헬라어 문장 검색 - ΠλατόΠαρμενί3́

(플라톤, Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Συμποσίον)

δοκῶ μοι περὶ ὧν πυνθάνεσθε οὐκ ἀμελέτητοσ εἶναι. καὶ γὰρ ἐτύγχανον πρῴην εἰσ ἄστυ οἴκοθεν ἀνιὼν Φαληρόθεν· τῶν οὖν γνωρίμων τισ ὄπισθεν κατιδών με πόρρωθεν ἐκάλεσε, καὶ παίζων ἅμα τῇ κλήσει, "ὦ Φαληρεύσ," ἔφη, "οὗτοσ Ἀπολλόδωροσ, οὐ περιμένεισ; κἀγὼ ἐπιστὰσ περιέμεινα. καὶ ὅσ, "Ἀπολλόδωρε," ἔφη, "καὶ μὴν καὶ ἔναγχόσ σε ἐζήτουν βουλόμενοσ διαπυθέσθαι τὴν Ἀγάθωνοσ συνουσίαν καὶ Σωκράτουσ καὶ Ἀλκιβιάδου καὶ τῶν ἄλλων τῶν τότε ἐν τῷ συνδείπνῳ παραγενομένων, περὶ τῶν ἐρωτικῶν λόγων τίνεσ ἦσαν· ἄλλοσ γάρ τίσ μοι διηγεῖτο ἀκηκοὼσ Φοίνικοσ τοῦ Φιλίππου, ἔφη δὲ καὶ σὲ εἰδέναι.

ἀλλὰ γὰρ οὐδὲν εἶχε σαφὲσ λέγειν. σὺ οὖν μοι διήγησαι· δικαιότατοσ γὰρ εἶ τοὺσ τοῦ ἑταίρου λόγουσ ἀπαγγέλλειν. πρότερον δέ μοι," ἦ δ’ ὅσ, "εἰπέ, σὺ αὐτὸσ παρεγένου τῇ συνουσίᾳ ταύτῃ ἢ οὔ; κἀγὼ εἶπον ὅτι "παντάπασιν ἐοίκέ σοι οὐδὲν διηγεῖσθαι σαφὲσ ὁ διηγούμενοσ, εἰ νεωστὶ ἡγῇ τὴν συνουσίαν γεγονέναι ταύτην ἣν ἐρωτᾷσ, ὥστε καὶ ἐμὲ παραγενέσθαι. " "ἐγώ γε δή," ἔφη.

"πόθεν, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ Γλαύκων; οὐκ οἶσθ’ ὅτι πολλῶν ἐτῶν Ἀγάθων ἐνθάδε οὐκ ἐπιδεδήμηκεν, ἀφ’ οὗ δ’ ἐγὼ Σωκράτει συνδιατρίβω καὶ ἐπιμελὲσ πεποίημαι ἑκάστησ ἡμέρασ εἰδέναι ὅτι ἂν λέγῃ ἢ πράττῃ, οὐδέπω τρία ἔτη ἐστίν; πρὸ τοῦ δὲ περιτρέχων ὅπῃ τύχοιμι καὶ οἰόμενοσ τὶ ποιεῖν ἀθλιώτεροσ ἦ ὁτουοῦν, οὐχ ἧττον ἢ σὺ νυνί, οἰόμενοσ δεῖν πάντα μᾶλλον πράττειν ἢ φιλοσοφεῖν.

" καὶ ὅσ, "μὴ σκῶπτ’," ἔφη, "ἀλλ’ εἰπέ μοι πότε ἐγένετο ἡ συνουσία αὕτη. " κἀγὼ εἶπον ὅτι "παίδων ὄντων ἡμῶν ἔτι, ὅτε τῇ πρώτῃ τραγῳδίᾳ ἐνίκησεν Ἀγάθων, τῇ ὑστεραίᾳ ἢ ᾗ τὰ ἐπινίκια ἔθυεν αὐτόσ τε καὶ οἱ χορευταί. " "πάνυ," ἔφη, "ἄρα πάλαι, ὡσ ἐοίκεν. ἀλλὰ τίσ σοι διηγεῖτο; ἢ αὐτὸσ Σωκράτησ; "οὐ μὰ τὸν Δία," ἦν δ’ ἐγώ, "ἀλλ’ ὅσπερ Φοίνικι.

Ἀριστόδημοσ ἦν τισ, Κυδαθηναιεύσ, σμικρόσ, ἀνυπόδητοσ ἀεί· παρεγεγόνει δ’ ἐν τῇ συνουσίᾳ, Σωκράτουσ ἐραστὴσ ὢν ἐν τοῖσ μάλιστα τῶν τότε, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ. οὐ μέντοι ἀλλὰ καὶ Σωκράτη γε ἔνια ἤδη ἀνηρόμην ὧν ἐκείνου ἤκουσα, καί μοι ὡμολόγει καθάπερ ἐκεῖνοσ διηγεῖτο. " "τί οὖν," ἔφη, "οὐ διηγήσω μοι; πάντωσ δὲ ἡ ὁδὸσ ἡ εἰσ ἄστυ ἐπιτηδεία πορευομένοισ καὶ λέγειν καὶ ἀκούειν. οὕτω δὴ ἰόντεσ ἅμα τοὺσ λόγουσ περὶ αὐτῶν ἐποιούμεθα, ὥστε, ὅπερ ἀρχόμενοσ εἶπον, οὐκ ἀμελετήτωσ ἔχω.

εἰ οὖν δεῖ καὶ ὑμῖν διηγήσασθαι, ταῦτα χρὴ ποιεῖν.

καὶ γὰρ ἔγωγε καὶ ἄλλωσ, ὅταν μέν τινασ περὶ φιλοσοφίασ λόγουσ ἢ αὐτὸσ ποιῶμαι ἢ ἄλλων ἀκούω, χωρὶσ τοῦ οἰέσθαι ὠφελεῖσθαι ὑπερφυῶσ ὡσ χαίρω· ὅταν δὲ ἄλλουσ τινάσ, ἄλλωσ τε καὶ τοὺσ ὑμετέρουσ τοὺσ τῶν πλουσίων καὶ χρηματιστικῶν, αὐτόσ τε ἄχθομαι ὑμᾶσ τε τοὺσ ἑταίρουσ ἐλεῶ, ὅτι οἰέσθε τὶ ποιεῖν οὐδὲν ποιοῦντεσ. καὶ ἴσωσ αὖ ὑμεῖσ ἐμὲ ἡγεῖσθε κακοδαίμονα εἶναι, καὶ οἰόμαι ὑμᾶσ ἀληθῆ οἰέσθαι·

ἐγὼ μέντοι ὑμᾶσ οὐκ οἰόμαι ἀλλ’ εὖ οἶδα. ἀεὶ ὅμοιοσ εἶ, ὦ Ἀπολλόδωρε· ἀεὶ γὰρ σαυτόν τε κακηγορεῖσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ, καὶ δοκεῖσ μοι ἀτεχνῶσ πάντασ ἀθλίουσ ἡγεῖσθαι πλὴν Σωκράτουσ, ἀπὸ σαυτοῦ ἀρξάμενοσ. καὶ ὁπόθεν ποτὲ ταύτην τὴν ἐπωνυμίαν ἔλαβεσ τὸ μαλακὸσ καλεῖσθαι, οὐκ οἶδα ἔγωγε· ἐν μὲν γὰρ τοῖσ λόγοισ ἀεὶ τοιοῦτοσ εἶ, σαυτῷ τε καὶ τοῖσ ἄλλοισ ἀγριαίνεισ πλὴν Σωκράτουσ. ὦ φίλτατε, καὶ δῆλόν γε δὴ ὅτι οὕτω διανοούμενοσ καὶ περὶ ἐμαυτοῦ καὶ περὶ ὑμῶν μαίνομαι καὶ παραπαίω;

οὐκ ἄξιον περὶ τούτων, Ἀπολλόδωρε, νῦν ἐρίζειν· ἀλλ’ ὅπερ ἐδεόμεθά σου, μὴ ἄλλωσ ποιήσῃσ, ἀλλὰ διήγησαι τίνεσ ἦσαν οἱ λόγοι. ἐξ ἀρχῆσ ὑμῖν ὡσ ἐκεῖνοσ διηγεῖτο καὶ ἐγὼ πειράσομαι διηγήσασθαι.

ἔφη γάρ οἱ Σωκράτη ἐντυχεῖν λελουμένον τε καὶ τὰσ βλαύτασ ὑποδεδεμένον, ἃ ἐκεῖνοσ ὀλιγάκισ ἐποίει·

καὶ ἐρέσθαι αὐτὸν ὅποι ἰοί οὕτω καλὸσ γεγενημένοσ. καὶ τὸν εἰπεῖν ὅτι ἐπὶ δεῖπνον εἰσ Ἀγάθωνοσ.

χθὲσ γὰρ αὐτὸν διέφυγον τοῖσ ἐπινικίοισ, φοβηθεὶσ τὸν ὄχλον· ὡμολόγησα δ’ εἰσ τήμερον παρέσεσθαι. ταῦτα δὴ ἐκαλλωπισάμην, ἵνα καλὸσ παρὰ καλὸν ἰώ. ἔχεισ πρὸσ τὸ ἐθέλειν ἂν ἰέναι ἄκλητοσ ἐπὶ δεῖπνον;

κἀγώ, ἔφη, εἶπον ὅτι οὕτωσ ὅπωσ ἂν σὺ κελεύῃσ.

ἕπου τοίνυν, ἔφη, ἵνα καὶ τὴν παροιμίαν διαφθείρωμεν μεταβαλόντεσ, ὡσ ἄρα καὶ Ἀγάθων’ ἐπὶ δαῖτασ ἰάσιν αὐτόματοι ἀγαθοί.

Ὅμηροσ μὲν γὰρ κινδυνεύει οὐ μόνον διαφθεῖραι ἀλλὰ καὶ ὑβρίσαι εἰσ ταύτην τὴν παροιμίαν· τὰ πολεμικά, τὸν δὲ Μενέλεων "μαλθακὸν αἰχμητήν," θυσίαν ποιουμένου καὶ ἑστιῶντοσ τοῦ Ἀγαμέμνονοσ ἄκλητον ἐποίησεν ἐλθόντα τὸν Μενέλεων ἐπὶ τὴν θοίνην, χείρω ὄντα ἐπὶ τὴν τοῦ ἀμείνονοσ.

ταῦτ’ ἀκούσασ εἰπεῖν ἔφη ἴσωσ μέντοι κινδυνεύσω καὶ ἐγὼ οὐχ ὡσ σὺ λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλὰ καθ’ Ὅμηρον φαῦλοσ ὢν ἐπὶ σοφοῦ ἀνδρὸσ ἰέναι θοίνην ἄκλητοσ.

ἥκειν, ἀλλ’ ὑπὸ σοῦ κεκλημένοσ.

"σύν τε δύ’," ἔφη, "ἐρχομένω πρὸ ὁδοῦ" βουλευσόμεθα ὅτι ἐροῦμεν.

ἀλλ’ ἰώμεν. τοιαῦτ’ ἄττα σφᾶσ ἔφη διαλεχθέντασ ἰέναι.

τὸν οὖν Σωκράτη ἑαυτῷ πωσ προσέχοντα τὸν νοῦν κατὰ τὴν ὁδὸν πορεύεσθαι ὑπολειπόμενον, καὶ περιμένοντοσ οὗ κελεύειν προϊέναι εἰσ τὸ πρόσθεν. ἐπειδὴ δὲ γενέσθαι ἐπὶ τῇ οἰκίᾳ τῇ Ἀγάθωνοσ, ἀνεῳγμένην καταλαμβάνειν τὴν θύραν, καί τι ἔφη αὐτόθι γελοῖον παθεῖν. οἷ μὲν γὰρ εὐθὺσ παῖδά τινα τῶν ἔνδοθεν ἀπαντήσαντα ἄγειν οὗ κατέκειντο οἱ ἄλλοι, καὶ καταλαμβάνειν ἤδη μέλλοντασ δειπνεῖν· εὐθὺσ δ’ οὖν ὡσ ἰδεῖν τὸν Ἀγάθωνα, ὦ, φάναι, Ἀριστόδημε, εἰσ καλὸν ἥκεισ ὅπωσ συνδειπνήσῃσ·

εἰ δ’ ἄλλου τινὸσ ἕνεκα ἦλθεσ, εἰσ αὖθισ ἀναβαλοῦ, ὡσ καὶ χθὲσ ζητῶν σε ἵνα καλέσαιμι, οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἦ ἰδεῖν. ἀλλὰ Σωκράτη ἡμῖν πῶσ οὐκ ἄγεισ; καὶ ἐγώ, ἔφη, μεταστρεφόμενοσ οὐδαμοῦ ὁρῶ Σωκράτη ἑπόμενον·

εἶπον οὖν ὅτι καὶ αὐτὸσ μετὰ Σωκράτουσ ἥκοιμι, κληθεὶσ ὑπ’ ἐκείνου δεῦρ’ ἐπὶ δεῖπνον. καλῶσ γ’, ἔφη, ποιῶν σύ·

ἀλλὰ ποῦ ἔστιν οὗτοσ; ὄπισθεν ἐμοῦ ἄρτι εἰσῄει·

ἀλλὰ θαυμάζω καὶ αὐτὸσ ποῦ ἂν εἰή. οὐ σκέψῃ, ἔφη, παῖ, φάναι τὸν Ἀγάθωνα, καὶ εἰσάξεισ Σωκράτη;

σὺ δ’, ἦ δ’ ὅσ, Ἀριστόδημε, παρ’ Ἐρυξίμαχον κατακλίνου. καὶ ἓ μὲν ἔφη ἀπονίζειν τὸν παῖδα ἵνα κατακέοιτο·

ἄλλον δέ τινα τῶν παίδων ἥκειν ἀγγέλλοντα ὅτι "Σωκράτησ οὗτοσ ἀναχωρήσασ ἐν τῷ τῶν γειτόνων προθύρῳ ἕστηκεν, κἀμοῦ καλοῦντοσ οὐκ ἐθέλει εἰσιέναι. ἄτοπόν γ’, ἔφη, λέγεισ·

οὔκουν καλεῖσ αὐτὸν καὶ μὴ ἀφήσεισ; καὶ ὃσ ἔφη εἰπεῖν μηδαμῶσ, ἀλλ’ ἐᾶτε αὐτόν.

ἔθοσ γάρ τι τοῦτ’ ἔχει· ἐνίοτε ἀποστὰσ ὅποι ἂν τύχῃ ἕστηκεν. ἥξει δ’ αὐτίκα, ὡσ ἐγὼ οἶμαι. μὴ οὖν κινεῖτε, ἀλλ’ ἐᾶτε. ἀλλ’ οὕτω χρὴ ποιεῖν, εἰ σοὶ δοκεῖ, ἔφη φάναι τὸν Ἀγάθωνα.

ἀλλ’ ἡμᾶσ, ὦ παῖδεσ, τοὺσ ἄλλουσ ἑστιᾶτε. ἄλλουσ, θεραπεύετε, ἵν’ ὑμᾶσ ἐπαινῶμεν.

μετὰ ταῦτα ἔφη σφᾶσ μὲν δειπνεῖν, τὸν δὲ Σωκράτη οὐκ εἰσιέναι.

τὸν οὖν Ἀγάθωνα πολλάκισ κελεύειν μεταπέμψασθαι τὸν Σωκράτη, ἓ δὲ οὐκ ἐᾶν. ἥκειν οὖν αὐτὸν οὐ πολὺν χρόνον ὡσ εἰώθει διατρίψαντα, ἀλλὰ μάλιστα σφᾶσ μεσοῦν δειπνοῦντασ. τὸν οὖν Ἀγάθωνα ‐ τυγχάνειν γὰρ ἔσχατον κατακείμενον μόνον ‐ δεῦρ’, ἔφη φάναι, Σώκρατεσ, παρ’ ἐμὲ κατάκεισο, ἵνα καὶ τοῦ σοφοῦ ἁπτόμενόσ σου ἀπολαύσω, ὅ σοι προσέστη ἐν τοῖσ προθύροισ. δῆλον γὰρ ὅτι ηὑρ͂εσ αὐτὸ καὶ ἔχεισ·

οὐ γὰρ ἂν προαπέστησ. καὶ τὸν Σωκράτη καθίζεσθαι καὶ εἰπεῖν ὅτι εὖ ἂν ἔχοι, φάναι, ὦ Ἀγάθων, εἰ τοιοῦτον εἰή ἡ σοφία ὥστ’ ἐκ τοῦ πληρεστέρου εἰσ τὸ κενώτερον ῥεῖν ἡμῶν, ἐὰν ἁπτώμεθα ἀλλήλων, ὥσπερ τὸ ἐν ταῖσ κύλιξιν ὕδωρ τὸ διὰ τοῦ ἐρίου ῥέον ἐκ τῆσ πληρεστέρασ εἰσ τὴν κενωτέραν.

εἰ γὰρ οὕτωσ ἔχει καὶ ἡ σοφία, πολλοῦ τιμῶμαι τὴν παρὰ σοὶ κατάκλισιν· οἶμαι γάρ με παρὰ σοῦ πολλῆσ καὶ καλῆσ σοφίασ πληρωθήσεσθαι.

ἡ μὲν γὰρ ἐμὴ φαύλη τισ ἂν εἰή, ἢ καὶ ἀμφισβητήσιμοσ ὥσπερ ὄναρ οὖσα, ἡ δὲ σὴ λαμπρά τε καὶ πολλὴν ἐπίδοσιν ἔχουσα, ἥ γε παρὰ σοῦ νέου ὄντοσ οὕτω σφόδρα ἐξέλαμψεν καὶ ἐκφανὴσ ἐγένετο πρῴην ἐν μάρτυσι τῶν Ἑλλήνων πλέον ἢ τρισμυρίοισ. ὑβριστὴσ εἶ, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, ὁ Ἀγάθων.

καὶ ταῦτα μὲν καὶ ὀλίγον ὕστερον διαδικασόμεθα ἐγώ τε καὶ σὺ περὶ τῆσ σοφίασ, δικαστῇ χρώμενοι τῷ Διονύσῳ· νῦν δὲ πρὸσ τὸ δεῖπνον πρῶτα τρέπου. μετὰ ταῦτα, ἔφη, κατακλινέντοσ τοῦ Σωκράτουσ καὶ δειπνήσαντοσ καὶ τῶν ἄλλων, σπονδάσ τε σφᾶσ ποιήσασθαι, καὶ ᾄσαντασ τὸν θεὸν καὶ τἆλλα τὰ νομιζόμενα, τρέπεσθαι πρὸσ τὸν πότον·

τὸν οὖν Παυσανίαν ἔφη λόγου τοιούτου τινὸσ κατάρχειν. εἰε͂ν, ἄνδρεσ, φάναι, τίνα τρόπον ῥᾷστα πιόμεθα; ἐγὼ μὲν οὖν λέγω ὑμῖν ὅτι τῷ ὄντι πάνυ χαλεπῶσ ἔχω ὑπὸ τοῦ χθὲσ πότου καὶ δέομαι ἀναψυχῆσ τινοσ ‐ οἶμαι δὲ καὶ ὑμῶν τοὺσ πολλούσ· οὖν τίνι τρόπῳ ἂν ὡσ ῥᾷστα πίνοιμεν.

τὸν οὖν Ἀριστοφάνη εἰπεῖν, τοῦτο μέντοι εὖ λέγεισ, ὦ Παυσανία, τὸ παντὶ τρόπῳ παρασκευάσασθαι ῥᾳστώνην τινὰ τῆσ πόσεωσ·

καὶ γὰρ αὐτόσ εἰμι τῶν χθὲσ βεβαπτισμένων. ἀκούσαντα οὖν αὐτῶν ἔφη Ἐρυξίμαχον τὸν Ἀκουμενοῦ ἦ καλῶσ, φάναι, λέγετε.

καὶ ἔτι ἑνὸσ δέομαι ὑμῶν ἀκοῦσαι πῶσ ἔχει πρὸσ τὸ ἐρρῶσθαι πίνειν, Ἀγάθων<οσ>. οὐδαμῶσ, φάναι, οὐδ’ αὐτὸσ ἔρρωμαι.

Ἕρμαιον ἂν εἰή ἡμῖν, ἦ δ’ ὅσ, ὡσ ἐοίκεν, ἐμοί τε καὶ Ἀριστοδήμῳ καὶ Φαίδρῳ καὶ τοῖσδε, εἰ ὑμεῖσ οἱ δυνατώτατοι πίνειν νῦν ἀπειρήκατε·

ἡμεῖσ μὲν γὰρ ἀεὶ ἀδύνατοι. Σωκράτη δ’ ἐξαιρῶ λόγου· ἱκανὸσ γὰρ καὶ ἀμφότερα, ὥστ’ ἐξαρκέσει αὐτῷ ὁπότερ’ ἂν ποιῶμεν. ἐπειδὴ οὖν μοι δοκεῖ οὐδεὶσ τῶν παρόντων προθύμωσ ἔχειν πρὸσ τὸ πολὺν πίνειν οἶνον, ἴσωσ ἂν ἐγὼ περὶ τοῦ μεθύσκεσθαι οἱο͂́ν ἐστι τἀληθῆ λέγων ἧττον ἂν εἰήν ἀηδήσ. ἐμοὶ γὰρ δὴ τοῦτό γε οἶμαι κατάδηλον γεγονέναι ἐκ τῆσ ἰατρικῆσ, ὅτι χαλεπὸν τοῖσ ἀνθρώποισ ἡ μέθη ἐστίν· καὶ οὔτε αὐτὸσ ἑκὼν εἶναι πόρρω ἐθελήσαιμι ἂν πιεῖν οὔτε ἄλλῳ συμβουλεύσαιμι, ἄλλωσ τε καὶ κραιπαλῶντα ἔτι ἐκ τῆσ προτεραίασ.

ἀλλὰ μήν, ἔφη φάναι ὑπολαβόντα Φαῖδρον τὸν Μυρρινούσιον, ἔγωγέ σοι εἰώθα πείθεσθαι ἄλλωσ τε καὶ ἅττ’ ἂν περὶ ἰατρικῆσ λέγῃσ·

νῦν δ’, ἂν εὖ βουλεύωνται, καὶ οἱ λοιποί. ταῦτα δὴ ἀκούσαντασ συγχωρεῖν πάντασ μὴ διὰ μέθησ ποιήσασθαι τὴν ἐν τῷ παρόντι συνουσίαν, ἀλλ’ οὕτω πίνοντασ πρὸσ ἡδονήν.

ἐπειδὴ τοίνυν, φάναι τὸν Ἐρυξίμαχον, τοῦτο μὲν δέδοκται, πίνειν ὅσον ἂν ἕκαστοσ βούληται, ἐπάναγκεσ δὲ μηδὲν εἶναι, τὸ μετὰ τοῦτο εἰσηγοῦμαι τὴν μὲν ἄρτι εἰσελθοῦσαν αὐλητρίδα χαίρειν ἐᾶν, αὐλοῦσαν ἑαυτῇ ἢ ἂν βούληται ταῖσ γυναιξὶ ταῖσ ἔνδον, ἡμᾶσ δὲ διὰ λόγων ἀλλήλοισ συνεῖναι τὸ τήμερον·

καὶ δι’ οἱών λόγων, εἰ βούλεσθε, ἐθέλω ὑμῖν εἰσηγήσασθαι. φάναι δὴ πάντασ καὶ βούλεσθαι καὶ κελεύειν αὐτὸν εἰσηγεῖσθαι.

εἰπεῖν οὖν τὸν Ἐρυξίμαχον ὅτι ἡ μέν μοι ἀρχὴ τοῦ λόγου ἐστὶ κατὰ τὴν Εὐριπίδου Μελανίππην· οὐ γὰρ ἐμὸσ ὁ μῦθοσ, ἀλλὰ Φαίδρου τοῦδε, ὃν μέλλω λέγειν. Φαῖδροσ γὰρ ἑκάστοτε πρόσ με ἀγανακτῶν λέγει οὐ δεινόν, φησίν, ὦ Ἐρυξίμαχε, ἄλλοισ μέν τισι θεῶν ὕμνουσ καὶ παίωνασ εἶναι ὑπὸ τῶν ποιητῶν πεποιημένουσ, τῷ δὲ Ἔρωτι, τηλικούτῳ ὄντι καὶ τοσούτῳ θεῷ, μηδὲ ἕνα πώποτε τοσούτων γεγονότων ποιητῶν πεποιηκέναι μηδὲν ἐγκώμιον; εἰ δὲ βούλει αὖ σκέψασθαι τοὺσ χρηστοὺσ σοφιστάσ, Ἡρακλέουσ μὲν καὶ ἄλλων ἐπαίνουσ καταλογάδην συγγράφειν, ὥσπερ ὁ βέλτιστοσ Πρόδικοσ ‐ καὶ τοῦτο μὲν ἧττον καὶ θαυμαστόν, ἀλλ’ ἔγωγε ἤδη τινὶ ἐνέτυχον βιβλίῳ ἀνδρὸσ σοφοῦ, ἐν ᾧ ἐνῆσαν ἅλεσ ἔπαινον θαυμάσιον ἔχοντεσ πρὸσ ὠφελίαν, καὶ ἄλλα τοιαῦτα συχνὰ ἴδοισ ἂν ἐγκεκωμιασμένα ‐ τὸ οὖν τοιούτων μὲν πέρι πολλὴν σπουδὴν ποιήσασθαι, ἔρωτα δὲ μηδένα πω ἀνθρώπων τετολμηκέναι εἰσ ταυτηνὶ τὴν ἡμέραν ἀξίωσ ὑμνῆσαι·

ἀλλ’ οὕτωσ ἠμέληται τοσοῦτοσ θεόσ.

ταῦτα δή μοι δοκεῖ εὖ λέγειν Φαῖδροσ. ἐγὼ οὖν ἐπιθυμῶ ἅμα μὲν τούτῳ ἔρανον εἰσενεγκεῖν καὶ χαρίσασθαι, ἅμα δ’ ἐν τῷ παρόντι πρέπον μοι δοκεῖ εἶναι ἡμῖν τοῖσ παροῦσι κοσμῆσαι τὸν θεόν. εἰ οὖν συνδοκεῖ καὶ ὑμῖν, γένοιτ’ ἂν ἡμῖν ἐν λόγοισ ἱκανὴ διατριβή· δοκεῖ γάρ μοι χρῆναι ἕκαστον ἡμῶν λόγον εἰπεῖν ἔπαινον Ἔρωτοσ ἐπὶ δεξιὰ ὡσ ἂν δύνηται κάλλιστον, ἄρχειν δὲ Φαῖδρον πρῶτον, ἐπειδὴ καὶ πρῶτοσ κατάκειται καὶ ἔστιν ἅμα πατὴρ τοῦ λόγου.

οὐδείσ σοι, ὦ Ἐρυξίμαχε, φάναι τὸν Σωκράτη, ἐναντία ψηφιεῖται.

οὔτε γὰρ ἄν που ἐγὼ ἀποφήσαιμι, ὃσ οὐδέν φημι ἄλλο ἐπίστασθαι ἢ τὰ ἐρωτικά, οὔτε που Ἀγάθων καὶ Παυσανίασ, οὐδὲ μὴν Ἀριστοφάνησ, ᾧ περὶ Διόνυσον καὶ Ἀφροδίτην πᾶσα ἡ διατριβή, οὐδὲ ἄλλοσ οὐδεὶσ τουτωνὶ ὧν ἐγὼ ὁρῶ. καίτοι οὐκ ἐξ ἴσου γίγνεται ἡμῖν τοῖσ ὑστάτοισ κατακειμένοισ· ἀλλ’ ἐὰν οἱ πρόσθεν ἱκανῶσ καὶ καλῶσ εἴπωσιν, ἐξαρκέσει ἡμῖν.

ἀλλὰ τύχῃ ἀγαθῇ καταρχέτω Φαῖδροσ καὶ ἐγκωμιαζέτω τὸν ἔρωτα. ταῦτα δὴ καὶ οἱ ἄλλοι πάντεσ ἄρα συνέφασάν τε καὶ ἐκέλευον ἅπερ ὁ Σωκράτησ.

πάντων μὲν οὖν ἃ ἕκαστοσ εἶπεν, οὔτε πάνυ ὁ Ἀριστόδημοσ ἐμέμνητο οὔτ’ αὖ ἐγὼ ἃ ἐκεῖνοσ ἔλεγε πάντα·

ἃ δὲ μάλιστα καὶ ὧν ἔδοξέ μοι ἀξιομνημόνευτον, τούτων ὑμῖν ἐρῶ ἑκάστου τὸν λόγον. πρῶτον μὲν γάρ, ὥσπερ λέγω, ἔφη Φαῖδρον ἀρξάμενον ἐνθένδε ποθὲν λέγειν, ὅτι μέγασ θεὸσ εἰή ὁ Ἔρωσ καὶ θαυμαστὸσ ἐν ἀνθρώποισ τε καὶ θεοῖσ, πολλαχῇ μὲν καὶ ἄλλῃ, οὐχ ἥκιστα δὲ κατὰ τὴν γένεσιν.

τὸ γὰρ ἐν τοῖσ πρεσβύτατον εἶναι τὸν θεὸν τίμιον, ἦ δ’ ὅσ, τεκμήριον δὲ τούτου· γονῆσ γὰρ Ἔρωτοσ οὔτ’ εἰσὶν οὔτε λέγονται ὑπ’ οὐδενὸσ οὔτε ἰδιώτου οὔτε ποιητοῦ, ἀλλ’ Ἡσίοδοσ πρῶτον μὲν Χάοσ φησὶ γενέσθαι ‐ .

. . αὐτὰρ ἔπειταΓαῖ’ εὐρύστερνοσ, πάντων ἕδοσ ἀσφαλὲσ αἰεί,ἠδ’ Ἔροσ . . . Ἡσιόδῳ δὲ καὶ Ἀκουσίλεωσ σύμφησιν μετὰ τὸ Χάοσ δύο τούτω γενέσθαι, Γῆν τε καὶ ἔρωτα. Παρμενίδησ δὲ τὴν γένεσιν λέγει ‐ πρώτιστον μὲν ἔρωτα θεῶν μητίσατο πάντων. οὕτω πολλαχόθεν ὁμολογεῖται ὁ Ἔρωσ ἐν τοῖσ πρεσβύτατοσ εἶναι.

πρεσβύτατοσ δὲ ὢν μεγίστων ἀγαθῶν ἡμῖν αἴτιόσ ἐστιν. οὐ γὰρ ἔγωγ’ ἔχω εἰπεῖν ὅτι μεῖζόν ἐστιν ἀγαθὸν εὐθὺσ νέῳ ὄντι ἢ ἐραστὴσ χρηστὸσ καὶ ἐραστῇ παιδικά. ὃ γὰρ χρὴ ἀνθρώποισ ἡγεῖσθαι παντὸσ τοῦ βίου τοῖσ μέλλουσι καλῶσ βιώσεσθαι, τοῦτο οὔτε συγγένεια οἱά τε ἐμποιεῖν οὕτω καλῶσ οὔτε τιμαὶ οὔτε πλοῦτοσ οὔτ’ ἄλλο οὐδὲν ὡσ ἔρωσ. λέγω δὲ δὴ τί τοῦτο;

τὴν ἐπὶ μὲν τοῖσ αἰσχροῖσ αἰσχύνην, ἐπὶ δὲ τοῖσ καλοῖσ φιλοτιμίαν· οὐ γὰρ ἔστιν ἄνευ τούτων οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην μεγάλα καὶ καλὰ ἔργα ἐξεργάζεσθαι. οὐδενὸσ ὡσ ὑπὸ παιδικῶν.

ταὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ τὸν ἐρώμενον ὁρῶμεν, ὅτι διαφερόντωσ τοὺσ ἐραστὰσ αἰσχύνεται, ὅταν ὀφθῇ ἐν αἰσχρῷ τινι ὤν. εἰ οὖν μηχανή τισ γένοιτο ὥστε πόλιν γενέσθαι ἢ στρατόπεδον ἐραστῶν τε καὶ παιδικῶν, οὐκ ἔστιν ὅπωσ ἂν ἄμεινον οἰκήσειαν τὴν ἑαυτῶν ἢ ἀπεχόμενοι πάντων τῶν αἰσχρῶν καὶ φιλοτιμούμενοι πρὸσ ἀλλήλουσ, καὶ μαχόμενοί γ’ ἂν μετ’ ἀλλήλων οἱ τοιοῦτοι νικῷεν ἂν ὀλίγοι ὄντεσ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν πάντασ ἀνθρώπουσ. ἐρῶν γὰρ ἀνὴρ ὑπὸ παιδικῶν ὀφθῆναι ἢ λιπὼν τάξιν ἢ ὅπλα ἀποβαλὼν ἧττον ἂν δήπου δέξαιτο ἢ ὑπὸ πάντων τῶν ἄλλων, καὶ πρὸ τούτου τεθνάναι ἂν πολλάκισ ἕλοιτο.

καὶ μὴν ἐγκαταλιπεῖν γε τὰ παιδικὰ ἢ μὴ βοηθῆσαι κινδυνεύοντι ‐ οὐδεὶσ οὕτω κακὸσ ὅντινα οὐκ ἂν αὐτὸσ ὁ Ἔρωσ ἔνθεον ποιήσειε πρὸσ ἀρετήν, ὥστε ὅμοιον εἶναι τῷ ἀρίστῳ φύσει· καὶ ἀτεχνῶσ, ὃ ἔφη Ὅμηροσ, μένοσ ἐμπνεῦσαι ἐνίοισ τῶν ἡρώων τὸν θεόν, τοῦτο ὁ Ἔρωσ τοῖσ ἐρῶσι παρέχει γιγνόμενον παρ’ αὑτοῦ.

καὶ μὴν ὑπεραποθνῄσκειν γε μόνοι ἐθέλουσιν οἱ ἐρῶντεσ, οὐ μόνον ὅτι ἄνδρεσ, ἀλλὰ καὶ αἱ γυναῖκεσ.

καὶ μητρόσ, οὓσ ἐκείνη τοσοῦτον ὑπερεβάλετο τῇ φιλίᾳ διὰ τὸν ἔρωτα, ὥστε ἀποδεῖξαι αὐτοὺσ ἀλλοτρίουσ ὄντασ τῷ ὑεῖ καὶ ὀνόματι μόνον προσήκοντασ, καὶ τοῦτ’ ἐργασαμένη τὸ ἔργον οὕτω καλὸν ἔδοξεν ἐργάσασθαι οὐ μόνον ἀνθρώποισ ἀλλὰ καὶ θεοῖσ, ὥστε πολλῶν πολλὰ καὶ καλὰ ἐργασαμένων εὐαριθμήτοισ δή τισιν ἔδοσαν τοῦτο γέρασ οἱ θεοί, ἐξ Αἵδου ἀνεῖναι πάλιν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ τὴν ἐκείνησ ἀνεῖσαν ἀγασθέντεσ τῷ ἔργῳ·

οὕτω καὶ θεοὶ τὴν περὶ τὸν ἔρωτα σπουδήν τε καὶ ἀρετὴν μάλιστα τιμῶσιν.

Ὀρφέα δὲ τὸν Οἰάγρου ἀτελῆ ἀπέπεμψαν ἐξ Αἵδου, φάσμα δείξαντεσ τῆσ γυναικὸσ ἐφ’ ἣν ἧκεν, αὐτὴν δὲ οὐ δόντεσ, ὅτι μαλθακίζεσθαι ἐδόκει, ἅτε ὢν κιθαρῳδόσ, καὶ οὐ τολμᾶν ἕνεκα τοῦ ἔρωτοσ ἀποθνῄσκειν ὥσπερ Ἄλκηστισ, ἀλλὰ διαμηχανᾶσθαι ζῶν εἰσιέναι εἰσ Αἵδου. γενέσθαι, οὐχ ὥσπερ Ἀχιλλέα τὸν τῆσ Θέτιδοσ ὑὸν ἐτίμησαν καὶ εἰσ μακάρων νήσουσ ἀπέπεμψαν, ὅτι πεπυσμένοσ παρὰ τῆσ μητρὸσ ὡσ ἀποθανοῖτο ἀποκτείνασ Ἕκτορα, μὴ ποιήσασ δὲ τοῦτο οἴκαδε ἐλθὼν γηραιὸσ τελευτήσοι, ἐτόλμησεν ἑλέσθαι βοηθήσασ τῷ ἐραστῇ Πατρόκλῳ καὶ τιμωρήσασ οὐ μόνον ὑπεραποθανεῖν ἀλλὰ καὶ ἐπαποθανεῖν τετελευτηκότι·

ὅθεν δὴ καὶ ὑπεραγασθέντεσ οἱ θεοὶ διαφερόντωσ αὐτὸν ἐτίμησαν, ὅτι τὸν ἐραστὴν οὕτω περὶ πολλοῦ ἐποιεῖτο.

Αἰσχύλοσ δὲ φλυαρεῖ φάσκων Ἀχιλλέα Πατρόκλου ἐρᾶν, ὃσ ἦν καλλίων οὐ μόνον Πατρόκλου ἀλλ’ ἅμα καὶ τῶν ἡρώων ἁπάντων, καὶ ἔτι ἀγένειοσ, ἔπειτα νεώτεροσ πολύ, ὥσ φησιν Ὅμηροσ. ἀλλὰ γὰρ τῷ ὄντι μάλιστα μὲν ταύτην τὴν ἀρετὴν οἱ θεοὶ τιμῶσιν τὴν περὶ τὸν ἔρωτα, μᾶλλον μέντοι θαυμάζουσιν καὶ ἄγανται καὶ εὖ ποιοῦσιν ὅταν ὁ ἐρώμενοσ τὸν ἐραστὴν ἀγαπᾷ, ἢ ὅταν ὁ ἐραστὴσ τὰ παιδικά. θειότερον γὰρ ἐραστὴσ παιδικῶν· ἔνθεοσ γάρ ἐστι.

διὰ ταῦτα καὶ τὸν Ἀχιλλέα τῆσ Ἀλκήστιδοσ μᾶλλον ἐτίμησαν, εἰσ μακάρων νήσουσ ἀποπέμψαντεσ. οὕτω δὴ ἔγωγέ φημι ἔρωτα θεῶν καὶ πρεσβύτατον καὶ τιμιώτατον καὶ κυριώτατον εἶναι εἰσ ἀρετῆσ καὶ εὐδαιμονίασ κτῆσιν ἀνθρώποισ καὶ ζῶσι καὶ τελευτήσασιν.

Φαῖδρον μὲν τοιοῦτόν τινα λόγον ἔφη εἰπεῖν, μετὰ δὲ Φαῖδρον ἄλλουσ τινὰσ εἶναι ὧν οὐ πάνυ διεμνημόνευε·

οὓσ παρεὶσ τὸν Παυσανίου λόγον διηγεῖτο. εἰπεῖν δ’ αὐτὸν ὅτι οὐ καλῶσ μοι δοκεῖ, ὦ Φαῖδρε, προβεβλῆσθαι ἡμῖν ὁ λόγοσ, τὸ ἁπλῶσ οὕτωσ παρηγγέλθαι ἐγκωμιάζειν ἔρωτα. εἰ μὲν γὰρ εἷσ ἦν ὁ Ἔρωσ, καλῶσ ἂν εἶχε, νῦν δὲ οὐ γάρ ἐστιν εἷσ· μὴ ὄντοσ δὲ ἑνὸσ ὀρθότερόν ἐστι πρότερον προρρηθῆναι ὁποῖον δεῖ ἐπαινεῖν. ἐγὼ οὖν πειράσομαι τοῦτο ἐπανορθώσασθαι, πρῶτον μὲν ἔρωτα φράσαι ὃν δεῖ ἐπαινεῖν, ἔπειτα ἐπαινέσαι ἀξίωσ τοῦ θεοῦ. πάντεσ γὰρ ἴσμεν ὅτι οὐκ ἔστιν ἄνευ Ἔρωτοσ Ἀφροδίτη. μιᾶσ μὲν οὖν οὔσησ εἷσ ἂν ἦν Ἔρωσ·

ἐπεὶ δὲ δὴ δύο ἐστόν, δύο ἀνάγκη καὶ Ἔρωτε εἶναι. πῶσ δ’ οὐ δύο τὼ θεά; ἡ μέν γέ που πρεσβυτέρα καὶ ἀμήτωρ Οὐρανοῦ θυγάτηρ, ἣν δὴ καὶ Οὐρανίαν ἐπονομάζομεν· ἡ δὲ νεωτέρα Διὸσ καὶ Διώνησ, ἣν δὴ Πάνδημον καλοῦμεν. ἀναγκαῖον δὴ καὶ ἔρωτα τὸν μὲν τῇ ἑτέρᾳ συνεργὸν Πάνδημον ὀρθῶσ καλεῖσθαι, τὸν δὲ Οὐράνιον.

ἐπαινεῖν μὲν οὖν δεῖ πάντασ θεούσ, ἃ δ’ οὖν ἑκάτεροσ εἴληχε πειρατέον εἰπεῖν. πᾶσα γὰρ πρᾶξισ ὧδ’ ἔχει· αὐτὴ ἐφ’ ἑαυτῆσ πραττομένη οὔτε καλὴ οὔτε αἰσχρά. οἱο͂ν ὃ νῦν ἡμεῖσ ποιοῦμεν, ἢ πίνειν ἢ ᾄδειν ἢ διαλέγεσθαι, οὐκ ἔστι τούτων αὐτὸ καλὸν οὐδέν, ἀλλ’ ἐν τῇ πράξει, ὡσ ἂν πραχθῇ, τοιοῦτον ἀπέβη·

καλῶσ μὲν γὰρ πραττόμενον καὶ ὀρθῶσ καλὸν γίγνεται, μὴ ὀρθῶσ δὲ αἰσχρόν. οὕτω δὴ καὶ τὸ ἐρᾶν καὶ ὁ Ἔρωσ οὐ πᾶσ ἐστι καλὸσ οὐδὲ ἄξιοσ ἐγκωμιάζεσθαι, ἀλλὰ ὁ καλῶσ προτρέπων ἐρᾶν. ὁ μὲν οὖν τῆσ Πανδήμου Ἀφροδίτησ ὡσ ἀληθῶσ πάνδημόσ ἐστι καὶ ἐξεργάζεται ὅτι ἂν τύχῃ·

καὶ οὗτόσ ἐστιν ὃν οἱ φαῦλοι τῶν ἀνθρώπων ἐρῶσιν.

ἐρῶσι δὲ οἱ τοιοῦτοι πρῶτον μὲν οὐχ ἧττον γυναικῶν ἢ παίδων, ἔπειτα ὧν καὶ ἐρῶσι τῶν σωμάτων μᾶλλον ἢ τῶν ψυχῶν, ἔπειτα ὡσ ἂν δύνωνται ἀνοητοτάτων, πρὸσ τὸ διαπράξασθαι μόνον βλέποντεσ, ἀμελοῦντεσ δὲ τοῦ καλῶσ ἢ μή· ὅθεν δὴ συμβαίνει αὐτοῖσ ὅτι ἂν τύχωσι τοῦτο πράττειν, ὁμοίωσ μὲν ἀγαθόν, ὁμοίωσ δὲ τοὐναντίον. ἔστι γὰρ καὶ ἀπὸ τῆσ θεοῦ νεωτέρασ τε οὔσησ πολὺ ἢ τῆσ ἑτέρασ, καὶ μετεχούσησ ἐν τῇ γενέσει καὶ θήλεοσ καὶ ἄρρενοσ. ὁ δὲ τῆσ Οὐρανίασ πρῶτον μὲν οὐ μετεχούσησ θήλεοσ ἀλλ’ ἄρρενοσ μόνον ‐ καὶ ἔστιν οὗτοσ ὁ τῶν παίδων ἔρωσ ‐ ἔπειτα πρεσβυτέρασ, ὕβρεωσ ἀμοίρου·

ὅθεν δὴ ἐπὶ τὸ ἄρρεν τρέπονται οἱ ἐκ τούτου τοῦ ἔρωτοσ ἔπιπνοι, τὸ φύσει ἐρρωμενέστερον καὶ νοῦν μᾶλλον ἔχον ἀγαπῶντεσ. καί τισ ἂν γνοίη καὶ ἐν αὐτῇ τῇ παιδεραστίᾳ τοὺσ εἰλικρινῶσ ὑπὸ τούτου τοῦ ἔρωτοσ ὡρμημένουσ· οὐ γὰρ ἐρῶσι παίδων, ἀλλ’ ἐπειδὰν ἤδη ἄρχωνται νοῦν ἴσχειν, τοῦτο δὲ πλησιάζει τῷ γενειάσκειν.

παρεσκευασμένοι γὰρ οἶμαί εἰσιν οἱ ἐντεῦθεν ἀρχόμενοι ἐρᾶν ὡσ τὸν βίον ἅπαντα συνεσόμενοι καὶ κοινῇ συμβιωσόμενοι, ἀλλ’ οὐκ ἐξαπατήσαντεσ, ἐν ἀφροσύνῃ λαβόντεσ ὡσ νέον, καταγελάσαντεσ οἰχήσεσθαι ἐπ’ ἄλλον ἀποτρέχοντεσ. χρῆν δὲ καὶ νόμον εἶναι μὴ ἐρᾶν παίδων, ἵνα μὴ εἰσ ἄδηλον πολλὴ σπουδὴ ἀνηλίσκετο· τὸ γὰρ τῶν παίδων τέλοσ ἄδηλον οἷ τελευτᾷ κακίασ καὶ ἀρετῆσ ψυχῆσ τε πέρι καὶ σώματοσ.

οἱ μὲν οὖν ἀγαθοὶ τὸν νόμον τοῦτον αὐτοὶ αὑτοῖσ ἑκόντεσ τίθενται, χρῆν δὲ καὶ τούτουσ τοὺσ πανδήμουσ ἐραστὰσ προσαναγκάζειν τὸ τοιοῦτον, ὥσπερ καὶ τῶν ἐλευθέρων γυναικῶν προσαναγκάζομεν αὐτοὺσ καθ’ ὅσον δυνάμεθα μὴ ἐρᾶν. οὗτοι γάρ εἰσιν οἱ καὶ τὸ ὄνειδοσ πεποιηκότεσ, ὥστε τινὰσ τολμᾶν λέγειν ὡσ αἰσχρὸν χαρίζεσθαι ἐρασταῖσ· λέγουσι δὲ εἰσ τούτουσ ἀποβλέποντεσ, ὁρῶντεσ αὐτῶν τὴν ἀκαιρίαν καὶ ἀδικίαν, ἐπεὶ οὐ δήπου κοσμίωσ γε καὶ νομίμωσ ὁτιοῦν <πρᾶγμα> πραττόμενον ψόγον ἂν δικαίωσ φέροι.

καὶ δὴ καὶ ὁ περὶ τὸν ἔρωτα νόμοσ ἐν μὲν ταῖσ ἄλλαισ πόλεσι νοῆσαι ῥᾴδιοσ, ἁπλῶσ γὰρ ὡρ́ισται·

ὁ δ’ ἐνθάδε καὶ ἐν Λακεδαίμονι ποικίλοσ. ἐν Ἤλιδι μὲν γὰρ καὶ ἐν Βοιωτοῖσ, καὶ οὗ μὴ σοφοὶ λέγειν, ἁπλῶσ νενομοθέτηται καλὸν τὸ χαρίζεσθαι ἐρασταῖσ, καὶ οὐκ ἄν τισ εἴποι οὔτε νέοσ οὔτε παλαιὸσ ὡσ αἰσχρόν, ἵνα οἶμαι μὴ πράγματ’ ἔχωσιν λόγῳ πειρώμενοι πείθειν τοὺσ νέουσ, ἅτε ἀδύνατοι λέγειν·

τῆσ δὲ Ιὠνίασ καὶ ἄλλοθι πολλαχοῦ αἰσχρὸν νενόμισται, ὅσοι ὑπὸ βαρβάροισ οἰκοῦσιν. τοῖσ γὰρ βαρβάροισ διὰ τὰσ τυραννίδασ αἰσχρὸν τοῦτό γε καὶ ἥ γε φιλοσοφία καὶ ἡ φιλογυμναστία· οὐ γὰρ οἶμαι συμφέρει τοῖσ ἄρχουσι φρονήματα μεγάλα ἐγγίγνεσθαι τῶν ἀρχομένων, οὐδὲ φιλίασ ἰσχυρὰσ καὶ κοινωνίασ, ὃ δὴ μάλιστα φιλεῖ τά τε ἄλλα πάντα καὶ ὁ ἔρωσ ἐμποιεῖν.

ἔργῳ δὲ τοῦτο ἔμαθον καὶ οἱ ἐνθάδε τύραννοι· ὁ γὰρ Ἀριστογείτονοσ ἔρωσ καὶ ἡ Ἁρμοδίου φιλία βέβαιοσ γενομένη κατέλυσεν αὐτῶν τὴν ἀρχήν. οὕτωσ οὗ μὲν αἰσχρὸν ἐτέθη χαρίζεσθαι ἐρασταῖσ, κακίᾳ τῶν θεμένων κεῖται, τῶν μὲν ἀρχόντων πλεονεξίᾳ, τῶν δὲ ἀρχομένων ἀνανδρίᾳ· οὗ δὲ καλὸν ἁπλῶσ ἐνομίσθη, διὰ τὴν τῶν θεμένων τῆσ ψυχῆσ ἀργίαν.

ἐνθάδε δὲ πολὺ τούτων κάλλιον νενομοθέτηται, καὶ ὅπερ εἶπον, οὐ ῥᾴδιον κατανοῆσαι. βουλόμενοσ διαπράξασθαι πλὴν τοῦτο, φιλοσοφίασ τὰ μέγιστα καρποῖτ’ ἂν ὀνείδη ‐ εἰ γὰρ ἢ χρήματα βουλόμενοσ παρά του λαβεῖν ἢ ἀρχὴν ἄρξαι ἤ τινα ἄλλην δύναμιν ἐθέλοι ποιεῖν οἱᾶ́περ οἱ ἐρασταὶ πρὸσ τὰ παιδικά, ἱκετείασ τε καὶ ἀντιβολήσεισ ἐν ταῖσ δεήσεσιν ποιούμενοι, καὶ ὁρ́κουσ ὀμνύντεσ, καὶ κοιμήσεισ ἐπὶ θύραισ, καὶ ἐθέλοντεσ δουλείασ δουλεύειν οἱάσ οὐδ’ ἂν δοῦλοσ οὐδείσ, ἐμποδίζοιτο ἂν μὴ πράττειν οὕτω τὴν πρᾶξιν καὶ ὑπὸ φίλων καὶ ὑπὸ ἐχθρῶν, τῶν μὲν ὀνειδιζόντων κολακείασ καὶ ἀνελευθερίασ, τῶν δὲ νουθετούντων καὶ αἰσχυνομένων ὑπὲρ αὐτῶν ‐ τῷ δ’ ἐρῶντι πάντα ταῦτα ποιοῦντι χάρισ ἔπεστι, καὶ δέδοται ὑπὸ τοῦ νόμου ἄνευ ὀνείδουσ πράττειν, ὡσ πάγκαλόν τι πρᾶγμα διαπραττομένου·

ὃ δὲ δεινότατον, ὥσ γε λέγουσιν οἱ πολλοί, ὅτι καὶ ὀμνύντι μόνῳ συγγνώμη παρὰ θεῶν ἐκβάντι τῶν ὁρ́κων ‐ ἀφροδίσιον γὰρ ὁρ́κον οὔ φασιν εἶναι·

καὶ οἱ θεοὶ καὶ οἱ ἄνθρωποι πᾶσαν ἐξουσίαν πεποιήκασι τῷ ἐρῶντι, ὡσ ὁ νόμοσ φησὶν ὁ ἐνθάδε ‐ ταύτῃ μὲν οὖν οἰηθείη ἄν τισ πάγκαλον νομίζεσθαι ἐν τῇδε τῇ πόλει καὶ τὸ ἐρᾶν καὶ τὸ φίλουσ γίγνεσθαι τοῖσ ἐρασταῖσ.

ἐπειδὰν δὲ παιδαγωγοὺσ ἐπιστήσαντεσ οἱ πατέρεσ τοῖσ ἐρωμένοισ μὴ ἐῶσι διαλέγεσθαι τοῖσ ἐρασταῖσ, καὶ τῷ παιδαγωγῷ ταῦτα προστεταγμένα ᾖ, ἡλικιῶται δὲ καὶ ἑταῖροι ὀνειδίζωσιν ἐάν τι ὁρῶσιν τοιοῦτον γιγνόμενον, καὶ τοὺσ ὀνειδίζοντασ αὖ οἱ πρεσβύτεροι μὴ διακωλύωσι μηδὲ λοιδορῶσιν ὡσ οὐκ ὀρθῶσ λέγοντασ, εἰσ δὲ ταῦτά τισ αὖ βλέψασ ἡγήσαιτ’ ἂν πάλιν αἴσχιστον τὸ τοιοῦτον ἐνθάδε νομίζεσθαι. τὸ δὲ οἶμαι ὧδ’ ἔχει·

οὐχ ἁπλοῦν ἐστιν, ὅπερ ἐξ ἀρχῆσ ἐλέχθη οὔτε καλὸν εἶναι αὐτὸ καθ’ αὑτὸ οὔτε αἰσχρόν, ἀλλὰ καλῶσ μὲν πραττόμενον καλόν, αἰσχρῶσ δὲ αἰσχρόν. αἰσχρῶσ μὲν οὖν ἐστι πονηρῷ τε καὶ πονηρῶσ χαρίζεσθαι, καλῶσ δὲ χρηστῷ τε καὶ καλῶσ. πονηρὸσ δ’ ἐστὶν ἐκεῖνοσ ὁ ἐραστὴσ ὁ πάνδημοσ, ὁ τοῦ σώματοσ μᾶλλον ἢ τῆσ ψυχῆσ ἐρῶν· καὶ γὰρ οὐδὲ μόνιμόσ ἐστιν, ἅτε οὐδὲ μονίμου ἐρῶν πράγματοσ.

ἅμα γὰρ τῷ τοῦ σώματοσ ἄνθει λήγοντι, οὗπερ ἤρα, "οἴχεται ἀποπτάμενοσ," πολλοὺσ λόγουσ καὶ ὑποσχέσεισ καταισχύνασ· ὁ δὲ τοῦ ἤθουσ χρηστοῦ ὄντοσ ἐραστὴσ διὰ βίου μένει, ἅτε μονίμῳ συντακείσ. τούτουσ δὴ βούλεται ὁ ἡμέτεροσ νόμοσ εὖ καὶ καλῶσ βασανίζειν, καὶ τοῖσ μὲν χαρίσασθαι, τοὺσ δὲ διαφεύγειν. διὰ ταῦτα οὖν τοῖσ μὲν διώκειν παρακελεύεται, τοῖσ δὲ φεύγειν, ἀγωνοθετῶν καὶ βασανίζων ποτέρων ποτέ ἐστιν ὁ ἐρῶν καὶ ποτέρων ὁ ἐρώμενοσ.

οὕτω δὴ ὑπὸ ταύτησ τῆσ αἰτίασ πρῶτον μὲν τὸ ἁλίσκεσθαι ταχὺ αἰσχρὸν νενόμισται, ἵνα χρόνοσ ἐγγένηται, ὃσ δὴ δοκεῖ τὰ πολλὰ καλῶσ βασανίζειν, ἔπειτα τὸ ὑπὸ χρημάτων καὶ ὑπὸ πολιτικῶν δυνάμεων ἁλῶναι αἰσχρόν, ἐάν τε κακῶσ πάσχων πτήξῃ καὶ μὴ καρτερήσῃ, ἄν τ’ εὐεργετούμενοσ εἰσ χρήματα ἢ εἰσ διαπράξεισ πολιτικὰσ μὴ καταφρονήσῃ· οὐδὲν γὰρ δοκεῖ τούτων οὔτε βέβαιον οὔτε μόνιμον εἶναι, χωρὶσ τοῦ μηδὲ πεφυκέναι ἀπ’ αὐτῶν γενναίαν φιλίαν.

μία δὴ λείπεται τῷ ἡμετέρῳ νόμῳ ὁδόσ, εἰ μέλλει καλῶσ χαριεῖσθαι ἐραστῇ παιδικά. ἔστι γὰρ ἡμῖν νόμοσ, ὥσπερ ἐπὶ τοῖσ ἐρασταῖσ ἦν δουλεύειν ἐθέλοντα ἡντινοῦν δουλείαν παιδικοῖσ μὴ κολακείαν εἶναι μηδὲ ἐπονείδιστον, οὕτω δὴ καὶ ἄλλη μία μόνη δουλεία ἑκούσιοσ λείπεται οὐκ ἐπονείδιστοσ· αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ περὶ τὴν ἀρετήν.

νενόμισται γὰρ δὴ ἡμῖν, ἐάν τισ ἐθέλῃ τινὰ θεραπεύειν ἡγούμενοσ δι’ ἐκεῖνον ἀμείνων ἔσεσθαι ἢ κατὰ σοφίαν τινὰ ἢ κατὰ ἄλλο ὁτιοῦν μέροσ ἀρετῆσ, αὕτη αὖ ἡ ἐθελοδουλεία οὐκ αἰσχρὰ εἶναι οὐδὲ κολακεία. δεῖ δὴ τὼ νόμω τούτω συμβαλεῖν εἰσ ταὐτόν, τόν τε περὶ τὴν παιδεραστίαν καὶ τὸν περὶ τὴν φιλοσοφίαν τε καὶ τὴν ἄλλην ἀρετήν, εἰ μέλλει συμβῆναι καλὸν γενέσθαι τὸ ἐραστῇ παιδικὰ χαρίσασθαι. ὅταν γὰρ εἰσ τὸ αὐτὸ ἔλθωσιν ἐραστήσ τε καὶ παιδικά, νόμον ἔχων ἑκάτεροσ, ὁ μὲν χαρισαμένοισ παιδικοῖσ ὑπηρετῶν ὁτιοῦν δικαίωσ ἂν ὑπηρετεῖν, ὁ δὲ τῷ ποιοῦντι αὐτὸν σοφόν τε καὶ ἀγαθὸν δικαίωσ αὖ ὁτιοῦν ἂν ὑπουργῶν <ὑπουργεῖν>, καὶ ὁ μὲν δυνάμενοσ εἰσ φρόνησιν καὶ τὴν ἄλλην ἀρετὴν συμβάλλεσθαι, ὁ δὲ δεόμενοσ εἰσ παίδευσιν καὶ τὴν ἄλλην σοφίαν κτᾶσθαι, τότε δὴ τούτων συνιόντων εἰσ ταὐτὸν τῶν νόμων μοναχοῦ ἐνταῦθα συμπίπτει τὸ καλὸν εἶναι παιδικὰ ἐραστῇ χαρίσασθαι, ἄλλοθι δὲ οὐδαμοῦ.

ἐπὶ τούτῳ καὶ ἐξαπατηθῆναι οὐδὲν αἰσχρόν· ἐπὶ δὲ τοῖσ ἄλλοισ πᾶσι καὶ ἐξαπατωμένῳ αἰσχύνην φέρει καὶ μή.

εἰ γάρ τισ ἐραστῇ ὡσ πλουσίῳ πλούτου ἕνεκα χαρισάμενοσ ἐξαπατηθείη καὶ μὴ λάβοι χρήματα, ἀναφανέντοσ τοῦ ἐραστοῦ πένητοσ, οὐδὲν ἧττον αἰσχρόν· δοκεῖ γὰρ ὁ τοιοῦτοσ τό γε αὑτοῦ ἐπιδεῖξαι, ὅτι ἕνεκα χρημάτων ὁτιοῦν ἂν ὁτῳοῦν ὑπηρετοῖ, τοῦτο δὲ οὐ καλόν.

κατὰ τὸν αὐτὸν δὴ λόγον κἂν εἴ τισ ὡσ ἀγαθῷ χαρισάμενοσ καὶ αὐτὸσ ὡσ ἀμείνων ἐσόμενοσ διὰ τὴν φιλίαν ἐραστοῦ ἐξαπατηθείη, ἀναφανέντοσ ἐκείνου κακοῦ καὶ οὐ κεκτημένου ἀρετήν, ὅμωσ καλὴ ἡ ἀπάτη· δοκεῖ γὰρ αὖ καὶ οὗτοσ τὸ καθ’ αὑτὸν δεδηλωκέναι, ὅτι ἀρετῆσ γ’ ἕνεκα καὶ τοῦ βελτίων γενέσθαι πᾶν ἂν παντὶ προθυμηθείη, τοῦτο δὲ αὖ πάντων κάλλιστον·

οὕτω πᾶν πάντωσ γε καλὸν ἀρετῆσ γ’ ἕνεκα χαρίζεσθαι. οὗτόσ ἐστιν ὁ τῆσ οὐρανίασ θεοῦ ἔρωσ καὶ οὐράνιοσ καὶ πολλοῦ ἄξιοσ καὶ πόλει καὶ ἰδιώταισ, πολλὴν ἐπιμέλειαν ἀναγκάζων ποιεῖσθαι πρὸσ ἀρετὴν τόν τε ἐρῶντα αὐτὸν αὑτοῦ καὶ τὸν ἐρώμενον· οἱ δ’ ἕτεροι πάντεσ τῆσ ἑτέρασ, τῆσ πανδήμου.

ταῦτά σοι, ἔφη, ὡσ ἐκ τοῦ παραχρῆμα, ὦ Φαῖδρε, περὶ Ἔρωτοσ συμβάλλομαι. Παυσανίου δὲ παυσαμένου ‐ διδάσκουσι γάρ με ἴσα λέγειν οὑτωσὶ οἱ σοφοί ‐ ἔφη ὁ Ἀριστόδημοσ δεῖν μὲν Ἀριστοφάνη λέγειν, τυχεῖν δὲ αὐτῷ τινα ἢ ὑπὸ πλησμονῆσ ἢ ὑπό τινοσ ἄλλου λύγγα ἐπιπεπτωκυῖαν καὶ οὐχ οἱο͂́ν τε εἶναι λέγειν, ἀλλ’ εἰπεῖν αὐτόν ‐ ἐν τῇ κάτω γὰρ αὐτοῦ τὸν ἰατρὸν Ἐρυξίμαχον κατακεῖσθαι ‐ "ὦ Ἐρυξίμαχε, δίκαιοσ εἶ ἢ παῦσαί με τῆσ λυγγὸσ ἢ λέγειν ὑπὲρ ἐμοῦ, ἑώσ ἂν ἐγὼ παύσωμαι.

" καὶ τὸν Ἐρυξίμαχον εἰπεῖν "ἀλλὰ ποιήσω ἀμφότερα ταῦτα·

ἐγὼ μὲν γὰρ ἐρῶ ἐν τῷ σῷ μέρει, σὺ δ’ ἐπειδὰν παύσῃ, ἐν τῷ ἐμῷ. ἐν ᾧ δ’ ἂν ἐγὼ λέγω, ἐὰν μέν σοι ἐθέλῃ ἀπνευστὶ ἔχοντι πολὺν χρόνον παύεσθαι ἡ λύγξ· εἰ δὲ μή, ὕδατι ἀνακογχυλίασον. εἰ δ’ ἄρα πάνυ ἰσχυρά ἐστιν, ἀναλαβών τι τοιοῦτον οἱῴ κινήσαισ ἂν τὴν ῥῖνα, πτάρε·

καὶ ἐὰν τοῦτο ποιήσῃσ ἅπαξ ἢ δίσ, καὶ εἰ πάνυ ἰσχυρά ἐστι, παύσεται. " "οὐκ ἂν φθάνοισ λέγων," φάναι τὸν Ἀριστοφάνη· "ἐγὼ δὲ ταῦτα ποιήσω. εἰπεῖν δὴ τὸν Ἐρυξίμαχον, δοκεῖ τοίνυν μοι ἀναγκαῖον εἶναι, ἐπειδὴ Παυσανίασ ὁρμήσασ ἐπὶ τὸν λόγον καλῶσ οὐχ ἱκανῶσ ἀπετέλεσε, δεῖν ἐμὲ πειρᾶσθαι τέλοσ ἐπιθεῖναι τῷ λόγῳ.

τὸ μὲν γὰρ διπλοῦν εἶναι τὸν ἔρωτα δοκεῖ μοι καλῶσ διελέσθαι· ὅτι δὲ οὐ μόνον ἐστὶν ἐπὶ ταῖσ ψυχαῖσ τῶν ἀνθρώπων πρὸσ τοὺσ καλοὺσ ἀλλὰ καὶ πρὸσ ἄλλα πολλὰ καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ, τοῖσ τε σώμασι τῶν πάντων ζῴων καὶ τοῖσ ἐν τῇ γῇ φυομένοισ καὶ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ἐν πᾶσι τοῖσ οὖσι, καθεωρακέναι μοι δοκῶ ἐκ τῆσ ἰατρικῆσ, τῆσ ἡμετέρασ τέχνησ, ὡσ μέγασ καὶ θαυμαστὸσ καὶ ἐπὶ πᾶν ὁ θεὸσ τείνει καὶ κατ’ ἀνθρώπινα καὶ κατὰ θεῖα πράγματα.

ἄρξομαι δὲ ἀπὸ τῆσ ἰατρικῆσ λέγων, ἵνα καὶ πρεσβεύωμεν τὴν τέχνην.

ἡ γὰρ φύσισ τῶν σωμάτων τὸν διπλοῦν ἔρωτα τοῦτον ἔχει· τὸ γὰρ ὑγιὲσ τοῦ σώματοσ καὶ τὸ νοσοῦν ὁμολογουμένωσ ἕτερόν τε καὶ ἀνόμοιόν ἐστι, τὸ δὲ ἀνόμοιον ἀνομοίων ἐπιθυμεῖ καὶ ἐρᾷ. ἄλλοσ μὲν οὖν ὁ ἐπὶ τῷ ὑγιεινῷ ἔρωσ, ἄλλοσ δὲ ὁ ἐπὶ τῷ νοσώδει. ἔστιν δή, ὥσπερ ἄρτι Παυσανίασ ἔλεγεν τοῖσ μὲν ἀγαθοῖσ καλὸν χαρίζεσθαι τῶν ἀνθρώπων, τοῖσ δ’ ἀκολάστοισ αἰσχρόν, οὕτω καὶ ἐν αὐτοῖσ τοῖσ σώμασιν τοῖσ μὲν ἀγαθοῖσ ἑκάστου τοῦ σώματοσ καὶ ὑγιεινοῖσ καλὸν χαρίζεσθαι καὶ δεῖ, καὶ τοῦτό ἐστιν ᾧ ὄνομα τὸ ἰατρικόν, τοῖσ δὲ κακοῖσ καὶ νοσώδεσιν αἰσχρόν τε καὶ δεῖ ἀχαριστεῖν, εἰ μέλλει τισ τεχνικὸσ εἶναι. ἔστι γὰρ ἰατρική, ὡσ ἐν κεφαλαίῳ εἰπεῖν, ἐπιστήμη τῶν τοῦ σώματοσ ἐρωτικῶν πρὸσ πλησμονὴν καὶ κένωσιν, καὶ ὁ διαγιγνώσκων ἐν τούτοισ τὸν καλόν τε καὶ αἰσχρὸν ἔρωτα, οὗτόσ ἐστιν ὁ ἰατρικώτατοσ, καὶ ὁ μεταβάλλειν ποιῶν, ὥστε ἀντὶ τοῦ ἑτέρου ἔρωτοσ τὸν ἕτερον κτᾶσθαι, καὶ οἷσ μὴ ἔνεστιν ἔρωσ, δεῖ δ’ ἐγγενέσθαι, ἐπιστάμενοσ ἐμποιῆσαι καὶ ἐνόντα ἐξελεῖν, ἀγαθὸσ ἂν εἰή δημιουργόσ.

δεῖ γὰρ δὴ τὰ ἔχθιστα ὄντα ἐν τῷ σώματι φίλα οἱο͂́ν τ’ εἶναι ποιεῖν καὶ ἐρᾶν ἀλλήλων. ἔστι δὲ ἔχθιστα τὰ ἐναντιώτατα, ψυχρὸν θερμῷ, πικρὸν γλυκεῖ, ξηρὸν ὑγρῷ, πάντα τὰ τοιαῦτα·

τούτοισ ἐπιστηθεὶσ ἔρωτα ἐμποιῆσαι καὶ ὁμόνοιαν ὁ ἡμέτεροσ πρόγονοσ Ἀσκληπιόσ, ὥσ φασιν οἵδε οἱ ποιηταὶ καὶ ἐγὼ πείθομαι, συνέστησεν τὴν ἡμετέραν τέχνην.

ἥ τε οὖν ἰατρική, ὥσπερ λέγω, πᾶσα διὰ τοῦ θεοῦ τούτου κυβερνᾶται, ὡσαύτωσ δὲ καὶ γυμναστικὴ καὶ γεωργία· μουσικὴ δὲ καὶ παντὶ κατάδηλοσ τῷ καὶ σμικρὸν προσέχοντι τὸν νοῦν ὅτι κατὰ ταὐτὰ ἔχει τούτοισ, ὥσπερ ἴσωσ καὶ Ἡράκλειτοσ βούλεται λέγειν, ἐπεὶ τοῖσ γε ῥήμασιν οὐ καλῶσ λέγει.

τὸ ἓν γάρ φησι "διαφερόμενον αὐτὸ αὑτῷ συμφέρεσθαι," "ὥσπερ ἁρμονίαν τόξου τε καὶ λύρασ. " ἔστι δὲ πολλὴ ἀλογία ἁρμονίαν φάναι διαφέρεσθαι ἢ ἐκ διαφερομένων ἔτι εἶναι. ἀλλὰ ἴσωσ τόδε ἐβούλετο λέγειν, ὅτι ἐκ διαφερομένων πρότερον τοῦ ὀξέοσ καὶ βαρέοσ, ἔπειτα ὕστερον ὁμολογησάντων γέγονεν ὑπὸ τῆσ μουσικῆσ τέχνησ. οὐ γὰρ δήπου ἐκ διαφερομένων γε ἔτι τοῦ ὀξέοσ καὶ βαρέοσ ἁρμονία ἂν εἰή·

ἡ γὰρ ἁρμονία συμφωνία ἐστίν, συμφωνία δὲ ὁμολογία τισ ‐ ὁμολογίαν δὲ ἐκ διαφερομένων, ἑώσ ἂν διαφέρωνται, ἀδύνατον εἶναι· διαφερόμενον δὲ αὖ καὶ μὴ ὁμολογοῦν ἀδύνατον ἁρμόσαι ‐ ὥσπερ γε καὶ ὁ ῥυθμὸσ ἐκ τοῦ ταχέοσ καὶ βραδέοσ, ἐκ διενηνεγμένων πρότερον, ὕστερον δὲ ὁμολογησάντων γέγονε. τὴν δὲ ὁμολογίαν πᾶσι τούτοισ, ὥσπερ ἐκεῖ ἡ ἰατρική, ἐνταῦθα ἡ μουσικὴ ἐντίθησιν, ἔρωτα καὶ ὁμόνοιαν ἀλλήλων ἐμποιήσασα·

καὶ ἔστιν αὖ μουσικὴ περὶ ἁρμονίαν καὶ ῥυθμὸν ἐρωτικῶν ἐπιστήμη. καὶ ἐν μέν γε αὐτῇ τῇ συστάσει ἁρμονίασ τε καὶ ῥυθμοῦ οὐδὲν χαλεπὸν τὰ ἐρωτικὰ διαγιγνώσκειν, οὐδὲ ὁ διπλοῦσ ἔρωσ ἐνταῦθά πω ἔστιν· ῥυθμῷ τε καὶ ἁρμονίᾳ ἢ ποιοῦντα, ὃ δὴ μελοποιίαν καλοῦσιν, ἢ χρώμενον ὀρθῶσ τοῖσ πεποιημένοισ μέλεσί τε καὶ μέτροισ, ὃ δὴ παιδεία ἐκλήθη, ἐνταῦθα δὴ καὶ χαλεπὸν καὶ ἀγαθοῦ δημιουργοῦ δεῖ.

πάλιν γὰρ ἥκει ὁ αὐτὸσ λόγοσ, ὅτι τοῖσ μὲν κοσμίοισ τῶν ἀνθρώπων, καὶ ὡσ ἂν κοσμιώτεροι γίγνοιντο οἱ μήπω ὄντεσ, δεῖ χαρίζεσθαι καὶ φυλάττειν τὸν τούτων ἔρωτα, καὶ οὗτόσ ἐστιν ὁ καλόσ, ὁ οὐράνιοσ, ὁ τῆσ Οὐρανίασ μούσησ Ἔρωσ· ὁ δὲ Πολυμνίασ ὁ πάνδημοσ, ὃν δεῖ εὐλαβούμενον προσφέρειν οἷσ ἂν προσφέρῃ, ὅπωσ ἂν τὴν μὲν ἡδονὴν αὐτοῦ καρπώσηται, ἀκολασίαν δὲ μηδεμίαν ἐμποιήσῃ, ὥσπερ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ τέχνῃ μέγα ἔργον ταῖσ περὶ τὴν ὀψοποιικὴν τέχνην ἐπιθυμίαισ καλῶσ χρῆσθαι, ὥστ’ ἄνευ νόσου τὴν ἡδονὴν καρπώσασθαι.

καὶ ἐν μουσικῇ δὴ καὶ ἐν ἰατρικῇ καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ πᾶσι καὶ τοῖσ ἀνθρωπείοισ καὶ τοῖσ θείοισ, καθ’ ὅσον παρείκει, φυλακτέον ἑκάτερον τὸν ἔρωτα· ἔνεστον γάρ. ἐπεὶ καὶ ἡ τῶν ὡρῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ σύστασισ μεστή ἐστιν ἀμφοτέρων τούτων, καὶ ἐπειδὰν μὲν πρὸσ ἄλληλα τοῦ κοσμίου τύχῃ ἔρωτοσ ἃ νυνδὴ ἐγὼ ἔλεγον, τά τε θερμὰ καὶ τὰ ψυχρὰ καὶ ξηρὰ καὶ ὑγρά, καὶ ἁρμονίαν καὶ κρᾶσιν λάβῃ σώφρονα, ἥκει φέροντα εὐετηρίαν τε καὶ ὑγίειαν ἀνθρώποισ καὶ τοῖσ ἄλλοισ ζῴοισ τε καὶ φυτοῖσ, καὶ οὐδὲν ἠδίκησεν· ὅταν δὲ ὁ μετὰ τῆσ ὕβρεωσ Ἔρωσ ἐγκρατέστεροσ περὶ τὰσ τοῦ ἐνιαυτοῦ ὡρ́ασ γένηται, διέφθειρέν τε πολλὰ καὶ ἠδίκησεν.

οἵ τε γὰρ λοιμοὶ φιλοῦσι γίγνεσθαι ἐκ τῶν τοιούτων καὶ ἄλλα ἀνόμοια πολλὰ νοσήματα καὶ τοῖσ θηρίοισ καὶ τοῖσ φυτοῖσ·

καὶ γὰρ πάχναι καὶ χάλαζαι καὶ ἐρυσῖβαι ἐκ πλεονεξίασ καὶ ἀκοσμίασ περὶ ἄλληλα τῶν τοιούτων γίγνεται ἐρωτικῶν, ὧν ἐπιστήμη περὶ ἄστρων τε φορὰσ καὶ ἐνιαυτῶν ὡρ́ασ ἀστρονομία καλεῖται. ἔτι τοίνυν καὶ αἱ θυσίαι πᾶσαι καὶ οἷσ μαντικὴ ἐπιστατεῖ ‐ ταῦτα δ’ ἐστὶν ἡ περὶ θεούσ τε καὶ ἀνθρώπουσ πρὸσ ἀλλήλουσ κοινωνία ‐ οὐ περὶ ἄλλο τί ἐστιν ἢ περὶ Ἔρωτοσ φυλακήν τε καὶ ἰάσιν. πᾶσα γὰρ ἀσέβεια φιλεῖ γίγνεσθαι ἐὰν μή τισ τῷ κοσμίῳ Ἔρωτι χαρίζηται μηδὲ τιμᾷ τε αὐτὸν καὶ πρεσβεύῃ ἐν παντὶ ἔργῳ, ἀλλὰ τὸν ἕτερον, καὶ περὶ γονέασ καὶ ζῶντασ καὶ τετελευτηκότασ καὶ περὶ θεούσ·

μαντικὴ φιλίασ θεῶν καὶ ἀνθρώπων δημιουργὸσ τῷ ἐπίστασθαι τὰ κατὰ ἀνθρώπουσ ἐρωτικά, ὅσα τείνει πρὸσ θέμιν καὶ εὐσέβειαν.

οὕτω πολλὴν καὶ μεγάλην, μᾶλλον δὲ πᾶσαν δύναμιν ἔχει συλλήβδην μὲν ὁ πᾶσ Ἔρωσ, ὁ δὲ περὶ τἀγαθὰ μετὰ σωφροσύνησ καὶ δικαιοσύνησ ἀποτελούμενοσ καὶ παρ’ ἡμῖν καὶ παρὰ θεοῖσ, οὗτοσ τὴν μεγίστην δύναμιν ἔχει καὶ πᾶσαν ἡμῖν εὐδαιμονίαν παρασκευάζει καὶ ἀλλήλοισ δυναμένουσ ὁμιλεῖν καὶ φίλουσ εἶναι καὶ τοῖσ κρείττοσιν ἡμῶν θεοῖσ.

ἴσωσ μὲν οὖν καὶ ἐγὼ τὸν ἔρωτα ἐπαινῶν πολλὰ παραλείπω, οὐ μέντοι ἑκών γε. ἀλλ’ εἴ τι ἐξέλιπον, σὸν ἔργον, ὦ Ἀριστόφανεσ, ἀναπληρῶσαι·

ἢ εἴ πωσ ἄλλωσ ἐν νῷ ἔχεισ ἐγκωμιάζειν τὸν θεόν, ἐγκωμίαζε, ἐπειδὴ καὶ τῆσ λυγγὸσ πέπαυσαι. ἐκδεξάμενον οὖν ἔφη εἰπεῖν τὸν Ἀριστοφάνη ὅτι καὶ μάλ’ ἐπαύσατο, οὐ μέντοι πρίν γε τὸν πταρμὸν προσενεχθῆναι αὐτῇ, ὥστε με θαυμάζειν εἰ τὸ κόσμιον τοῦ σώματοσ ἐπιθυμεῖ τοιούτων ψόφων καὶ γαργαλισμῶν, οἱο͂ν καὶ ὁ πταρμόσ ἐστιν·

πάνυ γὰρ εὐθὺσ ἐπαύσατο, ἐπειδὴ αὐτῷ τὸν πταρμὸν προσήνεγκα. καὶ τὸν Ἐρυξίμαχον, ὠγαθέ, φάναι, Ἀριστόφανεσ, ὁρ́α τί ποιεῖσ.

λόγου ἀναγκάζεισ γίγνεσθαι τοῦ σεαυτοῦ, ἐάν τι γελοῖον εἴπῃσ, ἐξόν σοι ἐν εἰρήνῃ λέγειν.

καὶ τὸν Ἀριστοφάνη γελάσαντα εἰπεῖν εὖ λέγεισ, ὦ Ἐρυξίμαχε, καί μοι ἔστω ἄρρητα τὰ εἰρημένα.

ἀλλὰ μή με φύλαττε, ὡσ ἐγὼ φοβοῦμαι περὶ τῶν μελλόντων ῥηθήσεσθαι, οὔ τι μὴ γελοῖα εἴπω ‐ τοῦτο μὲν γὰρ ἂν κέρδοσ εἰή καὶ τῆσ ἡμετέρασ μούσησ ἐπιχώριον ‐ ἀλλὰ μὴ καταγέλαστα. βαλών γε, φάναι, ὦ Ἀριστόφανεσ, οἰεί ἐκφεύξεσθαι·

ἀλλὰ πρόσεχε τὸν νοῦν καὶ οὕτωσ λέγε ὡσ δώσων λόγον. ἴσωσ μέντοι, ἂν δόξῃ μοι, ἀφήσω σε.

καὶ μήν, ὦ Ἐρυξίμαχε, εἰπεῖν τὸν Ἀριστοφάνη, ἄλλῃ γέ πῃ ἐν νῷ ἔχω λέγειν ἢ ᾗ σύ τε καὶ Παυσανίασ εἰπέτην.

ἐμοὶ γὰρ δοκοῦσιν ἅνθρωποι παντάπασι τὴν τοῦ ἔρωτοσ δύναμιν οὐκ ᾐσθῆσθαι, ἐπεὶ αἰσθανόμενοί γε μέγιστ’ ἂν αὐτοῦ ἱερὰ κατασκευάσαι καὶ βωμούσ, καὶ θυσίασ ἂν ποιεῖν μεγίστασ, οὐχ ὥσπερ νῦν τούτων οὐδὲν γίγνεται περὶ αὐτόν, δέον πάντων μάλιστα γίγνεσθαι. ἔστι γὰρ θεῶν φιλανθρωπότατοσ, ἐπίκουρόσ τε ὢν τῶν ἀνθρώπων καὶ ἰατρὸσ τούτων ὧν ἰαθέντων μεγίστη εὐδαιμονία ἂν τῷ ἀνθρωπείῳ γένει εἰή. ἐγὼ οὖν πειράσομαι ὑμῖν εἰσηγήσασθαι τὴν δύναμιν αὐτοῦ, ὑμεῖσ δὲ τῶν ἄλλων διδάσκαλοι ἔσεσθε. δεῖ δὲ πρῶτον ὑμᾶσ μαθεῖν τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν καὶ τὰ παθήματα αὐτῆσ.

ἡ γὰρ πάλαι ἡμῶν φύσισ οὐχ αὑτὴ ἦν ἥπερ νῦν, ἀλλ’ ἀλλοία. πρῶτον μὲν γὰρ τρία ἦν τὰ γένη τὰ τῶν ἀνθρώπων, οὐχ ὥσπερ νῦν δύο, ἄρρεν καὶ θῆλυ, ἀλλὰ καὶ τρίτον προσῆν κοινὸν ὂν ἀμφοτέρων τούτων, οὗ νῦν ὄνομα λοιπόν, αὐτὸ δὲ ἠφάνισται· ἀνδρόγυνον γὰρ ἓν τότε μὲν ἦν καὶ εἶδοσ καὶ ὄνομα ἐξ ἀμφοτέρων κοινὸν τοῦ τε ἄρρενοσ καὶ θήλεοσ, νῦν δὲ οὐκ ἔστιν ἀλλ’ ἢ ἐν ὀνείδει ὄνομα κείμενον.

ἔπειτα ὅλον ἦν ἑκάστου τοῦ ἀνθρώπου τὸ εἶδοσ στρογγύλον, νῶτον καὶ πλευρὰσ κύκλῳ ἔχον, χεῖρασ δὲ τέτταρασ εἶχε, καὶ σκέλη τὰ ἴσα ταῖσ χερσίν, καὶ πρόσωπα δύ’ ἐπ’ αὐχένι κυκλοτερεῖ, ὅμοια πάντῃ· κεφαλὴν δ’ ἐπ’ ἀμφοτέροισ τοῖσ προσώποισ ἐναντίοισ κειμένοισ μίαν, καὶ ὦτα τέτταρα, καὶ αἰδοῖα δύο, καὶ τἆλλα πάντα ὡσ ἀπὸ τούτων ἄν τισ εἰκάσειεν.

ἐπορεύετο δὲ καὶ ὀρθὸν ὥσπερ νῦν, ὁποτέρωσε βουληθείη· καὶ ὁπότε ταχὺ ὁρμήσειεν θεῖν, ὥσπερ οἱ κυβιστῶντεσ καὶ εἰσ ὀρθὸν τὰ σκέλη περιφερόμενοι κυβιστῶσι κύκλῳ, ὀκτὼ τότε οὖσι τοῖσ μέλεσιν ἀπερειδόμενοι ταχὺ ἐφέροντο κύκλῳ. ἦν δὲ διὰ ταῦτα τρία τὰ γένη καὶ τοιαῦτα, ὅτι τὸ μὲν ἄρρεν ἦν τοῦ ἡλίου τὴν ἀρχὴν ἔκγονον, τὸ δὲ θῆλυ τῆσ γῆσ, τὸ δὲ ἀμφοτέρων μετέχον τῆσ σελήνησ, ὅτι καὶ ἡ σελήνη ἀμφοτέρων μετέχει· περιφερῆ δὲ δὴ ἦν καὶ αὐτὰ καὶ ἡ πορεία αὐτῶν διὰ τὸ τοῖσ γονεῦσιν ὅμοια εἶναι.

ἦν οὖν τὴν ἰσχὺν δεινὰ καὶ τὴν ῥώμην, καὶ τὰ φρονήματα μεγάλα εἶχον, ἐπεχείρησαν δὲ τοῖσ θεοῖσ, καὶ ὃ λέγει Ὅμηροσ περὶ Ἐφιάλτου τε καὶ Ὤτου, περὶ ἐκείνων λέγεται, τὸ εἰσ τὸν οὐρανὸν ἀνάβασιν ἐπιχειρεῖν ποιεῖν, ὡσ ἐπιθησομένων τοῖσ θεοῖσ. ὁ οὖν Ζεὺσ καὶ οἱ ἄλλοι θεοὶ ἐβουλεύοντο ὅτι χρὴ αὐτοὺσ ποιῆσαι, καὶ ἠπόρουν· οὔτε γὰρ ὅπωσ ἀποκτείναιεν εἶχον καὶ ὥσπερ τοὺσ γίγαντασ κεραυνώσαντεσ τὸ γένοσ ἀφανίσαιεν ‐ αἱ τιμαὶ γὰρ αὐτοῖσ καὶ ἱερὰ τὰ παρὰ τῶν ἀνθρώπων ἠφανίζετο ‐ οὔτε ὅπωσ ἐῷεν ἀσελγαίνειν.

μόγισ δὴ ὁ Ζεὺσ ἐννοήσασ λέγει ὅτι "δοκῶ μοι," ἔφη, "ἔχειν μηχανήν, ὡσ ἂν εἰε͂́ν τε ἅνθρωποι καὶ παύσαιντο τῆσ ἀκολασίασ ἀσθενέστεροι γενόμενοι. νῦν μὲν γὰρ αὐτούσ, ἔφη, διατεμῶ δίχα ἕκαστον, καὶ ἅμα μὲν ἀσθενέστεροι ἔσονται, ἅμα δὲ χρησιμώτεροι ἡμῖν διὰ τὸ πλείουσ τὸν ἀριθμὸν γεγονέναι·

καὶ βαδιοῦνται ὀρθοὶ ἐπὶ δυοῖν σκελοῖν. ἐὰν δ’ ἔτι δοκῶσιν ἀσελγαίνειν καὶ μὴ ’θέλωσιν ἡσυχίαν ἄγειν, πάλιν αὖ, ἔφη, τεμῶ δίχα, ὥστ’ ἐφ’ ἑνὸσ πορεύσονται σκέλουσ ἀσκωλιάζοντεσ. " ταῦτα εἰπὼν ἔτεμνε τοὺσ ἀνθρώπουσ δίχα, ὥσπερ οἱ τὰ ὀά τέμνοντεσ καὶ μέλλοντεσ ταριχεύειν, ἢ ὥσπερ οἱ τὰ ᾠὰ ταῖσ θριξίν· ὅντινα δὲ τέμοι, τὸν Ἀπόλλω ἐκέλευεν τό τε πρόσωπον μεταστρέφειν καὶ τὸ τοῦ αὐχένοσ ἥμισυ πρὸσ τὴν τομήν, ἵνα θεώμενοσ τὴν αὑτοῦ τμῆσιν κοσμιώτεροσ εἰή ὁ ἄνθρωποσ, καὶ τἆλλα ἰᾶσθαι ἐκέλευεν.

ὁ δὲ τό τε πρόσωπον μετέστρεφε, καὶ συνέλκων πανταχόθεν τὸ δέρμα ἐπὶ τὴν γαστέρα νῦν καλουμένην, ὥσπερ τὰ σύσπαστα βαλλάντια, ἓν στόμα ποιῶν ἀπέδει κατὰ μέσην τὴν γαστέρα, ὃ δὴ τὸν ὀμφαλὸν καλοῦσι. καὶ τὰσ μὲν ἄλλασ ῥυτίδασ τὰσ πολλὰσ ἐξελέαινε καὶ τὰ στήθη διήρθρου, ἔχων τι τοιοῦτον ὄργανον οἱο͂ν οἱ σκυτοτόμοι περὶ τὸν καλάποδα λεαίνοντεσ τὰσ τῶν σκυτῶν ῥυτίδασ· ὀλίγασ δὲ κατέλιπε, τὰσ περὶ αὐτὴν τὴν γαστέρα καὶ τὸν ὀμφαλόν, μνημεῖον εἶναι τοῦ παλαιοῦ πάθουσ.

ἐπειδὴ οὖν ἡ φύσισ δίχα ἐτμήθη, ποθοῦν ἕκαστον τὸ ἥμισυ τὸ αὑτοῦ συνῄει, καὶ περιβάλλοντεσ τὰσ χεῖρασ καὶ συμπλεκόμενοι ἀλλήλοισ, ἐπιθυμοῦντεσ συμφῦναι, ἀπέθνῃσκον ὑπὸ λιμοῦ καὶ τῆσ ἄλλησ ἀργίασ διὰ τὸ μηδὲν ἐθέλειν χωρὶσ ἀλλήλων ποιεῖν. καὶ ὁπότε τι ἀποθάνοι τῶν ἡμίσεων, τὸ δὲ λειφθείη, τὸ λειφθὲν ἄλλο ἐζήτει καὶ συνεπλέκετο, εἴτε γυναικὸσ τῆσ ὅλησ ἐντύχοι ἡμίσει ‐ ὃ δὴ νῦν γυναῖκα καλοῦμεν ‐ εἴτε ἀνδρόσ· καὶ οὕτωσ ἀπώλλυντο.

ἐλεήσασ δὲ ὁ Ζεὺσ ἄλλην μηχανὴν πορίζεται, καὶ μετατίθησιν αὐτῶν τὰ αἰδοῖα εἰσ τὸ πρόσθεν ‐ τέωσ γὰρ καὶ ταῦτα ἐκτὸσ εἶχον, καὶ ἐγέννων καὶ ἔτικτον οὐκ εἰσ ἀλλήλουσ ἀλλ’ εἰσ γῆν, ὥσπερ οἱ τέττιγεσ ‐ μετέθηκέ τε οὖν οὕτω αὐτῶν εἰσ τὸ πρόσθεν καὶ διὰ τούτων τὴν γένεσιν ἐν ἀλλήλοισ ἐποίησεν, διὰ τοῦ ἄρρενοσ ἐν τῷ θήλει, τῶνδε ἕνεκα, ἵνα ἐν τῇ συμπλοκῇ ἅμα μὲν εἰ ἀνὴρ γυναικὶ ἐντύχοι, γεννῷεν καὶ γίγνοιτο τὸ γένοσ, ἅμα δ’ εἰ καὶ ἄρρην ἄρρενι, πλησμονὴ γοῦν γίγνοιτο τῆσ συνουσίασ καὶ διαπαύοιντο καὶ ἐπὶ τὰ ἔργα τρέποιντο καὶ τοῦ ἄλλου βίου ἐπιμελοῖντο. ἔστι δὴ οὖν ἐκ τόσου ὁ ἔρωσ ἔμφυτοσ ἀλλήλων τοῖσ ἀνθρώποισ καὶ τῆσ ἀρχαίασ φύσεωσ συναγωγεὺσ καὶ ἐπιχειρῶν ποιῆσαι ἓν ἐκ δυοῖν καὶ ἰάσασθαι τὴν φύσιν τὴν ἀνθρωπίνην.

ἕκαστοσ οὖν ἡμῶν ἐστιν ἀνθρώπου σύμβολον, ἅτε τετμημένοσ ὥσπερ αἱ ψῆτται, ἐξ ἑνὸσ δύο·

ζητεῖ δὴ ἀεὶ τὸ αὑτοῦ ἕκαστοσ σύμβολον. ὅσοι μὲν οὖν τῶν ἀνδρῶν τοῦ κοινοῦ τμῆμά εἰσιν, ὃ δὴ τότε ἀνδρόγυνον ἐκαλεῖτο, φιλογύναικέσ τέ εἰσι καὶ οἱ πολλοὶ τῶν μοιχῶν ἐκ τούτου τοῦ γένουσ γεγόνασιν, καὶ ὅσαι αὖ γυναῖκεσ φίλανδροί τε καὶ μοιχεύτριαι ἐκ τούτου τοῦ γένουσ γίγνονται. ὅσαι δὲ τῶν γυναικῶν γυναικὸσ τμῆμά εἰσιν, οὐ πάνυ αὗται τοῖσ ἀνδράσι τὸν νοῦν προσέχουσιν, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸσ τὰσ γυναῖκασ τετραμμέναι εἰσί, καὶ αἱ ἑταιρίστριαι ἐκ τούτου τοῦ γένουσ γίγνονται.

ὅσοι δὲ ἄρρενοσ τμῆμά εἰσι, τὰ ἄρρενα διώκουσι, καὶ τέωσ μὲν ἂν παῖδεσ ὦσιν, ἅτε τεμάχια ὄντα τοῦ ἄρρενοσ, φιλοῦσι τοὺσ ἄνδρασ καὶ χαίρουσι συγκατακείμενοι καὶ συμπεπλεγμένοι τοῖσ ἀνδράσι, καί εἰσιν οὗτοι βέλτιστοι τῶν παίδων καὶ μειρακίων, ἅτε ἀνδρειότατοι ὄντεσ φύσει. φασὶ δὲ δή τινεσ αὐτοὺσ ἀναισχύντουσ εἶναι, ψευδόμενοι·

οὐ γὰρ ὑπ’ ἀναισχυντίασ τοῦτο δρῶσιν ἀλλ’ ὑπὸ θάρρουσ καὶ ἀνδρείασ καὶ ἀρρενωπίασ, τὸ ὅμοιον αὐτοῖσ ἀσπαζόμενοι. μέγα δὲ τεκμήριον· καὶ γὰρ τελεωθέντεσ μόνοι ἀποβαίνουσιν εἰσ τὰ πολιτικὰ ἄνδρεσ οἱ τοιοῦτοι. ἐπειδὰν δὲ ἀνδρωθῶσι, παιδεραστοῦσι καὶ πρὸσ γάμουσ καὶ παιδοποιίασ οὐ προσέχουσι τὸν νοῦν φύσει, ἀλλ’ ὑπὸ τοῦ νόμου ἀναγκάζονται· ἀλλ’ ἐξαρκεῖ αὐτοῖσ μετ’ ἀλλήλων καταζῆν ἀγάμοισ.

πάντωσ μὲν οὖν ὁ τοιοῦτοσ παιδεραστήσ τε καὶ φιλεραστὴσ γίγνεται, ἀεὶ τὸ συγγενὲσ ἀσπαζόμενοσ. ὅταν μὲν οὖν καὶ αὐτῷ ἐκείνῳ ἐντύχῃ τῷ αὑτοῦ ἡμίσει καὶ ὁ παιδεραστὴσ καὶ ἄλλοσ πᾶσ, τότε καὶ θαυμαστὰ ἐκπλήττονται φιλίᾳ τε καὶ οἰκειότητι καὶ ἔρωτι, οὐκ ἐθέλοντεσ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν χωρίζεσθαι ἀλλήλων οὐδὲ σμικρὸν χρόνον. καὶ οἱ διατελοῦντεσ μετ’ ἀλλήλων διὰ βίου οὗτοί εἰσιν, οἳ οὐδ’ ἂν ἔχοιεν εἰπεῖν ὅτι βούλονται σφίσι παρ’ ἀλλήλων γίγνεσθαι.

οὐδενὶ γὰρ ἂν δόξειεν τοῦτ’ εἶναι ἡ τῶν ἀφροδισίων συνουσία, ὡσ ἄρα τούτου ἕνεκα ἕτεροσ ἑτέρῳ χαίρει συνὼν οὕτωσ ἐπὶ μεγάλησ σπουδῆσ· ἀλλ’ ἄλλο τι βουλομένη ἑκατέρου ἡ ψυχὴ δήλη ἐστίν, ὃ οὐ δύναται εἰπεῖν, ἀλλὰ μαντεύεται ὃ βούλεται, καὶ αἰνίττεται. καὶ εἰ αὐτοῖσ ἐν τῷ αὐτῷ κατακειμένοισ ἐπιστὰσ ὁ Ἥφαιστοσ, ἔχων τὰ ὄργανα, ἔροιτο·

"τί ἔσθ’ ὃ βούλεσθε, ὦ ἄνθρωποι, ὑμῖν παρ’ ἀλλήλων γενέσθαι; καὶ εἰ ἀποροῦντασ αὐτοὺσ πάλιν ἔροιτο· "ἆρά γε τοῦδε ἐπιθυμεῖτε, ἐν τῷ αὐτῷ γενέσθαι ὅτι μάλιστα ἀλλήλοισ, ὥστε καὶ νύκτα καὶ ἡμέραν μὴ ἀπολείπεσθαι ἀλλήλων; εἰ γὰρ τούτου ἐπιθυμεῖτε, θέλω ὑμᾶσ συντῆξαι καὶ συμφυσῆσαι εἰσ τὸ αὐτό, ὥστε δύ’ ὄντασ ἕνα γεγονέναι καὶ ἑώσ τ’ ἂν ζῆτε, ὡσ ἕνα ὄντα, κοινῇ ἀμφοτέρουσ ζῆν, καὶ ἐπειδὰν ἀποθάνητε, ἐκεῖ αὖ ἐν Αἵδου ἀντὶ δυοῖν ἕνα εἶναι κοινῇ τεθνεῶτε· ἀλλ’ ὁρᾶτε εἰ τούτου ἐρᾶτε καὶ ἐξαρκεῖ ὑμῖν ἂν τούτου τύχητε·

ταῦτ’ ἀκούσασ ἴσμεν ὅτι οὐδ’ ἂν εἷσ ἐξαρνηθείη οὐδ’ ἄλλο τι ἂν φανείη βουλόμενοσ, ἀλλ’ ἀτεχνῶσ οἰοίτ’ ἂν ἀκηκοέναι τοῦτο ὃ πάλαι ἄρα ἐπεθύμει, συνελθὼν καὶ συντακεὶσ τῷ ἐρωμένῳ ἐκ δυοῖν εἷσ γενέσθαι. τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἴτιον, ὅτι ἡ ἀρχαία φύσισ ἡμῶν ἦν αὕτη καὶ ἦμεν ὅλοι· τοῦ ὅλου οὖν τῇ ἐπιθυμίᾳ καὶ διώξει ἔρωσ ὄνομα. καὶ πρὸ τοῦ, ὥσπερ λέγω, ἓν ἦμεν, νυνὶ δὲ διὰ τὴν ἀδικίαν διῳκίσθημεν ὑπὸ τοῦ θεοῦ, καθάπερ Ἀρκάδεσ ὑπὸ Λακεδαιμονίων·

φόβοσ οὖν ἔστιν, ἐὰν μὴ κόσμιοι ὦμεν πρὸσ τοὺσ θεούσ, ὅπωσ μὴ καὶ αὖθισ διασχισθησόμεθα, καὶ περίιμεν ἔχοντεσ ὥσπερ οἱ ἐν ταῖσ στήλαισ καταγραφὴν ἐκτετυπωμένοι, διαπεπρισμένοι κατὰ τὰσ ῥῖνασ, γεγονότεσ ὥσπερ λίσπαι. ἀλλὰ τούτων ἕνεκα πάντ’ ἄνδρα χρὴ ἅπαντα παρακελεύεσθαι εὐσεβεῖν περὶ θεούσ, ἵνα τὰ μὲν ἐκφύγωμεν, τῶν δὲ τύχωμεν, ὡσ ὁ Ἔρωσ ἡμῖν ἡγεμὼν καὶ στρατηγόσ. ᾧ μηδεὶσ ἐναντία πραττέτω ‐ πράττει δ’ ἐναντία ὅστισ θεοῖσ ἀπεχθάνεται ‐ φίλοι γὰρ γενόμενοι καὶ διαλλαγέντεσ τῷ θεῷ ἐξευρήσομέν τε καὶ ἐντευξόμεθα τοῖσ παιδικοῖσ τοῖσ ἡμετέροισ αὐτῶν, ὃ τῶν νῦν ὀλίγοι ποιοῦσι. καὶ μή μοι ὑπολάβῃ Ἐρυξίμαχοσ, κωμῳδῶν τὸν λόγον, ὡσ Παυσανίαν καὶ Ἀγάθωνα λέγω ‐ ἴσωσ μὲν γὰρ καὶ οὗτοι τούτων τυγχάνουσιν ὄντεσ καί εἰσιν ἀμφότεροι τὴν φύσιν ἄρρενεσ ‐ λέγω δὲ οὖν ἔγωγε καθ’ ἁπάντων καὶ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, ὅτι οὕτωσ ἂν ἡμῶν τὸ γένοσ εὔδαιμον γένοιτο, εἰ ἐκτελέσαιμεν τὸν ἔρωτα καὶ τῶν παιδικῶν τῶν αὑτοῦ ἕκαστοσ τύχοι εἰσ τὴν ἀρχαίαν ἀπελθὼν φύσιν.

εἰ δὲ τοῦτο ἄριστον, ἀναγκαῖον καὶ τῶν νῦν παρόντων τὸ τούτου ἐγγυτάτω ἄριστον εἶναι·

τοῦτο δ’ ἐστὶ παιδικῶν τυχεῖν κατὰ νοῦν αὐτῷ πεφυκότων· δικαίωσ ἂν ὑμνοῖμεν ἔρωτα, ὃσ ἔν τε τῷ παρόντι ἡμᾶσ πλεῖστα ὀνίνησιν εἰσ τὸ οἰκεῖον ἄγων, καὶ εἰσ τὸ ἔπειτα ἐλπίδασ μεγίστασ παρέχεται, ἡμῶν παρεχομένων πρὸσ θεοὺσ εὐσέβειαν, καταστήσασ ἡμᾶσ εἰσ τὴν ἀρχαίαν φύσιν καὶ ἰασάμενοσ μακαρίουσ καὶ εὐδαίμονασ ποιῆσαι.

οὗτοσ, ἔφη, ὦ Ἐρυξίμαχε, ὁ ἐμὸσ λόγοσ ἐστὶ περὶ Ἔρωτοσ, ἀλλοῖοσ ἢ ὁ σόσ.

ὥσπερ οὖν ἐδεήθην σου, μὴ κωμῳδήσῃσ αὐτόν, ἵνα καὶ τῶν λοιπῶν ἀκούσωμεν τί ἕκαστοσ ἐρεῖ, μᾶλλον δὲ τί ἑκάτεροσ· Ἀγάθων γὰρ καὶ Σωκράτησ λοιποί.

ἀλλὰ πείσομαί σοι, ἔφη φάναι τὸν Ἐρυξίμαχον·

καὶ γάρ μοι ὁ λόγοσ ἡδέωσ ἐρρήθη. καὶ εἰ μὴ συνῄδη Σωκράτει τε καὶ Ἀγάθωνι δεινοῖσ οὖσι περὶ τὰ ἐρωτικά, πάνυ ἂν ἐφοβούμην μὴ ἀπορήσωσι λόγων διὰ τὸ πολλὰ καὶ παντοδαπὰ εἰρῆσθαι· νῦν δὲ ὅμωσ θαρρῶ. τὸν οὖν Σωκράτη εἰπεῖν καλῶσ γὰρ αὐτὸσ ἠγώνισαι, ὦ Ἐρυξίμαχε·

εἰ δὲ γένοιο οὗ νῦν ἐγώ εἰμι, μᾶλλον δὲ ἴσωσ οὗ ἔσομαι ἐπειδὰν καὶ Ἀγάθων εἴπῃ εὖ, καὶ μάλ’ ἂν φοβοῖο καὶ ἐν παντὶ εἰήσ ὥσπερ ἐγὼ νῦν. φαρμάττειν βούλει με, ὦ Σώκρατεσ, εἰπεῖν τὸν Ἀγάθωνα, ἵνα θορυβηθῶ διὰ τὸ οἰέσθαι τὸ θέατρον προσδοκίαν μεγάλην ἔχειν ὡσ εὖ ἐροῦντοσ ἐμοῦ.

εἰ ἰδὼν τὴν σὴν ἀνδρείαν καὶ μεγαλοφροσύνην ἀναβαίνοντοσ ἐπὶ τὸν ὀκρίβαντα μετὰ τῶν ὑποκριτῶν, καὶ βλέψαντοσ ἐναντία τοσούτῳ θεάτρῳ, μέλλοντοσ ἐπιδείξεσθαι σαυτοῦ λόγουσ, καὶ οὐδ’ ὁπωστιοῦν ἐκπλαγέντοσ, νῦν οἰηθείην σε θορυβήσεσθαι ἕνεκα ἡμῶν ὀλίγων ἀνθρώπων.

τί δέ, ὦ Σώκρατεσ;

τὸν Ἀγάθωνα φάναι, οὐ δήπου με οὕτω θεάτρου μεστὸν ἡγῇ ὥστε καὶ ἀγνοεῖν ὅτι νοῦν ἔχοντι ὀλίγοι ἔμφρονεσ πολλῶν ἀφρόνων φοβερώτεροι; οὐ μεντἂν καλῶσ ποιοίην, φάναι, ὦ Ἀγάθων, περὶ σοῦ τι ἐγὼ ἄγροικον δοξάζων·

ἀλλ’ εὖ οἶδα ὅτι εἴ τισιν ἐντύχοισ οὓσ ἡγοῖο σοφούσ, μᾶλλον ἂν αὐτῶν φροντίζοισ ἢ τῶν πολλῶν. ἀλλὰ μὴ οὐχ οὗτοι ἡμεῖσ ὦμεν ‐ ἡμεῖσ μὲν γὰρ καὶ ἐκεῖ παρῆμεν καὶ ἦμεν τῶν πολλῶν ‐ εἰ δὲ ἄλλοισ ἐντύχοισ σοφοῖσ, τάχ’ ἂν αἰσχύνοιο αὐτούσ, εἴ τι ἴσωσ οἰοιό αἰσχρὸν ὂν ποιεῖν· ἢ πῶσ λέγεισ; ἀληθῆ λέγεισ, φάναι.

τοὺσ δὲ πολλοὺσ οὐκ ἂν αἰσχύνοιο εἴ τι οἰοιό αἰσχρὸν ποιεῖν;

καὶ τὸν Φαῖδρον ἔφη ὑπολαβόντα εἰπεῖν ὦ φίλε Ἀγάθων, ἐὰν ἀποκρίνῃ Σωκράτει, οὐδὲν ἔτι διοίσει αὐτῷ ὁπῃοῦν τῶν ἐνθάδε ὁτιοῦν γίγνεσθαι, ἐὰν μόνον ἔχῃ ὅτῳ διαλέγηται, ἄλλωσ τε καὶ καλῷ.

ἐγὼ δὲ ἡδέωσ μὲν ἀκούω Σωκράτουσ διαλεγομένου, ἀναγκαῖον δέ μοι ἐπιμεληθῆναι τοῦ ἐγκωμίου τῷ Ἔρωτι καὶ ἀποδέξασθαι παρ’ ἑνὸσ ἑκάστου ὑμῶν τὸν λόγον· ἀποδοὺσ οὖν ἑκάτεροσ τῷ θεῷ οὕτωσ ἤδη διαλεγέσθω. ἀλλὰ καλῶσ λέγεισ, ὦ Φαῖδρε, φάναι τὸν Ἀγάθωνα, καὶ οὐδέν με κωλύει λέγειν·

Σωκράτει γὰρ καὶ αὖθισ ἔσται πολλάκισ διαλέγεσθαι. ἐγὼ δὲ δὴ βούλομαι πρῶτον μὲν εἰπεῖν ὡσ χρή με εἰπεῖν, ἔπειτα εἰπεῖν.

δοκοῦσι γάρ μοι πάντεσ οἱ πρόσθεν εἰρηκότεσ οὐ τὸν θεὸν ἐγκωμιάζειν ἀλλὰ τοὺσ ἀνθρώπουσ εὐδαιμονίζειν τῶν ἀγαθῶν ὧν ὁ θεὸσ αὐτοῖσ αἴτιοσ· ὁποῖοσ δέ τισ αὐτὸσ ὢν ταῦτα ἐδωρήσατο, οὐδεὶσ εἴρηκεν. εἷσ δὲ τρόποσ ὀρθὸσ παντὸσ ἐπαίνου περὶ παντόσ, λόγῳ διελθεῖν οἱο͂σ οἱών αἴτιοσ ὢν τυγχάνει περὶ οὗ ἂν ὁ λόγοσ ᾖ.

οὕτω δὴ τὸν ἔρωτα καὶ ἡμᾶσ δίκαιον ἐπαινέσαι πρῶτον αὐτὸν οἱο͂́σ ἐστιν, ἔπειτα τὰσ δόσεισ. φημὶ οὖν ἐγὼ πάντων θεῶν εὐδαιμόνων ὄντων ἔρωτα, εἰ θέμισ καὶ ἀνεμέσητον εἰπεῖν, εὐδαιμονέστατον εἶναι αὐτῶν, κάλλιστον ὄντα καὶ ἄριστον. ἔστι δὲ κάλλιστοσ ὢν τοιόσδε. πρῶτον μὲν νεώτατοσ θεῶν, ὦ Φαῖδρε. μέγα δὲ τεκμήριον τῷ λόγῳ αὐτὸσ παρέχεται, φεύγων φυγῇ τὸ γῆρασ, ταχὺ ὂν δῆλον ὅτι· θᾶττον γοῦν τοῦ δέοντοσ ἡμῖν προσέρχεται.

ὃ δὴ πέφυκεν Ἔρωσ μισεῖν καὶ οὐδ’ ἐντὸσ πολλοῦ πλησιάζειν. μετὰ δὲ νέων ἀεὶ σύνεστί τε καὶ ἔστιν· ὁ γὰρ παλαιὸσ λόγοσ εὖ ἔχει, ὡσ ὅμοιον ὁμοίῳ ἀεὶ πελάζει. ἐγὼ δὲ Φαίδρῳ πολλὰ ἄλλα ὁμολογῶν τοῦτο οὐχ ὁμολογῶ, ὡσ Ἔρωσ Κρόνου καὶ Ιἀπετοῦ ἀρχαιότερόσ ἐστιν, ἀλλά φημι νεώτατον αὐτὸν εἶναι θεῶν καὶ ἀεὶ νέον, τὰ δὲ παλαιὰ πράγματα περὶ θεούσ, ἃ Ἡσίοδοσ καὶ Παρμενίδησ λέγουσιν, Ἀνάγκῃ καὶ οὐκ Ἔρωτι γεγονέναι, εἰ ἐκεῖνοι ἀληθῆ ἔλεγον· οὐ γὰρ ἂν ἐκτομαὶ οὐδὲ δεσμοὶ ἀλλήλων ἐγίγνοντο καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ βίαια, εἰ Ἔρωσ ἐν αὐτοῖσ ἦν, ἀλλὰ φιλία καὶ εἰρήνη, ὥσπερ νῦν, ἐξ οὗ Ἔρωσ τῶν θεῶν βασιλεύει.

νέοσ μὲν οὖν ἐστι, πρὸσ δὲ τῷ νέῳ ἁπαλόσ· ποιητοῦ δ’ ἔστιν ἐνδεὴσ οἱο͂σ ἦν Ὅμηροσ πρὸσ τὸ ἐπιδεῖξαι θεοῦ ἁπαλότητα. Ὅμηροσ γὰρ Ἄτην θεόν τέ φησιν εἶναι καὶ ἁπαλήν ‐ τοὺσ γοῦν πόδασ αὐτῆσ ἁπαλοὺσ εἶναι ‐ λέγων.

. . τῆσ μένθ’ ἁπαλοὶ πόδεσ· οὐ γὰρ ἐπ’ οὔδεοσπίλναται, ἀλλ’ ἄρα ἥ γε κατ’ ἀνδρῶν κράατα βαίνει. καλῷ οὖν δοκεῖ μοι τεκμηρίῳ τὴν ἁπαλότητα ἀποφαίνειν, ὅτι οὐκ ἐπὶ σκληροῦ βαίνει, ἀλλ’ ἐπὶ μαλθακοῦ. τῷ αὐτῷ δὴ καὶ ἡμεῖσ χρησόμεθα τεκμηρίῳ περὶ ἔρωτα ὅτι ἁπαλόσ. οὐ γὰρ ἐπὶ γῆσ βαίνει οὐδ’ ἐπὶ κρανίων, ἅ ἐστιν οὐ πάνυ μαλακά, ἀλλ’ ἐν τοῖσ μαλακωτάτοισ τῶν ὄντων καὶ βαίνει καὶ οἰκεῖ. ἐν γὰρ ἤθεσι καὶ ψυχαῖσ θεῶν καὶ ἀνθρώπων τὴν οἴκησιν ἵδρυται, καὶ οὐκ αὖ ἑξῆσ ἐν πάσαισ ταῖσ ψυχαῖσ, ἀλλ’ ᾗτινι ἂν σκληρὸν ἦθοσ ἐχούσῃ ἐντύχῃ, ἀπέρχεται, ᾗ δ’ ἂν μαλακόν, οἰκίζεται. ἁπτόμενον οὖν ἀεὶ καὶ ποσὶν καὶ πάντῃ ἐν μαλακωτάτοισ τῶν μαλακωτάτων, ἁπαλώτατον ἀνάγκη εἶναι.

νεώτατοσ μὲν δή ἐστι καὶ ἁπαλώτατοσ, πρὸσ δὲ τούτοισ ὑγρὸσ τὸ εἶδοσ.

οὐ γὰρ ἂν οἱο͂́σ τ’ ἦν πάντῃ περιπτύσσεσθαι οὐδὲ διὰ πάσησ ψυχῆσ καὶ εἰσιὼν τὸ πρῶτον λανθάνειν καὶ ἐξιών, εἰ σκληρὸσ ἦν. συμμέτρου δὲ καὶ ὑγρᾶσ ἰδέασ μέγα τεκμήριον ἡ εὐσχημοσύνη, ὃ δὴ διαφερόντωσ ἐκ πάντων ὁμολογουμένωσ Ἔρωσ ἔχει· ἀσχημοσύνῃ γὰρ καὶ Ἔρωτι πρὸσ ἀλλήλουσ ἀεὶ πόλεμοσ. χρόασ δὲ κάλλοσ ἡ κατ’ ἄνθη δίαιτα τοῦ θεοῦ σημαίνει· καὶ ἀπηνθηκότι καὶ σώματι καὶ ψυχῇ καὶ ἄλλῳ ὁτῳοῦν οὐκ ἐνίζει Ἔρωσ, οὗ δ’ ἂν εὐανθήσ τε καὶ εὐώδησ τόποσ ᾖ, ἐνταῦθα δὲ καὶ ἵζει καὶ μένει.

περὶ μὲν οὖν κάλλουσ τοῦ θεοῦ καὶ ταῦτα ἱκανὰ καὶ ἔτι πολλὰ λείπεται, περὶ δὲ ἀρετῆσ Ἔρωτοσ μετὰ ταῦτα λεκτέον, τὸ μὲν μέγιστον ὅτι Ἔρωσ οὔτ’ ἀδικεῖ οὔτ’ ἀδικεῖται οὔτε ὑπὸ θεοῦ οὔτε θεόν, οὔτε ὑπ’ ἀνθρώπου οὔτε ἄνθρωπον.

οὔτε γὰρ αὐτὸσ βίᾳ πάσχει, εἴ τι πάσχει ‐ βία γὰρ Ἔρωτοσ οὐχ ἅπτεται· οὔτε ποιῶν ποιεῖ ‐ πᾶσ γὰρ ἑκὼν Ἔρωτι πᾶν ὑπηρετεῖ, ἃ δ’ ἂν ἑκὼν ἑκόντι ὁμολογήσῃ, φασὶν "οἱ πόλεωσ βασιλῆσ νόμοι" δίκαια εἶναι.

πρὸσ δὲ τῇ δικαιοσύνῃ σωφροσύνησ πλείστησ μετέχει. εἶναι γὰρ ὁμολογεῖται σωφροσύνη τὸ κρατεῖν ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν, Ἔρωτοσ δὲ μηδεμίαν ἡδονὴν κρείττω εἶναι· εἰ δὲ ἥττουσ, κρατοῖντ’ ἂν ὑπὸ Ἔρωτοσ, ὁ δὲ κρατοῖ, κρατῶν δὲ ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν ὁ Ἔρωσ διαφερόντωσ ἂν σωφρονοῖ. καὶ μὴν εἴσ γε ἀνδρείαν Ἔρωτι "οὐδ’ Ἄρησ ἀνθίσταται. " οὐ γὰρ ἔχει ἔρωτα Ἄρησ, ἀλλ’ Ἔρωσ Ἄρη ‐ Ἀφροδίτησ, ὡσ λόγοσ ‐ κρείττων δὲ ὁ ἔχων τοῦ ἐχομένου·

τοῦ δ’ ἀνδρειοτάτου τῶν ἄλλων κρατῶν πάντων ἂν ἀνδρειότατοσ εἰή. περὶ μὲν οὖν δικαιοσύνησ καὶ σωφροσύνησ καὶ ἀνδρείασ τοῦ θεοῦ εἴρηται, περὶ δὲ σοφίασ λείπεται· ὅσον οὖν δυνατόν, πειρατέον μὴ ἐλλείπειν. καὶ πρῶτον μέν, ἵν’ αὖ καὶ ἐγὼ τὴν ἡμετέραν τέχνην τιμήσω ὥσπερ Ἐρυξίμαχοσ τὴν αὑτοῦ, ποιητὴσ ὁ θεὸσ σοφὸσ οὕτωσ ὥστε καὶ ἄλλον ποιῆσαι· πᾶσ γοῦν ποιητὴσ γίγνεται, "κἂν ἄμουσοσ ᾖ τὸ πρίν," οὗ ἂν Ἔρωσ ἅψηται.

ᾧ δὴ πρέπει ἡμᾶσ μαρτυρίῳ χρῆσθαι, ὅτι ποιητὴσ ὁ Ἔρωσ ἀγαθὸσ ἐν κεφαλαίῳ πᾶσαν ποίησιν τὴν κατὰ μουσικήν· ἃ γάρ τισ ἢ μὴ ἔχει ἢ μὴ οἶδεν, οὔτ’ ἂν ἑτέρῳ δοίη οὔτ’ ἂν ἄλλον διδάξειεν. καὶ μὲν δὴ τήν γε τῶν ζῴων ποίησιν πάντων τίσ ἐναντιώσεται μὴ οὐχὶ Ἔρωτοσ εἶναι σοφίαν, ᾗ γίγνεταί τε καὶ φύεται πάντα τὰ ζῷα; ἀλλὰ τὴν τῶν τεχνῶν δημιουργίαν οὐκ ἴσμεν, ὅτι οὗ μὲν ἂν ὁ θεὸσ οὗτοσ διδάσκαλοσ γένηται, ἐλλόγιμοσ καὶ φανὸσ ἀπέβη, οὗ δ’ ἂν Ἔρωσ μὴ ἐφάψηται, σκοτεινόσ;

τοξικήν γε μὴν καὶ ἰατρικὴν καὶ μαντικὴν Ἀπόλλων ἀνηῦρεν ἐπιθυμίασ καὶ ἔρωτοσ ἡγεμονεύσαντοσ, ὥστε καὶ οὗτοσ Ἔρωτοσ ἂν εἰή μαθητήσ, καὶ Μοῦσαι μουσικῆσ καὶ Ἥφαιστοσ χαλκείασ καὶ Ἀθηνᾶ ἱστουργίασ καὶ Ζεὺσ κυβερνᾶν θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων. ὅθεν δὴ καὶ κατεσκευάσθη τῶν θεῶν τὰ πράγματα Ἔρωτοσ ἐγγενομένου, δῆλον ὅτι κάλλουσ ‐ αἴσχει γὰρ οὐκ ἔπι ἔρωσ ‐ πρὸ τοῦ δέ, ὥσπερ ἐν ἀρχῇ εἶπον, πολλὰ καὶ δεινὰ θεοῖσ ἐγίγνετο, ὡσ λέγεται, διὰ τὴν τῆσ ἀνάγκησ βασιλείαν·

ἐπειδὴ δ’ ὁ θεὸσ οὗτοσ ἔφυ, ἐκ τοῦ ἐρᾶν τῶν καλῶν πάντ’ ἀγαθὰ γέγονεν καὶ θεοῖσ καὶ ἀνθρώποισ. οὕτωσ ἐμοὶ δοκεῖ, ὦ Φαῖδρε, Ἔρωσ πρῶτοσ αὐτὸσ ὢν κάλλιστοσ καὶ ἄριστοσ μετὰ τοῦτο τοῖσ ἄλλοισ ἄλλων τοιούτων αἴτιοσ εἶναι.

ἐπέρχεται δέ μοί τι καὶ ἔμμετρον εἰπεῖν, ὅτι οὗτόσ ἐστιν ὁ ποιῶνεἰρήνην μὲν ἐν ἀνθρώποισ, πελάγει δὲ γαλήνηννηνεμίαν, ἀνέμων κοίτην ὕπνον τ’ ἐνὶ κήδει. οὗτοσ δὲ ἡμᾶσ ἀλλοτριότητοσ μὲν κενοῖ, οἰκειότητοσ δὲ πληροῖ, τὰσ τοιάσδε συνόδουσ μετ’ ἀλλήλων πάσασ τιθεὶσ συνιέναι, ἐν ἑορταῖσ, ἐν χοροῖσ, ἐν θυσίαισι γιγνόμενοσ ἡγεμών·

πρᾳότητα μὲν πορίζων, ἀγριότητα δ’ ἐξορίζων· φιλόδωροσ εὐμενείασ, ἄδωροσ δυσμενείασ· ἵλεωσ ἀγαθόσ· θεατὸσ σοφοῖσ, ἀγαστὸσ θεοῖσ· ζηλωτὸσ ἀμοίροισ, κτητὸσ εὐμοίροισ· τρυφῆσ, ἁβρότητοσ, χλιδῆσ, χαρίτων, ἱμέρου, πόθου πατήρ· ἐπιμελὴσ ἀγαθῶν, ἀμελὴσ κακῶν· λόγῳ κυβερνήτησ, ἐπιβάτησ, παραστάτησ τε καὶ σωτὴρ ἄριστοσ, συμπάντων τε θεῶν καὶ ἀνθρώπων κόσμοσ, ἡγεμὼν κάλλιστοσ καὶ ἄριστοσ, ᾧ χρὴ ἕπεσθαι πάντα ἄνδρα ἐφυμνοῦντα καλῶσ, ᾠδῆσ μετέχοντα ἣν ᾄδει θέλγων πάντων θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων νόημα.

οὗτοσ, ἔφη, ὁ παρ’ ἐμοῦ λόγοσ, ὦ Φαῖδρε, τῷ θεῷ ἀνακείσθω, τὰ μὲν παιδιᾶσ, τὰ δὲ σπουδῆσ μετρίασ, καθ’ ὅσον ἐγὼ δύναμαι, μετέχων.

εἰπόντοσ δὲ τοῦ Ἀγάθωνοσ πάντασ ἔφη ὁ Ἀριστόδημοσ ἀναθορυβῆσαι τοὺσ παρόντασ, ὡσ πρεπόντωσ τοῦ νεανίσκου εἰρηκότοσ καὶ αὑτῷ καὶ τῷ θεῷ.

τὸν οὖν Σωκράτη εἰπεῖν βλέψαντα εἰσ τὸν Ἐρυξίμαχον, ἆρά σοι δοκῶ, φάναι, ὦ παῖ Ἀκουμενοῦ, ἀδεὲσ πάλαι δέοσ δεδιέναι, ἀλλ’ οὐ μαντικῶσ ἃ νυνδὴ ἔλεγον εἰπεῖν, ὅτι Ἀγάθων θαυμαστῶσ ἐροῖ, ἐγὼ δ’ ἀπορήσοιμι; τὸ μὲν ἕτερον, φάναι τὸν Ἐρυξίμαχον, μαντικῶσ μοι δοκεῖσ εἰρηκέναι, ὅτι Ἀγάθων εὖ ἐρεῖ·

τὸ δὲ σὲ ἀπορήσειν, οὐκ οἶμαι. καὶ πῶσ, ὦ μακάριε, εἰπεῖν τὸν Σωκράτη, οὐ μέλλω ἀπορεῖν καὶ ἐγὼ καὶ ἄλλοσ ὁστισοῦν, μέλλων λέξειν μετὰ καλὸν οὕτω καὶ παντοδαπὸν λόγον ῥηθέντα;

καὶ τὰ μὲν ἄλλα οὐχ ὁμοίωσ μὲν θαυμαστά· τὸ δὲ ἐπὶ τελευτῆσ τοῦ κάλλουσ τῶν ὀνομάτων καὶ ῥημάτων τίσ οὐκ ἂν ἐξεπλάγη ἀκούων; ἐπεὶ ἔγωγε ἐνθυμούμενοσ ὅτι αὐτὸσ οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἔσομαι οὐδ’ ἐγγὺσ τούτων οὐδὲν καλὸν εἰπεῖν, ὑπ’ αἰσχύνησ ὀλίγου ἀποδρὰσ ᾠχόμην, εἴ πῃ εἶχον. καὶ γάρ με Γοργίου ὁ λόγοσ ἀνεμίμνῃσκεν, ὥστε ἀτεχνῶσ τὸ τοῦ Ὁμήρου ἐπεπόνθη·

ἐφοβούμην μή μοι τελευτῶν ὁ Ἀγάθων Γοργίου κεφαλὴν δεινοῦ λέγειν ἐν τῷ λόγῳ ἐπὶ τὸν ἐμὸν λόγον πέμψασ αὐτόν με λίθον τῇ ἀφωνίᾳ ποιήσειεν. καὶ ἐνενόησα τότε ἄρα καταγέλαστοσ ὤν, ἡνίκα ὑμῖν ὡμολόγουν ἐν τῷ μέρει μεθ’ ὑμῶν ἐγκωμιάσεσθαι τὸν ἔρωτα καὶ ἔφην εἶναι δεινὸσ τὰ ἐρωτικά, οὐδὲν εἰδὼσ ἄρα τοῦ πράγματοσ, ὡσ ἔδει ἐγκωμιάζειν ὁτιοῦν. ἐγὼ μὲν γὰρ ὑπ’ ἀβελτερίασ ᾤμην δεῖν τἀληθῆ λέγειν περὶ ἑκάστου τοῦ ἐγκωμιαζομένου, καὶ τοῦτο μὲν ὑπάρχειν, ἐξ αὐτῶν δὲ τούτων τὰ κάλλιστα ἐκλεγομένουσ ὡσ εὐπρεπέστατα τιθέναι· καὶ πάνυ δὴ μέγα ἐφρόνουν ὡσ εὖ ἐρῶν, ὡσ εἰδὼσ τὴν ἀλήθειαν τοῦ ἐπαινεῖν ὁτιοῦν.

τὸ δὲ ἄρα, ὡσ ἐοίκεν, οὐ τοῦτο ἦν τὸ καλῶσ ἐπαινεῖν ὁτιοῦν, ἀλλὰ τὸ ὡσ μέγιστα ἀνατιθέναι τῷ πράγματι καὶ ὡσ κάλλιστα, ἐάν τε ᾖ οὕτωσ ἔχοντα ἐάν τε μή· εἰ δὲ ψευδῆ, οὐδὲν ἄρ’ ἦν πρᾶγμα.

προυρρήθη γάρ, ὡσ ἐοίκεν, ὅπωσ ἕκαστοσ ἡμῶν τὸν ἔρωτα ἐγκωμιάζειν δόξει, οὐχ ὅπωσ ἐγκωμιάσεται. διὰ ταῦτα δὴ οἶμαι πάντα λόγον κινοῦντεσ ἀνατίθετε τῷ Ἔρωτι, καί φατε αὐτὸν τοιοῦτόν τε εἶναι καὶ τοσούτων αἴτιον, ὅπωσ ἂν φαίνηται ὡσ κάλλιστοσ καὶ ἄριστοσ, δῆλον ὅτι τοῖσ μὴ γιγνώσκουσιν ‐ οὐ γὰρ δήπου τοῖσ γε εἰδόσιν ‐ καὶ καλῶσ γ’ ἔχει καὶ σεμνῶσ ὁ ἔπαινοσ. ἀλλὰ γὰρ ἐγὼ οὐκ ᾔδη ἄρα τὸν τρόπον τοῦ ἐπαίνου, οὐ δ’ εἰδὼσ ὑμῖν ὡμολόγησα καὶ αὐτὸσ ἐν τῷ μέρει ἐπαινέσεσθαι.

ἡ γλῶσσα οὖν ὑπέσχετο, ἡ δὲ φρὴν οὔ· χαιρέτω δή. οὐ γὰρ ἔτι ἐγκωμιάζω τοῦτον τὸν τρόπον ‐ οὐ γὰρ ἂν δυναίμην ‐ οὐ μέντοι ἀλλὰ τά γε ἀληθῆ, εἰ βούλεσθε, ἐθέλω εἰπεῖν κατ’ ἐμαυτόν, οὐ πρὸσ τοὺσ ὑμετέρουσ λόγουσ, ἵνα μὴ γέλωτα ὄφλω. ὁρ́α οὖν, ὦ Φαῖδρε, εἴ τι καὶ τοιούτου λόγου δέῃ, περὶ Ἔρωτοσ τἀληθῆ λεγόμενα ἀκούειν, ὀνομάσει δὲ καὶ θέσει ῥημάτων τοιαύτῃ ὁποία δἄν τισ τύχῃ ἐπελθοῦσα.

τὸν οὖν Φαῖδρον ἔφη καὶ τοὺσ ἄλλουσ κελεύειν λέγειν, ὅπῃ αὐτὸσ οἰοίτο δεῖν εἰπεῖν, ταύτῃ.

ἔτι τοίνυν, φάναι, ὦ Φαῖδρε, πάρεσ μοι Ἀγάθωνα σμίκρ’ ἄττα ἐρέσθαι, ἵνα ἀνομολογησάμενοσ παρ’ αὐτοῦ οὕτωσ ἤδη λέγω.

ἀλλὰ παρίημι, φάναι τὸν Φαῖδρον, ἀλλ’ ἐρώτα.

μετὰ ταῦτα δὴ τὸν Σωκράτη ἔφη ἐνθένδε ποθὲν ἄρξασθαι. καὶ μήν, ὦ φίλε Ἀγάθων, καλῶσ μοι ἔδοξασ καθηγήσασθαι τοῦ λόγου, λέγων ὅτι πρῶτον μὲν δέοι αὐτὸν ἐπιδεῖξαι ὁποῖόσ τίσ ἐστιν ὁ Ἔρωσ, ὕστερον δὲ τὰ ἔργα αὐτοῦ.

ταύτην τὴν ἀρχὴν πάνυ ἄγαμαι. ἴθι οὖν μοι περὶ Ἔρωτοσ, ἐπειδὴ καὶ τἆλλα καλῶσ καὶ μεγαλοπρεπῶσ διῆλθεσ οἱο͂́σ ἐστι, καὶ τόδε εἰπέ· πότερόν ἐστι τοιοῦτοσ οἱο͂σ εἶναί τινοσ ὁ Ἔρωσ ἔρωσ, ἢ οὐδενόσ;

ἐρωτῶ δ’ οὐκ εἰ μητρόσ τινοσ ἢ πατρόσ ἐστιν ‐ γελοῖον γὰρ ἂν εἰή τὸ ἐρώτημα εἰ Ἔρωσ ἐστὶν ἔρωσ μητρὸσ ἢ πατρόσ ‐ ἀλλ’ ὥσπερ ἂν εἰ αὐτὸ τοῦτο πατέρα ἠρώτων, ἆρα ὁ πατήρ ἐστι πατήρ τινοσ ἢ οὔ; εἶπεσ ἂν δήπου μοι, εἰ ἐβούλου καλῶσ ἀποκρίνασθαι, ὅτι ἔστιν ὑέοσ γε ἢ θυγατρὸσ ὁ πατὴρ πατήρ· ἢ οὔ; πάνυ γε, φάναι τὸν Ἀγάθωνα.

οὐκοῦν καὶ ἡ μήτηρ ὡσαύτωσ;

Ὁμολογεῖσθαι καὶ τοῦτο. ἔτι τοίνυν, εἰπεῖν τὸν Σωκράτη, ἀπόκριναι ὀλίγῳ πλείω, ἵνα μᾶλλον καταμάθῃσ ὃ βούλομαι.

εἰ γὰρ ἐροίμην, "τί δέ; ἀδελφόσ, αὐτὸ τοῦθ’ ὅπερ ἔστιν, ἔστι τινὸσ ἀδελφὸσ ἢ οὔ; φάναι εἶναι. οὐκοῦν ἀδελφοῦ ἢ ἀδελφῆσ;

Ὁμολογεῖν. πειρῶ δή, φάναι, καὶ τὸν ἔρωτα εἰπεῖν.

ὁ Ἔρωσ ἔρωσ ἐστὶν οὐδενὸσ ἢ τινόσ; πάνυ μὲν οὖν ἔστιν.

τοῦτο μὲν τοίνυν, εἰπεῖν τὸν Σωκράτη, φύλαξον παρὰ σαυτῷ μεμνημένοσ ὅτου·

τοσόνδε δὲ εἰπέ, πότερον ὁ Ἔρωσ ἐκείνου οὗ ἔστιν ἔρωσ, ἐπιθυμεῖ αὐτοῦ ἢ οὔ; πάνυ γε, φάναι.

πότερον ἔχων αὐτὸ οὗ ἐπιθυμεῖ τε καὶ ἐρᾷ, εἶτα ἐπιθυμεῖ τε καὶ ἐρᾷ, ἢ οὐκ ἔχων;

οὐκ ἔχων, ὡσ τὸ εἰκόσ γε, φάναι.

σκόπει δή, εἰπεῖν τὸν Σωκράτη, ἀντὶ τοῦ εἰκότοσ εἰ ἀνάγκη οὕτωσ, τὸ ἐπιθυμοῦν ἐπιθυμεῖν οὗ ἐνδεέσ ἐστιν, ἢ μὴ ἐπιθυμεῖν, ἐὰν μὴ ἐνδεὲσ ᾖ;

ἐμοὶ μὲν γὰρ θαυμαστῶσ δοκεῖ, ὦ Ἀγάθων, ὡσ ἀνάγκη εἶναι·

σοὶ δὲ πῶσ; κἀμοί, φάναι, δοκεῖ.

καλῶσ λέγεισ.

ἆρ’ οὖν βούλοιτ’ ἄν τισ μέγασ ὢν μέγασ εἶναι, ἢ ἰσχυρὸσ ὢν ἰσχυρόσ; ἀδύνατον ἐκ τῶν ὡμολογημένων.

οὐ γάρ που ἐνδεὴσ ἂν εἰή τούτων ὅ γε ὤν.

ἀληθῆ λέγεισ.

εἰ γὰρ καὶ ἰσχυρὸσ ὢν βούλοιτο ἰσχυρὸσ εἶναι, φάναι τὸν Σωκράτη, καὶ ταχὺσ ὢν ταχύσ, καὶ ὑγιὴσ ὢν ὑγιήσ ‐ ἴσωσ γὰρ ἄν τισ ταῦτα οἰηθείη καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα τοὺσ ὄντασ τε τοιούτουσ καὶ ἔχοντασ ταῦτα τούτων ἅπερ ἔχουσι καὶ ἐπιθυμεῖν, ἵν’ οὖν μὴ ἐξαπατηθῶμεν, τούτου ἕνεκα λέγω ‐ τούτοισ γάρ, ὦ Ἀγάθων, εἰ ἐννοεῖσ, ἔχειν μὲν ἕκαστα τούτων ἐν τῷ παρόντι ἀνάγκη ἃ ἔχουσιν, ἐάντε βούλωνται ἐάντε μή, καὶ τούτου γε δήπου τίσ ἂν ἐπιθυμήσειεν;

ἀλλ’ ὅταν τισ λέγῃ ὅτι ἐγὼ ὑγιαίνων βούλομαι καὶ ὑγιαίνειν, καὶ πλουτῶν βούλομαι καὶ πλουτεῖν, καὶ ἐπιθυμῶ αὐτῶν τούτων ἃ ἔχω, εἴποιμεν ἂν αὐτῷ ὅτι σύ, ὦ ἄνθρωπε, πλοῦτον κεκτημένοσ καὶ ὑγίειαν καὶ ἰσχὺν βούλει καὶ εἰσ τὸν ἔπειτα χρόνον ταῦτα κεκτῆσθαι, ἐπεὶ ἐν τῷ γε νῦν παρόντι, εἴτε βούλει εἴτε μή, ἔχεισ·

σκόπει οὖν, ὅταν τοῦτο λέγῃσ, ὅτι ἐπιθυμῶ τῶν παρόντων, εἰ ἄλλο τι λέγεισ ἢ τόδε, ὅτι βούλομαι τὰ νῦν παρόντα καὶ εἰσ τὸν ἔπειτα χρόνον παρεῖναι.

ἄλλο τι ὁμολογοῖ ἄν; Συμφάναι ἔφη τὸν Ἀγάθωνα. εἰπεῖν δὴ τὸν Σωκράτη, οὐκοῦν τοῦτό γ’ ἐστὶν ἐκείνου ἐρᾶν, ὃ οὔπω ἕτοιμον αὐτῷ ἐστιν οὐδὲ ἔχει, τὸ εἰσ τὸν ἔπειτα χρόνον ταῦτα εἶναι αὐτῷ σῳζόμενα καὶ παρόντα;

πάνυ γε, φάναι.

καὶ οὗτοσ ἄρα καὶ ἄλλοσ πᾶσ ὁ ἐπιθυμῶν τοῦ μὴ ἑτοίμου ἐπιθυμεῖ καὶ τοῦ μὴ παρόντοσ, καὶ ὃ μὴ ἔχει καὶ ὃ μὴ ἔστιν αὐτὸσ καὶ οὗ ἐνδεήσ ἐστι, τοιαῦτ’ ἄττα ἐστὶν ὧν ἡ ἐπιθυμία τε καὶ ὁ ἔρωσ ἐστίν;

πάνυ γ’, εἰπεῖν.

ἴθι δή, φάναι τὸν Σωκράτη, ἀνομολογησώμεθα τὰ εἰρημένα.

ἄλλο τι ἔστιν ὁ Ἔρωσ πρῶτον μὲν τινῶν, ἔπειτα τούτων ὧν ἂν ἔνδεια παρῇ αὐτῷ; ναί, φάναι.

ἐπὶ δὴ τούτοισ ἀναμνήσθητι τίνων ἔφησθα ἐν τῷ λόγῳ εἶναι τὸν ἔρωτα·

εἰ δὲ βούλει, ἐγώ σε ἀναμνήσω. οἶμαι γάρ σε οὑτωσί πωσ εἰπεῖν, ὅτι τοῖσ θεοῖσ κατεσκευάσθη τὰ πράγματα δι’ ἔρωτα καλῶν· αἰσχρῶν γὰρ οὐκ εἰή ἔρωσ. οὐχ οὑτωσί πωσ ἔλεγεσ; εἶπον γάρ, φάναι τὸν Ἀγάθωνα.

καὶ ἐπιεικῶσ γε λέγεισ, ὦ ἑταῖρε, φάναι τὸν Σωκράτη·

καὶ εἰ τοῦτο οὕτωσ ἔχει, ἄλλο τι ὁ Ἔρωσ κάλλουσ ἂν εἰή ἔρωσ, αἴσχουσ δὲ οὔ; ὡμολόγει. οὐκοῦν ὡμολόγηται, οὗ ἐνδεήσ ἐστι καὶ μὴ ἔχει, τούτου ἐρᾶν;

ναί, εἰπεῖν.

ἐνδεὴσ ἄρ’ ἐστὶ καὶ οὐκ ἔχει ὁ Ἔρωσ κάλλοσ.

ἀνάγκη, φάναι.

τί δέ;

τὸ ἐνδεὲσ κάλλουσ καὶ μηδαμῇ κεκτημένον κάλλοσ ἆρα λέγεισ σὺ καλὸν εἶναι; οὐ δῆτα.

ἔτι οὖν ὁμολογεῖσ ἔρωτα καλὸν εἶναι, εἰ ταῦτα οὕτωσ ἔχει;

καὶ τὸν Ἀγάθωνα εἰπεῖν κινδυνεύω, ὦ Σώκρατεσ, οὐδὲν εἰδέναι ὧν τότε εἶπον.

καὶ μὴν καλῶσ γε εἶπεσ, φάναι, ὦ Ἀγάθων.

ἀλλὰ σμικρὸν ἔτι εἰπέ· τἀγαθὰ οὐ καὶ καλὰ δοκεῖ σοι εἶναι; ἔμοιγε.

εἰ ἄρα ὁ Ἔρωσ τῶν καλῶν ἐνδεήσ ἐστι, τὰ δὲ ἀγαθὰ καλά, κἂν τῶν ἀγαθῶν ἐνδεὴσ εἰή.

ἐγώ, φάναι, ὦ Σώκρατεσ, σοὶ οὐκ ἂν δυναίμην ἀντιλέγειν, ἀλλ’ οὕτωσ ἐχέτω ὡσ σὺ λέγεισ.

οὐ μὲν οὖν τῇ ἀληθείᾳ, φάναι, ὦ φιλούμενε Ἀγάθων, δύνασαι ἀντιλέγειν, ἐπεὶ Σωκράτει γε οὐδὲν χαλεπόν.

καὶ σὲ μέν γε ἤδη ἐάσω·

τὸν δὲ λόγον τὸν περὶ τοῦ Ἔρωτοσ, ὅν ποτ’ ἤκουσα γυναικὸσ Μαντινικῆσ Διοτίμασ, ἣ ταῦτά τε σοφὴ ἦν καὶ ἄλλα πολλά ‐ καὶ Ἀθηναίοισ ποτὲ θυσαμένοισ πρὸ τοῦ λοιμοῦ δέκα ἔτη ἀναβολὴν ἐποίησε τῆσ νόσου, ἣ δὴ καὶ ἐμὲ τὰ ἐρωτικὰ ἐδίδαξεν ‐ ὃν οὖν ἐκείνη ἔλεγε λόγον, πειράσομαι ὑμῖν διελθεῖν ἐκ τῶν ὡμολογημένων ἐμοὶ καὶ Ἀγάθωνι, αὐτὸσ ἐπ’ ἐμαυτοῦ, ὅπωσ ἂν δύνωμαι. δεῖ δή, ὦ Ἀγάθων, ὥσπερ σὺ διηγήσω, διελθεῖν αὐτὸν πρῶτον, τίσ ἐστιν ὁ Ἔρωσ καὶ ποῖόσ τισ, ἔπειτα τὰ ἔργα αὐτοῦ. δοκεῖ οὖν μοι ῥᾷστον εἶναι οὕτω διελθεῖν, ὥσ ποτέ με ἡ ξένη ἀνακρίνουσα διῄει. σχεδὸν γάρ τι καὶ ἐγὼ πρὸσ αὐτὴν ἕτερα τοιαῦτα ἔλεγον οἱᾶ́περ νῦν πρὸσ ἐμὲ Ἀγάθων, ὡσ εἰή ὁ Ἔρωσ μέγασ θεόσ, εἰή δὲ τῶν καλῶν·

ἤλεγχε δή με τούτοισ τοῖσ λόγοισ οἷσπερ ἐγὼ τοῦτον, ὡσ οὔτε καλὸσ εἰή κατὰ τὸν ἐμὸν λόγον οὔτε ἀγαθόσ. καὶ ἐγώ, πῶσ λέγεισ, ἔφην, ὦ Διοτίμα;

αἰσχρὸσ ἄρα ὁ Ἔρωσ ἐστὶ καὶ κακόσ; καὶ ἥ, οὐκ εὐφημήσεισ;

ἔφη· ἢ οἰεί, ὅτι ἂν μὴ καλὸν ᾖ, ἀναγκαῖον αὐτὸ εἶναι αἰσχρόν; μάλιστά γε.

ἦ καὶ ἂν μὴ σοφόν, ἀμαθέσ;

ἢ οὐκ ᾔσθησαι ὅτι ἔστιν τι μεταξὺ σοφίασ καὶ ἀμαθίασ; τί τοῦτο;

τὸ ὀρθὰ δοξάζειν καὶ ἄνευ τοῦ ἔχειν λόγον δοῦναι οὐκ οἶσθ’, ἔφη, ὅτι οὔτε ἐπίστασθαί ἐστιν ‐ ἄλογον γὰρ πρᾶγμα πῶσ ἂν εἰή ἐπιστήμη;

‐ οὔτε ἀμαθία ‐ τὸ γὰρ τοῦ ὄντοσ τυγχάνον πῶσ ἂν εἰή ἀμαθία; ‐ ἔστι δὲ δήπου τοιοῦτον ἡ ὀρθὴ δόξα, μεταξὺ φρονήσεωσ καὶ ἀμαθίασ. ἀληθῆ, ἦν δ’ ἐγώ, λέγεισ.

μὴ τοίνυν ἀνάγκαζε ὃ μὴ καλόν ἐστιν αἰσχρὸν εἶναι, μηδὲ ὃ μὴ ἀγαθόν, κακόν.

οὕτω δὲ καὶ τὸν ἔρωτα ἐπειδὴ αὐτὸσ ὁμολογεῖσ μὴ εἶναι ἀγαθὸν μηδὲ καλόν, μηδέν τι μᾶλλον οἰού δεῖν αὐτὸν αἰσχρὸν καὶ κακὸν εἶναι, ἀλλά τι μεταξύ, ἔφη, τούτοιν. καὶ μήν, ἦν δ’ ἐγώ, ὁμολογεῖταί γε παρὰ πάντων μέγασ θεὸσ εἶναι.

τῶν μὴ εἰδότων, ἔφη, πάντων λέγεισ, ἢ καὶ τῶν εἰδότων;

συμπάντων μὲν οὖν.

ὁμολογοῖτο μέγασ θεὸσ εἶναι παρὰ τούτων, οἵ φασιν αὐτὸν οὐδὲ θεὸν εἶναι;

τίνεσ οὗτοι;

ἦν δ’ ἐγώ. εἷσ μέν, ἔφη, σύ, μία δ’ ἐγώ.

κἀγὼ εἶπον, πῶσ τοῦτο, ἔφην, λέγεισ;

καὶ ἥ, ῥᾳδίωσ, ἔφη.

λέγε γάρ μοι, οὐ πάντασ θεοὺσ φῂσ εὐδαίμονασ εἶναι καὶ καλούσ; ἢ τολμήσαισ ἄν τινα μὴ φάναι καλόν τε καὶ εὐδαίμονα θεῶν εἶναι; μὰ Δί’ οὐκ ἔγωγ’, ἔφην.

εὐδαίμονασ δὲ δὴ λέγεισ οὐ τοὺσ τἀγαθὰ καὶ τὰ καλὰ κεκτημένουσ;

πάνυ γε.

ἀλλὰ μὴν Ἔρωτά γε ὡμολόγηκασ δι’ ἔνδειαν τῶν ἀγαθῶν καὶ καλῶν ἐπιθυμεῖν αὐτῶν τούτων ὧν ἐνδεήσ ἐστιν.

ὡμολόγηκα γάρ.

πῶσ ἂν οὖν θεὸσ εἰή ὅ γε τῶν καλῶν καὶ ἀγαθῶν ἄμοιροσ;

οὐδαμῶσ, ὥσ γ’ ἐοίκεν.

ὁρᾷσ οὖν, ἔφη, ὅτι καὶ σὺ ἔρωτα οὐ θεὸν νομίζεισ;

τί οὖν ἄν, ἔφην, εἰή ὁ Ἔρωσ;

θνητόσ; ἥκιστά γε.

ἀλλὰ τί μήν;

ὥσπερ τὰ πρότερα, ἔφη, μεταξὺ θνητοῦ καὶ ἀθανάτου.

τί οὖν, ὦ Διοτίμα;

δαίμων μέγασ, ὦ Σώκρατεσ·

μεταξύ ἐστι θεοῦ τε καὶ θνητοῦ.

τίνα, ἦν δ’ ἐγώ, δύναμιν ἔχον;

ἑρμηνεῦον καὶ διαπορθμεῦον θεοῖσ τὰ παρ’ ἀνθρώπων καὶ ἀνθρώποισ τὰ παρὰ θεῶν, τῶν μὲν τὰσ δεήσεισ καὶ θυσίασ, τῶν δὲ τὰσ ἐπιτάξεισ τε καὶ ἀμοιβὰσ τῶν θυσιῶν, ἐν μέσῳ δὲ ὂν ἀμφοτέρων συμπληροῖ, ὥστε τὸ πᾶν αὐτὸ αὑτῷ συνδεδέσθαι.

διὰ τούτου καὶ ἡ μαντικὴ πᾶσα χωρεῖ καὶ ἡ τῶν ἱερέων τέχνη τῶν τε περὶ τὰσ θυσίασ καὶ τελετὰσ καὶ τὰσ ἐπῳδὰσ καὶ τὴν μαντείαν πᾶσαν καὶ γοητείαν. θεὸσ δὲ ἀνθρώπῳ οὐ μείγνυται, ἀλλὰ διὰ τούτου πᾶσά ἐστιν ἡ ὁμιλία καὶ ἡ διάλεκτοσ θεοῖσ πρὸσ ἀνθρώπουσ, καὶ ἐγρηγορόσι καὶ καθεύδουσι·

καὶ ὁ μὲν περὶ τὰ τοιαῦτα σοφὸσ δαιμόνιοσ ἀνήρ, ὁ δὲ ἄλλο τι σοφὸσ ὢν ἢ περὶ τέχνασ ἢ χειρουργίασ τινὰσ βάναυσοσ. οὗτοι δὴ οἱ δαίμονεσ πολλοὶ καὶ παντοδαποί εἰσιν, εἷσ δὲ τούτων ἐστὶ καὶ ὁ Ἔρωσ. πατρὸσ δέ, ἦν δ’ ἐγώ, τίνοσ ἐστὶ καὶ μητρόσ;

μακρότερον μέν, ἔφη, διηγήσασθαι·

ὅμωσ δέ σοι ἐρῶ. ὅτε γὰρ ἐγένετο ἡ Ἀφροδίτη, ἡστιῶντο οἱ θεοὶ οἵ τε ἄλλοι καὶ ὁ τῆσ Μήτιδοσ ὑὸσ Πόροσ. ἐπειδὴ δὲ ἐδείπνησαν, προσαιτήσουσα οἱο͂ν δὴ εὐωχίασ οὔσησ ἀφίκετο ἡ Πενία, καὶ ἦν περὶ τὰσ θύρασ. ὁ οὖν Πόροσ μεθυσθεὶσ τοῦ νέκταροσ ‐ οἶνοσ γὰρ οὔπω ἦν ‐ εἰσ τὸν τοῦ Διὸσ κῆπον εἰσελθὼν βεβαρημένοσ ηὗδεν. ἡ οὖν Πενία ἐπιβουλεύουσα διὰ τὴν αὑτῆσ ἀπορίαν παιδίον ποιήσασθαι ἐκ τοῦ Πόρου, κατακλίνεταί τε παρ’ αὐτῷ καὶ ἐκύησε τὸν ἔρωτα. διὸ δὴ καὶ τῆσ Ἀφροδίτησ ἀκόλουθοσ καὶ θεράπων γέγονεν ὁ Ἔρωσ, γεννηθεὶσ ἐν τοῖσ ἐκείνησ γενεθλίοισ, καὶ ἅμα φύσει ἐραστὴσ ὢν περὶ τὸ καλὸν καὶ τῆσ Ἀφροδίτησ καλῆσ οὔσησ.

ἅτε οὖν Πόρου καὶ Πενίασ ὑὸσ ὢν ὁ Ἔρωσ ἐν τοιαύτῃ τύχῃ καθέστηκεν. πρῶτον μὲν πένησ ἀεί ἐστι, καὶ πολλοῦ δεῖ ἁπαλόσ τε καὶ καλόσ, οἱο͂ν οἱ πολλοὶ οἰόνται, ἀλλὰ σκληρὸσ καὶ αὐχμηρὸσ καὶ ἀνυπόδητοσ καὶ ἀοίκοσ, χαμαιπετὴσ ἀεὶ ὢν καὶ ἄστρωτοσ, ἐπὶ θύραισ καὶ ἐν ὁδοῖσ ὑπαίθριοσ κοιμώμενοσ, τὴν τῆσ μητρὸσ φύσιν ἔχων, ἀεὶ ἐνδείᾳ σύνοικοσ. κατὰ δὲ αὖ τὸν πατέρα ἐπίβουλόσ ἐστι τοῖσ καλοῖσ καὶ τοῖσ ἀγαθοῖσ, ἀνδρεῖοσ ὢν καὶ ἴτησ καὶ σύντονοσ, θηρευτὴσ δεινόσ, ἀεί τινασ πλέκων μηχανάσ, καὶ φρονήσεωσ ἐπιθυμητὴσ καὶ πόριμοσ, φιλοσοφῶν διὰ παντὸσ τοῦ βίου, δεινὸσ γόησ καὶ φαρμακεὺσ καὶ σοφιστήσ·

ἀθάνατοσ πέφυκεν οὔτε ὡσ θνητόσ, ἀλλὰ τοτὲ μὲν τῆσ αὐτῆσ ἡμέρασ θάλλει τε καὶ ζῇ, ὅταν εὐπορήσῃ, τοτὲ δὲ ἀποθνῄσκει, πάλιν δὲ ἀναβιώσκεται διὰ τὴν τοῦ πατρὸσ φύσιν, τὸ δὲ ποριζόμενον ἀεὶ ὑπεκρεῖ, ὥστε οὔτε ἀπορεῖ Ἔρωσ ποτὲ οὔτε πλουτεῖ, σοφίασ τε αὖ καὶ ἀμαθίασ ἐν μέσῳ ἐστίν.

ἔχει γὰρ ὧδε.

θεῶν οὐδεὶσ φιλοσοφεῖ οὐδ’ ἐπιθυμεῖ σοφὸσ γενέσθαι ‐ ἔστι γάρ ‐ οὐδ’ εἴ τισ ἄλλοσ σοφόσ, οὐ φιλοσοφεῖ. οὐδ’ αὖ οἱ ἀμαθεῖσ φιλοσοφοῦσιν οὐδ’ ἐπιθυμοῦσι σοφοὶ γενέσθαι· αὐτὸ γὰρ τοῦτό ἐστι χαλεπὸν ἀμαθία, τὸ μὴ ὄντα καλὸν κἀγαθὸν μηδὲ φρόνιμον δοκεῖν αὑτῷ εἶναι ἱκανόν. οὔκουν ἐπιθυμεῖ ὁ μὴ οἰόμενοσ ἐνδεὴσ εἶναι οὗ ἂν μὴ οἰήται ἐπιδεῖσθαι. τίνεσ οὖν, ἔφην ἐγώ, ὦ Διοτίμα, οἱ φιλοσοφοῦντεσ, εἰ μήτε οἱ σοφοὶ μήτε οἱ ἀμαθεῖσ;

δῆλον δή, ἔφη, τοῦτό γε ἤδη καὶ παιδί, ὅτι οἱ μεταξὺ τούτων ἀμφοτέρων, ὧν ἂν εἰή καὶ ὁ Ἔρωσ.

ἔστιν γὰρ δὴ τῶν καλλίστων ἡ σοφία, Ἔρωσ δ’ ἐστὶν ἔρωσ περὶ τὸ καλόν, ὥστε ἀναγκαῖον ἔρωτα φιλόσοφον εἶναι, φιλόσοφον δὲ ὄντα μεταξὺ εἶναι σοφοῦ καὶ ἀμαθοῦσ. αἰτία δὲ αὐτῷ καὶ τούτων ἡ γένεσισ· πατρὸσ μὲν γὰρ σοφοῦ ἐστι καὶ εὐπόρου, μητρὸσ δὲ οὐ σοφῆσ καὶ ἀπόρου. ἡ μὲν οὖν φύσισ τοῦ δαίμονοσ, ὦ φίλε Σώκρατεσ, αὕτη· ὃν δὲ σὺ ᾠήθησ ἔρωτα εἶναι, θαυμαστὸν οὐδὲν ἔπαθεσ. ᾠήθησ δέ, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ τεκμαιρομένῃ ἐξ ὧν σὺ λέγεισ, τὸ ἐρώμενον ἔρωτα εἶναι, οὐ τὸ ἐρῶν·

διὰ ταῦτά σοι οἶμαι πάγκαλοσ ἐφαίνετο ὁ Ἔρωσ. καὶ γὰρ ἔστι τὸ ἐραστὸν τὸ τῷ ὄντι καλὸν καὶ ἁβρὸν καὶ τέλεον καὶ μακαριστόν· τὸ δέ γε ἐρῶν ἄλλην ἰδέαν τοιαύτην ἔχον, οἱάν ἐγὼ διῆλθον. καὶ ἐγὼ εἶπον, εἰε͂ν δή, ὦ ξένη, καλῶσ γὰρ λέγεισ·

τοιοῦτοσ ὢν ὁ Ἔρωσ τίνα χρείαν ἔχει τοῖσ ἀνθρώποισ; τοῦτο δὴ μετὰ ταῦτ’, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, πειράσομαί σε διδάξαι.

ἔστι μὲν γὰρ δὴ τοιοῦτοσ καὶ οὕτω γεγονὼσ ὁ Ἔρωσ, ἔστι δὲ τῶν καλῶν, ὡσ σὺ φῄσ. εἰ δέ τισ ἡμᾶσ ἔροιτο· τί τῶν καλῶν ἐστιν ὁ Ἔρωσ, ὦ Σώκρατέσ τε καὶ Διοτίμα; ὧδε δὲ σαφέστερον· ἐρᾷ ὁ ἐρῶν τῶν καλῶν· τί ἐρᾷ; καὶ ἐγὼ εἶπον ὅτι γενέσθαι αὑτῷ.

ἀλλ’ ἔτι ποθεῖ, ἔφη, ἡ ἀπόκρισισ ἐρώτησιν τοιάνδε·

τί ἔσται ἐκείνῳ ᾧ ἂν γένηται τὰ καλά; οὐ πάνυ ἔφην ἔτι ἔχειν ἐγὼ πρὸσ ταύτην τὴν ἐρώτησιν προχείρωσ ἀποκρίνασθαι.

ἀλλ’, ἔφη, ὥσπερ ἂν εἴ τισ μεταβαλὼν ἀντὶ τοῦ καλοῦ τῷ ἀγαθῷ χρώμενοσ πυνθάνοιτο·

φέρε, ὦ Σώκρατεσ, ἐρᾷ ὁ ἐρῶν τῶν ἀγαθῶν· τί ἐρᾷ; γενέσθαι, ἦν δ’ ἐγώ, αὑτῷ.

καὶ τί ἔσται ἐκείνῳ ᾧ ἂν γένηται τἀγαθά;

τοῦτ’ εὐπορώτερον, ἦν δ’ ἐγώ, ἔχω ἀποκρίνασθαι, ὅτι εὐδαίμων ἔσται.

κτήσει γάρ, ἔφη, ἀγαθῶν οἱ εὐδαίμονεσ εὐδαίμονεσ, καὶ οὐκέτι προσδεῖ ἐρέσθαι ἵνα τί δὲ βούλεται εὐδαίμων εἶναι ὁ βουλόμενοσ;

ἀλλὰ τέλοσ δοκεῖ ἔχειν ἡ ἀπόκρισισ. ἀληθῆ λέγεισ, εἶπον ἐγώ.

ταύτην δὴ τὴν βούλησιν καὶ τὸν ἔρωτα τοῦτον πότερα κοινὸν οἰεί εἶναι πάντων ἀνθρώπων, καὶ πάντασ τἀγαθὰ βούλεσθαι αὑτοῖσ εἶναι ἀεί, ἢ πῶσ λέγεισ;

οὕτωσ, ἦν δ’ ἐγώ·

κοινὸν εἶναι πάντων. εἴπερ γε πάντεσ τῶν αὐτῶν ἐρῶσι καὶ ἀεί, ἀλλά τινάσ φαμεν ἐρᾶν, τοὺσ δ’ οὔ;

θαυμάζω, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ αὐτόσ.

ἀλλὰ μὴ θαύμαζ’, ἔφη·

ἀφελόντεσ γὰρ ἄρα τοῦ ἔρωτόσ τι εἶδοσ ὀνομάζομεν, τὸ τοῦ ὅλου ἐπιτιθέντεσ ὄνομα, ἔρωτα, τὰ δὲ ἄλλα ἄλλοισ καταχρώμεθα ὀνόμασιν. ὥσπερ τί;

ἦν δ’ ἐγώ. ὥσπερ τόδε.

οἶσθ’ ὅτι ποίησίσ ἐστί τι πολύ· ποίησισ, ὥστε καὶ αἱ ὑπὸ πάσαισ ταῖσ τέχναισ ἐργασίαι ποιήσεισ εἰσὶ καὶ οἱ τούτων δημιουργοὶ πάντεσ ποιηταί.

ἀληθῆ λέγεισ.

ἀλλ’ ὅμωσ, ἦ δ’ ἥ, οἶσθ’ ὅτι οὐ καλοῦνται ποιηταὶ ἀλλὰ ἄλλα ἔχουσιν ὀνόματα, ἀπὸ δὲ πάσησ τῆσ ποιήσεωσ ἓν μόριον ἀφορισθὲν τὸ περὶ τὴν μουσικὴν καὶ τὰ μέτρα τῷ τοῦ ὅλου ὀνόματι προσαγορεύεται.

ποίησισ γὰρ τοῦτο μόνον καλεῖται, καὶ οἱ ἔχοντεσ τοῦτο τὸ μόριον τῆσ ποιήσεωσ ποιηταί. ἀληθῆ λέγεισ, ἔφην.

οὕτω τοίνυν καὶ περὶ τὸν ἔρωτα.

τὸ μὲν κεφάλαιόν ἐστι πᾶσα ἡ τῶν ἀγαθῶν ἐπιθυμία καὶ τοῦ εὐδαιμονεῖν ὁ μέγιστόσ τε καὶ δολερὸσ ἔρωσ παντί· ἀλλ’ οἱ μὲν ἄλλῃ τρεπόμενοι πολλαχῇ ἐπ’ αὐτόν, ἢ κατὰ χρηματισμὸν ἢ κατὰ φιλογυμναστίαν ἢ κατὰ φιλοσοφίαν, οὔτε ἐρᾶν καλοῦνται οὔτε ἐρασταί, οἱ δὲ κατὰ ἕν τι εἶδοσ ἰόντεσ τε καὶ ἐσπουδακότεσ τὸ τοῦ ὅλου ὄνομα ἴσχουσιν, ἔρωτά τε καὶ ἐρᾶν καὶ ἐρασταί. κινδυνεύεισ ἀληθῆ, ἔφην ἐγώ, λέγειν.

καὶ λέγεται μέν γέ τισ, ἔφη, λόγοσ, ὡσ οἳ ἂν τὸ ἥμισυ ἑαυτῶν ζητῶσιν, οὗτοι ἐρῶσιν·

ὁ δ’ ἐμὸσ λόγοσ οὔτε ἡμίσεόσ φησιν εἶναι τὸν ἔρωτα οὔτε ὅλου, ἐὰν μὴ τυγχάνῃ γέ που, ὦ ἑταῖρε, ἀγαθὸν ὄν, ἐπεὶ αὑτῶν γε καὶ πόδασ καὶ χεῖρασ ἐθέλουσιν ἀποτέμνεσθαι οἱ ἄνθρωποι, ἐὰν αὐτοῖσ δοκῇ τὰ ἑαυτῶν πονηρὰ εἶναι.

οὐ γὰρ τὸ ἑαυτῶν οἶμαι ἕκαστοι ἀσπάζονται, εἰ μὴ εἴ τισ τὸ μὲν ἀγαθὸν οἰκεῖον καλεῖ καὶ ἑαυτοῦ, τὸ δὲ κακὸν ἀλλότριον· ἐρῶσιν ἅνθρωποι ἢ τοῦ ἀγαθοῦ.

ἢ σοὶ δοκοῦσιν; μὰ Δί’ οὐκ ἔμοιγε, ἦν δ’ ἐγώ.

ἆρ’ οὖν, ἦ δ’ ἥ, οὕτωσ ἁπλοῦν ἐστι λέγειν ὅτι οἱ ἄνθρωποι τἀγαθοῦ ἐρῶσιν;

ναί, ἔφην.

τί δέ;

οὐ προσθετέον, ἔφη, ὅτι καὶ εἶναι τὸ ἀγαθὸν αὑτοῖσ ἐρῶσιν; προσθετέον.

ἆρ’ οὖν, ἔφη, καὶ οὐ μόνον εἶναι, ἀλλὰ καὶ ἀεὶ εἶναι;

καὶ τοῦτο προσθετέον.

ἔστιν ἄρα συλλήβδην, ἔφη, ὁ ἔρωσ τοῦ τὸ ἀγαθὸν αὑτῷ εἶναι ἀεί.

ἀληθέστατα, ἔφην ἐγώ, λέγεισ.

ὅτε δὴ τοῦτο ὁ ἔρωσ ἐστὶν ἀεί, ἦ δ’ ἥ, τῶν τίνα τρόπον διωκόντων αὐτὸ καὶ ἐν τίνι πράξει ἡ σπουδὴ καὶ ἡ σύντασισ ἔρωσ ἂν καλοῖτο;

τί τοῦτο τυγχάνει ὂν τὸ ἔργον; ἔχεισ εἰπεῖν; οὐ μεντἂν σέ, ἔφην ἐγώ, ὦ Διοτίμα, ἐθαύμαζον ἐπὶ σοφίᾳ καὶ ἐφοίτων παρὰ σὲ αὐτὰ ταῦτα μαθησόμενοσ.

ἀλλὰ ἐγώ σοι, ἔφη, ἐρῶ.

ἔστι γὰρ τοῦτο τόκοσ ἐν καλῷ καὶ κατὰ τὸ σῶμα καὶ κατὰ τὴν ψυχήν. μαντείασ, ἦν δ’ ἐγώ, δεῖται ὅτι ποτε λέγεισ, καὶ οὐ μανθάνω.

ἀλλ’ ἐγώ, ἦ δ’ ἥ, σαφέστερον ἐρῶ.

κυοῦσιν γάρ, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, πάντεσ ἄνθρωποι καὶ κατὰ τὸ σῶμα καὶ κατὰ τὴν ψυχήν, καὶ ἐπειδὰν ἔν τινι ἡλικίᾳ γένωνται, τίκτειν ἐπιθυμεῖ ἡμῶν ἡ φύσισ. τίκτειν δὲ ἐν μὲν αἰσχρῷ οὐ δύναται, ἐν δὲ τῷ καλῷ. ἡ γὰρ ἀνδρὸσ καὶ γυναικὸσ συνουσία τόκοσ ἐστίν. ἔστι δὲ τοῦτο θεῖον τὸ πρᾶγμα, καὶ τοῦτο ἐν θνητῷ ὄντι τῷ ζῴῳ ἀθάνατον ἔνεστιν, ἡ κύησισ καὶ ἡ γέννησισ. τὰ δὲ ἐν τῷ ἀναρμόστῳ ἀδύνατον γενέσθαι. ἀνάρμοστον δ’ ἐστὶ τὸ αἰσχρὸν παντὶ τῷ θείῳ, τὸ δὲ καλὸν ἁρμόττον.

Μοῖρα οὖν καὶ Εἰλείθυια ἡ Καλλονή ἐστι τῇ γενέσει. διὰ ταῦτα ὅταν μὲν καλῷ προσπελάζῃ τὸ κυοῦν, ἵλεών τε γίγνεται καὶ εὐφραινόμενον διαχεῖται καὶ τίκτει τε καὶ γεννᾷ· ὅταν δὲ αἰσχρῷ, σκυθρωπόν τε καὶ λυπούμενον συσπειρᾶται καὶ ἀποτρέπεται καὶ ἀνείλλεται καὶ οὐ γεννᾷ, ἀλλὰ ἴσχον τὸ κύημα χαλεπῶσ φέρει. ὅθεν δὴ τῷ κυοῦντί τε καὶ ἤδη σπαργῶντι πολλὴ ἡ πτοίησισ γέγονε περὶ τὸ καλὸν διὰ τὸ μεγάλησ ὠδῖνοσ ἀπολύειν τὸν ἔχοντα. ἔστιν γάρ, ὦ Σώκρατεσ, ἔφη, οὐ τοῦ καλοῦ ὁ ἔρωσ, ὡσ σὺ οἰεί.

ἀλλὰ τί μήν;

τῆσ γεννήσεωσ καὶ τοῦ τόκου ἐν τῷ καλῷ.

εἰε͂ν, ἦν δ’ ἐγώ.

πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

τί δὴ οὖν τῆσ γεννήσεωσ; ὅτι ἀειγενέσ ἐστι καὶ ἀθάνατον ὡσ θνητῷ ἡ γέννησισ. δὲ ἀναγκαῖον ἐπιθυμεῖν μετὰ ἀγαθοῦ ἐκ τῶν ὡμολογημένων, εἴπερ τοῦ ἀγαθοῦ ἑαυτῷ εἶναι ἀεὶ ἔρωσ ἐστίν.

ἀναγκαῖον δὴ ἐκ τούτου τοῦ λόγου καὶ τῆσ ἀθανασίασ τὸν ἔρωτα εἶναι. ταῦτά τε οὖν πάντα ἐδίδασκέ με, ὁπότε περὶ τῶν ἐρωτικῶν λόγουσ ποιοῖτο, καί ποτε ἤρετο τί οἰεί, ὦ Σώκρατεσ, αἴτιον εἶναι τούτου τοῦ ἔρωτοσ καὶ τῆσ ἐπιθυμίασ;

ἢ οὐκ αἰσθάνῃ ὡσ δεινῶσ διατίθεται πάντα τὰ θηρία ἐπειδὰν γεννᾶν ἐπιθυμήσῃ, καὶ τὰ πεζὰ καὶ τὰ πτηνά, νοσοῦντά τε πάντα καὶ ἐρωτικῶσ διατιθέμενα, πρῶτον μὲν περὶ τὸ συμμιγῆναι ἀλλήλοισ, ἔπειτα περὶ τὴν τροφὴν τοῦ γενομένου, καὶ ἕτοιμά ἐστιν ὑπὲρ τούτων καὶ διαμάχεσθαι τὰ ἀσθενέστατα τοῖσ ἰσχυροτάτοισ καὶ ὑπεραποθνῄσκειν, καὶ αὐτὰ τῷ λιμῷ παρατεινόμενα ὥστ’ ἐκεῖνα ἐκτρέφειν, καὶ ἄλλο πᾶν ποιοῦντα. τοὺσ μὲν γὰρ ἀνθρώπουσ, ἔφη, οἰοίτ’ ἄν τισ ἐκ λογισμοῦ ταῦτα ποιεῖν·

τὰ δὲ θηρία τίσ αἰτία οὕτωσ ἐρωτικῶσ διατίθεσθαι; ἔχεισ λέγειν;

καὶ ἐγὼ αὖ ἔλεγον ὅτι οὐκ εἰδείην·

ἣ δ’ εἶπεν, Διανοῇ οὖν δεινόσ ποτε γενήσεσθαι τὰ ἐρωτικά, ἐὰν ταῦτα μὴ ἐννοῇσ; ἀλλὰ διὰ ταῦτά τοι, ὦ Διοτίμα, ὅπερ νυνδὴ εἶπον, παρὰ σὲ ἥκω, γνοὺσ ὅτι διδασκάλων δέομαι.

ἀλλά μοι λέγε καὶ τούτων τὴν αἰτίαν καὶ τῶν ἄλλων τῶν περὶ τὰ ἐρωτικά. εἰ τοίνυν, ἔφη, πιστεύεισ ἐκείνου εἶναι φύσει τὸν ἔρωτα, οὗ πολλάκισ ὡμολογήκαμεν, μὴ θαύμαζε.

ἐνταῦθα γὰρ τὸν αὐτὸν ἐκείνῳ λόγον ἡ θνητὴ φύσισ ζητεῖ κατὰ τὸ δυνατὸν ἀεί τε εἶναι καὶ ἀθάνατοσ. δύναται δὲ ταύτῃ μόνον, τῇ γενέσει, ὅτι ἀεὶ καταλείπει ἕτερον νέον ἀντὶ τοῦ παλαιοῦ, ἐπεὶ καὶ ἐν ᾧ ἓν ἕκαστον τῶν ζῴων ζῆν καλεῖται καὶ εἶναι τὸ αὐτό ‐ οἱο͂ν ἐκ παιδαρίου ὁ αὐτὸσ λέγεται ἑώσ ἂν πρεσβύτησ γένηται·

οὗτοσ μέντοι οὐδέποτε τὰ αὐτὰ ἔχων ἐν αὑτῷ ὅμωσ ὁ αὐτὸσ καλεῖται, ἀλλὰ νέοσ ἀεὶ γιγνόμενοσ, τὰ δὲ ἀπολλύσ, καὶ κατὰ τὰσ τρίχασ καὶ σάρκα καὶ ὀστᾶ καὶ αἷμα καὶ σύμπαν τὸ σῶμα. καὶ μὴ ὅτι κατὰ τὸ σῶμα, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ψυχὴν οἱ τρόποι, τὰ ἤθη, δόξαι, ἐπιθυμίαι, ἡδοναί, λῦπαι, φόβοι, τούτων ἕκαστα οὐδέποτε τὰ αὐτὰ πάρεστιν ἑκάστῳ, ἀλλὰ τὰ μὲν γίγνεται, τὰ δὲ ἀπόλλυται.

πολὺ δὲ τούτων ἀτοπώτερον ἔτι, ὅτι καὶ αἱ ἐπιστῆμαι μὴ ὅτι αἱ μὲν γίγνονται, αἱ δὲ ἀπόλλυνται ἡμῖν, καὶ οὐδέποτε οἱ αὐτοί ἐσμεν οὐδὲ κατὰ τὰσ ἐπιστήμασ, ἀλλὰ καὶ μία ἑκάστη τῶν ἐπιστημῶν ταὐτὸν πάσχει. ὃ γὰρ καλεῖται μελετᾶν, ὡσ ἐξιούσησ ἐστὶ τῆσ ἐπιστήμησ·

λήθη γὰρ ἐπιστήμησ ἔξοδοσ, μελέτη δὲ πάλιν καινὴν ἐμποιοῦσα ἀντὶ τῆσ ἀπιούσησ μνήμην σῴζει τὴν ἐπιστήμην, ὥστε τὴν αὐτὴν δοκεῖν εἶναι. τούτῳ γὰρ τῷ τρόπῳ πᾶν τὸ θνητὸν σῴζεται, οὐ τῷ παντάπασιν τὸ αὐτὸ ἀεὶ εἶναι ὥσπερ τὸ θεῖον, ἀλλὰ τῷ τὸ ἀπιὸν καὶ παλαιούμενον ἕτερον νέον ἐγκαταλείπειν οἱο͂ν αὐτὸ ἦν. ταύτῃ τῇ μηχανῇ, ὦ Σώκρατεσ, ἔφη, θνητὸν ἀθανασίασ μετέχει, καὶ σῶμα καὶ τἆλλα πάντα· ἀθάνατον δὲ ἄλλῃ.

μὴ οὖν θαύμαζε εἰ τὸ αὑτοῦ ἀποβλάστημα φύσει πᾶν τιμᾷ· ἀθανασίασ γὰρ χάριν παντὶ αὕτη ἡ σπουδὴ καὶ ὁ ἔρωσ ἕπεται. καὶ ἐγὼ ἀκούσασ τὸν λόγον ἐθαύμασά τε καὶ εἶπον εἰε͂ν, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ σοφωτάτη Διοτίμα, ταῦτα ὡσ ἀληθῶσ οὕτωσ ἔχει;

καὶ ἥ, ὥσπερ οἱ τέλεοι σοφισταί, εὖ ἴσθι, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ·

ἐπεί γε καὶ τῶν ἀνθρώπων εἰ ἐθέλεισ εἰσ τὴν φιλοτιμίαν βλέψαι, θαυμάζοισ ἂν τῆσ ἀλογίασ περὶ ἃ ἐγὼ εἴρηκα εἰ μὴ ἐννοεῖσ, ἐνθυμηθεὶσ ὡσ δεινῶσ διάκεινται ἔρωτι τοῦ ὀνομαστοὶ γενέσθαι καὶ κλέοσ ἐσ τὸν ἀεὶ χρόνον ἀθάνατον καταθέσθαι, καὶ ὑπὲρ τούτου κινδύνουσ τε κινδυνεύειν ἕτοιμοί εἰσι πάντασ ἔτι μᾶλλον ἢ ὑπὲρ τῶν παίδων, καὶ χρήματα ἀναλίσκειν καὶ πόνουσ πονεῖν οὑστινασοῦν καὶ ὑπεραποθνῄσκειν. ἐπεὶ οἰεί σύ, ἔφη, Ἄλκηστιν ὑπὲρ Ἀδμήτου ἀποθανεῖν ἄν, ἢ Ἀχιλλέα Πατρόκλῳ ἐπαποθανεῖν, ἢ προαποθανεῖν τὸν ὑμέτερον Κόδρον ὑπὲρ τῆσ βασιλείασ τῶν παίδων, μὴ οἰομένουσ ἀθάνατον μνήμην ἀρετῆσ πέρι ἑαυτῶν ἔσεσθαι, ἣν νῦν ἡμεῖσ ἔχομεν;

πολλοῦ γε δεῖ, ἔφη, ἀλλ’ οἶμαι ὑπὲρ ἀρετῆσ ἀθανάτου καὶ τοιαύτησ δόξησ εὐκλεοῦσ πάντεσ πάντα ποιοῦσιν, ὅσῳ ἂν ἀμείνουσ ὦσι, τοσούτῳ μᾶλλον· τοῦ γὰρ ἀθανάτου ἐρῶσιν.

οἱ μὲν οὖν ἐγκύμονεσ, ἔφη, κατὰ τὰ σώματα ὄντεσ πρὸσ τὰσ γυναῖκασ μᾶλλον τρέπονται καὶ ταύτῃ ἐρωτικοί εἰσιν, διὰ παιδογονίασ ἀθανασίαν καὶ μνήμην καὶ εὐδαιμονίαν, ὡσ οἰόνται, αὑτοῖσ εἰσ τὸν ἔπειτα χρόνον πάντα ποριζόμενοι· οἱ δὲ κατὰ τὴν ψυχήν ‐ εἰσὶ γὰρ οὖν, ἔφη, οἳ ἐν ταῖσ ψυχαῖσ κυοῦσιν ἔτι μᾶλλον ἢ ἐν τοῖσ σώμασιν, ἃ ψυχῇ προσήκει καὶ κυῆσαι καὶ τεκεῖν· τί οὖν προσήκει;

φρόνησίν τε καὶ τὴν ἄλλην ἀρετήν ‐ ὧν δή εἰσι καὶ οἱ ποιηταὶ πάντεσ γεννήτορεσ καὶ τῶν δημιουργῶν ὅσοι λέγονται εὑρετικοὶ εἶναι· πολὺ δὲ μεγίστη, ἔφη, καὶ καλλίστη τῆσ φρονήσεωσ ἡ περὶ τὰ τῶν πόλεών τε καὶ οἰκήσεων διακόσμησισ, ᾗ δὴ ὄνομά ἐστι σωφροσύνη τε καὶ δικαιοσύνη ‐ τούτων δ’ αὖ ὅταν τισ ἐκ νέου ἐγκύμων ᾖ τὴν ψυχήν, ᾔθεοσ ὢν καὶ ἡκούσησ τῆσ ἡλικίασ, τίκτειν τε καὶ γεννᾶν ἤδη ἐπιθυμῇ, ζητεῖ δὴ οἶμαι καὶ οὗτοσ περιιὼν τὸ καλὸν ἐν ᾧ ἂν γεννήσειεν· ἐν τῷ γὰρ αἰσχρῷ οὐδέποτε γεννήσει.

τά τε οὖν σώματα τὰ καλὰ μᾶλλον ἢ τὰ αἰσχρὰ ἀσπάζεται ἅτε κυῶν, καὶ ἂν ἐντύχῃ ψυχῇ καλῇ καὶ γενναίᾳ καὶ εὐφυεῖ, πάνυ δὴ ἀσπάζεται τὸ συναμφότερον, καὶ πρὸσ τοῦτον τὸν ἄνθρωπον εὐθὺσ εὐπορεῖ λόγων περὶ ἀρετῆσ καὶ περὶ οἱο͂ν χρὴ εἶναι τὸν ἄνδρα τὸν ἀγαθὸν καὶ ἃ ἐπιτηδεύειν, καὶ ἐπιχειρεῖ παιδεύειν. ἁπτόμενοσ γὰρ οἶμαι τοῦ καλοῦ καὶ ὁμιλῶν αὐτῷ, ἃ πάλαι ἐκύει τίκτει καὶ γεννᾷ, καὶ παρὼν καὶ ἀπὼν μεμνημένοσ, καὶ τὸ γεννηθὲν συνεκτρέφει κοινῇ μετ’ ἐκείνου, ὥστε πολὺ μείζω κοινωνίαν τῆσ τῶν παίδων πρὸσ ἀλλήλουσ οἱ τοιοῦτοι ἴσχουσι καὶ φιλίαν βεβαιοτέραν, ἅτε καλλιόνων καὶ ἀθανατωτέρων παίδων κεκοινωνηκότεσ.

καὶ πᾶσ ἂν δέξαιτο ἑαυτῷ τοιούτουσ παῖδασ μᾶλλον γεγονέναι ἢ τοὺσ ἀνθρωπίνουσ, καὶ εἰσ Ὅμηρον ἀποβλέψασ καὶ Ἡσίοδον καὶ τοὺσ ἄλλουσ ποιητὰσ τοὺσ ἀγαθοὺσ ζηλῶν, οἱᾶ ἔκγονα ἑαυτῶν καταλείπουσιν, ἃ ἐκείνοισ ἀθάνατον κλέοσ καὶ μνήμην παρέχεται αὐτὰ τοιαῦτα ὄντα· εἰ δὲ βούλει, ἔφη, οἱούσ Λυκοῦργοσ παῖδασ κατελίπετο ἐν Λακεδαίμονι σωτῆρασ τῆσ Λακεδαίμονοσ καὶ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν τῆσ Ἑλλάδοσ.

τίμιοσ δὲ παρ’ ὑμῖν καὶ Σόλων διὰ τὴν τῶν νόμων γέννησιν, καὶ ἄλλοι ἄλλοθι πολλαχοῦ ἄνδρεσ, καὶ ἐν Ἕλλησι καὶ ἐν βαρβάροισ, πολλὰ καὶ καλὰ ἀποφηνάμενοι ἔργα, γεννήσαντεσ παντοίαν ἀρετήν· ὧν καὶ ἱερὰ πολλὰ ἤδη γέγονε διὰ τοὺσ τοιούτουσ παῖδασ, διὰ δὲ τοὺσ ἀνθρωπίνουσ οὐδενόσ πω.

ταῦτα μὲν οὖν τὰ ἐρωτικὰ ἴσωσ, ὦ Σώκρατεσ, κἂν σὺ μυηθείησ·

τὰ δὲ τέλεα καὶ ἐποπτικά, ὧν ἕνεκα καὶ ταῦτα ἔστιν, ἐάν τισ ὀρθῶσ μετίῃ, οὐκ οἶδ’ εἰ οἱο͂́σ τ’ ἂν εἰήσ.

ἐρῶ μὲν οὖν, ἔφη, ἐγὼ καὶ προθυμίασ οὐδὲν ἀπολείψω· πειρῶ δὲ ἕπεσθαι, ἂν οἱο͂́σ τε ᾖσ. δεῖ γάρ, ἔφη, τὸν ὀρθῶσ ἰόντα ἐπὶ τοῦτο τὸ πρᾶγμα ἄρχεσθαι μὲν νέον ὄντα ἰέναι ἐπὶ τὰ καλὰ σώματα, καὶ πρῶτον μέν, ἐὰν ὀρθῶσ ἡγῆται ὁ ἡγούμενοσ, ἑνὸσ αὐτὸν σώματοσ ἐρᾶν καὶ ἐνταῦθα γεννᾶν λόγουσ καλούσ, ἔπειτα δὲ αὐτὸν κατανοῆσαι ὅτι τὸ κάλλοσ τὸ ἐπὶ ὁτῳοῦν σώματι τῷ ἐπὶ ἑτέρῳ σώματι ἀδελφόν ἐστι, καὶ εἰ δεῖ διώκειν τὸ ἐπ’ εἴδει καλόν, πολλὴ ἄνοια μὴ οὐχ ἕν τε καὶ ταὐτὸν ἡγεῖσθαι τὸ ἐπὶ πᾶσιν τοῖσ σώμασι κάλλοσ· τοῦτο δ’ ἐννοήσαντα καταστῆναι πάντων τῶν καλῶν σωμάτων ἐραστήν, ἑνὸσ δὲ τὸ σφόδρα τοῦτο χαλάσαι καταφρονήσαντα καὶ σμικρὸν ἡγησάμενον·

μετὰ δὲ ταῦτα τὸ ἐν ταῖσ ψυχαῖσ κάλλοσ τιμιώτερον ἡγήσασθαι τοῦ ἐν τῷ σώματι, ὥστε καὶ ἐὰν ἐπιεικὴσ ὢν τὴν ψυχήν τισ κἂν σμικρὸν ἄνθοσ ἔχῃ, ἐξαρκεῖν αὐτῷ καὶ ἐρᾶν καὶ κήδεσθαι καὶ τίκτειν λόγουσ τοιούτουσ καὶ ζητεῖν, οἵτινεσ ποιήσουσι βελτίουσ τοὺσ νέουσ, ἵνα ἀναγκασθῇ αὖ θεάσασθαι τὸ ἐν τοῖσ ἐπιτηδεύμασι καὶ τοῖσ νόμοισ καλὸν καὶ τοῦτ’ ἰδεῖν ὅτι πᾶν αὐτὸ αὑτῷ συγγενέσ ἐστιν, ἵνα τὸ περὶ τὸ σῶμα καλὸν σμικρόν τι ἡγήσηται εἶναι· πολὺ ἤδη τὸ καλὸν μηκέτι τὸ παρ’ ἑνί, ὥσπερ οἰκέτησ, ἀγαπῶν παιδαρίου κάλλοσ ἢ ἀνθρώπου τινὸσ ἢ ἐπιτηδεύματοσ ἑνόσ, δουλεύων φαῦλοσ ᾖ καὶ σμικρολόγοσ, ἀλλ’ ἐπὶ τὸ πολὺ πέλαγοσ τετραμμένοσ τοῦ καλοῦ καὶ θεωρῶν πολλοὺσ καὶ καλοὺσ λόγουσ καὶ μεγαλοπρεπεῖσ τίκτῃ καὶ διανοήματα ἐν φιλοσοφίᾳ ἀφθόνῳ, ἑώσ ἂν ἐνταῦθα ῥωσθεὶσ καὶ αὐξηθεὶσ κατίδῃ τινὰ ἐπιστήμην μίαν τοιαύτην, ἥ ἐστι καλοῦ τοιοῦδε.

πειρῶ δέ μοι, ἔφη, τὸν νοῦν προσέχειν ὡσ οἱο͂́ν τε μάλιστα.

ὃσ γὰρ ἂν μέχρι ἐνταῦθα πρὸσ τὰ ἐρωτικὰ παιδαγωγηθῇ, θεώμενοσ ἐφεξῆσ τε καὶ ὀρθῶσ τὰ καλά, πρὸσ τέλοσ ἤδη ἰὼν τῶν ἐρωτικῶν ἐξαίφνησ κατόψεταί τι θαυμαστὸν τὴν φύσιν καλόν, τοῦτο ἐκεῖνο, ὦ Σώκρατεσ, οὗ δὴ ἕνεκεν καὶ οἱ ἔμπροσθεν πάντεσ πόνοι ἦσαν, πρῶτον μὲν ἀεὶ ὂν καὶ οὔτε γιγνόμενον οὔτε ἀπολλύμενον, οὔτε αὐξανόμενον οὔτε φθίνον, ἔπειτα οὐ τῇ μὲν καλόν, τῇ δ’ αἰσχρόν, οὐδὲ τοτὲ μέν, τοτὲ δὲ οὔ, οὐδὲ πρὸσ μὲν τὸ καλόν, πρὸσ δὲ τὸ αἰσχρόν, οὐδ’ ἔνθα μὲν καλόν, ἔνθα δὲ αἰσχρόν, ὡσ τισὶ μὲν ὂν καλόν, τισὶ δὲ αἰσχρόν· οὐδ’ αὖ φαντασθήσεται αὐτῷ τὸ καλὸν οἱο͂ν πρόσωπόν τι οὐδὲ χεῖρεσ οὐδὲ ἄλλο οὐδὲν ὧν σῶμα μετέχει, οὐδέ τισ λόγοσ οὐδέ τισ ἐπιστήμη, οὐδέ που ὂν ἐν ἑτέρῳ τινι, οἱο͂ν ἐν ζῴῳ ἢ ἐν γῇ ἢ ἐν οὐρανῷ ἢ ἔν τῳ ἄλλῳ, ἀλλ’ αὐτὸ καθ’ αὑτὸ μεθ’ αὑτοῦ μονοειδὲσ ἀεὶ ὄν, τὰ δὲ ἄλλα πάντα καλὰ ἐκείνου μετέχοντα τρόπον τινὰ τοιοῦτον, οἱο͂ν γιγνομένων τε τῶν ἄλλων καὶ ἀπολλυμένων μηδὲν ἐκεῖνο μήτε τι πλέον μήτε ἔλαττον γίγνεσθαι μηδὲ πάσχειν μηδέν.

ὅταν δή τισ ἀπὸ τῶνδε διὰ τὸ ὀρθῶσ παιδεραστεῖν ἐπανιὼν ἐκεῖνο τὸ καλὸν ἄρχηται καθορᾶν, σχεδὸν ἄν τι ἅπτοιτο τοῦ τέλουσ. τὰ ἐρωτικὰ ἰέναι ἢ ὑπ’ ἄλλου ἄγεσθαι, ἀρχόμενον ἀπὸ τῶνδε τῶν καλῶν ἐκείνου ἕνεκα τοῦ καλοῦ ἀεὶ ἐπανιέναι, ὥσπερ ἐπαναβασμοῖσ χρώμενον, ἀπὸ ἑνὸσ ἐπὶ δύο καὶ ἀπὸ δυοῖν ἐπὶ πάντα τὰ καλὰ σώματα, καὶ ἀπὸ τῶν καλῶν σωμάτων ἐπὶ τὰ καλὰ ἐπιτηδεύματα, καὶ ἀπὸ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἐπὶ τὰ καλὰ μαθήματα, καὶ ἀπὸ τῶν μαθημάτων ἐπ’ ἐκεῖνο τὸ μάθημα τελευτῆσαι, ὅ ἐστιν οὐκ ἄλλου ἢ αὐτοῦ ἐκείνου τοῦ καλοῦ μάθημα, καὶ γνῷ αὐτὸ τελευτῶν ὃ ἔστι καλόν.

ἐνταῦθα τοῦ βίου, ὦ φίλε Σώκρατεσ, ἔφη ἡ Μαντινικὴ ξένη, εἴπερ που ἄλλοθι, βιωτὸν ἀνθρώπῳ, θεωμένῳ αὐτὸ τὸ καλόν. ὃ ἐάν ποτε ἴδῃσ, οὐ κατὰ χρυσίον τε καὶ ἐσθῆτα καὶ τοὺσ καλοὺσ παῖδάσ τε καὶ νεανίσκουσ δόξει σοι εἶναι, οὓσ νῦν ὁρῶν ἐκπέπληξαι καὶ ἕτοιμοσ εἶ καὶ σὺ καὶ ἄλλοι πολλοί, ὁρῶντεσ τὰ παιδικὰ καὶ συνόντεσ ἀεὶ αὐτοῖσ, εἴ πωσ οἱο͂́ν τ’ ἦν, μήτ’ ἐσθίειν μήτε πίνειν, ἀλλὰ θεᾶσθαι μόνον καὶ συνεῖναι. τί δῆτα, ἔφη, οἰόμεθα, εἴ τῳ γένοιτο αὐτὸ τὸ καλὸν ἰδεῖν εἰλικρινέσ, καθαρόν, ἄμεικτον, ἀλλὰ μὴ ἀνάπλεων σαρκῶν τε ἀνθρωπίνων καὶ χρωμάτων καὶ ἄλλησ πολλῆσ φλυαρίασ θνητῆσ, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ θεῖον καλὸν δύναιτο μονοειδὲσ κατιδεῖν;

ἆρ’ οἰεί, ἔφη, φαῦλον βίον γίγνεσθαι ἐκεῖσε βλέποντοσ ἀνθρώπου καὶ ἐκεῖνο ᾧ δεῖ θεωμένου καὶ συνόντοσ αὐτῷ;

ἢ οὐκ ἐνθυμῇ, ἔφη, ὅτι ἐνταῦθα αὐτῷ μοναχοῦ γενήσεται, ὁρῶντι ᾧ ὁρατὸν τὸ καλόν, τίκτειν οὐκ εἴδωλα ἀρετῆσ, ἅτε οὐκ εἰδώλου ἐφαπτομένῳ, ἀλλὰ ἀληθῆ, ἅτε τοῦ ἀληθοῦσ ἐφαπτομένῳ·

τεκόντι δὲ ἀρετὴν ἀληθῆ καὶ θρεψαμένῳ ὑπάρχει θεοφιλεῖ γενέσθαι, καὶ εἴπέρ τῳ ἄλλῳ ἀνθρώπων ἀθανάτῳ καὶ ἐκείνῳ; ταῦτα δή, ὦ Φαῖδρέ τε καὶ οἱ ἄλλοι, ἔφη μὲν Διοτίμα, πέπεισμαι δ’ ἐγώ·

πεπεισμένοσ δὲ πειρῶμαι καὶ τοὺσ ἄλλουσ πείθειν ὅτι τούτου τοῦ κτήματοσ τῇ ἀνθρωπείᾳ φύσει συνεργὸν ἀμείνω Ἔρωτοσ οὐκ ἄν τισ ῥᾳδίωσ λάβοι. διὸ δὴ ἔγωγέ φημι χρῆναι πάντα ἄνδρα τὸν ἔρωτα τιμᾶν, καὶ αὐτὸσ τιμῶ τὰ ἐρωτικὰ καὶ διαφερόντωσ ἀσκῶ, καὶ τοῖσ ἄλλοισ παρακελεύομαι, καὶ νῦν τε καὶ ἀεὶ ἐγκωμιάζω τὴν δύναμιν καὶ ἀνδρείαν τοῦ Ἔρωτοσ καθ’ ὅσον οἱο͂́σ τ’ εἰμί. οὖν τὸν λόγον, ὦ Φαῖδρε, εἰ μὲν βούλει, ὡσ ἐγκώμιον εἰσ ἔρωτα νόμισον εἰρῆσθαι, εἰ δέ, ὅτι καὶ ὅπῃ χαίρεισ ὀνομάζων, τοῦτο ὀνόμαζε.

εἰπόντοσ δὲ ταῦτα τοῦ Σωκράτουσ τοὺσ μὲν ἐπαινεῖν, τὸν δὲ Ἀριστοφάνη λέγειν τι ἐπιχειρεῖν, ὅτι ἐμνήσθη αὐτοῦ λέγων ὁ Σωκράτησ περὶ τοῦ λόγου·

καὶ ἐξαίφνησ τὴν αὔλειον θύραν κρουομένην πολὺν ψόφον παρασχεῖν ὡσ κωμαστῶν, καὶ αὐλητρίδοσ φωνὴν ἀκούειν. τὸν οὖν Ἀγάθωνα, παῖδεσ, φάναι, οὐ σκέψεσθε; καὶ ἐὰν μέν τισ τῶν ἐπιτηδείων ᾖ, καλεῖτε·

εἰ δὲ μή, λέγετε ὅτι οὐ πίνομεν ἀλλ’ ἀναπαυόμεθα ἤδη. καὶ οὐ πολὺ ὕστερον Ἀλκιβιάδου τὴν φωνὴν ἀκούειν ἐν τῇ αὐλῇ σφόδρα μεθύοντοσ καὶ μέγα βοῶντοσ, ἐρωτῶντοσ ὅπου Ἀγάθων καὶ κελεύοντοσ ἄγειν παρ’ Ἀγάθωνα.

ἄγειν οὖν αὐτὸν παρὰ σφᾶσ τήν τε αὐλητρίδα ὑπολαβοῦσαν καὶ ἄλλουσ τινὰσ τῶν ἀκολούθων, καὶ ἐπιστῆναι ἐπὶ τὰσ θύρασ ἐστεφανωμένον αὐτὸν κιττοῦ τέ τινι στεφάνῳ δασεῖ καὶ ἰών, καὶ ταινίασ ἔχοντα ἐπὶ τῆσ κεφαλῆσ πάνυ πολλάσ, καὶ εἰπεῖν· ἄνδρεσ, χαίρετε·

μεθύοντα ἄνδρα πάνυ σφόδρα δέξεσθε συμπότην, ἢ ἀπίωμεν ἀναδήσαντεσ μόνον Ἀγάθωνα, ἐφ’ ᾧπερ ἤλθομεν; ἐγὼ γάρ τοι, φάναι, χθὲσ μὲν οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἐγενόμην ἀφικέσθαι, νῦν δὲ ἥκω ἐπὶ τῇ κεφαλῇ ἔχων τὰσ ταινίασ, ἵνα ἀπὸ τῆσ ἐμῆσ κεφαλῆσ τὴν τοῦ σοφωτάτου καὶ καλλίστου κεφαλὴν ἐὰν εἴπω οὑτωσὶ ἀναδήσω. ἆρα καταγελάσεσθέ μου ὡσ μεθύοντοσ; ἐγὼ δέ, κἂν ὑμεῖσ γελᾶτε, ὅμωσ εὖ οἶδ’ ὅτι ἀληθῆ λέγω. ἀλλά μοι λέγετε αὐτόθεν, ἐπὶ ῥητοῖσ εἰσίω ἢ μή;

συμπίεσθε ἢ οὔ; πάντασ οὖν ἀναθορυβῆσαι καὶ κελεύειν εἰσιέναι καὶ κατακλίνεσθαι, καὶ τὸν Ἀγάθωνα καλεῖν αὐτόν.

καὶ τὸν ἰέναι ἀγόμενον ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, καὶ περιαιρούμενον ἅμα τὰσ ταινίασ ὡσ ἀναδήσοντα, ἐπίπροσθε τῶν ὀφθαλμῶν ἔχοντα οὐ κατιδεῖν τὸν Σωκράτη, ἀλλὰ καθίζεσθαι παρὰ τὸν Ἀγάθωνα ἐν μέσῳ Σωκράτουσ τε καὶ ἐκείνου· παραχωρῆσαι γὰρ τὸν Σωκράτη ὡσ ἐκεῖνον κατιδεῖν.

παρακαθεζόμενον δὲ αὐτὸν ἀσπάζεσθαί τε τὸν Ἀγάθωνα καὶ ἀναδεῖν. εἰπεῖν οὖν τὸν Ἀγάθωνα Ὑπολύετε, παῖδεσ, Ἀλκιβιάδην, ἵνα ἐκ τρίτων κατακέηται.

πάνυ γε, εἰπεῖν τὸν Ἀλκιβιάδην·

ἀλλὰ τίσ ἡμῖν ὅδε τρίτοσ συμπότησ; καὶ ἅμα μεταστρεφόμενον αὐτὸν ὁρᾶν τὸν Σωκράτη, ἰδόντα δὲ ἀναπηδῆσαι καὶ εἰπεῖν ὦ Ἡράκλεισ, τουτὶ τί ἦν; Σωκράτησ οὗτοσ; ἐλλοχῶν αὖ με ἐνταῦθα κατέκεισο, ὥσπερ εἰώθεισ ἐξαίφνησ ἀναφαίνεσθαι ὅπου ἐγὼ ᾤμην ἥκιστά σε ἔσεσθαι. καὶ νῦν τί ἥκεισ;

καὶ τί αὖ ἐνταῦθα κατεκλίνησ; ὡσ οὐ παρὰ Ἀριστοφάνει οὐδὲ εἴ τισ ἄλλοσ γελοῖοσ ἔστι τε καὶ βούλεται, ἀλλὰ διεμηχανήσω ὅπωσ παρὰ τῷ καλλίστῳ τῶν ἔνδον κατακείσῃ. καὶ τὸν Σωκράτη, Ἀγάθων, φάναι, ὁρ́α εἴ μοι ἐπαμύνεισ·

ὡσ ἐμοὶ ὁ τούτου ἔρωσ τοῦ ἀνθρώπου οὐ φαῦλον πρᾶγμα γέγονεν. ἀπ’ ἐκείνου γὰρ τοῦ χρόνου, ἀφ’ οὗ τούτου ἠράσθην, οὐκέτι ἔξεστίν μοι οὔτε προσβλέψαι οὔτε διαλεχθῆναι καλῷ οὐδ’ ἑνί, ἢ οὑτοσὶ ζηλοτυπῶν με καὶ φθονῶν θαυμαστὰ ἐργάζεται καὶ λοιδορεῖταί τε καὶ τὼ χεῖρε μόγισ ἀπέχεται. ὁρ́α οὖν μή τι καὶ νῦν ἐργάσηται, ἀλλὰ διάλλαξον ἡμᾶσ, ἢ ἐὰν ἐπιχειρῇ βιάζεσθαι, ἐπάμυνε, ὡσ ἐγὼ τὴν τούτου μανίαν τε καὶ φιλεραστίαν πάνυ ὀρρωδῶ.

ἀλλ’ οὐκ ἔστι, φάναι τὸν Ἀλκιβιάδην, ἐμοὶ καὶ σοὶ διαλλαγή.

ἀλλὰ τούτων μὲν εἰσ αὖθίσ σε τιμωρήσομαι· νῦν δέ μοι, Ἀγάθων, φάναι, μετάδοσ τῶν ταινιῶν, ἵνα ἀναδήσω καὶ τὴν τούτου ταυτηνὶ τὴν θαυμαστὴν κεφαλήν, καὶ μή μοι μέμφηται ὅτι σὲ μὲν ἀνέδησα, αὐτὸν δὲ νικῶντα ἐν λόγοισ πάντασ ἀνθρώπουσ, οὐ μόνον πρῴην ὥσπερ σύ, ἀλλ’ ἀεί, ἔπειτα οὐκ ἀνέδησα. καὶ ἅμ’ αὐτὸν λαβόντα τῶν ταινιῶν ἀναδεῖν τὸν Σωκράτη καὶ κατακλίνεσθαι.

ἐπειδὴ δὲ κατεκλίνη, εἰπεῖν·

εἰε͂ν δή, ἄνδρεσ· δοκεῖτε γάρ μοι νήφειν. οὐκ ἐπιτρεπτέον οὖν ὑμῖν, ἀλλὰ ποτέον· ὡμολόγηται γὰρ ταῦθ’ ἡμῖν. ἄρχοντα οὖν αἱροῦμαι τῆσ πόσεωσ, ἑώσ ἂν ὑμεῖσ ἱκανῶσ πίητε, ἐμαυτόν. ἀλλὰ φερέτω, Ἀγάθων, εἴ τι ἔστιν ἔκπωμα μέγα. μᾶλλον δὲ οὐδὲν δεῖ, ἀλλὰ φέρε, παῖ, φάναι, τὸν ψυκτῆρα ἐκεῖνον, ἰδόντα αὐτὸν πλέον ἢ ὀκτὼ κοτύλασ χωροῦντα. τοῦτον ἐμπλησάμενον πρῶτον μὲν αὐτὸν ἐκπιεῖν, ἔπειτα τῷ Σωκράτει κελεύειν ἐγχεῖν καὶ ἅμα εἰπεῖν·

πρὸσ μὲν Σωκράτη, ὦ ἄνδρεσ, τὸ σόφισμά μοι οὐδέν· ὁπόσον γὰρ ἂν κελεύῃ τισ, τοσοῦτον ἐκπιὼν οὐδὲν μᾶλλον μή ποτε μεθυσθῇ. τὸν μὲν οὖν Σωκράτη ἐγχέαντοσ τοῦ παιδὸσ πίνειν·

τὸν δ’ Ἐρυξίμαχον πῶσ οὖν, φάναι, ὦ Ἀλκιβιάδη, ποιοῦμεν; οὕτωσ οὔτε τι λέγομεν ἐπὶ τῇ κύλικι οὔτε τι ᾄδομεν, ἀλλ’ ἀτεχνῶσ ὥσπερ οἱ διψῶντεσ πιόμεθα;

τὸν οὖν Ἀλκιβιάδην εἰπεῖν ὦ Ἐρυξίμαχε, βέλτιστε βελτίστου πατρὸσ καὶ σωφρονεστάτου, χαῖρε.

καὶ γὰρ σύ, φάναι τὸν Ἐρυξίμαχον·

ἀλλὰ τί ποιῶμεν; ὅτι ἂν σὺ κελεύῃσ.

δεῖ γάρ σοι πείθεσθαι· ἰητρὸσ γὰρ ἀνὴρ πολλῶν ἀντάξιοσ ἄλλων· ἐπίταττε οὖν ὅτι βούλει. ἄκουσον δή, εἰπεῖν τὸν Ἐρυξίμαχον.

ἡμῖν πρὶν σὲ εἰσελθεῖν ἔδοξε χρῆναι ἐπὶ δεξιὰ ἕκαστον ἐν μέρει λόγον περὶ Ἔρωτοσ εἰπεῖν ὡσ δύναιτο κάλλιστον, καὶ ἐγκωμιάσαι. οἱ μὲν οὖν ἄλλοι πάντεσ ἡμεῖσ εἰρήκαμεν·

σὺ δ’ ἐπειδὴ οὐκ εἴρηκασ καὶ ἐκπέπωκασ, δίκαιοσ εἶ εἰπεῖν, εἰπὼν δὲ ἐπιτάξαι Σωκράτει ὅτι ἂν βούλῃ, καὶ τοῦτον τῷ ἐπὶ δεξιὰ καὶ οὕτω τοὺσ ἄλλουσ. ἀλλά, φάναι, ὦ Ἐρυξίμαχε, τὸν Ἀλκιβιάδην, καλῶσ μὲν λέγεισ, μεθύοντα δὲ ἄνδρα παρὰ νηφόντων λόγουσ παραβάλλειν μὴ οὐκ ἐξ ἴσου ᾖ.

καὶ ἅμα, ὦ μακάριε, πείθει τί σε Σωκράτησ ὧν ἄρτι εἶπεν; ἢ οἶσθα ὅτι τοὐναντίον ἐστὶ πᾶν ἢ ὃ ἔλεγεν;

οὗτοσ γάρ, ἐάν τινα ἐγὼ ἐπαινέσω τούτου παρόντοσ ἢ θεὸν ἢ ἄνθρωπον ἄλλον ἢ τοῦτον, οὐκ ἀφέξεταί μου τὼ χεῖρε. οὐκ εὐφημήσεισ;

φάναι τὸν Σωκράτη. μὰ τὸν Ποσειδῶ, εἰπεῖν τὸν Ἀλκιβιάδην, μηδὲν λέγε πρὸσ ταῦτα, ὡσ ἐγὼ οὐδ’ ἂν ἕνα ἄλλον ἐπαινέσαιμι σοῦ παρόντοσ.

ἀλλ’ οὕτω ποίει, φάναι τὸν Ἐρυξίμαχον, εἰ βούλει·

Σωκράτη ἐπαίνεσον. πῶσ λέγεισ;

εἰπεῖν τὸν Ἀλκιβιάδην· δοκεῖ χρῆναι, ὦ Ἐρυξίμαχε; ἐπιθῶμαι τῷ ἀνδρὶ καὶ τιμωρήσωμαι ὑμῶν ἐναντίον; οὗτοσ, φάναι τὸν Σωκράτη, τί ἐν νῷ ἔχεισ;

ἐπὶ τὰ γελοιότερά με ἐπαινέσαι; ἢ τί ποιήσεισ; τἀληθῆ ἐρῶ.

ἀλλ’ ὁρ́α εἰ παρίησ. ἀλλὰ μέντοι, φάναι, τά γε ἀληθῆ παρίημι καὶ κελεύω λέγειν.

οὐκ ἂν φθάνοιμι, εἰπεῖν τὸν Ἀλκιβιάδην.

καὶ μέντοι οὑτωσὶ ποίησον. ἐάν τι μὴ ἀληθὲσ λέγω, μεταξὺ ἐπιλαβοῦ, ἂν βούλῃ, καὶ εἰπὲ ὅτι τοῦτο ψεύδομαι· ἑκὼν γὰρ εἶναι οὐδὲν ψεύσομαι. ἐὰν μέντοι ἀναμιμνῃσκόμενοσ ἄλλο ἄλλοθεν λέγω, μηδὲν θαυμάσῃσ·

οὐ γάρ τι ῥᾴδιον τὴν σὴν ἀτοπίαν ὧδ’ ἔχοντι εὐπόρωσ καὶ ἐφεξῆσ καταριθμῆσαι. Σωκράτη δ’ ἐγὼ ἐπαινεῖν, ὦ ἄνδρεσ, οὕτωσ ἐπιχειρήσω, δι’ εἰκόνων.

οὗτοσ μὲν οὖν ἴσωσ οἰήσεται ἐπὶ τὰ γελοιότερα, ἔσται δ’ ἡ εἰκὼν τοῦ ἀληθοῦσ ἕνεκα, οὐ τοῦ γελοίου. φημὶ γὰρ δὴ ὁμοιότατον αὐτὸν εἶναι τοῖσ σιληνοῖσ τούτοισ τοῖσ ἐν τοῖσ ἑρμογλυφείοισ καθημένοισ, οὕστινασ ἐργάζονται οἱ δημιουργοὶ σύριγγασ ἢ αὐλοὺσ ἔχοντασ, οἳ διχάδε διοιχθέντεσ φαίνονται ἔνδοθεν ἀγάλματα ἔχοντεσ θεῶν. καὶ φημὶ αὖ ἐοικέναι αὐτὸν τῷ σατύρῳ τῷ Μαρσύᾳ. ὅτι μὲν οὖν τό γε εἶδοσ ὅμοιοσ εἶ τούτοισ, ὦ Σώκρατεσ, οὐδ’ αὐτὸσ ἄν που ἀμφισβητήσαισ· ὡσ δὲ καὶ τἆλλα ἐοίκασ, μετὰ τοῦτο ἄκουε.

ὑβριστὴσ εἶ· ἢ οὔ; ἐὰν γὰρ μὴ ὁμολογῇσ, μάρτυρασ παρέξομαι. ἀλλ’ οὐκ αὐλητήσ; πολύ γε θαυμασιώτεροσ ἐκείνου. ὁ μέν γε δι’ ὀργάνων ἐκήλει τοὺσ ἀνθρώπουσ τῇ ἀπὸ τοῦ στόματοσ δυνάμει, καὶ ἔτι νυνὶ ὃσ ἂν τὰ ἐκείνου αὐλῇ ‐ ἃ γὰρ Ὄλυμποσ ηὔλει, Μαρσύου λέγω, τούτου διδάξαντοσ ‐ τὰ οὖν ἐκείνου ἐάντε ἀγαθὸσ αὐλητὴσ αὐλῇ ἐάντε φαύλη αὐλητρίσ, μόνα κατέχεσθαι ποιεῖ καὶ δηλοῖ τοὺσ τῶν θεῶν τε καὶ τελετῶν δεομένουσ διὰ τὸ θεῖα εἶναι.

σὺ δ’ ἐκείνου τοσοῦτον μόνον διαφέρεισ, ὅτι ἄνευ ὀργάνων ψιλοῖσ λόγοισ ταὐτὸν τοῦτο ποιεῖσ. ἡμεῖσ γοῦν ὅταν μέν του ἄλλου ἀκούωμεν λέγοντοσ καὶ πάνυ ἀγαθοῦ ῥήτοροσ ἄλλουσ λόγουσ, οὐδὲν μέλει ὡσ ἔποσ εἰπεῖν οὐδενί· ἐπειδὰν δὲ σοῦ τισ ἀκούῃ ἢ τῶν σῶν λόγων ἄλλου λέγοντοσ, κἂν πάνυ φαῦλοσ ᾖ ὁ λέγων, ἐάντε γυνὴ ἀκούῃ ἐάντε ἀνὴρ ἐάντε μειράκιον, ἐκπεπληγμένοι ἐσμὲν καὶ κατεχόμεθα.

ἐγὼ γοῦν, ὦ ἄνδρεσ, εἰ μὴ ἔμελλον κομιδῇ δόξειν μεθύειν, εἶπον ὀμόσασ ἂν ὑμῖν οἱᾶ δὴ πέπονθα αὐτὸσ ὑπὸ τῶν τούτου λόγων καὶ πάσχω ἔτι καὶ νυνί. ὅταν γὰρ ἀκούω, πολύ μοι μᾶλλον ἢ τῶν κορυβαντιώντων ἥ τε καρδία πηδᾷ καὶ δάκρυα ἐκχεῖται ὑπὸ τῶν λόγων τῶν τούτου, ὁρῶ δὲ καὶ ἄλλουσ παμπόλλουσ τὰ αὐτὰ πάσχοντασ· Περικλέουσ δὲ ἀκούων καὶ ἄλλων ἀγαθῶν ῥητόρων εὖ μὲν ἡγούμην λέγειν, τοιοῦτον δ’ οὐδὲν ἔπασχον, οὐδ’ ἐτεθορύβητό μου ἡ ψυχὴ οὐδ’ ἠγανάκτει ὡσ ἀνδραποδωδῶσ διακειμένου, ἀλλ’ ὑπὸ τουτουὶ̈ τοῦ Μαρσύου πολλάκισ δὴ οὕτω διετέθην ὥστε μοι δόξαι μὴ βιωτὸν εἶναι ἔχοντι ὡσ ἔχω.

καὶ ταῦτα, ὦ Σώκρατεσ, οὐκ ἐρεῖσ ὡσ οὐκ ἀληθῆ.

καὶ ἔτι γε νῦν σύνοιδ’ ἐμαυτῷ ὅτι εἰ ἐθέλοιμι παρέχειν τὰ ὦτα, οὐκ ἂν καρτερήσαιμι ἀλλὰ ταὐτὰ ἂν πάσχοιμι. ἀναγκάζει γάρ με ὁμολογεῖν ὅτι πολλοῦ ἐνδεὴσ ὢν αὐτὸσ ἔτι ἐμαυτοῦ μὲν ἀμελῶ, τὰ δ’ Ἀθηναίων πράττω. βίᾳ οὖν ὥσπερ ἀπὸ τῶν Σειρήνων ἐπισχόμενοσ τὰ ὦτα οἴχομαι φεύγων, ἵνα μὴ αὐτοῦ καθήμενοσ παρὰ τούτῳ καταγηράσω. πέπονθα δὲ πρὸσ τοῦτον μόνον ἀνθρώπων, ὃ οὐκ ἄν τισ οἰοίτο ἐν ἐμοὶ ἐνεῖναι, τὸ αἰσχύνεσθαι ὁντινοῦν· ἐγὼ δὲ τοῦτον μόνον αἰσχύνομαι.

σύνοιδα γὰρ ἐμαυτῷ ἀντιλέγειν μὲν οὐ δυναμένῳ ὡσ οὐ δεῖ ποιεῖν ἃ οὗτοσ κελεύει, ἐπειδὰν δὲ ἀπέλθω, ἡττημένῳ τῆσ τιμῆσ τῆσ ὑπὸ τῶν πολλῶν. δραπετεύω οὖν αὐτὸν καὶ φεύγω, καὶ ὅταν ἴδω, αἰσχύνομαι τὰ ὡμολογημένα. καὶ πολλάκισ μὲν ἡδέωσ ἂν ἴδοιμι αὐτὸν μὴ ὄντα ἐν ἀνθρώποισ·

εἰ δ’ αὖ τοῦτο γένοιτο, εὖ οἶδα ὅτι πολὺ μεῖζον ἂν ἀχθοίμην, ὥστε οὐκ ἔχω ὅτι χρήσωμαι τούτῳ τῷ ἀνθρώπῳ. καὶ ὑπὸ μὲν δὴ τῶν αὐλημάτων καὶ ἐγὼ καὶ ἄλλοι πολλοὶ τοιαῦτα πεπόνθασιν ὑπὸ τοῦδε τοῦ σατύρου·

ἄλλα δὲ ἐμοῦ ἀκούσατε ὡσ ὅμοιόσ τ’ ἐστὶν οἷσ ἐγὼ ᾔκασα αὐτὸν καὶ τὴν δύναμιν ὡσ θαυμασίαν ἔχει. εὖ γὰρ ἴστε ὅτι οὐδεὶσ ὑμῶν τοῦτον γιγνώσκει· ἀλλὰ ἐγὼ δηλώσω, ἐπείπερ ἠρξάμην.

ὁρᾶτε γὰρ ὅτι Σωκράτησ ἐρωτικῶσ διάκειται τῶν καλῶν καὶ ἀεὶ περὶ τούτουσ ἐστὶ καὶ ἐκπέπληκται, καὶ αὖ ἀγνοεῖ πάντα καὶ οὐδὲν οἶδεν. ὡσ τὸ σχῆμα αὐτοῦ τοῦτο οὐ σιληνῶδεσ; σφόδρα γε. τοῦτο γὰρ οὗτοσ ἔξωθεν περιβέβληται, ὥσπερ ὁ γεγλυμμένοσ σιληνόσ· ἔνδοθεν δὲ ἀνοιχθεὶσ πόσησ οἰέσθε γέμει, ὦ ἄνδρεσ συμπόται, σωφροσύνησ; ἴστε ὅτι οὔτε εἴ τισ καλόσ ἐστι μέλει αὐτῷ οὐδέν, ἀλλὰ καταφρονεῖ τοσοῦτον ὅσον οὐδ’ ἂν εἷσ οἰηθείη, οὔτ’ εἴ τισ πλούσιοσ, οὔτ’ εἰ ἄλλην τινὰ τιμὴν ἔχων τῶν ὑπὸ πλήθουσ μακαριζομένων· ἡγεῖται δὲ πάντα ταῦτα τὰ κτήματα οὐδενὸσ ἄξια καὶ ἡμᾶσ οὐδὲν εἶναι ‐ λέγω ὑμῖν ‐ εἰρωνευόμενοσ δὲ καὶ παίζων πάντα τὸν βίον πρὸσ τοὺσ ἀνθρώπουσ διατελεῖ.

σπουδάσαντοσ δὲ αὐτοῦ καὶ ἀνοιχθέντοσ οὐκ οἶδα εἴ τισ ἑώρακεν τὰ ἐντὸσ ἀγάλματα· ἀλλ’ ἐγὼ ἤδη ποτ’ εἶδον, καί μοι ἔδοξεν οὕτω θεῖα καὶ χρυσᾶ εἶναι καὶ πάγκαλα καὶ θαυμαστά, ὥστε ποιητέον εἶναι ἔμβραχυ ὅτι κελεύοι Σωκράτησ. ἡγούμενοσ δὲ αὐτὸν ἐσπουδακέναι ἐπὶ τῇ ἐμῇ ὡρ́ᾳ ἑρ́μαιον ἡγησάμην εἶναι καὶ εὐτύχημα ἐμὸν θαυμαστόν, ὡσ ὑπάρχον μοι χαρισαμένῳ Σωκράτει πάντ’ ἀκοῦσαι ὅσαπερ οὗτοσ ᾔδει·

ἐφρόνουν γὰρ δὴ ἐπὶ τῇ ὡρ́ᾳ θαυμάσιον ὅσον. ταῦτα οὖν διανοηθείσ, πρὸ τοῦ οὐκ εἰωθὼσ ἄνευ ἀκολούθου μόνοσ μετ’ αὐτοῦ γίγνεσθαι, τότε ἀποπέμπων τὸν ἀκόλουθον μόνοσ συνεγιγνόμην ‐ δεῖ γὰρ πρὸσ ὑμᾶσ πάντα τἀληθῆ εἰπεῖν· ἀλλὰ προσέχετε τὸν νοῦν, καὶ εἰ ψεύδομαι, Σώκρατεσ, ἐξέλεγχε ‐ συνεγιγνόμην γάρ, ὦ ἄνδρεσ, μόνοσ μόνῳ, καὶ ᾤμην αὐτίκα διαλέξεσθαι αὐτόν μοι ἅπερ ἂν ἐραστὴσ παιδικοῖσ ἐν ἐρημίᾳ διαλεχθείη, καὶ ἔχαιρον.

τούτων δ’ οὐ μάλα ἐγίγνετο οὐδέν, ἀλλ’ ὥσπερ εἰώθει διαλεχθεὶσ ἄν μοι καὶ συνημερεύσασ ᾤχετο ἀπιών. μετὰ ταῦτα συγγυμνάζεσθαι προυκαλούμην αὐτὸν καὶ συνεγυμναζόμην, ὥσ τι ἐνταῦθα περανῶν. συνεγυμνάζετο οὖν μοι καὶ προσεπάλαιεν πολλάκισ οὐδενὸσ παρόντοσ· καὶ τί δεῖ λέγειν;

οὐδὲν γάρ μοι πλέον ἦν. ἐπειδὴ δὲ οὐδαμῇ ταύτῃ ἥνυτον, ἔδοξέ μοι ἐπιθετέον εἶναι τῷ ἀνδρὶ κατὰ τὸ καρτερὸν καὶ οὐκ ἀνετέον, ἐπειδήπερ ἐνεκεχειρήκη, ἀλλὰ ἰστέον ἤδη τί ἐστι τὸ πρᾶγμα. προκαλοῦμαι δὴ αὐτὸν πρὸσ τὸ συνδειπνεῖν, ἀτεχνῶσ ὥσπερ ἐραστὴσ παιδικοῖσ ἐπιβουλεύων. καί μοι οὐδὲ τοῦτο ταχὺ ὑπήκουσεν, ὅμωσ δ’ οὖν χρόνῳ ἐπείσθη. ἐπειδὴ δὲ ἀφίκετο τὸ πρῶτον, δειπνήσασ ἀπιέναι ἐβούλετο.

καὶ τότε μὲν αἰσχυνόμενοσ ἀφῆκα αὐτόν· αὖθισ δ’ ἐπιβουλεύσασ, ἐπειδὴ ἐδεδειπνήκεμεν διελεγόμην ἀεὶ πόρρω τῶν νυκτῶν, καὶ ἐπειδὴ ἐβούλετο ἀπιέναι, σκηπτόμενοσ ὅτι ὀψὲ εἰή, προσηνάγκασα αὐτὸν μένειν. ἀνεπαύετο οὖν ἐν τῇ ἐχομένῃ ἐμοῦ κλίνῃ, ἐν ᾗπερ ἐδείπνει, καὶ οὐδεὶσ ἐν τῷ οἰκήματι ἄλλοσ καθηῦδεν ἢ ἡμεῖσ. μέχρι μὲν οὖν δὴ δεῦρο τοῦ λόγου καλῶσ ἂν ἔχοι καὶ πρὸσ ὁντινοῦν λέγειν· τὸ δ’ ἐντεῦθεν οὐκ ἄν μου ἠκούσατε λέγοντοσ, εἰ μὴ πρῶτον μέν, τὸ λεγόμενον, οἶνοσ ἄνευ τε παίδων καὶ μετὰ παίδων ἦν ἀληθήσ, ἔπειτα ἀφανίσαι Σωκράτουσ ἔργον ὑπερήφανον εἰσ ἔπαινον ἐλθόντα ἄδικόν μοι φαίνεται.

ἔτι δὲ τὸ τοῦ δηχθέντοσ ὑπὸ τοῦ ἔχεωσ πάθοσ κἄμ’ ἔχει. φασὶ γάρ πού τινα τοῦτο παθόντα οὐκ ἐθέλειν λέγειν οἱο͂ν ἦν πλὴν τοῖσ δεδηγμένοισ, ὡσ μόνοισ γνωσομένοισ τε καὶ συγγνωσομένοισ εἰ πᾶν ἐτόλμα δρᾶν τε καὶ λέγειν ὑπὸ τῆσ ὀδύνησ. ἐγὼ οὖν δεδηγμένοσ τε ὑπὸ ἀλγεινοτέρου καὶ τὸ ἀλγεινότατον ὧν ἄν τισ δηχθείη ‐ τὴν καρδίαν γὰρ ἢ ψυχὴν ἢ ὅτι δεῖ αὐτὸ ὀνομάσαι πληγείσ τε καὶ δηχθεὶσ ὑπὸ τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ λόγων, οἳ ἔχονται ἐχίδνησ ἀγριώτερον, νέου ψυχῆσ μὴ ἀφυοῦσ ὅταν λάβωνται, καὶ ποιοῦσι δρᾶν τε καὶ λέγειν ὁτιοῦν ‐ καὶ ὁρῶν αὖ Φαίδρουσ, Ἀγάθωνασ, Ἐρυξιμάχουσ, Παυσανίασ, Ἀριστοδήμουσ τε καὶ Ἀριστοφάνασ·

Σωκράτη δὲ αὐτὸν τί δεῖ λέγειν, καὶ ὅσοι ἄλλοι;

πάντεσ γὰρ κεκοινωνήκατε τῆσ φιλοσόφου μανίασ τε καὶ βακχείασ ‐ διὸ πάντεσ ἀκούσεσθε· συγγνώσεσθε γὰρ τοῖσ τε τότε πραχθεῖσι καὶ τοῖσ νῦν λεγομένοισ. οἱ δὲ οἰκέται, καὶ εἴ τισ ἄλλοσ ἐστὶν βέβηλόσ τε καὶ ἄγροικοσ, πύλασ πάνυ μεγάλασ τοῖσ ὠσὶν ἐπίθεσθε. ἐπειδὴ γὰρ οὖν, ὦ ἄνδρεσ, ὅ τε λύχνοσ ἀπεσβήκει καὶ οἱ παῖδεσ ἔξω ἦσαν, ἔδοξέ μοι χρῆναι μηδὲν ποικίλλειν πρὸσ αὐτόν, ἀλλ’ ἐλευθέρωσ εἰπεῖν ἅ μοι ἐδόκει·

καὶ εἶπον κινήσασ αὐτόν, Σώκρατεσ, καθεύδεισ;

οὐ δῆτα, ἦ δ’ ὅσ.

οἶσθα οὖν ἅ μοι δέδοκται;

τί μάλιστα, ἔφη.

σὺ ἐμοὶ δοκεῖσ, ἦν δ’ ἐγώ, ἐμοῦ ἐραστὴσ ἄξιοσ γεγονέναι μόνοσ, καί μοι φαίνῃ ὀκνεῖν μνησθῆναι πρόσ με.

ἐγὼ δὲ οὑτωσὶ ἔχω· δέοιο ἢ τῶν φίλων τῶν ἐμῶν.

ἐμοὶ μὲν γὰρ οὐδέν ἐστι πρεσβύτερον τοῦ ὡσ ὅτι βέλτιστον ἐμὲ γενέσθαι, τούτου δὲ οἶμαί μοι συλλήπτορα οὐδένα κυριώτερον εἶναι σοῦ. ἐγὼ δὴ τοιούτῳ ἀνδρὶ πολὺ μᾶλλον ἂν μὴ χαριζόμενοσ αἰσχυνοίμην τοὺσ φρονίμουσ, ἢ χαριζόμενοσ τούσ τε πολλοὺσ καὶ ἄφρονασ. καὶ οὗτοσ ἀκούσασ μάλα εἰρωνικῶσ καὶ σφόδρα ἑαυτοῦ τε καὶ εἰωθότωσ ἔλεξεν ὦ φίλε Ἀλκιβιάδη, κινδυνεύεισ τῷ ὄντι οὐ φαῦλοσ εἶναι, εἴπερ ἀληθῆ τυγχάνει ὄντα ἃ λέγεισ περὶ ἐμοῦ, καί τισ ἔστ’ ἐν ἐμοὶ δύναμισ δι’ ἧσ ἂν σὺ γένοιο ἀμείνων·

ἀμήχανόν τοι κάλλοσ ὁρῴησ ἂν ἐν ἐμοὶ καὶ τῆσ παρὰ σοὶ εὐμορφίασ πάμπολυ διαφέρον.

εἰ δὴ καθορῶν αὐτὸ κοινώσασθαί τέ μοι ἐπιχειρεῖσ καὶ ἀλλάξασθαι κάλλοσ ἀντὶ κάλλουσ, οὐκ ὀλίγῳ μου πλεονεκτεῖν διανοῇ, ἀλλ’ ἀντὶ δόξησ ἀλήθειαν καλῶν κτᾶσθαι ἐπιχειρεῖσ καὶ τῷ ὄντι "χρύσεα χαλκείων" διαμείβεσθαι νοεῖσ. ἀλλ’, ὦ μακάριε, ἄμεινον σκόπει, μή σε λανθάνω οὐδὲν ὤν. ἥ τοι τῆσ διανοίασ ὄψισ ἄρχεται ὀξὺ βλέπειν ὅταν ἡ τῶν ὀμμάτων τῆσ ἀκμῆσ λήγειν ἐπιχειρῇ· σὺ δὲ τούτων ἔτι πόρρω.

κἀγὼ ἀκούσασ, τὰ μὲν παρ’ ἐμοῦ, ἔφην, ταῦτά ἐστιν, ὧν οὐδὲν ἄλλωσ εἴρηται ἢ ὡσ διανοοῦμαι·

σὺ δὲ αὐτὸσ οὕτω βουλεύου ὅτι σοί τε ἄριστον καὶ ἐμοὶ ἡγῇ. ἀλλ’, ἔφη, τοῦτό γ’ εὖ λέγεισ·

βουλευόμενοι πράξομεν ὃ ἂν φαίνηται νῷν περί τε τούτων καὶ περὶ τῶν ἄλλων ἄριστον.

ἐγὼ μὲν δὴ ταῦτα ἀκούσασ τε καὶ εἰπών, καὶ ἀφεὶσ ὥσπερ βέλη, τετρῶσθαι αὐτὸν ᾤμην·

καὶ ἀναστάσ γε, οὐδ’ ἐπιτρέψασ τούτῳ εἰπεῖν οὐδὲν ἔτι, ἀμφιέσασ τὸ ἱμάτιον τὸ ἐμαυτοῦ τοῦτον ‐ καὶ γὰρ ἦν χειμών ‐ ὑπὸ τὸν τρίβωνα κατακλινεὶσ τὸν τουτουί, περιβαλὼν τὼ χεῖρε τούτῳ τῷ δαιμονίῳ ὡσ ἀληθῶσ καὶ θαυμαστῷ, κατεκείμην τὴν νύκτα ὅλην. καὶ οὐδὲ ταῦτα αὖ, ὦ Σώκρατεσ, ἐρεῖσ ὅτι ψεύδομαι.

ποιήσαντοσ δὲ δὴ ταῦτα ἐμοῦ οὗτοσ τοσοῦτον περιεγένετό τε καὶ κατεφρόνησεν καὶ κατεγέλασεν τῆσ ἐμῆσ ὡρ́ασ καὶ ὕβρισεν ‐ καὶ περὶ ἐκεῖνό γε ᾤμην τὶ εἶναι, ὦ ἄνδρεσ δικασταί· ἀνέστην μετὰ Σωκράτουσ, ἢ εἰ μετὰ πατρὸσ καθηῦδον ἢ ἀδελφοῦ πρεσβυτέρου.

τὸ δὴ μετὰ τοῦτο τίνα οἰέσθέ με διάνοιαν ἔχειν, ἡγούμενον μὲν ἠτιμάσθαι, ἀγάμενον δὲ τὴν τούτου φύσιν τε καὶ σωφροσύνην καὶ ἀνδρείαν, ἐντετυχηκότα ἀνθρώπῳ τοιούτῳ οἱῴ ἐγὼ οὐκ ἂν ᾤμην ποτ’ ἐντυχεῖν εἰσ φρόνησιν καὶ εἰσ καρτερίαν;

ὥστε οὔθ’ ὅπωσ οὖν ὀργιζοίμην εἶχον καὶ ἀποστερηθείην τῆσ τούτου συνουσίασ, οὔτε ὅπῃ προσαγαγοίμην αὐτὸν ηὐπόρουν. εὖ γὰρ ᾔδη ὅτι χρήμασί γε πολὺ μᾶλλον ἄτρωτοσ ἦν πανταχῇ ἢ σιδήρῳ ὁ Αἰάσ, ᾧ τε ᾤμην αὐτὸν μόνῳ ἁλώσεσθαι, διεπεφεύγει με.

ἠπόρουν δή, καταδεδουλωμένοσ τε ὑπὸ τοῦ ἀνθρώπου ὡσ οὐδεὶσ ὑπ’ οὐδενὸσ ἄλλου περιῇα. ταῦτά τε γάρ μοι ἅπαντα προυγεγόνει, καὶ μετὰ ταῦτα στρατεία ἡμῖν εἰσ Ποτείδαιαν ἐγένετο κοινὴ καὶ συνεσιτοῦμεν ἐκεῖ. πρῶτον μὲν οὖν τοῖσ πόνοισ οὐ μόνον ἐμοῦ περιῆν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ‐ ὁπότ’ ἀναγκασθεῖμεν ἀποληφθέντεσ που, οἱᾶ δὴ ἐπὶ στρατείασ, ἀσιτεῖν, οὐδὲν ἦσαν οἱ ἄλλοι πρὸσ τὸ καρτερεῖν ‐ ἔν τ’ αὖ ταῖσ εὐωχίαισ μόνοσ ἀπολαύειν οἱο͂́σ τ’ ἦν τά τ’ ἄλλα καὶ πίνειν οὐκ ἐθέλων, ὁπότε ἀναγκασθείη, πάντασ ἐκράτει, καὶ ὃ πάντων θαυμαστότατον, Σωκράτη μεθύοντα οὐδεὶσ πώποτε ἑώρακεν ἀνθρώπων. τούτου μὲν οὖν μοι δοκεῖ καὶ αὐτίκα ὁ ἔλεγχοσ ἔσεσθαι.

ἄλλα, καί ποτε ὄντοσ πάγου οἱού δεινοτάτου, καὶ πάντων ἢ οὐκ ἐξιόντων ἔνδοθεν, ἢ εἴ τισ ἐξίοι, ἠμφιεσμένων τε θαυμαστὰ δὴ ὅσα καὶ ὑποδεδεμένων καὶ ἐνειλιγμένων τοὺσ πόδασ εἰσ πίλουσ καὶ ἀρνακίδασ, οὗτοσ δ’ ἐν τούτοισ ἐξῄει ἔχων ἱμάτιον μὲν τοιοῦτον οἱο͂́νπερ καὶ πρότερον εἰώθει φορεῖν, ἀνυπόδητοσ δὲ διὰ τοῦ κρυστάλλου ῥᾷον ἐπορεύετο ἢ οἱ ἄλλοι ὑποδεδεμένοι, οἱ δὲ στρατιῶται ὑπέβλεπον αὐτὸν ὡσ καταφρονοῦντα σφῶν.

καὶ ταῦτα μὲν δὴ ταῦτα· οἱο͂ν δ’ αὖ τόδ’ ἔρεξε καὶ ἔτλη καρτερὸσ ἀνὴρἐκεῖ ποτε ἐπὶ στρατιᾶσ, ἄξιον ἀκοῦσαι.

συννοήσασ γὰρ αὐτόθι ἑώθέν τι εἱστήκει σκοπῶν, καὶ ἐπειδὴ οὐ προυχώρει αὐτῷ, οὐκ ἀνίει ἀλλὰ εἱστήκει ζητῶν. καὶ ἤδη ἦν μεσημβρία, καὶ ἅνθρωποι ᾐσθάνοντο, καὶ θαυμάζοντεσ ἄλλοσ ἄλλῳ ἔλεγεν ὅτι Σωκράτησ ἐξ ἑωθινοῦ φροντίζων τι ἕστηκε. τελευτῶντεσ δέ τινεσ τῶν Ιὤνων, ἐπειδὴ ἑσπέρα ἦν, δειπνήσαντεσ ‐ καὶ γὰρ θέροσ τότε γ’ ἦν ‐ χαμεύνια ἐξενεγκάμενοι ἅμα μὲν ἐν τῷ ψύχει καθηῦδον, ἅμα δ’ ἐφύλαττον αὐτὸν εἰ καὶ τὴν νύκτα ἑστήξοι. ὁ δὲ εἱστήκει μέχρι ἑώσ ἐγένετο καὶ ἥλιοσ ἀνέσχεν·

ἔπειτα ᾤχετ’ ἀπιὼν προσευξάμενοσ τῷ ἡλίῳ. εἰ δὲ βούλεσθε ἐν ταῖσ μάχαισ ‐ τοῦτο γὰρ δὴ δίκαιόν γε αὐτῷ ἀποδοῦναι ‐ ὅτε γὰρ ἡ μάχη ἦν ἐξ ἧσ ἐμοὶ καὶ τἀριστεῖα ἔδοσαν οἱ στρατηγοί, οὐδεὶσ ἄλλοσ ἐμὲ ἔσωσεν ἀνθρώπων ἢ οὗτοσ, τετρωμένον οὐκ ἐθέλων ἀπολιπεῖν, ἀλλὰ συνδιέσωσε καὶ τὰ ὅπλα καὶ αὐτὸν ἐμέ. καὶ ἐγὼ μέν, ὦ Σώκρατεσ, καὶ τότε ἐκέλευον σοὶ διδόναι τἀριστεῖα τοὺσ στρατηγούσ, καὶ τοῦτό γέ μοι οὔτε μέμψῃ οὔτε ἐρεῖσ ὅτι ψεύδομαι· ἀλλὰ γὰρ τῶν στρατηγῶν πρὸσ τὸ ἐμὸν ἀξίωμα ἀποβλεπόντων καὶ βουλομένων ἐμοὶ διδόναι τἀριστεῖα, αὐτὸσ προθυμότεροσ ἐγένου τῶν στρατηγῶν ἐμὲ λαβεῖν ἢ σαυτόν.

ἔτι τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ, ἄξιον ἦν θεάσασθαι Σωκράτη, ὅτε ἀπὸ Δηλίου φυγῇ ἀνεχώρει τὸ στρατόπεδον· ἔτυχον γὰρ παραγενόμενοσ ἵππον ἔχων, οὗτοσ δὲ ὅπλα.

ἀνεχώρει οὖν ἐσκεδασμένων ἤδη τῶν ἀνθρώπων οὗτόσ τε ἅμα καὶ Λάχησ· καὶ ἐγὼ περιτυγχάνω, καὶ ἰδὼν εὐθὺσ παρακελεύομαί τε αὐτοῖν θαρρεῖν, καὶ ἔλεγον ὅτι οὐκ ἀπολείψω αὐτώ. ἐνταῦθα δὴ καὶ κάλλιον ἐθεασάμην Σωκράτη ἢ ἐν Ποτειδαίᾳ ‐ αὐτὸσ γὰρ ἧττον ἐν φόβῳ ἦ διὰ τὸ ἐφ’ ἵππου εἶναι ‐ πρῶτον μὲν ὅσον περιῆν Λάχητοσ τῷ ἔμφρων εἶναι· ἔπειτα ἔμοιγ’ ἐδόκει, ὦ Ἀριστόφανεσ, τὸ σὸν δὴ τοῦτο, καὶ ἐκεῖ διαπορεύεσθαι ὥσπερ καὶ ἐνθάδε, βρενθυόμενοσ καὶ τὠφθαλμὼ παραβάλλων, ἠρέμα παρασκοπῶν καὶ τοὺσ φιλίουσ καὶ τοὺσ πολεμίουσ, δῆλοσ ὢν παντὶ καὶ πάνυ πόρρωθεν ὅτι εἴ τισ ἅψεται τούτου τοῦ ἀνδρόσ, μάλα ἐρρωμένωσ ἀμυνεῖται.

διὸ καὶ ἀσφαλῶσ ἀπῄει καὶ οὗτοσ καὶ ὁ ἑταῖροσ· φεύγοντασ διώκουσιν.

πολλὰ μὲν οὖν ἄν τισ καὶ ἄλλα ἔχοι Σωκράτη ἐπαινέσαι καὶ θαυμάσια·

ἀλλὰ τῶν μὲν ἄλλων ἐπιτηδευμάτων τάχ’ ἄν τισ καὶ περὶ ἄλλου τοιαῦτα εἴποι, τὸ δὲ μηδενὶ ἀνθρώπων ὅμοιον εἶναι, μήτε τῶν παλαιῶν μήτε τῶν νῦν ὄντων, τοῦτο ἄξιον παντὸσ θαύματοσ. οἱο͂σ γὰρ Ἀχιλλεὺσ ἐγένετο, ἀπεικάσειεν ἄν τισ καὶ Βρασίδαν καὶ ἄλλουσ, καὶ οἱο͂σ αὖ Περικλῆσ, καὶ Νέστορα καὶ Ἀντήνορα ‐ εἰσὶ δὲ καὶ ἕτεροι ‐ καὶ τοὺσ ἄλλουσ κατὰ ταὔτ’ ἄν τισ ἀπεικάζοι· οἱο͂σ δὲ οὑτοσὶ γέγονε τὴν ἀτοπίαν ἅνθρωποσ, καὶ αὐτὸσ καὶ οἱ λόγοι αὐτοῦ, οὐδ’ ἐγγὺσ ἂν εὑρ́οι τισ ζητῶν, οὔτε τῶν νῦν οὔτε τῶν παλαιῶν, εἰ μὴ ἄρα εἰ οἷσ ἐγὼ λέγω ἀπεικάζοι τισ αὐτόν, ἀνθρώπων μὲν μηδενί, τοῖσ δὲ σιληνοῖσ καὶ σατύροισ, αὐτὸν καὶ τοὺσ λόγουσ.

καὶ γὰρ οὖν καὶ τοῦτο ἐν τοῖσ πρώτοισ παρέλιπον, ὅτι καὶ οἱ λόγοι αὐτοῦ ὁμοιότατοί εἰσι τοῖσ σιληνοῖσ τοῖσ διοιγομένοισ.

εἰ γὰρ ἐθέλοι τισ τῶν Σωκράτουσ ἀκούειν λόγων, φανεῖεν ἂν πάνυ γελοῖοι τὸ πρῶτον·

τοιαῦτα καὶ ὀνόματα καὶ ῥήματα ἔξωθεν περιαμπέχονται, σατύρου δή τινα ὑβριστοῦ δοράν. ὄνουσ γὰρ κανθηλίουσ λέγει καὶ χαλκέασ τινὰσ καὶ σκυτοτόμουσ καὶ βυρσοδέψασ, καὶ ἀεὶ διὰ τῶν αὐτῶν τὰ αὐτὰ φαίνεται λέγειν, ὥστε ἄπειροσ καὶ ἀνόητοσ ἄνθρωποσ πᾶσ ἂν τῶν λόγων καταγελάσειεν. διοιγομένουσ δὲ ἰδὼν ἄν τισ καὶ ἐντὸσ αὐτῶν γιγνόμενοσ πρῶτον μὲν νοῦν ἔχοντασ ἔνδον μόνουσ εὑρήσει τῶν λόγων, ἔπειτα θειοτάτουσ καὶ πλεῖστα ἀγάλματ’ ἀρετῆσ ἐν αὑτοῖσ ἔχοντασ καὶ ἐπὶ πλεῖστον τείνοντασ, μᾶλλον δὲ ἐπὶ πᾶν ὅσον προσήκει σκοπεῖν τῷ μέλλοντι καλῷ κἀγαθῷ ἔσεσθαι.

ταῦτ’ ἐστίν, ὦ ἄνδρεσ, ἃ ἐγὼ Σωκράτη ἐπαινῶ·

καὶ αὖ ἃ μέμφομαι συμμείξασ ὑμῖν εἶπον ἅ με ὕβρισεν. οὐκ ἐμὲ μόνον ταῦτα πεποίηκεν, ἀλλὰ καὶ Χαρμίδην τὸν Γλαύκωνοσ καὶ Εὐθύδημον τὸν Διοκλέουσ καὶ ἄλλουσ πάνυ πολλούσ, οὓσ οὗτοσ ἐξαπατῶν ὡσ ἐραστὴσ παιδικὰ μᾶλλον αὐτὸσ καθίσταται ἀντ’ ἐραστοῦ.

ἃ δὴ καὶ σοὶ λέγω, ὦ Ἀγάθων, μὴ ἐξαπατᾶσθαι ὑπὸ τούτου, ἀλλ’ ἀπὸ τῶν ἡμετέρων παθημάτων γνόντα εὐλαβηθῆναι, καὶ μὴ κατὰ τὴν παροιμίαν ὥσπερ νήπιον παθόντα γνῶναι. εἰπόντοσ δὴ ταῦτα τοῦ Ἀλκιβιάδου γέλωτα γενέσθαι ἐπὶ τῇ παρρησίᾳ αὐτοῦ, ὅτι ἐδόκει ἔτι ἐρωτικῶσ ἔχειν τοῦ Σωκράτουσ.

τὸν οὖν Σωκράτη, Νήφειν μοι δοκεῖσ, φάναι, ὦ Ἀλκιβιάδη. οὐ γὰρ ἄν ποτε οὕτω κομψῶσ κύκλῳ περιβαλλόμενοσ ἀφανίσαι ἐνεχείρεισ οὗ ἕνεκα ταῦτα πάντα εἴρηκασ, καὶ ὡσ ἐν παρέργῳ δὴ λέγων ἐπὶ τελευτῆσ αὐτὸ ἔθηκασ, ὡσ οὐ πάντα τούτου ἕνεκα εἰρηκώσ, τοῦ ἐμὲ καὶ Ἀγάθωνα διαβάλλειν, οἰόμενοσ δεῖν ἐμὲ μὲν σοῦ ἐρᾶν καὶ μηδενὸσ ἄλλου, Ἀγάθωνα δὲ ὑπὸ σοῦ ἐρᾶσθαι καὶ μηδ’ ὑφ’ ἑνὸσ ἄλλου. ἀλλ’ οὐκ ἔλαθεσ, ἀλλὰ τὸ σατυρικόν σου δρᾶμα τοῦτο καὶ σιληνικὸν κατάδηλον ἐγένετο.

ἀλλ’, ὦ φίλε Ἀγάθων, μηδὲν πλέον αὐτῷ γένηται, ἀλλὰ παρασκευάζου ὅπωσ ἐμὲ καὶ σὲ μηδεὶσ διαβαλεῖ. τὸν οὖν Ἀγάθωνα εἰπεῖν, καὶ μήν, ὦ Σώκρατεσ, κινδυνεύεισ ἀληθῆ λέγειν.

τεκμαίρομαι δὲ καὶ ὡσ κατεκλίνη ἐν μέσῳ ἐμοῦ τε καὶ σοῦ, ἵνα χωρὶσ ἡμᾶσ διαλάβῃ.

οὐδὲν οὖν πλέον αὐτῷ ἔσται, ἀλλ’ ἐγὼ παρὰ σὲ ἐλθὼν κατακλινήσομαι. πάνυ γε, φάναι τὸν Σωκράτη, δεῦρο ὑποκάτω ἐμοῦ κατακλίνου.

ὦ Ζεῦ, εἰπεῖν τὸν Ἀλκιβιάδην, οἱᾶ αὖ πάσχω ὑπὸ τοῦ ἀνθρώπου.

οἰέταί μου δεῖν πανταχῇ περιεῖναι. ἀλλ’ εἰ μή τι ἄλλο, ὦ θαυμάσιε, ἐν μέσῳ ἡμῶν ἐά Ἀγάθωνα κατακεῖσθαι. ἀλλ’ ἀδύνατον, φάναι τὸν Σωκράτη.

σὺ μὲν γὰρ ἐμὲ ἐπῄνεσασ, δεῖ δὲ ἐμὲ αὖ τὸν ἐπὶ δεξί’ ἐπαινεῖν. ἐὰν οὖν ὑπὸ σοὶ κατακλινῇ Ἀγάθων, οὐ δήπου ἐμὲ πάλιν ἐπαινέσεται, πρὶν ὑπ’ ἐμοῦ μᾶλλον ἐπαινεθῆναι; ἀλλ’ ἐάσον, ὦ δαιμόνιε, καὶ μὴ φθονήσῃσ τῷ μειρακίῳ ὑπ’ ἐμοῦ ἐπαινεθῆναι· καὶ γὰρ πάνυ ἐπιθυμῶ αὐτὸν ἐγκωμιάσαι.

ἰοῦ ἰοῦ, φάναι τὸν Ἀγάθωνα, Ἀλκιβιάδη, οὐκ ἔσθ’ ὅπωσ ἂν ἐνθάδε μείναιμι, ἀλλὰ παντὸσ μᾶλλον μεταναστήσομαι, ἵνα ὑπὸ Σωκράτουσ ἐπαινεθῶ.

ταῦτα ἐκεῖνα, φάναι τὸν Ἀλκιβιάδην, τὰ εἰωθότα·

Σωκράτουσ παρόντοσ τῶν καλῶν μεταλαβεῖν ἀδύνατον ἄλλῳ. καὶ νῦν ὡσ εὐπόρωσ καὶ πιθανὸν λόγον ηὑρ͂εν, ὥστε παρ’ ἑαυτῷ τουτονὶ κατακεῖσθαι. τὸν μὲν οὖν Ἀγάθωνα ὡσ κατακεισόμενον παρὰ τῷ Σωκράτει ἀνίστασθαι·

ἐξαίφνησ δὲ κωμαστὰσ ἥκειν παμπόλλουσ ἐπὶ τὰσ θύρασ, καὶ ἐπιτυχόντασ ἀνεῳγμέναισ ἐξιόντοσ τινὸσ εἰσ τὸ ἄντικρυσ πορεύεσθαι παρὰ σφᾶσ καὶ κατακλίνεσθαι, καὶ θορύβου μεστὰ πάντα εἶναι, καὶ οὐκέτι ἐν κόσμῳ οὐδενὶ ἀναγκάζεσθαι πίνειν πάμπολυν οἶνον. τὸν μὲν οὖν Ἐρυξίμαχον καὶ τὸν Φαῖδρον καὶ ἄλλουσ τινὰσ ἔφη ὁ Ἀριστόδημοσ οἴχεσθαι ἀπιόντασ, ἓ δὲ ὕπνον λαβεῖν, καὶ καταδαρθεῖν πάνυ πολύ, ἅτε μακρῶν τῶν νυκτῶν οὐσῶν, ἐξεγρέσθαι δὲ πρὸσ ἡμέραν ἤδη ἀλεκτρυόνων ᾀδόντων, ἐξεγρόμενοσ δὲ ἰδεῖν τοὺσ μὲν ἄλλουσ καθεύδοντασ καὶ οἰχομένουσ, Ἀγάθωνα δὲ καὶ Ἀριστοφάνη καὶ Σωκράτη ἔτι μόνουσ ἐγρηγορέναι καὶ πίνειν ἐκ φιάλησ μεγάλησ ἐπὶ δεξιά. τὸν οὖν Σωκράτη αὐτοῖσ διαλέγεσθαι· καὶ τὰ μὲν ἄλλα ὁ Ἀριστόδημοσ οὐκ ἔφη μεμνῆσθαι τῶν λόγων ‐ οὔτε γὰρ ἐξ ἀρχῆσ παραγενέσθαι ὑπονυστάζειν τε ‐ τὸ μέντοι κεφάλαιον, ἔφη, προσαναγκάζειν τὸν Σωκράτη ὁμολογεῖν αὐτοὺσ τοῦ αὐτοῦ ἀνδρὸσ εἶναι κωμῳδίαν καὶ τραγῳδίαν ἐπίστασθαι ποιεῖν, καὶ τὸν τέχνῃ τραγῳδοποιὸν ὄντα <καὶ> κωμῳδοποιὸν εἶναι.

ταῦτα δὴ ἀναγκαζομένουσ αὐτοὺσ καὶ οὐ σφόδρα ἑπομένουσ νυστάζειν, καὶ πρότερον μὲν καταδαρθεῖν τὸν Ἀριστοφάνη, ἤδη δὲ ἡμέρασ γιγνομένησ τὸν Ἀγάθωνα.

τὸν οὖν Σωκράτη, κατακοιμίσαντ’ ἐκείνουσ, ἀναστάντα ἀπιέναι, καὶ <ἓ> ὥσπερ εἰώθει ἕπεσθαι, καὶ ἐλθόντα εἰσ Λύκειον, ἀπονιψάμενον, ὥσπερ ἄλλοτε τὴν ἄλλην ἡμέραν διατρίβειν, καὶ οὕτω διατρίψαντα εἰσ ἑσπέραν οἴκοι ἀναπαύεσθαι.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Συμποσίον

(플라톤, Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Συμποσίον)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION