헬라어 문장 검색 - ΠλατόΗιππιασ́8́

(플라톤, Hippias Major, Hippias Minor, Ion, Menexenus, Cleitophon, Timaeus, Critias, Minos, Epinomis, Μίνως)

ὁ νόμοσ ἡμῖν τί ἐστιν; ὁποῖον καὶ ἐρωτᾷσ τῶν νόμων; τί δ’; ἔστιν ὅτι διαφέρει νόμοσ νόμου κατ’ αὐτὸ τοῦτο, κατὰ τὸ νόμοσ εἶναι; σκόπει γὰρ δὴ ὃ τυγχάνω ἐρωτῶν σε. ἐρωτῶ γάρ, ὥσπερ εἰ ἀνηρόμην τί ἐστιν χρυσόσ, εἴ με ὡσαύτωσ ἀνήρου ὁποῖον καὶ λέγω χρυσόν, οἰόμαί σε οὐκ ἂν ὀρθῶσ ἐρέσθαι. οὐδὲν γάρ που διαφέρει οὔτε χρυσὸσ χρυσοῦ οὔτε λίθοσ λίθου κατά γε τὸ λίθοσ εἶναι καὶ κατὰ τὸ χρυσόσ· οὕτω δὲ οὐδὲ νόμοσ που νόμου οὐδὲν διαφέρει, ἀλλὰ πάντεσ εἰσὶν ταὐτόν.

νόμοσ γὰρ ἕκαστοσ αὐτῶν ἐστιν ὁμοίωσ, οὐχ ὁ μὲν μᾶλλον, ὁ δ’ ἧττον· τοῦτο δὴ αὐτὸ ἐρωτῶ, τὸ πᾶν τί ἐστιν νόμοσ. εἰ οὖν σοι πρόχειρον, εἰπέ. τί οὖν ἄλλο νόμοσ εἰή ἄν, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλ’ ἢ τὰ νομιζόμενα; ἦ καὶ λόγοσ σοι δοκεῖ εἶναι τὰ λεγόμενα, ἢ ὄψισ τὰ ὁρώμενα, ἢ ἀκοὴ τὰ ἀκουόμενα; ἢ ἄλλο μὲν λόγοσ, ἄλλο δὲ τὰ λεγόμενα· καὶ ἄλλο μὲν ὄψισ, ἄλλο δὲ τὰ ὁρώμενα·

καὶ ἄλλο μὲν ἀκοή, ἄλλο δὲ τὰ ἀκουόμενα, καὶ ἄλλο δὴ νόμοσ, ἄλλο δὲ τὰ νομιζόμενα; οὕτωσ ἢ πῶσ σοι δοκεῖ; ἄλλο μοι νῦν ἐφάνη. οὐκ ἄρα νόμοσ ἐστὶν τὰ νομιζόμενα. οὔ μοι δοκεῖ. τί δῆτ’ ἂν εἰή νόμοσ; ἐπισκεψώμεθ’ αὐτὸ ὧδε. εἴ τισ ἡμᾶσ τὰ νυνδὴ λεγόμενα ἀνήρετο, "ἐπειδὴ ὄψει φατὲ τὰ ὁρώμενα ὁρᾶσθαι, τίνι ὄντι τῇ ὄψει ὁρᾶται; ἀπεκρινάμεθ’ ἂν αὐτῷ ὅτι αἰσθήσει ταύτῃ τῇ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν δηλούσῃ τὰ πράγματα·

εἰ δ’ αὖ ἤρετο ἡμᾶσ, "τί δέ; ἐπειδὴ ἀκοῇ τὰ ἀκουόμενα ἀκούεται, τίνι ὄντι τῇ ἀκοῇ; ἀπεκρινάμεθ’ ἂν αὐτῷ ὅτι αἰσθήσει ταύτῃ τῇ διὰ τῶν ὤτων δηλούσῃ ἡμῖν τὰσ φωνάσ. οὕτω τοίνυν καὶ εἰ ἀνέροιτο ἡμᾶσ, "ἐπειδὴ νόμῳ τὰ νομιζόμενα νομίζεται, τίνι ὄντι τῷ νόμῳ νομίζεται; πότερον αἰσθήσει τινὶ ἢ δηλώσει, ὥσπερ τὰ μανθανόμενα μανθάνεται δηλούσῃ τῇ ἐπιστήμῃ, ἢ εὑρέσει τινί, ὥσπερ τὰ εὑρισκόμενα εὑρίσκεται, οἱο͂ν τὰ μὲν ὑγιεινὰ καὶ νοσώδη ἰατρικῇ, ἃ δὲ οἱ θεοὶ διανοοῦνται, ὥσ φασιν οἱ μάντεισ, μαντικῇ;

ἡ γάρ που τέχνη ἡμῖν εὑρ́εσίσ ἐστιν τῶν πραγμάτων· ἦ γάρ; πάνυ γε. τί οὖν ἂν τούτων ὑπολάβοιμεν μάλιστα τὸν νόμον εἶναι; τὰ δόγματα ταῦτα καὶ ψηφίσματα, ἔμοιγε δοκεῖ. τί γὰρ ἂν ἄλλο τισ φαίη νόμον εἶναι; ὥστε κινδυνεύει, ὃ σὺ ἐρωτᾷσ, τὸ ὅλον τοῦτο, νόμοσ, δόγμα πόλεωσ εἶναι. δόξαν, ὡσ ἐοίκε, λέγεισ πολιτικὴν τὸν νόμον.

ἔγωγε. καὶ ἴσωσ καλῶσ λέγεισ· τάχα δὲ ὧδε ἄμεινον εἰσόμεθα. λέγεισ τινὰσ σοφούσ; ἔγωγε. οὐκοῦν οἱ σοφοί εἰσιν σοφίᾳ σοφοί; ναί. τί δέ; οἱ δίκαιοι δικαιοσύνῃ δίκαιοι; πάνυ γε. οὐκοῦν καὶ οἱ νόμιμοι νόμῳ νόμιμοι; ναί. οἱ δὲ ἄνομοι ἀνομίᾳ ἄνομοι; ναί.

οἱ δὲ νόμιμοι δίκαιοι; ναί. οἱ δὲ ἄνομοι ἄδικοι; ἄδικοι. οὐκοῦν κάλλιστον ἡ δικαιοσύνη τε καὶ ὁ νόμοσ; οὕτωσ. αἴσχιστον δὲ ἡ ἀδικία τε καὶ ἡ ἀνομία; ναί. καὶ τὸ μὲν σῴζει τὰσ πόλεισ καὶ τἆλλα πάντα, τὸ δὲ ἀπόλλυσι καὶ ἀνατρέπει; ναί. ὡσ περὶ καλοῦ ἄρα τινὸσ ὄντοσ δεῖ τοῦ νόμου διανοεῖσθαι, καὶ ὡσ ἀγαθὸν αὐτὸ ζητεῖν. πῶσ δ’ οὔ; οὐκοῦν δόγμα ἔφαμεν εἶναι πόλεωσ τὸν νόμον; ἔφαμεν γάρ.

τί οὖν; οὐκ ἔστιν τὰ μὲν χρηστὰ δόγματα, τὰ δὲ πονηρά; ἔστιν μὲν οὖν. καὶ μὴν νόμοσ γε οὐκ ἦν πονηρόσ. οὐ γάρ. οὐκ ἄρα ὀρθῶσ ἔχει ἀποκρίνεσθαι οὕτωσ ἁπλῶσ ὅτι νόμοσ ἐστὶ δόγμα πόλεωσ. οὐκ ἔμοιγε δοκεῖ. οὐκ ἄρα ἁρμόττοι ἂν τὸ πονηρὸν δόγμα νόμοσ εἶναι. οὐ δῆτα. ἀλλὰ μὴν δόξα γέ τισ καὶ αὐτῷ μοι καταφαίνεται ὁ νόμοσ εἶναι· ἐπειδὴ δὲ οὐχ ἡ πονηρὰ δόξα, ἆρα οὐκ ἤδη τοῦτο κατάδηλον, ὡσ ἡ χρηστή, εἴπερ δόξα νόμοσ ἐστί; ναί. δόξα δὲ χρηστὴ τίσ ἐστιν; οὐχ ἡ ἀληθήσ; ναί.

οὐκοῦν ἡ ἀληθὴσ δόξα τοῦ ὄντοσ ἐστὶν ἐξεύρεσισ; ἔστιν γάρ. ὁ νόμοσ ἄρα βούλεται τοῦ ὄντοσ εἶναι ἐξεύρεσισ. πῶσ οὖν, ὦ Σώκρατεσ, εἰ ὁ νόμοσ ἐστὶν τοῦ ὄντοσ ἐξεύρεσισ, οὐκ ἀεὶ τοῖσ αὐτοῖσ νόμοισ χρώμεθα περὶ τῶν αὐτῶν, εἰ τὰ ὄντα γε ἡμῖν ἐξηύρηται; βούλεται μὲν οὐδὲν ἧττον ὁ νόμοσ εἶναι τοῦ ὄντοσ ἐξεύρεσισ· οἱ δ’ ἄρα μὴ τοῖσ αὐτοῖσ ἀεὶ νόμοισ χρώμενοι ἄνθρωποι, ὡσ δοκοῦμεν, οὐκ ἀεὶ δύνανται ἐξευρίσκειν ὃ βούλεται ὁ νόμοσ, τὸ ὄν. ἐπεὶ φέρε ἴδωμεν ἐὰν ἄρα ἡμῖν ἐνθένδε κατάδηλον γένηται εἴτε τοῖσ αὐτοῖσ ἀεὶ νόμοισ χρώμεθα ἢ ἄλλοτε ἄλλοισ, καὶ εἰ ἅπαντεσ τοῖσ αὐτοῖσ ἢ ἄλλοι ἄλλοισ. ἀλλὰ τοῦτό γε, ὦ Σώκρατεσ, οὐ χαλεπὸν γνῶναι, ὅτι οὔτε οἱ αὐτοὶ ἀεὶ τοῖσ αὐτοῖσ νόμοισ χρῶνται ἄλλοι τε ἄλλοισ.

ἐπεὶ αὐτίκα ἡμῖν μὲν οὐ νόμοσ ἐστὶν ἀνθρώπουσ θύειν ἀλλ’ ἀνόσιον, Καρχηδόνιοι δὲ θύουσιν ὡσ ὅσιον ὂν καὶ νόμιμον αὐτοῖσ, καὶ ταῦτα ἔνιοι αὐτῶν καὶ τοὺσ αὑτῶν ὑεῖσ τῷ Κρόνῳ, ὡσ ἴσωσ καὶ σὺ ἀκήκοασ. καὶ μὴ ὅτι βάρβαροι ἄνθρωποι ἡμῶν ἄλλοισ νόμοισ χρῶνται, ἀλλὰ καὶ οἱ ἐν τῇ Λυκαίᾳ οὗτοι καὶ οἱ τοῦ Ἀθάμαντοσ ἔκγονοι οἱάσ θυσίασ θύουσιν Ἕλληνεσ ὄντεσ.

ὥσπερ καὶ ἡμᾶσ αὐτοὺσ οἶσθά που καὶ αὐτὸσ ἀκούων οἱοίσ νόμοισ ἐχρώμεθα πρὸ τοῦ περὶ τοὺσ ἀποθανόντασ, ἱερεῖά τε προσφάττοντεσ πρὸ τῆσ ἐκφορᾶσ τοῦ νεκροῦ καὶ ἐγχυτιστρίασ μεταπεμπόμενοι· οἱ δ’ αὖ ἐκείνων ἔτι πρότεροι αὐτοῦ καὶ ἔθαπτον ἐν τῇ οἰκίᾳ τοὺσ ἀποθανόντασ· ἡμεῖσ δὲ τούτων οὐδὲν ποιοῦμεν.

μυρία δ’ ἄν τισ ἔχοι τοιαῦτα εἰπεῖν· πολλὴ γὰρ εὐρυχωρία τῆσ ἀποδείξεωσ ὡσ οὔτε ἡμεῖσ ἡμῖν αὐτοῖσ ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ νομίζομεν οὔτε ἀλλήλοισ οἱ ἄνθρωποι. οὐδέν τοι θαυμαστόν ἐστιν, ὦ βέλτιστε, εἰ σὺ μὲν ὀρθῶσ λέγεισ, ἐμὲ δὲ τοῦτο λέληθεν. ἀλλ’ ἑώσ ἂν σύ τε κατὰ σαυτὸν λέγῃσ ἅ σοι δοκεῖ μακρῷ λόγῳ καὶ πάλιν ἐγώ, οὐδὲν μή ποτε συμβῶμεν, ὡσ ἐγὼ οἶμαι· ἐὰν δὲ κοινὸν τεθῇ τὸ σκέμμα, τάχ’ ἂν ὁμολογήσαιμεν.

εἰ μὲν οὖν βούλει, πυνθανόμενόσ τι παρ’ ἐμοῦ κοινῇ μετ’ ἐμοῦ σκόπει· εἰ δ’ αὖ βούλει, ἀποκρινόμενοσ. ἀλλ’ ἐθέλω, ὦ Σώκρατεσ, ἀποκρίνεσθαι ὅτι ἂν βούλῃ. φέρε δὴ σύ, πότερα νομίζεισ τὰ δίκαια ἄδικα εἶναι καὶ τὰ ἄδικα δίκαια, ἢ τὰ μὲν δίκαια δίκαια, τὰ δὲ ἄδικα ἄδικα; ἐγὼ μὲν τά τε δίκαια δίκαια καὶ τὰ ἄδικα ἄδικα. οὐκοῦν καὶ παρὰ πᾶσιν οὕτωσ ὡσ ἐνθάδε νομίζεται;

ναί. οὐκοῦν καὶ ἐν Πέρσαισ; <καὶ ἐν Πέρσαισ>. ἀλλὰ ἀεὶ δήπου; ἀεί. πότερον δὲ τὰ πλεῖον ἕλκοντα βαρύτερα νομίζεται ἐνθάδε, τὰ δὲ ἔλαττον κουφότερα, ἢ τοὐναντίον; οὔκ, ἀλλὰ τὰ πλεῖον ἕλκοντα βαρύτερα, τὰ δὲ ἔλαττον κουφότερα. οὐκοῦν καὶ ἐν Καρχηδόνι καὶ ἐν Λυκαίᾳ; ναί. τὰ μὲν καλά, ὡσ ἐοίκε, πανταχοῦ νομίζεται καλὰ καὶ τὰ αἰσχρὰ αἰσχρά, ἀλλ’ οὐ τὰ αἰσχρὰ καλὰ οὐδὲ τὰ καλὰ αἰσχρά. οὕτωσ. οὐκοῦν, ὡσ κατὰ πάντων εἰπεῖν, τὰ ὄντα νομίζεται εἶναι, οὐ τὰ μὴ ὄντα, καὶ παρ’ ἡμῖν καὶ παρὰ τοῖσ ἄλλοισ ἅπασιν.

ἔμοιγε δοκεῖ. ὃσ ἂν ἄρα τοῦ ὄντοσ ἁμαρτάνῃ, τοῦ νομίμου ἁμαρτάνει. οὕτω μέν, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ σὺ λέγεισ, καὶ φαίνεται ταῦτα νόμιμα καὶ ἡμῖν ἀεὶ καὶ τοῖσ ἄλλοισ· ἐπειδὰν δ’ ἐννοήσω ὅτι οὐδὲν παυόμεθα ἄνω κάτω μετατιθέμενοι τοὺσ νόμουσ, οὐ δύναμαι πεισθῆναι. ἴσωσ γὰρ οὐκ ἐννοεῖσ ταῦτα μεταπεττευόμενα ὅτι ταὐτά ἐστιν.

ἀλλ’ ὧδε μετ’ ἐμοῦ αὐτὰ ἄθρει. ἤδη ποτὲ ἐνέτυχεσ συγγράμματι περὶ ὑγιείασ τῶν καμνόντων; ἔγωγε. οἶσθα οὖν τίνοσ τέχνησ τοῦτ’ ἐστὶ τὸ σύγγραμμα; οἶδα, ὅτι ἰατρικῆσ. οὐκοῦν ἰατροὺσ καλεῖσ τοὺσ ἐπιστήμονασ περὶ τούτων; φημί. πότερον οὖν οἱ ἐπιστήμονεσ ταὐτὰ περὶ τῶν αὐτῶν νομίζουσιν ἢ ἄλλοι ἄλλα;

ταὐτὰ ἔμοιγε δοκοῦσι. πότερον οἱ Ἕλληνεσ μόνοι τοῖσ Ἕλλησιν ἢ καὶ οἱ βάρβαροι αὑτοῖσ τε καὶ τοῖσ Ἕλλησι, περὶ ὧν ἂν εἰδῶσι, ταὐτὰ νομίζουσι; ταὐτὰ δήπου πολλὴ ἀνάγκη ἐστὶν τοὺσ εἰδότασ αὐτοὺσ αὑτοῖσ συννομίζειν καὶ Ἕλληνασ καὶ βαρβάρουσ. καλῶσ γε ἀπεκρίνω. οὐκοῦν καὶ ἀεί; ναί, καὶ ἀεί. οὐκοῦν καὶ οἱ ἰατροὶ συγγράφουσι περὶ ὑγιείασ ἅπερ καὶ νομίζουσιν εἶναι; ναί.

ἰατρικὰ ἄρα καὶ ἰατρικοὶ νόμοι ταῦτα τὰ συγγράμματα ἐστὶν τὰ τῶν ἰατρῶν. ἰατρικὰ μέντοι. ἆρ’ οὖν καὶ τὰ γεωργικὰ συγγράμματα γεωργικοὶ νόμοι εἰσίν; ναί. τίνων οὖν ἐστιν τὰ περὶ κήπων ἐργασίασ συγγράμματα καὶ νόμιμα; κηπουρῶν. κηπουρικοὶ ἄρα νόμοι ἡμῖν εἰσιν οὗτοι. ναί. τῶν ἐπισταμένων κήπων ἄρχειν; πῶσ δ’ οὔ; ἐπίστανται δ’ οἱ κηπουροί. ναί. τίνων δὲ τὰ περὶ ὄψου σκευασίασ συγγράμματά τε καὶ νόμιμα; μαγείρων. μαγειρικοὶ ἄρα οὗτοι νόμοι εἰσί; μαγειρικοί. τῶν ἐπισταμένων, ὡσ ἐοίκεν, ὄψου σκευασίασ ἄρχειν; ναί.

πολιτικὰ ἄρα ταῦτα συγγράμματά ἐστιν, οὓσ οἱ ἄνθρωποι νόμουσ καλοῦσι, βασιλέων τε καὶ ἀνδρῶν ἀγαθῶν συγγράμματα. ἐπίστανται δέ, ὥσ φασιν, οἱ μάγειροι; ἐπίστανται γάρ. εἰε͂ν· τίνων δὲ δὴ τὰ περὶ πόλεωσ διοικήσεωσ συγγράμματά τε καὶ νόμιμά ἐστιν; ἆρ’ οὐ τῶν ἐπισταμένων πόλεων ἄρχειν; ἔμοιγε δοκεῖ. ἐπίστανται δὲ ἄλλοι τινὲσ ἢ οἱ πολιτικοί τε καὶ οἱ βασιλικοί; οὗτοι μὲν οὖν. ἀληθῆ λέγεισ.

ἄλλο τι οὖν οἵ γε ἐπιστάμενοι οὐκ ἄλλοτε ἄλλα συγγράψουσι περὶ τῶν αὐτῶν; οὔ. οὐδὲ μεταθήσονταί ποτε περὶ τῶν αὐτῶν ἕτερα καὶ ἕτερα νόμιμα; οὐ δῆτα. ἐὰν οὖν ὁρῶμέν τινασ ὁπουοῦν τοῦτο ποιοῦντασ, πότερα φήσομεν ἐπιστήμονασ εἶναι ἢ ἀνεπιστήμονασ τοὺσ τοῦτο ποιοῦντασ; ἀνεπιστήμονασ. οὐκοῦν καὶ ὃ μὲν ἂν ὀρθὸν ᾖ, νόμιμον αὐτὸ φήσομεν ἑκάστῳ εἶναι, ἢ τὸ ἰατρικὸν ἢ τὸ μαγειρικὸν ἢ τὸ κηπουρικόν; ναί.

ὃ δ’ ἂν μὴ ὀρθὸν ᾖ, οὐκέτι φήσομεν τοῦτο νόμιμον εἶναι; οὐκέτι. ἄνομον ἄρα γίγνεται. ἀνάγκη. οὐκοῦν καὶ ἐν τοῖσ συγγράμμασι τοῖσ περὶ τῶν δικαίων καὶ ἀδίκων καὶ ὅλωσ περὶ πόλεωσ διακοσμήσεώσ τε καὶ περὶ τοῦ ὡσ χρὴ πόλιν διοικεῖν, τὸ μὲν ὀρθὸν νόμοσ ἐστὶ βασιλικόσ, τὸ δὲ μὴ ὀρθὸν οὔ, ὃ δοκεῖ νόμοσ εἶναι τοῖσ μὴ εἰδόσιν· ἔστιν γὰρ ἄνομον. ναί. ὀρθῶσ ἄρα ὡμολογήσαμεν νόμον εἶναι τοῦ ὄντοσ εὑρ́εσιν.

φαίνεται. ἔτι δὲ καὶ τόδε ἐν αὐτῷ διαθεώμεθα. τίσ ἐπιστήμων διανεῖμαι ἐπὶ γῇ τὰ σπέρματα; γεωργόσ. οὗτοσ δὲ τὰ ἄξια σπέρματα ἑκάστῃ γῇ διανέμει; ναί. ὁ γεωργὸσ ἄρα νομεὺσ ἀγαθὸσ τούτων, καὶ οἱ τούτου νόμοι καὶ διανομαὶ ἐπὶ ταῦτα ὀρθαί εἰσιν; ναί. τίσ δὲ κρουμάτων ἐπὶ τὰ μέλη ἀγαθὸσ νομεύσ, καὶ τὰ ἄξια νεῖμαι; καὶ οἱ τίνοσ νόμοι ὀρθοί εἰσιν; οἱ τοῦ αὐλητοῦ καὶ τοῦ κιθαριστοῦ. ὁ νομικώτατοσ ἄρα ἐν τούτοισ, οὗτοσ αὐλητικώτατοσ. ναί.

τίσ δὲ τὴν τροφὴν ἐπὶ τὰ τῶν ἀνθρώπων σώματα διανεῖμαι ἄριστοσ; οὐχ ὅσπερ τὴν ἀξίαν; ναί. αἱ τούτου ἄρα διανομαὶ καὶ οἱ νόμοι βέλτιστοι, καὶ ὅστισ περὶ ταῦτα νομικώτατοσ, καὶ νομεὺσ ἄριστοσ. πάνυ γε. τίσ οὗτοσ; παιδοτρίβησ.

οὗτοσ τὴν ἀνθρωπείαν ἀγέλην τοῦ σώματοσ νέμειν κράτιστοσ; ναί. τίσ δὲ τὴν τῶν προβάτων ἀγέλην κράτιστοσ νέμειν; τί ὄνομα αὐτῷ; ποιμήν. οἱ τοῦ ποιμένοσ ἄρα νόμοι ἄριστοι τοῖσ προβάτοισ. ναί. οἱ δὲ τοῦ βουκόλου τοῖσ βουσί. ναί. οἱ δὲ τοῦ τίνοσ νόμοι ἄριστοι ταῖσ ψυχαῖσ τῶν ἀνθρώπων; οὐχ οἱ τοῦ βασιλέωσ; φάθι. φημὶ δή. καλῶσ τοίνυν λέγεισ.

ἔχοισ ἂν οὖν εἰπεῖν τίσ τῶν παλαιῶν ἀγαθὸσ γέγονεν ἐν τοῖσ αὐλητικοῖσ νόμοισ νομοθέτησ; ἴσωσ οὐκ ἐννοεῖσ, ἀλλ’ ἐγὼ βούλει σε ὑπομνήσω; πάνυ μὲν οὖν. ἆρ’ οὖν ὁ Μαρσύασ λέγεται καὶ τὰ παιδικὰ αὐτοῦ Ὄλυμποσ ὁ Φρύξ; ἀληθῆ λέγεισ. τούτων δὴ καὶ τὰ αὐλήματα θειότατά ἐστι, καὶ μόνα κινεῖ καὶ ἐκφαίνει τοὺσ τῶν θεῶν ἐν χρείᾳ ὄντασ· καὶ ἔτι καὶ νῦν μόνα λοιπά, ὡσ θεῖα ὄντα. ἔστι ταῦτα.

τίσ δὲ λέγεται τῶν παλαιῶν βασιλέων ἀγαθὸσ νομοθέτησ γεγονέναι, οὗ ἔτι καὶ νῦν τὰ νόμιμα μένει ὡσ θεῖα ὄντα; οὐκ ἐννοῶ. οὐκ οἶσθα τίνεσ παλαιοτάτοισ νόμοισ χρῶνται τῶν Ἑλλήνων; ἆρα Λακεδαιμονίουσ λέγεισ καὶ Λυκοῦργον τὸν νομοθέτην; ἀλλὰ ταῦτά γε οὐδέπω ἴσωσ ἔτη τριακόσια ἢ ὀλίγῳ τούτων πλείω. ἀλλὰ τούτων τῶν νομίμων τὰ βέλτιστα πόθεν ἥκει; οἶσθα;

φασί γε ἐκ Κρήτησ. οὐκοῦν οὗτοι παλαιοτάτοισ νόμοισ χρῶνται τῶν Ἑλλήνων; ναί. οἶσθα οὖν τίνεσ τούτων ἀγαθοὶ βασιλῆσ ἦσαν; Μίνωσ καὶ Ῥαδάμανθυσ, οἱ Διὸσ καὶ Εὐρώπησ παῖδεσ, ὧν οἵδε εἰσὶν οἱ νόμοι. Ῥαδάμανθύν γέ φασιν, ὦ Σώκρατεσ, δίκαιον ἄνδρα, τὸν δὲ Μίνων ἄγριόν τινα καὶ χαλεπὸν καὶ ἄδικον. Ἀττικόν, ὦ βέλτιστε, λέγεισ μῦθον καὶ τραγικόν. τί δέ;

οὐ ταῦτα λέγεται περὶ Μίνω; οὔκουν ὑπό γε Ὁμήρου καὶ Ἡσιόδου· καίτοι γε πιθανώτεροί εἰσιν ἢ σύμπαντεσ οἱ τραγῳδοποιοί, ὧν σὺ ἀκούων ταῦτα λέγεισ. ἀλλὰ τί μὴν οὗτοι περὶ Μίνω λέγουσιν; ἐγὼ δή σοι ἐρῶ, ἵνα μὴ καὶ σὺ ὥσπερ οἱ πολλοὶ ἀσεβῇσ. οὐ γὰρ ἔσθ’ ὅτι τούτου ἀσεβέστερόν ἐστιν οὐδ’ ὅτι χρὴ μᾶλλον εὐλαβεῖσθαι, πλὴν εἰσ θεοὺσ καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ ἐξαμαρτάνειν, δεύτερον δὲ εἰσ τοὺσ θείουσ ἀνθρώπουσ· ἀλλὰ πάνυ πολλὴν χρὴ προμήθειαν ποιεῖσθαι ἀεί, ὅταν μέλλῃσ ἄνδρα ψέξειν ἢ ἐπαινέσεσθαι, μὴ οὐκ ὀρθῶσ εἴπῃσ. τούτου καὶ ἕνεκα χρὴ μανθάνειν διαγιγνώσκειν χρηστοὺσ καὶ πονηροὺσ ἄνδρασ. νεμεσᾷ γὰρ ὁ θεόσ, ὅταν τισ ψέγῃ τὸν ἑαυτῷ ὅμοιον ἢ ἐπαινῇ τὸν ἑαυτῷ ἐναντίωσ ἔχοντα·

ἔστι δ’ οὗτοσ ὁ ἀγαθόσ. μὴ γάρ τι οἰού λίθουσ μὲν εἶναι ἱεροὺσ καὶ ξύλα καὶ ὄρνεα καὶ ὄφεισ, ἀνθρώπουσ δὲ μή· ἀλλὰ πάντων τούτων ἱερώτατόν ἐστιν ἄνθρωποσ ὁ ἀγαθόσ, καὶ μιαρώτατον ὁ πονηρόσ. ἐγκωμιάζουσι, τούτου ἕνεκα φράσω, ἵνα μὴ ἄνθρωποσ ὢν ἀνθρώπου εἰσ ἡρ́ω Διὸσ ὑὸν λόγῳ ἐξαμαρτάνῃσ.

Ὅμηροσ γὰρ περὶ Κρήτησ λέγων ὅτι πολλοὶ ἄνθρωποι ἐν αὐτῇ εἰσιν καὶ ἐνενήκοντα πόληεσ, τῇσι δέ, φησίν ‐ ἔνι Κνωσὸσ μεγάλη πόλισ, ἔνθα τε Μίνωσἐννέωροσ βασίλευε Διὸσ μεγάλου ὀαριστήσ. ἔστιν οὖν τοῦτο Ὁμήρου ἐγκώμιον εἰσ Μίνων διὰ βραχέων εἰρημένον, οἱο͂ν οὐδ’ εἰσ ἕνα τῶν ἡρώων ἐποίησεν Ὅμηροσ.

ὅτι μὲν γὰρ ὁ Ζεὺσ σοφιστήσ ἐστιν καὶ ἡ τέχνη αὕτη παγκάλη ἐστί, πολλαχοῦ καὶ ἄλλοθι δηλοῖ, ἀτὰρ καὶ ἐνταῦθα. λέγει γὰρ τὸν Μίνων συγγίγνεσθαι ἐνάτῳ ἔτει τῷ Διὶ ἐν λόγοισ καὶ φοιτᾶν παιδευθησόμενον ὡσ ὑπὸ σοφιστοῦ ὄντοσ τοῦ Διόσ. ὅτι οὖν τοῦτο τὸ γέρασ οὐκ ἔστιν ὅτῳ ἀπένειμεν Ὅμηροσ τῶν ἡρώων, ὑπὸ Διὸσ πεπαιδεῦσθαι, ἄλλῳ ἢ Μίνῳ, τοῦτ’ ἔστιν ἔπαινοσ θαυμαστόσ. καὶ Ὀδυσσείασ ἐν Νεκυίᾳ δικάζοντα χρυσοῦν σκῆπτρον ἔχοντα πεποίηκε τὸν Μίνων, οὐ τὸν Ῥαδάμανθυν· Ῥαδάμανθυν δὲ οὔτ’ ἐνταῦθα δικάζοντα πεποίηκεν οὔτε συγγιγνόμενον τῷ Διὶ οὐδαμοῦ.

διὰ ταῦτά φημ’ ἐγὼ Μίνων ἁπάντων μάλιστα ὑπὸ Ὁμήρου ἐγκεκωμιάσθαι. τὸ γὰρ Διὸσ ὄντα παῖδα μόνον ὑπὸ Διὸσ πεπαιδεῦσθαι οὐκ ἔχει ὑπερβολὴν ἐπαίνου ‐ τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ ἔποσ τὸ ‐ ἐννέωροσ βασίλευε Διὸσ μεγάλου ὀαριστήσ, συνουσιαστὴν τοῦ Διὸσ εἶναι τὸν Μίνων. οἱ γὰρ ὀάροι λόγοι εἰσίν, καὶ ὀαριστὴσ συνουσιαστήσ ἐστιν ἐν λόγοισ ‐ ἐφοίτα οὖν δι’ ἐνάτου ἔτουσ εἰσ τὸ τοῦ Διὸσ ἄντρον ὁ Μίνωσ, τὰ μὲν μαθησόμενοσ, τὰ δὲ ἀποδειξόμενοσ ἃ τῇ προτέρᾳ ἐννεετηρίδι ἐμεμαθήκει παρὰ τοῦ Διόσ.

εἰσὶν δὲ οἳ ὑπολαμβάνουσι τὸν ὀαριστὴν συμπότην καὶ συμπαιστὴν εἶναι τοῦ Διόσ, ἀλλὰ τῷδε ἄν τισ τεκμηρίῳ χρῷτο ὅτι οὐδὲν λέγουσιν οἱ οὕτωσ ὑπολαμβάνοντεσ· πολλῶν γὰρ ὄντων ἀνθρώπων καὶ Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων, οὐκ ἔστιν οἵτινεσ ἀπέχονται συμποσίων καὶ ταύτησ τῆσ παιδιᾶσ, οὗ ἔστιν οἶνοσ, ἄλλοι ἢ Κρῆτεσ καὶ Λακεδαιμόνιοι δεύτεροι, μαθόντεσ παρὰ Κρητῶν.

ἐν Κρήτῃ δὲ εἷσ οὗτόσ ἐστι τῶν ἄλλων νόμων οὓσ Μίνωσ ἔθηκε, μὴ συμπίνειν ἀλλήλοισ εἰσ μέθην. καίτοι δῆλον ὅτι ἃ ἐνόμιζεν καλὰ εἶναι, ταῦτα νόμιμα ἔθηκεν καὶ τοῖσ αὑτοῦ πολίταισ. οὐ γάρ που, ὥσπερ γε φαῦλοσ ἄνθρωποσ, ὁ Μίνωσ ἐνόμιζεν μὲν ἕτερα, ἐποίει δὲ ἄλλα παρ’ ἃ ἐνόμιζεν·

ἀλλὰ ἦν αὕτη ἡ συνουσία ὥσπερ ἐγὼ λέγω, διὰ λόγων ἐπὶ παιδείᾳ εἰσ ἀρετήν. ὅθεν δὴ καὶ τοὺσ νόμουσ τούτουσ ἔθηκε τοῖσ αὑτοῦ πολίταισ, δι’ οὓσ ἥ τε Κρήτη τὸν πάντα χρόνον εὐδαιμονεῖ καὶ Λακεδαίμων, ἀφ’ οὗ ἤρξατο τούτοισ χρῆσθαι, ἅτε θείοισ οὖσιν. Ῥαδάμανθυσ δὲ ἀγαθὸσ μὲν ἦν ἀνήρ·

ἐπεπαίδευτο γὰρ ὑπὸ τοῦ Μίνω. ἐπεπαίδευτο μέντοι οὐχ ὅλην τὴν βασιλικὴν τέχνην, ἀλλ’ ὑπηρεσίαν τῇ βασιλικῇ, ὅσον ἐπιστατεῖν ἐν τοῖσ δικαστηρίοισ·

ὅθεν καὶ δικαστὴσ ἀγαθὸσ ἐλέχθη εἶναι. νομοφύλακι γὰρ αὐτῷ ἐχρῆτο ὁ Μίνωσ κατὰ τὸ ἄστυ, τὰ δὲ κατὰ τὴν ἄλλην Κρήτην τῷ Τάλῳ. ὁ γὰρ Τάλωσ τρὶσ περιῄει τοῦ ἐνιαυτοῦ κατὰ τὰσ κώμασ, φυλάττων τοὺσ νόμουσ ἐν αὐταῖσ, ἐν χαλκοῖσ γραμματείοισ ἔχων γεγραμμένουσ τοὺσ νόμουσ, ὅθεν χαλκοῦσ ἐκλήθη. εἴρηκε δὲ καὶ Ἡσίοδοσ ἀδελφὰ τούτων εἰσ τὸν Μίνων. μνησθεὶσ γὰρ αὐτοῦ τοῦ ὀνόματοσ φησίν ‐ ὃσ βασιλεύτατοσ γένετο θνητῶν βασιλήων,καὶ πλείστων ἤνασσε περικτιόνων ἀνθρώπων,Ζηνὸσ ἔχων σκῆπτρον·

τῷ καὶ πολέων βασίλευεν. καὶ οὗτοσ λέγει τὸ τοῦ Διὸσ σκῆπτρον οὐδὲν ἄλλο ἢ τὴν παιδείαν τὴν τοῦ Διόσ, ᾗ εὔθυνε τὴν Κρήτην. διὰ τί οὖν ποτε, ὦ Σώκρατεσ, αὕτη ἡ φήμη κατεσκέδασται τοῦ Μίνω ὡσ ἀπαιδεύτου τινὸσ καὶ χαλεποῦ ὄντοσ; δι’ ὃ καὶ σύ, ὦ βέλτιστε, ἐὰν σωφρονῇσ, εὐλαβήσῃ, καὶ ἄλλοσ πᾶσ ἀνὴρ ὅτῳ μέλει τοῦ εὐδόκιμον εἶναι, μηδέποτε ἀπεχθάνεσθαι ἀνδρὶ ποιητικῷ μηδενί.

οἱ γὰρ ποιηταὶ μέγα δύνανται εἰσ δόξαν, ἐφ’ ὁπότερα ἂν ποιῶσιν εἰσ τοὺσ ἀνθρώπουσ, ἢ εὐλογοῦντεσ ἢ κακηγοροῦντεσ. ὃ δὴ καὶ ἐξήμαρτεν ὁ Μίνωσ, πολεμήσασ τῇδε τῇ πόλει, ἐν ᾗ ἄλλη τε πολλὴ σοφία ἐστὶ καὶ ποιηταὶ παντοδαποὶ τῆσ τε ἄλλησ ποιήσεωσ καὶ τραγῳδίασ. ἡ δὲ τραγῳδία ἐστὶν παλαιὸν ἐνθάδε, οὐχ ὡσ οἰόνται ἀπὸ Θέσπιδοσ ἀρξαμένη οὐδ’ ἀπὸ Φρυνίχου, ἀλλ’ εἰ θέλεισ ἐννοῆσαι, πάνυ παλαιὸν αὐτὸ εὑρήσεισ ὂν τῆσδε τῆσ πόλεωσ εὑρ́ημα.

ἔστιν δὲ τῆσ ποιήσεωσ δημοτερπέστατόν τε καὶ ψυχαγωγικώτατον ἡ τραγῳδία· ἐν ᾗ δὴ καὶ ἐντείνοντεσ ἡμεῖσ τὸν Μίνων τιμωρούμεθα ἀνθ’ ὧν ἡμᾶσ ἠνάγκασε τοὺσ δασμοὺσ τελεῖν ἐκείνουσ. τοῦτο οὖν ἐξήμαρτεν ὁ Μίνωσ, ἀπεχθόμενοσ ἡμῖν, ὅθεν δή, ὃ σὺ ἐρωτᾷσ, κακοδοξότεροσ γέγονεν. ἐπεὶ ὅτι γε ἀγαθὸσ ἦν καὶ νόμιμοσ, ὅπερ καὶ ἐν τοῖσ πρόσθεν ἐλέγομεν, νομεὺσ ἀγαθόσ, τοῦτο μέγιστον σημεῖον, ὅτι ἀκίνητοι αὐτοῦ οἱ νόμοι εἰσίν, ἅτε τοῦ ὄντοσ περὶ πόλεωσ οἰκήσεωσ ἐξευρόντοσ εὖ τὴν ἀλήθειαν.

δοκεῖσ μοι, ὦ Σώκρατεσ, εἰκότα τὸν λόγον εἰρηκέναι. οὐκοῦν εἰ ἐγὼ ἀληθῆ λέγω, δοκοῦσί σοι παλαιοτάτοισ Κρῆτεσ οἱ Μίνω καὶ Ῥαδαμάνθυοσ πολῖται νόμοισ χρῆσθαι; φαίνονται. οὗτοι ἄρα τῶν παλαιῶν ἄριστοι νομοθέται γεγόνασιν, νομῆσ τε καὶ ποιμένεσ ἀνδρῶν, ὥσπερ καὶ Ὅμηροσ ἔφη ποιμένα λαῶν εἶναι τὸν ἀγαθὸν στρατηγόν. πάνυ μὲν οὖν. φέρε δὴ πρὸσ Διὸσ φιλίου· εἴ τισ ἡμᾶσ ἔροιτο, ὁ τῷ σώματι ἀγαθὸσ νομοθέτησ τε καὶ νομεὺσ τί ἐστιν ταῦτα ἃ διανέμων ἐπὶ τὸ σῶμα βέλτιον αὐτὸ ποιεῖ, εἴποιμεν ἂν καλῶσ τε καὶ διὰ βραχέων ἀποκρινόμενοι, ὅτι τροφήν τε καὶ πόνουσ, τῇ μὲν αὔξων, τοῖσ δὲ γυμνάζων καὶ συνιστὰσ τὸ σῶμα αὐτό.

ὀρθῶσ γε. εἰ οὖν δὴ μετὰ τοῦτο ἔροιτο ἡμᾶσ, "τί δὲ δή ποτε ἐκεῖνά ἐστιν, <ἃ> ὁ ἀγαθὸσ νομοθέτησ τε καὶ νομεὺσ διανέμων ἐπὶ τὴν ψυχὴν βελτίω αὐτὴν ποιεῖ;

τί ἂν ἀποκρινάμενοι οὐκ ἂν αἰσχυνθεῖμεν καὶ ὑπὲρ ἡμῶν αὐτῶν καὶ τῆσ ἡλικίασ αὑτῶν; οὐκέτι τοῦτ’ ἔχω εἰπεῖν. ἀλλὰ μέντοι αἰσχρόν γε τῇ ψυχῇ ἡμῶν ἐστιν ἑκατέρου, τὰ μὲν ἐν αὐταῖσ φαίνεσθαι μὴ εἰδυίασ, ἐν οἷσ αὐταῖσ ἔνεστι καὶ τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ φλαῦρον, τὰ δὲ τοῦ σώματοσ καὶ τὰ τῶν ἄλλων ἐσκέφθαι.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Hippias Major, Hippias Minor, Ion, Menexenus, Cleitophon, Timaeus, Critias, Minos, Epinomis, Μίνως

(플라톤, Hippias Major, Hippias Minor, Ion, Menexenus, Cleitophon, Timaeus, Critias, Minos, Epinomis, Μίνως)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION