헬라어 문장 검색 - ΠλατόΠαρμενί2́

(플라톤, Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Φίληβος)

ὁρ́α δή, Πρώταρχε, τίνα λόγον μέλλεισ παρὰ Φιλήβου δέχεσθαι νυνὶ καὶ πρὸσ τίνα τὸν παρ’ ἡμῖν ἀμφισβητεῖν, ἐὰν μή σοι κατὰ νοῦν ᾖ λεγόμενοσ. βούλει συγκεφαλαιωσώμεθα ἑκάτερον;

πάνυ μὲν οὖν. Φίληβοσ μὲν τοίνυν ἀγαθὸν εἶναί φησι τὸ χαίρειν πᾶσι ζῴοισ καὶ τὴν ἡδονὴν καὶ τέρψιν, καὶ ὅσα τοῦ γένουσ ἐστὶ τούτου σύμφωνα· τὸ δὲ παρ’ ἡμῶν ἀμφισβήτημά ἐστι μὴ ταῦτα, ἀλλὰ τὸ φρονεῖν καὶ τὸ νοεῖν καὶ μεμνῆσθαι καὶ τὰ τούτων αὖ συγγενῆ, δόξαν τε ὀρθὴν καὶ ἀληθεῖσ λογισμούσ, τῆσ γε ἡδονῆσ ἀμείνω καὶ λῴω γίγνεσθαι σύμπασιν ὅσαπερ αὐτῶν δυνατὰ μεταλαβεῖν· δυνατοῖσ δὲ μετασχεῖν ὠφελιμώτατον ἁπάντων εἶναι πᾶσι τοῖσ οὖσί τε καὶ ἐσομένοισ.

μῶν οὐχ οὕτω πωσ λέγομεν, ὦ Φίληβε, ἑκάτεροι; πάντων μὲν οὖν μάλιστα, ὦ Σώκρατεσ. δέχῃ δὴ τοῦτον τὸν νῦν διδόμενον, ὦ Πρώταρχε, λόγον; ἀνάγκη δέχεσθαι· Φίληβοσ γὰρ ἡμῖν ὁ καλὸσ ἀπείρηκεν. δεῖ δὴ περὶ αὐτῶν τρόπῳ παντὶ τἀληθέσ πῃ περανθῆναι; δεῖ γὰρ οὖν.

ἴθι δή, πρὸσ τούτοισ διομολογησώμεθα καὶ τόδε. τὸ ποῖον; ὡσ νῦν ἡμῶν ἑκάτεροσ ἕξιν ψυχῆσ καὶ διάθεσιν ἀποφαίνειν τινὰ ἐπιχειρήσει τὴν δυναμένην ἀνθρώποισ πᾶσι τὸν βίον εὐδαίμονα παρέχειν. ἆρ’ οὐχ οὕτωσ; οὕτω μὲν οὖν. οὐκοῦν ὑμεῖσ μὲν τὴν τοῦ χαίρειν, ἡμεῖσ δ’ αὖ τὴν τοῦ φρονεῖν; ἔστι ταῦτα. τί δ’ ἂν ἄλλη τισ κρείττων τούτων φανῇ; ἂν μὲν ἡδονῇ μᾶλλον φαίνηται συγγενήσ, ἡττώμεθα μὲν ἀμφότεροι τοῦ ταῦτα ἔχοντοσ βεβαίωσ βίου, κρατεῖ δὲ ὁ τῆσ ἡδονῆσ τὸν τῆσ φρονήσεωσ;

ναί.

ἂν δέ γε φρονήσει, νικᾷ μὲν φρόνησισ τὴν ἡδονήν, ἡ δὲ ἡττᾶται; ταῦθ’ οὕτωσ ὁμολογούμενά φατε, ἢ πῶσ; ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ. τί δὲ Φιλήβῳ; τί φῄσ; ἐμοὶ μὲν πάντωσ νικᾶν ἡδονὴ δοκεῖ καὶ δόξει· σὺ δέ, Πρώταρχε, αὐτὸσ γνώσῃ. παραδούσ, ὦ Φίληβε, ἡμῖν τὸν λόγον οὐκ ἂν ἔτι κύριοσ εἰήσ τῆσ πρὸσ Σωκράτη ὁμολογίασ ἢ καὶ τοὐναντίον. ἀληθῆ λέγεισ·

ἀλλὰ γὰρ ἀφοσιοῦμαι καὶ μαρτύρομαι νῦν αὐτὴν τὴν θεόν. καὶ ἡμεῖσ σοι τούτων γε αὐτῶν συμμάρτυρεσ ἂν εἶμεν, ὡσ ταῦτα ἔλεγεσ ἃ λέγεισ. ἀλλὰ δὴ τὰ μετὰ ταῦτα ἑξῆσ, ὦ Σώκρατεσ, ὅμωσ καὶ μετὰ Φιλήβου ἑκόντοσ ἢ ὅπωσ ἂν ἐθέλῃ πειρώμεθα περαίνειν. πειρατέον, ἀπ’ αὐτῆσ δὴ τῆσ θεοῦ, ἣν ὅδε Ἀφροδίτην μὲν λέγεσθαί φησι, τὸ δ’ ἀληθέστατον αὐτῆσ ὄνομα ἡδονὴν εἶναι. ὀρθότατα. τὸ δ’ ἐμὸν δέοσ, ὦ Πρώταρχε, ἀεὶ πρὸσ τὰ τῶν θεῶν ὀνόματα οὐκ ἔστι κατ’ ἄνθρωπον, ἀλλὰ πέρα τοῦ μεγίστου φόβου.

καὶ νῦν τὴν μὲν Ἀφροδίτην, ὅπῃ ἐκείνῃ φίλον, ταύτῃ προσαγορεύω· τὴν δὲ ἡδονὴν οἶδα ὡσ ἔστι ποικίλον, καὶ ὅπερ εἶπον, ἀπ’ ἐκείνησ ἡμᾶσ ἀρχομένουσ ἐνθυμεῖσθαι δεῖ καὶ σκοπεῖν ἥντινα φύσιν ἔχει. ἔστι γάρ, ἀκούειν μὲν οὕτωσ ἁπλῶσ, ἕν τι, μορφὰσ δὲ δήπου παντοίασ εἴληφε καί τινα τρόπον ἀνομοίουσ ἀλλήλαισ. ἰδὲ γάρ· ἥδεσθαι μέν φαμεν τὸν ἀκολασταίνοντα ἄνθρωπον, ἥδεσθαι δὲ καὶ τὸν σωφρονοῦντα αὐτῷ τῷ σωφρονεῖν· ἥδεσθαι δ’ αὖ καὶ τὸν ἀνοηταίνοντα καὶ ἀνοήτων δοξῶν καὶ ἐλπίδων μεστόν, ἥδεσθαι δ’ αὖ τὸν φρονοῦντα αὐτῷ τῷ φρονεῖν·

καὶ τούτων τῶν ἡδονῶν ἑκατέρασ πῶσ ἄν τισ ὁμοίασ ἀλλήλαισ εἶναι λέγων οὐκ ἀνόητοσ φαίνοιτο ἐνδίκωσ; εἰσὶ μὲν γὰρ ἀπ’ ἐναντίων, ὦ Σώκρατεσ, αὗται πραγμάτων, οὐ μὴν αὐταί γε ἀλλήλαισ ἐναντίαι. πῶσ γὰρ ἡδονῇ γε ἡδονὴ μὴ οὐχ ὁμοιότατον ἂν εἰή, τοῦτο αὐτὸ ἑαυτῷ, πάντων χρημάτων; καὶ γὰρ χρῶμα, ὦ δαιμόνιε, χρώματι·

κατά γε αὐτὸ τοῦτο οὐδὲν διοίσει τὸ χρῶμα εἶναι πᾶν, τό γε μὴν μέλαν τῷ λευκῷ πάντεσ γιγνώσκομεν ὡσ πρὸσ τῷ διάφορον εἶναι καὶ ἐναντιώτατον ὂν τυγχάνει. καὶ δὴ καὶ σχῆμα σχήματι κατὰ ταὐτόν· γένει μέν ἐστι πᾶν ἕν, τὰ δὲ μέρη τοῖσ μέρεσιν αὐτοῦ τὰ μὲν ἐναντιώτατα ἀλλήλοισ, τὰ δὲ διαφορότητ’ ἔχοντα μυρίαν που τυγχάνει, καὶ πολλὰ ἕτερα οὕτωσ ἔχονθ’ εὑρήσομεν. ὥστε τούτῳ γε τῷ λόγῳ μὴ πίστευε, τῷ πάντα τὰ ἐναντιώτατα ἓν ποιοῦντι.

φοβοῦμαι δὲ μή τινασ ἡδονὰσ ἡδοναῖσ εὑρήσομεν ἐναντίασ. ἴσωσ· ἀλλὰ τί τοῦθ’ ἡμῶν βλάψει τὸν λόγον; ὅτι προσαγορεύεισ αὐτὰ ἀνόμοια ὄντα ἑτέρῳ, φήσομεν, ὀνόματι· λέγεισ γὰρ ἀγαθὰ πάντ’ εἶναι τὰ ἡδέα. τὸ μὲν οὖν μὴ οὐχὶ ἡδέα εἶναι τὰ ἡδέα λόγοσ οὐδεὶσ ἀμφισβητεῖ· κακὰ δ’ ὄντα αὐτῶν τὰ πολλὰ καὶ ἀγαθὰ δέ, ὡσ ἡμεῖσ φαμέν, ὅμωσ πάντα σὺ προσαγορεύεισ ἀγαθὰ αὐτά, ὁμολογῶν ἀνόμοια εἶναι, τῷ λόγῳ εἴ τίσ σε προσαναγκάζοι.

τί οὖν δὴ ταὐτὸν ἐν ταῖσ κακαῖσ ὁμοίωσ καὶ ἐν ἀγαθαῖσ ἐνὸν πάσασ ἡδονὰσ ἀγαθὸν εἶναι προσαγορεύεισ; πῶσ λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ; οἰεί γάρ τινα συγχωρήσεσθαι, θέμενον ἡδονὴν εἶναι τἀγαθόν, εἶτα ἀνέξεσθαί σου λέγοντοσ τὰσ μὲν εἶναί τινασ ἀγαθὰσ ἡδονάσ, τὰσ δέ τινασ ἑτέρασ αὐτῶν κακάσ; ἀλλ’ οὖν ἀνομοίουσ γε φήσεισ αὐτὰσ ἀλλήλαισ εἶναι καί τινασ ἐναντίασ.

οὔτι καθ’ ὅσον γε ἡδοναί. πάλιν εἰσ τὸν αὐτὸν φερόμεθα λόγον, ὦ Πρώταρχε, οὐδ’ ἄρα ἡδονὴν ἡδονῆσ διάφορον, ἀλλὰ πάσασ ὁμοίασ εἶναι φήσομεν, καὶ τὰ παραδείγματα ἡμᾶσ τὰ νυνδὴ λεχθέντα οὐδὲν τιτρώσκει, πεισόμεθα δὲ καὶ ἐροῦμεν ἅπερ οἱ πάντων φαυλότατοί τε καὶ περὶ λόγουσ ἅμα νέοι. τὰ ποῖα δὴ λέγεισ;

ὅτι σε μιμούμενοσ ἐγὼ καὶ ἀμυνόμενοσ ἐὰν τολμῶ λέγειν ὡσ τὸ ἀνομοιότατόν ἐστι τῷ ἀνομοιοτάτῳ πάντων ὁμοιότατον, ἕξω τὰ αὐτὰ σοὶ λέγειν, καὶ φανούμεθά γε νεώτεροι τοῦ δέοντοσ, καὶ ὁ λόγοσ ἡμῖν ἐκπεσὼν οἰχήσεται. πάλιν οὖν αὐτὸν ἀνακρουώμεθα, καὶ τάχ’ ἂν ἰόντεσ εἰσ τὰσ ὁμοίασ ἴσωσ ἄν πωσ ἀλλήλοισ συγχωρήσαιμεν. λέγε πῶσ;

ἐμὲ θὲσ ὑπὸ σοῦ πάλιν ἐρωτώμενον, ὦ Πρώταρχε. τὸ ποῖον δή; φρόνησίσ τε καὶ ἐπιστήμη καὶ νοῦσ καὶ πάνθ’ ὁπόσα δὴ κατ’ ἀρχὰσ ἐγὼ θέμενοσ εἶπον ἀγαθά, διερωτώμενοσ ὅτι ποτ’ ἐστὶν ἀγαθόν, ἆρ’ οὐ ταὐτὸν πείσονται τοῦτο ὅπερ ὁ σὸσ λόγοσ; πῶσ; πολλαί τε αἱ συνάπασαι ἐπιστῆμαι δόξουσιν εἶναι καὶ ἀνόμοιοί τινεσ αὐτῶν ἀλλήλαισ· εἰ δὲ καὶ ἐναντίαι πῃ γίγνονταί τινεσ, ἆρα ἄξιοσ ἂν εἰήν τοῦ διαλέγεσθαι νῦν, εἰ φοβηθεὶσ τοῦτο αὐτὸ μηδεμίαν ἀνόμοιον φαίην ἐπιστήμην ἐπιστήμῃ γίγνεσθαι, κἄπειθ’ ἡμῖν οὕτωσ ὁ λόγοσ ὥσπερ μῦθοσ ἀπολόμενοσ οἴχοιτο, αὐτοὶ δὲ σῳζοίμεθα ἐπί τινοσ ἀλογίασ; ἀλλ’ οὐ μὴν δεῖ τοῦτο γενέσθαι, πλὴν τοῦ σωθῆναι.

τό γε μήν μοι ἴσον τοῦ σοῦ τε καὶ ἐμοῦ λόγου ἀρέσκει· πολλαὶ μὲν ἡδοναὶ καὶ ἀνόμοιοι γιγνέσθων, πολλαὶ δὲ ἐπιστῆμαι καὶ διάφοροι. τὴν τοίνυν διαφορότητα, ὦ Πρώταρχε, τοῦ ἀγαθοῦ τοῦ τ’ ἐμοῦ καὶ τοῦ σοῦ μὴ ἀποκρυπτόμενοι, κατατιθέντεσ δὲ εἰσ τὸ μέσον, τολμῶμεν, ἄν πῃ ἐλεγχόμενοι μηνύσωσι πότερον ἡδονὴν τἀγαθὸν δεῖ λέγειν ἢ φρόνησιν ἤ τι τρίτον ἄλλο εἶναι.

νῦν γὰρ οὐ δήπου πρόσ γε αὐτὸ τοῦτο φιλονικοῦμεν, ὅπωσ ἁγὼ τίθεμαι, ταῦτ’ ἔσται τὰ νικῶντα, ἢ ταῦθ’ ἃ σύ, τῷ δ’ ἀληθεστάτῳ δεῖ που συμμαχεῖν ἡμᾶσ ἄμφω. δεῖ γὰρ οὖν. τοῦτον τοίνυν τὸν λόγον ἔτι μᾶλλον δι’ ὁμολογίασ βεβαιωσώμεθα.

τὸν ποῖον δή; τὸν πᾶσι παρέχοντα ἀνθρώποισ πράγματα ἑκοῦσί τε καὶ ἄκουσιν ἐνίοισ καὶ ἐνίοτε. λέγε σαφέστερον. τὸν νυνδὴ παραπεσόντα λέγω, φύσει πωσ πεφυκότα θαυμαστόν. ἓν γὰρ δὴ τὰ πολλὰ εἶναι καὶ τὸ ἓν πολλὰ θαυμαστὸν λεχθέν, καὶ ῥᾴδιον ἀμφισβητῆσαι τῷ τούτων ὁποτερονοῦν τιθεμένῳ. ἆρ’ οὖν λέγεισ ὅταν τισ ἐμὲ φῇ Πρώταρχον ἕνα γεγονότα φύσει πολλοὺσ εἶναι πάλιν τοὺσ ἐμὲ καὶ ἐναντίουσ ἀλλήλοισ, μέγαν καὶ σμικρὸν τιθέμενοσ καὶ βαρὺν καὶ κοῦφον τὸν αὐτὸν καὶ ἄλλα μυρία; σὺ μέν, ὦ Πρώταρχε, εἴρηκασ τὰ δεδημευμένα τῶν θαυμαστῶν περὶ τὸ ἓν καὶ πολλά, συγκεχωρημένα δὲ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ὑπὸ πάντων ἤδη μὴ δεῖν τῶν τοιούτων ἅπτεσθαι, παιδαριώδη καὶ ῥᾴδια καὶ σφόδρα τοῖσ λόγοισ ἐμπόδια ὑπολαμβανόντων γίγνεσθαι, ἐπεὶ μηδὲ τὰ τοιάδε, ὅταν τισ ἑκάστου τὰ μέλη τε καὶ ἅμα μέρη διελὼν τῷ λόγῳ, πάντα ταῦτα τὸ ἓν ἐκεῖνο εἶναι διομολογησάμενοσ, ἐλέγχῃ καταγελῶν ὅτι τέρατα διηνάγκασται φάναι, τό τε ἓν ὡσ πολλά ἐστι καὶ ἄπειρα, καὶ τὰ πολλὰ ὡσ ἓν μόνον.

σὺ δὲ δὴ ποῖα, ὦ Σώκρατεσ, ἕτερα λέγεισ, ἃ μήπω συγκεχωρημένα δεδήμευται περὶ τὸν αὐτὸν τοῦτον λόγον;

ὁπόταν, ὦ παῖ, τὸ ἓν μὴ τῶν γιγνομένων τε καὶ ἀπολλυμένων τισ τιθῆται, καθάπερ ἀρτίωσ ἡμεῖσ εἴπομεν.

ἐνταυθοῖ μὲν γὰρ καὶ τὸ τοιοῦτον ἕν, ὅπερ εἴπομεν νυνδή, συγκεχώρηται τὸ μὴ δεῖν ἐλέγχειν· ὅταν δέ τισ ἕνα ἄνθρωπον ἐπιχειρῇ τίθεσθαι καὶ βοῦν ἕνα καὶ τὸ καλὸν ἓν καὶ τὸ ἀγαθὸν ἕν, περὶ τούτων τῶν ἑνάδων καὶ τῶν τοιούτων ἡ πολλὴ σπουδὴ μετὰ διαιρέσεωσ ἀμφισβήτησισ γίγνεται. πῶσ; πρῶτον μὲν εἴ τινασ δεῖ τοιαύτασ εἶναι μονάδασ ὑπολαμβάνειν ἀληθῶσ οὔσασ·

εἶτα πῶσ αὖ ταύτασ, μίαν ἑκάστην οὖσαν ἀεὶ τὴν αὐτὴν καὶ μήτε γένεσιν μήτε ὄλεθρον προσδεχομένην, ὅμωσ εἶναι βεβαιότατα μίαν ταύτην; μετὰ δὲ τοῦτ’ ἐν τοῖσ γιγνομένοισ αὖ καὶ ἀπείροισ εἴτε διεσπασμένην καὶ πολλὰ γεγονυῖαν θετέον, εἴθ’ ὅλην αὐτὴν αὑτῆσ χωρίσ, ὃ δὴ πάντων ἀδυνατώτατον φαίνοιτ’ ἄν, ταὐτὸν καὶ ἓν ἅμα ἐν ἑνί τε καὶ πολλοῖσ γίγνεσθαι. ταῦτ’ ἔστι τὰ περὶ τὰ τοιαῦτα ἓν καὶ πολλά, ἀλλ’ οὐκ ἐκεῖνα, ὦ Πρώταρχε, ἁπάσησ ἀπορίασ αἴτια μὴ καλῶσ ὁμολογηθέντα καὶ εὐπορίασ ἂν αὖ καλῶσ. οὐκοῦν χρὴ τοῦθ’ ἡμᾶσ, ὦ Σώκρατεσ, ἐν τῷ νῦν πρῶτον διαπονήσασθαι; ὡσ γοῦν ἐγὼ φαίην ἄν.

καὶ πάντασ τοίνυν ἡμᾶσ ὑπόλαβε συγχωρεῖν σοι τούσδε τὰ τοιαῦτα· Φίληβον δ’ ἴσωσ κράτιστον ἐν τῷ νῦν ἐπερωτῶντα μὴ κινεῖν εὖ κείμενον. εἰε͂ν·

πόθεν οὖν τισ ταύτησ ἄρξηται πολλῆσ οὔσησ καὶ παντοίασ περὶ τὰ ἀμφισβητούμενα μάχησ; ἆρ’ ἐνθένδε; πόθεν; φαμέν που ταὐτὸν ἓν καὶ πολλὰ ὑπὸ λόγων γιγνόμενα περιτρέχειν πάντῃ καθ’ ἕκαστον τῶν λεγομένων ἀεί, καὶ πάλαι καὶ νῦν. καὶ τοῦτο οὔτε μὴ παύσηταί ποτε οὔτε ἤρξατο νῦν, ἀλλ’ ἔστι τὸ τοιοῦτον, ὡσ ἐμοὶ φαίνεται, τῶν λόγων αὐτῶν ἀθάνατόν τι καὶ ἀγήρων πάθοσ ἐν ἡμῖν· τινα σοφίασ ηὑρηκὼσ θησαυρόν, ὑφ’ ἡδονῆσ ἐνθουσιᾷ τε καὶ πάντα κινεῖ λόγον ἅσμενοσ, τοτὲ μὲν ἐπὶ θάτερα κυκλῶν καὶ συμφύρων εἰσ ἕν, τοτὲ δὲ πάλιν ἀνειλίττων καὶ διαμερίζων, εἰσ ἀπορίαν αὑτὸν μὲν πρῶτον καὶ μάλιστα καταβάλλων, δεύτερον δ’ ἀεὶ τὸν ἐχόμενον, ἄντε νεώτεροσ ἄντε πρεσβύτεροσ ἄντε ἧλιξ ὢν τυγχάνῃ, φειδόμενοσ οὔτε πατρὸσ οὔτε μητρὸσ οὔτε ἄλλου τῶν ἀκουόντων οὐδενόσ, ὀλίγου δὲ καὶ τῶν ἄλλων ζῴων, οὐ μόνον τῶν ἀνθρώπων, ἐπεὶ βαρβάρων γε οὐδενὸσ ἂν φείσαιτο, εἴπερ μόνον ἑρμηνέα ποθὲν ἔχοι.

ἆρ’, ὦ Σώκρατεσ, οὐχ ὁρᾷσ ἡμῶν τὸ πλῆθοσ, ὅτι νέοι πάντεσ ἐσμέν, καὶ οὐ φοβῇ μή σοι μετὰ Φιλήβου συνεπιθώμεθα, ἐὰν ἡμᾶσ λοιδορῇσ;

ὅμωσ δὲ μανθάνομεν γὰρ ὃ λέγεισ, εἴ τισ τρόποσ ἔστι καὶ μηχανὴ τὴν μὲν τοιαύτην ταραχὴν ἡμῖν ἔξω τοῦ λόγου εὐμενῶσ πωσ ἀπελθεῖν, ὁδὸν δέ τινα καλλίω ταύτησ ἐπὶ τὸν λόγον ἀνευρεῖν, σύ τε προθυμοῦ τοῦτο καὶ ἡμεῖσ συνακολουθήσομεν εἰσ δύναμιν· οὐ γὰρ σμικρὸσ ὁ παρὼν λόγοσ, ὦ Σώκρατεσ.

οὐ γὰρ οὖν, ὦ παῖδεσ, ὥσ φησιν ὑμᾶσ προσαγορεύων Φίληβοσ. οὐ μὴν ἔστι καλλίων ὁδὸσ οὐδ’ ἂν γένοιτο ἧσ ἐγὼ ἐραστὴσ μέν εἰμι ἀεί, πολλάκισ δέ με ἤδη διαφυγοῦσα ἔρημον καὶ ἄπορον κατέστησεν. τίσ αὕτη; λεγέσθω μόνον. ἣν δηλῶσαι μὲν οὐ πάνυ χαλεπόν, χρῆσθαι δὲ παγχάλεπον·

πάντα γὰρ ὅσα τέχνησ ἐχόμενα ἀνηυρέθη πώποτε διὰ ταύτησ φανερὰ γέγονε. σκόπει δὲ ἣν λέγω. λέγε μόνον. θεῶν μὲν εἰσ ἀνθρώπουσ δόσισ, ὥσ γε καταφαίνεται ἐμοί, ποθὲν ἐκ θεῶν ἐρρίφη διά τινοσ Προμηθέωσ ἅμα φανοτάτῳ τινὶ πυρί· καὶ οἱ μὲν παλαιοί, κρείττονεσ ἡμῶν καὶ ἐγγυτέρω θεῶν οἰκοῦντεσ, ταύτην φήμην παρέδοσαν, ὡσ ἐξ ἑνὸσ μὲν καὶ πολλῶν ὄντων τῶν ἀεὶ λεγομένων εἶναι, πέρασ δὲ καὶ ἀπειρίαν ἐν αὑτοῖσ σύμφυτον ἐχόντων. δεῖν οὖν ἡμᾶσ τούτων οὕτω διακεκοσμημένων ἀεὶ μίαν ἰδέαν περὶ παντὸσ ἑκάστοτε θεμένουσ ζητεῖν ‐ εὑρήσειν γὰρ ἐνοῦσαν ‐ ἐὰν οὖν μεταλάβωμεν, μετὰ μίαν δύο, εἴ πωσ εἰσί, σκοπεῖν, εἰ δὲ μή, τρεῖσ ἤ τινα ἄλλον ἀριθμόν, καὶ τῶν ἓν ἐκείνων ἕκαστον πάλιν ὡσαύτωσ, μέχριπερ ἂν τὸ κατ’ ἀρχὰσ ἓν μὴ ὅτι ἓν καὶ πολλὰ καὶ ἄπειρά ἐστι μόνον ἴδῃ τισ, ἀλλὰ καὶ ὁπόσα· τὴν δὲ τοῦ ἀπείρου ἰδέαν πρὸσ τὸ πλῆθοσ μὴ προσφέρειν πρὶν ἄν τισ τὸν ἀριθμὸν αὐτοῦ πάντα κατίδῃ τὸν μεταξὺ τοῦ ἀπείρου τε καὶ τοῦ ἑνόσ, τότε δ’ ἤδη τὸ ἓν ἕκαστον τῶν πάντων εἰσ τὸ ἄπειρον μεθέντα χαίρειν ἐᾶν.

οἱ μὲν οὖν θεοί, ὅπερ εἶπον, οὕτωσ ἡμῖν παρέδοσαν σκοπεῖν καὶ μανθάνειν καὶ διδάσκειν ἀλλήλουσ· οἱ δὲ νῦν τῶν ἀνθρώπων σοφοὶ ἓν μέν, ὅπωσ ἂν τύχωσι, καὶ πολλὰ θᾶττον καὶ βραδύτερον ποιοῦσι τοῦ δέοντοσ, μετὰ δὲ τὸ ἓν ἄπειρα εὐθύσ, τὰ δὲ μέσα αὐτοὺσ ἐκφεύγει ‐ οἷσ διακεχώρισται τό τε διαλεκτικῶσ πάλιν καὶ τὸ ἐριστικῶσ ἡμᾶσ ποιεῖσθαι πρὸσ ἀλλήλουσ τοὺσ λόγουσ.

τὰ μέν πωσ, ὦ Σώκρατεσ, δοκῶ σου μανθάνειν, τὰ δὲ ἔτι σαφέστερον δέομαι ἃ λέγεισ ἀκοῦσαι.

σαφὲσ μήν, ὦ Πρώταρχε, ἐστὶν ἐν τοῖσ γράμμασιν ὃ λέγω, καὶ λάμβαν’ αὐτὸ ἐν τούτοισ οἷσπερ καὶ πεπαίδευσαι. πῶσ;

φωνὴ μὲν ἡμῖν ἐστί που μία διὰ τοῦ στόματοσ ἰοῦσα, καὶ ἄπειροσ αὖ πλήθει, πάντων τε καὶ ἑκάστου. τί μήν; καὶ οὐδὲν ἑτέρῳ γε τούτων ἐσμέν πω σοφοί, οὔτε ὅτι τὸ ἄπειρον αὐτῆσ ἴσμεν οὔθ’ ὅτι τὸ ἕν· ἀλλ’ ὅτι πόσα τ’ ἐστὶ καὶ ὁποῖα, τοῦτό ἐστι τὸ γραμματικὸν ἕκαστον ποιοῦν ἡμῶν. ἀληθέστατα. καὶ μὴν καὶ τὸ μουσικὸν ὃ τυγχάνει ποιοῦν, τοῦτ’ ἔστι ταὐτόν. πῶσ; φωνὴ μέν που καὶ τὸ κατ’ ἐκείνην τὴν τέχνην ἐστὶ μία ἐν αὐτῇ.

πῶσ δ’ οὔ; δύο δὲ θῶμεν βαρὺ καὶ ὀξύ, καὶ τρίτον ὁμότονον. ἢ πῶσ; οὕτωσ. ἀλλ’ οὔπω σοφὸσ ἂν εἰήσ τὴν μουσικὴν εἰδὼσ ταῦτα μόνα, μὴ δὲ εἰδὼσ ὥσ γ’ ἔποσ εἰπεῖν εἰσ ταῦτα οὐδενὸσ ἄξιοσ ἔσῃ. οὐ γὰρ οὖν. καὶ ὁποῖα, καὶ τοὺσ ὁρ́ουσ τῶν διαστημάτων, καὶ τὰ ἐκ τούτων ὅσα συστήματα γέγονεν ‐ ἃ κατιδόντεσ οἱ πρόσθεν παρέδοσαν ἡμῖν τοῖσ ἑπομένοισ ἐκείνοισ καλεῖν αὐτὰ ἁρμονίασ, ἔν τε ταῖσ κινήσεσιν αὖ τοῦ σώματοσ ἕτερα τοιαῦτα ἐνόντα πάθη γιγνόμενα, ἃ δὴ δι’ ἀριθμῶν μετρηθέντα δεῖν αὖ φασι ῥυθμοὺσ καὶ μέτρα ἐπονομάζειν, καὶ ἅμα ἐννοεῖν ὡσ οὕτω δεῖ περὶ παντὸσ ἑνὸσ καὶ πολλῶν σκοπεῖν ‐ ὅταν γὰρ αὐτά τε λάβῃσ οὕτω, τότε ἐγένου σοφόσ, ὅταν τε ἄλλο τῶν ἓν ὁτιοῦν ταύτῃ σκοπούμενοσ ἕλῃσ, οὕτωσ ἔμφρων περὶ τοῦτο γέγονασ·

τὸ δ’ ἄπειρόν σε ἑκάστων καὶ ἐν ἑκάστοισ πλῆθοσ ἄπειρον ἑκάστοτε ποιεῖ τοῦ φρονεῖν καὶ οὐκ ἐλλόγιμον οὐδ’ ἐνάριθμον, ἅτ’ οὐκ εἰσ ἀριθμὸν οὐδένα ἐν οὐδενὶ πώποτε ἀπιδόντα.

κάλλιστα, ὦ Φίληβε, ἔμοιγε τὰ νῦν λεγόμενα εἰρηκέναι φαίνεται Σωκράτησ. κἀμοὶ ταῦτά γε αὐτά·

ἀλλὰ τί δή ποτε πρὸσ ἡμᾶσ ὁ λόγοσ οὗτοσ νῦν εἴρηται καὶ τί ποτε βουλόμενοσ; ὀρθῶσ μέντοι τοῦθ’ ἡμᾶσ, ὦ Πρώταρχε, ἠρώτηκε Φίληβοσ. πάνυ μὲν οὖν, καὶ ἀποκρίνου γε αὐτῷ. δράσω ταῦτα διελθὼν σμικρὸν ἔτι περὶ αὐτῶν τούτων. ὥσπερ γὰρ ἓν ὁτιοῦν εἴ τίσ ποτε λάβοι, τοῦτον, ὥσ φαμεν, οὐκ ἐπ’ ἀπείρου φύσιν δεῖ βλέπειν εὐθὺσ ἀλλ’ ἐπί τινα ἀριθμόν, οὕτω καὶ τὸ ἐναντίον ὅταν τισ τὸ ἄπειρον ἀναγκασθῇ πρῶτον λαμβάνειν, μὴ ἐπὶ τὸ ἓν εὐθύσ, ἀλλ’ ἐπ’ ἀριθμὸν αὖ τινα πλῆθοσ ἕκαστον ἔχοντά τι κατανοεῖν, τελευτᾶν τε ἐκ πάντων εἰσ ἕν. πάλιν δὲ ἐν τοῖσ γράμμασι τὸ νῦν λεγόμενον λάβωμεν. πῶσ;

ἐπειδὴ φωνὴν ἄπειρον κατενόησεν εἴτε τισ θεὸσ εἴτε καὶ θεῖοσ ἄνθρωποσ ‐ ὡσ λόγοσ ἐν Αἰγύπτῳ Θεῦθ τινα τοῦτον γενέσθαι λέγων, ὃσ πρῶτοσ τὰ φωνήεντα ἐν τῷ ἀπείρῳ κατενόησεν οὐχ ἓν ὄντα ἀλλὰ πλείω, καὶ πάλιν ἕτερα φωνῆσ μὲν οὔ, φθόγγου δὲ μετέχοντά τινοσ, ἀριθμὸν δέ τινα καὶ τούτων εἶναι, τρίτον δὲ εἶδοσ γραμμάτων διεστήσατο τὰ νῦν λεγόμενα ἄφωνα ἡμῖν· τὸ μετὰ τοῦτο διῄρει τά τε ἄφθογγα καὶ ἄφωνα μέχρι ἑνὸσ ἑκάστου, καὶ τὰ φωνήεντα καὶ τὰ μέσα κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον, ἑώσ ἀριθμὸν αὐτῶν λαβὼν ἑνί τε ἑκάστῳ καὶ σύμπασι στοιχεῖον ἐπωνόμασε·

καθορῶν δὲ ὡσ οὐδεὶσ ἡμῶν οὐδ’ ἂν ἓν αὐτὸ καθ’ αὑτὸ ἄνευ πάντων αὐτῶν μάθοι, τοῦτον τὸν δεσμὸν αὖ λογισάμενοσ ὡσ ὄντα ἕνα καὶ πάντα ταῦτα ἕν πωσ ποιοῦντα μίαν ἐπ’ αὐτοῖσ ὡσ οὖσαν γραμματικὴν τέχνην ἐπεφθέγξατο προσειπών. ταῦτ’ ἔτι σαφέστερον ἐκείνων αὐτά γε πρὸσ ἄλληλα, ὦ Πρώταρχε, ἔμαθον· τὸ δ’ αὐτό μοι τοῦ λόγου νῦν τε καὶ σμικρὸν ἔμπροσθεν ἐλλείπεται.

μῶν, ὦ Φίληβε, τὸ τί πρὸσ ἔποσ αὖ ταῦτ’ ἐστίν; ναί, τοῦτ’ ἔστιν ὃ πάλαι ζητοῦμεν ἐγώ τε καὶΠρώταρχοσ. ἦ μὴν ἐπ’ αὐτῷ γε ἤδη γεγονότεσ ζητεῖτε, ὡσ φῄσ, πάλαι. πῶσ;

ἆρ’ οὐ περὶ φρονήσεωσ ἦν καὶ ἡδονῆσ ἡμῖν ἐξ ἀρχῆσ ὁ λόγοσ, ὁπότερον αὐτοῖν αἱρετέον; πῶσ γὰρ οὔ; καὶ μὴν ἕν γε ἑκάτερον αὐτοῖν εἶναί φαμεν. πάνυ μὲν οὖν. τοῦτ’ αὐτὸ τοίνυν ἡμᾶσ ὁ πρόσθεν λόγοσ ἀπαιτεῖ, πῶσ ἔστιν ἓν καὶ πολλὰ αὐτῶν ἑκάτερον, καὶ πῶσ μὴ ἄπειρα εὐθύσ, ἀλλά τινά ποτε ἀριθμὸν ἑκάτερον ἔμπροσθεν κέκτηται τοῦ ἄπειρα αὐτῶν ἕκαστα γεγονέναι; οὐκ εἰσ φαῦλόν γε ἐρώτημα, ὦ Φίληβε, οὐκ οἶδ’ ὅντινα τρόπον κύκλῳ πωσ περιαγαγὼν ἡμᾶσ ἐμβέβληκε Σωκράτησ.

καὶ σκόπει δὴ πότεροσ ἡμῶν ἀποκρινεῖται τὸ νῦν ἐρωτώμενον. ἴσωσ δὴ γελοῖον τὸ ἐμὲ τοῦ λόγου διάδοχον παντελῶσ ὑποστάντα διὰ τὸ μὴ δύνασθαι τὸ νῦν ἐρωτηθὲν ἀποκρίνασθαι σοὶ πάλιν τοῦτο προστάττειν· γελοιότερον δ’ οἶμαι πολὺ τὸ μηδέτερον ἡμῶν δύνασθαι. σκόπει δὴ τί δράσομεν.

εἴδη γάρ μοι δοκεῖ νῦν ἐρωτᾶν ἡδονῆσ ἡμᾶσ Σωκράτησ εἴτε ἔστιν εἴτε μή, καὶ ὁπόσα ἐστὶ καὶ ὁποῖα· τῆσ τ’ αὖ φρονήσεωσ πέρι κατὰ ταὐτὰ ὡσαύτωσ. ἀληθέστατα λέγεισ, ὦ παῖ Καλλίου· μὴ γὰρ δυνάμενοι τοῦτο κατὰ παντὸσ ἑνὸσ καὶ ὁμοίου καὶ ταὐτοῦ δρᾶν καὶ τοῦ ἐναντίου, ὡσ ὁ παρελθὼν λόγοσ ἐμήνυσεν, οὐδεὶσ εἰσ οὐδὲν οὐδενὸσ ἂν ἡμῶν οὐδέποτε γένοιτο ἄξιοσ. σχεδὸν ἐοίκεν οὕτωσ, ὦ Σώκρατεσ, ἔχειν.

ἀλλὰ καλὸν μὲν τὸ σύμπαντα γιγνώσκειν τῷ σώφρονι, δεύτεροσ δ’ εἶναι πλοῦσ δοκεῖ μὴ λανθάνειν αὐτὸν αὑτόν. τί δή μοι τοῦτο εἴρηται τὰ νῦν; ἐγώ σοι φράσω. σὺ τήνδε ἡμῖν τὴν συνουσίαν, ὦ Σώκρατεσ, ἐπέδωκασ πᾶσι καὶ σεαυτὸν πρὸσ τὸ διελέσθαι τί τῶν ἀνθρωπίνων κτημάτων ἄριστον. Φιλήβου γὰρ εἰπόντοσ ἡδονὴν καὶ τέρψιν καὶ χαρὰν καὶ πάνθ’ ὁπόσα τοιαῦτ’ ἐστί, σὺ πρὸσ αὐτὰ ἀντεῖπεσ ὡσ οὐ ταῦτα ἀλλ’ ἐκεῖνά ἐστιν ἃ πολλάκισ ἡμᾶσ αὐτοὺσ ἀναμιμνῄσκομεν ἑκόντεσ, ὀρθῶσ δρῶντεσ, ἵν’ ἐν μνήμῃ παρακείμενα ἑκάτερα βασανίζηται. φῂσ δ’, ὡσ ἐοίκε, σὺ τὸ προσρηθησόμενον ὀρθῶσ ἄμεινον ἡδονῆσ γε ἀγαθὸν εἶναι νοῦν, ἐπιστήμην, σύνεσιν, τέχνην καὶ πάντα αὖ τὰ τούτων συγγενῆ, <ἃ> κτᾶσθαι δεῖν ἀλλ’ οὐχὶ ἐκεῖνα.

τούτων δὴ μετ’ ἀμφισβητήσεωσ ἑκατέρων λεχθέντων ἡμεῖσ σοι μετὰ παιδιᾶσ ἠπειλήσαμεν ὡσ οὐκ ἀφήσομεν οἴκαδέ σε πρὶν ἂν τούτων τῶν λόγων πέρασ ἱκανὸν γένηταί τι διορισθέντων, σὺ δὲ συνεχώρησασ καὶ ἔδωκασ εἰσ ταῦθ’ ἡμῖν σαυτόν, ἡμεῖσ δὲ δὴ λέγομεν, καθάπερ οἱ παῖδεσ, ὅτι τῶν ὀρθῶσ δοθέντων ἀφαίρεσισ οὐκ ἔστι· παῦσαι δὴ τὸν τρόπον ἡμῖν ἀπαντῶν τοῦτον ἐπὶ τὰ νῦν λεγόμενα.

τίνα λέγεισ; εἰσ ἀπορίαν ἐμβάλλων καὶ ἀνερωτῶν ὧν μὴ δυναίμεθ’ ἂν ἱκανὴν ἀπόκρισιν ἐν τῷ παρόντι διδόναι σοι.

μὴ γὰρ οἰώμεθα τέλοσ ἡμῖν εἶναι τῶν νῦν τὴν πάντων ἡμῶν ἀπορίαν, ἀλλ’ εἰ δρᾶν τοῦθ’ ἡμεῖσ ἀδυνατοῦμεν, σοὶ δραστέον· ὑπέσχου γάρ. βουλεύου δὴ πρὸσ ταῦτα αὐτὸσ πότερον ἡδονῆσ εἴδη σοι καὶ ἐπιστήμησ διαιρετέον ἢ καὶ ἐατέον, εἴ πῃ καθ’ ἕτερόν τινα τρόπον οἱο͂́σ τ’ εἶ καὶ βούλει δηλῶσαί πωσ ἄλλωσ τὰ νῦν ἀμφισβητούμενα παρ’ ἡμῖν. δεινὸν μὲν τοίνυν ἔτι προσδοκᾶν οὐδὲν δεῖ τὸν ἐμέ, ἐπειδὴ τοῦθ’ οὕτωσ εἶπεσ·

τὸ γὰρ εἰ βούλει ῥηθὲν λύει πάντα φόβον ἑκάστων πέρι. πρὸσ δὲ αὖ τοῖσ μνήμην τινὰ δοκεῖ τίσ μοι δεδωκέναι θεῶν ἡμῖν. πῶσ δὴ καὶ τίνων; λόγων ποτέ τινων πάλαι ἀκούσασ ὄναρ ἢ καὶ ἐγρηγορὼσ νῦν ἐννοῶ περί τε ἡδονῆσ καὶ φρονήσεωσ, ὡσ οὐδέτερον αὐτοῖν ἐστι τἀγαθόν, ἀλλὰ ἄλλο τι τρίτον, ἕτερον μὲν τούτων, ἄμεινον δὲ ἀμφοῖν. καίτοι τοῦτό γε ἂν ἐναργῶσ ἡμῖν φανῇ νῦν, ἀπήλλακται μὲν ἡδονὴ τοῦ νικᾶν· τὸ γὰρ ἀγαθὸν οὐκ ἂν ἔτι ταὐτὸν αὐτῇ γίγνοιτο.

ἢ πῶσ; οὕτωσ. τῶν δέ γε εἰσ τὴν διαίρεσιν εἰδῶν ἡδονῆσ οὐδὲν ἔτι προσδεησόμεθα κατ’ ἐμὴν δόξαν. προϊὸν δ’ ἔτι σαφέστερον δείξει. κάλλιστ’ εἰπὼν οὕτω καὶ διαπέραινε. μίκρ’ ἄττα τοίνυν ἔμπροσθεν ἔτι διομολογησώμεθα. τὰ ποῖα; τὴν τἀγαθοῦ μοῖραν πότερον ἀνάγκη τέλεον ἢ μὴ τέλεον εἶναι;

πάντων δήπου τελεώτατον, ὦ Σώκρατεσ. τί δέ; ἱκανὸν τἀγαθόν; πῶσ γὰρ οὔ; καὶ πάντων γε εἰσ τοῦτο διαφέρειν τῶν ὄντων. τόδε γε μήν, ὡσ οἶμαι, περὶ αὐτοῦ ἀναγκαιότατον εἶναι λέγειν, ὡσ πᾶν τὸ γιγνῶσκον αὐτὸ θηρεύει καὶ ἐφίεται βουλόμενον ἑλεῖν καὶ περὶ αὑτὸ κτήσασθαι, καὶ τῶν ἄλλων οὐδὲν φροντίζει πλὴν τῶν ἀποτελουμένων ἅμα ἀγαθοῖσ. οὐκ ἔστι τούτοισ ἀντειπεῖν. σκοπῶμεν δὴ καὶ κρίνωμεν τόν τε ἡδονῆσ καὶ τὸν φρονήσεωσ βίον ἰδόντεσ χωρίσ.

πῶσ εἶπεσ; μήτε ἐν τῷ τῆσ ἡδονῆσ ἐνέστω φρόνησισ μήτ’ ἐν τῷ τῆσ φρονήσεωσ ἡδονή. δεῖ γάρ, εἴπερ πότερον αὐτῶν ἔστ’ ἀγαθόν, μηδὲν μηδενὸσ ἔτι προσδεῖσθαι· δεόμενον δ’ ἂν φανῇ πότερον, οὐκ ἔστι που τοῦτ’ ἔτι τὸ ὄντωσ ἡμῖν ἀγαθόν. πῶσ γὰρ ἄν; οὐκοῦν ἐν σοὶ πειρώμεθα βασανίζοντεσ ταῦτα;

πάνυ μὲν οὖν. ἀποκρίνου δή. λέγε. δέξαι’ ἄν, Πρώταρχε, σὺ ζῆν τὸν βίον ἅπαντα ἡδόμενοσ ἡδονὰσ τὰσ μεγίστασ; τί δ’ οὔ; ἆρ’ οὖν ἔτι τινὸσ ἄν σοι προσδεῖν ἡγοῖο, εἰ τοῦτ’ ἔχεισ παντελῶσ; οὐδαμῶσ. ὁρ́α δή, τοῦ φρονεῖν καὶ τοῦ νοεῖν καὶ λογίζεσθαι τὰ δέοντα καὶ ὅσα τούτων ἀδελφά, μῶν μὴ δέοι’ ἄν τι; καὶ τί;

πάντα γὰρ ἔχοιμ’ ἄν που τὸ χαίρειν ἔχων. οὐκοῦν οὕτω ζῶν ἀεὶ μὲν διὰ βίου ταῖσ μεγίσταισ ἡδοναῖσ χαίροισ ἄν; τί δ’ οὔ; νοῦν δέ γε καὶ μνήμην καὶ ἐπιστήμην καὶ δόξαν μὴ κεκτημένοσ ἀληθῆ, πρῶτον μὲν τοῦτο αὐτό, εἰ χαίρεισ ἢ μὴ χαίρεισ, ἀνάγκη δήπου σε ἀγνοεῖν, κενόν γε ὄντα πάσησ φρονήσεωσ; ἀνάγκη. καὶ μὴν ὡσαύτωσ μνήμην μὴ κεκτημένον ἀνάγκη δήπου μηδ’ ὅτι ποτὲ ἔχαιρεσ μεμνῆσθαι, τῆσ τ’ ἐν τῷ παραχρῆμα ἡδονῆσ προσπιπτούσησ μηδ’ ἡντινοῦν μνήμην ὑπομένειν·

δόξαν δ’ αὖ μὴ κεκτημένον ἀληθῆ μὴ δοξάζειν χαίρειν χαίροντα, λογισμοῦ δὲ στερόμενον μηδ’ εἰσ τὸν ἔπειτα χρόνον ὡσ χαιρήσεισ δυνατὸν εἶναι λογίζεσθαι, ζῆν δὲ οὐκ ἀνθρώπου βίον, ἀλλά τινοσ πλεύμονοσ ἢ τῶν ὅσα θαλάττια μετ’ ὀστρεί̈νων ἔμψυχά ἐστι σωμάτων. ἔστι ταῦτα, ἢ παρὰ ταῦτα ἔχομεν ἄλλα διανοηθῆναι; καὶ πῶσ;

ἆρ’ οὖν αἱρετὸσ ἡμῖν βίοσ ὁ τοιοῦτοσ; εἰσ ἀφασίαν παντάπασί με, ὦ Σώκρατεσ, οὗτοσ ὁ λόγοσ ἐμβέβληκε τὰ νῦν. μήπω τοίνυν μαλθακιζώμεθα, τὸν δὲ τοῦ νοῦ μεταλαβόντεσ αὖ βίον ἴδωμεν. τὸν ποῖον δὴ λέγεισ; εἴ τισ δέξαιτ’ ἂν αὖ ζῆν ἡμῶν φρόνησιν μὲν καὶ νοῦν καὶ ἐπιστήμην καὶ μνήμην πᾶσαν πάντων κεκτημένοσ, ἡδονῆσ δὲ μετέχων μήτε μέγα μήτε σμικρόν, μηδ’ αὖ λύπησ, ἀλλὰ τὸ παράπαν ἀπαθὴσ πάντων τῶν τοιούτων. οὐδέτεροσ ὁ βίοσ, ὦ Σώκρατεσ, ἔμοιγε τούτων αἱρετόσ, οὐδ’ ἄλλῳ μή ποτε, ὡσ ἐγᾦμαι, φανῇ.

τί δ’ ὁ συναμφότεροσ, ὦ Πρώταρχε, ἐξ ἀμφοῖν συμμειχθεὶσ κοινὸσ γενόμενοσ;

ἡδονῆσ λέγεισ καὶ νοῦ καὶ φρονήσεωσ; οὕτω καὶ τῶν τοιούτων λέγω ἔγωγε. πᾶσ δήπου τοῦτόν γε αἱρήσεται πρότερον ἢ ’κείνων ὁποτερονοῦν, καὶ πρὸσ τούτοισ γε οὐχ ὁ μέν, ὁ δ’ οὔ. μανθάνομεν οὖν ὅτι νῦν ἡμῖν ἐστι τὸ συμβαῖνον ἐν τοῖσ παροῦσι λόγοισ; πάνυ μὲν οὖν, ὅτι γε τρεῖσ μὲν βίοι προυτέθησαν, τοῖν δυοῖν δ’ οὐδέτεροσ ἱκανὸσ οὐδὲ αἱρετὸσ οὔτε ἀνθρώπων οὔτε ζῴων οὐδενί. μῶν οὖν οὐκ ἤδη τούτων γε πέρι δῆλον ὡσ οὐδέτεροσ αὐτοῖν εἶχε τἀγαθόν; ἦν γὰρ ἂν ἱκανὸσ καὶ τέλεοσ καὶ πᾶσι φυτοῖσ καὶ ζῴοισ αἱρετόσ, οἷσπερ δυνατὸν ἦν οὕτωσ ἀεὶ διὰ βίου ζῆν·

εἰ δέ τισ ἄλλα ᾑρεῖθ’ ἡμῶν, παρὰ φύσιν ἂν τὴν τοῦ ἀληθῶσ αἱρετοῦ ἐλάμβανεν ἄκων ἐξ ἀγνοίασ ἤ τινοσ ἀνάγκησ οὐκ εὐδαίμονοσ. ἐοίκε γοῦν ταῦθ’ οὕτωσ ἔχειν. ὡσ μὲν τοίνυν τήν γε Φιλήβου θεὸν οὐ δεῖ διανοεῖσθαι ταὐτὸν καὶ τἀγαθόν, ἱκανῶσ εἰρῆσθαί μοι δοκεῖ.

οὐδὲ γὰρ ὁ σὸσ νοῦσ, ὦ Σώκρατεσ, ἔστι τἀγαθόν, ἀλλ’ ἕξει που ταὐτὰ ἐγκλήματα. τάχ’ ἄν, ὦ Φίληβε, ὅ γ’ ἐμόσ· οὐ μέντοι τόν γε ἀληθινὸν ἅμα καὶ θεῖον οἶμαι νοῦν, ἀλλ’ ἄλλωσ πωσ ἔχειν. τῶν μὲν οὖν νικητηρίων πρὸσ τὸν κοινὸν βίον οὐκ ἀμφισβητῶ πω ὑπὲρ νοῦ, τῶν δὲ δὴ δευτερείων ὁρᾶν καὶ σκοπεῖν χρὴ πέρι τί δράσομεν· τάχα γὰρ ἂν τοῦ κοινοῦ τούτου βίου αἰτιῴμεθ’ ἂν ἑκάτεροσ ὁ μὲν τὸν νοῦν αἴτιον, ὁ δ’ ἡδονὴν εἶναι, καὶ οὕτω τὸ μὲν ἀγαθὸν τούτων ἀμφοτέρων οὐδέτερον ἂν εἰή, τάχα δ’ ἂν αἴτιόν τισ ὑπολάβοι πότερον αὐτῶν εἶναι.

τούτου δὴ πέρι καὶ μᾶλλον ἔτι πρὸσ Φίληβον διαμαχοίμην ἂν ὡσ ἐν τῷ μεικτῷ τούτῳ βίῳ, ὅτι ποτ’ ἔστι τοῦτο ὃ λαβὼν ὁ βίοσ οὗτοσ γέγονεν αἱρετὸσ ἅμα καὶ ἀγαθόσ, οὐχ ἡδονὴ ἀλλὰ νοῦσ τούτῳ συγγενέστερον καὶ ὁμοιότερόν ἐστι, καὶ κατὰ τοῦτον τὸν λόγον οὔτ’ ἂν τῶν πρωτείων οὐδ’ αὖ τῶν δευτερείων ἡδονῇ μετὸν ἀληθῶσ ἄν ποτε λέγοιτο· πορρωτέρω δ’ ἐστὶ τῶν τριτείων, εἴ τι τῷ ἐμῷ νῷ δεῖ πιστεύειν ἡμᾶσ τὰ νῦν.

ἀλλὰ μήν, ὦ Σώκρατεσ, ἔμοιγε δοκεῖ νῦν μὲν ἡδονή σοι πεπτωκέναι καθαπερεὶ πληγεῖσα ὑπὸ τῶν νυνδὴ λόγων· τῶν γὰρ νικητηρίων πέρι μαχομένη κεῖται. τὸν δὲ νοῦν, ὡσ ἐοίκε, λεκτέον ὡσ ἐμφρόνωσ οὐκ ἀντεποιεῖτο τῶν νικητηρίων· τὰ γὰρ αὔτ’ ἔπαθεν ἄν.

τῶν δὲ δὴ δευτερείων στερηθεῖσα ἡδονὴ παντάπασιν ἄν τινα καὶ ἀτιμίαν σχοίη πρὸσ τῶν αὑτῆσ ἐραστῶν· οὐδὲ γὰρ ἐκείνοισ ἔτ’ ἂν ὁμοίωσ φαίνοιτο καλή. τί οὖν; οὐκ ἄμεινον αὐτὴν ἐᾶν ἤδη καὶ μὴ τὴν ἀκριβεστάτην αὐτῇ προσφέροντα βάσανον καὶ ἐξελέγχοντα λυπεῖν; οὐδὲν λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ. ἆρ’ ὅτι τὸ ἀδύνατον εἶπον, λυπεῖν ἡδονήν;

οὐ μόνον γε ἀλλ’ ὅτι καὶ ἀγνοεῖσ ὡσ οὐδείσ πώ σε ἡμῶν μεθήσει πρὶν ἂν εἰσ τέλοσ ἐπεξέλθῃσ τούτων τῷ λόγῳ. βαβαῖ ἄρα, ὦ Πρώταρχε, συχνοῦ μὲν λόγου τοῦ λοιποῦ, σχεδὸν δὲ οὐδὲ ῥᾳδίου πάνυ τι νῦν. καὶ γὰρ δὴ φαίνεται δεῖν ἄλλησ μηχανῆσ, ἐπὶ τὰ δευτερεῖα ὑπὲρ νοῦ πορευόμενον οἱο͂ν βέλη ἔχειν ἕτερα τῶν ἔμπροσθεν λόγων· ἔστι δὲ ἴσωσ ἔνια καὶ ταὐτά. οὐκοῦν χρή; πῶσ γὰρ οὔ; τὴν δέ γε ἀρχὴν αὐτοῦ διευλαβεῖσθαι πειρώμεθα τιθέμενοι.

ποίαν δὴ λέγεισ; πάντα τὰ νῦν ὄντα ἐν τῷ παντὶ διχῇ διαλάβωμεν, μᾶλλον δ’, εἰ βούλει, τριχῇ. καθ’ ὅτι, φράζοισ ἄν; λάβωμεν ἄττα τῶν νυνδὴ λόγων. ποῖα; τὸν θεὸν ἐλέγομέν που τὸ μὲν ἄπειρον δεῖξαι τῶν ὄντων, τὸ δὲ πέρασ; πάνυ μὲν οὖν. τούτω δὴ τῶν εἰδῶν τὰ δύο τιθώμεθα, τὸ δὲ τρίτον ἐξ ἀμφοῖν τούτοιν ἕν τι συμμισγόμενον. εἰμὶ δ’, ὡσ ἐοίκεν, ἐγὼ γελοῖόσ τισ ἄνθρωποσ κατ’ εἴδη διιστὰσ καὶ συναριθμούμενοσ.

τί φῄσ, ὠγαθέ; τετάρτου μοι γένουσ αὖ προσδεῖν φαίνεται. λέγε τίνοσ. τῆσ συμμείξεωσ τούτων πρὸσ ἄλληλα τὴν αἰτίαν ὁρ́α, καὶ τίθει μοι πρὸσ τρισὶν ἐκείνοισ τέταρτον τοῦτο. μῶν οὖν σοι καὶ πέμπτου προσδεήσει διάκρισίν τινοσ δυναμένου; τάχ’ ἄν· οὐ μὴν οἶμαί γε ἐν τῷ νῦν· ἂν δέ τι δέῃ, συγγνώσῃ πού μοι σὺ μεταδιώκοντι πέμπτον βίον. τί μήν;

πρῶτον μὲν δὴ τῶν τεττάρων τὰ τρία διελόμενοι, τὰ δύο τούτων πειρώμεθα, πολλὰ ἑκάτερον ἐσχισμένον καὶ διεσπασμένον ἰδόντεσ, εἰσ ἓν πάλιν ἑκάτερον συναγαγόντεσ, νοῆσαι πῇ ποτε ἦν αὐτῶν ἓν καὶ πολλὰ ἑκάτερον. εἴ μοι σαφέστερον ἔτι περὶ αὐτῶν εἴποισ, τάχ’ ἂν ἑποίμην. λέγω τοίνυν τὰ δύο ἃ προτίθεμαι ταὔτ’ εἶναι ἅπερ νυνδή, τὸ μὲν ἄπειρον, τὸ δὲ πέρασ ἔχον·

ὅτι δὲ τρόπον τινὰ τὸ ἄπειρον πόλλ’ ἐστί, πειράσομαι φράζειν. τὸ δὲ πέρασ ἔχον ἡμᾶσ περιμενέτω. μένει. σκέψαι δή. χαλεπὸν μὲν γὰρ καὶ ἀμφισβητήσιμον ὃ κελεύω σε σκοπεῖν, ὅμωσ δὲ σκόπει. θερμοτέρου καὶ ψυχροτέρου πέρι πρῶτον ὁρ́α πέρασ εἴ ποτέ τι νοήσαισ ἄν, ἢ τὸ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον ἐν αὐτοῖσ οἰκοῦν<τε> τοῖσ γένεσιν, ἑώσπερ ἂν ἐνοικῆτον, τέλοσ οὐκ ἂν ἐπιτρεψαίτην γίγνεσθαι· γενομένησ γὰρ τελευτῆσ καὶ αὐτὼ τετελευτήκατον.

ἀληθέστατα λέγεισ. ἀεὶ δέ γε, φαμέν, ἔν τε τῷ θερμοτέρῳ καὶ ψυχροτέρῳ τὸ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον ἔνι. καὶ μάλα. ἀεὶ τοίνυν ὁ λόγοσ ἡμῖν σημαίνει τούτω μὴ τέλοσ ἔχειν· ἀτελῆ δ’ ὄντε δήπου παντάπασιν ἀπείρω γίγνεσθον. καὶ σφόδρα γε, ὦ Σώκρατεσ. ἀλλ’ εὖ γε, ὦ φίλε Πρώταρχε, ὑπέλαβεσ καὶ ἀνέμνησασ ὅτι καὶ τὸ σφόδρα τοῦτο, ὃ σὺ νῦν ἐφθέγξω, καὶ τό γε ἠρέμα τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχετον τῷ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον· ὅπου γὰρ ἂν ἐνῆτον, οὐκ ἐᾶτον εἶναι ποσὸν ἕκαστον, ἀλλ’ ἀεὶ σφοδρότερον ἡσυχαιτέρου καὶ τοὐναντίον ἑκάσταισ πράξεσιν ἐμποιοῦντε τὸ πλέον καὶ τὸ ἔλαττον ἀπεργάζεσθον, τὸ δὲ ποσὸν ἀφανίζετον.

ὃ γὰρ ἐλέχθη νυνδή, μὴ ἀφανίσαντε τὸ ποσόν, ἀλλ’ ἐάσαντε αὐτό τε καὶ τὸ μέτριον ἐν τῇ τοῦ μᾶλλον καὶ ἧττον καὶ σφόδρα καὶ ἠρέμα ἕδρᾳ ἐγγενέσθαι, αὐτὰ ἔρρει ταῦτα ἐκ τῆσ αὑτῶν χώρασ ἐν ᾗ ἐνῆν. οὐ γὰρ ἔτι θερμότερον οὐδὲ ψυχρότερον εἴτην ἂν λαβόντε τὸ ποσόν· προχωρεῖ γὰρ καὶ οὐ μένει τό τε θερμότερον ἀεὶ καὶ τὸ ψυχρότερον ὡσαύτωσ, τὸ δὲ ποσὸν ἔστη καὶ προϊὸν ἐπαύσατο.

κατὰ δὴ τοῦτον τὸν λόγον ἄπειρον γίγνοιτ’ ἂν τὸ θερμότερον καὶ τοὐναντίον ἅμα. φαίνεται γοῦν, ὦ Σώκρατεσ· ἔστι δ’, ὅπερ εἶπεσ, οὐ ῥᾴδια ταῦτα συνέπεσθαι. τὸ δὲ εἰσ αὖθίσ τε καὶ αὖθισ ἴσωσ λεχθέντα τόν τε ἐρωτῶντα καὶ τὸν ἐρωτώμενον ἱκανῶσ ἂν συμφωνοῦντασ ἀποφήναιεν. ἀλλ’ εὖ μὲν λέγεισ καὶ πειρατέον οὕτω ποιεῖν.

νῦν μέντοι ἄθρει τῆσ τοῦ ἀπείρου φύσεωσ εἰ τοῦτο δεξόμεθα σημεῖον, ἵνα μὴ πάντ’ ἐπεξιόντεσ μηκύνωμεν. τὸ ποῖον δὴ λέγεισ; ὁπόσ’ ἂν ἡμῖν φαίνηται μᾶλλόν τε καὶ ἧττον γιγνόμενα καὶ τὸ σφόδρα καὶ ἠρέμα δεχόμενα καὶ τὸ λίαν καὶ ὅσα τοιαῦτα πάντα, εἰσ τὸ τοῦ ἀπείρου γένοσ ὡσ εἰσ ἓν δεῖ πάντα ταῦτα τιθέναι, κατὰ τὸν ἔμπροσθεν λόγον ὃν ἔφαμεν ὅσα διέσπασται καὶ διέσχισται συναγαγόντασ χρῆναι κατὰ δύναμιν μίαν ἐπισημαίνεσθαί τινα φύσιν, εἰ μέμνησαι. μέμνημαι.

οὐκοῦν τὰ μὴ δεχόμενα ταῦτα, τούτων δὲ τὰ ἐναντία πάντα δεχόμενα, πρῶτον μὲν τὸ ἴσον καὶ ἰσότητα, μετὰ δὲ τὸ ἴσον τὸ διπλάσιον καὶ πᾶν ὅτιπερ ἂν πρὸσ ἀριθμὸν ἀριθμὸσ ἢ μέτρον ᾖ πρὸσ μέτρον, ταῦτα σύμπαντα εἰσ τὸ πέρασ ἀπολογιζόμενοι καλῶσ ἂν δοκοῖμεν δρᾶν τοῦτο. ἢ πῶσ σὺ φῄσ;

κάλλιστά γε, ὦ Σώκρατεσ. εἰε͂ν· τὸ δὲ τρίτον τὸ μεικτὸν ἐκ τούτοιν ἀμφοῖν τίνα ἰδέαν φήσομεν ἔχειν; σὺ καὶ ἐμοὶ φράσεισ, ὡσ οἶμαι. θεὸσ μὲν οὖν, ἄνπερ γε ἐμαῖσ εὐχαῖσ ἐπήκοοσ γίγνηταί τισ θεῶν. εὔχου δὴ καὶ σκόπει. σκοπῶ· καί μοι δοκεῖ τισ, ὦ Πρώταρχε, αὐτῶν φίλοσ ἡμῖν νυνδὴ γεγονέναι. πῶσ λέγεισ τοῦτο καὶ τίνι τεκμηρίῳ χρῇ;

φράσω δῆλον ὅτι· σὺ δέ μοι συνακολούθησον τῷ λόγῳ. λέγε μόνον. θερμότερον ἐφθεγγόμεθα νυνδή πού τι καὶ ψυχρότερον. ἦ γάρ; ναί. πρόσθεσ δὴ ξηρότερον καὶ ὑγρότερον αὐτοῖσ καὶ πλέον καὶ ἔλαττον καὶ θᾶττον καὶ βραδύτερον καὶ μεῖζον καὶ σμικρότερον καὶ ὁπόσα ἐν τῷ πρόσθεν τῆσ τὸ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον δεχομένησ ἐτίθεμεν εἰσ ἓν φύσεωσ. τῆσ τοῦ ἀπείρου λέγεισ;

ναί. συμμείγνυ δέ γε εἰσ αὐτὴν τὸ μετὰ ταῦτα τὴν αὖ τοῦ πέρατοσ γένναν. ποίαν; ἣν καὶ νυνδή, δέον ἡμᾶσ καθάπερ τὴν τοῦ ἀπείρου συνηγάγομεν εἰσ ἕν, οὕτω καὶ τὴν τοῦ περατοειδοῦσ συναγαγεῖν, οὐ συνηγάγομεν. ἀλλ’ ἴσωσ καὶ νῦν ταὐτὸν δράσει, <εἰ> τούτων ἀμφοτέρων συναγομένων καταφανὴσ κἀκείνη γενήσεται. ποίαν καὶ πῶσ λέγεισ; τὴν τοῦ ἴσου καὶ διπλασίου, καὶ ὁπόση παύει πρὸσ ἄλληλα τἀναντία διαφόρωσ ἔχοντα, σύμμετρα δὲ καὶ σύμφωνα ἐνθεῖσα ἀριθμὸν ἀπεργάζεται. μανθάνω·

φαίνῃ γάρ μοι λέγειν μειγνὺσ ταῦτα γενέσεισ τινὰσ ἐφ’ ἑκάστων αὐτῶν συμβαίνειν. ὀρθῶσ γὰρ φαίνομαι. λέγε τοίνυν. ἆρα οὐκ ἐν μὲν νόσοισ ἡ τούτων ὀρθὴ κοινωνία τὴν ὑγιείασ φύσιν ἐγέννησεν; παντάπασι μὲν οὖν.

ἐν δὲ ὀξεῖ καὶ βαρεῖ καὶ ταχεῖ καὶ βραδεῖ, ἀπείροισ οὖσιν, ἆρ’ οὐ ταὐτὰ ἐγγιγνόμενα ταῦτα· ἅμα πέρασ τε ἀπηργάσατο καὶ μουσικὴν σύμπασαν τελεώτατα συνεστήσατο; κάλλιστά γε. καὶ μὴν ἔν γε χειμῶσιν καὶ πνίγεσιν ἐγγενομένη τὸ μὲν πολὺ λίαν καὶ ἄπειρον ἀφείλετο, τὸ δὲ ἔμμετρον καὶ ἅμα σύμμετρον ἀπηργάσατο. τί μήν; οὐκοῦν ἐκ τούτων ὡρ͂αί τε καὶ ὅσα καλὰ πάντα ἡμῖν γέγονε, τῶν τε ἀπείρων καὶ τῶν πέρασ ἐχόντων συμμειχθέντων;

πῶσ δ’ οὔ; καὶ ἄλλα γε δὴ μυρία ἐπιλείπω λέγων, οἱο͂ν μεθ’ ὑγιείασ κάλλοσ καὶ ἰσχύν, καὶ ἐν ψυχαῖσ αὖ πάμπολλα ἕτερα καὶ πάγκαλα. ὕβριν γάρ που καὶ σύμπασαν πάντων πονηρίαν αὕτη κατιδοῦσα ἡ θεόσ, ὦ καλὲ Φίληβε, πέρασ οὔτε ἡδονῶν οὐδὲν οὔτε πλησμονῶν ἐνὸν ἐν αὐτοῖσ, νόμον καὶ τάξιν πέρασ ἔχοντ’ ἔθετο· καὶ σὺ μὲν ἀποκναῖσαι φῂσ αὐτήν, ἐγὼ δὲ τοὐναντίον ἀποσῶσαι λέγω. σοὶ δέ, ὦ Πρώταρχε, πῶσ φαίνεται;

καὶ μάλα, ὦ Σώκρατεσ, ἔμοιγε κατὰ νοῦν. οὐκοῦν τὰ μὲν δὴ τρία ταῦτα εἴρηκα, εἰ συννοεῖσ. ἀλλ’ οἶμαι κατανοεῖν· ἓν μὲν γάρ μοι δοκεῖσ τὸ ἄπειρον λέγειν, ἓν δὲ καὶ δεύτερον τὸ πέρασ ἐν τοῖσ οὖσι· τρίτον δὲ οὐ σφόδρα κατέχω τί βούλει φράζειν. τὸ γὰρ πλῆθόσ σε, ὦ θαυμάσιε, ἐξέπληξε τῆσ τοῦ τρίτου γενέσεωσ· καίτοι πολλά γε καὶ τὸ ἄπειρον παρέσχετο γένη, ὅμωσ δ’ ἐπισφραγισθέντα τῷ τοῦ μᾶλλον καὶ ἐναντίου γένει ἓν ἐφάνη. ἀληθῆ.

καὶ μὴν τό γε πέρασ οὔτε πολλὰ εἶχεν, οὔτ’ ἐδυσκολαίνομεν ὡσ οὐκ ἦν ἓν φύσει. πῶσ γὰρ ἄν; οὐδαμῶσ. ἀλλὰ τρίτον φάθι με λέγειν, ἓν τοῦτο τιθέντα τὸ τούτων ἔκγονον ἅπαν, γένεσιν εἰσ οὐσίαν ἐκ τῶν μετὰ τοῦ πέρατοσ ἀπειργασμένων μέτρων. ἔμαθον. ἀλλὰ δὴ πρὸσ τρισὶ τέταρτόν τι τότε ἔφαμεν εἶναι γένοσ σκεπτέον·

κοινὴ δ’ ἡ σκέψισ. ὁρ́α γὰρ εἴ σοι δοκεῖ ἀναγκαῖον εἶναι πάντα τὰ γιγνόμενα διά τινα αἰτίαν γίγνεσθαι. ἔμοιγε· πῶσ γὰρ ἂν χωρὶσ τούτου γίγνοιτο; οὐκοῦν ἡ τοῦ ποιοῦντοσ φύσισ οὐδὲν πλὴν ὀνόματι τῆσ αἰτίασ διαφέρει, τὸ δὲ ποιοῦν καὶ τὸ αἴτιον ὀρθῶσ ἂν εἰή λεγόμενον ἕν; ὀρθῶσ. καὶ μὴν τό γε ποιούμενον αὖ καὶ τὸ γιγνόμενον οὐδὲν πλὴν ὀνόματι, καθάπερ τὸ νυνδή, διαφέρον εὑρήσομεν.

ἢ πῶσ; οὕτωσ. ἆρ’ οὖν ἡγεῖται μὲν τὸ ποιοῦν ἀεὶ κατὰ φύσιν, τὸ δὲ ποιούμενον ἐπακολουθεῖ γιγνόμενον ἐκείνῳ; πάνυ γε. ἄλλο ἄρα καὶ οὐ ταὐτὸν αἰτία τ’ ἐστὶ καὶ τὸ δουλεῦον εἰσ γένεσιν αἰτίᾳ. τί μήν; οὐκοῦν τὰ μὲν γιγνόμενα καὶ ἐξ ὧν γίγνεται πάντα τὰ τρία παρέσχετο ἡμῖν γένη; καὶ μάλα. τὸ δὲ δὴ πάντα ταῦτα δημιουργοῦν λέγομεν τέταρτον, τὴν αἰτίαν, ὡσ ἱκανῶσ ἕτερον ἐκείνων δεδηλωμένον;

ἕτερον γὰρ οὖν. ὀρθῶσ μὴν ἔχει, διωρισμένων τῶν τεττάρων, ἑνὸσ ἑκάστου μνήμησ ἕνεκα ἐφεξῆσ αὐτὰ καταριθμήσασθαι. τί μήν; πρῶτον μὲν τοίνυν ἄπειρον λέγω, δεύτερον δὲ πέρασ, ἔπειτ’ ἐκ τούτων τρίτον μεικτὴν καὶ γεγενημένην οὐσίαν· τὴν δὲ τῆσ μείξεωσ αἰτίαν καὶ γενέσεωσ τετάρτην λέγων ἆρα μὴ πλημμελοίην ἄν τι; καὶ πῶσ;

φέρε δή, τὸ μετὰ τοῦθ’ ἡμῖν τίσ ὁ λόγοσ, καὶ τί ποτε βουληθέντεσ εἰσ ταῦτα ἀφικόμεθα; ἆρ’ οὐ τόδε ἦν; δευτερεῖα ἐζητοῦμεν πότερον ἡδονῆσ γίγνοιτ’ ἂν ἢ φρονήσεωσ. οὐχ οὕτωσ ἦν; οὕτω μὲν οὖν. ἆρ’ οὖν ἴσωσ νῦν, ἐπειδὴ ταῦτα οὕτω διειλόμεθα, κάλλιον ἂν καὶ τὴν κρίσιν ἐπιτελεσαίμεθα πρώτου πέρι καὶ δευτέρου, περὶ ὧν δὴ τὸ πρῶτον ἠμφεσβητήσαμεν; ἴσωσ. ἴθι δή·

νικῶντα μὲν ἔθεμέν που τὸν μεικτὸν βίον ἡδονῆσ τε καὶ φρονήσεωσ. ἦν οὕτωσ; ἦν. οὐκοῦν τοῦτον μὲν τὸν βίον ὁρῶμέν που τίσ τέ ἐστι καὶ ὁποίου γένουσ; πῶσ γὰρ οὔ; καὶ μέροσ γ’ αὐτὸν φήσομεν εἶναι τοῦ τρίτου οἶμαι γένουσ· οὐ γὰρ ὁ δυοῖν τινοῖν ἐστι μικτὸσ ἐκεῖνοσ ἀλλὰ συμπάντων τῶν ἀπείρων ὑπὸ τοῦ πέρατοσ δεδεμένων, ὥστε ὀρθῶσ ὁ νικηφόροσ οὗτοσ βίοσ μέροσ ἐκείνου γίγνοιτ’ ἄν. ὀρθότατα μὲν οὖν. εἰε͂ν·

τί δὲ ὁ σόσ, ὦ Φίληβε, ἡδὺσ καὶ ἄμεικτοσ ὤν; ἐν τίνι γένει τῶν εἰρημένων λεγόμενοσ ὀρθῶσ ἄν ποτε λέγοιτο; ὧδε δ’ ἀπόκριναί μοι πρὶν ἀποφήνασθαι. λέγε μόνον. ἡδονὴ καὶ λύπη πέρασ ἔχετον, ἢ τῶν τὸ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον δεχομένων ἐστόν; ναί, τῶν τὸ μᾶλλον, ὦ Σώκρατεσ· οὐ γὰρ ἂν ἡδονὴ πᾶν ἀγαθὸν ἦν, εἰ μὴ ἄπειρον ἐτύγχανε πεφυκὸσ καὶ πλήθει καὶ τῷ μᾶλλον. οὐδέ γ’ ἄν, ὦ Φίληβε, λύπη πᾶν κακόν·

ὥστ’ ἄλλο τι νῷν σκεπτέον ἢ τὴν τοῦ ἀπείρου φύσιν ὡσ παρέχεταί τι μέροσ ταῖσ ἡδοναῖσ ἀγαθοῦ. τούτω δή σοι τῶν ἀπεράντων γε γένουσ ἔστων· φρόνησιν δὲ καὶ ἐπιστήμην καὶ νοῦν εἰσ τί ποτε τῶν προειρημένων, ὦ Πρώταρχέ τε καὶ Φίληβε, νῦν θέντεσ οὐκ ἂν ἀσεβοῖμεν; οὐ γάρ μοι δοκεῖ σμικρὸσ ἡμῖν εἶναι ὁ κίνδυνοσ κατορθώσασι καὶ μὴ περὶ τὸ νῦν ἐρωτώμενον. σεμνύνεισ γάρ, ὦ Σώκρατεσ, τὸν σεαυτοῦ θεόν.

καὶ γὰρ σύ, ὦ ἑταῖρε, τὴν σαυτοῦ· τὸ δ’ ἐρωτώμενον ὅμωσ ἡμῖν λεκτέον. ὀρθῶσ τοι λέγει Σωκράτησ, ὦ Φίληβε, καὶ αὐτῷ πειστέον. οὐκοῦν ὑπὲρ ἐμοῦ σύ, Πρώταρχε, προῄρησαι λέγειν; πάνυ γε· νῦν μέντοι σχεδὸν ἀπορῶ, καὶ δέομαί γε, ὦ Σώκρατεσ, αὐτόν σε ἡμῖν γενέσθαι προφήτην, ἵνα μηδὲν ἡμεῖσ σοι περὶ τὸν ἀγωνιστὴν ἐξαμαρτάνοντεσ παρὰ μέλοσ φθεγξώμεθά τι. πειστέον, ὦ Πρώταρχε·

οὐδὲ γὰρ χαλεπὸν οὐδὲν ἐπιτάττεισ. ἀλλ’ ὄντωσ σε ἐγώ, καθάπερ εἶπε Φίληβοσ, σεμνύνων ἐν τῷ παίζειν ἐθορύβησα, νοῦν καὶ ἐπιστήμην ἐρόμενοσ ὁποίου γένουσ εἰε͂ν; παντάπασί γε, ὦ Σώκρατεσ. ἀλλὰ μὴν ῥᾴδιον· πάντεσ γὰρ συμφωνοῦσιν οἱ σοφοί, ἑαυτοὺσ ὄντωσ σεμνύνοντεσ, ὡσ νοῦσ ἐστι βασιλεὺσ ἡμῖν οὐρανοῦ τε καὶ γῆσ. καὶ ἴσωσ εὖ λέγουσι. διὰ μακροτέρων δ’, εἰ βούλει, τὴν σκέψιν αὐτοῦ τοῦ γένουσ ποιησώμεθα. λέγ’ ὅπωσ βούλει, μηδὲν μῆκοσ ἡμῖν ὑπολογιζόμενοσ, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ οὐκ ἀπεχθησόμενοσ.

καλῶσ εἶπεσ. ἀρξώμεθα δέ πωσ ὧδε ἐπανερωτῶντεσ. πῶσ; πότερον, ὦ Πρώταρχε, τὰ σύμπαντα καὶ τόδε τὸ καλούμενον ὅλον ἐπιτροπεύειν φῶμεν τὴν τοῦ ἀλόγου καὶ εἰκῇ δύναμιν καὶ τὸ ὅπῃ ἔτυχεν, ἢ τἀναντία, καθάπερ οἱ πρόσθεν ἡμῶν ἔλεγον, νοῦν καὶ φρόνησίν τινα θαυμαστὴν συντάττουσαν διακυβερνᾶν; οὐδὲν τῶν αὐτῶν, ὦ θαυμάσιε Σώκρατεσ·

ὃ μὲν γὰρ σὺ νῦν λέγεισ, οὐδὲ ὅσιον εἶναί μοι φαίνεται. τὸ δὲ νοῦν πάντα διακοσμεῖν αὐτὰ φάναι καὶ τῆσ ὄψεωσ τοῦ κόσμου καὶ ἡλίου καὶ σελήνησ καὶ ἀστέρων καὶ πάσησ τῆσ περιφορᾶσ ἄξιον, καὶ οὐκ ἄλλωσ ἔγωγ’ ἄν ποτε περὶ αὐτῶν εἴποιμι οὐδ’ ἂν δοξάσαιμι. βούλει δῆτά τι καὶ ἡμεῖσ τοῖσ ἔμπροσθεν ὁμολογούμενον συμφήσωμεν ὡσ ταῦθ’ οὕτωσ ἔχει, καὶ μὴ μόνον οἰώμεθα δεῖν τἀλλότρια ἄνευ κινδύνου λέγειν, ἀλλὰ καὶ συγκινδυνεύωμεν καὶ μετέχωμεν τοῦ ψόγου, ὅταν ἀνὴρ δεινὸσ φῇ ταῦτα μὴ οὕτωσ ἀλλ’ ἀτάκτωσ ἔχειν; πῶσ γὰρ οὐκ ἂν βουλοίμην;

ἴθι δή, τὸν ἐπιόντα περὶ τούτων νῦν ἡμῖν λόγον ἄθρει. λέγε μόνον. τὰ περὶ τὴν τῶν σωμάτων φύσιν ἁπάντων τῶν ζῴων, πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ πνεῦμα καθορῶμέν που καὶ γῆν καθάπερ οἱ χειμαζόμενοι, φασίν, ἐνόντα ἐν τῇ συστάσει. καὶ μάλα·

χειμαζόμεθα γὰρ ὄντωσ ὑπ’ ἀπορίασ ἐν τοῖσ νῦν λόγοισ. φέρε δή, περὶ ἑκάστου τῶν παρ’ ἡμῖν λαβὲ τὸ τοιόνδε. ποῖον; ὅτι μικρόν τε τούτων ἕκαστον παρ’ ἡμῖν ἔνεστι καὶ φαῦλον καὶ οὐδαμῇ οὐδαμῶσ εἰλικρινὲσ ὂν καὶ τὴν δύναμιν οὐκ ἀξίαν τῆσ φύσεωσ ἔχον. ἐν ἑνὶ δὲ λαβὼν περὶ πάντων νόει ταὐτόν. οἱο͂ν πῦρ ἔστι μέν που παρ’ ἡμῖν, ἔστι δ’ ἐν τῷ παντί. τί μήν; οὐκοῦν σμικρὸν μέν τι τὸ παρ’ ἡμῖν καὶ ἀσθενὲσ καὶ φαῦλον, τὸ δ’ ἐν τῷ παντὶ πλήθει τε θαυμαστὸν καὶ κάλλει καὶ πάσῃ δυνάμει τῇ περὶ τὸ πῦρ οὔσῃ.

καὶ μάλ’ ἀληθὲσ ὃ λέγεισ. τί δέ; τρέφεται καὶ γίγνεται ἐκ τούτου καὶ αὔξεται τὸ τοῦ παντὸσ πῦρ ὑπὸ τοῦ παρ’ ἡμῖν πυρόσ, ἢ τοὐναντίον ὑπ’ ἐκείνου τό τ’ ἐμὸν καὶ τὸ σὸν καὶ τὸ τῶν ἄλλων ζῴων ἅπαντ’ ἴσχει ταῦτα; τοῦτο μὲν οὐδ’ ἀποκρίσεωσ ἄξιον ἐρωτᾷσ. ὀρθῶσ·

ταὐτὰ γὰρ ἐρεῖσ οἶμαι περί τε τῆσ ἐν τοῖσ ζῴοισ γῆσ τῆσ ἐνθάδε καὶ τῆσ ἐν τῷ παντί, καὶ τῶν ἄλλων δὴ πάντων ὅσων ἠρώτησα ὀλίγον ἔμπροσθεν. οὕτωσ ἀποκρινῇ; τίσ γὰρ ἀποκρινόμενοσ ἄλλωσ ὑγιαίνων ἄν ποτε φανείη; σχεδὸν οὐδ’ ὁστισοῦν· ἀλλὰ τὸ μετὰ τοῦτο ἑξῆσ ἕπου. πάντα γὰρ ἡμεῖσ ταῦτα τὰ νυνδὴ λεχθέντα ἆρ’ οὐκ εἰσ ἓν συγκείμενα ἰδόντεσ ἐπωνομάσαμεν σῶμα; τί μήν; ταὐτὸν δὴ λαβὲ καὶ περὶ τοῦδε ὃν κόσμον λέγομεν·

διὰ τὸν αὐτὸν γὰρ τρόπον ἂν εἰή που σῶμα, σύνθετον ὂν ἐκ τῶν αὐτῶν. ὀρθότατα λέγεισ. πότερον οὖν ἐκ τούτου τοῦ σώματοσ ὅλωσ τὸ παρ’ ἡμῖν σῶμα ἢ ἐκ τοῦ παρ’ ἡμῖν τοῦτο τρέφεταί τε καὶ ὅσα νυνδὴ περὶ αὐτῶν εἴπομεν εἴληφέν τε καὶ ἔχει; καὶ τοῦθ’ ἕτερον, ὦ Σώκρατεσ, οὐκ ἄξιον ἐρωτήσεωσ. τί δέ;

τόδε ἆρα ἄξιον; ἢ πῶσ ἐρεῖσ; λέγε τὸ ποῖον. τὸ παρ’ ἡμῖν σῶμα ἆρ’ οὐ ψυχὴν φήσομεν ἔχειν; δῆλον ὅτι φήσομεν. πόθεν, ὦ φίλε Πρώταρχε, λαβόν, εἴπερ μὴ τό γε τοῦ παντὸσ σῶμα ἔμψυχον ὂν ἐτύγχανε, ταὐτά γε ἔχον τούτῳ καὶ ἔτι πάντῃ καλλίονα; δῆλον ὡσ οὐδαμόθεν ἄλλοθεν, ὦ Σώκρατεσ. ἐν ἅπασι τέταρτον ἐνόν, τοῦτο ἐν μὲν τοῖσ παρ’ ἡμῖν ψυχήν τε παρέχον καὶ σωμασκίαν ἐμποιοῦν καὶ πταίσαντοσ σώματοσ ἰατρικὴν καὶ ἐν ἄλλοισ ἄλλα συντιθὲν καὶ ἀκούμενον πᾶσαν καὶ παντοίαν σοφίαν ἐπικαλεῖσθαι, τῶν δ’ αὐτῶν τούτων ὄντων ἐν ὅλῳ τε οὐρανῷ καὶ κατὰ μεγάλα μέρη, καὶ προσέτι καλῶν καὶ εἰλικρινῶν, ἐν τούτοισ δ’ οὐκ ἄρα μεμηχανῆσθαι τὴν τῶν καλλίστων καὶ τιμιωτάτων φύσιν.

ἀλλ’ οὐδαμῶσ τοῦτό γ’ ἂν λόγον ἔχοι.

οὐκοῦν εἰ μὴ τοῦτο, μετ’ ἐκείνου τοῦ λόγου ἂν ἑπόμενοι βέλτιον λέγοιμεν ὡσ ἔστιν, ἃ πολλάκισ εἰρήκαμεν, ἄπειρόν τε ἐν τῷ παντὶ πολύ, καὶ πέρασ ἱκανόν, καί τισ ἐπ’ αὐτοῖσ αἰτία οὐ φαύλη, κοσμοῦσά τε καὶ συντάττουσα ἐνιαυτούσ τε καὶ ὡρ́ασ καὶ μῆνασ, σοφία καὶ νοῦσ λεγομένη δικαιότατ’ ἄν. δικαιότατα δῆτα. σοφία μὴν καὶ νοῦσ ἄνευ ψυχῆσ οὐκ ἄν ποτε γενοίσθην. οὐ γὰρ οὖν. οὐκοῦν ἐν μὲν τῇ τοῦ Διὸσ ἐρεῖσ φύσει βασιλικὴν μὲν ψυχήν, βασιλικὸν δὲ νοῦν ἐγγίγνεσθαι διὰ τὴν τῆσ αἰτίασ δύναμιν, ἐν δ’ ἄλλοισ ἄλλα καλά, καθ’ ὅτι φίλον ἑκάστοισ λέγεσθαι.

μάλα γε. τοῦτον δὴ τὸν λόγον ἡμᾶσ μή τι μάτην δόξῃσ, ὦ Πρώταρχε, εἰρηκέναι, ἀλλ’ ἔστι τοῖσ μὲν πάλαι ἀποφηναμένοισ ὡσ ἀεὶ τοῦ παντὸσ νοῦσ ἄρχει σύμμαχοσ ἐκείνοισ. ἔστι γὰρ οὖν. τῇ δέ γε ἐμῇ ζητήσει πεπορικὼσ ἀπόκρισιν, ὅτι νοῦσ ἐστὶ γένουσ τῆσ τοῦ πάντων αἰτίου λεχθέντοσ τῶν τεττάρων, ὧν ἦν ἡμῖν ἓν τοῦτο. ἔχεισ γὰρ δήπου νῦν ἡμῶν ἤδη τὴν ἀπόκρισιν.

ἔχω καὶ μάλα ἱκανῶσ· καίτοι με ἀποκρινάμενοσ ἔλαθεσ. ἀνάπαυλα γάρ, ὦ Πρώταρχε, τῆσ σπουδῆσ γίγνεται ἐνίοτε ἡ παιδιά. καλῶσ εἶπεσ. νῦν δήπου, ὦ ἑταῖρε, οὗ μὲν γένουσ ἐστὶ καὶ τίνα ποτὲ δύναμιν κέκτηται, σχεδὸν ἐπιεικῶσ ἡμῖν τὰ νῦν δεδήλωται.

πάνυ μὲν οὖν. καὶ μὴν ἡδονῆσ γε ὡσαύτωσ πάλαι τὸ γένοσ ἐφάνη. καὶ μάλα. μεμνώμεθα δὴ καὶ ταῦτα περὶ ἀμφοῖν, ὅτι νοῦσ μὲν αἰτίασ ἦν συγγενὴσ καὶ τούτου σχεδὸν τοῦ γένουσ, ἡδονὴ δὲ ἄπειρόσ τε αὐτὴ καὶ τοῦ μήτε ἀρχὴν μήτε μέσα μήτε τέλοσ ἐν αὑτῷ ἀφ’ ἑαυτοῦ ἔχοντοσ μηδὲ ἕξοντόσ ποτε γένουσ. μεμνησόμεθα·

πῶσ γὰρ οὔ; δεῖ δὴ τὸ μετὰ τοῦτο, ἐν ᾧ τέ ἐστιν ἑκάτερον αὐτοῖν καὶ διὰ τί πάθοσ γίγνεσθον ὁπόταν γίγνησθον ἰδεῖν ἡμᾶσ. πρῶτον τὴν ἡδονήν· ὥσπερ τὸ γένοσ αὐτῆσ πρότερον ἐβασανίσαμεν, οὕτω καὶ ταῦτα πρότερα. λύπησ δὲ αὖ χωρὶσ τὴν ἡδονὴν οὐκ ἄν ποτε δυναίμεθα ἱκανῶσ βασανίσαι. ἀλλ’ εἰ ταύτῃ χρὴ πορεύεσθαι, ταύτῃ πορευώμεθα. ἆρ’ οὖν σοὶ καθάπερ ἐμοὶ φαίνεται τῆσ γενέσεωσ αὐτῶν πέρι; τὸ ποῖον;

ἐν τῷ κοινῷ μοι γένει ἅμα φαίνεσθον λύπη τε καὶ ἡδονὴ γίγνεσθαι κατὰ φύσιν. κοινὸν δέ γε, ὦ φίλε Σώκρατεσ, ὑπομίμνῃσκε ἡμᾶσ τί ποτε τῶν προειρημένων βούλει δηλοῦν. ἔσται ταῦτ’ εἰσ δύναμιν, ὦ θαυμάσιε. καλῶσ εἶπεσ. κοινὸν τοίνυν ὑπακούωμεν ὃ δὴ τῶν τεττάρων τρίτον ἐλέγομεν. ὃ μετὰ τὸ ἄπειρον καὶ πέρασ ἔλεγεσ, ἐν ᾧ καὶ ὑγίειαν, οἶμαι δὲ καὶ ἁρμονίαν, ἐτίθεσο; κάλλιστ’ εἶπεσ.

τὸν νοῦν δὲ ὅτι μάλιστ’ ἤδη πρόσεχε. λέγε μόνον. λέγω τοίνυν τῆσ ἁρμονίασ μὲν λυομένησ ἡμῖν ἐν τοῖσ ζῴοισ ἅμα λύσιν τῆσ φύσεωσ καὶ γένεσιν ἀλγηδόνων ἐν τῷ τότε γίγνεσθαι χρόνῳ. πάνυ λέγεισ εἰκόσ. πάλιν δὲ ἁρμοττομένησ τε καὶ εἰσ τὴν αὑτῆσ φύσιν ἀπιούσησ ἡδονὴν γίγνεσθαι λεκτέον, εἰ δεῖ δι’ ὀλίγων περὶ μεγίστων ὅτι τάχιστα ῥηθῆναι. οἶμαι μέν σε ὀρθῶσ λέγειν, ὦ Σώκρατεσ, ἐμφανέστερον δὲ ἔτι ταὐτὰ ταῦτα πειρώμεθα λέγειν.

οὐκοῦν τὰ δημόσιά που καὶ περιφανῆ ῥᾷστον συννοεῖν; ποῖα; πείνη μέν που λύσισ καὶ λύπη; ναί. ἐδωδὴ δέ, πλήρωσισ γιγνομένη πάλιν, ἡδονή; ναί. δίψοσ δ’ αὖ φθορὰ καὶ λύπη καὶ λύσισ, ἡ δὲ τοῦ ὑγροῦ πάλιν τὸ ξηρανθὲν πληροῦσα δύναμισ ἡδονή· διάκρισισ δέ γ’ αὖ καὶ διάλυσισ ἡ παρὰ φύσιν, τοῦ πνίγουσ πάθη, λύπη, κατὰ φύσιν δὲ πάλιν ἀπόδοσίσ τε καὶ ψῦξισ ἡδονή.

πάνυ μὲν οὖν. καὶ ῥίγουσ ἡ μὲν παρὰ φύσιν τοῦ ζῴου τῆσ ὑγρότητοσ πῆξισ λύπη· πάλιν δ’ εἰσ ταὐτὸν ἀπιόντων καὶ διακρινομένων ἡ κατὰ φύσιν ὁδὸσ ἡδονή. καὶ ἑνὶ λόγῳ σκόπει εἴ σοι μέτριοσ ὁ λόγοσ ὃσ ἂν φῇ τὸ ἐκ τῆσ ἀπείρου καὶ πέρατοσ κατὰ φύσιν ἔμψυχον γεγονὸσ εἶδοσ, ὅπερ ἔλεγον ἐν τῷ πρόσθεν, ὅταν μὲν τοῦτο φθείρηται, τὴν μὲν φθορὰν λύπην εἶναι, τὴν δ’ εἰσ τὴν αὑτῶν οὐσίαν ὁδόν, ταύτην δὲ αὖ πάλιν τὴν ἀναχώρησιν πάντων ἡδονήν. ἔστω· δοκεῖ γάρ μοι τύπον γέ τινα ἔχειν.

τοῦτο μὲν τοίνυν ἓν εἶδοσ τιθώμεθα λύπησ τε καὶ ἡδονῆσ ἐν τούτοισ τοῖσ πάθεσιν ἑκατέροισ; κείσθω. τίθει τοίνυν αὐτῆσ τῆσ ψυχῆσ κατὰ τὸ τούτων τῶν παθημάτων προσδόκημα τὸ μὲν πρὸ τῶν ἡδέων ἐλπιζόμενον ἡδὺ καὶ θαρραλέον, τὸ δὲ πρὸ τῶν λυπηρῶν φοβερὸν καὶ ἀλγεινόν. ἔστι γὰρ οὖν τοῦθ’ ἡδονῆσ καὶ λύπησ ἕτερον εἶδοσ, τὸ χωρὶσ τοῦ σώματοσ αὐτῆσ τῆσ ψυχῆσ διὰ προσδοκίασ γιγνόμενον. ὀρθῶσ ὑπέλαβεσ.

ἐν γὰρ τούτοισ οἶμαι, κατά γε τὴν ἐμὴν δόξαν, εἰλικρινέσιν τε ἑκατέροισ γιγνομένοισ, ὡσ δοκεῖ, καὶ ἀμείκτοισ λύπησ τε καὶ ἡδονῆσ, ἐμφανὲσ ἔσεσθαι τὸ περὶ τὴν ἡδονήν, πότερον ὅλον ἐστὶ τὸ γένοσ ἀσπαστόν, ἢ τοῦτο μὲν ἑτέρῳ τινὶ τῶν προειρημένων δοτέον ἡμῖν γενῶν, ἡδονῇ δὲ καὶ λύπῃ, καθάπερ θερμῷ καὶ ψυχρῷ καὶ πᾶσι τοῖσ τοιούτοισ, τοτὲ μὲν ἀσπαστέον αὐτά, τοτὲ δὲ οὐκ ἀσπαστέον, ὡσ ἀγαθὰ μὲν οὐκ ὄντα, ἐνίοτε δὲ καὶ ἔνια δεχόμενα τὴν τῶν ἀγαθῶν ἔστιν ὅτε φύσιν. ὀρθότατα λέγεισ, ὅτι ταύτῃ πῃ δεῖ διαπορηθῆναι τὸ νῦν μεταδιωκόμενον.

πρῶτον μὲν τοίνυν τόδε συνίδωμεν· ὡσ εἴπερ ὄντωσ ἔστι τὸ λεγόμενον, διαφθειρομένων μὲν αὐτῶν ἀλγηδών, ἀνασῳζομένων δὲ ἡδονή, τῶν μήτε διαφθειρομένων μήτε ἀνασῳζομένων ἐννοήσωμεν πέρι, τίνα ποτὲ ἕξιν δεῖ τότε ἐν ἑκάστοισ εἶναι τοῖσ ζῴοισ, ὅταν οὕτωσ ἴσχῃ. σφόδρα δὲ προσέχων τὸν νοῦν εἰπέ· ἆρα οὐ πᾶσα ἀνάγκη πᾶν ἐν τῷ τότε χρόνῳ ζῷον μήτε τι λυπεῖσθαι μήτε ἥδεσθαι μήτε μέγα μήτε σμικρόν;

ἀνάγκη μὲν οὖν. οὐκοῦν ἔστι τισ τρίτη ἡμῶν ἡ τοιαύτη διάθεσισ παρά τε τὴν τοῦ χαίροντοσ καὶ παρὰ τὴν τοῦ λυπουμένου; τί μήν;

ἄγε δὴ τοίνυν, ταύτησ προθυμοῦ μεμνῆσθαι. πρὸσ γὰρ τὴν τῆσ ἡδονῆσ κρίσιν οὐ σμικρὸν μεμνῆσθαι ταύτην ἔσθ’ ἡμῖν ἢ μή. βραχὺ δέ τι περὶ αὐτῆσ, εἰ βούλει, διαπεράνωμεν. λέγε ποῖον. τῷ τὸν τοῦ φρονεῖν ἑλομένῳ βίον οἶσθ’ ὡσ τοῦτον τὸν τρόπον οὐδὲν ἀποκωλύει ζῆν. τὸν τοῦ μὴ χαίρειν μηδὲ λυπεῖσθαι λέγεισ;

ἐρρήθη γάρ που τότε ἐν τῇ παραβολῇ τῶν βίων μηδὲν δεῖν μήτε μέγα μήτε σμικρὸν χαίρειν τῷ τὸν τοῦ νοεῖν καὶ φρονεῖν βίον ἑλομένῳ. καὶ μάλα οὕτωσ ἐρρήθη. οὐκοῦν οὕτωσ ἂν ἐκείνῳ γε ὑπάρχοι· καὶ ἴσωσ οὐδὲν ἄτοπον εἰ πάντων τῶν βίων ἐστὶ θειότατοσ. οὔκουν εἰκόσ γε οὔτε χαίρειν θεοὺσ οὔτε τὸ ἐναντίον. πάνυ μὲν οὖν οὐκ εἰκόσ· ἄσχημον γοῦν αὐτῶν ἑκάτερον γιγνόμενόν ἐστιν. ἀλλὰ δὴ τοῦτο μὲν ἔτι καὶ εἰσ αὖθισ ἐπισκεψόμεθα, ἐὰν πρὸσ λόγον τι ᾖ, καὶ τῷ νῷ πρὸσ τὰ δευτερεῖα, ἐὰν μὴ πρὸσ τὰ πρωτεῖα δυνώμεθα προσθεῖναι, προσθήσομεν. ὀρθότατα λέγεισ.

καὶ μὴν τό γε ἕτερον εἶδοσ τῶν ἡδονῶν, ὃ τῆσ ψυχῆσ αὐτῆσ ἔφαμεν εἶναι, διὰ μνήμησ πᾶν ἐστι γεγονόσ. πῶσ; μνήμην, ὡσ ἐοίκεν, ὅτι ποτ’ ἔστιν πρότερον ἀναληπτέον, καὶ κινδυνεύει πάλιν ἔτι πρότερον αἴσθησιν μνήμησ, εἰ μέλλει τὰ περὶ ταῦθ’ ἡμῖν κατὰ τρόπον φανερά πῃ γενήσεσθαι. πῶσ φῄσ;

θὲσ τῶν περὶ τὸ σῶμα ἡμῶν ἑκάστοτε παθημάτων τὰ μὲν ἐν τῷ σώματι κατασβεννύμενα πρὶν ἐπὶ τὴν ψυχὴν διεξελθεῖν ἀπαθῆ ἐκείνην ἐάσαντα, τὰ δὲ δι’ ἀμφοῖν ἰόντα καί τινα ὥσπερ σεισμὸν ἐντιθέντα ἴδιόν τε καὶ κοινὸν ἑκατέρῳ. κείσθω. τὰ μὲν δὴ μὴ δι’ ἀμφοῖν ἰόντα ἐὰν τὴν ψυχὴν ἡμῶν φῶμεν λανθάνειν, τὰ δὲ δι’ ἀμφοῖν μὴ λανθάνειν, ἆρ’ ὀρθότατα ἐροῦμεν; πῶσ γὰρ οὔ;

τὸ τοίνυν λεληθέναι μηδαμῶσ ὑπολάβῃσ ὡσ λέγω λήθησ ἐνταῦθά που γένεσιν· ἔστι γὰρ λήθη μνήμησ ἔξοδοσ, ἡ δ’ ἐν τῷ λεγομένῳ νῦν οὔπω γέγονε. τοῦ δὴ μήτε ὄντοσ μήτε γεγονότοσ πω γίγνεσθαι φάναι τινὰ ἀποβολὴν ἄτοπον. ἦ γάρ; τί μήν; τὰ τοίνυν ὀνόματα μετάβαλε μόνον. πῶσ; ἀντὶ μὲν τοῦ λεληθέναι τὴν ψυχήν, ὅταν ἀπαθὴσ αὕτη γίγνηται τῶν σεισμῶν τῶν τοῦ σώματοσ, ἣν νῦν λήθην καλεῖσ ἀναισθησίαν ἐπονόμασον. ἔμαθον.

τὸ δ’ ἐν ἑνὶ πάθει τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα κοινῇ γιγνόμενον κοινῇ καὶ κινεῖσθαι, ταύτην δ’ αὖ τὴν κίνησιν ὀνομάζων αἴσθησιν οὐκ ἀπὸ τρόπου φθέγγοι’ ἄν. ἀληθέστατα λέγεισ. οὐκοῦν ἤδη μανθάνομεν ὃ βουλόμεθα καλεῖν τὴν αἴσθησιν; τί μήν; σωτηρίαν τοίνυν αἰσθήσεωσ τὴν μνήμην λέγων ὀρθῶσ ἄν τισ λέγοι κατά γε τὴν ἐμὴν δόξαν. ὀρθῶσ γὰρ οὖν.

μνήμησ δὲ ἀνάμνησιν ἆρ’ οὐ διαφέρουσαν λέγομεν; ἴσωσ. ἆρ’ οὖν οὐ τόδε; τὸ ποῖον; ὅταν ἃ μετὰ τοῦ σώματοσ ἔπασχέν ποθ’ ἡ ψυχή, ταῦτ’ ἄνευ τοῦ σώματοσ αὐτὴ ἐν ἑαυτῇ ὅτι μάλιστα ἀναλαμβάνῃ, τότε ἀναμιμνῄσκεσθαί που λέγομεν. ἦ γάρ; πάνυ μὲν οὖν. καὶ μὴν καὶ ὅταν ἀπολέσασα μνήμην εἴτ’ αἰσθήσεωσ εἴτ’ αὖ μαθήματοσ αὖθισ ταύτην ἀναπολήσῃ πάλιν αὐτὴ ἐν ἑαυτῇ, καὶ ταῦτα σύμπαντα ἀναμνήσεισ καὶ μνήμασ που λέγομεν. ὀρθῶσ λέγεισ.

οὗ δὴ χάριν ἅπαντ’ εἴρηται ταῦτ’, ἔστι τόδε. τὸ ποῖον; ἵνα πῃ τὴν ψυχῆσ ἡδονὴν χωρὶσ σώματοσ ὅτι μάλιστα καὶ ἐναργέστατα λάβοιμεν, καὶ ἅμα ἐπιθυμίαν· διὰ γὰρ τούτων πωσ ταῦτα ἀμφότερα ἐοίκεν δηλοῦσθαι. λέγωμεν τοίνυν, ὦ Σώκρατεσ, ἤδη τὸ μετὰ ταῦτα. πολλά γε περὶ γένεσιν ἡδονῆσ καὶ πᾶσαν τὴν μορφὴν αὐτῆσ ἀναγκαῖον, ὡσ ἐοίκε, λέγοντασ σκοπεῖν. καὶ γὰρ νῦν πρότερον ἔτι φαίνεται ληπτέον ἐπιθυμίαν εἶναι τί ποτ’ ἔστι καὶ ποῦ γίγνεται. σκοπῶμεν τοίνυν·

οὐδὲν γὰρ ἀπολοῦμεν. ἀπολοῦμεν μὲν οὖν καὶ ταῦτά γε, ὦ Πρώταρχε· εὑρόντεσ ὃ νῦν ζητοῦμεν, ἀπολοῦμεν τὴν περὶ αὐτὰ ταῦτα ἀπορίαν. ὀρθῶσ ἠμύνω· τὸ δ’ ἐφεξῆσ τούτοισ πειρώμεθα λέγειν. οὐκοῦν νυνδὴ πείνην τε καὶ δίψοσ καὶ πολλὰ ἕτερα τοιαῦτα ἔφαμεν εἶναί τινασ ἐπιθυμίασ; σφόδρα γε.

πρὸσ τί ποτε ἄρα ταὐτὸν βλέψαντεσ οὕτω πολὺ διαφέροντα ταῦθ’ ἑνὶ προσαγορεύομεν ὀνόματι; μὰ Δί’ οὐ ῥᾴδιον ἴσωσ εἰπεῖν, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλ’ ὅμωσ λεκτέον. ἐκεῖθεν δὴ ἐκ τῶν αὐτῶν πάλιν ἀναλάβωμεν. πόθεν δή; διψῇ γέ που λέγομεν ἑκάστοτέ τι; πῶσ δ’ οὔ; τοῦτο δέ γ’ ἐστὶ κενοῦται; τί μήν; ἆρ’ οὖν τὸ δίψοσ ἐστὶν ἐπιθυμία; ναί, πώματόσ γε. πώματοσ, ἢ πληρώσεωσ πώματοσ;

οἶμαι μὲν πληρώσεωσ. ὁ κενούμενοσ ἡμῶν ἄρα, ὡσ ἐοίκεν, ἐπιθυμεῖ τῶν ἐναντίων ἢ πάσχει· κενούμενοσ γὰρ ἐρᾷ πληροῦσθαι. σαφέστατά γε. τί οὖν; ὁ τὸ πρῶτον κενούμενοσ ἔστιν ὁπόθεν εἴτ’ αἰσθήσει πληρώσεωσ ἐφάπτοιτ’ ἂν εἴτε μνήμῃ, τούτου ὃ μήτ’ ἐν τῷ νῦν χρόνῳ πάσχει μήτ’ ἐν τῷ πρόσθεν πώποτε ἔπαθεν; καὶ πῶσ; ἀλλὰ μὴν ὅ γε ἐπιθυμῶν τινὸσ ἐπιθυμεῖ, φαμέν.

πῶσ γὰρ οὔ; οὐκ ἄρα ὅ γε πάσχει, τούτου ἐπιθυμεῖ. διψῇ γάρ, τοῦτο δὲ κένωσισ· ὁ δ’ ἐπιθυμεῖ πληρώσεωσ. ναί. πληρώσεώσ γ’ ἄρα πῄ τι τῶν τοῦ διψῶντοσ ἂν ἐφάπτοιτο. ἀναγκαῖον. τὸ μὲν δὴ σῶμα ἀδύνατον· κενοῦται γάρ που. ναί. τὴν ψυχὴν ἄρα τῆσ πληρώσεωσ ἐφάπτεσθαι λοιπόν, τῇ μνήμῃ δῆλον ὅτι· τῷ γὰρ ἂν ἔτ’ ἄλλῳ ἐφάψαιτο;

πάνυ γε. σχεδὸν οὐδενί. μανθάνομεν οὖν ὃ συμβέβηχ’ ἡμῖν ἐκ τούτων τῶν λόγων; τὸ ποῖον; σώματοσ ἐπιθυμίαν οὔ φησιν ἡμῖν οὗτοσ ὁ λόγοσ γίγνεσθαι. πῶσ; ὅτι τοῖσ ἐκείνου παθήμασιν ἐναντίαν ἀεὶ παντὸσ ζῴου μηνύει τὴν ἐπιχείρησιν. καὶ μάλα. ἡ δ’ ὁρμή γε ἐπὶ τοὐναντίον ἄγουσα ἢ τὰ παθήματα δηλοῖ που μνήμην οὖσαν τῶν τοῖσ παθήμασιν ἐναντίων. τὴν ἄρα ἐπάγουσαν ἐπὶ τὰ ἐπιθυμούμενα ἀποδείξασ μνήμην ὁ λόγοσ ψυχῆσ σύμπασαν τήν τε ὁρμὴν καὶ ἐπιθυμίαν καὶ τὴν ἀρχὴν τοῦ ζῴου παντὸσ ἀπέφηνεν.

ὀρθότατα. διψῆν ἄρα ἡμῶν τὸ σῶμα ἢ πεινῆν ἤ τι τῶν τοιούτων πάσχειν οὐδαμῇ ὁ λόγοσ αἱρεῖ. ἀληθέστατα. ἔτι δὴ καὶ τόδε περὶ ταὐτὰ ταῦτα κατανοήσωμεν. βίου γὰρ εἶδόσ τί μοι φαίνεται βούλεσθαι δηλοῦν ὁ λόγοσ ἡμῖν ἐν τούτοισ αὐτοῖσ. ἐν τίσι καὶ ποίου πέρι βίου φράζεισ;

ἐν τῷ πληροῦσθαι καὶ κενοῦσθαι καὶ πᾶσιν ὅσα περὶ σωτηρίαν τέ ἐστι τῶν ζῴων καὶ τὴν φθοράν, καὶ εἴ τισ τούτων ἐν ἑκατέρῳ γιγνόμενοσ ἡμῶν ἀλγεῖ, τοτὲ δὲ χαίρει κατὰ τὰσ μεταβολάσ. ἔστι ταῦτα. τί δ’ ὅταν ἐν μέσῳ τούτων γίγνηται; πῶσ ἐν μέσῳ; διὰ μὲν τὸ πάθοσ ἀλγῇ, μεμνῆται δὲ τῶν ἡδέων <ὧν> γενομένων παύοιτ’ ἂν τῆσ ἀλγηδόνοσ, πληρῶται δὲ μήπω· τί τότε; φῶμεν ἢ μὴ φῶμεν αὐτὸν ἐν μέσῳ τῶν παθημάτων εἶναι;

φῶμεν μὲν οὖν. πότερον ἀλγοῦνθ’ ὅλωσ ἢ χαίροντα; μὰ Δί’, ἀλλὰ διπλῇ τινὶ λύπῃ λυπούμενον, κατὰ μὲν τὸ σῶμα ἐν τῷ παθήματι, κατὰ δὲ τὴν ψυχὴν προσδοκίασ τινὶ πόθῳ. πῶσ, ὦ Πρώταρχε, τὸ διπλοῦν τῆσ λύπησ εἶπεσ; ἆρ’ οὐκ ἔστι μὲν ὅτε τισ ἡμῶν κενούμενοσ ἐν ἐλπίδι φανερᾷ τοῦ πληρωθήσεσθαι καθέστηκε, τοτὲ δὲ τοὐναντίον ἀνελπίστωσ ἔχει; καὶ μάλα γε.

μῶν οὖν οὐχὶ ἐλπίζων μὲν πληρωθήσεσθαι τῷ μεμνῆσθαι δοκεῖ σοι χαίρειν, ἅμα δὲ κενούμενοσ ἐν τούτοισ τοῖσ χρόνοισ ἀλγεῖν; ἀνάγκη. τότε ἄρ’ ἄνθρωποσ καὶ τἆλλα ζῷα λυπεῖταί τε ἅμα καὶ χαίρει. κινδυνεύει. τί δ’ ὅταν ἀνελπίστωσ ἔχῃ κενούμενοσ τεύξεσθαι πληρώσεωσ; ἆρ’ οὐ τότε τὸ διπλοῦν γίγνοιτ’ ἂν περὶ τὰσ λύπασ πάθοσ, ὃ σὺ νυνδὴ κατιδὼν ᾠήθησ ἁπλῶσ εἶναι διπλοῦν; ἀληθέστατα, ὦ Σώκρατεσ.

ταύτῃ δὴ τῇ σκέψει τούτων τῶν παθημάτων τόδε χρησώμεθα. τὸ ποῖον; πότερον ἀληθεῖσ ταύτασ τὰσ λύπασ τε καὶ ἡδονὰσ ἢ ψευδεῖσ εἶναι λέξομεν; ἢ τὰσ μέν τινασ ἀληθεῖσ, τὰσ δ’ οὔ; πῶσ δ’, ὦ Σώκρατεσ, ἂν εἰε͂ν ψευδεῖσ ἡδοναὶ ἢ λῦπαι; πῶσ δέ, ὦ Πρώταρχε, φόβοι ἂν ἀληθεῖσ ἢ ψευδεῖσ, ἢ προσδοκίαι ἀληθεῖσ ἢ μή, ἢ δόξαι ἀληθεῖσ ἢ ψευδεῖσ; δόξασ μὲν ἔγωγ’ ἄν που συγχωροίην, τὰ δ’ ἕτερα ταῦτ’ οὐκ ἄν.

πῶσ φῄσ; λόγον μέντοι τινὰ κινδυνεύομεν οὐ πάνυ σμικρὸν ἐπεγείρειν. ἀληθῆ λέγεισ. ἀλλ’ εἰ πρὸσ τὰ παρεληλυθότα, ὦ παῖ ’κείνου τἀνδρόσ, προσήκοντα, τοῦτο σκεπτέον. ἴσωσ τοῦτό γε. χαίρειν τοίνυν δεῖ λέγειν τοῖσ ἄλλοισ μήκεσιν ἢ καὶ ὁτῳοῦν τῶν παρὰ τὸ προσῆκον λεγομένων. ὀρθῶσ. λέγε δή μοι·

σκεπτέον, ὥσ γ’ ἐγὼ φαίην ἄν. θαῦμα γάρ μέ γε ἔχει διὰ τέλουσ ἀεὶ περὶ τὰ αὐτὰ ἃ νυνδὴ προυθέμεθα ἀπορήματα. πῶσ δὴ φῄσ; ψευδεῖσ, αἱ δ’ ἀληθεῖσ οὐκ εἰσὶν ἡδοναί; πῶσ γὰρ ἄν; οὔτε δὴ ὄναρ οὔθ’ ὕπαρ, ὡσ φῄσ, ἐστιν οὔτ’ ἐν μανίαισ οὔτ’ ἐν παραφροσύναισ οὐδεὶσ ἔσθ’ ὅστισ ποτὲ δοκεῖ μὲν χαίρειν, χαίρει δὲ οὐδαμῶσ, οὐδ’ αὖ δοκεῖ μὲν λυπεῖσθαι, λυπεῖται δ’ οὔ. πάνθ’ οὕτω ταῦτα, ὦ Σώκρατεσ, ἔχειν πάντεσ ὑπειλήφαμεν. ἆρ’ οὖν ὀρθῶσ; ἢ σκεπτέον εἴτ’ ὀρθῶσ εἴτε μὴ ταῦτα λέγεται; διορισώμεθα δὴ σαφέστερον ἔτι τὸ νυνδὴ λεγόμενον ἡδονῆσ τε πέρι καὶ δόξησ.

οὐκοῦν τὸ δοξάζον, ἄντε ὀρθῶσ ἄντε μὴ ὀρθῶσ δοξάζῃ, τό γε δοξάζειν ὄντωσ οὐδέποτε ἀπόλλυσιν. ἔστιν γάρ πού τι δοξάζειν ἡμῖν; ναί. καὶ ἥδεσθαι; ναί. καὶ μὴν καὶ τὸ δοξαζόμενόν ἐστί τι; πῶσ δ’ οὔ; καὶ τό γε ᾧ τὸ ἡδόμενον ἥδεται; καὶ πάνυ γε. πῶσ γὰρ ἄν;

οὐκοῦν καὶ τὸ ἡδόμενον, ἄντε ὀρθῶσ ἄντε μὴ ὀρθῶσ ἥδηται, τό γε ὄντωσ ἥδεσθαι δῆλον ὡσ οὐδέποτ’ ἀπολεῖ. ναί, καὶ τοῦθ’ οὕτωσ ἔχει. ὅτῳ ποτὲ οὖν δὴ τρόπῳ δόξα ψευδήσ τε καὶ ἀληθὴσ ἡμῖν φιλεῖ γίγνεσθαι, τὸ δὲ τῆσ ἡδονῆσ μόνον ἀληθέσ, δοξάζειν δ’ ὄντωσ καὶ χαίρειν ἀμφότερα ὁμοίωσ εἴληχεν <σκεπτέον>. σκεπτέον. ἆρ’ ὅτι δόξῃ μὲν ἐπιγίγνεσθον ψεῦδόσ τε καὶ ἀληθέσ, καὶ ἐγένετο οὐ μόνον δόξα διὰ ταῦτα ἀλλὰ καὶ ποιά τισ ἑκατέρα, σκεπτέον φῂσ τοῦτ’ εἶναι; ναί.

πρὸσ δέ γε τούτοισ, εἰ καὶ τὸ παράπαν ἡμῖν τὰ μέν ἐστι ποί’ ἄττα, ἡδονὴ δὲ καὶ λύπη μόνον ἅπερ ἐστί, ποιώ τινε δὲ οὐ γίγνεσθον, καὶ ταῦθ’ ἡμῖν διομολογητέον. δῆλον. ἀλλ’ οὐδὲν τοῦτό γε χαλεπὸν ἰδεῖν, ὅτι καὶ ποιώ τινε· πάλαι γὰρ εἴπομεν ὅτι μεγάλαι τε καὶ σμικραὶ καὶ σφόδρα ἑκάτεραι γίγνονται, λῦπαί τε καὶ ἡδοναί. παντάπασι μὲν οὖν.

ἂν δέ γε πονηρία τούτων, ὦ Πρώταρχε, προσγίγνηταί τινι, πονηρὰν μὲν φήσομεν οὕτω γίγνεσθαι δόξαν, πονηρὰν δὲ καὶ ἡδονήν; ἀλλὰ τί μήν, ὦ Σώκρατεσ; τί δ’, ἂν ὀρθότησ ἢ τοὐναντίον ὀρθότητι τινὶ τούτων προσγίγνηται; μῶν οὐκ ὀρθὴν μὲν δόξαν ἐροῦμεν, ἂν ὀρθότητα ἴσχῃ, ταὐτὸν δὲ ἡδονήν; ἀναγκαῖον. ἂν δέ γε ἁμαρτανόμενον τὸ δοξαζόμενον ᾖ, τὴν δόξαν τότε ἁμαρτάνουσάν γε οὐκ ὀρθὴν ὁμολογητέον οὐδ’ ὀρθῶσ δοξάζουσαν;

πῶσ γὰρ ἄν; τί δ’, ἂν αὖ λύπην ἤ τινα ἡδονὴν περὶ τὸ ἐφ’ ᾧ λυπεῖται ἢ τοὐναντίον ἁμαρτάνουσαν ἐφορῶμεν, ὀρθὴν ἢ χρηστὴν ἤ τι τῶν καλῶν ὀνομάτων αὐτῇ προσθήσομεν; ἀλλ’ οὐχ οἱο͂́ν τε, εἴπερ ἁμαρτήσεταί γε ἡδονή. καὶ μὴν ἐοίκέν γε ἡδονὴ πολλάκισ οὐ μετὰ δόξησ ὀρθῆσ ἀλλὰ μετὰ ψεύδουσ ἡμῖν γίγνεσθαι. πῶσ γὰρ οὔ; καὶ τὴν μὲν δόξαν γε, ὦ Σώκρατεσ, ἐν τῷ τοιούτῳ καὶ τότε λέγομεν ψευδῆ, τὴν δ’ ἡδονὴν αὐτὴν οὐδεὶσ ἄν ποτε προσείποι ψευδῆ. ἀλλὰ προθύμωσ ἀμύνεισ τῷ τῆσ ἡδονῆσ, ὦ Πρώταρχε, λόγῳ τὰ νῦν. οὐδέν γε, ἀλλ’ ἅπερ ἀκούω λέγω. διαφέρει δ’ ἡμῖν οὐδέν, ὦ ἑταῖρε, ἡ μετὰ δόξησ τε ὀρθῆσ καὶ μετ’ ἐπιστήμησ ἡδονὴ τῆσ μετὰ τοῦ ψεύδουσ καὶ ἀγνοίασ πολλάκισ ἑκάστοισ ἡμῶν ἐγγιγνομένησ;

εἰκὸσ γοῦν μὴ σμικρὸν διαφέρειν.

οὐκοῦν ἐκ μνήμησ τε καὶ αἰσθήσεωσ δόξα ἡμῖν καὶ τὸ διαδοξάζειν ἐγχειρεῖν γίγνεθ’ ἑκάστοτε; τῆσ δὴ διαφορᾶσ αὐτοῖν ἐπὶ θεωρίαν ἔλθωμεν. ἄγ’ ὅπῃ σοι φαίνεται. τῇδε δὴ ἄγω. πῇ; δόξα, φαμέν, ἡμῖν ἔστι μὲν ψευδήσ, ἔστι δὲ καὶ ἀληθήσ; ἔστιν. ἕπεται μὴν ταύταισ, ὃ νυνδὴ ἐλέγομεν, ἡδονὴ καὶ λύπη πολλάκισ, ἀληθεῖ καὶ ψευδεῖ δόξῃ λέγω. πάνυ γε. καὶ μάλα.

ἆρ’ οὖν ἡμᾶσ ὧδε περὶ ταῦτα ἀναγκαῖον ἡγούμεθ’ ἴσχειν; πῶσ; πολλάκισ ἰδόντι τινὶ πόρρωθεν μὴ πάνυ σαφῶσ τὰ καθορώμενα συμβαίνειν βούλεσθαι κρίνειν φαίησ ἂν ταῦθ’ ἅπερ ὁρᾷ; φαίην ἄν. οὐκοῦν τὸ μετὰ τοῦτο αὐτὸσ αὑτὸν οὗτοσ ἀνέροιτ’ ἂν ὧδε; πῶσ; τί ποτ’ ἄρ’ ἔστι τὸ παρὰ τὴν πέτραν τοῦθ’ ἑστάναι φανταζόμενον ὑπό τινι δένδρῳ; ταῦτ’ εἰπεῖν ἄν τισ πρὸσ ἑαυτὸν δοκεῖ σοι, τοιαῦτ’ ἄττα κατιδὼν φαντασθέντα αὑτῷ ποτε;

τί μήν; ἆρ’ οὖν μετὰ ταῦτα ὁ τοιοῦτοσ ὡσ ἀποκρινόμενοσ ἂν πρὸσ αὑτὸν εἴποι τοῦτο, ὡσ ἔστιν ἄνθρωποσ, ἐπιτυχῶσ εἰπών; καὶ πάνυ γε. καὶ παρενεχθείσ γ’ αὖ τάχ’ ἂν ὡσ ἔστι τινῶν ποιμένων ἔργον τὸ καθορώμενον ἄγαλμα προσείποι. μάλα γε. κἂν μέν τίσ γ’ αὐτῷ παρῇ, τά τε πρὸσ αὑτὸν ῥηθέντα ἐντείνασ εἰσ φωνὴν πρὸσ τὸν παρόντα αὐτὰ ταῦτ’ ἂν πάλιν φθέγξαιτο, καὶ λόγοσ δὴ γέγονεν οὕτωσ ὃ τότε δόξαν ἐκαλοῦμεν;

τί μήν; ἂν δ’ ἄρα μόνοσ ᾖ τοῦτο ταὐτὸν πρὸσ αὑτὸν διανοούμενοσ, ἐνίοτε καὶ πλείω χρόνον ἔχων ἐν αὑτῷ πορεύεται. πάνυ μὲν οὖν. τί οὖν; ἆρα σοὶ φαίνεται τὸ περὶ τούτων ὅπερ ἐμοί; τὸ ποῖον; δοκεῖ μοι τότε ἡμῶν ἡ ψυχὴ βιβλίῳ τινὶ προσεοικέναι. πῶσ; ἡ μνήμη ταῖσ αἰσθήσεσι συμπίπτουσα εἰσ ταὐτὸν κἀκεῖνα ἃ περὶ ταῦτ’ ἐστὶ τὰ παθήματα φαίνονταί μοι σχεδὸν οἱο͂ν γράφειν ἡμῶν ἐν ταῖσ ψυχαῖσ τότε λόγουσ·

καὶ ὅταν μὲν ἀληθῆ γράφῃ τοῦτο τὸ πάθημα, δόξα τε ἀληθὴσ καὶ λόγοι ἀπ’ αὐτοῦ συμβαίνουσιν ἀληθεῖσ ἐν ἡμῖν γιγνόμενοι· ψευδῆ δ’ ὅταν ὁ τοιοῦτοσ παρ’ ἡμῖν γραμματεὺσ γράψῃ, τἀναντία τοῖσ ἀληθέσιν ἀπέβη. πάνυ μὲν οὖν δοκεῖ μοι, καὶ ἀποδέχομαι τὰ ῥηθέντα οὕτωσ.

ἀποδέχου δὴ καὶ ἕτερον δημιουργὸν ἡμῶν ἐν ταῖσ ψυχαῖσ ἐν τῷ τότε χρόνῳ γιγνόμενον. τίνα; ζωγράφον, ὃσ μετὰ τὸν γραμματιστὴν τῶν λεγομένων εἰκόνασ ἐν τῇ ψυχῇ τούτων γράφει. πῶσ δὴ τοῦτον αὖ καὶ πότε λέγομεν; ὅταν ἀπ’ ὄψεωσ ἤ τινοσ ἄλλησ αἰσθήσεωσ τὰ τότε δοξαζόμενα καὶ λεγόμενα ἀπαγαγών τισ τὰσ τῶν δοξασθέντων καὶ λεχθέντων εἰκόνασ ἐν αὑτῷ ὁρᾷ πωσ. ἢ τοῦτο οὐκ ἔστι γιγνόμενον παρ’ ἡμῖν;

σφόδρα μὲν οὖν. οὐκοῦν αἱ μὲν τῶν ἀληθῶν δοξῶν καὶ λόγων εἰκόνεσ ἀληθεῖσ, αἱ δὲ τῶν ψευδῶν ψευδεῖσ; παντάπασιν. εἰ δὴ ταῦτ’ ὀρθῶσ εἰρήκαμεν, ἔτι καὶ τόδε ἐπὶ τούτοισ σκεψώμεθα. τὸ ποῖον; εἰ περὶ μὲν τῶν ὄντων καὶ τῶν γεγονότων ταῦτα ἡμῖν οὕτω πάσχειν ἀναγκαῖον, περὶ δὲ τῶν μελλόντων οὔ; περὶ ἁπάντων μὲν οὖν τῶν χρόνων ὡσαύτωσ. οὐκοῦν αἵ γε διὰ τῆσ ψυχῆσ αὐτῆσ ἡδοναὶ καὶ λῦπαι ἐλέχθησαν ἐν τοῖσ πρόσθεν ὡσ πρὸ τῶν διὰ τοῦ σώματοσ ἡδονῶν καὶ λυπῶν προγίγνοιντ’ ἄν, ὥσθ’ ἡμῖν συμβαίνει τὸ προχαίρειν τε καὶ προλυπεῖσθαι περὶ τὸν μέλλοντα χρόνον εἶναι γιγνόμενον;

ἀληθέστατα. πότερον οὖν τὰ γράμματά τε καὶ ζωγραφήματα, ἃ σμικρῷ πρότερον ἐτίθεμεν ἐν ἡμῖν γίγνεσθαι, περὶ μὲν τὸν γεγονότα καὶ τὸν παρόντα χρόνον ἐστίν, περὶ δὲ τὸν μέλλοντα οὐκ ἔστιν; σφόδρα γε.

ἆρα σφόδρα λέγεισ, ὅτι πάντ’ ἐστὶ ταῦτα ἐλπίδεσ εἰσ τὸν ἔπειτα χρόνον οὖσαι, ἡμεῖσ δ’ αὖ διὰ παντὸσ τοῦ βίου ἀεὶ γέμομεν ἐλπίδων; παντάπασι μὲν οὖν. ἄγε δή, πρὸσ τοῖσ νῦν εἰρημένοισ καὶ τόδε ἀπόκριναι. τὸ ποῖον; δίκαιοσ ἀνὴρ καὶ εὐσεβὴσ καὶ ἀγαθὸσ πάντωσ ἆρ’ οὐ θεοφιλήσ ἐστιν; τί μήν; τί δέ; ἄδικόσ τε καὶ παντάπασι κακὸσ ἆρ’ οὐ τοὐναντίον ἐκείνῳ; πῶσ δ’ οὔ;

πολλῶν μὴν ἐλπίδων, ὡσ ἐλέγομεν ἄρτι, πᾶσ ἄνθρωποσ γέμει; τί δ’ οὔ; λόγοι μήν εἰσιν ἐν ἑκάστοισ ἡμῶν, ἃσ ἐλπίδασ ὀνομάζομεν; ναί. καὶ δὴ καὶ τὰ φαντάσματα ἐζωγραφημένα· καί τισ ὁρᾷ πολλάκισ ἑαυτῷ χρυσὸν γιγνόμενον ἄφθονον καὶ ἐπ’ αὐτῷ πολλὰσ ἡδονάσ· καὶ δὴ καὶ ἐνεζωγραφημένον αὐτὸν ἐφ’ αὑτῷ χαίροντα σφόδρα καθορᾷ. τί δ’ οὔ;

τούτων οὖν πότερα φῶμεν τοῖσ μὲν ἀγαθοῖσ ὡσ τὸ πολὺ τὰ γεγραμμένα παρατίθεσθαι ἀληθῆ διὰ τὸ θεοφιλεῖσ εἶναι, τοῖσ δὲ κακοῖσ ὡσ αὖ <τὸ> πολὺ τοὐναντίον, ἢ μὴ φῶμεν; καὶ μάλα φατέον. οὐκοῦν καὶ τοῖσ κακοῖσ ἡδοναί γε οὐδὲν ἧττον πάρεισιν ἐζωγραφημέναι, ψευδεῖσ δὲ αὗταί που. τί μήν; ψευδέσιν ἄρα ἡδοναῖσ τὰ πολλὰ οἱ πονηροὶ χαίρουσιν, οἱ δ’ ἀγαθοὶ τῶν ἀνθρώπων ἀληθέσιν.

ἀναγκαιότατα λέγεισ. εἰσὶν δὴ κατὰ τοὺσ νῦν λόγουσ ψευδεῖσ ἐν ταῖσ τῶν ἀνθρώπων ψυχαῖσ ἡδοναί, μεμιμημέναι μέντοι τὰσ ἀληθεῖσ ἐπὶ τὰ γελοιότερα, καὶ λῦπαι δὲ ὡσαύτωσ. εἰσίν. οὐκοῦν ἦν δοξάζειν μὲν ὄντωσ ἀεὶ τῷ τὸ παράπαν δοξάζοντι, μὴ ἐπ’ οὖσι δὲ μηδ’ ἐπὶ γεγονόσι μηδὲ ἐπ’ ἐσομένοισ ἐνίοτε. πάνυ γε. καὶ ταῦτά γε ἦν οἶμαι τὰ ἀπεργαζόμενα δόξαν ψευδῆ τότε καὶ τὸ ψευδῶσ δοξάζειν.

ἦ γάρ; ναί. τί οὖν; οὐκ ἀνταποδοτέον ταῖσ λύπαισ τε καὶ ἡδοναῖσ τὴν τούτων ἀντίστροφον ἕξιν ἐν ἐκείνοισ; πῶσ; ὡσ ἦν μὲν χαίρειν ὄντωσ ἀεὶ τῷ τὸ παράπαν ὁπωσοῦν καὶ εἰκῇ χαίροντι, μὴ μέντοι ἐπὶ τοῖσ οὖσι μηδ’ ἐπὶ τοῖσ γεγονόσιν ἐνίοτε, πολλάκισ δὲ καὶ ἴσωσ πλειστάκισ ἐπὶ τοῖσ μηδὲ μέλλουσί ποτε γενήσεσθαι. καὶ ταῦθ’ οὕτωσ ἀναγκαῖον, ὦ Σώκρατεσ, ἔχειν.

οὐκοῦν ὁ αὐτὸσ λόγοσ ἂν εἰή περὶ φόβων τε καὶ θυμῶν καὶ πάντων τῶν τοιούτων, ὡσ ἔστι καὶ ψευδῆ πάντα τὰ τοιαῦτα ἐνίοτε; πάνυ μὲν οὖν. τί δέ; πονηρὰσ δόξασ καὶ χρηστὰσ ἄλλωσ ἢ ψευδεῖσ γιγνομένασ ἔχομεν εἰπεῖν; οὐκ ἄλλωσ. οὐδ’ ἡδονάσ γ’ οἶμαι κατανοοῦμεν ὡσ ἄλλον τινὰ τρόπον εἰσὶν πονηραὶ πλὴν τῷ ψευδεῖσ εἶναι. πάνυ μὲν οὖν τοὐναντίον, ὦ Σώκρατεσ, εἴρηκασ.

σχεδὸν γὰρ τῷ ψεύδει μὲν οὐ πάνυ πονηρὰσ ἄν τισ λύπασ τε καὶ ἡδονὰσ θείη, μεγάλῃ δὲ ἄλλῃ καὶ πολλῇ συμπιπτούσασ πονηρίᾳ. τὰσ μὲν τοίνυν πονηρὰσ ἡδονὰσ καὶ διὰ πονηρίαν οὔσασ τοιαύτασ ὀλίγον ὕστερον ἐροῦμεν, ἂν ἔτι δοκῇ νῷν· τὰσ δὲ ψευδεῖσ κατ’ ἄλλον τρόπον ἐν ἡμῖν πολλὰσ καὶ πολλάκισ ἐνούσασ τε καὶ ἐγγιγνομένασ λεκτέον. τούτῳ γὰρ ἴσωσ χρησόμεθα πρὸσ τὰσ κρίσεισ.

πῶσ γὰρ οὔκ; εἴπερ γε εἰσίν. ἀλλ’, ὦ Πρώταρχε, εἰσὶν κατά γε τὴν ἐμήν. τοῦτο δὲ τὸ δόγμα ἑώσ ἂν κέηται παρ’ ἡμῖν, ἀδύνατον ἀνέλεγκτον δήπου γίγνεσθαι. καλῶσ. περιιστώμεθα δὴ καθάπερ ἀθληταὶ πρὸσ τοῦτον αὖ τὸν λόγον. ἰώμεν. ἀλλὰ μὴν εἴπομεν, εἴπερ μεμνήμεθα, ὀλίγον ἐν τοῖσ πρόσθεν, ὡσ ὅταν αἱ λεγόμεναι ἐπιθυμίαι ἐν ἡμῖν ὦσι, δίχα ἄρα τότε τὸ σῶμα καὶ χωρὶσ τῆσ ψυχῆσ τοῖσ παθήμασι διείληπται. μεμνήμεθα καὶ προερρήθη ταῦτα.

οὐκοῦν τὸ μὲν ἐπιθυμοῦν ἦν ἡ ψυχὴ τῶν τοῦ σώματοσ ἐναντίων ἕξεων, τὸ δὲ τὴν ἀλγηδόνα ἤ τινα διὰ πάθοσ ἡδονὴν τὸ σῶμα ἦν τὸ παρεχόμενον; ἦν γὰρ οὖν. συλλογίζου δὴ τὸ γιγνόμενον ἐν τούτοισ. λέγε. γίγνεται τοίνυν, ὁπόταν ᾖ ταῦτα, ἅμα παρακεῖσθαι λύπασ τε καὶ ἡδονάσ, καὶ τούτων αἰσθήσεισ ἅμα παρ’ ἀλλήλασ ἐναντίων οὐσῶν γίγνεσθαι, ὃ καὶ νυνδὴ ἐφάνη.

φαίνεται γοῦν. οὐκοῦν καὶ τόδε εἴρηται καὶ συνωμολογημένον ἡμῖν ἔμπροσθε κεῖται; τὸ ποῖον; ὡσ τὸ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον ἄμφω τούτω δέχεσθον, λύπη τε καὶ ἡδονή, καὶ ὅτι τῶν ἀπείρων εἴτην. εἴρηται. τί μήν; τίσ οὖν μηχανὴ ταῦτ’ ὀρθῶσ κρίνεσθαι; πῇ δὴ καὶ πῶσ;

εἰ τὸ βούλημα ἡμῖν τῆσ κρίσεωσ τούτων ἐν τοιούτοισ τισὶ διαγνῶναι βούλεται ἑκάστοτε τίσ τούτων πρὸσ ἀλλήλασ μείζων καὶ τίσ ἐλάττων καὶ τίσ μᾶλλον καὶ τίσ σφοδροτέρα, λύπη τε πρὸσ ἡδονὴν καὶ λύπη πρὸσ λύπην καὶ ἡδονὴ πρὸσ ἡδονήν. ἀλλ’ ἔστι ταῦτά τε τοιαῦτα καὶ ἡ βούλησισ τῆσ κρίσεωσ αὕτη. τί οὖν; ἐν μὲν ὄψει τὸ πόρρωθεν καὶ ἐγγύθεν ὁρᾶν τὰ μεγέθη τὴν ἀλήθειαν ἀφανίζει καὶ ψευδῆ ποιεῖ δοξάζειν, ἐν λύπαισ δ’ ἄρα καὶ ἡδοναῖσ οὐκ ἔστι ταὐτὸν τοῦτο γιγνόμενον; πολὺ μὲν οὖν μᾶλλον, ὦ Σώκρατεσ.

ἐναντίον δὴ τὸ νῦν τῷ σμικρὸν ἔμπροσθε γέγονεν. τὸ ποῖον λέγεισ; τότε μὲν αἱ δόξαι ψευδεῖσ τε καὶ ἀληθεῖσ αὗται γιγνόμεναι τὰσ λύπασ τε καὶ ἡδονὰσ ἅμα τοῦ παρ’ αὑταῖσ παθήματοσ ἀνεπίμπλασαν. ἀληθέστατα.

νῦν δέ γε αὐταὶ διὰ τὸ πόρρωθέν τε καὶ ἐγγύθεν ἑκάστοτε μεταβαλλόμεναι θεωρεῖσθαι, καὶ ἅμα τιθέμεναι παρ’ ἀλλήλασ, αἱ μὲν ἡδοναὶ παρὰ τὸ λυπηρὸν μείζουσ φαίνονται καὶ σφοδρότεραι, λῦπαι δ’ αὖ διὰ τὸ παρ’ ἡδονὰσ τοὐναντίον ἐκείναισ. ἀνάγκη γίγνεσθαι τὰ τοιαῦτα διὰ ταῦτα. οὐκοῦν ὅσῳ μείζουσ τῶν οὐσῶν ἑκάτεραι καὶ ἐλάττουσ φαίνονται, τοῦτο ἀποτεμόμενοσ ἑκατέρων τὸ φαινόμενον ἀλλ’ οὐκ ὄν, οὔτε αὐτὸ ὀρθῶσ φαινόμενον ἐρεῖσ, οὐδ’ αὖ ποτε τὸ ἐπὶ τούτῳ μέροσ τῆσ ἡδονῆσ καὶ λύπησ γιγνόμενον ὀρθόν τε καὶ ἀληθὲσ τολμήσεισ λέγειν. οὐ γὰρ οὖν.

τούτων τοίνυν ἑξῆσ ὀψόμεθα ἐὰν τῇδε ἀπαντῶμεν ἡδονὰσ καὶ λύπασ ψευδεῖσ ἔτι μᾶλλον ἢ ταύτασ φαινομένασ τε καὶ οὔσασ ἐν τοῖσ ζῴοισ. ποίασ δὴ καὶ πῶσ λέγεισ; εἴρηταί που πολλάκισ ὅτι τῆσ φύσεωσ ἑκάστων διαφθειρομένησ μὲν συγκρίσεσι καὶ διακρίσεσι καὶ πληρώσεσι καὶ κενώσεσι καί τισιν αὔξαισ καὶ φθίσεσι λῦπαί τε καὶ ἀλγηδόνεσ καὶ ὀδύναι καὶ πάνθ’ ὁπόσα τοιαῦτ’ ὀνόματα ἔχει συμβαίνει γιγνόμενα. ναί, ταῦτα εἴρηται πολλάκισ.

εἰσ δέ γε τὴν αὑτῶν φύσιν ὅταν καθιστῆται, ταύτην αὖ τὴν κατάστασιν ἡδονὴν ἀπεδεξάμεθα παρ’ ἡμῶν αὐτῶν. ὀρθῶσ. τί δ’ ὅταν περὶ τὸ σῶμα μηδὲν τούτων γιγνόμενον ἡμῶν ᾖ; πότε δὲ τοῦτ’ ἂν γένοιτο, ὦ Σώκρατεσ; οὐδὲν πρὸσ λόγον ἐστίν, ὦ Πρώταρχε, ὃ σὺ νῦν ἤρου τὸ ἐρώτημα.

τί δή; διότι τὴν ἐμὴν ἐρώτησιν οὐ κωλύεισ με διερέσθαι σε πάλιν. ποίαν; εἰ δ’ οὖν μὴ γίγνοιτο, ὦ Πρώταρχε, φήσω, τὸ τοιοῦτον, τί ποτε ἀναγκαῖον ἐξ αὐτοῦ συμβαίνειν ἡμῖν; μὴ κινουμένου τοῦ σώματοσ ἐφ’ ἑκάτερα φῄσ; οὕτωσ. δῆλον δὴ τοῦτό γε, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ οὔτε ἡδονὴ γίγνοιτ’ ἂν ἐν τῷ τοιούτῳ ποτὲ οὔτ’ ἄν τισ λύπη. κάλλιστ’ εἶπεσ.

ἀλλὰ γὰρ οἶμαι τόδε λέγεισ, ὡσ ἀεί τι τούτων ἀναγκαῖον ἡμῖν συμβαίνειν, ὡσ οἱ σοφοί φασιν· ἀεὶ γὰρ ἅπαντα ἄνω τε καὶ κάτω ῥεῖ. λέγουσι γὰρ οὖν, καὶ δοκοῦσί γε οὐ φαύλωσ λέγειν. πῶσ γὰρ ἄν, μὴ φαῦλοί γε ὄντεσ; ἀλλὰ γὰρ ὑπεκστῆναι τὸν λόγον ἐπιφερόμενον τοῦτον βούλομαι. τῇδ’ οὖν διανοοῦμαι φεύγειν, καὶ σύ μοι σύμφευγε. λέγε ὅπῃ. ταῦτα μὲν τοίνυν οὕτωσ ἔστω, φῶμεν πρὸσ τούτουσ· σὺ δ’ ἀπόκριναι πότερον ἀεὶ πάντα, ὁπόσα πάσχει τι τῶν ἐμψύχων, ταῦτ’ αἰσθάνεται τὸ πάσχον, καὶ οὔτ’ αὐξανόμενοι λανθάνομεν ἡμᾶσ αὐτοὺσ οὔτε τι τῶν τοιούτων οὐδὲν πάσχοντεσ, ἢ πᾶν τοὐναντίον.

ἅπαν δήπου τοὐναντίον· ὀλίγου γὰρ τά γε τοιαῦτα λέληθε πάνθ’ ἡμᾶσ. οὐ τοίνυν καλῶσ ἡμῖν εἴρηται τὸ νυνδὴ ῥηθέν, ὡσ αἱ μεταβολαὶ κάτω τε καὶ ἄνω γιγνόμεναι λύπασ τε καὶ ἡδονὰσ ἀπεργάζονται. τί μήν; ὧδ’ ἔσται κάλλιον καὶ ἀνεπιληπτότερον τὸ λεγόμενον.

πῶσ; ὡσ αἱ μὲν μεγάλαι μεταβολαὶ λύπασ τε καὶ ἡδονὰσ ποιοῦσιν ἡμῖν, αἱ δ’ αὖ μέτριαί τε καὶ σμικραὶ τὸ παράπαν οὐδέτερα τούτων. ὀρθότερον οὕτωσ ἢ ’κείνωσ, ὦ Σώκρατεσ. οὐκοῦν εἰ ταῦτα οὕτω, πάλιν ὁ νυνδὴ ῥηθεὶσ βίοσ ἂν ἥκοι. ποῖοσ; ὃν ἄλυπόν τε καὶ ἄνευ χαρμονῶν ἔφαμεν εἶναι. ἀληθέστατα λέγεισ. ἐκ δὴ τούτων τιθῶμεν τριττοὺσ ἡμῖν βίουσ, ἕνα μὲν ἡδύν, τὸν δ’ αὖ λυπηρόν, τὸν δ’ ἕνα μηδέτερα. ἢ πῶσ ἂν φαίησ σὺ περὶ τούτων;

οὐκ ἄλλωσ ἔγωγε ἢ ταύτῃ, τρεῖσ εἶναι τοὺσ βίουσ. οὐκοῦν οὐκ ἂν εἰή τὸ μὴ λυπεῖσθαί ποτε ταὐτὸν τῷ χαίρειν; πῶσ γὰρ ἄν; ὁπόταν οὖν ἀκούσῃσ ὡσ ἥδιστον πάντων ἐστὶν ἀλύπωσ διατελεῖν τὸν βίον ἅπαντα, τί τόθ’ ὑπολαμβάνεισ λέγειν τὸν τοιοῦτον; ἡδὺ λέγειν φαίνεται ἔμοιγε οὗτοσ τὸ μὴ λυπεῖσθαι. τριῶν ὄντων οὖν ἡμῖν, ὧντινων βούλει, τίθει, καλλίοσιν ἵνα ὀνόμασι χρώμεθα, τὸ μὲν χρυσόν, τὸ δ’ ἄργυρον, τρίτον δὲ τὸ μηδέτερα τούτων.

κεῖται. τὸ δὴ μηδέτερα τούτων ἔσθ’ ἡμῖν ὅπωσ θάτερα γένοιτο ἄν, χρυσὸσ ἢ ἄργυροσ; καὶ πῶσ ἄν; οὐδ’ ἄρα ὁ μέσοσ βίοσ ἡδὺσ ἢ λυπηρὸσ λεγόμενοσ ὀρθῶσ ἄν ποτε οὔτ’ εἰ δοξάζοι τισ, δοξάζοιτο, οὔτ’ εἰ λέγοι, λεχθείη, κατά γε τὸν ὀρθὸν λόγον. πῶσ γὰρ ἄν; ἀλλὰ μήν, ὦ ἑταῖρε, λεγόντων γε ταῦτα καὶ δοξαζόντων αἰσθανόμεθα.

πότερον οὖν αἱρώμεθα παρ’ ἡμῖν ταῦτ’ εἶναι, καθάπερ ἄρτι, τρία, ἢ δύο μόνα, λύπην μὲν κακὸν τοῖσ ἀνθρώποισ, τὴν δ’ ἀπαλλαγὴν τῶν λυπῶν, αὐτὸ τοῦτο ἀγαθὸν ὄν, ἡδὺ προσαγορεύεσθαι; καὶ μάλα. πότερον οὖν καὶ χαίρειν οἰόνται τότε ὅταν μὴ λυπῶνται; φασὶ γοῦν. οὐκοῦν οἰόνται τότε χαίρειν· οὐ γὰρ ἂν ἔλεγόν που. κινδυνεύει. ψευδῆ γε μὴν δοξάζουσι περὶ τοῦ χαίρειν, εἴπερ χωρὶσ τοῦ μὴ λυπεῖσθαι καὶ τοῦ χαίρειν ἡ φύσισ ἑκατέρου. καὶ μὴν χωρίσ γε ἦν. πῶσ δὴ νῦν τοῦτο, ὦ Σώκρατεσ, ἐρωτώμεθα ὑφ’ ἡμῶν αὐτῶν;

οὐ γὰρ μανθάνω. ὄντωσ γὰρ τοὺσ πολεμίουσ Φιλήβου τοῦδε, ὦ Πρώταρχε, οὐ μανθάνεισ; λέγεισ δὲ αὐτοὺσ τίνασ; καὶ μάλα δεινοὺσ λεγομένουσ τὰ περὶ φύσιν, οἳ τὸ παράπαν ἡδονὰσ οὔ φασιν εἶναι. τί μήν; λυπῶν ταύτασ εἶναι πάσασ ἀποφυγάσ, ἃσ νῦν οἱ περὶ Φίληβον ἡδονὰσ ἐπονομάζουσιν.

τούτοισ οὖν ἡμᾶσ πότερα πείθεσθαι συμβουλεύεισ, ἢ πῶσ, ὦ Σώκρατεσ; οὔκ, ἀλλ’ ὥσπερ μάντεσι προσχρῆσθαί τισι, μαντευομένοισ οὐ τέχνῃ ἀλλά τινι δυσχερείᾳ φύσεωσ οὐκ ἀγεννοῦσ λίαν μεμισηκότων τὴν τῆσ ἡδονῆσ δύναμιν καὶ νενομικότων οὐδὲν ὑγιέσ, ὥστε καὶ αὐτὸ τοῦτο αὐτῆσ τὸ ἐπαγωγὸν γοήτευμα, οὐχ ἡδονήν, εἶναι. τούτοισ μὲν οὖν ταῦτα ἂν προσχρήσαιο, σκεψάμενοσ ἔτι καὶ τὰ ἄλλα αὐτῶν δυσχεράσματα·

μετὰ δὲ ταῦτα αἵ γέ μοι δοκοῦσιν ἡδοναὶ ἀληθεῖσ εἶναι πεύσῃ, ἵνα ἐξ ἀμφοῖν τοῖν λόγοιν σκεψάμενοι τὴν δύναμιν αὐτῆσ παραθώμεθα πρὸσ τὴν κρίσιν. ὀρθῶσ λέγεισ. μεταδιώκωμεν δὴ τούτουσ, ὥσπερ συμμάχουσ, κατὰ τὸ τῆσ δυσχερείασ αὐτῶν ἴχνοσ. οἶμαι γὰρ τοιόνδε τι λέγειν αὐτούσ, ἀρχομένουσ ποθὲν ἄνωθεν, ὡσ εἰ βουληθεῖμεν ὁτουοῦν εἴδουσ τὴν φύσιν ἰδεῖν, οἱο͂ν τὴν τοῦ σκληροῦ, πότερον εἰσ τὰ σκληρότατα ἀποβλέποντεσ οὕτωσ ἂν μᾶλλον συννοήσαιμεν ἢ πρὸσ τὰ πολλοστὰ σκληρότητι; δεῖ δή σε, ὦ Πρώταρχε, καθάπερ ἐμοί, καὶ τούτοισ τοῖσ δυσχερέσιν ἀποκρίνεσθαι.

πάνυ μὲν οὖν, καὶ λέγω γε αὐτοῖσ ὅτι πρὸσ τὰ πρῶτα μεγέθει. οὐκοῦν εἰ καὶ τὸ τῆσ ἡδονῆσ γένοσ ἰδεῖν ἥντινά ποτ’ ἔχει φύσιν βουληθεῖμεν, οὐκ εἰσ τὰσ πολλοστὰσ ἡδονὰσ ἀποβλεπτέον, ἀλλ’ εἰσ τὰσ ἀκροτάτασ καὶ σφοδροτάτασ λεγομένασ. πᾶσ ἄν σοι ταύτῃ συγχωροίη τὰ νῦν.

ἆρ’ οὖν, αἱ πρόχειροί γε αἵπερ καὶ μέγισται τῶν ἡδονῶν, ὃ λέγομεν πολλάκισ, αἱ περὶ τὸ σῶμά εἰσιν αὗται; πῶσ γὰρ οὔ; πότερον οὖν καὶ μείζουσ εἰσὶ καὶ γίγνονται περὶ τοὺσ κάμνοντασ ἐν ταῖσ νόσοισ ἢ περὶ ὑγιαίνοντασ; εὐλαβηθῶμεν δὲ μὴ προπετῶσ ἀποκρινόμενοι πταίσωμέν πῃ. τάχα γὰρ ἴσωσ φαῖμεν ἂν περὶ ὑγιαίνοντασ. εἰκόσ γε.

τί δ’; οὐχ αὗται τῶν ἡδονῶν ὑπερβάλλουσιν, ὧν ἂν καὶ ἐπιθυμίαι μέγισται προγίγνωνται; τοῦτο μὲν ἀληθέσ. ἀλλ’ οὐχ οἱ πυρέττοντεσ καὶ ἐν τοιούτοισ νοσήμασιν ἐχόμενοι μᾶλλον διψῶσι καὶ ῥιγοῦσι καὶ πάντα ὁπόσα διὰ τοῦ σώματοσ εἰώθασι πάσχειν, μᾶλλόν τ’ ἐνδείᾳ συγγίγνονται καὶ ἀποπληρουμένων μείζουσ ἡδονὰσ ἴσχουσιν; ἢ τοῦτο οὐ φήσομεν ἀληθὲσ εἶναι; πάνυ μὲν οὖν νῦν ῥηθὲν φαίνεται. τί οὖν;

ὀρθῶσ ἂν φαινοίμεθα λέγοντεσ ὡσ εἴ τισ τὰσ μεγίστασ ἡδονὰσ ἰδεῖν βούλοιτο, οὐκ εἰσ ὑγίειαν ἀλλ’ εἰσ νόσον ἰόντασ δεῖ σκοπεῖν; ὁρ́α δὲ μή με ἡγῇ διανοούμενον ἐρωτᾶν σε εἰ πλείω χαίρουσιν οἱ σφόδρα νοσοῦντεσ τῶν ὑγιαινόντων, ἀλλ’ οἰού μέγεθόσ με ζητεῖν ἡδονῆσ, καὶ τὸ σφόδρα περὶ τοῦ τοιούτου ποῦ ποτε γίγνεται ἑκάστοτε. νοῆσαι γὰρ δεῖ φαμεν ἥντινα φύσιν ἔχει καὶ τίνα λέγουσιν οἱ φάσκοντεσ μηδ’ εἶναι τὸ παράπαν αὐτήν. ἀλλὰ σχεδὸν ἕπομαι τῷ λόγῳ σου.

τάχα, ὦ Πρώταρχε, οὐχ ἧττον δείξεισ. ἀπόκριναι γάρ· ἐν ὕβρει μείζουσ ἡδονάσ ‐ οὐ πλείουσ λέγω, τῷ σφόδρα δὲ καὶ τῷ μᾶλλον ὑπερεχούσασ ‐ ὁρᾷσ ἢ ἐν τῷ σώφρονι βίῳ; λέγε δὲ προσέχων τὸν νοῦν. ἀλλ’ ἔμαθον ὃ λέγεισ, καὶ πολὺ τὸ διαφέρον ὁρῶ. τοὺσ μὲν γὰρ σώφρονάσ που καὶ ὁ παροιμιαζόμενοσ ἐπίσχει λόγοσ ἑκάστοτε, ὁ τὸ "μηδὲν ἄγαν" παρακελευόμενοσ, ᾧ πείθονται· τὸ δὲ τῶν ἀφρόνων τε καὶ ὑβριστῶν μέχρι μανίασ ἡ σφοδρὰ ἡδονὴ κατέχουσα περιβοήτουσ ἀπεργάζεται.

καλῶσ· καὶ εἴ γε τοῦθ’ οὕτωσ ἔχει, δῆλον ὡσ ἔν τινι πονηρίᾳ ψυχῆσ καὶ τοῦ σώματοσ, ἀλλ’ οὐκ ἐν ἀρετῇ μέγισται μὲν ἡδοναί, μέγισται δὲ καὶ λῦπαι γίγνονται. πάνυ μὲν οὖν. οὐκοῦν τούτων τινὰσ προελόμενον δεῖ σκοπεῖσθαι τίνα ποτὲ τρόπον ἐχούσασ ἐλέγομεν αὐτὰσ εἶναι μεγίστασ. ἀνάγκη.

σκόπει δὴ τὰσ τῶν τοιῶνδε νοσημάτων ἡδονάσ, τίνα ποτὲ ἔχουσι τρόπον. ποίων; τὰσ τῶν ἀσχημόνων, ἃσ οὓσ εἴπομεν δυσχερεῖσ μισοῦσι παντελῶσ. ποίασ; οἱο͂ν τὰσ τῆσ ψώρασ ἰάσεισ τῷ τρίβειν καὶ ὅσα τοιαῦτα, οὐκ ἄλλησ δεόμενα φαρμάξεωσ· τοῦτο γὰρ δὴ τὸ πάθοσ ἡμῖν, ὦ πρὸσ θεῶν, τί ποτε φῶμεν ἐγγίγνεσθαι; πότερον ἡδονὴν ἢ λύπην; σύμμεικτον τοῦτό γ’ ἄρ’, ὦ Σώκρατεσ, ἐοίκε γίγνεσθαί τι κακόν. οὐ μὲν δὴ Φιλήβου γε ἕνεκα παρεθέμην τὸν λόγον·

ἀλλ’ ἄνευ τούτων, ὦ Πρώταρχε, τῶν ἡδονῶν καὶ τῶν ταύταισ ἑπομένων, ἂν μὴ κατοφθῶσι, σχεδὸν οὐκ ἄν ποτε δυναίμεθα διακρίνασθαι τὸ νῦν ζητούμενον. οὐκοῦν ἰτέον ἐπὶ τὰσ τούτων συγγενεῖσ. τὰσ ἐν τῇ μείξει κοινωνούσασ λέγεισ; πάνυ μὲν οὖν. εἰσὶ τοίνυν μείξεισ αἱ μὲν κατὰ τὸ σῶμα ἐν αὐτοῖσ τοῖσ σώμασιν, αἱ δ’ αὐτῆσ τῆσ ψυχῆσ ἐν τῇ ψυχῇ· τὰσ δ’ αὖ τῆσ ψυχῆσ καὶ τοῦ σώματοσ ἀνευρήσομεν λύπασ ἡδοναῖσ μειχθείσασ τοτὲ μὲν ἡδονὰσ τὰ συναμφότερα, τοτὲ δὲ λύπασ ἐπικαλουμένασ.

πῶσ; ὁπόταν ἐν τῇ καταστάσει τισ ἢ τῇ διαφθορᾷ τἀναντία ἅμα πάθη πάσχῃ, ποτὲ ῥιγῶν θέρηται καὶ θερμαινόμενοσ ἐνίοτε ψύχηται, ζητῶν οἶμαι τὸ μὲν ἔχειν, τοῦ δὲ ἀπαλλάττεσθαι, τὸ δὴ λεγόμενον πικρῷ γλυκὺ μεμειγμένον, μετὰ δυσαπαλλακτίασ παρόν, ἀγανάκτησιν καὶ ὕστερον σύντασιν ἀγρίαν ποιεῖ. καὶ μάλα ἀληθὲσ τὸ νῦν λεγόμενον. οὐκοῦν αἱ τοιαῦται μείξεισ αἱ μὲν ἐξ ἴσων εἰσὶ λυπῶν τε καὶ ἡδονῶν, αἱ δ’ ἐκ τῶν ἑτέρων πλειόνων;

πῶσ γὰρ οὔ; τισ, τὸ δ’ ἐπιπολῆσ μόνον διαχέῃ, τοτὲ φέροντεσ εἰσ πῦρ αὐτὰ καὶ εἰσ τοὐναντίον πυρίαισ μεταβάλλοντεσ ἐνίοτε ἀμηχάνουσ ἡδονάσ, τοτὲ δὲ τοὐναντίον τοῖσ ἐντὸσ πρὸσ τὰ τῶν ἔξω, λύπασ ἡδοναῖσ συγκερασθείσασ, εἰσ ὁπότερ’ ἂν ῥέψῃ, παρέσχοντο τῷ τὰ συγκεκριμένα βίᾳ διαχεῖν ἢ τὰ διακεκριμένα συγχεῖν ‐ καὶ ὁμοῦ λύπασ ἡδοναῖσ παρατιθέναι.

ἀληθέστατα.

οὐκοῦν ὁπόταν αὖ πλείων ἡδονὴ κατὰ <τὰ> τοιαῦτα πάντα συμμειχθῇ, τὸ μὲν ὑπομεμειγμένον τῆσ λύπησ γαργαλίζει τε καὶ ἠρέμα ἀγανακτεῖν ποιεῖ, τὸ δ’ αὖ τῆσ ἡδονῆσ πολὺ πλέον ἐγκεχυμένον συντείνει τε καὶ ἐνίοτε πηδᾶν ποιεῖ, καὶ παντοῖα μὲν χρώματα, παντοῖα δὲ σχήματα, παντοῖα δὲ πνεύματα ἀπεργαζόμενον πᾶσαν ἔκπληξιν καὶ βοὰσ μετὰ ἀφροσύνησ ἐνεργάζεται; μάλα γε.

καὶ λέγειν τε, ὦ ἑταῖρε, αὐτόν τε περὶ ἑαυτοῦ ποιεῖ καὶ ἄλλον ὡσ ταύταισ ταῖσ ἡδοναῖσ τερπόμενοσ οἱο͂ν ἀποθνῄσκει· καὶ ταύτασ γε δὴ παντάπασιν ἀεὶ μεταδιώκει τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳ ἂν ἀκολαστότερόσ τε καὶ ἀφρονέστεροσ ὢν τυγχάνῃ, καὶ καλεῖ δὴ μεγίστασ ταύτασ, καὶ τὸν ἐν αὐταῖσ ὅτι μάλιστ’ ἀεὶ ζῶντα εὐδαιμονέστατον καταριθμεῖται. πάντα, ὦ Σώκρατεσ, τὰ συμβαίνοντα πρὸσ τῶν πολλῶν ἀνθρώπων εἰσ δόξαν διεπέρανασ. περί γε τῶν ἡδονῶν, ὦ Πρώταρχε, τῶν ἐν τοῖσ κοινοῖσ παθήμασιν αὐτοῦ τοῦ σώματοσ τῶν ἐπιπολῆσ τε καὶ ἐντὸσ κερασθέντων·

περὶ δέ γ’ ὧν ψυχὴ σώματι τἀναντία συμβάλλεται, λύπην τε ἅμα πρὸσ ἡδονὴν καὶ ἡδονὴν πρὸσ λύπην, ὥστ’ εἰσ μίαν ἀμφότερα κρᾶσιν ἰέναι, ταῦτα ἔμπροσθε μὲν διήλθομεν, ὡσ, ὁπόταν αὖ κενῶται, πληρώσεωσ ἐπιθυμεῖ, καὶ ἐλπίζων μὲν χαίρει, κενούμενοσ δὲ ἀλγεῖ, ταῦτα δὲ τότε μὲν οὐκ ἐμαρτυράμεθα, νῦν δὲ λέγομεν ὡσ ψυχῆσ πρὸσ σῶμα διαφερομένησ ἐν πᾶσι τούτοισ πλήθει ἀμηχάνοισ οὖσι μεῖξισ μία λύπησ τε καὶ ἡδονῆσ συμπίπτει γενομένη. κινδυνεύεισ ὀρθότατα λέγειν.

ἔτι τοίνυν ἡμῖν τῶν μείξεων λύπησ τε καὶ ἡδονῆσ λοιπὴ μία. ποία, φῄσ; ἣν αὐτὴν τὴν ψυχὴν αὑτῇ πολλάκισ λαμβάνειν σύγκρασιν ἔφαμεν. πῶσ οὖν δὴ τοῦτ’ αὐτὸ λέγομεν; ὀργὴν καὶ φόβον καὶ πόθον καὶ θρῆνον καὶ ἔρωτα καὶ ζῆλον καὶ φθόνον καὶ ὅσα τοιαῦτα, ἆρ’ οὐκ αὐτῆσ τῆσ ψυχῆσ τίθεσαι ταύτασ λύπασ τινάσ;

ἔγωγε. οὐκοῦν αὐτὰσ ἡδονῶν μεστὰσ εὑρήσομεν ἀμηχάνων; ἢ δεόμεθα ὑπομιμνῄσκεσθαι τὸ <ἐν> τοῖσ θυμοῖσ καὶ ταῖσ ὀργαῖσ, τὸὅσ τ’ ἐφέηκε πολύφρονά περ χαλεπῆναιὅσ τε πολὺ γλυκίων μέλιτοσ καταλειβομένοιο, καὶ τὰσ ἐν τοῖσ θρήνοισ καὶ πόθοισ ἡδονὰσ ἐν λύπαισ οὔσασ ἀναμεμειγμένασ; οὔκ, ἀλλ’ οὕτω ταῦτά γε καὶ οὐκ ἄλλωσ ἂν συμβαίνοι γιγνόμενα.

καὶ μὴν καὶ τάσ γε τραγικὰσ θεωρήσεισ, ὅταν ἅμα χαίροντεσ κλάωσι, μέμνησαι; τί δ’ οὔ; τὴν δ’ ἐν ταῖσ κωμῳδίαισ διάθεσιν ἡμῶν τῆσ ψυχῆσ, ἆρ’ οἶσθ’ ὡσ ἔστι κἀν τούτοισ μεῖξισ λύπησ τε καὶ ἡδονῆσ; οὐ πάνυ κατανοῶ. παντάπασι γὰρ οὐ ῥᾴδιον, ὦ Πρώταρχε, ἐν τούτῳ συννοεῖν τὸ τοιοῦτον ἑκάστοτε πάθοσ.

οὔκουν ὥσ γ’ ἐοίκεν ἐμοί. λάβωμέν γε μὴν αὐτὸ τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳ σκοτεινότερόν ἐστιν, ἵνα καὶ ἐν ἄλλοισ ῥᾷον καταμαθεῖν τισ οἱο͂́σ τ’ ᾖ μεῖξιν λύπησ τε καὶ ἡδονῆσ. λέγοισ ἄν. τό τοι νυνδὴ ῥηθὲν ὄνομα φθόνου πότερα λύπην τινὰ ψυχῆσ θήσεισ, ἢ πῶσ; οὕτωσ. ἀλλὰ μὴν ὁ φθονῶν γε ἐπὶ κακοῖσ τοῖσ τῶν πέλασ ἡδόμενοσ ἀναφανήσεται. σφόδρα γε.

κακὸν μὴν ἄγνοια καὶ ἣν δὴ λέγομεν ἀβελτέραν ἕξιν. τί μήν; ἐκ δὴ τούτων ἰδὲ τὸ γελοῖον ἥντινα φύσιν ἔχει. λέγε μόνον. ἔστιν δὴ πονηρία μέν τισ τὸ κεφάλαιον, ἕξεώσ τινοσ ἐπίκλην λεγομένη· τῆσ δ’ αὖ πάσησ πονηρίασ ἐστὶ τοὐναντίον πάθοσ ἔχον ἢ τὸ λεγόμενον ὑπὸ τῶν ἐν Δελφοῖσ γραμμάτων. τὸ "γνῶθι σαυτὸν" λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ; ἔγωγε.

πῶσ; τοὐναντίον μὴν ἐκείνῳ δῆλον ὅτι τὸ μηδαμῇ γιγνώσκειν αὑτὸν λεγόμενον ὑπὸ τοῦ γράμματοσ ἂν εἰή. τί μήν; ὦ Πρώταρχε, πειρῶ δὲ αὐτὸ τοῦτο τριχῇ τέμνειν. πῇ φῄσ; οὐ γὰρ μὴ δυνατὸσ ὦ. λέγεισ δὴ δεῖν ἐμὲ τοῦτο διελέσθαι τὰ νῦν; λέγω, καὶ δέομαί γε πρὸσ τῷ λέγειν. ἆρ’ οὖν οὐ τῶν ἀγνοούντων αὑτοὺσ κατὰ τρία ἀνάγκη τοῦτο τὸ πάθοσ πάσχειν ἕκαστον; πρῶτον μὲν κατὰ χρήματα, δοξάζειν εἶναι πλουσιώτερον ἢ κατὰ τὴν αὑτῶν οὐσίαν.

πολλοὶ γοῦν εἰσὶν τὸ τοιοῦτον πάθοσ ἔχοντεσ. πλείουσ δέ γε οἳ μείζουσ καὶ καλλίουσ αὑτοὺσ δοξάζουσι, καὶ πάντα ὅσα κατὰ τὸ σῶμα εἶναι διαφερόντωσ τῆσ οὔσησ αὐτοῖσ ἀληθείασ. πάνυ γε. πολὺ δὲ πλεῖστοί γε οἶμαι περὶ τὸ τρίτον εἶδοσ τὸ τῶν ἐν ταῖσ ψυχαῖσ διημαρτήκασιν, ἀρετῇ δοξάζοντεσ βελτίουσ ἑαυτούσ, οὐκ ὄντεσ. σφόδρα μὲν οὖν. τῶν ἀρετῶν δ’ ἆρ’ οὐ σοφίασ πέρι τὸ πλῆθοσ πάντωσ ἀντεχόμενον μεστὸν ἐρίδων καὶ δοξοσοφίασ ἐστὶ ψευδοῦσ;

πῶσ δ’ οὔ; κακὸν μὲν δὴ πᾶν ἄν τισ τὸ τοιοῦτον εἰπὼν ὀρθῶσ ἂν εἴποι πάθοσ. σφόδρα γε. τοῦτο τοίνυν ἔτι διαιρετέον, ὦ Πρώταρχε, δίχα, εἰ μέλλομεν τὸν παιδικὸν ἰδόντεσ φθόνον ἄτοπον ἡδονῆσ καὶ λύπησ ὄψεσθαι μεῖξιν. πῶσ οὖν τέμνομεν δίχα, λέγεισ; πάντεσ ὁπόσοι ταύτην τὴν ψευδῆ δόξαν περὶ ἑαυτῶν ἀνοήτωσ δοξάζουσι, καθάπερ ἁπάντων ἀνθρώπων, καὶ τούτων ἀναγκαιότατον ἕπεσθαι τοῖσ μὲν ῥώμην αὐτῶν καὶ δύναμιν, τοῖσ δὲ οἶμαι τοὐναντίον.

ἀνάγκη. ταύτῃ τοίνυν δίελε, καὶ ὅσοι μὲν αὐτῶν εἰσι μετ’ ἀσθενείασ τοιοῦτοι καὶ ἀδύνατοι καταγελώμενοι τιμωρεῖσθαι, γελοίουσ τούτουσ φάσκων εἶναι τἀληθῆ φθέγξῃ· τοὺσ δὲ δυνατοὺσ τιμωρεῖσθαι καὶ ἰσχυροὺσ φοβεροὺσ καὶ ἐχθροὺσ προσαγορεύων ὀρθότατον τούτων σαυτῷ λόγον ἀποδώσεισ. ἄγνοια γὰρ ἡ μὲν τῶν ἰσχυρῶν ἐχθρά τε καὶ αἰσχρά ‐ βλαβερὰ γὰρ καὶ τοῖσ πέλασ αὐτή τε καὶ ὅσαι εἰκόνεσ αὐτῆσ εἰσιν ‐ ἡ δ’ ἀσθενὴσ ἡμῖν τὴν τῶν γελοίων εἴληχε τάξιν τε καὶ φύσιν.

ὀρθότατα λέγεισ. ἀλλὰ γὰρ ἡ τῶν ἡδονῶν καὶ λυπῶν μεῖξισ ἐν τούτοισ οὔπω μοι καταφανήσ. τὴν τοίνυν τοῦ φθόνου λαβὲ δύναμιν πρῶτον. λέγε μόνον. λύπη τισ ἄδικόσ ἐστί που καὶ ἡδονή;

τοῦτο μὲν ἀνάγκη. οὐκοῦν ἐπὶ μὲν τοῖσ τῶν ἐχθρῶν κακοῖσ οὔτ’ ἄδικον οὔτε φθονερόν ἐστι τὸ χαίρειν; τί μήν; τὰ δέ γε τῶν φίλων ὁρῶντασ ἔστιν ὅτε κακὰ μὴ λυπεῖσθαι, χαίρειν δέ, ἆρα οὐκ ἄδικόν ἐστιν; πῶσ δ’ οὔ; οὐκοῦν τὴν ἄγνοιαν εἴπομεν ὅτι κακὸν πᾶσιν; ὀρθῶσ. τὴν οὖν τῶν φίλων δοξοσοφίαν καὶ δοξοκαλίαν καὶ ὅσα νυνδὴ διήλθομεν, ἐν τρισὶν λέγοντεσ εἴδεσιν γίγνεσθαι, γελοῖα μὲν ὁπόσα ἀσθενῆ, μισητὰ δ’ ὁπόσα ἐρρωμένα, <φῶμεν> ἢ μὴ φῶμεν ὅπερ εἶπον ἄρτι, τὴν τῶν φίλων ἕξιν ταύτην ὅταν ἔχῃ τισ τὴν ἀβλαβῆ τοῖσ ἄλλοισ, γελοίαν εἶναι; πάνυ γε.

κακὸν δ’ οὐχ ὁμολογοῦμεν αὐτὴν ἄγνοιάν γε οὖσαν εἶναι; σφόδρα γε. χαίρομεν δὲ ἢ λυπούμεθα, ὅταν ἐπ’ αὐτῇ γελῶμεν; δῆλον ὅτι χαίρομεν.

ἡδονὴν δὲ ἐπὶ τοῖσ τῶν φίλων κακοῖσ, οὐ φθόνον ἔφαμεν εἶναι τὸν τοῦτ’ ἀπεργαζόμενον; ἀνάγκη. γελῶντασ ἄρα ἡμᾶσ ἐπὶ τοῖσ τῶν φίλων γελοίοισ φησὶν ὁ λόγοσ, κεραννύντασ ἡδονὴν αὖ φθόνῳ, λύπῃ τὴν ἡδονὴν συγκεραννύναι· τὸν γὰρ φθόνον ὡμολογῆσθαι λύπην ψυχῆσ ἡμῖν πάλαι, τὸ δὲ γελᾶν ἡδονήν, ἅμα γίγνεσθαι δὲ τούτω ἐν τούτοισ τοῖσ χρόνοισ. ἀληθῆ. μηνύει δὴ νῦν ὁ λόγοσ ἡμῖν ἐν θρήνοισ τε καὶ ἐν τραγῳδίαισ <καὶ κωμῳδίαισ>, μὴ τοῖσ δράμασι μόνον ἀλλὰ καὶ τῇ τοῦ βίου συμπάσῃ τραγῳδίᾳ καὶ κωμῳδίᾳ, λύπασ ἡδοναῖσ ἅμα κεράννυσθαι, καὶ ἐν ἄλλοισ δὴ μυρίοισ.

ἀδύνατον μὴ ὁμολογεῖν ταῦτα, ὦ Σώκρατεσ, εἰ καί τισ φιλονικοῖ πάνυ πρὸσ τἀναντία. ὀργὴν μὴν καὶ πόθον καὶ θρῆνον καὶ φόβον καὶ ἔρωτα καὶ ζῆλον καὶ φθόνον προυθέμεθα καὶ ὁπόσα τοιαῦτα, ἐν οἷσ ἔφαμεν εὑρήσειν μειγνύμενα τὰ νῦν πολλάκισ λεγόμενα. ἦ γάρ;

ναί. μανθάνομεν οὖν ὅτι θρήνου πέρι καὶ φθόνου καὶ ὀργῆσ πάντα ἐστὶ τὰ νυνδὴ διαπερανθέντα; πῶσ γὰρ οὐ μανθάνομεν; οὐκοῦν πολλὰ ἔτι τὰ λοιπά; καὶ πάνυ γε. διὰ δὴ τί μάλισθ’ ὑπολαμβάνεισ με δεῖξαί σοι τὴν ἐν τῇ κωμῳδίᾳ μεῖξιν; ἆρ’ οὐ πίστεωσ χάριν, ὅτι τήν γε ἐν τοῖσ φόβοισ καὶ ἔρωσι καὶ τοῖσ ἄλλοισ ῥᾴδιον κρᾶσιν ἐπιδεῖξαι· λαβόντα δὲ τοῦτο παρὰ σαυτῷ ἀφεῖναί με μηκέτι ἐπ’ ἐκεῖνα ἰόντα δεῖν μηκύνειν τοὺσ λόγουσ, ἀλλ’ ἁπλῶσ λαβεῖν τοῦτο, ὅτι καὶ σῶμα ἄνευ ψυχῆσ καὶ ψυχὴ ἄνευ σώματοσ καὶ κοινῇ μετ’ ἀλλήλων ἐν τοῖσ παθήμασι μεστά ἐστι συγκεκραμένησ ἡδονῆσ λύπαισ;

νῦν οὖν λέγε πότερα ἀφίησ με ἢ μέσασ ποιήσεισ νύκτασ; εἰπὼν δὲ σμικρὰ οἶμαί σου τεύξεσθαι μεθεῖναί με· τούτων γὰρ ἁπάντων αὔριον ἐθελήσω σοι λόγον δοῦναι, τὰ νῦν δὲ ἐπὶ τὰ λοιπὰ βούλομαι στέλλεσθαι πρὸσ τὴν κρίσιν ἣν Φίληβοσ ἐπιτάττει. καλῶσ εἶπεσ, ὦ Σώκρατεσ·

ἀλλ’ ὅσα λοιπὰ ἡμῖν διέξελθε ὅπῃ σοι φίλον. κατὰ φύσιν τοίνυν μετὰ τὰσ μειχθείσασ ἡδονὰσ ὑπὸ δή τινοσ ἀνάγκησ ἐπὶ τὰσ ἀμείκτουσ πορευοίμεθ’ ἂν ἐν τῷ μέρει. κάλλιστ’ εἶπεσ.

ἐγὼ δὴ πειράσομαι μεταβαλὼν σημαίνειν ἡμῖν αὐτάσ. τοῖσ γὰρ φάσκουσι λυπῶν εἶναι παῦλαν πάσασ τὰσ ἡδονὰσ οὐ πάνυ πωσ πείθομαι, ἀλλ’ ὅπερ εἶπον, μάρτυσι καταχρῶμαι πρὸσ τὸ τινὰσ ἡδονὰσ εἶναι δοκούσασ, οὔσασ δ’ οὐδαμῶσ, καὶ μεγάλασ ἑτέρασ τινὰσ ἅμα καὶ πολλὰσ φαντασθείσασ, εἶναι δ’ αὐτὰσ συμπεφυρμένασ ὁμοῦ λύπαισ τε καὶ ἀναπαύσεσιν ὀδυνῶν τῶν μεγίστων περί τε σώματοσ καὶ ψυχῆσ ἀπορίασ. ἀληθεῖσ δ’ αὖ τίνασ, ὦ Σώκρατεσ, ὑπολαμβάνων ὀρθῶσ τισ διανοοῖτ’ ἄν;

τὰσ περί τε τὰ καλὰ λεγόμενα χρώματα καὶ περὶ τὰ σχήματα καὶ τῶν ὀσμῶν τὰσ πλείστασ καὶ τὰσ τῶν φθόγγων καὶ ὅσα τὰσ ἐνδείασ ἀναισθήτουσ ἔχοντα καὶ ἀλύπουσ τὰσ πληρώσεισ αἰσθητὰσ καὶ ἡδείασ καθαρὰσ λυπῶν παραδίδωσιν. πῶσ δὴ ταῦτα, ὦ Σώκρατεσ, αὖ λέγομεν οὕτω; πάνυ μὲν οὖν οὐκ εὐθὺσ δῆλά ἐστιν ἃ λέγω, πειρατέον μὴν δηλοῦν. σχημάτων τε γὰρ κάλλοσ οὐχ ὅπερ ἂν ὑπολάβοιεν οἱ πολλοὶ πειρῶμαι νῦν λέγειν, ἢ ζῴων ἤ τινων ζωγραφημάτων, ἀλλ’ εὐθύ τι λέγω, φησὶν ὁ λόγοσ, καὶ περιφερὲσ καὶ ἀπὸ τούτων δὴ τά τε τοῖσ τόρνοισ γιγνόμενα ἐπίπεδά τε καὶ στερεὰ καὶ τὰ τοῖσ κανόσι καὶ γωνίαισ, εἴ μου μανθάνεισ. ταῦτα γὰρ οὐκ εἶναι πρόσ τι καλὰ λέγω, καθάπερ ἄλλα, ἀλλ’ ἀεὶ καλὰ καθ’ αὑτὰ πεφυκέναι καί τινασ ἡδονὰσ οἰκείασ ἔχειν, οὐδὲν ταῖσ τῶν κνήσεων προσφερεῖσ·

καὶ χρώματα δὴ τοῦτον τὸν τύπον ἔχοντα καλὰ καὶ ἡδονάσ ἀλλ’ ἆρα μανθάνομεν, ἢ πῶσ;

πειρῶμαι μέν, ὦ Σώκρατεσ· πειράθητι δὲ καὶ σὺ σαφέστερον ἔτι λέγειν. λέγω δὴ ἠχὰσ τῶν φθόγγων τὰσ λείασ καὶ λαμπράσ, τὰσ ἕν τι καθαρὸν ἱείσασ μέλοσ, οὐ πρὸσ ἕτερον καλὰσ ἀλλ’ αὐτὰσ καθ’ αὑτὰσ εἶναι, καὶ τούτων συμφύτουσ ἡδονὰσ ἑπομένασ. ἔστι γὰρ οὖν καὶ τοῦτο. τὸ δὲ περὶ τὰσ ὀσμὰσ ἧττον μὲν τούτων θεῖον γένοσ ἡδονῶν·

τὸ δὲ μὴ συμμεμεῖχθαι ἐν αὐταῖσ ἀναγκαίουσ λύπασ, καὶ ὅπῃ τοῦτο καὶ ἐν ὅτῳ τυγχάνει γεγονὸσ ἡμῖν, τοῦτ’ ἐκείνοισ τίθημι ἀντίστροφον ἅπαν. ἀλλ’, εἰ κατανοεῖσ, ταῦτα εἴδη δύο <ὧν> λέγομεν ἡδονῶν. κατανοῶ. ἔτι δὴ τοίνυν τούτοισ προσθῶμεν τὰσ περὶ τὰ μαθήματα ἡδονάσ, εἰ ἄρα δοκοῦσιν ἡμῖν αὗται πείνασ μὲν μὴ ἔχειν τοῦ μανθάνειν μηδὲ διὰ μαθημάτων πείνην ἀλγηδόνασ ἐξ ἀρχῆσ γιγνομένασ. ἀλλ’ οὕτω συνδοκεῖ.

τί δέ; μαθημάτων πληρωθεῖσιν ἐὰν ὕστερον ἀποβολαὶ διὰ τῆσ λήθησ γίγνωνται, καθορᾷσ τινασ ἐν αὐταῖσ ἀλγηδόνασ; οὔ τι φύσει γε, ἀλλ’ ἔν τισι λογισμοῖσ τοῦ παθήματοσ, ὅταν τισ στερηθεὶσ λυπηθῇ διὰ τὴν χρείαν. καὶ μήν, ὦ μακάριε, νῦν γε ἡμεῖσ αὐτὰ τὰ τῆσ φύσεωσ μόνον παθήματα χωρὶσ τοῦ λογισμοῦ διαπεραίνομεν.

ἀληθῆ τοίνυν λέγεισ ὅτι χωρὶσ λύπησ ἡμῖν λήθη γίγνεται ἑκάστοτε ἐν τοῖσ μαθήμασιν. ταύτασ τοίνυν τὰσ τῶν μαθημάτων ἡδονὰσ ἀμείκτουσ τε εἶναι λύπαισ ῥητέον καὶ οὐδαμῶσ τῶν πολλῶν ἀνθρώπων ἀλλὰ τῶν σφόδρα ὀλίγων. πῶσ γὰρ οὐ ῥητέον; οὐκοῦν ὅτε μετρίωσ ἤδη διακεκρίμεθα χωρὶσ τάσ τε καθαρὰσ ἡδονὰσ καὶ τὰσ σχεδὸν ἀκαθάρτουσ ὀρθῶσ ἂν λεχθείσασ, προσθῶμεν τῷ λόγῳ ταῖσ μὲν σφοδραῖσ ἡδοναῖσ ἀμετρίαν, ταῖσ δὲ μὴ τοὐναντίον ἐμμετρίαν·

καὶ <τὰσ> τὸ μέγα καὶ τὸ σφοδρὸν αὖ <δεχομένασ>, καὶ πολλάκισ καὶ ὀλιγάκισ γιγνομένασ τοιαύτασ, τῆσ τοῦ ἀπείρου γε ἐκείνου καὶ ἧττον καὶ μᾶλλον διά τε σώματοσ καὶ ψυχῆσ φερομένου προσθῶμεν αὐτὰσ εἶναι γένουσ, τὰσ δὲ μὴ τῶν ἐμμέτρων. ὀρθότατα λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ.

ἔτι τοίνυν πρὸσ τούτοισ μετὰ ταῦτα τόδε αὐτῶν διαθεατέον. τὸ ποῖον; τί ποτε χρὴ φάναι πρὸσ ἀλήθειαν εἶναι; τὸ καθαρόν τε καὶ εἰλικρινὲσ ἢ τὸ σφόδρα τε καὶ τὸ πολὺ καὶ τὸ μέγα καὶ τὸ ἰταμόν; τί ποτ’ ἄρα, ὦ Σώκρατεσ, ἐρωτᾷσ βουλόμενοσ; μηδέν, ὦ Πρώταρχε, ἐπιλείπειν ἐλέγχων ἡδονῆσ τε καὶ ἐπιστήμησ, εἰ τὸ μὲν ἄρ’ αὐτῶν ἑκατέρου καθαρόν ἐστι, τὸ δ’ οὐ καθαρόν, ἵνα καθαρὸν ἑκάτερον ἰὸν εἰσ τὴν κρίσιν ἐμοὶ καὶ σοὶ καὶ συνάπασι τοῖσδε ῥᾴω παρέχῃ τὴν κρίσιν. ὀρθότατα.

ἴθι δή, περὶ πάντων, ὅσα καθαρὰ γένη λέγομεν, οὑτωσὶ διανοηθῶμεν· προελόμενοι πρῶτον αὐτῶν ἕν τι σκοπῶμεν. τί οὖν προελώμεθα;

τὸ λευκὸν ἐν τοῖσ πρῶτον, εἰ βούλει, θεασώμεθα γένοσ. πάνυ μὲν οὖν. πῶσ οὖν ἂν λευκοῦ καὶ τίσ καθαρότησ ἡμῖν εἰή; πότερα τὸ μέγιστόν τε καὶ πλεῖστον ἢ τὸ ἀκρατέστατον, ἐν ᾧ χρώματοσ μηδεμία μοῖρα ἄλλη μηδενὸσ ἐνείη; δῆλον ὅτι τὸ μάλιστ’ εἰλικρινὲσ ὄν. ὀρθῶσ. ἆρ’ οὖν οὐ τοῦτο ἀληθέστατον, ὦ Πρώταρχε, καὶ ἅμα δὴ κάλλιστον τῶν λευκῶν πάντων θήσομεν, ἀλλ’ οὐ τὸ πλεῖστον οὐδὲ τὸ μέγιστον; ὀρθότατά γε.

σμικρὸν ἄρα καθαρὸν λευκὸν μεμειγμένου πολλοῦ λευκοῦ λευκότερον ἅμα καὶ κάλλιον καὶ ἀληθέστερον ἐὰν φῶμεν γίγνεσθαι, παντάπασιν ἐροῦμεν ὀρθῶσ. ὀρθότατα μὲν οὖν. τί οὖν; οὐ δήπου πολλῶν δεησόμεθα παραδειγμάτων τοιούτων ἐπὶ τὸν τῆσ ἡδονῆσ πέρι λόγον, ἀλλ’ ἀρκεῖ νοεῖν ἡμῖν αὐτόθεν ὡσ ἄρα καὶ σύμπασα ἡδονὴ σμικρὰ μεγάλησ καὶ ὀλίγη πολλῆσ, καθαρὰ λύπησ, ἡδίων καὶ ἀληθεστέρα καὶ καλλίων γίγνοιτ’ ἄν. σφόδρα μὲν οὖν, καὶ τό γε παράδειγμα ἱκανόν. τί δὲ τὸ τοιόνδε; ἆρα περὶ ἡδονῆσ οὐκ ἀκηκόαμεν ὡσ ἀεὶ γένεσίσ ἐστιν, οὐσία δὲ οὐκ ἔστι τὸ παράπαν ἡδονῆσ;

κομψοὶ γὰρ δή τινεσ αὖ τοῦτον τὸν λόγον ἐπιχειροῦσι μηνύειν ἡμῖν, οἷσ δεῖ χάριν ἔχειν. τί δή; διαπερανοῦμαί σοι τοῦτ’ αὐτὸ ἐπανερωτῶν, ὦ Πρώταρχε φίλε. λέγε καὶ ἐρώτα μόνον.

ἐστὸν δή τινε δύο, τὸ μὲν αὐτὸ καθ’ αὑτό, τὸ δ’ ἀεὶ ἐφιέμενον ἄλλου. πῶσ τούτω καὶ τίνε λέγεισ; τὸ μὲν σεμνότατον ἀεὶ πεφυκόσ, τὸ δ’ ἐλλιπὲσ ἐκείνου. λέγ’ ἔτι σαφέστερον. παιδικά που καλὰ καὶ ἀγαθὰ τεθεωρήκαμεν ἅμα καὶ ἐραστὰσ ἀνδρείουσ αὐτῶν. σφόδρα γε. τούτοισ τοίνυν ἐοικότα δυοῖν οὖσι δύο ἄλλα ζήτει κατὰ πάνθ’ ὅσα λέγομεν εἶναι. τὸ τρίτον ἔτ’ ἐρῶ;

λέγε σαφέστερον, ὦ Σώκρατεσ, ὅτι λέγεισ. οὐδέν τι ποικίλον, ὦ Πρώταρχε· ἀλλ’ ὁ λόγοσ ἐρεσχηλεῖ νῷν, λέγει δ’ ὅτι τὸ μὲν ἕνεκά του τῶν ὄντων ἔστ’ ἀεί, τὸ δ’ οὗ χάριν ἑκάστοτε τὸ τινὸσ ἕνεκα γιγνόμενον ἀεὶ γίγνεται. μόγισ ἔμαθον διὰ τὸ πολλάκισ λεχθῆναι. τάχα δ’ ἴσωσ, ὦ παῖ, μᾶλλον μαθησόμεθα προελθόντοσ τοῦ λόγου. τί γὰρ οὔ;

δύο δὴ τάδε ἕτερα λάβωμεν. ποῖα; ἓν μέν τι γένεσιν πάντων, τὴν δὲ οὐσίαν ἕτερον ἕν. δύο ἀποδέχομαί σου ταῦτα, οὐσίαν καὶ γένεσιν. ὀρθότατα. πότερον οὖν τούτων ἕνεκα ποτέρου, τὴν γένεσιν οὐσίασ ἕνεκα φῶμεν ἢ τὴν οὐσίαν εἶναι γενέσεωσ ἕνεκα; τοῦτο ὃ προσαγορεύεται οὐσία εἰ γενέσεωσ ἕνεκα τοῦτ’ ἔστιν ὅπερ ἐστί, νῦν πυνθάνῃ; φαίνομαι. πρὸσ θεῶν ἆρ’ ἂν ἐπανερωτᾷσ με τοιόνδε τι;

λέγ’, ὦ Πρώταρχε, μοί, πότερα πλοίων ναυπηγίαν ἕνεκα φῂσ γίγνεσθαι μᾶλλον ἢ πλοῖα ἕνεκα ναυπηγίασ, καὶ πάνθ’ ὁπόσα τοιαῦτ’ ἐστίν; λέγω τοῦτ’ αὐτό, ὦ Πρώταρχε. τί οὖν οὐκ αὐτὸσ ἀπεκρίνω σαυτῷ, ὦ Σώκρατεσ; οὐδὲν ὅτι οὔ· σὺ μέντοι τοῦ λόγου συμμέτεχε. πάνυ μὲν οὖν. φημὶ δὴ γενέσεωσ μὲν ἕνεκα φάρμακά τε καὶ πάντα ὄργανα καὶ πᾶσαν ὕλην παρατίθεσθαι πᾶσιν, ἑκάστην δὲ γένεσιν ἄλλην ἄλλησ οὐσίασ τινὸσ ἑκάστησ ἕνεκα γίγνεσθαι, σύμπασαν δὲ γένεσιν οὐσίασ ἕνεκα γίγνεσθαι συμπάσησ.

σαφέστατα μὲν οὖν. οὐκοῦν ἡδονή γε, εἴπερ γένεσίσ ἐστιν, ἕνεκά τινοσ οὐσίασ ἐξ ἀνάγκησ γίγνοιτ’ ἄν. τί μήν; τό γε μὴν οὗ ἕνεκα τὸ ἕνεκά του γιγνόμενον ἀεὶ γίγνοιτ’ ἄν, ἐν τῇ τοῦ ἀγαθοῦ μοίρᾳ ἐκεῖνό ἐστι· τὸ δὲ τινὸσ ἕνεκα γιγνόμενον εἰσ ἄλλην, ὦ ἄριστε, μοῖραν θετέον. ἀναγκαιότατον. ἆρ’ οὖν ἡδονή γε εἴπερ γένεσίσ ἐστιν, εἰσ ἄλλην ἢ τὴν τοῦ ἀγαθοῦ μοῖραν αὐτὴν τιθέντεσ ὀρθῶσ θήσομεν;

ὀρθότατα μὲν οὖν. οὐκοῦν ὅπερ ἀρχόμενοσ εἶπον τούτου τοῦ λόγου, τῷ μηνύσαντι τῆσ ἡδονῆσ πέρι τὸ γένεσιν μέν, οὐσίαν δὲ μηδ’ ἡντινοῦν αὐτῆσ εἶναι, χάριν ἔχειν δεῖ· δῆλον γὰρ ὅτι οὗτοσ τῶν φασκόντων ἡδονὴν ἀγαθὸν εἶναι καταγελᾷ. σφόδρα γε. καὶ μὴν αὑτὸσ οὗτοσ ἑκάστοτε καὶ τῶν ἐν ταῖσ γενέσεσιν ἀποτελουμένων καταγελάσεται.

πῶσ δὴ καὶ ποίων λέγεισ; τῶν ὅσοι ἐξιώμενοι ἢ πείνην ἢ δίψαν ἤ τι τῶν τοιούτων, ὅσα γένεσισ ἐξιᾶται, χαίρουσι διὰ τὴν γένεσιν ἅτε ἡδονῆσ οὔσησ αὐτῆσ, καί φασι ζῆν οὐκ ἂν δέξασθαι μὴ διψῶντέσ τε καὶ πεινῶντεσ καὶ τἆλλα ἅ τισ ἂν εἴποι πάντα τὰ ἑπόμενα τοῖσ τοιούτοισ παθήμασι μὴ πάσχοντεσ. ἐοίκασι γοῦν.

οὐκοῦν τῷ γίγνεσθαί γε τοὐναντίον ἅπαντεσ τὸ φθείρεσθαι φαῖμεν ἄν. ἀναγκαῖον. τὴν δὴ φθορὰν καὶ γένεσιν αἱροῖτ’ ἄν τισ τοῦθ’ αἱρούμενοσ, ἀλλ’ οὐ τὸν τρίτον ἐκεῖνον βίον, τὸν ἐν ᾧ μήτε χαίρειν μήτε λυπεῖσθαι, φρονεῖν δ’ ἦν δυνατὸν ὡσ οἱο͂́ν τε καθαρώτατα. πολλή τισ, ὡσ ἐοίκεν, ὦ Σώκρατεσ, ἀλογία συμβαίνει γίγνεσθαι, ἐάν τισ τὴν ἡδονὴν ὡσ ἀγαθὸν ἡμῖν τιθῆται. πολλή, ἐπεὶ καὶ τῇδε ἔτι λέγωμεν. πῇ; πῶσ οὐκ ἄλογόν ἐστι μηδὲν ἀγαθὸν εἶναι μηδὲ καλὸν μήτε ἐν σώμασι μήτ’ ἐν πολλοῖσ ἄλλοισ πλὴν ἐν ψυχῇ, καὶ ἐνταῦθα ἡδονὴν μόνον, ἀνδρείαν δὲ ἢ σωφροσύνην ἢ νοῦν ἤ τι τῶν ἄλλων ὅσα ἀγαθὰ εἴληχε ψυχή, μηδὲν τοιοῦτον εἶναι;

πρὸσ τούτοισ δὲ ἔτι τὸν μὴ χαίροντα, ἀλγοῦντα δέ, ἀναγκάζεσθαι φάναι κακὸν εἶναι τότε ὅταν ἀλγῇ, κἂν ᾖ ἄριστοσ πάντων, καὶ τὸν χαίροντα αὖ, ὅσῳ μᾶλλον χαίρει, τότε ὅταν χαίρῃ, τοσούτῳ διαφέρειν πρὸσ ἀρετήν. πάντ’ ἐστὶ ταῦτα, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ δυνατὸν ἀλογώτατα. μὴ τοίνυν ἡδονῆσ μὲν πάντωσ ἐξέτασιν πᾶσαν ἐπιχειρῶμεν ποιήσασθαι, νοῦ δὲ καὶ ἐπιστήμησ οἱο͂ν φειδόμενοι σφόδρα φανῶμεν·

γενναίωσ δέ, εἴ πῄ τι σαθρὸν ἔχει, πᾶν περικρούωμεν, ὡσ ὅτι καθαρώτατόν ἐστ’ αὐτῶν φύσει, τοῦτο κατιδόντεσ εἰσ τὴν κρίσιν χρώμεθα τὴν κοινὴν τοῖσ τε τούτων καὶ τοῖσ τῆσ ἡδονῆσ μέρεσιν ἀληθεστάτοισ. ὀρθῶσ. οὐκοῦν ἡμῖν τὸ μὲν οἶμαι δημιουργικόν ἐστι τῆσ περὶ τὰ μαθήματα ἐπιστήμησ, τὸ δὲ περὶ παιδείαν καὶ τροφήν.

ἢ πῶσ; οὕτωσ. ἐν δὴ ταῖσ χειροτεχνικαῖσ διανοηθῶμεν πρῶτα εἰ τὸ μὲν ἐπιστήμησ αὐτῶν μᾶλλον ἐχόμενον, τὸ δ’ ἧττον ἔνι, καὶ δεῖ τὰ μὲν ὡσ καθαρώτατα νομίζειν, τὰ δ’ ὡσ ἀκαθαρτότερα. οὐκοῦν χρή. τὰσ τοίνυν ἡγεμονικὰσ διαληπτέον ἑκάστων αὐτῶν χωρίσ; ποίασ καὶ πῶσ; οἱο͂ν πασῶν που τεχνῶν ἄν τισ ἀριθμητικὴν χωρίζῃ καὶ μετρητικὴν καὶ στατικήν, ὡσ ἔποσ εἰπεῖν φαῦλον τὸ καταλειπόμενον ἑκάστησ ἂν γίγνοιτο.

φαῦλον μὲν δή. τὸ γοῦν μετὰ ταῦτ’ εἰκάζειν λείποιτ’ ἂν καὶ τὰσ αἰσθήσεισ καταμελετᾶν ἐμπειρίᾳ καί τινι τριβῇ, ταῖσ τῆσ στοχαστικῆσ προσχρωμένουσ δυνάμεσιν ἃσ πολλοὶ τέχνασ ἐπονομάζουσι, μελέτῃ καὶ πόνῳ τὴν ῥώμην ἀπειργασμένασ. ἀναγκαιότατα λέγεισ.

οὐκοῦν μεστὴ μέν που μουσικὴ πρῶτον, τὸ σύμφωνον ἁρμόττουσα οὐ μέτρῳ ἀλλὰ μελέτησ στοχασμῷ, καὶ σύμπασα αὐτῆσ αὐλητική, τὸ μέτρον ἑκάστησ χορδῆσ τῷ στοχάζεσθαι φερομένησ θηρεύουσα, ὥστε πολὺ μεμειγμένον ἔχειν τὸ μὴ σαφέσ, σμικρὸν δὲ τὸ βέβαιον. ἀληθέστατα. καὶ μὴν ἰατρικήν τε καὶ γεωργίαν καὶ κυβερνητικὴν καὶ στρατηγικὴν ὡσαύτωσ εὑρήσομεν ἐχούσασ.

καὶ πάνυ γε. τεκτονικὴν δέ γε οἶμαι πλείστοισ μέτροισ τε καὶ ὀργάνοισ χρωμένην τὰ πολλὴν ἀκρίβειαν αὐτῇ πορίζοντα τεχνικωτέραν τῶν πολλῶν ἐπιστημῶν παρέχεται. πῇ; κατά τε ναυπηγίαν καὶ κατ’ οἰκοδομίαν καὶ ἐν πολλοῖσ ἄλλοισ τῆσ ξυλουργικῆσ. κανόνι γὰρ οἶμαι καὶ τόρνῳ χρῆται καὶ διαβήτῃ καὶ στάθμῃ καί τινι προσαγωγίῳ κεκομψευμένῳ. καὶ πάνυ γε, ὦ Σώκρατεσ, ὀρθῶσ λέγεισ. θῶμεν τοίνυν διχῇ τὰσ λεγομένασ τέχνασ, τὰσ μὲν μουσικῇ συνεπομένασ ἐν τοῖσ ἔργοισ ἐλάττονοσ ἀκριβείασ μετισχούσασ, τὰσ δὲ τεκτονικῇ πλείονοσ.

κείσθω. τούτων δὲ ταύτασ ἀκριβεστάτασ εἶναι τέχνασ, ἃσ νυνδὴ πρώτασ εἴπομεν. ἀριθμητικὴν φαίνῃ μοι λέγειν καὶ ὅσασ μετὰ ταύτησ τέχνασ ἐφθέγξω νυνδή. πάνυ μὲν οὖν.

ἀλλ’, ὦ Πρώταρχε, ἆρ’ οὐ διττὰσ αὖ καὶ ταύτασ λεκτέον; ἢ πῶσ; ποίασ δὴ λέγεισ; ἀριθμητικὴν πρῶτον ἆρ’ οὐκ ἄλλην μέν τινα τὴν τῶν πολλῶν φατέον, ἄλλην δ’ αὖ τὴν τῶν φιλοσοφούντων; πῇ ποτε διορισάμενοσ οὖν ἄλλην, τὴν δὲ ἄλλην θείη τισ ἂν ἀριθμητικήν; οὐ σμικρὸσ ὁρ́οσ, ὦ Πρώταρχε. οἱ μὲν γάρ που μονάδασ ἀνίσουσ καταριθμοῦνται τῶν περὶ ἀριθμόν, οἱο͂ν στρατόπεδα δύο καὶ βοῦσ δύο καὶ δύο τὰ σμικρότατα ἢ καὶ τὰ πάντων μέγιστα· οἱ δ’ οὐκ ἄν ποτε αὐτοῖσ συνακολουθήσειαν, εἰ μὴ μονάδα μονάδοσ ἑκάστησ τῶν μυρίων μηδεμίαν ἄλλην ἄλλησ διαφέρουσάν τισ θήσει.

καὶ μάλα εὖ λέγεισ οὐ σμικρὰν διαφορὰν τῶν περὶ ἀριθμὸν τευταζόντων, ὥστε λόγον ἔχειν δύ’ αὐτὰσ εἶναι. τί δέ; λογιστικὴ καὶ μετρητικὴ <ἡ> κατὰ τεκτονικὴν καὶ κατ’ ἐμπορικὴν τῆσ κατὰ φιλοσοφίαν γεωμετρίασ τε καὶ λογισμῶν καταμελετωμένων ‐ πότερον ὡσ μία ἑκατέρα λεκτέον ἢ δύο τιθῶμεν; τῇ πρόσθεν ἑπόμενοσ ἔγωγ’ ἂν δύο κατὰ τὴν ἐμὴν ψῆφον τιθείην ἑκατέραν τούτων.

ὀρθῶσ. οὗ δ’ ἕνεκα ταῦτα προηνεγκάμεθα εἰσ τὸ μέσον, ἆρα ἐννοεῖσ; ἴσωσ, ἀλλὰ σὲ βουλοίμην ἂν ἀποφήνασθαι τὸ νῦν ἐρωτώμενον. δοκεῖ τοίνυν ἔμοιγε οὗτοσ ὁ λόγοσ, οὐχ ἧττον ἢ ὅτε λέγειν αὐτὸν ἠρχόμεθα, ταῖσ ἡδοναῖσ ζητῶν ἀντίστροφον ἐνταῦθα προβεβληκέναι σκοπῶν ἆρά ἐστί τισ ἑτέρασ ἄλλη καθαρωτέρα ἐπιστήμησ ἐπιστήμη, καθάπερ ἡδονῆσ ἡδονή. καὶ μάλα σαφὲσ τοῦτό γε, ὅτι ταῦθ’ ἕνεκα τούτων ἐπικεχείρηκεν. τί οὖν;

ἆρ’ οὐκ ἐν μὲν τοῖσ ἔμπροσθεν ἐπ’ ἄλλοισ ἄλλην τέχνην οὖσαν ἀνηυρήκειν σαφεστέραν καὶ ἀσαφεστέραν ἄλλην ἄλλησ; πάνυ μὲν οὖν. ἐν τούτοισ δὲ ἆρ’ οὔ τινα τέχνην ὡσ ὁμώνυμον φθεγξάμενοσ, εἰσ δόξαν καταστήσασ ὡσ μιᾶσ, πάλιν ὡσ δυοῖν ἐπανερωτᾷ τούτοιν αὐτοῖν τὸ σαφὲσ καὶ τὸ καθαρὸν περὶ ταῦτα πότερον ἡ τῶν φιλοσοφούντων ἢ μὴ φιλοσοφούντων ἀκριβέστερον ἔχει; καὶ μάλα δοκεῖ μοι τοῦτο διερωτᾶν.

τίν’ οὖν, ὦ Πρώταρχε, αὐτῷ δίδομεν ἀπόκρισιν; ὦ Σώκρατεσ, εἰσ θαυμαστὸν διαφορᾶσ μέγεθοσ εἰσ σαφήνειαν προεληλύθαμεν ἐπιστημῶν. οὐκοῦν ἀποκρινούμεθα ῥᾷον; τί μήν; καὶ εἰρήσθω γε ὅτι πολὺ μὲν αὗται τῶν ἄλλων τεχνῶν διαφέρουσι, τούτων δ’ αὐτῶν αἱ περὶ τὴν τῶν ὄντωσ φιλοσοφούντων ὁρμὴν ἀμήχανον ἀκριβείᾳ καὶ ἀληθείᾳ περὶ μέτρα τε καὶ ἀριθμοὺσ διαφέρουσιν. ἔστω ταῦτα κατὰ σέ, καὶ σοὶ δὴ πιστεύοντεσ θαρροῦντεσ ἀποκρινόμεθα τοῖσ δεινοῖσ περὶ λόγων ὁλκήν ‐ τὸ ποῖον;

ὡσ εἰσὶ δύο ἀριθμητικαὶ καὶ δύο μετρητικαὶ καὶ ταύταισ ἄλλαι τοιαῦται συνεπόμεναι συχναί, τὴν διδυμότητα ἔχουσαι ταύτην, ὀνόματοσ δὲ ἑνὸσ κεκοινωμέναι. διδῶμεν τύχῃ ἀγαθῇ τούτοισ οὓσ φῂσ δεινοὺσ εἶναι ταύτην τὴν ἀπόκρισιν, ὦ Σώκρατεσ.

ταύτασ οὖν λέγομεν ἐπιστήμασ ἀκριβεῖσ μάλιστ’ εἶναι; πάνυ μὲν οὖν. ἀλλ’ ἡμᾶσ, ὦ Πρώταρχε, ἀναίνοιτ’ ἂν ἡ τοῦ διαλέγεσθαι δύναμισ, εἴ τινα πρὸ αὐτῆσ ἄλλην κρίναιμεν. τίνα δὲ ταύτην αὖ δεῖ λέγειν; δῆλον ὁτιὴ πᾶσ ἂν τήν γε νῦν λεγομένην γνοίη·

τὴν γὰρ περὶ τὸ ὂν καὶ τὸ ὄντωσ καὶ τὸ κατὰ ταὐτὸν ἀεὶ πεφυκὸσ πάντωσ ἔγωγε οἶμαι ἡγεῖσθαι σύμπαντασ ὅσοισ νοῦ καὶ σμικρὸν προσήρτηται μακρῷ ἀληθεστάτην εἶναι γνῶσιν. σὺ δὲ τί; πῶσ τοῦτο, ὦ Πρώταρχε, διακρίνοισ ἄν; ἤκουον μὲν ἔγωγε, ὦ Σώκρατεσ, ἑκάστοτε Γοργίου πολλάκισ ὡσ ἡ τοῦ πείθειν πολὺ διαφέροι πασῶν τεχνῶν ‐ πάντα γὰρ ὑφ’ αὑτῇ δοῦλα δι’ ἑκόντων ἀλλ’ οὐ διὰ βίασ ποιοῖτο, καὶ μακρῷ ἀρίστη πασῶν εἰή τῶν τεχνῶν ‐ νῦν δ’ οὔτε σοὶ οὔτε δὴ ἐκείνῳ βουλοίμην ἂν ἐναντία τίθεσθαι. "τὰ ὅπλα" μοι δοκεῖσ βουληθεὶσ εἰπεῖν αἰσχυνθεὶσ ἀπολιπεῖν.

ἔστω νῦν ταῦτα ταύτῃ ὅπῃ σοι δοκεῖ. ἆρ’ οὖν αἴτιοσ ἐγὼ τοῦ μὴ καλῶσ ὑπολαβεῖν σε; τὸ ποῖον; οὐκ, ὦ φίλε Πρώταρχε, τοῦτο ἔγωγε ἐζήτουν πω, τίσ τέχνη ἢ τίσ ἐπιστήμη πασῶν διαφέρει τῷ μεγίστη καὶ ἀρίστη καὶ πλεῖστα ὠφελοῦσα ἡμᾶσ, ἀλλὰ τίσ ποτε τὸ σαφὲσ καὶ τἀκριβὲσ καὶ τὸ ἀληθέστατον ἐπισκοπεῖ, κἂν εἰ σμικρὰ καὶ σμικρὰ ὀνινᾶσα, τοῦτ’ ἔστιν ὃ νῦν δὴ ζητοῦμεν. καὶ μὴ τοιούτου διαφέρειν, τούτῳ γ’ αὐτῷ τῷ ἀληθεστάτῳ, καὶ νῦν δὴ σφόδρα διανοηθέντεσ καὶ ἱκανῶσ διαλογισάμενοι, μήτ’ εἴσ τινασ ὠφελίασ ἐπιστημῶν βλέψαντεσ μήτε τινὰσ εὐδοκιμίασ, ἀλλ’ εἴ τισ πέφυκε τῆσ ψυχῆσ ἡμῶν δύναμισ ἐρᾶν τε τοῦ ἀληθοῦσ καὶ πάντα ἕνεκα τούτου πράττειν, ταύτην εἴπωμεν διεξερευνησάμενοι ‐ τὸ καθαρὸν νοῦ τε καὶ φρονήσεωσ εἰ ταύτην μάλιστα ἐκ τῶν εἰκότων ἐκτῆσθαι φαῖμεν ἂν ἤ τινα ἑτέραν ταύτησ κυριωτέραν ἡμῖν ζητητέον.

ἀλλὰ σκοπῶ, καὶ χαλεπὸν οἶμαι συγχωρῆσαί τινα ἄλλην ἐπιστήμην ἢ τέχνην τῆσ ἀληθείασ ἀντέχεσθαι μᾶλλον ἢ ταύτην.

ἆρ’ οὖν ἐννοήσασ τὸ τοιόνδε εἴρηκασ ὃ λέγεισ νῦν, ὡσ αἱ πολλαὶ τέχναι, καὶ ὅσοι περὶ ταῦτα πεπόνηνται, πρῶτον μὲν δόξαισ χρῶνται καὶ τὰ περὶ δόξαν ζητοῦσι συντεταμένωσ; εἴ τε καὶ περὶ φύσεωσ ἡγεῖταί τισ ζητεῖν, οἶσθ’ ὅτι τὰ περὶ τὸν κόσμον τόνδε, ὅπῃ τε γέγονεν καὶ ὅπῃ πάσχει τι καὶ ὅπῃ ποιεῖ, ταῦτα ζητεῖ διὰ βίου;

φαῖμεν ἂν ταῦτα, ἢ πῶσ; οὕτωσ. οὐκοῦν οὐ περὶ τὰ ὄντα ἀεί, περὶ δὲ τὰ γιγνόμενα καὶ γενησόμενα καὶ γεγονότα ἡμῶν ὁ τοιοῦτοσ ἀνῄρηται τὸν πόνον; ἀληθέστατα. τούτων οὖν τι σαφὲσ ἂν φαῖμεν τῇ ἀκριβεστάτῃ ἀληθείᾳ γίγνεσθαι, ὧν μήτε ἔσχε μηδὲν πώποτε κατὰ ταὐτὰ μήθ’ ἕξει μήτε εἰσ τὸ νῦν παρὸν ἔχει; καὶ πῶσ;

περὶ οὖν τὰ μὴ κεκτημένα βεβαιότητα μηδ’ ἡντινοῦν πῶσ ἄν ποτε βέβαιον γίγνοιθ’ ἡμῖν καὶ ὁτιοῦν; οἶμαι μὲν οὐδαμῶσ. οὐδ’ ἄρα νοῦσ οὐδέ τισ ἐπιστήμη περὶ αὐτά ἐστιν τὸ ἀληθέστατον ἔχουσα. οὔκουν εἰκόσ γε. τὸν μὲν δὴ σὲ καὶ ἐμὲ καὶ Γοργίαν καὶ Φίληβον χρὴ συχνὰ χαίρειν ἐᾶν, τόδε δὲ διαμαρτύρασθαι τῷ λόγῳ. τὸ ποῖον;

ὡσ ἢ περὶ ἐκεῖνα ἔσθ’ ἡμῖν τό τε βέβαιον καὶ τὸ καθαρὸν καὶ ἀληθὲσ καὶ ὃ δὴ λέγομεν εἰλικρινέσ, περὶ τὰ ἀεὶ κατὰ τὰ αὐτὰ ὡσαύτωσ ἀμεικτότατα ἔχοντα, ἢ δεύτεροσ ἐκείνων ὅτι μάλιστά ἐστι συγγενέσ· τὰ δ’ ἄλλα πάντα δεύτερά τε καὶ ὕστερα λεκτέον. ἀληθέστατα λέγεισ. τὰ δὴ τῶν ὀνομάτων περὶ τὰ τοιαῦτα κάλλιστα ἆρ’ οὐ τοῖσ καλλίστοισ δικαιότατον ἀπονέμειν; εἰκόσ γε. οὐκοῦν νοῦσ ἐστι καὶ φρόνησισ ἅ γ’ ἄν τισ τιμήσειε μάλιστα ὀνόματα;

ναί. ταῦτ’ ἄρα ἐν ταῖσ περὶ τὸ ὂν ὄντωσ ἐννοίαισ ἐστὶν ἀπηκριβωμένα ὀρθῶσ κείμενα καλεῖσθαι. πάνυ μὲν οὖν. καὶ μὴν ἅ γε εἰσ τὴν κρίσιν ἐγὼ τότε παρεσχόμην οὐκ ἄλλ’ ἐστὶν ἢ ταῦτα τὰ ὀνόματα. τί μήν, ὦ Σώκρατεσ; εἰε͂ν. τὸ μὲν δὴ φρονήσεώσ τε καὶ ἡδονῆσ πέρι πρὸσ τὴν ἀλλήλων μεῖξιν εἴ τισ φαίη καθαπερεὶ δημιουργοῖσ ἡμῖν ἐξ ὧν ἢ ἐν οἷσ δεῖ δημιουργεῖν τι παρακεῖσθαι, καλῶσ ἂν τῷ λόγῳ ἀπεικάζοι. καὶ μάλα.

τὸ δὴ μετὰ ταῦτα ἆρ’ οὐ μειγνύναι ἐπιχειρητέον; τί μήν; οὐκοῦν τάδε προειποῦσι καὶ ἀναμνήσασιν ἡμᾶσ αὐτοὺσ ὀρθότερον ἂν ἔχοι; τὰ ποῖα; ἃ καὶ πρότερον ἐμνήσθημεν· εὖ δ’ ἡ παροιμία δοκεῖ ἔχειν, τὸ καὶ δὶσ καὶ τρὶσ τό γε καλῶσ ἔχον ἐπαναπολεῖν τῷ λόγῳ δεῖν. τί μήν; φέρε δὴ πρὸσ Διόσ·

οἶμαι γὰρ οὑτωσί πωσ τὰ τότε λεχθέντα ῥηθῆναι. πῶσ; Φίληβόσ φησι τὴν ἡδονὴν σκοπὸν ὀρθὸν πᾶσι ζῴοισ γεγονέναι καὶ δεῖν πάντασ τούτου στοχάζεσθαι, καὶ δὴ καὶ τἀγαθὸν τοῦτ’ αὐτὸ εἶναι σύμπασι, καὶ δύο ὀνόματα, ἀγαθὸν καὶ ἡδύ, ἑνί τινι καὶ φύσει μιᾷ τούτω ὀρθῶσ τεθέντ’ ἔχειν· Σωκράτησ δ’ ἓν μὲν οὔ φησι τοῦτ’ εἶναι, δύο δὲ καθάπερ τὰ ὀνόματα, καὶ τό τε ἀγαθὸν καὶ ἡδὺ διάφορον ἀλλήλων φύσιν ἔχειν, μᾶλλον δὲ μέτοχον εἶναι τῆσ τοῦ ἀγαθοῦ μοίρασ τὴν φρόνησιν ἢ τὴν ἡδονήν.

οὐ ταῦτ’ ἔστιν τε καὶ ἦν τὰ τότε λεγόμενα, ὦ Πρώταρχε; σφόδρα μὲν οὖν. οὐκοῦν καὶ τόδε καὶ τότε καὶ νῦν ἡμῖν ἂν συνομολογοῖτο; τὸ ποῖον; τὴν τἀγαθοῦ διαφέρειν φύσιν τῷδε τῶν ἄλλων. τίνι;

ὡῖ παρείη τοῦτ’ ἀεὶ τῶν ζῴων διὰ τέλουσ πάντωσ καὶ πάντῃ, μηδενὸσ ἑτέρου ποτὲ ἔτι προσδεῖσθαι, τὸ δὲ ἱκανὸν τελεώτατον ἔχειν. οὐχ οὕτωσ; οὕτω μὲν οὖν. οὐκοῦν τῷ λόγῳ ἐπειράθημεν χωρὶσ ἑκάτερον ἑκατέρου θέντεσ εἰσ τὸν βίον ἑκάστων, ἄμεικτον μὲν ἡδονὴν φρονήσει, φρόνησιν δὲ ὡσαύτωσ ἡδονῆσ μηδὲ τὸ σμικρότατον ἔχουσαν; ἦν ταῦτα. μῶν οὖν ἡμῖν αὐτῶν τότε πότερον ἱκανὸν ἔδοξεν εἶναί τῳ; καὶ πῶσ;

εἰ δέ γε παρηνέχθημέν τι τότε, νῦν ὁστισοῦν ἐπαναλαβὼν ὀρθότερον εἰπάτω, μνήμην καὶ φρόνησιν καὶ ἐπιστήμην καὶ ἀληθῆ δόξαν τῆσ αὐτῆσ ἰδέασ τιθέμενοσ καὶ σκοπῶν εἴ τισ ἄνευ τούτων δέξαιτ’ ἄν οἱ καὶ ὁτιοῦν εἶναι ἢ καὶ γίγνεσθαι, μὴ ὅτι δή γε ἡδονὴν εἴθ’ ὡσ πλείστην εἴθ’ ὡσ σφοδροτάτην, ἣν μήτε ἀληθῶσ δοξάζοι χαίρειν μήτε τὸ παράπαν γιγνώσκοι τί ποτε πέπονθε πάθοσ μήτ’ αὖ μνήμην τοῦ πάθουσ μηδ’ ὁντινοῦν χρόνον ἔχοι. ταὐτὰ δὲ λεγέτω καὶ περὶ φρονήσεωσ, εἴ τισ ἄνευ πάσησ ἡδονῆσ καὶ τῆσ βραχυτάτησ δέξαιτ’ ἂν φρόνησιν ἔχειν μᾶλλον ἢ μετά τινων ἡδονῶν ἢ πάσασ ἡδονὰσ χωρὶσ φρονήσεωσ μᾶλλον ἢ μετὰ φρονήσεωσ αὖ τινοσ.

οὐκ ἔστιν, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλ’ οὐδὲν δεῖ ταῦτά γε πολλάκισ ἐπερωτᾶν. οὐκοῦν τό γε τέλεον καὶ πᾶσιν αἱρετὸν καὶ τὸ παντάπασιν ἀγαθὸν οὐδέτερον ἂν τούτων εἰή;

πῶσ γὰρ ἄν; τὸ τοίνυν ἀγαθὸν ἤτοι σαφῶσ ἢ καί τινα τύπον αὐτοῦ ληπτέον, ἵν’, ὅπερ ἐλέγομεν, δευτερεῖα ὅτῳ δώσομεν ἔχωμεν. ὀρθότατα λέγεισ. οὐκοῦν ὁδὸν μέν τινα ἐπὶ τἀγαθὸν εἰλήφαμεν; τίνα; καθάπερ εἴ τίσ τινα ἄνθρωπον ζητῶν τὴν οἴκησιν πρῶτον ὀρθῶσ ἵν’ οἰκεῖ πύθοιτο αὐτοῦ, μέγα τι δήπου πρὸσ τὴν εὑρ́εσιν ἂν ἔχοι τοῦ ζητουμένου. πῶσ δ’ οὔ;

καὶ νῦν δή τισ λόγοσ ἐμήνυσεν ἡμῖν, ὥσπερ καὶ κατ’ ἀρχάσ, μὴ ζητεῖν ἐν τῷ ἀμείκτῳ βίῳ τἀγαθὸν ἀλλ’ ἐν τῷ μεικτῷ. πάνυ γε. ἐλπὶσ μὴν πλείων ἐν τῷ μειχθέντι καλῶσ τὸ ζητούμενον ἔσεσθαι φανερώτερον ἢ ἐν τῷ μή; πολύ γε. τοῖσ δὴ θεοῖσ, ὦ Πρώταρχε, εὐχόμενοι κεραννύωμεν, εἴτε Διόνυσοσ εἴτε Ἥφαιστοσ εἴθ’ ὅστισ θεῶν ταύτην τὴν τιμὴν εἴληχε τῆσ συγκράσεωσ. πάνυ μὲν οὖν.

καὶ μὴν καθάπερ ἡμῖν οἰνοχόοισ τισὶ παρεστᾶσι κρῆναι ‐ μέλιτοσ μὲν ἂν ἀπεικάζοι τισ τὴν τῆσ ἡδονῆσ, τὴν δὲ τῆσ φρονήσεωσ νηφαντικὴν καὶ ἀοίνον αὐστηροῦ καὶ ὑγιεινοῦ τινοσ ὕδατοσ ‐ ἃσ προθυμητέον ὡσ κάλλιστα συμμειγνύναι. πῶσ γὰρ οὔ; φέρε δὴ πρότερον·

ταύτην εἰσ τὸ ἀληθὲσ ἐπισκοπούμενοι ἡγησάμεθα ἐκείνησ ἀληθεστέραν εἶναι. ἆρα πᾶσαν ἡδονὴν πάσῃ φρονήσει μειγνύντεσ τοῦ καλῶσ ἂν μάλιστα ἐπιτύχοιμεν; ἴσωσ. ἀλλ’ οὐκ ἀσφαλέσ. ᾗ δὲ ἀκινδυνότερον ἂν μειγνύοιμεν, δόξαν μοι δοκῶ τινα ἀποφήνασθαι ἄν. λέγε τίνα. ἦν ἡμῖν ἡδονή τε ἀληθῶσ, ὡσ οἰόμεθα, μᾶλλον ἑτέρασ ἄλλη καὶ δὴ καὶ τέχνη τέχνησ ἀκριβεστέρα; πῶσ γὰρ οὔ; καὶ ἐπιστήμη δὴ ἐπιστήμησ διάφοροσ, ἡ μὲν ἐπὶ τὰ γιγνόμενα καὶ ἀπολλύμενα ἀποβλέπουσα, ἡ δ’ ἐπὶ τὰ μήτε γιγνόμενα μήτε ἀπολλύμενα, κατὰ ταὐτὰ δὲ καὶ ὡσαύτωσ ὄντα ἀεί. πάνυ μὲν οὖν ὀρθῶσ.

οὐκοῦν εἰ τἀληθέστατα τμήματα ἑκατέρασ ἴδοιμεν πρῶτον συμμείξαντεσ, ἆρα ἱκανὰ ταῦτα συγκεκραμένα τὸν ἀγαπητότατον βίον ἀπεργασάμενα παρέχειν ἡμῖν, ἤ τινοσ ἔτι προσδεόμεθα καὶ τῶν μὴ τοιούτων; ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ δρᾶν οὕτωσ.

ἔστω δή τισ ἡμῖν φρονῶν ἄνθρωποσ αὐτῆσ περὶ δικαιοσύνησ ὅτι ἔστιν, καὶ λόγον ἔχων ἑπόμενον τῷ νοεῖν, καὶ δὴ καὶ περὶ τῶν ἄλλων πάντων τῶν ὄντων ὡσαύτωσ διανοούμενοσ. ἔστω γὰρ οὖν. ἆρ’ οὖν οὗτοσ ἱκανῶσ ἐπιστήμησ ἕξει, κύκλου μὲν καὶ σφαίρασ αὐτῆσ τῆσ θείασ τὸν λόγον ἔχων, τὴν δὲ ἀνθρωπίνην ταύτην σφαῖραν καὶ τοὺσ κύκλουσ τούτουσ ἀγνοῶν, καὶ χρώμενοσ ἐν οἰκοδομίᾳ καὶ τοῖσ ἄλλοισ ὁμοίωσ κανόσι καὶ τοῖσ κύκλοισ; γελοίαν διάθεσιν ἡμῶν, ὦ Σώκρατεσ, ἐν ταῖσ θείαισ οὖσαν μόνον ἐπιστήμαισ λέγομεν.

πῶσ φῄσ; ἦ τοῦ ψευδοῦσ κανόνοσ ἅμα καὶ τοῦ κύκλου τὴν οὐ βέβαιον οὐδὲ καθαρὰν τέχνην ἐμβλητέον κοινῇ καὶ συγκρατέον; ἀναγκαῖον γάρ, εἰ μέλλει τισ ἡμῶν καὶ τὴν ὁδὸν ἑκάστοτε ἐξευρήσειν οἴκαδε. ἦ καὶ μουσικήν, ἣν ὀλίγον ἔμπροσθεν ἔφαμεν στοχάσεώσ τε καὶ μιμήσεωσ μεστὴν οὖσαν καθαρότητοσ ἐνδεῖν;

ἀναγκαῖον φαίνεται ἔμοιγε, εἴπερ γε ἡμῶν ὁ βίοσ ἔσται καὶ ὁπωσοῦν ποτε βίοσ. βούλει δῆτα, ὥσπερ θυρωρὸσ ὑπ’ ὄχλου τισ ὠθούμενοσ καὶ βιαζόμενοσ, ἡττηθεὶσ ἀναπετάσασ τὰσ θύρασ ἀφῶ πάσασ τὰσ ἐπιστήμασ εἰσρεῖν καὶ μείγνυσθαι ὁμοῦ καθαρᾷ τὴν ἐνδεεστέραν; οὔκουν ἔγωγε οἶδα, ὦ Σώκρατεσ, ὅτι τισ ἂν βλάπτοιτο πάσασ λαβὼν τὰσ ἄλλασ ἐπιστήμασ, ἔχων τὰσ πρώτασ.

μεθιῶ δὴ τὰσ συμπάσασ ῥεῖν εἰσ τὴν τῆσ Ὁμήρου καὶ μάλα ποιητικῆσ μισγαγκείασ ὑποδοχήν; πάνυ μὲν οὖν. μεθεῖνται· καὶ πάλιν ἐπὶ τὴν τῶν ἡδονῶν πηγὴν ἰτέον. ὡσ γὰρ διενοήθημεν αὐτὰσ μειγνύναι, τὰ τῶν ἀληθῶν μόρια πρῶτον, οὐκ ἐξεγένεθ’ ἡμῖν, ἀλλὰ διὰ τὸ πᾶσαν ἀγαπᾶν ἐπιστήμην εἰσ ταὐτὸν μεθεῖμεν ἁθρόασ καὶ πρόσθεν τῶν ἡδονῶν. ἀληθέστατα λέγεισ. ὡρ́α δὴ βουλεύεσθαι νῷν καὶ περὶ τῶν ἡδονῶν, πότερα καὶ ταύτασ πάσασ ἁθρόασ ἀφετέον ἢ καὶ τούτων πρώτασ μεθετέον ἡμῖν ὅσαι ἀληθεῖσ.

πολύ τι διαφέρει πρόσ γε ἀσφάλειαν πρώτασ τὰσ ἀληθεῖσ ἀφεῖναι. μεθείσθων δή. τί δὲ μετὰ ταῦτα; ἆρ’ οὐκ εἰ μέν τινεσ ἀναγκαῖαι, καθάπερ ἐκεῖ, συμμεικτέον καὶ ταύτασ; τί δ’ οὔ; τάσ γε ἀναγκαίασ δήπουθεν. εἰ δέ γε καί, καθάπερ τὰσ τέχνασ πάσασ ἀβλαβέσ τε καὶ ὠφέλιμον ἦν ἐπίστασθαι διὰ βίου, καὶ νῦν δὴ ταὐτὰ λέγομεν περὶ τῶν ἡδονῶν, εἴπερ πάσασ ἡδονὰσ ἥδεσθαι διὰ βίου συμφέρον τε ἡμῖν ἐστι καὶ ἀβλαβὲσ ἅπασι, πάσασ συγκρατέον.

πῶσ οὖν δὴ περὶ αὐτῶν τούτων λέγωμεν; καὶ πῶσ ποιῶμεν; οὐχ ἡμᾶσ, ὦ Πρώταρχε, διερωτᾶν χρή, τὰσ ἡδονὰσ δὲ αὐτὰσ καὶ τὰσ φρονήσεισ διαπυνθανομένουσ τὸ τοιόνδε ἀλλήλων πέρι. τὸ ποῖον;

"ὦ φίλαι, εἴτε ἡδονὰσ ὑμᾶσ χρὴ προσαγορεύειν εἴτε ἄλλῳ ὁτῳοῦν ὀνόματι, μῶν οὐκ ἂν δέξαισθε οἰκεῖν μετὰ φρονήσεωσ πάσησ ἢ χωρὶσ τοῦ φρονεῖν; οἶμαι μὲν πρὸσ ταῦτα τόδ’ αὐτὰσ ἀναγκαιότατον εἶναι λέγειν. τὸ ποῖον; ὅτι καθάπερ ἔμπροσθεν ἐρρήθη, "τὸ μόνον καὶ ἔρημον εἰλικρινὲσ εἶναί τι γένοσ οὔτε πάνυ τι δυνατὸν οὔτ’ ὠφέλιμον· πάντων γε μὴν ἡγούμεθα γενῶν ἄριστον ἓν ἀνθ’ ἑνὸσ συνοικεῖν ἡμῖν τὸ τοῦ γιγνώσκειν τἆλλά τε πάντα καὶ αὖ τὴν αὐτὴν ἡμῶν τελέωσ εἰσ δύναμιν ἑκάστην.

" "καὶ καλῶσ γε εἰρήκατε τὰ νῦν," φήσομεν. ὀρθῶσ. πάλιν τοίνυν μετὰ τοῦτο τὴν φρόνησιν καὶ τὸν νοῦν ἀνερωτητέον· "ἆρ’ ἡδονῶν τι προσδεῖσθε ἐν τῇ συγκράσει; φαῖμεν ἂν αὖ τὸν νοῦν τε καὶ τὴν φρόνησιν ἀνερωτῶντεσ. "ποίων," φαῖεν ἂν ἴσωσ, "ἡδονῶν; εἰκόσ. ὁ δέ γ’ ἡμέτεροσ λόγοσ μετὰ τοῦτ’ ἐστὶν ὅδε.

"πρὸσ ταῖσ ἀληθέσιν ἐκείναισ ἡδοναῖσ," φήσομεν, "ἆρ’ ἔτι προσδεῖσθ’ ὑμῖν τὰσ μεγίστασ ἡδονὰσ συνοίκουσ εἶναι καὶ τὰσ σφοδροτάτασ; "καὶ πῶσ, ὦ Σώκρατεσ," ἴσωσ φαῖεν ἄν, "αἵ γ’ ἐμποδίσματά τε μυρία ἡμῖν ἔχουσι, τὰσ ψυχὰσ ἐν αἷσ οἰκοῦμεν ταράττουσαι διὰ μανίασ ἡδονάσ, καὶ γίγνεσθαί τε ἡμᾶσ τὴν ἀρχὴν οὐκ ἐῶσι, τά τε γιγνόμενα ἡμῶν τέκνα ὡσ τὸ πολύ, δι’ ἀμέλειαν λήθην ἐμποιοῦσαι, παντάπασι διαφθείρουσιν; ἀλλ’ ἅσ τε ἡδονὰσ ἀληθεῖσ καὶ καθαρὰσ ἃσ εἶπεσ, σχεδὸν οἰκείασ ἡμῖν νόμιζε, καὶ πρὸσ ταύταισ τὰσ μεθ’ ὑγιείασ καὶ τοῦ σωφρονεῖν, καὶ δὴ καὶ συμπάσησ ἀρετῆσ ὁπόσαι καθάπερ θεοῦ ὀπαδοὶ γιγνόμεναι αὐτῇ συνακολουθοῦσι πάντῃ, ταύτασ μείγνυ·

τὰσ δ’ ἀεὶ μετ’ ἀφροσύνησ καὶ τῆσ ἄλλησ κακίασ ἑπομένασ πολλή που ἀλογία τῷ νῷ μειγνύναι τὸν βουλόμενον ὅτι καλλίστην ἰδόντα καὶ ἀστασιαστοτάτην μεῖξιν καὶ κρᾶσιν, ἐν ταύτῃ μαθεῖν πειρᾶσθαι τί ποτε ἔν τ’ ἀνθρώπῳ καὶ τῷ παντὶ πέφυκεν ἀγαθὸν καὶ τίνα ἰδέαν αὐτὴν εἶναί ποτε μαντευτέον. " ἆρ’ οὐκ ἐμφρόνωσ ταῦτα καὶ ἐχόντωσ ἑαυτὸν τὸν νοῦν φήσομεν ὑπέρ τε αὑτοῦ καὶ μνήμησ καὶ δόξησ ὀρθῆσ ἀποκρίνασθαι τὰ νῦν ῥηθέντα;

παντάπασι μὲν οὖν. ἀλλὰ μὴν καὶ τόδε γε ἀναγκαῖον, καὶ οὐκ ἄλλωσ ἄν ποτε γένοιτο οὐδ’ ἂν ἕν. τὸ ποῖον;

ὡῖ μὴ μείξομεν ἀλήθειαν, οὐκ ἄν ποτε τοῦτο ἀληθῶσ γίγνοιτο οὐδ’ ἂν γενόμενον εἰή. πῶσ γὰρ ἄν; οὐδαμῶσ. ἀλλ’ εἴ τινοσ ἔτι προσδεῖ τῇ συγκράσει ταύτῃ, λέγετε σὺ καὶ Φίληβοσ. ἐμοὶ μὲν γὰρ καθαπερεὶ κόσμοσ τισ ἀσώματοσ ἄρξων καλῶσ ἐμψύχου σώματοσ ὁ νῦν λόγοσ ἀπειργάσθαι φαίνεται. καὶ ἐμοὶ τοίνυν, ὦ Σώκρατεσ, οὕτω λέγε δεδόχθαι. ἆρ’ οὖν ἐπὶ μὲν τοῖσ τοῦ ἀγαθοῦ νῦν ἤδη προθύροισ καὶ τῆσ οἰκήσεωσ ἐφεστάναι τῆσ τοῦ τοιούτου λέγοντεσ ἴσωσ ὀρθῶσ ἄν τινα τρόπον φαῖμεν;

ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ. τί δῆτα ἐν τῇ συμμείξει τιμιώτατον ἅμα καὶ μάλιστ’ αἴτιον εἶναι δόξειεν ἂν ἡμῖν τοῦ πᾶσιν γεγονέναι προσφιλῆ τὴν τοιαύτην διάθεσιν; τοῦτο γὰρ ἰδόντεσ μετὰ τοῦτ’ ἐπισκεψόμεθα εἴθ’ ἡδονῇ εἴτε τῷ νῷ προσφυέστερον καὶ οἰκειότερον ἐν τῷ παντὶ συνέστηκεν. ὀρθῶσ·

τοῦτο γὰρ εἰσ τὴν κρίσιν ἡμῖν ἐστι συμφορώτατον. καὶ μὴν καὶ συμπάσησ γε μείξεωσ οὐ χαλεπὸν ἰδεῖν τὴν αἰτίαν, δι’ ἣν ἢ παντὸσ ἀξία γίγνεται ἡτισοῦν ἢ τὸ παράπαν οὐδενόσ. πῶσ λέγεισ; οὐδείσ που τοῦτο ἀνθρώπων ἀγνοεῖ. τὸ ποῖον; ὅτι μέτρου καὶ τῆσ συμμέτρου φύσεωσ μὴ τυχοῦσα ἡτισοῦν καὶ ὁπωσοῦν σύγκρασισ πᾶσα ἐξ ἀνάγκησ ἀπόλλυσι τά τε κεραννύμενα καὶ πρώτην αὑτήν· οὐδὲ γὰρ κρᾶσισ ἀλλά τισ ἄκρατοσ συμπεφορημένη ἀληθῶσ ἡ τοιαύτη γίγνεται ἑκάστοτε ὄντωσ τοῖσ κεκτημένοισ συμφορά. ἀληθέστατα. νῦν δὴ καταπέφευγεν ἡμῖν ἡ τοῦ ἀγαθοῦ δύναμισ εἰσ τὴν τοῦ καλοῦ φύσιν·

μετριότησ γὰρ καὶ συμμετρία κάλλοσ δήπου καὶ ἀρετὴ πανταχοῦ συμβαίνει γίγνεσθαι. πάνυ μὲν οὖν. καὶ μὴν ἀλήθειάν γε ἔφαμεν αὐτοῖσ ἐν τῇ κράσει μεμεῖχθαι. πάνυ γε. οὐκοῦν εἰ μὴ μιᾷ δυνάμεθα ἰδέᾳ τὸ ἀγαθὸν θηρεῦσαι, σὺν τρισὶ λαβόντεσ, κάλλει καὶ συμμετρίᾳ καὶ ἀληθείᾳ, λέγωμεν ὡσ τοῦτο οἱο͂ν ἓν ὀρθότατ’ ἂν αἰτιασαίμεθ’ ἂν τῶν ἐν τῇ συμμείξει, καὶ διὰ τοῦτο ὡσ ἀγαθὸν ὂν τοιαύτην αὐτὴν γεγονέναι.

ὀρθότατα μὲν οὖν. ἤδη τοίνυν, ὦ Πρώταρχε, ἱκανὸσ ἡμῖν γένοιτ’ ἂν ὁστισοῦν κριτὴσ ἡδονῆσ τε πέρι καὶ φρονήσεωσ, ὁπότερον αὐτοῖν τοῦ ἀρίστου συγγενέστερόν τε καὶ τιμιώτερον ἐν ἀνθρώποισ τέ ἐστι καὶ θεοῖσ. δῆλον μέν, ὅμωσ δ’ οὖν τῷ λόγῳ ἐπεξελθεῖν βέλτιον. καθ’ ἓν ἕκαστον τοίνυν τῶν τριῶν πρὸσ τὴν ἡδονὴν καὶ τὸν νοῦν κρίνωμεν·

δεῖ γὰρ ἰδεῖν ποτέρῳ <ὡσ> μᾶλλον συγγενὲσ ἕκαστον αὐτῶν ἀπονεμοῦμεν. κάλλουσ καὶ ἀληθείασ καὶ μετριότητοσ πέρι λέγεισ; ναί. πρῶτον δέ γε ἀληθείασ λαβοῦ, ὦ Πρώταρχε· καὶ λαβόμενοσ βλέψασ εἰσ τρία, νοῦν καὶ ἀλήθειαν καὶ ἡδονήν, πολὺν ἐπισχὼν χρόνον ἀπόκριναι σαυτῷ πότερον ἡδονὴ συγγενέστερον ἢ νοῦσ ἀληθείᾳ.

τί δὲ χρόνου δεῖ; πολὺ γὰρ οἶμαι διαφέρετον. ἡδονὴ μὲν γὰρ ἁπάντων ἀλαζονίστατον, ὡσ δὲ λόγοσ, καὶ ἐν ταῖσ ἡδοναῖσ ταῖσ περὶ τἀφροδίσια, αἳ δὴ μέγισται δοκοῦσιν εἶναι, καὶ τὸ ἐπιορκεῖν συγγνώμην εἴληφε παρὰ θεῶν, ὡσ καθάπερ παίδων τῶν ἡδονῶν νοῦν οὐδὲ τὸν ὀλίγιστον κεκτημένων· νοῦσ δὲ ἤτοι ταὐτὸν καὶ ἀλήθειά ἐστιν ἢ πάντων ὁμοιότατόν τε καὶ ἀληθέστατον.

οὐκοῦν τὸ μετὰ τοῦτο τὴν μετριότητα ὡσαύτωσ σκέψαι, πότερον ἡδονὴ φρονήσεωσ ἢ φρόνησισ ἡδονῆσ πλείω κέκτηται; εὔσκεπτόν γε καὶ ταύτην σκέψιν προβέβληκασ· οἶμαι γὰρ ἡδονῆσ μὲν καὶ περιχαρείασ οὐδὲν τῶν ὄντων πεφυκὸσ ἀμετρώτερον εὑρεῖν ἄν τινα, νοῦ δὲ καὶ ἐπιστήμησ ἐμμετρώτερον οὐδ’ ἂν ἕν ποτε. καλῶσ εἴρηκασ.

ὅμωσ δ’ ἔτι λέγε τὸ τρίτον. νοῦσ ἡμῖν κάλλουσ μετείληφε πλεῖον ἢ τὸ τῆσ ἡδονῆσ γένοσ, ὥστε εἶναι καλλίω νοῦν ἡδονῆσ, ἢ τοὐναντίον; ἀλλ’ οὖν φρόνησιν μὲν καὶ νοῦν, ὦ Σώκρατεσ, οὐδεὶσ πώποτε οὔθ’ ὕπαρ οὔτ’ ὄναρ αἰσχρὸν οὔτε εἶδεν οὔτε ἐπενόησεν οὐδαμῇ οὐδαμῶσ οὔτε γιγνόμενον οὔτε ὄντα οὔτε ἐσόμενον. ὀρθῶσ. ἡδονὰσ δέ γέ που, καὶ ταῦτα σχεδὸν τὰσ μεγίστασ, ὅταν ἴδωμεν ἡδόμενον ὁντινοῦν, ἢ τὸ γελοῖον ἐπ’ αὐταῖσ ἢ τὸ πάντων αἴσχιστον ἑπόμενον ὁρῶντεσ αὐτοί τε αἰσχυνόμεθα καὶ ἀφανίζοντεσ κρύπτομεν ὅτι μάλιστα, νυκτὶ πάντα τὰ τοιαῦτα διδόντεσ, ὡσ φῶσ οὐ δέον ὁρᾶν αὐτά. πάντῃ δὴ φήσεισ, ὦ Πρώταρχε, ὑπό τε ἀγγέλων πέμπων καὶ παροῦσι φράζων, ὡσ ἡδονὴ κτῆμα οὐκ ἔστι πρῶτον οὐδ’ αὖ δεύτερον, ἀλλὰ πρῶτον μέν πῃ περὶ μέτρον καὶ τὸ μέτριον καὶ καίριον καὶ πάντα ὁπόσα χρὴ τοιαῦτα νομίζειν, τὴν ἀίδιον ᾑρῆσθαι. φαίνεται γοῦν ἐκ τῶν νῦν λεγομένων.

δεύτερον μὴν περὶ τὸ σύμμετρον καὶ καλὸν καὶ τὸ τέλεον καὶ ἱκανὸν καὶ πάνθ’ ὁπόσα τῆσ γενεᾶσ αὖ ταύτησ ἐστίν.

ἐοίκε γοῦν. τὸ τοίνυν τρίτον, ὡσ ἡ ἐμὴ μαντεία, νοῦν καὶ φρόνησιν τιθεὶσ οὐκ ἂν μέγα τι τῆσ ἀληθείασ παρεξέλθοισ. ἴσωσ. ἆρ’ οὖν οὐ τέταρτα, ἃ τῆσ ψυχῆσ αὐτῆσ ἔθεμεν, ἐπιστήμασ τε καὶ τέχνασ καὶ δόξασ ὀρθὰσ λεχθείσασ, ταῦτ’ εἶναι τὰ πρὸσ τοῖσ τρισὶ τέταρτα, εἴπερ τοῦ ἀγαθοῦ γέ ἐστι μᾶλλον ἢ τῆσ ἡδονῆσ συγγενῆ; τάχ’ ἄν.

πέμπτασ τοίνυν, ἃσ ἡδονὰσ ἔθεμεν ἀλύπουσ ὁρισάμενοι, καθαρὰσ ἐπονομάσαντεσ τῆσ ψυχῆσ αὐτῆσ, ἐπιστήμαισ, τὰσ δὲ αἰσθήσεσιν ἑπομένασ; ἴσωσ. "ἕκτῃ δ’ ἐν γενεᾷ," φησὶν Ὀρφεύσ, "καταπαύσατε κόσμον ἀοιδῆσ· ἀτὰρ κινδυνεύει καὶ ὁ ἡμέτεροσ λόγοσ ἐν ἕκτῃ καταπεπαυμένοσ εἶναι κρίσει. τὸ δὴ μετὰ ταῦθ’ ἡμῖν οὐδὲν λοιπὸν πλὴν ὥσπερ κεφαλὴν ἀποδοῦναι τοῖσ εἰρημένοισ. οὐκοῦν χρή.

ἴθι δή, τὸ τρίτον τῷ σωτῆρι τὸν αὐτὸν διαμαρτυράμενοι λόγον ἐπεξέλθωμεν. ποῖον δή; Φίληβοσ τἀγαθὸν ἐτίθετο ἡμῖν ἡδονὴν εἶναι πᾶσαν καὶ παντελῆ. τὸ τρίτον, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ ἐοίκασ, ἔλεγεσ ἀρτίωσ τὸν ἐξ ἀρχῆσ ἐπαναλαβεῖν δεῖν λόγον. ναί, τὸ δέ γε μετὰ τοῦτο ἀκούωμεν.

ἐγὼ γὰρ δὴ κατιδὼν ἅπερ νυνδὴ διελήλυθα, καὶ δυσχεράνασ τὸν Φιλήβου λόγον οὐ μόνον ἀλλὰ καὶ ἄλλων πολλάκισ μυρίων, εἶπον ὡσ ἡδονῆσ γε νοῦσ εἰή μακρῷ βέλτιόν τε καὶ ἄμεινον τῷ τῶν ἀνθρώπων βίῳ. ἦν ταῦτα. ὑποπτεύων δέ γε καὶ ἄλλα εἶναι πολλὰ εἶπον ὡσ εἰ φανείη τι τούτοιν ἀμφοῖν βέλτιον, ὑπὲρ τῶν δευτερείων νῷ πρὸσ ἡδονὴν συνδιαμαχοίμην, ἡδονὴ δὲ καὶ δευτερείων στερήσοιτο. εἶπεσ γὰρ οὖν.

καὶ μετὰ ταῦτά γε πάντων ἱκανώτατα τούτοιν οὐδέτερον ἱκανὸν ἐφάνη. ἀληθέστατα. οὐκοῦν παντάπασιν ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ νοῦσ ἀπήλλακτο καὶ ἡδονὴ μή τοι τἀγαθόν γε αὐτὸ μηδ’ ἕτερον αὐτοῖν εἶναι, στερομένοιν αὐταρκείασ καὶ τῆσ τοῦ ἱκανοῦ καὶ τελέου δυνάμεωσ; ὀρθότατα. φανέντοσ δέ γε ἄλλου τρίτου κρείττονοσ τούτοιν ἑκατέρου, μυρίῳ γ’ αὖ νοῦσ ἡδονῆσ οἰκειότερον καὶ προσφυέστερον πέφανται νῦν τῇ τοῦ νικῶντοσ ἰδέᾳ. πῶσ γὰρ οὔ; οὐκοῦν πέμπτον κατὰ τὴν κρίσιν, ἣν νῦν ὁ λόγοσ ἀπεφήνατο, γίγνοιτ’ ἂν ἡ τῆσ ἡδονῆσ δύναμισ. ἐοίκεν. πρῶτον δέ γε οὐδ’ ἂν οἱ πάντεσ βόεσ τε καὶ ἵπποι καὶ τἆλλα σύμπαντα θηρία φῶσι τῷ τὸ χαίρειν διώκειν·

οἷσ πιστεύοντεσ, ὥσπερ μάντεισ ὄρνισιν, οἱ πολλοὶ κρίνουσι τὰσ ἡδονὰσ εἰσ τὸ ζῆν ἡμῖν εὖ κρατίστασ εἶναι, καὶ τοὺσ θηρίων ἔρωτασ οἰόνται κυρίουσ εἶναι μάρτυρασ μᾶλλον ἢ τοὺσ τῶν ἐν μούσῃ φιλοσόφῳ μεμαντευμένων ἑκάστοτε λόγων. ἀληθέστατα, ὦ Σώκρατεσ, εἰρῆσθαί σοι νῦν ἤδη φαμὲν ἅπαντεσ. οὐκοῦν καὶ ἀφίετέ με; σμικρὸν ἔτι τὸ λοιπόν, ὦ Σώκρατεσ· οὐ γὰρ δήπου σύ γε ἀπερεῖσ πρότεροσ ἡμῶν, ὑπομνήσω δέ σε τὰ λειπόμενα.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Φίληβος

(플라톤, Parmenides, Philebus, Symposium, Phaedrus, Φίληβος)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION