτὸν τρόπον χρὴ καὶ τὸν γεωγράφον παρὰ τοῦ ἀναμεμετρηκότοσ ὅλην τὴν γῆν ὁρμηθέντα, πιστεύσαντα τούτῳ καὶ οἷσ ἐπίστευσεν οὗτοσ, πρῶτον μὲν ἐκθέσθαι τὴν οἰκουμένην καθ’ ἡμᾶσ πόση τισ καὶ ποία τὸ σχῆμα καὶ τὴν φύσιν οἱά ἐστὶ καὶ πῶσ ἔχουσα πρὸσ τὴν ὅλην γῆν ἴδιον γὰρ τοῦ γεωγράφου τοῦτο, ἔπειτα περὶ τῶν καθ’ ἕκαστα τῶν τε κατὰ γῆν καὶ τῶν κατὰ θάλατταν ποιήσασθαι τὸν προσήκοντα λόγον, παρασημαινόμενον ὅσα μὴ ἱκανῶσ εἴρηται τοῖσ πρὸ ἡμῶν τοῖσ μάλιστα πεπιστευμένοισ ἀρίστοισ γεγονέναι περὶ ταῦτα. ὑποκείσθω δὴ σφαιροειδὴσ ἡ γῆ σὺν τῇ θαλάττῃ, μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ἐπιφάνειαν ἴσχουσα τοῖσ πελάγεσι.

ἀρκέσει δ’ ἐπιζεύξασιν εὐθεῖαν γραμμὴν ἐπὶ τὰ ὕστατα σημεῖα τοῦ ἑκατέρωθεν παράπλου τὸ πᾶν ἐκπληρῶσαι σχῆμα τῆσ λεγομένησ νήσου. συγκρύπτοιτο γὰρ ἂν τὸ ἐξέχον τῆσ γῆσ ἐν τῷ τοσούτῳ μεγέθει μικρὸν ὂν καὶ λανθάνειν δυνάμενον, ὥστε τὸ σφαιροειδὲσ ἐπὶ τούτων οὐχ ὡσ ἂν ἐκ τόρνου φαμέν, οὐδ’ ὡσ ὁ γεωμέτρησ πρὸσ λόγον, ἀλλὰ πρὸσ αἴσθησιν καὶ ταύτην παχυτέραν. νοείσθω δὴ πεντάζωνοσ καὶ ὁ ἰσημερινὸσ τεταγμένοσ ἐν αὐτῇ κύκλοσ, καὶ ἄλλοσ τούτῳ παράλληλοσ, ὁρίζων τὴν κατεψυγμένην ἐν τῷ βορείῳ ἡμισφαιρίῳ, καὶ διὰ τῶν πόλων τισ τέμνων τούτουσ πρὸσ ὀρθάσ. τοῦ δὴ βορείου ἡμισφαιρίου δύο περιέχοντοσ τεταρτημόρια τῆσ γῆσ, ἃ ποιεῖ ὁ ἰσημερινὸσ πρὸσ τὸν διὰ τῶν πόλων, ἐν ἑκατέρῳ τούτων ἀπολαμβάνεται τετράπλευρον χωρίον, οὗ ἡ μὲν βόρειοσ πλευρὰ ἥμισυ τοῦ πρὸσ τῷ πόλῳ παραλλήλου ἐστίν, ἡ δὲ νότιοσ τοῦ ἰσημερινοῦ ἥμισυ, αἱ δὲ λοιπαὶ πλευραὶ τμήματά εἰσι τοῦ διὰ τῶν πόλων ἀντικείμενα ἀλλήλοισ, ἴσα τὸ μῆκοσ. ἐν θατέρῳ δὴ τῶν τετραπλεύρων τούτων ὁποτέρῳ δ’ οὐδὲν ἂν διαφέρειν δόξειεν ἱδρῦσθαί φαμεν τὴν καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένην περίκλυστον θαλάττῃ καὶ ἐοικυῖαν νήσῳ· εἴρηται γὰρ ὅτι καὶ τῇ αἰσθήσει καὶ τῷ λόγῳ δείκνυται τοῦτο. εἰ δ’ ἀπιστεῖ τισ τῷ λόγῳ τούτῳ, διαφέροι ἂν πρὸσ τὴν γεωγραφίαν οὐδὲν νῆσον ποιεῖν, ἢ ὅπερ ἐκ τῆσ πείρασ ἐλάβομεν τούτῳ συγχωρεῖν, ὅτι καὶ ἀπὸ τῆσ ἠοῦσ ἑκατέρωθεν περίπλουσ ἐστὶ καὶ ἀπὸ τῆσ ἑσπέρασ πλὴν ὀλίγων τῶν μέσων χωρίων. ταῦτα δ’ οὐ διαφέρει θαλάττῃ περατοῦσθαι ἢ γῇ ἀοικήτῳ· ὁ γὰρ γεωγραφῶν ζητεῖ τὰ γνώριμα μέρη τῆσ οἰκουμένησ εἰπεῖν, τὰ δ’ ἄγνωστα ἐᾷ καθάπερ καὶ τὰ ἔξω αὐτῆσ. προκείσθω δὴ ἡ μὲν νῆσοσ ἐν τῷ λεχθέντι τετραπλεύρῳ.

δεῖ δὲ λαβεῖν τὸ μέγεθοσ αὐτῆσ τὸ φαινόμενον, ἀφελόντασ ἀπὸ μὲν τοῦ ὅλου μεγέθουσ τῆσ γῆσ τὸ ἡμισφαίριον τὸ καθ’ ἡμᾶσ, ἀπὸ δὲ τούτου τὸ ἥμισυ, ἀπὸ δ’ αὖ τούτου πάλιν τὸ τετράπλευρον, ἐν ᾧ δὴ τὴν οἰκουμένην κεῖσθαί φαμεν. ἀνάλογον δὲ καὶ περὶ τοῦ σχήματοσ ὑπολαβεῖν δεῖ τὸ φαινόμενον τοῖσ ὑποκειμένοισ ἐφαρμόττοντασ. ἀλλ’ ἐπειδὴ τὸ μεταξὺ τοῦ ἰσημερινοῦ καὶ τοῦ ληφθέντοσ παραλλήλου τούτῳ πρὸσ τῷ πόλῳ τμῆμα τοῦ βορείου ἡμισφαιρίου σπόνδυλόσ ἐστι τὸ σχῆμα, ὁ δὲ διὰ τοῦ πόλου δίχα τέμνων τὸ ἡμισφαίριον δίχα τέμνει καὶ τὸν σπόνδυλον καὶ ποιεῖ τὸ τετράπλευρον, ἔσται δῆλον ὅτι σπονδύλου ἐπιφανείασ ἥμισυ τὸ τετράπλευρον, ᾧ ἐπίκειται τὸ Ἀτλαντικὸν πέλαγοσ, ἡ δ’ οἰκουμένη χλαμυδοειδὴσ ἐν τούτῳ νῆσοσ, ἔλαττον ἢ ἥμισυ τοῦ τετραπλεύρου μέροσ οὖσα. φανερὸν δὲ τοῦτο ἔκ τε γεωμετρίασ καὶ τοῦ πλήθουσ τῆσ περικεχυμένησ θαλάττησ, καλυπτούσησ τὰ ἄκρα τῶν ἠπείρων ἑκατέρωθεν καὶ συναγούσησ εἰσ μύουρον σχῆμα, καὶ τρίτου τοῦ μήκουσ καὶ πλάτουσ τοῦ μεγίστου, ὧν τὸ μὲν ἑπτὰ μυριάδων σταδίων ἐστίν, ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ περατούμενον θαλάττῃ μηκέτι πλεῖσθαι δυναμένῃ διὰ τὸ μέγεθοσ καὶ τὴν ἐρημίαν, τὸ δ’ ἔλαττον τριῶν μυριάδων ὁριζόμενον τῷ ἀοικήτῳ διὰ θάλποσ ἢ ψῦχοσ. αὐτὸ γὰρ τὸ διὰ θάλποσ ἀοίκητον τοῦ τετραπλεύρου, πλάτοσ μὲν ἔχον ὀκτακισχιλίων καὶ ὀκτακοσίων σταδίων, μῆκοσ δὲ τὸ μέγιστον μυριάδων δώδεκα καὶ ἑξακισχιλίων, ὅσον ἐστὶν ἥμισυ τοῦ ἰσημερινοῦ . . . πλέον ἂν εἰή τὸ λοιπόν. τούτοισ δὲ συνῳδά πώσ ἐστι καὶ τὰ ὑπὸ Ἱππάρχου λεγόμενα·

φησὶ γὰρ ἐκεῖνοσ, ὑποθέμενοσ τὸ μέγεθοσ τῆσ γῆσ ὅπερ εἶπεν Ἐρατοσθένησ, ἐντεῦθεν δεῖν ποιεῖσθαι τὴν τῆσ οἰκουμένησ ἀφαίρεσιν· οὐ γὰρ πολὺ διοίσειν πρὸσ τὰ φαινόμενα τῶν οὐρανίων καθ’ ἑκάστην τὴν οἴκησιν οὕτωσ ἔχειν τὴν ἀναμέτρησιν, ἢ ὡσ οἱ ὕστερον ἀποδεδώκασιν. ὄντοσ δὴ κατ’ Ἐρατοσθένη τοῦ ἰσημερινοῦ κύκλου σταδίων μυριάδων πέντε καὶ εἴκοσι καὶ δισχιλίων, τὸ τεταρτημόριον εἰή ἂν ἓξ μυριάδεσ καὶ τρισχίλιοι· τοῦτο δέ ἐστι τὸ ἀπὸ τοῦ ἰσημερινοῦ ἐπὶ τὸν πόλον πεντεκαίδεκα ἑξηκοντάδων, οἱών ἐστὶν ὁ ἰσημερινὸσ ἑξήκοντα, τὸ δ’ ἀπὸ τοῦ ἰσημερινοῦ ἐπὶ τὸν θερινὸν τροπικὸν τεττάρων· οὗτοσ δ’ ἐστὶν ὁ διὰ Συήνησ γραφόμενοσ παράλληλοσ. συλλογίζεται δὴ τὰ καθ’ ἕκαστα διαστήματα ἐκ τῶν φαινομένων μέτρων· τὸν μὲν γὰρ τροπικὸν κατὰ Συήνην κεῖσθαι συμβαίνει, διότι ἐνταῦθα κατὰ τὰσ θερινὰσ τροπὰσ ἄσκιόσ ἐστιν ὁ γνώμων μέσησ ἡμέρασ· ὁ δὲ διὰ τῆσ Συήνησ μεσημβρινὸσ γράφεται μάλιστα διὰ τῆσ τοῦ Νείλου ῥύσεωσ ἀπὸ Μερόησ ἑώσ Ἀλεξανδρείασ· στάδιοι δ’ εἰσὶν οὗτοι περὶ μυρίουσ· κατὰ μέσον δὲ τὸ διάστημα τὴν Συήνην ἱδρῦσθαι συμβαίνει, ὥστ’ ἐντεῦθεν ἐπὶ Μερόην πεντακισχίλιοι. προϊόντι δ’ ἐπ’ εὐθείασ ὅσον τρισχιλίουσ σταδίουσ ἐπὶ μεσημβρίαν οὐκέτ’ οἰκήσιμα τἆλλά ἐστι διὰ καῦμα, ὥστε τὸν διὰ τούτων τῶν τόπων παράλληλον, τὸν αὐτὸν ὄντα τῷ διὰ τῆσ Κινναμωμοφόρου, πέρασ καὶ ἀρχὴν δεῖ τίθεσθαι τῆσ καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένησ πρὸσ μεσημβρίαν. ἐπεὶ οὖν πεντακισχίλιοι μέν εἰσιν οἱ ἀπὸ Συήνησ εἰσ Μερόην, ἄλλοι δὲ προσγεγόνασι τρισχίλιοι, εἰε͂ν ἂν οἱ πάντεσ ἐπὶ τοὺσ ὁρ́ουσ τῆσ οἰκουμένησ ὀκτακισχίλιοι. ἐπὶ δέ γε τὸν ἰσημερινὸν ἀπὸ Συήνησ μύριοι ἑξακισχίλιοι ὀκτακόσιοι τοσοῦτοι γάρ εἰσιν οἱ τῶν τεττάρων ἑξηκοντάδων, τεθείσησ ἑκάστησ τετρακισχιλίων καὶ διακοσίων, ὥστε λοιποὶ εἰε͂ν ἂν ἀπὸ τῶν ὁρ́ων τῆσ οἰκουμένησ ἐπὶ τὸν ἰσημερινὸν ὀκτακισχίλιοι ὀκτακόσιοι, ἀπὸ δὲ Ἀλεξανδρείασ δισμύριοι χίλιοι ὀκτακόσιοι. πάλιν δ’ ἀπὸ τῆσ Ἀλεξανδρείασ ἐπ’ εὐθείασ τῇ ῥύσει τοῦ Νείλου πάντεσ ὁμολογοῦσι τὸν ἐπὶ Ῥόδον πλοῦν κἀντεῦθεν δὲ τὸν τῆσ Καρίασ παράπλουν καὶ Ιὠνίασ μέχρι τῆσ Τρῳάδοσ καὶ Βυζαντίου καὶ Βορυσθένουσ. λαβόντεσ οὖν τὰ διαστήματα γνώριμα καὶ πλεόμενα σκοποῦσι τὰ ὑπὲρ τοῦ Βορυσθένουσ ἐπ’ εὐθείασ ταύτῃ τῇ γραμμῇ μέχρι τίνοσ οἰκήσιμά ἐστι, καὶ περατοῖ τὰ προσάρκτια μέρη τῆσ οἰκουμένησ. οἰκοῦσι δ’ ὑπὲρ τοῦ Βορυσθένουσ ὕστατοι τῶν γνωρίμων Σκυθῶν Ῥωξολανοί, νοτιώτεροι ὄντεσ τῶν ὑπὲρ τῆσ Βρεττανικῆσ ἐσχάτων γνωριζομένων· ἤδη δὲ τἀπέκεινα διὰ ψῦχοσ ἀοίκητά ἐστι· νοτιώτεροι δὲ τούτων καὶ οἱ ὑπὲρ τῆσ Μαιώτιδοσ Σαυρομάται καὶ Σκύθαι μέχρι τῶν ἑῴων Σκυθῶν. ὁ μὲν οὖν Μασσαλιώτησ Πυθέασ τὰ περὶ Θούλην τὴν βορειοτάτην τῶν Βρεττανίδων ὕστατα λέγει, παρ’ οἷσ ὁ αὐτόσ ἐστι τῷ ἀρκτικῷ ὁ θερινὸσ τροπικὸσ κύκλοσ·

παρὰ δὲ τῶν ἄλλων οὐδὲν ἱστορῶ, οὔθ’ ὅτι Θούλη νῆσόσ ἐστί τισ οὔτ’ εἰ τὰ μέχρι δεῦρο οἰκήσιμά ἐστιν, ὅπου ὁ θερινὸσ τροπικὸσ ἀρκτικὸσ γίνεται. νομίζω δὲ πολὺ εἶναι νοτιώτερον τοῦτο τὸ τῆσ οἰκουμένησ πέρασ τὸ προσάρκτιον· οἱ γὰρ νῦν ἱστοροῦντεσ περαιτέρω τῆσ Ιἔρνησ οὐδὲν ἔχουσι λέγειν, ἣ πρὸσ ἄρκτον πρόκειται τῆσ Βρεττανικῆσ πλησίον, ἀγρίων τελέωσ ἀνθρώπων καὶ κακῶσ οἰκούντων διὰ ψῦχοσ, ὥστ’ ἐνταῦθα νομίζω τὸ πέρασ εἶναι θετέον. τοῦ δὲ παραλλήλου τοῦ διὰ Βυζαντίου διὰ Μασσαλίασ πωσ ἰόντοσ, ὥσ φησιν Ἵππαρχοσ πιστεύσασ Πυθέᾳ φησὶ γὰρ ἐν Βυζαντίῳ τὸν αὐτὸν εἶναι λόγον τοῦ γνώμονοσ πρὸσ τὴν σκιάν, ὃν εἶπεν ὁ Πυθέασ ἐν Μασσαλίᾳ, τοῦ δὲ διὰ Βορυσθένουσ ἀπὸ τούτου διέχοντοσ περὶ τρισχιλίουσ καὶ ὀκτακοσίουσ, εἰή ἂν ἐκ τοῦ διαστήματοσ τοῦ ἀπὸ Μασσαλίασ ἐπὶ τὴν Βρεττανικὴν ἐνταῦθά που πίπτων ὁ διὰ τοῦ Βορυσθένουσ κύκλοσ. πανταχοῦ δὲ παρακρουόμενοσ τοὺσ ἀνθρώπουσ ὁ Πυθέασ κἀνταῦθά που διέψευσται· τὸ μὲν γὰρ τὴν ἀπὸ στηλῶν γραμμὴν ἐπὶ τοὺσ περὶ τὸν πορθμὸν καὶ Ἀθήνασ καὶ Ῥόδον τόπουσ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ παραλλήλου κεῖσθαι ὡμολόγηται παρὰ πολλῶν· ὁμολογεῖται δὲ ὅτι καὶ διὰ μέσου πωσ τοῦ πελάγουσ ἐστὶν ἡ ἀπὸ στηλῶν ἐπὶ τὸν πορθμόν. οἱ δὲ πλέοντεσ τὸ μέγιστον δίαρμα ἀπὸ τῆσ Κελτικῆσ ἐπὶ τὴν Λιβύην εἶναι τὸ ἀπὸ τοῦ Γαλατικοῦ κόλπου σταδίων πεντακισχιλίων, τοῦτο δ’ εἶναι καὶ τὸ μέγιστον πλάτοσ τοῦ πελάγουσ, ὥστ’ εἰή ἂν τὸ ἀπὸ τῆσ λεχθείσησ γραμμῆσ ἐπὶ τὸν μυχὸν τοῦ κόλπου σταδίων δισχιλίων πεντακοσίων, ἐπὶ δὲ Μασσαλίαν ἐλαττόνων· νοτιωτέρα γάρ ἐστιν ἡ Μασσαλία τοῦ μυχοῦ τοῦ κόλπου. τὸ δέ γε ἀπὸ τῆσ Ῥοδίασ ἐπὶ τὸ Βυζάντιον ἐστὶ τετρακισχιλίων που καὶ ἐνακοσίων σταδίων, ὥστε πολὺ ἀρκτικώτεροσ ἂν εἰή ὁ διὰ Βυζαντίου τοῦ διὰ Μασσαλίασ. τὸ δ’ ἐκεῖθεν ἐπὶ τὴν Βρεττανικὴν δύναται συμφωνεῖν τῷ ἀπὸ Βυζαντίου ἐπὶ Βορυσθένη· τὸ δ’ ἐκεῖθεν ἐπὶ τὴν Ιἔρνην οὐκέτι γνώριμον πόσον ἄν τισ θείη, οὐδ’ εἰ περαιτέρω ἔτι οἰκήσιμά ἐστιν, οὐδὲ δεῖ φροντίζειν τοῖσ ἐπάνω λεχθεῖσι [προσέχοντασ]· πρόσ τε γὰρ ἐπιστήμην ἀρκεῖ τὸ λαβεῖν, καθάπερ ἐπὶ τῶν νοτίων μερῶν, ὅτι ὑπὲρ Μερόησ μέχρι τρισχιλίων σταδίων προελθόντι τῆσ οἰκησίμου τίθεσθαι [πέρασ] προσῆκεν οὐχ ὡσ ἂν τούτου ἀκριβεστάτου πέρατοσ ὄντοσ, ἀλλ’ ἐγγύσ γε τἀκριβοῦσ, οὕτω κἀκεῖ τοὺσ ὑπὲρ τῆσ Βρεττανικῆσ οὐ πλείουσ τούτων θετέον ἢ μικρῷ πλείουσ, οἱο͂ν τετρακισχιλίουσ. πρόσ τε τὰσ ἡγεμονικὰσ χρείασ οὐδὲν ἂν εἰή πλεονέκτημα τὰσ τοιαύτασ γνωρίζειν χώρασ καὶ τοὺσ ἐνοικοῦντασ, καὶ μάλιστα εἰ νήσουσ οἰκοῖεν τοιαύτασ, αἳ μήτε λυπεῖν μήτ’ ὠφελεῖν ἡμᾶσ δύνανται μηδὲν διὰ τὸ ἀνεπίπλεκτον· καὶ γὰρ τὴν Βρεττανικὴν ἔχειν δυνάμενοι Ῥωμαῖοι κατεφρόνησαν, ὁρῶντεσ ὅτι οὔτε φόβοσ ἐξ αὐτῶν οὐδὲ εἷσ ἐστιν οὐ γὰρ ἰσχύουσι τοσοῦτον ὥστ’ ἐπιδιαβαίνειν ἡμῖν οὔτ’ ὠφέλεια τοσαύτη τισ, εἰ κατάσχοιεν. πλέον γὰρ ἐκ τῶν τελῶν δοκεῖ προσφέρεσθαι νῦν ἢ ὁ φόροσ δύναται συντελεῖν, ἀφαιρουμένησ τῆσ εἰσ τὸ στρατιωτικὸν δαπάνησ τὸ φρουρῆσον καὶ φορολογῆσον τὴν νῆσον· πολὺ δ’ ἂν ἐπιγένοιτο τὸ ἄχρηστον ἐπὶ τῶν ἄλλων τῶν περὶ ταύτην νήσων. εἰ δὲ προστεθείη τῷ ἀπὸ τῆσ Ῥοδίασ μέχρι Βορυσθένουσ διαστήματι τὸ ἀπὸ Βορυσθένουσ ἐπὶ τὰσ ἄρκτουσ τῶν τετρακισχιλίων σταδίων διάστημα, γίνεται τὸ πᾶν μύριοι δισχίλιοι ἑπτακόσιοι στάδιοι, τὸ δ’ ἀπὸ τῆσ Ῥοδίασ ἐπὶ τὸ νότιον πέρασ ἐστὶ τῆσ οἰκουμένησ μύριοι ἑξακισχίλιοι ἑξακόσιοι, ὥστε τὸ σύμπαν πλάτοσ τῆσ οἰκουμένησ εἰή ἂν ἔλαττον τῶν τρισμυρίων ἀπὸ νότου πρὸσ ἄρκτον·

τὸ δέ γε μῆκοσ περὶ ἑπτὰ μυριάδασ λέγεται, τοῦτο δ’ ἐστὶν ἀπὸ δύσεωσ ἐπὶ τὰσ ἀνατολὰσ τὸ ἀπὸ τῶν ἄκρων τῆσ Ἰβηρίασ ἐπὶ τὰ ἄκρα τῆσ Ἰνδικῆσ, τὸ μὲν ὁδοῖσ τὸ δὲ ταῖσ ναυτιλίαισ ἀναμεμετρημένον. ὅτι δ’ ἐντὸσ τοῦ λεχθέντοσ τετραπλεύρου τὸ μῆκόσ ἐστι τοῦτο, ἐκ τοῦ λόγου τῶν παραλλήλων πρὸσ τὸν ἰσημερινὸν δῆλον, ὥστε πλέον ἢ διπλάσιόν ἐστι τοῦ πλάτουσ τὸ μῆκοσ. λέγεται δὲ καὶ χλαμυδοειδέσ πωσ τὸ σχῆμα· πολλὴ γὰρ συναγωγὴ τοῦ πλάτουσ πρὸσ τοῖσ ἄκροισ εὑρίσκεται καὶ μάλιστα τοῖσ ἑσπερίοισ, τὰ καθ’ ἕκαστα ἐπιόντων ἡμῶν. νυνὶ μὲν οὖν ἐπιγεγράφαμεν ἐπὶ σφαιρικῆσ ἐπιφανείασ τὸ χωρίον, ἐν ᾧ φαμεν ἱδρῦσθαι τὴν οἰκουμένην·

καὶ δεῖ τὸν ἐγγυτάτω διὰ τῶν χειροκμήτων σχημάτων μιμούμενον τὴν ἀλήθειαν ποιήσαντα σφαῖραν τὴν γῆν, καθάπερ τὴν Κρατήτειον, ἐπὶ ταύτησ ἀπολαβόντα τὸ τετράπλευρον ἐντὸσ τούτου τιθέναι τὸν πίνακα τῆσ γεωγραφίασ. ἀλλ’ ἐπειδὴ μεγάλησ δεῖ σφαίρασ, ὥστε πολλοστημόριον αὐτῆσ ὑπάρχον τὸ λεχθὲν τμῆμα ἱκανὸν γενέσθαι δέξασθαι σαφῶσ τὰ προσήκοντα μέρη τῆσ οἰκουμένησ, καὶ τὴν οἰκείαν παρασχεῖν ὄψιν τοῖσ ἐπιβλέπουσι, τῷ μὲν δυναμένῳ κατασκευάσασθαι τηλικαύτην οὕτω ποιεῖν βέλτιον· ἔστω δὲ μὴ μείω δέκα ποδῶν ἔχουσα τὴν διάμετρον· τῷ δὲ μὴ δυναμένῳ τηλικαύτην ἢ μὴ πολλῷ ταύτησ ἐνδεεστέραν ἐν ἐπιπέδῳ καταγραπτέον πίνακι τοὐλάχιστον ἑπτὰ ποδῶν. διοίσει γὰρ μικρόν, ἐὰν ἀντὶ τῶν κύκλων τῶν τε παραλλήλων καὶ τῶν μεσημβρινῶν, οἷσ τά τε κλίματα καὶ τοὺσ ἀνέμουσ διασαφοῦμεν καὶ τὰσ ἄλλασ διαφορὰσ καὶ τὰσ σχέσεισ τῶν τῆσ γῆσ μερῶν πρὸσ ἄλληλά τε καὶ τὰ οὐράνια, εὐθείασ γράφωμεν, τῶν μὲν παραλλήλων παραλλήλουσ, τῶν δὲ ὀρθῶν πρὸσ ἐκείνουσ ὀρθάσ, τῆσ διανοίασ ῥᾳδίωσ μεταφέρειν δυναμένησ τὸ ὑπὸ τῆσ ὄψεωσ ἐν ἐπιπέδῳ θεωρούμενον ἐπιφανείᾳ σχῆμα καὶ μέγεθοσ ἐπὶ τὴν περιφερῆ τε καὶ σφαιρικήν. ἀνάλογον δὲ καὶ περὶ τῶν λοξῶν κύκλων καὶ εὐθειῶν φαμεν. εἰ δ’ οἱ μεσημβρινοὶ οἱ παρ’ ἑκάστοισ [διὰ] τοῦ πόλου γραφόμενοι πάντεσ συννεύουσιν ἐν τῇ σφαίρᾳ πρὸσ ἓν σημεῖον, ἀλλ’ ἐν τῷ ἐπιπέδῳ γε οὐ διοίσει πίνακι τὰσ εὐθείασ μικρὰσ συννευούσασ ποιεῖν μόνον τὰσ μεσημβρινάσ· οὐδὲ γὰρ πολλαχοῦ τοῦτ’ ἀναγκαῖον, οὐδ’ ἐκφανήσ ἐστιν ὥσπερ ἡ περιφέρεια οὕτω καὶ ἡ σύννευσισ, μεταφερομένων τῶν γραμμῶν εἰσ τὸν πίνακα τὸν ἐπίπεδον καὶ γραφομένων εὐθειῶν. καὶ δὴ καὶ τὸν ἑξῆσ λόγον ὡσ ἐν ἐπιπέδῳ πίνακι τῆσ γραφῆσ γινομένησ ἐκθήσομεν.

ἐροῦμεν δὴ τὴν μὲν ἐπελθόντεσ αὐτοὶ τῆσ γῆσ καὶ θαλάττησ, περὶ ἧσ δὲ πιστεύσαντεσ τοῖσ εἰποῦσιν ἢ γράψασιν. ἐπήλθομεν δὲ ἐπὶ δύσιν μὲν ἀπὸ τῆσ Ἀρμενίασ μέχρι τῶν κατὰ Σαρδόνα τόπων τῆσ Τυρρηνίασ, ἐπὶ μεσημβρίαν δὲ ἀπὸ τοῦ Εὐξείνου μέχρι τῶν τῆσ Αἰθιοπίασ ὁρ́ων· οὐδὲ τῶν ἄλλων δὲ οὐδὲ εἷσ ἂν εὑρεθείη τῶν γεωγραφησάντων πολύ τι ἡμῶν μᾶλλον ἐπεληλυθὼσ τῶν λεχθέντων διαστημάτων, ἀλλ’ οἱ πλεονάσαντεσ περὶ τὰ δυσμικὰ μέρη τῶν πρὸσ ταῖσ ἀνατολαῖσ οὐ τοσοῦτον ἥψαντο, οἱ δὲ περὶ τἀναντία τῶν ἑσπερίων ὑστέρησαν· ὁμοίωσ δ’ ἔχει καὶ περὶ τῶν πρὸσ νότον καὶ τὰσ ἄρκτουσ. τὸ μέντοι πλέον κἀκεῖνοι καὶ ἡμεῖσ ἀκοῇ παραλαβόντεσ συντίθεμεν καὶ τὸ σχῆμα καὶ τὸ μέγεθοσ καὶ τὴν ἄλλην φύσιν ὁποία καὶ ὁπόση, τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ ἡ διάνοια ἐκ τῶν αἰσθητῶν συντίθησι τὰ νοητά· σχῆμα γὰρ καὶ χρόαν καὶ μέγεθοσ μήλου καὶ ὀδμὴν καὶ ἁφὴν καὶ χυμὸν ἀπαγγέλλουσιν αἱ αἰσθήσεισ, ἐκ δὲ τούτων συντίθησιν ἡ διάνοια τὴν τοῦ μήλου νόησιν· καὶ αὐτῶν δὲ τῶν μεγάλων σχημάτων τὰ μέρη μὲν αἴσθησισ ὁρᾷ, τὸ δ’ ὅλον ἐκ τῶν ὁραθέντων ἡ διάνοια συντίθησιν. οὕτω δὲ καὶ οἱ φιλομαθεῖσ ἄνδρεσ ὥσπερ αἰσθητηρίοισ πιστεύσαντεσ τοῖσ ἰδοῦσι καὶ πλανηθεῖσιν οὓσ ἔτυχε τόπουσ ἄλλοισ κατ’ ἄλλα μέρη τῆσ γῆσ, συντιθέασιν εἰσ ἓν διάγραμμα τὴν τῆσ ὅλησ οἰκουμένησ ὄψιν· ἐπεὶ καὶ οἱ στρατηγοὶ πάντα μὲν αὐτοὶ πράττουσιν, οὐ πανταχοῦ δὲ πάρεισιν, ἀλλὰ πλεῖστα κατορθοῦσι δι’ ἑτέρων, ἀγγέλοισ πιστεύοντεσ καὶ πρὸσ τὴν ἀκοὴν διαπέμποντεσ οἰκείωσ τὰ προστάγματα. ὁ δ’ ἀξιῶν μόνουσ εἰδέναι τοὺσ ἰδόντασ ἀναιρεῖ τὸ τῆσ ἀκοῆσ κριτήριον, ἥτισ πρὸσ ἐπιστήμην ὀφθαλμοῦ πολὺ κρείττων ἐστί. μάλιστα δ’ οἱ νῦν ἄμεινον ἔχοιεν ἄν τι λέγειν περὶ τῶν κατὰ Βρεττανοὺσ καὶ Γερμανοὺσ καὶ τοὺσ περὶ τὸν Ἴστρον τούσ τε ἐντὸσ καὶ τοὺσ ἐκτὸσ Γέτασ τε καὶ Τυρεγέτασ καὶ Βαστάρνασ, ἔτι δὲ τοὺσ περὶ τὸν Καύκασον, οἱο͂ν Ἀλβανοὺσ καὶ Ἴβηρασ.

ἀπήγγελται δ’ ἡμῖν καὶ ὑπὸ τῶν τὰ Παρθικὰ συγγραψάντων, τῶν περὶ Ἀπολλόδωρον τὸν Ἀρτεμιτηνόν, ἃ πολλῶν ἐκεῖνοι μᾶλλον ἀφώρισαν, τὰ περὶ τὴν Ὑρκανίαν καὶ τὴν Βακτριανήν· τῶν τε Ῥωμαίων καὶ εἰσ τὴν εὐδαίμονα Ἀραβίαν ἐμβαλόντων μετὰ στρατιᾶσ νεωστί, ἧσ ἡγεῖτο ἀνὴρ φίλοσ ἡμῖν καὶ ἑταῖροσ Αἴλιοσ Γάλλοσ, καὶ τῶν ἐκ τῆσ Ἀλεξανδρείασ ἐμπόρων στόλοισ ἤδη πλεόντων διὰ τοῦ Νείλου καὶ τοῦ Ἀραβίου κόλπου μέχρι τῆσ Ἰνδικῆσ, πολὺ μᾶλλον καὶ ταῦτα ἔγνωσται τοῖσ νῦν ἢ τοῖσ πρὸ ἡμῶν. ὅτε γοῦν Γάλλοσ ἐπῆρχε τῆσ Αἰγύπτου, συνόντεσ αὐτῷ καὶ συναναβάντεσ μέχρι Συήνησ καὶ τῶν Αἰθιοπικῶν ὁρ́ων ἱστοροῦμεν, ὅτι καὶ ἑκατὸν καὶ εἴκοσι νῆεσ πλέοιεν ἐκ Μυὸσ ὁρ́μου πρὸσ τὴν Ἰνδικήν, πρότερον ἐπὶ τῶν Πτολεμαϊκῶν βασιλέων ὀλίγων παντάπασι θαρρούντων πλεῖν καὶ τὸν Ἰνδικὸν ἐμπορεύεσθαι φόρτον. τὰ μὲν οὖν πρῶτα καὶ κυριώτατα καὶ πρὸσ ἐπιστήμην καὶ πρὸσ τὰσ χρείασ τὰσ πολιτικὰσ ταῦτα, σχῆμα καὶ μέγεθοσ εἰπεῖν ὡσ ἁπλούστατα ἐγχειρεῖν τὸ πῖπτον εἰσ τὸν γεωγραφικὸν πίνακα, συμπαραδηλοῦντα καὶ τὸ ποῖόν τι καὶ πόστον μέροσ τῆσ ὅλησ γῆσ ἐστι·

τοῦτο μὲν γὰρ οἰκεῖον τῷ γεωγράφῳ, τὸ δὲ καὶ περὶ ὅλησ ἀκριβολογεῖσθαι τῆσ γῆσ καὶ περὶ τοῦ σπονδύλου παντὸσ ἧσ λέγομεν ζώνησ ἄλλησ τινὸσ ἐπιστήμησ ἐστίν, οἱο͂ν εἰ περιοικεῖται καὶ κατὰ θάτερον τεταρτημόριον ὁ σπόνδυλοσ· καὶ γὰρ εἰ οὕτωσ ἔχει, οὐχ ὑπὸ τούτων γε οἰκεῖται τῶν παρ’ ἡμῖν, ἀλλ’ ἐκείνην ἄλλην οἰκουμένην θετέον, ὅπερ ἐστὶ πιθανόν. ἡμῖν δὲ τὰ ἐν αὐτῇ ταύτῃ λεκτέον. ἔστι δή τι χλαμυδοειδὲσ σχῆμα τῆσ γῆσ τῆσ οἰκουμένησ, οὗ τὸ μὲν πλάτοσ ὑπογράφει τὸ μέγιστον ἡ διὰ τοῦ Νείλου γραμμή, λαβοῦσα τὴν ἀρχὴν ἀπὸ τοῦ διὰ τῆσ Κινναμωμοφόρου παραλλήλου καὶ τῆσ τῶν Αἰγυπτίων τῶν φυγάδων νήσου μέχρι τοῦ διὰ τῆσ Ιἔρνησ παραλλήλου, τὸ δὲ μῆκοσ ἡ ταύτῃ πρὸσ ὀρθὰσ ἀπὸ τῆσ ἑσπέρασ διὰ στηλῶν καὶ τοῦ Σικελικοῦ πορθμοῦ μέχρι τῆσ Ῥοδίασ καὶ τοῦ Ἰσσικοῦ κόλπου, παρὰ τὸν Ταῦρον ἰοῦσα τὸν διεζωκότα τὴν Ἀσίαν καὶ καταστρέφοντα ἐπὶ τὴν ἑῴαν θάλατταν μεταξὺ Ἰνδῶν καὶ τῶν ὑπὲρ τῆσ Βακτριανῆσ Σκυθῶν.

δεῖ δὴ νοῆσαι παραλληλόγραμμόν τι, ἐν ᾧ τὸ χλαμυδοειδὲσ σχῆμα ἐγγέγραπται οὕτωσ ὥστε τὸ μῆκοσ τῷ μήκει ὁμολογεῖν καὶ ἴσον εἶναι τὸ μέγιστον καὶ τὸ πλάτοσ τῷ πλάτει. τὸ μὲν δὴ χλαμυδοειδὲσ σχῆμα οἰκουμένη ἐστί· τὸ δὲ πλάτοσ ὁρίζεσθαι ἔφαμεν αὐτῆσ ταῖσ ἐσχάταισ παραλλήλοισ πλευραῖσ, ταῖσ διοριζούσαισ τὸ οἰκήσιμον αὐτῆσ καὶ τὸ ἀοίκητον ἐφ’ ἑκάτερα. αὗται δ’ ἦσαν πρὸσ ἄρκτοισ μὲν ἡ διὰ τῆσ Ιἔρνησ, πρὸσ δὲ τῇ διακεκαυμένῃ ἡ διὰ τῆσ Κινναμωμοφόρου· αὗται δὴ προσεκβαλλόμεναι ἐπί τε τὰσ ἀνατολὰσ καὶ ἐπὶ τὰσ δύσεισ μέχρι τῶν ἀνταιρόντων μερῶν τῆσ οἰκουμένησ ποιήσουσί τι παραλληλόγραμμον πρὸσ τὰσ ἐπιζευγνυούσασ διὰ τῶν ἄκρων αὐτάσ. ὅτι μὲν οὖν ἐν τούτῳ ἐστὶν ἡ οἰκουμένη, φανερὸν ἐκ τοῦ μήτε τὸ πλάτοσ αὐτῆσ τὸ μέγιστον ἔξω πίπτειν αὐτοῦ μήτε τὸ μῆκοσ· ὅτι δ’ αὐτῆσ χλαμυδοειδὲσ τὸ σχῆμά ἐστιν, ἐκ τοῦ τὰ ἄκρα μυουρίζειν τὰ τοῦ μήκουσ ἑκατέρωθεν, κλυζόμενα ὑπὸ τῆσ θαλάττησ, καὶ ἀφαιρεῖν τοῦ πλάτουσ· τοῦτο δὲ δῆλον ἐκ τῶν περιπλευσάντων τά τε ἑῷα μέρη καὶ τὰ δυσμικὰ ἑκατέρωθεν. τῆσ τε γὰρ Ἰνδικῆσ νοτιωτέραν πολὺ τὴν Ταπροβάνην καλουμένην νῆσον ἀποφαίνουσιν, οἰκουμένην ἔτι καὶ ἀνταίρουσαν τῇ τῶν Αἰγυπτίων νήσῳ καὶ τῇ τὸ κιννάμωμον φερούσῃ γῇ· τὴν γὰρ κρᾶσιν τῶν ἀέρων παραπλησίαν εἶναι· τῆσ τε μετὰ τοὺσ Ἰνδοὺσ Σκυθίασ τῆσ ὑστάτησ ἀρκτικώτερά ἐστι τὰ κατὰ τὸ στόμα τῆσ Ὑρκανίασ θαλάττησ καὶ ἔτι μᾶλλον τὰ κατὰ τὴν Ιἔρνην. ὁμοίωσ δὲ καὶ περὶ τῆσ ἔξω στηλῶν λέγεται· δυσμικώτατον μὲν γὰρ σημεῖον τῆσ οἰκουμένησ τὸ τῶν Ἰβήρων ἀκρωτήριον ὃ καλοῦσιν ἱερόν· κεῖται δὲ κατὰ τὴν γραμμήν πωσ τὴν διὰ Γαδείρων τε καὶ στηλῶν καὶ τοῦ Σικελικοῦ πορθμοῦ καὶ τῆσ Ῥοδίασ. συμφωνεῖν γὰρ καὶ τὰ ὡροσκοπεῖα καὶ τοὺσ ἀνέμουσ φασὶ τοὺσ ἑκατέρωσε φοροὺσ καὶ τὰ μήκη τῶν μεγίστων ἡμερῶν τε καὶ νυκτῶν· ἔστι γὰρ τετταρεσκαίδεκα ὡρῶν ἰσημερινῶν [καὶ ἡμίσουσ ἡ μεγίστη τῶν ἡμερῶν] τε καὶ νυκτῶν. ἔν τε τῇ παραλίᾳ τῇ κατὰ Γάδειρα καὶ Ἴβηράσ ποτε ὁρᾶσθαι. Ποσειδώνιοσ δ’ ἔκ τινοσ ὑψηλῆσ οἰκίασ ἐν πόλει διεχούσῃ τῶν τόπων τούτων ὅσον τετρακοσίουσ σταδίουσ φησὶν ἰδεῖν ἀστέρα, ὃν τεκμαίρεσθαι τὸν Κάνωβον αὐτὸν ἐκ τοῦ τε μικρὸν ἐκ τῆσ Ἰβηρίασ προελθόντασ ἐπὶ τὴν μεσημβρίαν ὁμολογεῖν ἀφορᾶν αὐτὸν καὶ ἐκ τῆσ ἱστορίασ τῆσ ἐν Κνίδῳ· τὴν γὰρ Εὐδόξου σκοπὴν οὐ πολὺ τῶν οἰκήσεων ὑψηλοτέραν εἶναι, λέγεσθαι δ’ ὅτι ἐντεῦθεν ἐκεῖνοσ ἀφεώρα τὸν Κάνωβον ἀστέρα, εἶναι δ’ ἐπὶ τοῦ Ῥοδιακοῦ κλίματοσ τὴν Κνίδον, ἐφ’ οὗ καὶ τὰ Γάδειρα καὶ ἡ ταύτῃ παραλία. ἐντεῦθεν δὲ πρὸσ μὲν τὰ νότια μέρη πλέουσιν ἡ Λιβύη κεῖται·

ταύτησ δὲ τὰ δυσμικώτατα μικρῷ τῶν Γαδείρων πρόκειται μᾶλλον, εἶτ’ ἄκραν ποιήσαντα στενὴν ἀναχωρεῖ πρὸσ ἑώ καὶ νότον, καὶ πλατύνεται κατ’ ὀλίγον ἑώσ ἂν τοῖσ ἑσπερίοισ Αἰθίοψι συνάψῃ. οὗτοι δ’ ὑπόκεινται τῶν περὶ Καρχηδόνα τόπων ὕστατοι, συνάπτοντεσ τῇ διὰ τῆσ Κινναμωμοφόρου γραμμῇ. εἰσ δὲ τἀναντία πλέουσιν ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ἀκρωτηρίου μέχρι τῶν Ἀρτάβρων καλουμένων ὁ πλοῦσ ἐστι πρὸσ ἄρκτον ἐν δεξιᾷ ἔχουσι τὴν Λυσιτανίαν· εἶθ’ ὁ λοιπὸσ πρὸσ ἑώ πᾶσ ἀμβλεῖαν γωνίαν ποιῶν μέχρι τῶν τῆσ Πυρήνησ ἄκρων τῶν τελευτώντων εἰσ τὸν ὠκεανόν. τούτοισ δὲ τὰ ἑσπέρια τῆσ Βρεττανικῆσ ἀντίκειται πρὸσ ἄρκτον, ὁμοίωσ δὲ καὶ τοῖσ Ἀρτάβροισ ἀντίκεινται πρὸσ ἄρκτον αἱ Καττιτερίδεσ καλούμεναι νῆσοι πελάγιαι κατὰ τὸ Βρεττανικόν πωσ κλίμα ἱδρυμέναι· ὥστε δῆλον ἐφ’ ὅσον συνάγεται τὰ ἄκρα τῆσ οἰκουμένησ κατὰ μῆκοσ ὑπὸ τοῦ περικεχυμένου πελάγουσ εἰσ στενόν. Τοιούτου δὲ ὄντοσ τοῦ καθόλου σχήματοσ, χρήσιμον φαίνεται δύο λαβεῖν εὐθείασ, αἳ τέμνουσαι πρὸσ ὀρθὰσ ἀλλήλασ, ἡ μὲν διὰ τοῦ μήκουσ ἥξει τοῦ μεγίστου παντὸσ ἡ δὲ διὰ τοῦ πλάτουσ, καὶ ἡ μὲν τῶν παραλλήλων ἔσται μία ἡ δὲ τῶν μεσημβρινῶν·

ἔπειτα ταύταισ παραλλήλουσ ἐπινοοῦντασ ἐφ’ ἑκάτερα διαιρεῖν κατὰ ταύτασ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλατταν, ᾗ χρώμενοι τυγχάνομεν. καὶ γὰρ τὸ σχῆμα μᾶλλον ἂν καταφανὲσ γένοιτο ὁποῖον εἰρήκαμεν, κατὰ τὸ μέγεθοσ τῶν γραμμῶν ἄλλα καὶ ἄλλα μέτρα ἐχουσῶν τῶν τε τοῦ μήκουσ καὶ τοῦ πλάτουσ, καὶ τὰ κλίματα ἀποδηλωθήσεται βέλτιον τά τε ἑωθινὰ καὶ τὰ ἑσπέρια, ὡσ δ’ αὕτωσ τὰ νότια καὶ τὰ βόρεια. ἐπεὶ δὲ διὰ γνωρίμων τόπων λαμβάνεσθαι δεῖ τὰσ εὐθείασ ταύτασ, αἱ μὲν ἐλήφθησαν ἤδη, λέγω δὲ τὰσ μέσασ δύο τήν τε τοῦ μήκουσ καὶ τοῦ πλάτουσ, τὰσ λεχθείσασ πρότερον, αἱ δ’ ἄλλαι ῥᾳδίωσ γνωρίζοιντ’ ἂν διὰ τούτων· τρόπον γάρ τινα στοιχείοισ χρώμενοι τούτοισ τὰ παράλληλα μέρη στοχαζόμεθα καὶ τὰσ ἄλλασ σχέσεισ τῶν οἰκήσεων τάσ τ’ ἐπὶ γῆσ καὶ πρὸσ τὰ οὐράνια. πλεῖστον δ’ ἡ θάλαττα γεωγραφεῖ καὶ σχηματίζει τὴν γῆν, κόλπουσ ἀπεργαζομένη καὶ πελάγη καὶ πορθμούσ, ὁμοίωσ δὲ ἰσθμοὺσ καὶ χερρονήσουσ καὶ ἄκρασ·

προσλαμβάνουσι δὲ ταύτῃ καὶ οἱ ποταμοὶ καὶ τὰ ὄρη. διὰ γὰρ τῶν τοιούτων ἤπειροί τε καὶ ἔθνη καὶ πόλεων θέσεισ εὐφυεῖσ ἐνενοήθησαν καὶ τἆλλα ποικίλματα, ὅσων μεστόσ ἐστιν ὁ χωρογραφικὸσ πίναξ. ἐν δὲ τούτοισ καὶ τὸ τῶν νήσων πλῆθόσ ἐστι κατεσπαρμένον ἔν τε τοῖσ πελάγεσι καὶ κατὰ τὴν παραλίαν πᾶσαν. ἄλλων δ’ ἄλλασ ἀρετάσ τε καὶ κακίασ καὶ τὰσ ἀπ’ αὐτῶν χρείασ ἐπιδεικνυμένων ἢ δυσχρηστίασ, τὰσ μὲν φύσει τὰσ δὲ ἐκ κατασκευῆσ, τὰσ φύσει δεῖ λέγειν· διαμένουσι γάρ, αἱ δ’ ἐπίθετοι δέχονται μεταβολάσ. καὶ τούτων δὲ τὰσ πλείω χρόνον συμμένειν δυναμένασ ἐμφανιστέον, . . . μὴ πολὺ μέν, ἄλλωσ δ’ ἐπιφάνειαν ἐχούσασ τινὰ καὶ δόξαν, ἣ πρὸσ τὸν ὕστερον χρόνον παραμένουσα τρόπον τινὰ συμφυῆ τοῖσ τόποισ ποιεῖ καὶ μηκέτι οὖσαν κατασκευήν, ὥστε δῆλον ὅτι δεῖ καὶ τούτων μεμνῆσθαι. περὶ πολλῶν γάρ ἐστι πόλεων τοῦτ’ εἰπεῖν, ὅπερ εἶπε Δημοσθένησ ἐπὶ τῶν περὶ Ὄλυνθον, ἃσ οὕτωσ ἠφανίσθαι φησὶν ὥστε μηδ’ εἰ πώποτε ᾠκίσθησαν γνῶναι ἄν τινα ἐπελθόντα. ἀλλ’ ὅμωσ καὶ εἰσ τούτουσ τοὺσ τόπουσ καὶ εἰσ ἄλλουσ ἀφικνοῦνται ἄσμενοι, τά γ’ ἴχνη ποθοῦντεσ ἰδεῖν τῶν οὕτω διωνομασμένων ἔργων, καθάπερ καὶ τοὺσ τάφουσ τῶν ἐνδόξων ἀνδρῶν. οὕτω δὲ καὶ νομίμων καὶ πολιτειῶν μεμνήμεθα τῶν μηκέτι οὐσῶν, ἐνταῦθα καὶ τῆσ ὠφελείασ προκαλουμένησ τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ καὶ ἐπὶ τῶν πράξεων· ἢ γὰρ ζήλου χάριν ἢ ἀποτροπῆσ τῶν τοιούτων. λέγομεν δ’ ἀναλαβόντεσ ἀπὸ τῆσ πρώτησ ὑποτυπώσεωσ ὅτι ἡ καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένη γῆ περίρρυτοσ οὖσα δέχεται κόλπουσ εἰσ ἑαυτὴν ἀπὸ τῆσ ἔξω θαλάττησ κατὰ τὸν ὠκεανὸν πολλούσ, μεγίστουσ δὲ τέτταρασ·

ὧν ὁ μὲν βόρειοσ Κασπία καλεῖται θάλαττα οἱ δ’ Ὑρκανίαν προσαγορεύουσιν, ὁ δὲ Περσικὸσ καὶ Ἀράβιοσ ἀπὸ τῆσ νοτίασ ἀναχέονται θαλάττησ, ὁ μὲν τῆσ Κασπίασ κατ’ ἀντικρὺ μάλιστα ὁ δὲ τῆσ Ποντικῆσ, τὸν δὲ τέταρτον, ὅσπερ πολὺ τούτουσ ὑπερβέβληται κατὰ τὸ μέγεθοσ, ἡ ἐντὸσ καὶ καθ’ ἡμᾶσ λεγομένη θάλαττα ἀπεργάζεται, τὴν μὲν ἀρχὴν ἀπὸ τῆσ ἑσπέρασ λαμβάνουσα καὶ τοῦ κατὰ τὰσ Ἡρακλείουσ στήλασ πορθμοῦ, μηκυνομένη δ’ εἰσ τὸ πρὸσ ἑώ μέροσ ἐν ἄλλῳ [καὶ ἄλλῳ] πλάτει, μετὰ δὲ ταῦτα σχιζομένη καὶ τελευτῶσα εἰσ δύο κόλπουσ πελαγίουσ, τὸν μὲν ἐν ἀριστερᾷ, ὅνπερ Εὔξεινον πόντον προσαγορεύομεν, τὸν δ’ ἕτερον τὸν συγκείμενον ἔκ τε τοῦ Αἰγυπτίου πελάγουσ καὶ τοῦ Παμφυλίου καὶ τοῦ Ἰσσικοῦ. ἅπαντεσ δ’ οἱ λεχθέντεσ κόλποι ἀπὸ τῆσ ἔξω θαλάττησ στενὸν ἔχουσι τὸν εἴσπλουν, μᾶλλον μὲν ὅ τε Ἀράβιοσ καὶ ὁ κατὰ στήλασ, ἧττον δ’ οἱ λοιποί. ἡ δὲ περικλείουσα αὐτοὺσ γῆ τριχῆ νενέμηται, καθάπερ εἴρηται. ἡ μὲν οὖν Εὐρώπη πολυσχημονεστάτη πασῶν ἐστιν, ἡ δὲ Λιβύη τἀναντία πέπονθεν, ἡ δὲ Ἀσία μέσην πωσ ἀμφοῖν ἔχει τὴν διάθεσιν. ἅπασαι δ’ ἐκ τῆσ ἐντὸσ παραλίασ ἔχουσι τὴν αἰτίαν τοῦ τε πολυσχήμονοσ καὶ τοῦ μή, ἡ δ’ ἐκτὸσ πλὴν τῶν λεχθέντων κόλπων ἁπλῆ καὶ χλαμυδοειδήσ ἐστιν, ὡσ εἶπον, τὰσ δ’ ἄλλασ ἐν μικρῷ διαφορὰσ ἐατέον· οὐδὲν γὰρ ἐν τοῖσ μεγάλοισ τὸ μικρόν. ἔτι δ’ ἐπεὶ κατὰ τὴν γεωγραφικὴν ἱστορίαν οὐ σχήματα μόνον ζητοῦμεν καὶ μεγέθη τόπων, ἀλλὰ καὶ σχέσεισ πρὸσ ἄλληλα αὐτῶν, ὥσπερ ἔφαμεν, καὶ ἐνταῦθα τὸ ποικίλον ἡ ἐντὸσ παραλία παρέχεται μᾶλλον ἢ ἡ ἐκτόσ. πολὺ δ’ ἐστὶ καὶ τὸ γνώριμον καὶ τὸ εὔκρατον καὶ τὸ πόλεσι καὶ ἔθνεσιν εὐνομουμένοισ συνοικούμενον μᾶλλον ἐνταῦθα ἢ ἐκεῖ. ποθοῦμεν δὲ εἰδέναι ταῦτα, ἐν οἷσ πλείουσ παραδίδονται πράξεισ καὶ πολιτεῖαι καὶ τέχναι καὶ τἆλλα ὅσα εἰσ φρόνησιν συνεργεῖ, αἵ τε χρεῖαι συνάγουσιν ἡμᾶσ πρὸσ ἐκεῖνα ὧν ἐν ἐφικτῷ αἱ ἐπιπλοκαὶ καὶ κοινωνίαι· ταῦτα δ’ ἐστὶν ὅσα οἰκεῖται, μᾶλλον δ’ οἰκεῖται καλῶσ. πρὸσ ἅπαντα δὲ τὰ τοιαῦτα, ὡσ ἔφην, ἡ παρ’ ἡμῖν θάλαττα πλεονέκτημα ἔχει μέγα· καὶ δὴ καὶ ἔνθεν ἀρκτέον τῆσ περιηγήσεωσ. εἴρηται δὲ ὅτι ἀρχὴ τοῦδε τοῦ κόλπου ἐστὶν ὁ κατὰ τὰσ στήλασ πορθμόσ·

τὸ δὲ στενώτατον τούτου περὶ ἑβδομήκοντα σταδίουσ λέγεται· παραπλεύσαντι δὲ τὸν στενωπὸν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι σταδίων ὄντα διάστασιν λαμβάνουσιν αἱ ᾐόνεσ ἀθρόαν, ἡ δ’ ἐν ἀριστερᾷ μᾶλλον· εἶτ’ ὄψισ μεγάλου φαίνεται πελάγουσ. ὁρίζεται δ’ ἐκ μὲν τοῦ δεξιοῦ πλευροῦ τῇ Λιβυκῇ παραλίᾳ μέχρι Καρχηδόνοσ, ἐκ δὲ θατέρου τῇ τε Ἰβηρικῇ καὶ τῇ Κελτικῇ κατὰ Νάρβωνα καὶ Μασσαλίαν, καὶ μετὰ ταῦτα τῇ Λιγυστικῇ, τελευταίᾳ δὲ τῇ Ἰταλικῇ μέχρι τοῦ Σικελικοῦ πορθμοῦ. τὸ δ’ ἑῷον τοῦ πελάγουσ πλευρὸν ἡ Σικελία ἐστὶ καὶ οἱ ἑκατέρωθεν αὐτῆσ πορθμοί, ὁ μὲν πρὸσ τῇ Ἰταλίᾳ ἑπταστάδιοσ, ὁ δὲ πρὸσ τῇ Καρχηδόνι χιλίων καὶ πεντακοσίων σταδίων. ἡ δ’ ἀπὸ τῶν στηλῶν ἐπὶ τὸ ἑπταστάδιον γραμμὴ μέροσ μέν ἐστι τῆσ ἐπὶ Ῥόδον καὶ τὸν Ταῦρον, μέσον δέ πωσ τέμνει τὸ λεχθὲν πέλαγοσ· λέγεται δὲ σταδίων μυρίων καὶ δισχιλίων· τοῦτο μὲν δὴ τὸ μῆκοσ τοῦ πελάγουσ, πλάτοσ δὲ τὸ μέγιστον ὅσον πεντακισχιλίων σταδίων τὸ ἀπὸ τοῦ Γαλατικοῦ κόλπου μεταξὺ Μασσαλίασ καὶ Νάρβωνοσ ἐπὶ τὴν κατ’ ἀντικρὺ Λιβύην. καλοῦσι δὲ τὸ πρὸσ τῇ Λιβύῃ πᾶν μέροσ τῆσ θαλάττησ ταύτησ Λιβυκὸν πέλαγοσ, τὸ δὲ πρὸσ τῇ κατ’ ἀντικρὺ γῇ τὸ μὲν Ἰβηρικὸν τὸ δὲ Λιγυστικὸν τὸ δὲ Σαρδόνιον, τελευταῖον δὲ μέχρι τῆσ Σικελίασ τὸ Τυρρηνικόν. νῆσοι δ’ εἰσὶν ἐν μὲν τῇ παραλίᾳ τῇ κατὰ τὸ Τυρρηνικὸν πέλαγοσ μέχρι τῆσ Λιγυστικῆσ συχναί, μέγισται δὲ Σαρδὼ καὶ Κύρνοσ, μετά γε τὴν Σικελίαν· αὕτη δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἐστὶ μεγίστη τῶν καθ’ ἡμᾶσ καὶ ἀρίστη. πολὺ δὲ τούτων λειπόμεναι πελάγιαι μὲν Πανδατερία τε καὶ Ποντία, πρόσγειοι δὲ Αἰθαλία τε καὶ Πλανασία καὶ Πιθηκοῦσσα καὶ Προχύτη καὶ Καπρίαι καὶ Λευκωσία καὶ ἄλλαι τοιαῦται. ἐπὶ θάτερα δὲ τῆσ Λιγυστικῆσ αἱ πρὸ τῆσ λοιπῆσ ᾐόνοσ μέχρι στηλῶν οὐ πολλαί, ὧν εἰσιν ἥ τε Γυμνησία καὶ Ἔβυσοσ· οὐ πολλαὶ δ’ οὐδ’ αἱ πρὸ τῆσ Λιβύησ καὶ τῆσ Σικελίασ, ὧν εἰσι Κόσσουρά τε καὶ Αἰγίμουροσ καὶ αἱ Λιπαραίων νῆσοι, ἃσ Αἰόλου τινὲσ προσαγορεύουσι. μετὰ δὲ τὴν Σικελίαν καὶ τοὺσ ἑκατέρωθεν πορθμοὺσ ἄλλα πελάγη συνάπτει, τό τε πρὸ τῶν Σύρτεων καὶ τῆσ Κυρηναίασ καὶ αὐταὶ αἱ Σύρτεισ καὶ τὸ Αὐσόνιον μὲν πάλαι νῦν δὲ καλούμενον Σικελικόν, σύρρουν ἐκείνῳ καὶ συνεχέσ.

τὸ μὲν οὖν πρὸ τῶν Σύρτεων καὶ τῆσ Κυρηναίασ καλεῖται Λιβυκόν, τελευτᾷ δ’ εἰσ τὸ Αἰγύπτιον πέλαγοσ. τῶν δὲ Σύρτεων ἡ μὲν ἐλάττων ἐστὶν ὅσον χιλίων καὶ ἑξακοσίων σταδίων τὴν περίμετρον· πρόκεινται δ’ ἐφ’ ἑκάτερα τοῦ στόματοσ νῆσοι Μῆνίγξ τε καὶ Κέρκινα· τῆσ δὲ μεγάλησ Σύρτεώσ φησιν Ἐρατοσθένησ τὸν κύκλον εἶναι πεντακισχιλίων, τὸ δὲ βάθοσ χιλίων ὀκτακοσίων ἀφ’ Ἑσπερίδων εἰσ Αὐτόμαλα καὶ τὸ τῆσ Κυρηναίασ μεθόριον πρὸσ τὴν ἄλλην τὴν ταύτῃ Λιβύην· ἄλλοι δὲ τὸν περίπλουν τετρακισχιλίων σταδίων εἶπον, τὸ δὲ βάθοσ χιλίων πεντακοσίων, ὅσον καὶ τὸ πλάτοσ τοῦ στόματοσ. τὸ δὲ Σικελικὸν πέλαγοσ πρὸ τῆσ Σικελίασ ἐστὶ καὶ τῆσ Ἰταλίασ ἐπὶ τὸ πρὸσ ἑώ μέροσ καὶ ἔτι τοῦ μεταξὺ πόρου τῆσ τε Ῥηγίνησ μέχρι Λοκρῶν, καὶ τῆσ Μεσσηνίασ μέχρι Συρακουσσῶν καὶ Παχύνου. αὔξεται δ’ ἐπὶ μὲν τὸ πρὸσ ἑώ μέροσ μέχρι τῶν ἄκρων τῆσ Κρήτησ, καὶ τὴν Πελοπόννησον δὲ περικλύζει τὴν πλείστην, καὶ πληροῖ τὸν Κορινθιακὸν καλούμενον κόλπον· πρὸσ ἄρκτουσ δὲ ἐπί τε ἄκραν Ιἀπυγίαν καὶ τὸ στόμα τοῦ Ιὀνίου κόλπου καὶ τῆσ Ἠπείρου τὰ νότια μέρη μέχρι τοῦ Ἀμβρακικοῦ κόλπου καὶ τῆσ συνεχοῦσ παραλίασ τῆσ ποιούσησ τὸν Κορινθιακὸν κόλπον πρὸσ τὴν Πελοπόννησον. ὁ δ’ Ιὄνιοσ κόλποσ μέροσ ἐστὶ τοῦ νῦν Ἀδρίου λεγομένου· τούτου δὲ τὴν μὲν ἐν δεξιᾷ πλευρὰν ἡ Ἰλλυρὶσ ποιεῖ, τὴν δ’ εὐώνυμον ἡ Ἰταλία μέχρι τοῦ μυχοῦ τοῦ κατὰ Ἀκυληίαν. ἔστι δὲ πρὸσ ἄρκτον ἅμα καὶ πρὸσ τὴν ἑσπέραν ἀνέχων στενὸσ καὶ μακρόσ, μῆκοσ μὲν ὅσον ἑξακισχιλίων σταδίων, πλάτοσ δὲ τὸ μέγιστον διακοσίων ἐπὶ τοῖσ χιλίοισ. νῆσοι δέ εἰσιν ἐνταῦθα συχναὶ μὲν αἱ πρὸ τῆσ Ἰλλυρίδοσ, αἵ τε Ἀψυρτίδεσ καὶ Κυρικτικὴ καὶ Λιβυρνίδεσ, ἔτι δ’ Ἴσσα καὶ Τραγούριον καὶ ἡ Μέλαινα Κόρκυρα καὶ Φάροσ, πρὸ τῆσ Ἰταλίασ δὲ αἱ Διομήδειοι. τοῦ Σικελικοῦ δὲ τὸ ἐπὶ Κρήτην ἀπὸ Παχύνου τετρακισχιλίων καὶ πεντακοσίων σταδίων φασί· τοσοῦτον δὲ καὶ τὸ ἐπὶ Ταίναρον τῆσ Λακωνικῆσ· τὸ δὲ ἀπὸ ἄκρασ Ιἀπυγίασ ἐπὶ τὸν μυχὸν τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου τῶν μὲν τρισχιλίων ἐστὶν ἔλαττον, τὸ δ’ ἀπὸ Ιἀπυγίασ εἰσ τὴν Λιβύην πλέον τῶν τετρακισχιλίων ἐστί. νῆσοι δ’ εἰσὶν ἐνταῦθα ἥ τε Κόρκυρα καὶ Σύβοτα πρὸ τῆσ Ἠπειρώτιδοσ, καὶ ἐφεξῆσ πρὸ τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου Κεφαλληνία καὶ Ἰθάκη καὶ Ζάκυνθοσ καὶ Ἐχινάδεσ. τῷ δὲ Σικελικῷ συνάπτει τὸ Κρητικὸν πέλαγοσ καὶ τὸ Σαρωνικὸν καὶ τὸ Μυρτῷον, ὃ μεταξὺ τῆσ Κρήτησ ἐστὶ καὶ τῆσ Ἀργείασ καὶ τῆσ Ἀττικῆσ, πλάτοσ ἔχον τὸ μέγιστον τὸ ἀπὸ τῆσ Ἀττικῆσ ὅσον χιλίων καὶ διακοσίων σταδίων, μῆκοσ δ’ ἔλαττον ἢ διπλάσιον.

ἐν τούτῳ δὲ νῆσοι Κύθηρά τε καὶ Καλαυρία καὶ αἱ περὶ Αἴγιναν καὶ Σαλαμῖνα καὶ τῶν Κυκλάδων τινέσ. τὸ δὲ συνεχὲσ τὸ Αἰγαῖόν ἐστιν ἤδη σὺν τῷ Μέλανι κόλπῳ καὶ τῷ Ἑλλησπόντῳ, καὶ τὸ Ἰκάριον καὶ Καρπάθιον μέχρι τῆσ Ῥόδου καὶ Κρήτησ καὶ τῶν πρώτων μερῶν τῆσ Ἀσίασ . . . αἵ τε Κυκλάδεσ νῆσοι εἰσὶ καὶ αἱ Σποράδεσ καὶ αἱ προκείμεναι τῆσ Καρίασ καὶ Ιὠνίασ καὶ Αἰολίδοσ μέχρι τῆσ Τρῳάδοσ, λέγω δὲ Κῶ καὶ Σάμον καὶ Χίον καὶ Λέσβον καὶ Τένεδον· ὡσ δ’ αὕτωσ αἱ προκείμεναι τῆσ Ἑλλάδοσ μέχρι τῆσ Μακεδονίασ καὶ τῆσ ὁμόρου Θρᾴκησ Εὔβοιά τε καὶ Σκῦροσ καὶ Πεπάρηθοσ καὶ Λῆμνοσ καὶ Θάσοσ καὶ Ἴμβροσ καὶ Σαμοθρᾴκη καὶ ἄλλαι πλείουσ, περὶ ὧν ἐν τοῖσ καθ’ ἕκαστα δηλώσομεν. ἔστι δὲ τὸ μῆκοσ τῆσ θαλάττησ ταύτησ περὶ τετρακισχιλίουσ ἢ μικρῷ πλείουσ, τὸ δὲ πλάτοσ περὶ δισχιλίουσ. περιέχεται δὲ ὑπὸ τῶν λεχθέντων μερῶν τῆσ Ἀσίασ καὶ τῆσ ἀπὸ Σουνίου μέχρι Θερμαίου κόλπου πρὸσ ἄρκτον ἐχούσησ τὸν πλοῦν παραλίασ καὶ τῶν Μακεδονικῶν κόλπων μέχρι τῆσ Θρᾳκίασ χερρονήσου. κατὰ δὲ ταύτην ἐστὶ τὸ ἑπταστάδιον τὸ κατὰ Σηστὸν καὶ Ἄβυδον, δι’ οὗ τὸ Αἰγαῖον καὶ ὁ Ἑλλήσποντοσ ἐκδίδωσι πρὸσ ἄρκτον εἰσ ἄλλο πέλαγοσ, ὃ καλοῦσι Προποντίδα, κἀκεῖνο εἰσ ἄλλο τὸν Εὔξεινον προσαγορευόμενον πόντον.

ἔστι δὲ διθάλαττοσ τρόπον τινὰ οὗτοσ· κατὰ μέσον γάρ πωσ ἄκραι δύο προπίπτουσιν, ἡ μὲν ἐκ τῆσ Εὐρώπησ καὶ τῶν βορείων μερῶν ἡ δ’ ἐκ τῆσ Ἀσίασ ἐναντία ταύτῃ, συνάγουσαι τὸν μεταξὺ πόρον καὶ ποιοῦσαι δύο πελάγη μεγάλα· τὸ μὲν οὖν τῆσ Εὐρώπησ ἀκρωτήριον καλεῖται Κριοῦ μέτωπον τὸ δὲ τῆσ Ἀσίασ Κάραμβισ, διέχοντα ἀλλήλων περὶ χιλίουσ σταδίουσ καὶ πεντακοσίουσ. τὸ μὲν οὖν πρὸσ ἑσπέραν πέλαγοσ μῆκόσ ἐστιν ἀπὸ Βυζαντίου μέχρι τῶν ἐκβολῶν τοῦ Βορυσθένουσ σταδίων τρισχιλίων ὀκτακοσίων, πλάτοσ δὲ δισχιλίων· ἐν τούτῳ δ’ ἡ Λευκὴ νῆσόσ ἐστι· τὸ δ’ ἑῷόν ἐστι παράμηκεσ εἰσ στενὸν τελευτῶν μυχὸν τὸν κατὰ Διοσκουριάδα ἐπὶ πεντακισχιλίουσ ἢ μικρῷ πλείουσ σταδίουσ, τὸ δὲ πλάτοσ περὶ τρισχιλίουσ· ἡ δὲ περίμετροσ τοῦ σύμπαντοσ πελάγουσ ἐστὶ δισμυρίων που καὶ πεντακισχιλίων σταδίων. εἰκάζουσι δέ τινεσ τὸ σχῆμα τῆσ περιμέτρου ταύτησ ἐντεταμένῳ Σκυθικῷ τόξῳ, τὴν μὲν νευρὰν ἐξομοιοῦντεσ τοῖσ δεξιοῖσ καλουμένοισ μέρεσι τοῦ Πόντου ταῦτα δ’ ἐστὶν ὁ παράπλουσ ὁ ἀπὸ τοῦ στόματοσ μέχρι τοῦ μυχοῦ τοῦ κατὰ Διοσκουριάδα· πλὴν γὰρ τῆσ Καράμβιοσ ἥ γε ἄλλη πᾶσα ᾐὼν μικρὰσ ἔχει εἰσοχάσ τε καὶ ἐξοχὰσ ὥστ’ εὐθείᾳ ἐοικέναι, τὴν δὲ λοιπὴν τῷ κέρατι τοῦ τόξου διττὴν ἔχοντι τὴν ἐπιστροφήν, τὴν μὲν ἄνω περιφερεστέραν τὴν δὲ κάτω εὐθυτέραν· οὕτω δὲ κἀκείνην ἀπεργάζεσθαι δύο κόλπουσ, ὧν ὁ ἑσπέριοσ πολὺ θατέρου περιφερέστερόσ ἐστιν. ὑπέρκειται δὲ τοῦ ἑωθινοῦ κόλπου πρὸσ ἄρκτον ἡ Μαιῶτοσ λίμην τὴν περίμετρον ἔχουσα ἐνακισχιλίων σταδίων ἢ καὶ μικρῷ πλεόνων·

ἐκδίδωσι δ’ αὕτη μὲν εἰσ Πόντον κατὰ τὸν Κιμμερικὸν καλούμενον Βόσπορον, οὗτοσ δὲ κατὰ τὸν Θρᾴκιον εἰσ τὴν Προποντίδα· τὸ γὰρ Βυζαντιακὸν στόμα οὕτω καλοῦσι Θρᾴκιον Βόσπορον, ὃ τετραστάδιόν ἐστιν. ἡ δὲ Προποντὶσ χιλίων καὶ πεντακοσίων λέγεται τὸ μῆκοσ σταδίων τὸ ἀπὸ τῆσ Τρῳάδοσ ἐπὶ τὸ Βυζάντιον· πάρισον δέ πώσ ἐστι καὶ τὸ πλάτοσ. ἐνταῦθα δ’ ἡ τῶν Κυζικηνῶν ἵδρυται νῆσοσ καὶ τὰ περὶ αὐτὴν νησία. τοιαύτη μὲν ἡ πρὸσ ἄρκτον τοῦ Αἰγαίου πελάγουσ ἀνάχυσισ καὶ τοσαύτη, πάλιν δ’ ἀπὸ τῆσ Ῥοδίασ ἡ τὸ Αἰγύπτιον πέλαγοσ ποιοῦσα καὶ τὸ Παμφύλιον καὶ τὸ Ἰσσικὸν ἐπὶ μὲν τὴν ἑώ καὶ τῆσ Κιλικίασ κατὰ Ἰσσὸν ἐκτείνεται μέχρι καὶ πεντακισχιλίων σταδίων παρά τε Λυκίαν καὶ Παμφυλίαν καὶ τὴν Κιλίκων παραλίαν πᾶσαν.

ἐντεῦθεν δὲ Συρία τε καὶ Φοινίκη καὶ Αἴγυπτοσ ἐγκυκλοῖ πρὸσ νότον τὴν θάλατταν καὶ πρὸσ δύσιν ἑώσ Ἀλεξανδρείασ. ἐν δὲ τῷ Ἰσσικῷ κόλπῳ καὶ τῷ Παμφυλίῳ κεῖσθαι συμβαίνει τὴν Κύπρον, συνάπτουσαν τῷ Αἰγυπτίῳ πελάγει. ἔστι δ’ ἀπὸ Ῥόδου δίαρμα εἰσ Ἀλεξάνδρειαν βορέᾳ τετρακισχιλίων που σταδίων, ὁ δὲ περίπλουσ διπλάσιοσ. ὁ δ’ Ἐρατοσθένησ ταύτην μὲν τῶν ναυτικῶν εἶναί φησι τὴν ὑπόληψιν περὶ τοῦ διάρματοσ τοῦ πελάγουσ, τῶν μὲν οὕτω λεγόντων, τῶν δὲ καὶ πεντακισχιλίουσ οὐκ ὀκνούντων εἰπεῖν, αὐτὸσ δὲ διὰ τῶν σκιοθηρικῶν γνωμόνων ἀνευρεῖν τρισχιλίουσ ἑπτακοσίουσ πεντήκοντα. τούτου δὴ τοῦ πελάγουσ τὸ πρὸσ τῇ Κιλικίᾳ καὶ Παμφυλίᾳ καὶ τοῦ Ποντικοῦ τὰ καλούμενα δεξιὰ μέρη καὶ ἡ Προποντὶσ καὶ ἡ ἐφεξῆσ παραλία μέχρι Παμφυλίασ ποιεῖ τινα χερρόνησον μεγάλην καὶ μέγαν ταύτησ ἰσθμόν, τὸν ἀπὸ τῆσ πρὸσ Ταρσῷ θαλάττησ ἐπὶ πόλιν Ἀμισὸν καὶ τὸ τῶν Ἀμαζόνων πεδίον τὴν Θεμίσκυραν. ἡ γὰρ ἐντὸσ τῆσ γραμμῆσ ταύτησ χώρα μέχρι Καρίασ καὶ Ιὠνίασ καὶ τῶν ἐντὸσ Ἅλυοσ νεμομένων ἐθνῶν περίκλυστοσ ἅπασά ἐστιν ὑπὸ τοῦ Αἰγαίου καὶ τῶν ἑκατέρωθεν λεχθέντων τῆσ θαλάττησ μερῶν· καὶ δὴ καὶ καλοῦμεν Ἀσίαν ταύτην ἰδίωσ καὶ ὁμωνύμωσ τῇ ὅλῃ. συλλήβδην δ’ εἰπεῖν, τῆσ καθ’ ἡμᾶσ θαλάττησ νοτιώτατον μέν ἐστι σημεῖον ὁ τῆσ μεγάλησ Σύρτεωσ μυχόσ, καὶ μετὰ τοῦτον ἡ κατ’ Αἴγυπτον Ἀλεξάνδρεια καὶ τοῦ Νείλου προχοαί, βορειότατον δὲ τὸ τοῦ Βορυσθένουσ [στόμα]·

εἰ δὲ καὶ τὴν Μαιῶτιν προστιθείη τῷ πελάγει τισ καὶ γάρ ἐστιν ὡσ ἂν μέροσ, τὸ τοῦ Τανάιδοσ· δυσμικώτατον δὲ ὁ κατὰ τὰσ στήλασ πορθμόσ, ἑωθινώτατον δ’ ὁ λεχθεὶσ μυχὸσ κατὰ Διοσκουριάδα· Ἐρατοσθένησ δ’ οὐκ εὖ τὸν Ἰσσικὸν κόλπον φησίν. ὁ μὲν γὰρ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ μεσημβρινοῦ ἵδρυται ἐφ’ οὗπερ ἥ τε Ἀμισὸσ καὶ Θεμίσκυρα· εἰ δὲ βούλει, πρόσλαβε καὶ τὴν Σιδήνην μέχρι Φαρνακείασ. ἀπὸ δὲ τούτων τῶν μερῶν πρὸσ ἑώ πλοῦσ ἐστι πλειόνων ἢ τρισχιλίων σταδίων εἰσ Διοσκουριάδα, ὡσ ἔσται μᾶλλον ἐκ τῆσ ἐν μέρει περιοδείασ φανερόν. ἡ μὲν δὴ καθ’ ἡμᾶσ θάλαττα τοιαύτη τισ. ὑπογραπτέον δὲ καὶ τὰσ περιεχούσασ αὐτὴν γᾶσ, ἀρχὴν λαβοῦσιν ἀπὸ τῶν αὐτῶν μερῶν ἀφ’ ὧνπερ καὶ τὴν θάλατταν ὑπεγράψαμεν.

εἰσπλέουσι τοίνυν τὸν κατὰ στήλασ πορθμὸν ἐν δεξιᾷ μέν ἐστιν ἡ Λιβύη μέχρι τῆσ τοῦ Νείλου ῥύσεωσ, ἐν ἀριστερᾷ δὲ ἀντίπορθμοσ ἡ Εὐρώπη μέχρι τοῦ Τανάιδοσ· τελευτῶσι δ’ ἀμφότεραι περὶ τὴν Ἀσίαν. ἀρκτέον δ’ ἀπὸ τῆσ Εὐρώπησ, ὅτι πολυσχήμων τε καὶ πρὸσ ἀρετὴν ἀνδρῶν εὐφυεστάτη καὶ πολιτειῶν καὶ ταῖσ ἄλλαισ πλεῖστον μεταδεδωκυῖα τῶν οἰκείων ἀγαθῶν, ἐπειδὴ σύμπασα οἰκήσιμόσ ἐστι πλὴν ὀλίγησ τῆσ διὰ ψῦχοσ ἀοικήτου. αὕτη δ’ ὁμορεῖ τοῖσ Ἁμαξοίκοισ τοῖσ περὶ τὸν Τάναϊν καὶ τὴν Μαιῶτιν καὶ τὸν Βορυσθένη. τῆσ δ’ οἰκησίμου τὸ μὲν δυσχείμερον καὶ τὸ ὀρεινὸν μοχθηρῶσ οἰκεῖται τῇ φύσει, ἐπιμελητὰσ δὲ λαβόντα ἀγαθοὺσ καὶ τὰ φαύλωσ οἰκούμενα καὶ λῃστρικῶσ ἡμεροῦται, καθάπερ οἱ Ἕλληνεσ ὄρη καὶ πέτρασ κατέχοντεσ ᾤκουν καλῶσ διὰ πρόνοιαν τὴν περὶ τὰ πολιτικὰ καὶ τὰσ τέχνασ καὶ τὴν ἄλλην σύνεσιν τὴν περὶ βίον, Ῥωμαῖοί τε πολλὰ ἔθνη παραλαβόντεσ καὶ τὴν φύσιν ἀνήμερα διὰ τοὺσ τόπουσ ἢ τραχεῖσ ὄντασ ἢ ἀλιμένουσ ἢ ψυχροὺσ ἢ ἀπ’ ἄλλησ αἰτίασ δυσοικήτουσ πολλοῖσ τούσ τε ἀνεπιπλέκτουσ ἀλλήλοισ ἐπέπλεξαν καὶ τοὺσ ἀγριωτέρουσ πολιτικῶσ ζῆν ἐδίδαξαν. ὅσον δ’ ἐστὶν αὐτῆσ ἐν ὁμαλῷ καὶ εὐκράτῳ τὴν φύσιν ἔχει συνεργὸν πρὸσ ταῦτα, ἐπειδὴ τὸ μὲν ἐν τῇ εὐδαίμονι χώρᾳ πᾶν ἐστιν εἰρηνικόν, τὸ δ’ ἐν τῇ λυπρᾷ μάχιμον καὶ ἀνδρικόν, καὶ δέχεταί τινασ παρ’ ἀλλήλων εὐεργεσίασ τὰ γένη ταῦτα· τὰ μὲν γὰρ ἐπικουρεῖ τοῖσ ὅπλοισ, τὰ δὲ καρποῖσ καὶ τέχναισ καὶ ἠθοποιίαισ. φανεραὶ δὲ καὶ αἱ ἐξ ἀλλήλων βλάβαι μὴ ἐπικουρούντων· ἔχει δέ τι πλεονέκτημα ἡ βία τῶν τὰ ὅπλα ἐχόντων, πλὴν εἰ τῷ πλήθει κρατοῖτο. ὑπάρχει δή τι καὶ πρὸσ τοῦτο εὐφυὲσ τῇ ἠπείρῳ ταύτῃ· ὅλη γὰρ διαπεποίκιλται πεδίοισ τε καὶ ὄρεσιν, ὥστε πανταχοῦ καὶ τὸ γεωργικὸν καὶ τὸ πολιτικὸν καὶ τὸ μάχιμον παρακεῖσθαι· πλέον δ’ εἶναι θάτερον, τὸ τῆσ εἰρήνησ οἰκεῖον, ὥσθ’ ὅλων ἐπικρατεῖ τοῦτο, προσλαμβανόντων καὶ τῶν ἡγεμόνων Ἑλλήνων μὲν πρότερον Μακεδόνων δὲ καὶ Ῥωμαίων ὕστερον. διὰ τοῦτο δὲ καὶ πρὸσ πόλεμον αὐταρκεστάτη ἐστί· καὶ γὰρ τὸ μάχιμον πλῆθοσ ἄφθονον ἔχει καὶ τὸ ἐργαζόμενον τὴν γῆν καὶ τὸ τὰσ πόλεισ συνέχον. διαφέρει δὲ καὶ ταύτῃ, διότι τοὺσ καρποὺσ ἐκφέρει τοὺσ ἀρίστουσ καὶ τοὺσ ἀναγκαίουσ τῷ βίῳ καὶ μέταλλα ὅσα χρήσιμα· θυώματα δὲ καὶ λίθουσ πολυτελεῖσ ἔξωθεν μέτεισιν, ὧν τοῖσ σπανιζομένοισ οὐδὲν χείρων ὁ βίοσ ἐστὶν ἢ τοῖσ εὐπορουμένοισ. ὡσ δ’ αὕτωσ βοσκημάτων μὲν πολλῶν ἀφθονίαν παρέχει, θηρίων δὲ σπάνιν. τοιαύτη μὲν ἡ ἤπειροσ αὕτη καθόλου τὴν φύσιν ἐστί. κατὰ μέροσ δ’ ἐστὶ πρώτη πασῶν ἀπὸ τῆσ ἑσπέρασ ἡ Ἰβηρία, βύρσῃ βοείᾳ παραπλησία, τῶν ὡσ ἂν τραχηλιμαίων μερῶν ὑπερπιπτόντων εἰσ τὴν συνεχῆ Κελτικήν·

ταῦτα δ’ ἐστὶ τὰ πρὸσ ἑώ, καὶ τούτοισ ἐναποτέμνεται τὸ πλευρὸν ὄροσ ἡ καλουμένη Πυρήνη. αὕτη δ’ ἐστὶ περίρρυτοσ τῇ θαλάττῃ τὸ μὲν νότιον τῇ καθ’ ἡμᾶσ μέχρι στηλῶν, τὰ δὲ λοιπὰ τῇ Ἀτλαντικῇ μέχρι τῶν βορείων ἄκρων τῆσ Πυρήνησ. μῆκοσ δὲ τῆσ χώρασ ταύτησ ἐστὶ περὶ ἑξακισχιλίουσ σταδίουσ τὸ μέγιστον, πλάτοσ δὲ πεντακισχιλίουσ. μετὰ δὲ ταύτην ἐστὶν ἡ Κελτικὴ πρὸσ ἑώ μέχρι ποταμοῦ Ῥήνου, τὸ μὲν βόρειον πλευρὸν τῷ Βρεττανικῷ κλυζομένη πορθμῷ παντί·

ἀντιπαρήκει γὰρ αὐτῇ παράλληλοσ ἡ νῆσοσ αὕτη πᾶσα πάσῃ, μῆκοσ ὅσον πεντακισχιλίουσ ἐπέχουσα· τὸ δ’ ἑωθινὸν τῷ Ῥήνῳ ποταμῷ περιγραφομένη παράλληλον ἔχοντι τὸ ῥεῦμα τῇ Πυρήνῃ· τὸ δὲ νότιον τὸ μὲν ταῖσ Ἄλπεσι τὸ ἀπὸ τοῦ Ῥήνου, τὸ δ’ αὐτῇ τῇ καθ’ ἡμᾶσ θαλάττῃ, καθ’ ὃ χωρίον ὁ καλούμενοσ Γαλατικὸσ κόλποσ ἀναχεῖται, καὶ ἐν αὐτῷ Μασσαλία τε καὶ Νάρβων ἵδρυνται πόλεισ ἐπιφανέσταται. ἀντίκειται δὲ τῷ κόλπῳ τούτῳ κατ’ ἀποστροφὴν ἕτεροσ κόλποσ ὁμωνύμωσ αὐτῷ καλούμενοσ Γαλατικόσ, βλέπων πρὸσ τὰσ ἄρκτουσ καὶ τὴν Βρεττανικήν· ἐνταῦθα δὲ καὶ στενώτατον λαμβάνει τὸ πλάτοσ ἡ Κελτική· συνάγεται γὰρ εἰσ ἰσθμὸν ἐλαττόνων μὲν ἢ τρισχιλίων σταδίων, πλειόνων δ’ ἢ δισχιλίων. μεταξὺ δέ ἐστι ῥάχισ ὀρεινὴ πρὸσ ὀρθὰσ τῇ Πυρήνῃ, τὸ καλούμενον Κέμμενον ὄροσ· τελευτᾷ δὲ τοῦτο εἰσ μεσαίτατα τὰ Κελτῶν πεδία. τῶν δὲ Ἄλπεων, ἅ ἐστιν ὄρη σφόδρα ὑψηλὰ ποιοῦντα περιφερῆ γραμμήν, τὸ μὲν κυρτὸν ἔστραπται πρὸσ τὰ λεχθέντα τῶν Κελτῶν πεδία καὶ τὸ Κέμμενον ὄροσ, τὸ δὲ κοῖλον πρὸσ τὴν Λιγυστικὴν καὶ τὴν Ἰταλίαν. ἔθνη δὲ κατέχει πολλὰ τὸ ὄροσ τοῦτο Κελτικὰ πλὴν τῶν Λιγύων· οὗτοι δ’ ἑτεροεθνεῖσ μέν εἰσι, παραπλήσιοι δὲ τοῖσ βίοισ· νέμονται δὲ μέροσ τῶν Ἄλπεων τὸ συνάπτον τοῖσ Ἀπεννίνοισ ὄρεσι, μέροσ δὲ καὶ τῶν Ἀπεννίνων ὀρῶν κατέχουσι. ταῦτα δ’ ἐστὶν ὀρεινὴ ῥάχισ διὰ τοῦ μήκουσ ὅλου τῆσ Ἰταλίασ διαπεφυκυῖα ἀπὸ τῶν ἄρκτων ἐπὶ μεσημβρίαν, τελευτῶσα δ’ ἐπὶ τὸν Σικελικὸν πορθμόν. τῆσ δ’ Ἰταλίασ ἐστὶ τὰ μὲν πρῶτα μέρη τὰ ὑποπίπτοντα ταῖσ Ἄλπεσι πεδία μέχρι τοῦ μυχοῦ τοῦ Ἀδρίου καὶ τῶν πλησίον τόπων, τὰ δ’ ἑξῆσ ἄκρα στενὴ καὶ μακρὰ χερρονησιάζουσα, δι’ ἧσ, ὡσ εἶπον, ἐπὶ μῆκοσ τέταται τὸ Ἀπέννινον ὄροσ ὅσον ἑπτακισχιλίων, πλάτοσ δ’ ἀνώμαλον.

ποιεῖ δὲ τὴν Ἰταλίαν χερρόνησον τό τε Τυρρηνικὸν πέλαγοσ ἀρξάμενον ἀπὸ τοῦ Λιγυστικοῦ καὶ τὸ Αὐσόνιον καὶ ὁ Ἀδρίασ. μετὰ δὲ τὴν Ἰταλίαν καὶ τὴν Κελτικὴν τὰ πρὸσ ἑώ λοιπά ἐστι τῆσ Εὐρώπησ, ἃ δίχα τέμνεται τῷ Ἴστρῳ ποταμῷ.

φέρεται δ’ οὗτοσ ἀπὸ τῆσ ἑσπέρασ ἐπὶ τὴν ἑώ καὶ τὸν Εὔξεινον πόντον ἐν ἀριστερᾷ λιπὼν τήν τε Γερμανίαν ὅλην ἀρξαμένην ἀπὸ τοῦ Ῥήνου καὶ τὸ Γετικὸν πᾶν καὶ τὸ τῶν Τυρεγετῶν καὶ Βασταρνῶν καὶ Σαυροματῶν μέχρι Τανάιδοσ ποταμοῦ καὶ τῆσ Μαιώτιδοσ λίμνησ, ἐν δεξιᾷ δὲ τήν τε Θρᾴκην ἅπασαν καὶ τὴν Ἰλλυρίδα, λοιπὴν δὲ καὶ τελευταίαν τὴν Ἑλλάδα. πρόκεινται δὲ νῆσοι τῆσ Εὐρώπησ ἃσ ἔφαμεν, ἔξω μὲν στηλῶν Γάδειρά τε καὶ Καττιτερίδεσ καὶ Βρεττανικαί, ἐντὸσ δὲ στηλῶν αἵ τε Γυμνήσιαι καὶ ἄλλα νησίδια Φοινίκων καὶ τὰ τῶν Μασσαλιωτῶν καὶ Λιγύων καὶ αἱ πρὸ τῆσ Ἰταλίασ μέχρι τῶν Αἰόλου νήσων καὶ τῆσ Σικελίασ, ὅσαι τε περὶ τὴν Ἠπειρῶτιν καὶ Ἑλλάδα καὶ μέχρι Μακεδονίασ καὶ τῆσ Θρᾳκίασ χερρονήσου. ἀπὸ δὲ τοῦ Τανάιδοσ καὶ τῆσ Μαιώτιδόσ ἐστι τὰ ἐντὸσ τοῦ Ταύρου συνεχῆ, τούτοισ δ’ ἑξῆσ τὰ ἐκτόσ.

διαιρουμένησ γὰρ αὐτῆσ ὑπὸ ὄρουσ τοῦ Ταύρου δίχα διατείνοντοσ ἀπὸ τῶν ἄκρων τῆσ Παμφυλίασ ἐπὶ τὴν ἑῴαν θάλατταν κατ’ Ἰνδοὺσ καὶ τοὺσ ταύτῃ Σκύθασ, τὸ μὲν πρὸσ τὰσ ἄρκτουσ νενευκὸσ τῆσ ἠπείρου μέροσ καλοῦσιν οἱ Ἕλληνεσ ἐντὸσ τοῦ Ταύρου, τὸ δὲ πρὸσ μεσημβρίαν ἐκτόσ· τὰ δὴ συνεχῆ τῇ Μαιώτιδι καὶ τῷ Τανάιδι μέρη τὰ ἐντὸσ τοῦ Ταύρου ἐστί. τούτων δὲ τὰ πρῶτα μέρη τὰ μεταξὺ τῆσ Κασπίασ θαλάττησ ἐστὶ καὶ τοῦ Εὐξείνου πόντου, τῇ μὲν ἐπὶ τὸν Τάναϊν καὶ τὸν ὠκεανὸν τελευτῶντα τόν τε ἔξω καὶ τὸν τῆσ Ὑρκανίασ θαλάττησ, τῇ δ’ ἐπὶ τὸν ἰσθμόν, καθ’ ὃ ἐγγυτάτω ἐστὶν ἀπὸ τοῦ μυχοῦ τοῦ Πόντου ἐπὶ τὴν Κασπίαν. ἔπειτα ἐντὸσ τοῦ Ταύρου τὰ ὑπὲρ τῆσ Ὑρκανίασ μέχρι πρὸσ τὴν κατὰ Ἰνδοὺσ καὶ Σκύθασ τοὺσ πρὸσ τὴν αὐτὴν θάλατταν καὶ τὸ Ἰμάιον ὄροσ. ταῦτα δ’ ἔχουσι τὰ μὲν οἱ Μαιῶται καὶ οἱ μεταξὺ τῆσ Ὑρκανίασ καὶ τοῦ Πόντου μέχρι τοῦ Καυκάσου καὶ Ἰβήρων καὶ Ἀλβανῶν, Σαυρομάται καὶ Σκύθαι καὶ Ἀχαιοὶ καὶ Ζυγοὶ καὶ Ἡνίοχοι, τὰ δ’ ὑπὲρ τῆσ Ὑρκανίασ θαλάττησ Σκύθαι καὶ Ὑρκανοὶ καὶ Παρθυαῖοι καὶ Βάκτριοι καὶ Σογδιανοὶ καὶ τἆλλα τὰ ὑπερκείμενα μέρη τῶν Ἰνδῶν πρὸσ ἄρκτον. πρὸσ νότον δὲ τῆσ Ὑρκανίασ θαλάττησ ἐκ μέρουσ καὶ τοῦ ἰσθμοῦ παντὸσ μεταξὺ ταύτησ καὶ τοῦ Πόντου τῆσ τε Ἀρμενίασ ἡ πλείστη κεῖται καὶ Κολχὶσ καὶ Καππαδοκία σύμπασα μέχρι τοῦ Εὐξείνου πόντου καὶ τῶν Τιβαρανικῶν ἐθνῶν, ἔτι δὲ ἡ ἐντὸσ Ἅλυοσ χώρα λεγομένη, περιέχουσα πρὸσ μὲν τῷ Πόντῳ καὶ τῇ Προποντίδι Παφλαγόνασ τε καὶ Βιθυνοὺσ καὶ Μυσοὺσ καὶ τὴν ἐφ’ Ἑλλησπόντῳ λεγομένην Φρυγίαν, ἧσ ἐστι καὶ ἡ Τρῳάσ, πρὸσ δὲ τῷ Αἰγαίῳ καὶ τῇ ἐφεξῆσ θαλάττῃ τήν τε Αἰολίδα καὶ τὴν Ιὠνίαν καὶ Καρίαν καὶ Λυκίαν, ἐν δὲ τῇ μεσογαίᾳ τήν τε Φρυγίαν, ἧσ ἐστι μέροσ ἥ τε τῶν Γαλλογραικῶν λεγομένη Γαλατία καὶ ἡ Ἐπίκτητοσ, καὶ Λυκάονασ καὶ Λυδούσ. ἐφεξῆσ δὲ τοῖσ ἐντὸσ τοῦ Ταύρου οἵ τε τὰ ὄρη κατέχοντεσ Παροπαμισάδαι καὶ τὰ Παρθυαίων τε καὶ Μήδων καὶ Ἀρμενίων καὶ Κιλίκων ἔθνη καὶ Κατάονεσ καὶ Πισίδαι.

εἶθ’ οἱ πέραν τοῦ Ἀραβίου κόλπου μέχρι Νείλου, Αἰθίοπέσ τε καὶ Ἄραβεσ, καὶ οἱ μετ’ αὐτοὺσ Αἰγύπτιοι καὶ Σύροι καὶ Κίλικεσ οἵ τε ἄλλοι καὶ οἱ Τραχειῶται λεγόμενοι, τελευταῖοι δὲ Πάμφυλοι. μετὰ δὲ τοὺσ ὀρείουσ ἐστὶ τὰ ἐκτὸσ τοῦ Ταύρου. πρώτη δ’ ἐστὶ τούτων ἡ Ἰνδική, ἔθνοσ μέγιστον τῶν πάντων καὶ εὐδαιμονέστατον, τελευτῶν πρόσ τε τὴν ἑῴαν θάλατταν καὶ τὴν νοτίαν τῆσ Ἀτλαντικῆσ. ἐν δὲ τῇ νοτίᾳ ταύτῃ θαλάττῃ πρόκειται τῆσ Ἰνδικῆσ νῆσοσ οὐκ ἐλάττων τῆσ Βρεττανικῆσ ἡ Ταπροβάνη· μετὰ δὲ τὴν Ἰνδικὴν ἐπὶ τὰ ἑσπέρια νεύουσιν, ἐν δεξιᾷ δ’ ἔχουσι τὰ ὄρη χώρα ἐστὶ συχνή, φαύλωσ οἰκουμένη διὰ λυπρότητα ὑπ’ ἀνθρώπων τελέωσ βαρβάρων οὐχ ὁμοεθνῶν· καλοῦσι δ’ Ἀριανούσ, ἀπὸ τῶν ὀρῶν διατείνοντασ μέχρι Γεδρωσίασ καὶ Καρμανίασ. ἑξῆσ δέ εἰσι πρὸσ μὲν τῇ θαλάττῃ Πέρσαι καὶ Σούσιοι καὶ Βαβυλώνιοι καθήκοντεσ ἐπὶ τὴν κατὰ Πέρσασ θάλατταν καὶ τὰ περιοικοῦντα τούτουσ ἔθνη μικρά, πρὸσ δὲ τοῖσ ὄρεσιν ἢ ἐν αὐτοῖσ τοῖσ ὄρεσι Παρθυαῖοι καὶ Μῆδοι καὶ Ἀρμένιοι καὶ τὰ τούτοισ πρόσχωρα ἔθνη καὶ ἡ Μεσοποταμία. μετὰ δὲ τὴν Μεσοποταμίαν τὰ ἐντὸσ Εὐφράτου· ταῦτα δ’ ἐστὶν ἥ τε εὐδαίμων Ἀραβία πᾶσα, ἀφοριζομένη τῷ τε Ἀραβίῳ κόλπῳ παντὶ καὶ τῷ Περσικῷ, καὶ ὅσην οἱ Σκηνῖται καὶ οἱ Φύλαρχοι κατέχουσιν οἱ ἐπὶ τὸν Εὐφράτην καθήκοντεσ καὶ τὴν Συρίαν· μετὰ δὲ τὴν Ἀσίαν ἐστὶν ἡ Λιβύη συνεχὴσ οὖσα τῇ τε Αἰγύπτῳ καὶ τῇ Αἰθιοπίᾳ, τὴν μὲν καθ’ ἡμᾶσ ᾐόνα ἐπ’ εὐθείασ ἔχουσα, σχεδόν τι μέχρι στηλῶν ἀπὸ Ἀλεξανδρείασ ἀρξαμένην, πλὴν τῶν Σύρτεων καὶ εἴ πού τισ ἄλλη κόλπων ἐπιστροφὴ μετρία καὶ τῶν ταύτην ποιούντων ἀκρωτηρίων ἐξοχή·

τὴν δὲ παρωκεανῖτιν ἀπὸ τῆσ Αἰθιοπίασ μέχρι τινόσ, ὡσ ἂν παράλληλον οὖσαν τῇ προτέρᾳ, μετὰ δὲ ταῦτα συναγομένην ἀπὸ τῶν νοτίων μερῶν εἰσ ὀξεῖαν ἄκραν, μικρὸν ἔξω στηλῶν προπεπτωκυῖαν καὶ ποιοῦσαν τραπέζιόν πωσ τὸ σχῆμα. ἔστι δ’, ὥσπερ οἵ τε ἄλλοι δηλοῦσι καὶ δὴ καὶ Γναῖοσ Πείσων ἡγεμὼν γενόμενοσ τῆσ χώρασ διηγεῖτο ἡμῖν, ἐοικυῖα παρδαλῇ· κατάστικτοσ γάρ ἐστιν οἰκήσεσι περιεχομέναισ ἀνύδρῳ καὶ ἐρήμῳ γῇ· καλοῦσι δὲ τὰσ τοιαύτασ οἰκήσεισ αὐάσεισ οἱ Αἰγύπτιοι. τοιαύτη δὲ οὖσα ἔχει τινὰσ ἄλλασ διαφορὰσ τριχῆ διαιρουμένασ· τῆσ μὲν γὰρ καθ’ ἡμᾶσ παραλίασ εὐδαίμων ἐστὶν ἡ πλείστη σφόδρα, καὶ μάλιστα ἡ Κυρηναία καὶ ἡ περὶ Καρχηδόνα [μέχρι] Μαυρουσίων καὶ τῶν Ἡρακλείων στηλῶν· οἰκεῖται δὲ μετρίωσ καὶ ἡ παρωκεανῖτισ, ἡ δὲ μέση φαύλωσ ἡ τὸ σίλφιον φέρουσα, ἔρημοσ ἡ πλείστη καὶ τραχεῖα καὶ ἀμμώδησ. τὸ δ’ αὐτὸ πέπονθε καὶ ἡ ἐπ’ εὐθείασ ταύτῃ διά τε τῆσ Αἰθιοπίασ διήκουσα τῆσ τε Τρωγλοδυτικῆσ καὶ τῆσ Ἀραβίασ καὶ τῆσ Γεδρωσίασ τῆσ τῶν Ἰχθυοφάγων. νέμεται δ’ ἔθνη τὴν Λιβύην τὰ πλεῖστα ἄγνωστα· οὐ πολλὴν γὰρ ἐφοδεύεσθαι συμβαίνει στρατοπέδοισ οὐδ’ ἀλλοφύλοισ ἀνδράσιν, οἱ δ’ ἐπιχώριοι καὶ ὀλίγοι παρ’ ἡμᾶσ ἀφικνοῦνται πόρρωθεν, καὶ οὐ πιστὰ οὐδὲ πάντα λέγουσιν· ὅμωσ δ’ οὖν τὰ λεγόμενα τοιαῦτά ἐστι. τοὺσ μὲν μεσημβρινωτάτουσ Αἰθίοπασ προσαγορεύουσι, τοὺσ δ’ ὑπὸ τούτοισ τοὺσ πλείστουσ Γαράμαντασ καὶ Φαρουσίουσ καὶ Νιγρίτασ, τοὺσ δ’ ἔτι ὑπὸ τούτοισ Γαιτούλουσ, τοὺσ δὲ τῆσ θαλάττησ ἐγγὺσ ἢ καὶ ἁπτομένουσ αὐτῆσ πρὸσ Αἰγύπτῳ μὲν Μαρμαρίδασ μέχρι τῆσ Κυρηναίασ, ὑπὲρ δὲ ταύτησ καὶ τῶν Σύρτεων Ψύλλουσ καὶ Νασαμῶνασ καὶ τῶν Γαιτούλων τινάσ, εἶτ’ Ἀσβύστασ καὶ Βυζακίουσ μέχρι τῆσ Καρχηδονίασ. πολλὴ δ’ ἐστὶν ἡ Καρχηδονία· συνάπτουσι δ’ οἱ νομάδεσ αὐτῇ· τούτων δὲ τοὺσ γνωριμωτάτουσ τοὺσ μὲν Μασυλιεῖσ τοὺσ δὲ Μασαισυλίουσ προσαγορεύουσιν· ὕστατοι δ’ εἰσὶ Μαυρούσιοι. πᾶσα δ’ ἡ ἀπὸ Καρχηδόνοσ μέχρι στηλῶν ἐστιν εὐδαίμων, θηριοτρόφοσ δέ, ὥσπερ καὶ ἡ μεσόγαια πᾶσα. οὐκ ἀπεικὸσ δὲ καὶ νομάδασ λεχθῆναί τινασ αὐτῶν, οὐ δυναμένουσ γεωργεῖν διὰ τὸ πλῆθοσ τῶν θηρίων τὸ παλαιόν· οἱ δὲ νῦν ἅμα τῇ ἐμπειρίᾳ τῆσ θήρασ διαφέροντεσ, καὶ τῶν Ῥωμαίων προσλαμβανόντων πρὸσ τοῦτο διὰ τὴν σπουδὴν τὴν περὶ τὰσ θηριομαχίασ, ἀμφοτέρων περιγίνονται καὶ τῶν θηρίων καὶ τῆσ γεωργίασ. τοσαῦτα καὶ περὶ τῶν ἠπείρων λέγομεν. λοιπὸν εἰπεῖν περὶ τῶν κλιμάτων, ὅπερ καὶ αὐτὸ ἔχει καθολικὴν ὑποτύπωσιν, ὁρμηθεῖσιν ἐκ τῶν γραμμῶν ἐκείνων, ἃ στοιχεῖα ἐκαλέσαμεν, λέγω δὲ τῆσ τε τὸ μῆκοσ ἀφοριζούσησ τὸ μέγιστον καὶ τῆσ τὸ πλάτοσ, μάλιστα δὲ τῆσ τὸ πλάτοσ.

τοῖσ μὲν οὖν ἀστρονομικοῖσ ἐπὶ πλέον τοῦτο ποιητέον, καθάπερ Ἵππαρχοσ ἐποίησεν. ἀνέγραψε γάρ, ὡσ αὐτόσ φησι, τὰσ γινομένασ ἐν τοῖσ οὐρανίοισ διαφορὰσ καθ’ ἕκαστον τῆσ γῆσ τόπον τῶν ἐν τῷ καθ’ ἡμᾶσ τεταρτημορίῳ τεταγμένων, λέγω δὲ τῶν ἀπὸ τοῦ ἰσημερινοῦ μέχρι τοῦ βορείου πόλου. τοῖσ δὲ γεωγραφοῦσιν οὔτε τῶν ἔξω τῆσ καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένησ φροντιστέον, οὔτ’ ἐν αὐτοῖσ [τοῖσ] τῆσ οἰκουμένησ μέρεσι τὰσ τοιαύτασ καὶ τοσαύτασ διαφορὰσ παραδεκτέον τῷ πολιτικῷ· περισκελεῖσ γάρ εἰσιν. ἀλλ’ ἀρκεῖ τὰσ σημειώδεισ καὶ ἁπλουστέρασ ἐκθέσθαι τῶν ὑπ’ αὐτοῦ λεχθεισῶν, ὑποθεμένοισ, ὥσπερ ἐκεῖνοσ, εἶναι τὸ μέγεθοσ τῆσ γῆσ σταδίων εἴκοσι πέντε μυριάδων καὶ δισχιλίων, ὡσ καὶ Ἐρατοσθένησ ἀποδίδωσιν· οὐ μεγάλη γὰρ παρὰ τοῦτ’ ἔσται διαφορὰ πρὸσ τὰ φαινόμενα ἐν τοῖσ μεταξὺ τῶν οἰκήσεων διαστήμασιν. εἰ δή τισ εἰσ τριακόσια ἑξήκοντα τμήματα τέμοι τὸν μέγιστον τῆσ γῆσ κύκλον, ἔσται ἑπτακοσίων σταδίων ἕκαστον τῶν τμημάτων· τούτῳ δὴ χρῆται μέτρῳ πρὸσ τὰ διαστήματα [τὰ] ἐν τῷ λεχθέντι διὰ Μερόησ μεσημβρινῷ λαμβάνεσθαι μέλλοντα. ἐκεῖνοσ μὲν δὴ ἄρχεται ἀπὸ τῶν ἐν τῷ ἰσημερινῷ οἰκούντων, καὶ λοιπὸν ἀεὶ δι’ ἑπτακοσίων σταδίων τὰσ ἐφεξῆσ οἰκήσεισ ἐπιὼν κατὰ τὸν λεχθέντα μεσημβρινὸν πειρᾶται λέγειν τὰ παρ’ ἑκάστοισ φαινόμενα· ἡμῖν δ’ οὐκ ἐντεῦθεν ἀρκτέον. καὶ γὰρ εἰ οἰκήσιμα ταῦτά ἐστιν, ὥσπερ οἰόνταί τινεσ, ἰδία γέ τισ οἰκουμένη αὕτη ἐστί, διὰ μέσησ τῆσ ἀοικήτου διὰ καῦμα στενὴ τεταμένη, οὐκ οὖσα μέροσ τῆσ καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένησ· ὁ δὲ γεωγράφοσ ἐπισκοπεῖ ταύτην μόνην τὴν καθ’ ἡμᾶσ οἰκουμένην. αὕτη δ’ ἀφορίζεται πέρασι νοτίῳ μὲν τῷ διὰ τῆσ Κινναμωμοφόρου παραλλήλῳ, βορείῳ δὲ τῷ διὰ Ιἔρνησ· οὔτε δὲ τὰσ τοσαύτασ οἰκήσεισ ἐπιτέον ὅσασ ὑπαγορεύει τὸ λεχθὲν μεταξὺ διάστημα, οὔτε πάντα τὰ φαινόμενα θετέον, μεμνημένοισ τοῦ γεωγραφικοῦ σχήματοσ. ἀρκτέον δ’, ὥσπερ Ἵππαρχοσ, ἀπὸ τῶν νοτίων μερῶν. φησὶ δὴ τοῖσ οἰκοῦσιν ἐπὶ τῷ διὰ τῆσ Κινναμωμοφόρου παραλλήλῳ, ὃσ ἀπέχει τῆσ Μερόησ τρισχιλίουσ σταδίουσ πρὸσ νότον, τούτου δ’ ὁ ἰσημερινὸσ ὀκτακισχιλίουσ καὶ ὀκτακοσίουσ, εἶναι τὴν οἴκησιν ἐγγυτάτω μέσην τοῦ τε ἰσημερινοῦ καὶ τοῦ θερινοῦ τροπικοῦ τοῦ κατὰ Συήνην·

ἀπέχειν γὰρ τὴν Συήνην πεντακισχιλίουσ τῆσ Μερόησ· παρὰ δὲ τούτοισ πρώτοισ τὴν μικρὰν ἄρκτον ὅλην ἐν τῷ ἀρκτικῷ περιέχεσθαι καὶ ἀεὶ φαίνεσθαι· τὸν γὰρ ἐπ’ ἄκρασ τῆσ οὐρᾶσ λαμπρὸν ἀστέρα, νοτιώτατον ὄντα, ἐπ’ αὐτοῦ ἱδρῦσθαι τοῦ ἀρκτικοῦ κύκλου ὥστ’ ἐφάπτεσθαι τοῦ ὁρίζοντοσ. τῷ δὲ λεχθέντι μεσημβρινῷ παράλληλόσ πωσ παράκειται ἑώθεν ὁ Ἀράβιοσ κόλποσ· τούτου δ’ ἔκβασισ εἰσ τὸ ἔξω πέλαγοσ ἡ Κινναμωμοφόροσ ἐστίν, ἐφ’ ἧσ ἡ τῶν ἐλεφάντων γέγονε θήρα τὸ παλαιόν. ἐκπίπτει δ’ ὁ παράλληλοσ οὗτοσ τῇ μὲν ἐπὶ τοὺσ νοτιωτέρουσ μικρὸν τῆσ Ταπροβάνησ ἢ ἐπὶ τοὺσ ἐσχάτουσ οἰκοῦντασ, τῇ δ’ ἐπὶ τὰ νοτιώτατα τῆσ Λιβύησ. τοῖσ δὲ κατὰ Μερόην καὶ Πτολεμαί̈δα τὴν ἐν τῇ Τρωγλοδυτικῇ ἡ μεγίστη ἡμέρα ὡρῶν ἰσημερινῶν ἐστι τρισκαίδεκα·

ἔστι δ’ αὕτη ἡ οἴκησισ μέση πωσ τοῦ τε ἰσημερινοῦ καὶ τοῦ δι’ Ἀλεξανδρείασ παρὰ χιλίουσ καὶ ὀκτακοσίουσ τοὺσ πλεονάζοντασ πρὸσ τῷ ἰσημερινῷ· διήκει δ’ ὁ διὰ Μερόησ παράλληλοσ τῇ μὲν δι’ ἀγνωρίστων μερῶν, τῇ δὲ διὰ τῶν ἄκρων τῆσ Ἰνδικῆσ. ἐν δὲ Συήνῃ καὶ Βερενίκῃ τῇ ἐν τῷ Ἀραβίῳ κόλπῳ καὶ τῇ Τρωγλοδυτικῇ κατὰ θερινὰσ τροπὰσ ὁ ἥλιοσ κατὰ κορυφῆσ γίνεται, ἡ δὲ μακροτάτη ἡμέρα ὡρῶν ἰσημερινῶν ἐστι τρισκαίδεκα καὶ ἡμιωρίου, ἐν δὲ τῷ ἀρκτικῷ φαίνεται καὶ ἡ μεγάλη ἄρκτοσ ὅλη σχεδόν τι πλὴν τῶν σκελῶν καὶ τοῦ ἄκρου τῆσ οὐρᾶσ καὶ ἑνὸσ τῶν ἐν τῷ πλινθίῳ ἀστέρων. ὁ δὲ διὰ Συήνησ παράλληλοσ τῇ μὲν διὰ τῆσ τῶν Ἰχθυοφάγων τῶν κατὰ τὴν Γεδρωσίαν καὶ τῆσ Ἰνδικῆσ διήκει, τῇ δὲ διὰ τῶν νοτιωτέρων Κυρήνησ πεντακισχιλίοισ σταδίοισ παρὰ μικρόν. ἅπασι δὲ τοῖσ μεταξὺ κειμένοισ τοῦ τε τροπικοῦ καὶ τοῦ ἰσημερινοῦ κύκλου μεταπίπτουσιν αἱ σκιαὶ ἐφ’ ἑκάτερα, πρόσ τε ἄρκτουσ καὶ μεσημβρίαν, τοῖσ δ’ ἀπὸ Συήνησ ἐκ τοῦ θερινοῦ τροπικοῦ πρὸσ ἄρκτουσ πίπτουσιν αἱ σκιαὶ κατὰ μεσημβρίαν·

καλοῦνται δ’ οἱ μὲν ἀμφίσκιοι οἱ δ’ ἑτερόσκιοι. ἔστι δέ τισ καὶ ἄλλη διαφορὰ τοῖσ ὑπὸ τῷ τροπικῷ, ἣν προείπομεν ἐν τῷ περὶ τῶν ζωνῶν λόγῳ. αὐτή τε γάρ ἐστιν δίαμμοσ καὶ σιλφιοφόροσ καὶ ξηρά, τῶν νοτιωτέρων μερῶν εὐύδρων τε καὶ εὐκάρπων ὄντων. ἐν δὲ τοῖσ [τοῦ] δι’ Ἀλεξανδρείασ καὶ Κυρήνησ νοτιωτέροισ ὅσον τετρακοσίοισ σταδίοισ, ὅπου ἡ μεγίστη ἡμέρα ὡρῶν ἐστιν ἰσημερινῶν δεκατεττάρων, κατὰ κορυφὴν γίνεται ὁ ἀρκτοῦροσ μικρὸν ἐκκλίνων πρὸσ νότον.

ἐν δὲ τῇ Ἀλεξανδρείᾳ ὁ γνώμων λόγον ἔχει πρὸσ τὴν ἰσημερινὴν σκιάν, ὃν ἔχει τὰ πέντε πρὸσ τρία. Καρχηδόνοσ δὲ νοτιώτεροί εἰσι χιλίοισ καὶ τριακοσίοισ σταδίοισ, εἴπερ ἐν Καρχηδόνι ὁ γνώμων λόγον ἔχει πρὸσ τὴν ἰσημερινὴν σκιάν, ὃν ἔχει τὰ ἕνδεκα πρὸσ τὰ ἑπτά. διήκει δ’ ὁ παράλληλοσ οὗτοσ τῇ μὲν διὰ Κυρήνησ καὶ τῶν νοτιωτέρων Καρχηδόνοσ ἐνακοσίοισ σταδίοισ μέχρι Μαυρουσίασ μέσησ, τῇ δὲ δι’ Αἰγύπτου καὶ Κοίλησ Συρίασ καὶ τῆσ ἄνω Συρίασ καὶ Βαβυλωνίασ καὶ Σουσιάδοσ Περσίδοσ Καρμανίασ Γεδρωσίασ τῆσ ἄνω μέχρι τῆσ Ἰνδικῆσ. ἐν δὲ τοῖσ περὶ Πτολεμαί̈δα τὴν ἐν τῇ Φοινίκῃ καὶ Σιδῶνα καὶ Τύρον ἡ μεγίστη ἡμέρα ἐστὶν ὡρῶν ἰσημερινῶν δεκατεττάρων καὶ τετάρτου·

βορειότεροι δ’ εἰσὶν οὗτοι Ἀλεξανδρείασ μὲν ὡσ χιλίοισ ἑξακοσίοισ σταδίοισ, Καρχηδόνοσ δὲ ὡσ ἑπτακοσίοισ. ἐν δὲ τῇ Πελοποννήσῳ καὶ περὶ τὰ μέσα τῆσ Ῥοδίασ καὶ περὶ Ξάνθον τῆσ Λυκίασ ἢ τὰ μικρῷ νοτιώτερα καὶ ἔτι τὰ Συρακοσίων νοτιώτερα τετρακοσίοισ σταδίοισ, ἐνταῦθα ἡ μεγίστη ἡμέρα ἐστὶν ὡρῶν ἰσημερινῶν δεκατεττάρων καὶ ἡμίσουσ· ἀπέχουσι δ’ οἱ τόποι οὗτοι Ἀλεξανδρείασ μὲν τρισχιλίουσ ἑξακοσίουσ τετταράκοντα . . . · διήκει δ’ ὁ παράλληλοσ οὗτοσ κατ’ Ἐρατοσθένη διὰ Καρίασ Λυκαονίασ Καταονίασ Μηδίασ Κασπίων πυλῶν Ἰνδῶν τῶν κατὰ Καύκασον. ἐν δὲ τοῖσ περὶ Ἀλεξάνδρειαν μέρεσι τῆσ Τρῳάδοσ, κατ’ Ἀμφίπολιν καὶ Ἀπολλωνίαν τὴν ἐν Ἠπείρῳ, καὶ τοὺσ Ῥώμησ μὲν νοτιωτέρουσ βορειοτέρουσ δὲ Νεαπόλεωσ, ἡ μεγίστη ἡμέρα ἐστὶν ὡρῶν ἰσημερινῶν δεκαπέντε ἀπέχει δὲ ὁ παράλληλοσ οὗτοσ τοῦ μὲν δι’ Ἀλεξανδρείασ τῆσ πρὸσ Αἰγύπτῳ ὡσ ἑπτακισχιλίουσ σταδίουσ πρὸσ ἄρκτον, τοῦ δ’ ἰσημερινοῦ ὑπὲρ δισμυρίουσ ὀκτακισχιλίουσ ὀκτακοσίουσ, τοῦ δὲ διὰ Ῥόδου τρισχιλίουσ τετρακοσίουσ, πρὸσ νότον δὲ Βυζαντίου καὶ Νικαίασ καὶ τῶν περὶ Μασσαλίαν χιλίουσ πεντακοσίουσ, μικρὸν δ’ ἀρκτικώτερόσ ἐστιν ὁ διὰ Λυσιμαχείασ, ὅν φησιν Ἐρατοσθένησ διὰ Μυσίασ εἶναι καὶ Παφλαγονίασ καὶ τῶν περὶ Σινώπην καὶ Ὑρκανίαν καὶ Βάκτρα.

ἐν δὲ τοῖσ περὶ τὸ Βυζάντιον ἡ μεγίστη ἡμέρα ὡρῶν ἐστιν ἰσημερινῶν δεκαπέντε καὶ τετάρτου, ὁ δὲ γνώμων πρὸσ τὴν σκιὰν λόγον ἔχει ἐν τῇ θερινῇ τροπῇ ὃν τὰ ἑκατὸν εἴκοσι πρὸσ τετταράκοντα δύο λείποντα πέμπτῳ.

ἀπέχουσι δ’ οἱ τόποι οὗτοι τοῦ διὰ μέσησ τῆσ Ῥοδίασ περὶ τετρακισχιλίουσ καὶ ἐνακοσίουσ, τοῦ δ’ ἰσημερινοῦ ὡσ τρισμυρίουσ τριακοσίουσ. εἰσπλεύσασι δ’ εἰσ τὸν Πόντον καὶ προελθοῦσιν ἐπὶ τὰσ ἄρκτουσ ὅσον χιλίουσ καὶ τετρακοσίουσ ἡ μεγίστη ἡμέρα γίνεται ὡρῶν ἰσημερινῶν δεκαπέντε καὶ ἡμίσουσ ἀπέχουσι δ’ οἱ τόποι οὗτοι ἴσον ἀπό τε τοῦ πόλου καὶ τοῦ ἰσημερινοῦ κύκλου, καὶ ὁ ἀρκτικὸσ κύκλοσ κατὰ κορυφὴν αὐτοῖσ ἐστιν, ἐφ’ οὗ κεῖται ὅ τ’ ἐν τῷ τραχήλῳ τῆσ Κασσιεπείασ καὶ ὁ ἐν τῷ δεξιῷ ἀγκῶνι τοῦ Περσέωσ μικρῷ βορειότεροσ ὤν. ἔν τε τοῖσ ἀπέχουσι Βυζαντίου πρὸσ ἄρκτον ὅσον τρισχιλίουσ ὀκτακοσίουσ ἡ μεγίστη ἡμέρα ἐστὶν ὡρῶν ἰσημερινῶν δεκαέξ·

ἡ οὖν δὴ Κασσιέπεια ἐν τῷ ἀρκτικῷ φέρεται. εἰσὶ δ’ οἱ τόποι οὗτοι περὶ Βορυσθένη καὶ τῆσ Μαιώτιδοσ τὰ νότια· ἀπέχουσι δὲ τοῦ ἰσημερινοῦ περὶ τρισμυρίουσ τετρακισχιλίουσ ἑκατόν. ὁ δὲ κατὰ τὰσ ἄρκτουσ τόποσ τοῦ ὁρίζοντοσ ἐν ὅλαισ σχεδόν τι ταῖσ θεριναῖσ νυξὶ παραυγάζεται ὑπὸ τοῦ ἡλίου ἀπὸ δύσεωσ ἑώσ καὶ ἀνατολῆσ ἀντιπεριισταμένου τοῦ φωτόσ. ὁ γὰρ θερινὸσ τροπικὸσ ἀπέχει ἀπὸ τοῦ ὁρίζοντοσ ἑνὸσ ζωδίου ἥμισυ καὶ δωδέκατον· τοσοῦτον οὖν καὶ ὁ ἥλιοσ ἀφίσταται τοῦ ὁρίζοντοσ κατὰ τὸ μεσονύκτιον. καὶ παρ’ ἡμῖν δὲ τοσοῦτον τοῦ ὁρίζοντοσ ἀποσχὼν πρὸ τοῦ ὄρθρου καὶ μετὰ τὴν ἑσπέραν ἤδη καταυγάζει τὸν περὶ τὴν ἀνατολὴν ἢ τὴν δύσιν ἀέρα. ἐν δὲ ταῖσ χειμεριναῖσ ὁ ἥλιοσ τὸ πλεῖστον μετεωρίζεται πήχεισ ἐννέα. φησὶ δ’ Ἐρατοσθένησ τούτουσ τῆσ Μερόησ διέχειν μικρῷ πλείουσ ἢ δισμυρίουσ τρισχιλίουσ. διὰ γὰρ Ἑλλησπόντου εἶναι μυρίουσ ὀκτακισχιλίουσ, εἶτα πεντακισχιλίουσ εἰσ Βυρυσθένη. ἐν δὲ τοῖσ ἀπέχουσι τοῦ Βυζαντίου σταδίουσ περὶ ἑξακισχιλίουσ τριακοσίουσ, βορειοτέροισ οὖσι τῆσ Μαιώτιδοσ, κατὰ τὰσ χειμερινὰσ ἡμέρασ μετεωρίζεται τὸ πλεῖστον ὁ ἥλιοσ ἐπὶ πήχεισ ἕξ, ἡ δὲ μεγίστη ἡμέρα ἐστὶν ὡρῶν ἰσημερινῶν δεκαεπτά. τὰ δ’ ἐπέκεινα ἤδη πλησιάζοντα τῇ ἀοικήτῳ διὰ ψῦχοσ οὐκέτι χρήσιμα τῷ γεωγράφῳ ἐστίν.

ὁ δὲ βουλόμενοσ καὶ ταῦτα μαθεῖν καὶ ὅσα ἄλλα τῶν οὐρανίων Ἵππαρχοσ μὲν εἴρηκεν ἡμεῖσ δὲ παραλείπομεν διὰ τὸ τρανότερα εἶναι τῆσ νῦν προκειμένησ πραγματείασ, παρ’ ἐκείνου λαμβανέτω. τρανότερα δ’ ἐστὶ καὶ τὰ περὶ τῶν περισκίων καὶ ἀμφισκίων καὶ ἑτεροσκίων, ἅ φησι Ποσειδώνιοσ. ὅμωσ γε καὶ τούτων τό γε τοσοῦτον ἐπιμνηστέον ὥστε τὴν ἐπίνοιαν διασαφῆσαι καὶ πῆ χρήσιμον πρὸσ τὴν γεωγραφίαν καὶ πῆ ἄχρηστον. ἐπεὶ δὲ περὶ τῶν ἀφ’ ἡλίου σκιῶν ὁ λόγοσ ἐστίν, ὁ δ’ ἥλιοσ πρὸσ αἴσθησιν κατὰ παραλλήλου φέρεται καθ’ οὗ καὶ ὁ κόσμοσ, παρ’ οἷσ καθ’ ἑκάστην κόσμου περιστροφὴν ἡμέρα γίνεται καὶ νύξ, ὅτε μὲν ὑπὲρ γῆσ τοῦ ἡλίου φερομένου ὅτε δ’ ὑπὸ γῆν, παρὰ τούτοισ οἵ τε ἀμφίσκιοι ἐπινοοῦνται καὶ οἱ ἑτερόσκιοι. ἀμφίσκιοι μὲν ὅσοι κατὰ μέσον ἡμέρασ τοτὲ μὲν ἐπὶ τάδε πιπτούσασ ἔχουσι τὰσ σκιάσ, ὅταν ὁ ἥλιοσ ἀπὸ μεσημβρίασ τῷ γνώμονι προσπίπτῃ τῷ ὀρθῷ πρὸσ τὸ ὑποκείμενον ἐπίπεδον, τοτὲ δ’ εἰσ τοὐναντίον, ὅταν ὁ ἥλιοσ εἰσ τοὐναντίον περιστῇ τοῦτο δὲ συμβέβηκε μόνοισ τοῖσ μεταξὺ τῶν τροπικῶν οἰκοῦσιν, ἑτερόσκιοι δ’ ὅσοισ ἢ ἐπὶ τὴν ἄρκτον ἀεὶ πίπτουσιν ὥσπερ ἡμῖν, ἢ ἐπὶ τὰ νότια ὥσπερ τοῖσ ἐν τῇ ἑτέρᾳ εὐκράτῳ ζώνῃ οἰκοῦσι· τοῦτο δὲ συμβαίνει πᾶσι τοῖσ ἐλάττονα ἔχουσι τοῦ τροπικοῦ τὸν ἀρκτικόν. ὅταν δὲ τὸν αὐτὸν ἢ μείζονα, ἀρχὴ τῶν περισκίων ἐστὶ μέχρι τῶν οἰκούντων ὑπὸ τῷ πόλῳ. τοῦ γὰρ ἡλίου καθ’ ὅλην τὴν τοῦ κόσμου περιστροφὴν ὑπὲρ γῆσ φερομένου, δῆλον ὅτι καὶ ἡ σκιὰ κύκλῳ περιενεχθήσεται περὶ τὸν γνώμονα· καθ’ ὃ δὴ καὶ περισκίουσ αὐτοὺσ ἐκάλεσεν, οὐδὲν ὄντασ πρὸσ τὴν γεωγραφίαν· οὐ γάρ ἐστιν οἰκήσιμα ταῦτα τὰ μέρη διὰ ψῦχοσ, ὥσπερ ἐν τοῖσ πρὸσ Πυθέαν λόγοισ εἰρήκαμεν. ὥστ’ οὐδὲ τοῦ μεγέθουσ τῆσ ἀοικήτου ταύτησ φροντιστέον ἐκ τοῦ λαβεῖν, ὅτι οἱ ἔχοντεσ ἀρκτικὸν τὸν τροπικὸν ὑποπεπτώκασι τῷ γραφομένῳ κύκλῳ ὑπὸ τοῦ πόλου τοῦ ζωδιακοῦ κατὰ τὴν τοῦ κόσμου περιστροφήν, ὑποκειμένου τοῦ μεταξὺ διαστήματοσ τοῦ τε ἰσημερινοῦ καὶ τοῦ τροπικοῦ τεττάρων ἑξηκοστῶν τοῦ μεγίστου κύκλου.

상위

Geography (지리학)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION