ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΗΝ, chapter 6

(ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΗΝ, chapter 6)

Μετὰ ταῦτα ἀπῆλθεν ὁ Ιἠσοῦσ πέραν τῆσ θαλάσσησ τῆσ Γαλιλαίασ τῆσ Τιβεριάδοσ. ἠκολούθει δὲ αὐτῷ ὄχλοσ πολύσ, ὅτι ἐθεώρουν τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει ἐπὶ τῶν ἀσθενούντων.

ἀνῆλθεν δὲ εἰσ τὸ ὄροσ Ιἠσοῦσ, καὶ ἐκεῖ ἐκάθητο μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ.

ἦν δὲ ἐγγὺσ τὸ πάσχα, ἡ ἑορτὴ τῶν Ιοὐδαίων.

ἐπάρασ οὖν τοὺσ ὀφθαλμοὺσ ὁ Ιἠσοῦσ καὶ θεασάμενοσ ὅτι πολὺσ ὄχλοσ ἔρχεται πρὸσ αὐτὸν λέγει πρὸσ Φίλιππον Πόθεν ἀγοράσωμεν ἄρτουσ ἵνα φάγωσιν οὗτοι;

τοῦτο δὲ ἔλεγεν πειράζων αὐτόν, αὐτὸσ γὰρ ᾔδει τί ἔμελλεν ποιεῖν.

ἀπεκρίθη αὐτῷ Φίλιπποσ Διακοσίων δηναρίων ἄρτοι οὐκ ἀρκοῦσιν αὐτοῖσ ἵνα ἕκαστοσ βραχὺ λάβῃ.

λέγει αὐτῷ εἷσ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἀνδρέασ ὁ ἀδελφὸσ Σίμωνοσ Πέτρου Ἔστιν παιδάριον ὧδε ὃσ ἔχει πέντε ἄρτουσ κριθίνουσ καὶ δύο ὀψάρια·

ἀλλὰ ταῦτα τί ἐστιν εἰσ τοσούτουσ;

εἶπεν ὁ Ιἠσοῦσ Ποιήσατε τοὺσ ἀνθρώπουσ ἀναπεσεῖν.

ἦν δὲ χόρτοσ πολὺσ ἐν τῷ τόπῳ. ἀνέπεσαν οὖν οἱ ἄνδρεσ τὸν ἀριθμὸν ὡσ πεντακισχίλιοι. ἔλαβεν οὖν τοὺσ ἄρτουσ ὁ Ιἠσοῦσ καὶ εὐχαριστήσασ διέδωκεν τοῖσ ἀνακειμένοισ, ὁμοίωσ καὶ ἐκ τῶν ὀψαρίων ὅσον ἤθελον.

ὡσ δὲ ἐνεπλήσθησαν λέγει τοῖσ μαθηταῖσ αὐτοῦ Συναγάγετε τὰ περισσεύσαντα κλάσματα, ἵνα μή τι ἀπόληται.

συνήγαγον οὖν, καὶ ἐγέμισαν δώδεκα κοφίνουσ κλασμάτων ἐκ τῶν πέντε ἄρτων τῶν κριθίνων ἃ ἐπερίσσευσαν τοῖσ βεβρωκόσιν.

Οἱ οὖν ἄνθρωποι ἰδόντεσ ἃ ἐποίησεν σημεῖα ἔλεγον ὅτι Οὗτόσ ἐστιν ἀληθῶσ ὁ προφήτησ ὁ ἐρχόμενοσ εἰσ τὸν κόσμον.

Ιἠσοῦσ οὖν γνοὺσ ὅτι μέλλουσιν ἔρχεσθαι καὶ ἁρπάζειν αὐτὸν ἵνα ποιήσωσιν βασιλέα ἀνεχώρησεν πάλιν εἰσ τὸ ὄροσ αὐτὸσ μόνοσ.

καὶ ἐμβάντεσ εἰσ πλοῖον ἤρχοντο πέραν τῆσ θαλάσσησ εἰσ Καφαρναούμ.

ἤδη ἐγεγόνει καὶ οὔπω ἐληλύθει πρὸσ αὐτοὺσ ὁ Ιἠσοῦσ, ἥ τε θάλασσα ἀνέμου μεγάλου πνέοντοσ διεγείρετο.

ἐληλακότεσ οὖν ὡσ σταδίουσ εἴκοσι πέντε ἢ τριάκοντα θεωροῦσιν τὸν Ιἠσοῦν περιπατοῦντα ἐπὶ τῆσ θαλάσσησ καὶ ἐγγὺσ τοῦ πλοίου γινόμενον, καὶ ἐφοβήθησαν.

ὁ δὲ λέγει αὐτοῖσ Ἐγώ εἰμι, μὴ φοβεῖσθε.

ἤθελον οὖν λαβεῖν αὐτὸν εἰσ τὸ πλοῖον, καὶ εὐθέωσ ἐγένετο τὸ πλοῖον ἐπὶ τῆσ γῆσ εἰσ ἣν ὑπῆγον.

Τῇ ἐπαύριον ὁ ὄχλοσ ὁ ἑστηκὼσ πέραν τῆσ θαλάσσησ εἶδον ὅτι πλοιάριον ἄλλο οὐκ ἦν ἐκεῖ εἰ μὴ ἕν, καὶ ὅτι οὐ συνεισῆλθεν τοῖσ μαθηταῖσ αὐτοῦ ὁ Ιἠσοῦσ εἰσ τὸ πλοῖον ἀλλὰ μόνοι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπῆλθον·

ἀλλὰ ἦλθεν πλοῖα ἐκ Τιβεριάδοσ ἐγγὺσ τοῦ τόπου ὅπου ἔφαγον τὸν ἄρτον εὐχαριστήσαντοσ τοῦ κυρίου.

ὅτε οὖν εἶδεν ὁ ὄχλοσ ὅτι Ιἠσοῦσ οὐκ ἔστιν ἐκεῖ οὐδὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, ἐνέβησαν αὐτοὶ εἰσ τὰ πλοιάρια καὶ ἦλθον εἰσ Καφαρναοὺμ ζητοῦντεσ τὸν Ιἠσοῦν.

καὶ εὑρόντεσ αὐτὸν πέραν τῆσ θαλάσσησ εἶπον αὐτῷ Ῥαββεί, πότε ὧδε γέγονασ;

ἀπεκρίθη αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ζητεῖτέ με οὐχ ὅτι εἴδετε σημεῖα ἀλλ’ ὅτι ἐφάγετε ἐκ τῶν ἄρτων καὶ ἐχορτάσθητε·

ἐργάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰσ ζωὴν αἰώνιον, ἣν ὁ υἱὸσ τοῦ ἀνθρώπου ὑμῖν δώσει, τοῦτον γὰρ ὁ πατὴρ ἐσφράγισεν ὁ θεόσ.

εἶπον οὖν πρὸσ αὐτόν Τί ποιῶμεν ἵνα ἐργαζώμεθα τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ;

ἀπεκρίθη ὁ Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν αὐτοῖσ Τοῦτό ἐστιν τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ ἵνα πιστεύητε εἰσ ὃν ἀπέστειλεν ἐκεῖνοσ.

εἶπον οὖν αὐτῷ Τί οὖν ποιεῖσ σὺ σημεῖον, ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμέν σοι;

τί ἐργάζῃ; οἱ πατέρεσ ἡμῶν τὸ μάννα ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ, καθώσ ἐστιν γεγραμμένον Ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἔδωκεν αὐτοῖσ φαγεῖν.

εἶπεν οὖν αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ Μωυσῆσ ἔδωκεν ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλ’ ὁ πατήρ μου δίδωσιν ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀληθινόν·

ὁ γὰρ ἄρτοσ τοῦ θεοῦ ἐστὶν ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ζωὴν διδοὺσ τῷ κόσμῳ.

εἶπον οὖν πρὸσ αὐτόν Κύριε, πάντοτε δὸσ ἡμῖν τὸν ἄρτον τοῦτον.

εἶπεν αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτοσ τῆσ ζωῆσ·

ὁ ἐρχόμενοσ πρὸσ ἐμὲ οὐ μὴ πεινάσῃ, καὶ ὁ πιστεύων εἰσ ἐμὲ οὐ μὴ διψήσει πώποτε. ἀλλ’ εἶπον ὑμῖν ὅτι καὶ ἑωράκατέ [με] καὶ οὐ πιστεύετε.

ὅτι καταβέβηκα ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντόσ με·

τοῦτο δέ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντόσ με ἵνα πᾶν ὃ δέδωκέν μοι μὴ ἀπολέσω ἐξ αὐτοῦ ἀλλὰ ἀναστήσω αὐτὸ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

τοῦτο γάρ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πατρόσ μου ἵνα πᾶσ ὁ θεωρῶν τὸν υἱὸν καὶ πιστεύων εἰσ αὐτὸν ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἀναστήσω αὐτὸν ἐγὼ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ιοὐδαῖοι περὶ αὐτοῦ ὅτι εἶπεν Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτοσ ὁ καταβὰσ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἔλεγον Οὐχὶ οὗτόσ ἐστιν Ιἠσοῦσ ὁ υἱὸσ Ιὠσήφ, οὗ ἡμεῖσ οἴδαμεν τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα;

πῶσ νῦν λέγει ὅτι Ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβέβηκα;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν αὐτοῖσ Μὴ γογγύζετε μετ’ ἀλλήλων.

οὐδεὶσ δύναται ἐλθεῖν πρόσ με ἐὰν μὴ ὁ πατὴρ ὁ πέμψασ με ἐλκύσῃ αὐτόν, κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

ἔστιν γεγραμμένον ἐν τοῖσ προφήταισ Καὶ ἔσονται πάντεσ.

διδακτοὶ θεοῦ· πᾶσ ὁ ἀκούσασ παρὰ τοῦ πατρὸσ καὶ μαθὼν ἔρχεται πρὸσ ἐμέ. οὐχ ὅτι τὸν πατέρα ἑώρακέν τισ εἰ μὴ ὁ ὢν παρὰ [τοῦ] θεοῦ, οὗτοσ ἑώρακεν τὸν πατέρα.

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων ἔχει ζωὴν αἰώνιον.

ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτοσ τῆσ ζωῆσ·

οἱ πατέρεσ ὑμῶν ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ τὸ μάννα καὶ ἀπέθανον·

οὗτόσ ἐστιν ὁ ἄρτοσ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων ἵνα τισ ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ·

ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτοσ ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάσ·

ἐάν τισ φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου ζήσει εἰσ τὸν αἰῶνα, καὶ ὁ ἄρτοσ δὲ ὃν ἐγὼ δώσω ἡ σάρξ μου ἐστὶν ὑπὲρ τῆσ τοῦ κόσμου ζωῆσ. Ἐμάχοντο οὖν πρὸσ ἀλλήλουσ οἱ Ιοὐδαῖοι λέγοντεσ Πῶσ δύναται οὗτοσ ἡμῖν δοῦναι τὴν σάρκα [αὐτοῦ] φαγεῖν;

εἶπεν οὖν αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖσ.

ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον, κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ·

ἡ γὰρ σάρξ μου ἀληθήσ ἐστι βρῶσισ, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθήσ ἐστι πόσισ.

ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει κἀγὼ ἐν αὐτῷ.

καθὼσ ἀπέστειλέν με ὁ ζῶν πατὴρ κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν πατέρα, καὶ ὁ τρώγων με κἀκεῖνοσ ζήσει δι’ ἐμέ.

οὗτόσ ἐστιν ὁ ἄρτοσ ὁ ἐζ οὐρανοῦ καταβάσ, οὐ καθὼσ ἔφαγον οἱ πατέρεσ καὶ ἀπέθανον·

ὁ τρώγων τοῦτον τὸν ἄρτον ζήσει εἰσ τὸν αἰῶνα. Ταῦτα εἶπεν ἐν συναγωγῇ διδάσκων ἐν Καφαρναούμ.

Πολλοὶ οὖν ἀκούσαντεσ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπαν Σκληρόσ ἐστιν ὁ λόγοσ οὗτοσ·

τίσ δύναται αὐτοῦ ἀκούειν; εἰδὼσ δὲ ὁ Ιἠσοῦσ ἐν ἑαυτῷ ὅτι γογγύζουσιν περὶ τούτου οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖσ Τοῦτο ὑμᾶσ σκανδαλίζει;

ἐὰν οὖν θεωρῆτε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον;

τὸ πνεῦμά ἐστιν τὸ ζωοποιοῦν, ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν·

τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληκα ὑμῖν πνεῦμά ἐστιν καὶ ζωή ἐστιν· ἀλλὰ εἰσὶν ἐξ ὑμῶν τινὲσ οἳ οὐ πιστεύουσιν.

Ηἴδει γὰρ ἐξ ἀρχῆσ ὁ Ιἠσοῦσ τίνεσ εἰσὶν οἱ μὴ πιστεύοντεσ καὶ τίσ ἐστιν ὁ παραδώσων αὐτόν. καὶ ἔλεγεν Διὰ τοῦτο εἴρηκα ὑμῖν ὅτι οὐδεὶσ δύναται ἐλθεῖν πρόσ με ἐὰν μὴ ᾖ δεδομένον αὐτῷ ἐκ τοῦ πατρόσ.

Ἐκ τούτου πολλοὶ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἀπῆλθον εἰσ τὰ ὀπίσω καὶ οὐκέτι μετ’ αὐτοῦ περιεπάτουν.

Εἶπεν οὖν ὁ Ιἠσοῦσ τοῖσ δώδεκα Μὴ καὶ ὑμεῖσ θέλετε ὑπάγειν;

ἀπεκρίθη αὐτῷ Σίμων Πέτροσ Κύριε, πρὸσ τίνα ἀπελευσόμεθα;

καὶ ἡμεῖσ πεπιστεύκαμεν καὶ ἐγνώκαμεν ὅτι σὺ εἶ ὁ ἅγιοσ τοῦ θεοῦ.

ἀπεκρίθη αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ Οὐκ ἐγὼ ὑμᾶσ τοὺσ δώδεκα ἐξελεξάμην;

καὶ ἐξ ὑμῶν εἷσ διάβολόσ ἐστιν. ἔλεγεν δὲ τὸν Ιοὔδαν Σίμωνοσ Ἰσκαριώτου·

οὗτοσ γὰρ ἔμελλεν παραδιδόναι αὐτόν, εἷσ ἐκ τῶν δώδεκα. ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΑΥΤΑ περιεπάτει [ὁ] Ιἠσοῦσ ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, οὐ γὰρ ἤθελεν ἐν τῇ Ιοὐδαίᾳ περιπατεῖν, ὅτι ἐζήτουν αὐτὸν οἰ Ιοὐδαῖοι ἀποκτεῖναι.

ἦν δὲ ἐγγὺσ ἡ ἑορτὴ τῶν Ιοὐδαίων ἡ σκηνοπηγία.

εἶπον οὖν πρὸσ αὐτὸν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ Μετάβηθι ἐντεῦθεν καὶ ὕπαγε εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν, ἵνα καὶ οἱ μαθηταί σου θεωρήσουσιν [σοῦ] τὰ ἔργα ἃ ποιεῖσ·

οὐδεὶσ γάρ τι ἐν κρυπτῷ ποιεῖ καὶ ζητεῖ αὐτὸσ ἐν παρρησίᾳ εἶναι·

εἰ ταῦτα ποιεῖσ, φανέρωσον σεαυτὸν τῷ κόσμῳ. οὐδὲ γὰρ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ ἐπίστευον εἰσ αὐτόν.

λέγει οὖν αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ Ὁ καιρὸσ ὁ ἐμὸσ οὔπω πάρεστιν, ὁ δὲ καιρὸσ ὁ ὑμέτεροσ πάντοτέ ἐστιν ἕτοιμοσ.

οὐ δύναται ὁ κόσμοσ μισεῖν ὑμᾶσ, ἐμὲ δὲ μισεῖ, ὅτι ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ αὐτοῦ ὅτι τὰ ἔργα αὐτοῦ πονηρά ἐστιν.

ὑμεῖσ ἀνάβητε εἰσ τὴν ἑορτήν·

ἐγὼ οὔπω ἀναβαίνω εἰσ τὴν ἑορτὴν ταύτην, ὅτι ὁ ἐμὸσ καιρὸσ οὔπω πεπλήρωται. ταῦτα δὲ εἰπὼν αὐτοῖσ ἔμεινεν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ.

Ὡσ δὲ ἀνέβησαν οἰ ἀδελφοὶ αὐτοῦ εἰσ τὴν ἑορτήν, τότε καὶ αὐτὸσ ἀνέβη, οὐ φανερῶσ ἀλλὰ ὡσ ἐν κρυπτῷ.

οἱ οὖν Ιοὐδαῖοι ἐζήτουν αὐτὸν ἐν τῇ ἑορτῇ καὶ ἔλεγον Ποῦ ἐστὶν ἐκεῖνοσ;

καὶ γογγυσμὸσ περὶ αὐτοῦ ἦν πολὺσ ἐν τοῖσ ὄχλοισ·

οἱ μὲν ἔλεγον ὅτι Ἀγαθόσ ἐστιν, ἄλλοι [δὲ] ἔλεγον Οὔ, ἀλλὰ πλανᾷ τὸν ὄχλον. οὐδεὶσ μέντοι παρρησίᾳ ἐλάλει περὶ αὐτοῦ διὰ τὸν φόβον τῶν Ιοὐδαίων.

Ἤδη δὲ τῆσ ἑορτῆσ μεσούσησ ἀνέβη Ιἠσοῦσ εἰσ τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκεν.

ἐθαύμαζον οὖν οἱ Ιοὐδαῖοι λέγοντεσ Πῶσ οὗτοσ γράμματα οἶδεν μὴ μεμαθηκώσ;

ἀπεκρίθη οὖν αὐτοῖσ Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν Ἡ ἐμὴ διδαχὴ οὐκ ἔστιν ἐμὴ ἀλλὰ τοῦ πέμψαντόσ με·

ἐάν τισ θέλῃ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιεῖν, γνώσεται περὶ τῆσ διδαχῆσ πότερον ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστὶν ἢ ἐγὼ ἀπ’ ἐμαυτοῦ λαλῶ.

ὁ ἀφ’ ἑαυτοῦ λαλῶν τὴν δόξαν τὴν ἰδίαν ζητεῖ·

ὁ δὲ ζητῶν τὴν δόξαν τοῦ πέμψαντοσ αὐτὸν οὗτοσ ἀληθήσ ἐστιν καὶ ἀδικία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν. οὐ Μωυσῆσ ἔδωκεν ὑμῖν τὸν νόμον;

καὶ οὐδεὶσ ἐξ ὑμῶν ποιεῖ τὸν νόμον. τί με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι; ἀπεκρίθη ὁ ὄχλοσ Δαιμόνιον ἔχεισ·

τίσ σε ζητεῖ ἀποκτεῖναι; ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν αὐτοῖσ Ἓν ἔργον ἐποίησα καὶ πάντεσ θαυμάζετε.

διὰ τοῦτο Μωυσῆσ δέδωκεν ὑμῖν τὴν περιτομήν, ‐ οὐχ ὅτι ἐκ τοῦ Μωυσέωσ ἐστὶν ἀλλ’ ἐκ τῶν πατέρων, ‐ καὶ [ἐν] σαββάτῳ περιτέμνετε ἄνθρωπον.

εἰ περιτομὴν λαμβάνει [ὁ] ἄνθρωποσ ἐν σαββάτῳ ἵνα μὴ λυθῇ ὁ νόμοσ Μωυσέωσ, ἐμοὶ χολᾶτε ὅτι ὅλον ἄνθρωπον ὑγιῆ ἐποίησα ἐν σαββάτῳ;

μὴ κρίνετε κατ’ ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνετε.

Ἔλεγον οὖν τινὲσ ἐκ τῶν Ιἐροσολυμειτῶν Οὐχ οὗτόσ ἐστιν ὃν ζητοῦσιν ἀποκτεῖναι;

καὶ ἴδε παρρησίᾳ λαλεῖ καὶ οὐδὲν αὐτῷ λέγουσιν·

μή ποτε ἀληθῶσ ἔγνωσαν οἱ ἄρχοντεσ ὅτι οὗτόσ ἐστιν ὁ χριστόσ; ἀλλὰ τοῦτον οἴδαμεν πόθεν ἐστίν·

ὁ δὲ χριστὸσ ὅταν ἔρχηται οὐδεὶσ γινώσκει πόθεν ἐστίν. Ἔκραξεν οὖν ἐν τῷ ἱερῷ διδάσκων [ὁ] Ιἠσοῦσ καὶ λέγων Κἀμὲ οἴδατε καὶ οἴδατε πόθεν εἰμί·

καὶ ἀπ’ ἐμαυτοῦ οὐκ ἐλήλυθα, ἀλλ’ ἔστιν ἀληθινὸσ ὁ πέμψασ με, ὃν ὑμεῖσ οὐκ οἴδατε· ἐγὼ οἶδα αὐτόν, ὅτι παρ’ αὐτοῦ εἰμὶ κἀκεῖνόσ με ἀπέστειλεν.

Ἐζήτουν οὖν αὐτὸν πιάσαι, καὶ οὐδεὶσ ἐπέβαλεν ἐπ’ αὐτὸν τὴν χεῖρα, ὅτι οὔπω ἐληλύθει ἡ ὡρ́α αὐτοῦ.

Ἐκ τοῦ ὄχλου δὲ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰσ αὐτόν, καὶ ἔλεγον Ὁ χριστὸσ ὅταν ἔλθῃ μὴ πλείονα σημεῖα ποιήσει ὧν οὗτοσ ἐποίησεν;

Ἤκουσαν οἱ Φαρισαῖοι τοῦ ὄχλου γογγύζοντοσ περὶ αὐτοῦ ταῦτα, καὶ ἀπέστειλαν οἱ ἀρχιερεῖσ καὶ οἱ Φαρισαῖοι ὑπηρέτασ ἵνα πιάσωσιν αὐτόν.

εἶπεν οὖν ὁ Ιἠσοῦσ Ἔτι χρόνον μικρὸν μεθ’ ὑμῶν εἰμὶ καὶ ὑπάγω πρὸσ τὸν πέμψαντά με.

ζητήσετέ με καὶ οὐχ εὑρήσετέ με, καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ὑμεῖσ οὐ δύνασθε ἐλθεῖν.

εἶπον οὖν οἱ Ιοὐδαῖοι πρὸσ ἑαυτούσ Ποῦ οὗτοσ μέλλει πορεύεσθαι ὅτι ἡμεῖσ οὐχ εὑρήσομεν αὐτόν;

μὴ εἰσ τὴν διασπορὰν τῶν Ἑλλήνων μέλλει πορεύεσθαι καὶ διδάσκειν τοὺσ Ἕλληνασ; τίσ ἐστιν ὁ λόγοσ οὗτοσ ὃν εἶπε Ζητήσετέ με καὶ οὐχ εὑρήσετέ με καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ὑμεῖσ οὐ δύνασθε ἐλθεῖν;

Ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆσ ἑορτῆσ ἱστήκει ὁ Ιἠσοῦσ, καὶ ἔκραξεν λέγων Εἄν τισ διψᾷ ἐρχέσθω πρόσ με καὶ πινέτω.

ὁ πιστεύων εἰσ ἐμέ, καθὼσ εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆσ κοιλίασ αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατοσ ζῶντοσ.

Τοῦτο δὲ εἶπεν περὶ τοῦ πνεύματοσ οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύσαντεσ εἰσ αὐτόν·

οὔπω γὰρ ἦν πνεῦμα, ὅτι Ιἠσοῦσ οὔπω ἐδοξάσθη. Ἐκ τοῦ ὄχλου οὖν ἀκούσαντεσ τῶν λόγων τούτων ἔλεγον [ὅτι] Οὗτόσ ἐστιν ἀληθῶσ ὁ προφήτησ·

ἄλλοι ἔλεγον Οὗτόσ ἐστιν ὁ χριστόσ·

οἱ δὲ ἔλεγον Μὴ γὰρ ἐκ τῆσ Γαλιλαίασ ὁ χριστὸσ ἔρχεται; οὐχ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματοσ Δαυείδ, καὶ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆσ κώμησ ὅπου ἦν Δαυείδ, ἔρχεται ὁ χριστόσ;

σχίσμα οὖν ἐγένετο ἐν τῷ ὄχλῳ δι’ αὐτόν.

τινὲσ δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ’ οὐδεὶσ ἔβαλεν ἐπ’ αὐτὸν τὰσ χεῖρασ.

Ἦλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸσ τοὺσ ἀρχιερεῖσ καὶ Φαρισαίουσ, καὶ εἶπον αὐτοῖσ ἐκεῖνοι Διὰ τί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν;

ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται Οὐδέποτε ἐλάλησεν οὕτωσ ἄνθρωποσ.

ἀπεκρίθησαν οὖν [αὐτοῖσ] οἱ Φαρισαῖοι Μὴ καὶ ὑμεῖσ πεπλάνησθε;

μή τισ ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰσ αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων;

ἀλλὰ ὁ ὄχλοσ οὗτοσ ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπάρατοί εἰσιν.

Μὴ ὁ νόμοσ ἡμῶν κρίνει τὸν ἄνθρωπον ἐὰν μὴ ἀκούσῃ πρῶτον παρ’ αὐτοῦ καὶ γνῷ τί ποιεῖ;

ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐτῷ Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆσ Γαλιλαίασ εἶ;

Ιἠσοῦσ δὲ ἐπορεύθη εἰσ τὸ Ὄροσ τῶν Ἐλαιῶν.

Ὄρθρου δὲ πάλιν παρεγένετο εἰσ τὸ ἱερόν[, καὶ πᾶσ ὁ λαὸσ ἤρχετο πρὸσ αὐτόν, καὶ καθίσασ ἐδίδασκεν αὐτούσ].

λέγουσιν αὐτῷ Διδάσκαλε, αὕτη ἡ γυνὴ κατείληπται ἐπ’ αὐτοφώρῳ μοιχευομένη·

ἐν δὲ τῷ νόμῳ [ἡμῖν] Μωυσῆσ ἐνετείλατο τὰσ τοιαύτασ λιθάζειν·

σὺ οὖν τί λέγεισ; [τοῦτο δὲ ἔλεγον πειράζοντεσ αὐτόν, ἵνα ἔχωσιν κατηγορεῖν αὐτοῦ.

] ὁ δὲ Ιἠσοῦσ κάτω κύψασ τῷ δακτύλῳ κατέγραφεν εἰσ τὴν γῆν. ὡσ δὲ ἐπέμενον ἐρωτῶντεσ [αὐτόν], ἀνέκυψεν καὶ εἶπεν [αὐτοῖσ] Ὁ ἀναμάρτητοσ ὑμῶν πρῶτοσ ἐπ’ αὐτὴν βαλέτω λίθον·

καὶ πάλιν κατακύψασ ἔγραφεν εἰσ τὴν γῆν.

οἱ δὲ ἀκούσαντεσ ἐξήρχοντο εἷσ καθ’ εἷσ ἀρξάμενοι ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ κατελείφθη μόνοσ, καὶ ἡ γυνὴ ἐν μέσῳ οὖσα.

ἀνακύψασ δὲ ὁ Ιἠσοῦσ εἶπεν αὐτῇ Γύναι, ποῦ εἰσίν;

οὐδείσ σε κατέκρινεν; ἡ δὲ εἶπεν Οὐδείσ, κύριε.

εἶπεν δὲ ὁ Ιἠσοῦσ Οὐδὲ ἐγώ σε κατακρίνω· πορεύου, ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε. οὐκ ἐγείρεται. Πάλιν οὖν αὐτοῖσ ἐλάλησεν [ὁ] Ιἠσοῦσ λέγων Ἐγώ εἰμι τὸ φῶσ τοῦ κόσμου·

ὁ ἀκολουθῶν μοι οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶσ τῆσ ζωῆσ. εἶπον οὖν αὐτῷ οἱ Φαρισαῖοι Σὺ περὶ σεαυτοῦ μαρτυρεῖσ·

ἡ μαρτυρία σου οὐκ ἔστιν ἀληθήσ.

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν αὐτοῖσ Κἂν ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ ἐμαυτοῦ, ἀληθήσ ἐστιν ἡ μαρτυρία μου, ὅτι οἶδα πόθεν ἦλθον καὶ ποῦ ὑπάγω· ὑμεῖσ δὲ οὐκ οἴδατε πόθεν ἔρχομαι ἢ ποῦ ὑπάγω. ὑμεῖσ κατὰ τὴν σάρκα κρίνετε, ἐγὼ οὐ κρίνω οὐδένα.

καὶ ἐὰν κρίνω δὲ ἐγώ, ἡ κρίσισ ἡ ἐμὴ ἀληθινή ἐστιν, ὅτι μόνοσ οὐκ εἰμί, ἀλλ’ ἐγὼ καὶ ὁ πέμψασ με [πατήρ].

καὶ ἐν τῷ νόμῳ δὲ τῷ ὑμετέρῳ γέγραπται ὅτι δύο ἀνθρώπων ἡ μαρτυρία ἀληθήσ ἐστιν.

ἐγώ εἰμι ὁ μαρτυρῶν περὶ ἐμαυτοῦ καὶ μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ ὁ πέμψασ με πατήρ.

ἔλεγον οὖν αὐτῷ Ποῦ ἐστὶν ὁ πατήρ σου;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Οὔτε ἐμὲ οἴδατε οὔτε τὸν πατέρα μου· εἰ ἐμὲ ᾔδειτε, καὶ τὸν πατέρα μου ἂν ᾔδειτε. Ταῦτα τὰ ῥήματα ἐλάλησεν ἐν τῷ γαζοφυλακίῳ διδάσκων ἐν τῷ ἱερῷ·

καὶ οὐδεὶσ ἐπίασεν αὐτόν, ὅτι οὔπω ἐληλύθει ἡ ὡρ́α αὐτοῦ. Εἶπεν οὖν πάλιν αὐτοῖσ Ἐγὼ ὑπάγω καὶ ζητήσετέ με, καὶ ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ ὑμῶν ἀποθανεῖσθε·

ὅπου ἐγὼ ὑπάγω ὑμεῖσ οὐ δύνασθε ἐλθεῖν. ἔλεγον οὖν οἰ Ιοὐδαῖοι Μήτι ἀποκτενεῖ ἑαυτὸν ὅτι λέγει Ὅπου ἐγὼ ὑπάγω ὑμεῖσ οὐ δύνασθε ἐλθεῖν;

καὶ ἔλεγεν αὐτοῖσ Ὑμεῖσ ἐκ τῶν κάτω ἐστέ, ἐγὼ ἐκ τῶν ἄνω εἰμί·

ὑμεῖσ ἐκ τούτου τοῦ κόσμου ἐστέ, ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. εἶπον οὖν ὑμῖν ὅτι ἀποθανεῖσθε ἐν ταῖσ ἁμαρτίαισ ὑμῶν·

ἐὰν γὰρ μὴ πιστεύσητε ὅτι ἐγώ εἰμι, ἀποθανεῖσθε ἐν ταῖσ ἁμαρτίαισ ὑμῶν. ἔλεγον οὖν αὐτῷ Σὺ τίσ εἶ;

εἶπεν αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Τὴν ἀρχὴν ὅτι καὶ λαλῶ ὑμῖν; πολλὰ ἔχω περὶ ὑμῶν λαλεῖν καὶ κρίνειν·

ἀλλ’ ὁ πέμψασ με ἀληθήσ ἐστιν, κἀγὼ ἃ ἤκουσα παρ’ αὐτοῦ ταῦτα λαλῶ εἰσ τὸν κόσμον. οὐκ ἔγνωσαν ὅτι τὸν πατέρα αὐτοῖσ ἔλεγεν.

εἶπεν οὖν ὁ Ιἠσοῦσ Ὅταν ὑψώσητε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, τότε γνώσεσθε ὅτι ἐγώ εἰμι, καὶ ἀπ’ ἐμαυτοῦ ποιῶ οὐδέν, ἀλλὰ καθὼσ ἐδίδαξέν με ὁ πατὴρ ταῦτα λαλῶ.

καὶ ὁ πέμψασ με μετ’ ἐμοῦ ἐστίν·

οὐκ ἀφῆκέν με μόνον, ὅτι ἐγὼ τὰ ἀρεστὰ αὐτῷ ποιῶ πάντοτε. Ταῦτα αὐτοῦ λαλοῦντοσ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰσ αὐτόν.

καὶ γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶσ.

ἀπεκρίθησαν πρὸσ αὐτόν Σπέρμα Ἀβραάμ ἐσμεν καὶ οὐδενὶ δεδουλεύκαμεν πώποτε·

πῶσ σὺ λέγεισ ὅτι Ἐλεύθεροι γενήσεσθε; ἀπεκρίθη αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶσ ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν δοῦλόσ ἐστιν [τῆσ ἁμαρτίασ]·

ὁ δὲ δοῦλοσ οὐ μένει ἐν τῇ οἰκίᾳ εἰσ τὸν αἰῶνα·

ὁ υἱὸσ μένει εἰσ τὸν αἰῶνα. ἐὰν οὖν ὁ υἱὸσ ὑμᾶσ ἐλευθερώσῃ, ὄντωσ ἐλεύθεροι ἔσεσθε.

οἶδα ὅτι σπέρμα Ἀβραάμ ἐστε·

ἀλλὰ ζητεῖτέ με ἀποκτεῖναι, ὅτι ὁ λόγοσ ὁ ἐμὸσ οὐ χωρεῖ ἐν ὑμῖν. ἃ ἐγὼ ἑώρακα παρὰ τῷ πατρὶ λαλῶ·

καὶ ὑμεῖσ οὖν ἃ ἠκούσατε παρὰ τοῦ πατρὸσ ποιεῖτε. ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐτῷ Ὁ πατὴρ ἡμῶν Ἀβραάμ ἐστιν.

λέγει αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραάμ ἐστε, τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραὰμ ποιεῖτε· νῦν δὲ ζητεῖτέ με ἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον ὃσ τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν λελάληκα ἣν ἤκουσα παρὰ τοῦ θεοῦ·

τοῦτο Ἀβραὰμ οὐκ ἐποίησεν. ὑμεῖσ ποιεῖτε τὰ ἔργα τοῦ πατρὸσ ὑμῶν.

εἶπαν αὐτῷ Ἡμεῖσ ἐκ πορνείασ οὐκ ἐγεννήθημεν· ἕνα πατέρα ἔχομεν τὸν θεόν. εἶπεν αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Εἰ ὁ θεὸσ πατὴρ ὑμῶν ἦν ἠγαπᾶτε ἂν ἐμέ, ἐγὼ γὰρ ἐκ τοῦ θεοῦ ἐξῆλθον καὶ ἥκω·

οὐδὲ γὰρ ἀπ’ ἐμαυτοῦ ἐλήλυθα, ἀλλ’ ἐκεῖνόσ με ἀπέστειλεν. διὰ τί τὴν λαλιὰν τὴν ἐμήν οὐ γινώσκετε;

ὅτι οὐ δύνασθε ἀκούειν τὸν λόγον τὸν ἐμόν. ὑμεῖσ ἐκ τοῦ πατρὸσ τοῦ διαβόλου ἐστὲ καὶ τὰσ ἐπιθυμίασ τοῦ πατρὸσ ὑμῶν θέλετε ποιεῖν.

ἐκεῖνοσ ἀνθρωποκτόνοσ ἦν ἀπ’ ἀρχῆσ, καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐκ ἔστηκεν, ὅτι οὐκ ἔστιν ἀλήθεια ἐν αὐτῷ. ὅταν λαλῇ τὸ ψεῦδοσ, ἐκ τῶν ἰδίων λαλεῖ, ὅτι ψεύστησ ἐστὶν καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ. ἐγὼ δὲ ὅτι τὴν ἀλήθειαν λέγω, οὐ πιστεύετέ μοι.

τίσ ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίασ;

εἰ ἀλήθειαν λέγω, διὰ τί ὑμεῖσ οὐ πιστεύετέ μοι; ὁ ὢν ἐκ τοῦ θεοῦ τὰ ῥήματα τοῦ θεοῦ ἀκούει·

διὰ τοῦτο ὑμεῖσ οὐκ ἀκούετε ὅτι ἐκ τοῦ θεοῦ οὐκ ἐστέ. ἀπεκρίθησαν οἱ Ιοὐδαῖοι καὶ εἶπαν αὐτῷ Οὐ καλῶσ λέγομεν ἡμεῖσ ὅτι Σαμαρείτησ εἶ σὺ καὶ δαιμόνιον ἔχεισ;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Ἐγὼ δαιμόνιον οὐκ ἔχω, ἀλλὰ τιμῶ τὸν πατέρα μου, καὶ ὑμεῖσ ἀτιμάζετέ με.

ἐγὼ δὲ οὐ ζητῶ τὴν δόξαν μου·

ἔστιν ὁ ζητῶν καὶ κρίνων. Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐάν τισ τὸν ἐμὸν λόγον τηρήσῃ, θάνατον οὐ μὴ θεωρήσῃ εἰσ τὸν αἰῶνα.

εἶπαν αὐτῷ οἱ Ιοὐδαῖοι Νῦν ἐγνώκαμεν ὅτι δαιμόνιον ἔχεισ.

Ἀβραὰμ ἀπέθανεν καὶ οἱ προφῆται, καὶ σὺ λέγεισ Εἄν τισ τὸν λόγον μου τηρήσῃ, οὐ μὴ γεύσηται θανάτου εἰσ τὸν αἰῶνα· μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸσ ἡμῶν Ἀβραάμ, ὅστισ ἀπέθανεν;

καὶ οἱ προφῆται ἀπέθανον· τίνα σεαυτὸν ποιεῖσ; ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Εἂν ἐγὼ δοξάσω ἐμαυτόν, ἡ δόξα μου οὐδέν ἐστιν·

ἔστιν ὁ πατήρ μου ὁ δοξάζων με, ὃν ὑμεῖσ λέγετε ὅτι θεὸσ ὑμῶν ἐστίν, καὶ οὐκ ἐγνώκατε αὐτόν, ἐγὼ δὲ οἶδα αὐτόν· κἂν εἴπω ὅτι οὐκ οἶδα αὐτόν, ἔσομαι ὅμοιοσ ὑμῖν ψεύστησ·

ἀλλὰ οἶδα αὐτὸν καὶ τὸν λόγον αὐτοῦ τηρῶ. Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἠγαλλιάσατο ἵνα ἴδῃ τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν, καὶ εἶδεν καὶ ἐχάρη.

εἶπαν οὖν οἱ Ιοὐδαῖοι πρὸσ αὐτόν Πεντήκοντα ἔτη οὔπω ἔχεισ καὶ Ἀβραὰμ ἑώρακασ;

εἶπεν αὐτοῖσ Ιἠσοῦσ Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν Ἀβραὰμ γενέσθαι ἐγὼ εἰμί.

ἦραν οὖν λίθουσ ἵνα βάλωσιν ἐπ’ αὐτόν·

Ιἠσοῦσ δὲ ἐκρύβη καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ. Καὶ παράγων εἶδεν ἄνθρωπον τυφλὸν ἐκ γενετῆσ.

καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντεσ Ῥαββεί, τίσ ἥμαρτεν, οὗτοσ ἢ οἱ γονεῖσ αὐτοῦ, ἵνα τυφλὸσ γεννηθῇ;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Οὔτε οὗτοσ ἥμαρτεν οὔτε οἱ γονεῖσ αὐτοῦ, ἀλλ’ ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ ἐν αὐτῷ.

ἡμᾶσ δεῖ ἐργάζεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντόσ με ἑώσ ἡμέρα ἐστίν·

ἔρχεται νὺξ ὅτε οὐδεὶσ δύναται ἐργάζεσθαι. ὅταν ἐν τῷ κόσμῳ ὦ, φῶσ εἰμὶ τοῦ κόσμου.

καὶ εἶπεν αὐτῷ Ὕπαγε νίψαι εἰσ τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωάμ ὃ ἑρμηνεύεται Ἀπεσταλμένοσ̓.

ἀπῆλθεν οὖν καὶ ἐνίψατο, καὶ ἦλθεν βλέπων. Οἱ οὖν γείτονεσ καὶ οἱ θεωροῦντεσ αὐτὸν τὸ πρότερον ὅτι προσαίτησ ἦν ἔλεγον Οὐχ οὗτόσ ἐστιν ὁ καθήμενοσ καὶ προσαιτῶν;

ἄλλοι ἔλεγον ὅτι Οὗτόσ ἐστιν·

ἄλλοι ἔλεγον Οὐχί, ἀλλὰ ὅμοιοσ αὐτῷ ἐστίν. ἐκεῖνοσ ἔλεγεν ὅτι Ἐγώ εἰμι. ἔλεγον οὖν αὐτῷ Πῶσ [οὖν] ἠνεῴχθησάν σου οἱ ὀφθαλμοί;

ἀπεκρίθη ἐκεῖνοσ Ὁ ἄνθρωποσ ὁ λεγόμενοσ Ιἠσοῦσ πηλὸν ἐποίησεν καὶ ἐπέχρισέν μου τοὺσ ὀφθαλμοὺσ καὶ εἶπέν μοι ὅτι Ὕπαγε εἰσ τὸν Σιλωὰμ καὶ νίψαι·

ἀπελθὼν οὖν καὶ νιψάμενοσ ἀνέβλεψα. καὶ εἶπαν αὐτῷ Ποῦ ἐστὶν ἐκεῖνοσ;

λέγει Οὐκ οἶδα. Ἄγουσιν αὐτὸν πρὸσ τοὺσ Φαρισαίουσ τόν ποτε τυφλόν.

ἦν δὲ σάββατον ἐν ᾗ ἡμέρᾳ τὸν πηλὸν ἐποίησεν ὁ Ιἠσοῦσ καὶ ἀνέῳξεν αὐτοῦ τοὺσ ὀφθαλμούσ.

πάλιν οὖν ἠρώτων αὐτὸν καὶ οἱ Φαρισαῖοι πῶσ ἀνέβλεψεν.

ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖσ Πηλὸν ἐπέθηκέν μου ἐπὶ τοὺσ ὀφθαλμούσ, καὶ ἐνιψάμην, καὶ βλέπω. ἔλεγον οὖν ἐκ τῶν Φαρισαίων τινέσ Οὐκ ἔστιν οὗτοσ παρὰ θεοῦ ὁ ἄνθρωποσ, ὅτι τὸ σάββατον οὐ τηρεῖ.

ἄλλοι [δὲ] ἔλεγον Πῶσ δύναται ἄνθρωποσ ἁμαρτωλὸσ τοιαῦτα σημεῖα ποιεῖν; καὶ σχίσμα ἦν ἐν αὐτοῖσ. λέγουσιν οὖν τῷ τυφλῷ πάλιν Τί σὺ λέγεισ περὶ αὐτοῦ, ὅτι ἠνέῳξέν σου τοὺσ ὀφθαλμούσ;

ὁ δὲ εἶπεν ὅτι Προφήτησ ἐστίν. Οὐκ ἐπίστευσαν οὖν οἱ Ιοὐδαῖοι περὶ αὐτοῦ ὅτι ἦν τυφλὸσ καὶ ἀνέβλεψεν, ἑώσ ὅτου ἐφώνησαν τοὺσ γονεῖσ αὐτοῦ τοῦ ἀναβλέψαντοσ καὶ ἠρώτησαν αὐτοὺσ λέγοντεσ Οὗτόσ ἐστιν ὁ υἱὸσ ὑμῶν, ὃν ὑμεῖσ λέγετε ὅτι τυφλὸσ ἐγεννήθη;

πῶσ οὖν βλέπει ἄρτι;

ἀπεκρίθησαν οὖν οἱ γονεῖσ αὐτοῦ καὶ εἶπαν Οἴδαμεν ὅτι οὗτόσ ἐστιν ὁ υἱὸσ ἡμῶν καὶ ὅτι τυφλὸσ ἐγεννήθη·

πῶσ δὲ νῦν βλέπει οὐκ οἴδαμεν, ἢ τίσ ἤνοιξεν αὐτοῦ τοὺσ ὀφθαλμοὺσ ἡμεῖσ οὐκ οἴδαμεν·

αὐτὸν ἐρωτήσατε, ἡλικίαν ἔχει, αὐτὸσ περὶ ἑαυτοῦ λαλήσει. ταῦτα εἶπαν οἱ γονεῖσ αὐτοῦ ὅτι ἐφοβοῦντο τοὺσ Ιοὐδαίουσ, ἤδη γὰρ συνετέθειντο οἱ Ιοὐδαῖοι ἵνα ἐάν τισ αὐτὸν ὁμολογήσῃ Χριστόν, ἀποσυνάγωγοσ γένηται.

διὰ τοῦτο οἱ γονεῖσ αὐτοῦ εἶπαν ὅτι Ἡλικίαν ἔχει, αὐτὸν ἐπερωτήσατε.

Ἐφώνησαν οὖν τὸν ἄνθρωπον ἐκ δευτέρου ὃσ ἦν τυφλὸσ καὶ εἶπαν αὐτῷ Δὸσ δόξαν τῷ θεῷ·

ἡμεῖσ οἴδαμεν ὅτι οὗτοσ ὁ ἄνθρωποσ ἁμαρτωλόσ ἐστιν. ἀπεκρίθη οὖν ἐκεῖνοσ Εἰ ἁμαρτωλόσ ἐστιν οὐκ οἶδα·

ἓν οἶδα ὅτι τυφλὸσ ὢν ἄρτι βλέπω. εἶπαν οὖν αὐτῷ Τί ἐποίησέν σοι;

πῶσ ἤνοιξέν σου τοὺσ ὀφθαλμούσ; ἀπεκρίθη αὐτοῖσ Εἶπον ὑμῖν ἤδη καὶ οὐκ ἠκούσατε·

τί πάλιν θέλετε ἀκούειν; μὴ καὶ ὑμεῖσ θέλετε αὐτοῦ μαθηταὶ γενέσθαι; καὶ ἐλοιδόρησαν αὐτὸν καὶ εἶπαν Σὺ μαθητὴσ εἶ ἐκείνου, ἡμεῖσ δὲ τοῦ Μωυσέωσ ἐσμὲν μαθηταί·

ἡμεῖσ οἴδαμεν ὅτι Μωυσεῖ λελάληκεν ὁ θεόσ, τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν.

ἀπεκρίθη ὁ ἄνθρωποσ καὶ εἶπεν αὐτοῖσ Ἐν τούτῳ γὰρ τὸ θαυμαστόν ἐστιν ὅτι ὑμεῖσ οὐκ οἴδατε πόθεν ἐστίν, καὶ ἤνοιξέν μου τοὺσ ὀφθαλμούσ.

οἴδαμεν ὅτι ὁ θεὸσ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἀκούει, ἀλλ’ ἐάν τισ θεοσεβὴσ ᾖ καὶ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιῇ τούτου ἀκούει.

ἐκ τοῦ αἰῶνοσ οὐκ ἠκούσθη ὅτι ἠνέῳξέν τισ ὀφθαλμοὺσ τυφλοῦ γεγεννημένου·

εἰ μὴ ἦν οὗτοσ παρὰ θεοῦ, οὐκ ἠδύνατο ποιεῖν οὐδέν.

ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐτῷ Ἐν ἁμαρτίαισ σὺ ἐγεννήθησ ὅλοσ, καὶ σὺ διδάσκεισ ἡμᾶσ;

καὶ ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω. Ἤκουσεν Ιἠσοῦσ ὅτι ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω, καὶ εὑρὼν αὐτὸν εἶπεν.

Σὺ πιστεύεισ εἰσ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώ που; ἀπεκρίθη ἐκεῖνοσ [καὶ εἶπεν] Καὶ τίσ ἐστιν, κύριε, ἵνα πιστεύσω εἰσ αὐτόν;

εἶπεν αὐτῷ ὁ Ιἠσοῦσ Καὶ ἑώρακασ αὐτὸν καὶ ὁ λαλῶν μετὰ σοῦ ἐκεῖνόσ ἐστιν.

ὁ δὲ ἔφη Πιστεύω, κύριε·

καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ. καὶ εἶπεν ὁ Ιἠσοῦσ Εἰσ κρίμα ἐγὼ εἰσ τὸν κόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντεσ βλέπωσιν καὶ οἱ βλέποντεσ τυφλοὶ γένωνται.

Ἤκουσαν ἐκ τῶν Φαρισαίων ταῦτα οἱ μετ’ αὐτοῦ ὄντεσ, καὶ εἶπαν αὐτῷ Μὴ καὶ ἡμεῖσ τυφλοί ἐσμεν;

εἶπεν αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Εἰ τυφλοὶ ἦτε, οὐκ ἂν εἴχετε ἁμαρτίαν·

νῦν δὲ λέγετε ὅτι Βλέπομεν· ἡ ἁμαρτία ὑμῶν μένει. Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ μὴ εἰσερχόμενοσ διὰ τῆσ θύρασ εἰσ τὴν αὐλὴν τῶν προβάτων ἀλλὰ ἀναβαίνων ἀλλαχόθεν ἐκεῖνοσ κλέπτησ ἐστὶν καὶ λῃστήσ·

ὁ δὲ εἰσερχόμενοσ διὰ τῆσ θύρασ ποιμήν ἐστιν τῶν προβάτων.

τούτῳ ὁ θυρωρὸσ ἀνοίγει, καὶ τὰ πρόβατα τῆσ φωνῆσ αὐτοῦ ἀκούει, καὶ τὰ ἴδια πρόβατα φωνεῖ κατ’ ὄνομα καὶ ἐξάγει αὐτά.

ὅταν τὰ ἴδια πάντα ἐκβάλῃ, ἔμπροσθεν αὐτῶν πορεύεται, καὶ τὰ πρόβατα αὐτῷ ἀκολουθεῖ, ὅτι οἴδασιν τὴν φωνὴν αὐτοῦ·

ἀλλοτρίῳ δὲ οὐ μὴ ἀκολουθήσουσιν ἀλλὰ φεύξονται ἀπ’ αὐτοῦ, ὅτι οὐκ οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τὴν φωνήν.

Ταύτην τὴν παροιμίαν εἶπεν αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ· ἐκεῖνοι δὲ οὐκ ἔγνωσαν τίνα ἦν ἃ ἐλάλει αὐτοῖσ.

Εἶπεν οὖν πάλιν [ὁ] Ιἠσοῦσ Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐγώ εἰμι ἡ θύρα τῶν προβάτων.

πάντεσ ὅσοι ἦλθον πρὸ ἐμοῦ κλέπται εἰσὶν καὶ λῃσταί·

ἀλλ’ οὐκ ἤκουσαν αὐτῶν τὰ πρόβατα. ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι’ ἐμοῦ ἐάν τισ εἰσέλθῃ σωθήσεται καὶ εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται καὶ νομὴν εὑρήσει.

ὁ κλέπτησ οὐκ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέσῃ·

ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσιν καὶ περισσὸν ἔχωσιν.

Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλόσ· ὁ ποιμὴν ὁ καλὸσ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων· ὅτι μισθωτόσ ἐστιν καὶ οὐ μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων.

καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων.

καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆσ αὐλῆσ ταύτησ·

κἀκεῖνα δεῖ με ἀγαγεῖν, καὶ τῆσ φωνῆσ μου ἀκούσουσιν, καὶ γενήσονται μία ποίμνη, εἷσ ποιμήν. διὰ τοῦτό με ὁ πατὴρ ἀγαπᾷ ὅτι ἐγὼ τίθημι τὴν ψυχήν μου, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν.

οὐδεὶσ ἦρεν αὐτὴν ἀπ’ ἐμοῦ, ἀλλ’ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ’ ἐμαυτοῦ.

ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν· ταύτην τὴν ἐντολὴν ἔλαβον παρὰ τοῦ πατρόσ μου. Σχίσμα πάλιν ἐγένετο ἐν τοῖσ Ιοὐδαίοισ διὰ τοὺσ λόγουσ τούτουσ.

ἔλεγον δὲ πολλοὶ ἐξ αὐτῶν Δαιμόνιον ἔχει καὶ μαίνεται·

τί αὐτοῦ ἀκούετε; ἄλλοι ἔλεγον Ταῦτα τὰ ῥήματα οὐκ ἔστιν δαιμονιζομένου·

μὴ δαιμόνιον δύναται τυφλῶν ὀφθαλμοὺσ ἀνοῖξαι; Ἐγένετο τότε τὰ ἐνκαίνια ἐν τοῖσ Ιἐροσολύμοισ·

καὶ περιεπάτει [ὁ] Ιἠσοῦσ ἐν τῷ ἱερῷ ἐν τῇ στοᾷ τοῦ Σολομῶνοσ.

ἐκύκλωσαν οὖν αὐτὸν οἱ Ιοὐδαῖοι καὶ ἔλεγον αὐτῷ Εὥσ πότε τὴν ψυχὴν ἡμῶν αἴρεισ;

εἰ σὺ εἶ ὁ χριστόσ, εἰπὸν ἡμῖν παρρησίᾳ. ἀπεκρίθη αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Εἶπον ὑμῖν καὶ οὐ πιστεύετε·

τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ πατρόσ μου ταῦτα μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ· ἀλλὰ ὑμεῖσ οὐ πιστεύετε, ὅτι οὐκ ἐστὲ ἐκ τῶν προβάτων τῶν ἐμῶν.

κἀγὼ δίδωμι αὐτοῖσ ζωὴν αἰώνιον, καὶ οὐ μὴ ἀπόλωνται εἰσ τὸν αἰῶνα, καὶ οὐχ ἁρπάσει τισ αὐτὰ ἐκ τῆσ χειρόσ μου.

ὁ πατήρ μου ὃ δέδωκέν μοι πάντων μεῖζόν ἐστιν, καὶ οὐδεὶσ δύναται ἁρπάζειν ἐκ τῆσ χειρὸσ τοῦ πατρόσ.

ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν.

Ἐβάστασαν πάλιν λίθουσ οἱ Ιοὐδαῖοι ἵνα λιθάσωσιν αὐτόν.

ἀπεκρίθη αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ Πολλὰ ἔργα ἔδειξα ὑμῖν καλὰ ἐκ τοῦ πατρόσ·

διὰ ποῖον αὐτῶν ἔργον ἐμὲ λιθάζετε; ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ιοὐδαῖοι Περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε ἀλλὰ περὶ βλασφημίασ, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωποσ ὢν ποιεῖσ σεαυτὸν θεόν.

ἀπεκρίθη αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Οὐκ ἔστιν γεγραμμένον ἐν τῷ νόμῳ ὑμῶν ὅτι Ἐγὼ εἶπα Θεοί ἐστε;

ὃν ὁ πατὴρ ἡγίασεν καὶ ἀπέστειλεν εἰσ τὸν κόσμον ὑμεῖσ λέγετε ὅτι Βλασφημεῖσ, ὅτι εἶπον Υἱὸσ τοῦ θεοῦ εἰμί;

εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρόσ μου, μὴ πιστεύετέ μοι·

εἰ δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε τοῖσ ἔργοισ πιστεύετε, ἵνα γνῶτε καὶ γινώσκητε ὅτι ἐν ἐμοὶ ὁ πατὴρ κἀγὼ ἐν τῷ πατρί.

Ἐζήτουν [οὖν] αὐτὸν πάλιν πιάσαι·

καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τῆσ χειρὸσ αὐτῶν. Καὶ ἀπῆλθεν πάλιν πέραν τοῦ Ιὀρδάνου εἰσ τὸν τόπον ὅπου ἦν Ιωἄνησ τὸ πρῶτον βαπτίζων, καὶ ἔμενεν ἐκεῖ.

καὶ πολλοὶ ἦλθον πρὸσ αὐτὸν καὶ ἔλεγον ὅτι Ιωἄνησ μὲν σημεῖον ἐποίησεν οὐδέν, πάντα δὲ ὅσα εἶπεν Ιωἄνησ περὶ τούτου ἀληθῆ ἦν.

καὶ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰσ αὐτὸν ἐκεῖ.

Ἦν δέ τισ ἀσθενῶν, Λάζαροσ ἀπὸ Βηθανίασ ἐκ τῆσ κώμησ Μαρίασ καὶ Μάρθασ τῆσ ἀδελφῆσ αὐτῆσ.

ἦν δὲ Μαριὰμ ἡ ἀλείψασα τὸν κύριον μύρῳ καὶ ἐκμάξασα τοὺσ πόδασ αὐτοῦ ταῖσ θριξὶν αὐτῆσ, ἧσ ὁ ἀδελφὸσ Λάζαροσ ἠσθένει.

ἀπέστειλαν οὖν αἱ ἀδελφαὶ πρὸσ αὐτὸν λέγουσαι Κύριε, ἴδε ὃν φιλεῖσ ἀσθενεῖ.

ἀκούσασ δὲ ὁ Ιἠσοῦσ εἶπεν Αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστιν πρὸσ θάνατον ἀλλ’ ὑπὲρ τῆσ δόξησ τοῦ θεοῦ ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸσ τοῦ θεοῦ δι’ αὐτῆσ.

ἠγάπα δὲ ὁ Ιἠσοῦσ τὴν Μάρθαν καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆσ καὶ τὸν Λάζαρον.

ὡσ οὖν ἤκουσεν ὅτι ἀσθενεῖ, τότε μὲν ἔμεινεν ἐν ᾧ ἦν τόπῳ δύο ἡμέρασ·

ἔπειτα μετὰ τοῦτο λέγει τοῖσ μαθηταῖσ Ἄγωμεν εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν πάλιν.

λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταί Ῥαββεί, νῦν ἐζήτουν σε λιθάσαι οἱ Ιοὐδαῖοι, καὶ πάλιν ὑπάγεισ ἐκεῖ;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Οὐχὶ δώδεκα ὡρ͂αί εἰσιν τῆσ ἡμέρασ;

ἐάν τισ περιπατῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ, οὐ προσκόπτει, ὅτι τὸ φῶσ τοῦ κόσμου τούτου βλέπει· ἐὰν δέ τισ περιπατῇ ἐν τῇ νυκτί, προσκόπτει, ὅτι τὸ φῶσ οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ.

ταῦτα εἶπεν, καὶ μετὰ τοῦτο λέγει αὐτοῖσ Λάζαροσ ὁ φίλοσ ἡμῶν κεκοίμηται, ἀλλὰ πορεύομαι ἵνα ἐξυπνίσω αὐτόν.

εἶπαν οὖν οἱ μαθηταὶ αὐτῷ Κύριε, εἰ κεκοίμηται σωθήσεται.

εἰρήκει δὲ ὁ Ιἠσοῦσ περὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ.

ἐκεῖνοι δὲ ἔδοξαν ὅτι περὶ τῆσ κοιμήσεωσ τοῦ ὕπνου λέγει. τότε οὖν εἶπεν αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ παρρησίᾳ Λάζαροσ ἀπέθανεν, καὶ χαίρω δι’ ὑμᾶσ, ἵνα πιστεύσητε, ὅτι οὐκ ἤμην ἐκεῖ·

ἀλλὰ ἄγωμεν πρὸσ αὐτόν.

εἶπεν οὖν Θωμᾶσ ὁ λεγόμενοσ Δίδυμοσ τοῖσ συνμαθηταῖσ Ἄγωμεν καὶ ἡμεῖσ ἵνα ἀποθάνωμεν μετ’ αὐτοῦ.

Ἐλθὼν οὖν ὁ Ιἠσοῦσ εὑρ͂εν αὐτὸν τέσσαρασ ἤδη ἡμέρασ ἔχοντα ἐν τῷ μνημείῳ.

ἦν δὲ Βηθανία ἐγγὺσ τῶν Ιἐροσολύμων ὡσ ἀπὸ σταδίων δεκαπέντε.

πολλοὶ δὲ ἐκ τῶν Ιοὐδαίων ἐληλύθεισαν πρὸσ τὴν Μάρθαν καὶ Μαριὰμ ἵνα παραμυθήσωνται αὐτὰσ περὶ τοῦ ἀδελφοῦ.

ἡ οὖν Μάρθα ὡσ ἤκουσεν ὅτι Ιἠσοῦσ ἔρχεται ὑπήντησεν αὐτῷ·

Μαριὰμ δὲ ἐν τῷ οἴκῳ ἐκαθέζετο. εἶπεν οὖν ἡ Μάρθα πρὸσ Ιἠσοῦν Κύριε, εἰ ἦσ ὧδε οὐκ ἂν ἀπέθανεν ὁ ἀδελφόσ μου·

καὶ νῦν οἶδα ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσῃ τὸν θεὸν δώσει σοι ὁ θεόσ.

λέγει αὐτῇ ὁ Ιἠσοῦσ Ἀναστήσεται ὁ ἀδελφόσ σου.

λέγει αὐτῷ ἡ Μάρθα Οἶδα ὅτι ἀναστήσεται ἐν τῇ ἀναστάσει ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

εἶπεν αὐτῇ ὁ Ιἠσοῦσ Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασισ καὶ ἡ ζωή·

ὁ πιστεύων εἰσ ἐμὲ κἂν ἀποθάνῃ ζήσεται, καὶ πᾶσ ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰσ ἐμὲ οὐ μὴ ἀποθάνῃ εἰσ τὸν αἰῶνα·

πιστεύεισ τοῦτο; λέγει αὐτῷ Ναί, κύριε·

ἐγὼ πεπίστευκα ὅτι ὺ εἶ ὁ χριστὸσ ὁ υἱὸσ τοῦ θεοῦ ὁ εἰσ τὸν κόσμον ἐρχόμενοσ. καὶ τοῦτο εἰποῦσα ἀπῆλθεν καὶ ἐφώνησεν Μαριὰμ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆσ λάθρᾳ εἴπασα Ὁ διδάσκαλοσ πάρεστιν καὶ φωνεῖ σε.

ἐκείνη δὲ ὡσ ἤκουσεν ἠγέρθη ταχὺ καὶ ἤρχετο πρὸσ αὐτόν·

οὔπω δὲ ἐληλύθει ὁ Ιἠσοῦσ εἰσ τὴν κώμην, ἀλλ’ ἦν ἔτι ἐν τῷ τόπῳ ὅπου ὑπήντησεν αὐτῷ ἡ Μάρθα.

οἱ οὖν Ιοὐδαῖοι οἱ ὄντεσ μετ’ αὐτῆσ ἐν τῇ οἰκίᾳ καὶ παραμυθούμενοι αὐτήν, ἰδόντεσ τὴν Μαριὰμ ὅτι ταχέωσ ἀνέστη καὶ ἐξῆλθεν, ἠκολούθησαν αὐτῇ δόξαντεσ ὅτι ὑπάγει εἰσ τὸ μνημεῖον ἵνα κλαύσῃ ἐκεῖ.

ἡ οὖν Μαριὰμ ὡσ ἦλθεν ὅπου ἦν Ιἠσοῦσ ἰδοῦσα αὐτὸν ἔπεσεν αὐτοῦ πρὸσ τοὺσ πόδασ, λέγουσα αὐτῷ Κύριε, εἰ ἦσ ὧδε οὐκ ἄν μου ἀπέθανεν ὁ ἀδελφόσ.

Ιἠσοῦσ οὖν ὡσ εἶδεν αὐτὴν κλαίουσαν καὶ τοὺσ συνελθόντασ αὐτῇ Ιοὐδαίουσ κλαίοντασ ἐνεβριμήσατο τῷ πνεύματι καὶ ἐτάραξεν ἑαυτόν, καὶ εἶπεν Ποῦ τεθείκατε αὐτόν;

λέγουσιν αὐτῷ Κύριε, ἔρχου καὶ ἴδε.

ἐδάκρυσεν ὁ Ιἠσοῦσ.

ἔλεγον οὖν οἱ Ιοὐδαῖοι Ἴδε πῶσ ἐφίλει αὐτόν.

τινὲσ δὲ ἐξ αὐτῶν εἶπαν Οὐκ ἐδύνατο οὗτοσ ὁ ἀνοίξασ τοὺσ ὀφθαλμοὺσ τοῦ τυφλοῦ ποιῆσαι ἵνα καὶ οὗτοσ μὴ ἀποθάνῃ;

Ιἠσοῦσ οὖν πάλιν ἐμβριμώμενοσ ἐν ἑαυτῷ ἔρχεται εἰσ τὸ μνημεῖον·

ἦν δὲ σπήλαιον, καὶ λίθοσ ἐπέκειτο ἐπ’ αὐτῷ. λέγει ὁ Ιἠσοῦσ Ἄρατε τὸν λίθον.

λέγει αὐτῷ ἡ ἀδελφὴ τοῦ τετελευτηκότοσ Μάρθα Κύριε, ἤδη ὄζει, τεταρταῖοσ γάρ ἐστιν. λέγει αὐτῇ ὁ Ιἠσοῦσ Οὐκ εἶπόν σοι ὅτι ἐὰν πιστεύσῃσ ὄψῃ τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ;

ἦραν οὖν τὸν λίθον.

ὁ δὲ Ιἠσοῦσ ἦρεν τοὺσ ὀφθαλμοὺσ ἄνω καὶ εἶπεν Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι ὅτι ἤκουσάσ μου, ἐγὼ δὲ ᾔδειν ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεισ· ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλασ.

καὶ ταῦτα εἰπὼν φωνῇ μεγάλῃ ἐκραύγασεν Λάζαρε, δεῦρο ἔξω.

ἐξῆλθεν ὁ τεθνηκὼσ δεδεμένοσ τοὺσ πόδασ καὶ τὰσ χεῖρασ κειρίαισ, καὶ ἡ ὄψισ αὐτοῦ σουδαρίῳ περιεδέδετο.

λέγει [ὁ] Ιἠσοῦσ αὐτοῖσ Λύσατε αὐτὸν καὶ ἄφετε αὐτὸν ὑπάγειν. Πολλοὶ οὖν ἐκ τῶν Ιοὐδαίων, οἱ ἐλθόντεσ πρὸσ τὴν Μαριὰμ καὶ θεασάμενοι ὃ ἐποίησεν, ἐπίστευσαν εἰσ αὐτόν·

τινὲσ δὲ ἐξ αὐτῶν ἀπῆλθον πρὸσ τοὺσ Φαρισαίουσ καὶ εἶπαν αὐτοῖσ ἃ ἐποίησεν Ιἠσοῦσ.

Συνήγαγον οὖν οἱ ἀρχιερεῖσ καὶ οἱ Φαρισαῖοι συνέδριον, καὶ ἔλεγον Τί ποιοῦμεν ὅτι οὗτοσ ὁ ἄνθρωποσ πολλὰ ποιεῖ σημεῖα;

ἐὰν ἀφῶμεν αὐτὸν οὕτωσ, πάντεσ πιστεύσουσιν εἰσ αὐτόν, καὶ ἐλεύσονται οἱ Ῥωμαῖοι καὶ ἀροῦσιν ἡμῶν καὶ τὸν τόπον καὶ τὸ ἔθνοσ.

οὐδὲ λογίζεσθε ὅτι συμφέρει ὑμῖν ἵνα εἷσ ἄνθρωποσ ἀποθάνῃ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ μὴ ὅλον τὸ ἔθνοσ ἀπόληται.

καὶ οὐχ ὑπὲρ τοῦ ἔθνουσ μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὰ τέκνα τοῦ θεοῦ τὰ διεσκορπισμένα συναγάγῃ εἰσ ἕν.

Ἀπ’ ἐκείνησ οὖν τῆσ ἡμέρασ ἐβουλεύσαντο ἵνα ἀποκτείνωσιν αὐτόν.

Ὁ οὖν Ιἠσοῦσ οὐκέτι παρρησίᾳ περιεπάτει ἐν τοῖσ Ιοὐδαίοισ, ἀλλὰ ἀπῆλθεν ἐκεῖθεν εἰσ τὴν χώραν ἐγγὺσ τῆσ ἐρήμου, εἰσ Ἐφραὶμ λεγομένην πόλιν, κἀκεῖ ἔμεινεν μετὰ τῶν μαθητῶν.

Ἦν δὲ ἐγγὺσ τὸ πάσχα τῶν Ιοὐδαίων, καὶ ἀνέβησαν πολλοὶ εἰσ Ιἐροσόλυμα ἐκ τῆσ χώρασ πρὸ τοῦ πάσχα ἵνα ἁγνίσωσιν ἑαυτούσ.

ἐζήτουν οὖν τὸν Ιἠσοῦν καὶ ἔλεγον μετ’ ἀλλήλων ἐν τῷ ἱερῷ ἑστηκότεσ Τί δοκεῖ ὑμῖν;

ὅτι οὐ μὴ ἔλθῃ εἰσ τὴν ἑορτήν; δεδώκεισαν δὲ οἱ ἀρχιερεῖσ καὶ οἱ Φαρισαῖοι ἐντολὰσ ἵνα ἐάν τισ γνῷ ποῦ ἐστὶν μηνύσῃ, ὅπωσ πιάσωσιν αὐτόν.

Ὁ οὖν Ιἠσοῦσ πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰσ Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαροσ, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν Ιἠσοῦσ.

ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει, ὁ δὲ Λάζαροσ εἷσ ἦν ἐκ τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ·

ἡ οὖν Μαριὰμ λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆσ πολυτίμου ἤλειψεν τοὺσ πόδασ [τοῦ] Ιἠσοῦ καὶ ἐξέμαξεν ταῖσ θριξὶν αὐτῆσ τοὺσ πόδασ αὐτοῦ·

ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆσ ὀσμῆσ τοῦ μύρου. Διὰ τί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖσ;

εἶπεν δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ ἀλλ’ ὅτι κλέπτησ ἦν καὶ τὸ γλωσσόκομον ἔχων τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν.

εἶπεν οὖν ὁ Ιἠσοῦσ Ἄφεσ αὐτήν, ἵνα εἰσ τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τηρήσῃ αὐτό·

τοὺσ πτωχοὺσ γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ’ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε.

Ἔγνω οὖν ὁ ὄχλοσ πολὺσ ἐκ τῶν Ιοὐδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστίν, καὶ ἦλθαν οὐ διὰ τὸν Ιἠσοῦν μόνον ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν.

ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ιοὐδαίων καὶ ἐπίστευον εἰσ τὸν Ιἠσοῦν.

"Ὡσαννά, εὐλογημένοσ ὁ ἐρχόμενοσ ἐν ὀνόματι Κυρίου, καὶ ὁ βασιλεὺσ τοῦ Ἰσραήλ.

εὑρὼν δὲ ὁ Ιἠσοῦσ ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώσ ἐστιν γεγραμμένον Μὴ φοβοῦ, θυγάτηρ Σιών·

ἰδοὺ ὁ βασιλεύσ σου ἔρχεται, καθήμενοσ ἐπὶ πῶλον ὄνου.

Ταῦτα οὐκ ἔγνωσαν αὐτοῦ οἱ μαθηταὶ τὸ πρῶτον, ἀλλ’ ὅτε ἐδοξάσθη Ιἠσοῦσ τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ’ αὐτῷ γεγραμμένα καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ.

Ἐμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλοσ ὁ ὢν μετ’ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν.

διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλοσ ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.

οἱ οὖν Φαρισαῖοι εἶπαν πρὸσ ἑαυτούσ Θεωρεῖτε ὅτι οὐκ ὠφελεῖτε οὐδέν·

ἴδε ὁ κόσμοσ ὀπίσω αὐτοῦ ἀπῆλθεν. Ἦσαν δὲ Ἕλληνέσ τινεσ ἐκ τῶν ἀναβαινόντων ἵνα προσκυνήσωσιν ἐν τῇ ἑορτῇ·

οὗτοι οὖν προσῆλθαν Φιλίππῳ τῷ ἀπὸ Βηθσαιδὰ τῆσ Γαλιλαίασ, καὶ ἠρώτων αὐτὸν λέγοντεσ Κύριε, θέλομεν τὸν Ιἠσοῦν ἰδεῖν.

ἔρχεται ὁ Φίλιπποσ καὶ λέγει τῷ Ἀνδρέᾳ·

ἔρχεται Ἀνδρέασ καὶ Φίλιπποσ καὶ λέγουσιν τῷ Ιἠσοῦ. ὁ δὲ Ιἠσοῦσ ἀποκρίνεται αὐτοῖσ λέγων Ἐλήλυθεν ἡ ὡρ́α ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸσ τοῦ ἀνθρώπου.

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ ὁ κόκκοσ τοῦ σίτου πεσὼν εἰσ τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸσ μόνοσ μένει·

ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ, πολὺν καρπὸν φέρει. ὁ φιλῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολλύει αὐτήν, καὶ ὁ μισῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ εἰσ ζωὴν αἰώνιον φυλάξει αὐτήν.

ἐὰν ἐμοί τισ διακονῇ ἐμοὶ ἀκολουθείτω, καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ἐκεῖ καὶ ὁ διάκονοσ ὁ ἐμὸσ ἔσται·

ἐάν τισ ἐμοὶ διακονῇ τιμήσει αὐτὸν ὁ πατήρ. νῦν ἡ ψυχή μου τετάπακται, καὶ τί εἴπω;

πάτερ, σῶσόν με ἐκ τῆσ ὡρ́ασ ταύτησ. ἀλλὰ διὰ τοῦτο ἦλθον εἰσ τὴν ὡρ́αν ταύτην. πάτερ, δόξασόν σου τὸ ὄνομα. ἦλθεν οὖν φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ Καὶ ἐδόξασα καὶ πάλιν δοξάσω.

ὁ [οὖν] ὄχλοσ ὁ ἑστὼσ καὶ ἀκούσασ ἔλεγεν βροντὴν γεγονέναι·

ἄλλοι ἔλεγον Ἄγγελοσ αὐτῷ λελάληκεν. ἀπεκρίθη καὶ εἶπεν Ιἠσοῦσ Οὐ δι’ ἐμὲ ἡ φωνὴ αὕτη γέγονεν ἀλλὰ δι’ ὑμᾶσ.

νῦν κρίσισ ἐστὶν τοῦ κόσμου τούτου, νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω·

κἀγὼ ἂν ὑψωθῶ ἐκ τῆσ γῆσ, πάντασ ἑλκύσω πρὸσ ἐμαυτόν.

τοῦτο δὲ ἔλεγεν σημαίνων ποίῳ θανάτῳ ἤμελλεν ἀποθνήσκειν.

ἀπεκρίθη οὖν αὐτῷ ὁ ὄχλοσ Ἡμεῖσ ἠκούσαμεν ἐκ τοῦ νόμου ὅτι ὁ χριστὸσ μένει εἰσ τὸν αἰῶνα, καὶ πῶσ λέγεισ σὺ ὅτι δεῖ ὑψωθῆναι τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου;

τίσ ἐστιν οὗτοσ ὁ υἱὸσ τοῦ ἀνθρώπου; εἶπεν οὖν αὐτοῖσ ὁ Ιἠσοῦσ Ἔτι μικρὸν χρόνον τὸ φῶσ ἐν ὑμῖν ἐστίν.

περιπατεῖτε ὡσ τὸ φῶσ ἔχετε, ἵνα μὴ σκοτία ὑμᾶσ καταλάβῃ, καὶ ὁ περιπατῶν ἐν τῇ σκοτίᾳ οὐκ οἶδεν ποῦ ὑπάγει. ὡσ τὸ φῶσ ἔχετε, πιστεύετε εἰσ τὸ φῶσ, ἵνα υἱοὶ φωτὸσ γένησθε.

Ταῦτα ἐλάλησεν Ιἠσοῦσ, καὶ ἀπελθὼν ἐκρύβη ἀπ’ αὐτῶν. Τοσαῦτα δὲ αὐτοῦ σημεῖα πεποιηκότοσ ἔμπροσθεν αὐτῶν οὐκ ἐπίστευον εἰσ αὐτόν, ἵνα ὁ λόγοσ Ἠσαίου τοῦ προφήτου πληρωθῇ ὃν εἶπεν Κύριε, τίσ ἐπίστευσεν τῇ ἀκοῇ ἡμῶν;

καὶ ὁ βραχίων Κυρίου τίνι ἀπεκαλύφθη;

Τετύφλωκεν αὐτῶν τοῦσ ὀφθαλμοὺσ καὶ ἐπώρωσεν αὐτῶν τὴν καρδίαν, ἵνα μὴ ἴδωσιν τοισ ὀφθαλμοῖσ καὶ νοήσωσιν τῇ καρδίᾳ καὶ στραφῶσιν, καὶ ἰάσομαι αὐτούσ.

ταῦτα εἶπεν Ἠσαίασ ὅτι εἶδεν τὴν δόξαν αὐτοῦ, καὶ ἐλάλησεν περὶ αὐτοῦ.

ἠγάπησαν γὰρ τὴν δόξαν τῶν ἀνθρώπων μᾶλλον ἤπερ τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ.

καὶ ὁ θεωρῶν ἐμὲ θεωρεῖ τὸν πέμψαντά με.

ἐγὼ φῶσ εἰσ τὸν κόσμον ἐλήλυθα, ἵνα πᾶσ ὁ πιστεύων εἰσ ἐμὲ ἐν τῇ σκοτίᾳ μὴ μείνῃ.

καὶ ἐάν τίσ μου ἀκούσῃ τῶν ῥημάτων καὶ μὴ φυλάξῃ, ἐγὼ οὐ κρίνω αὐτόν, οὐ γὰρ ἦλθον ἵνα κρίνω τὸν κόσμον ἀλλ’ ἵνα σώσω τὸν κόσμον.

ὁ ἀθετῶν ἐμὲ καὶ μὴ λαμβάνων τὰ ῥήματά μου ἔχει τὸν κρίνοντα αὐτόν·

ὁ λόγοσ ὃν ἐλάλησα ἐκεῖνοσ κρινεῖ αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ· ὅτι ἐγὼ ἐξ ἐμαυτοῦ οὐκ ἐλάλησα, ἀλλ’ ὁ πέμψασ με πατὴρ αὐτόσ μοι ἐντολὴν δέδωκεν τί εἴπω καὶ τί λαλήσω.

καὶ οἶδα ὅτι ἡ ἐντολὴ αὐτοῦ ζωὴ αἰώνιόσ ἐστιν.

ἃ οὖν ἐγὼ λαλῶ, καθὼσ εἴρηκέν μοι ὁ πατήρ, οὕτωσ λαλῶ. ΠΡΟ ΔΕ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ τοῦ πάσχα εἰδὼσ ὁ Ιἠσοῦσ ὅτι ἦλθεν αὐτοῦ ἡ ὡρ́α ἵνα μεταβῇ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου πρὸσ τὸν πατέρα ἀγαπήσασ τοὺσ ἰδίουσ τοὺσ ἐν τῷ κόσμῳ εἰσ τέλοσ ἠγάπησεν αὐτούσ.

ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τίθησιν τὰ ἱμάτια, καὶ λαβὼν λέντιον διέζωσεν ἑαυτόν·

εἶτα βάλλει ὕδωρ εἰσ τὸν νιπτῆρα, καὶ ἤρξατο νίπτειν τοὺσ πόδασ τῶν μαθητῶν καὶ ἐκμάσσειν τῷ λεντίῳ ᾧ ἦν διεζωσμένοσ.

ἔρχεται οὖν πρὸσ Σίμωνα Πέτρον.

λέγει αὐτῷ Κύριε, σύ μου νίπτεισ τοὺσ πόδασ; ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν αὐτῷ Ὃ ἐγὼ ποιῶ σὺ οὐκ οἶδασ ἄρτι, γνώσῃ δὲ μετὰ ταῦτα.

λέγει αὐτῷ Πέτροσ Οὐ μὴ νίψῃσ μου τοὺσ πόδασ εἰσ τὸν αἰῶνα.

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ αὐτῷ Εἂν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεισ μέροσ μετ’ ἐμοῦ. λέγει αὐτῷ Σίμων Πέτροσ Κύριε, μὴ τοὺσ πόδασ μου μόνον ἀλλὰ καὶ τὰσ χεῖρασ καὶ τὴν κεφαλήν.

λέγει αὐτῷ Ιἠσοῦσ Ὁ λελουμένοσ οὐκ ἔχει χρείαν [εἰ μὴ τοὺσ πόδασ] νίψασθαι, ἀλλ’ ἔστιν καθαρὸσ ὅλοσ·

καὶ ὑμεῖσ καθαροί ἐστε, ἀλλ’ οὐχὶ πάντεσ. ᾔδει γὰρ τὸν παραδιδόντα αὐτόν·

διὰ τοῦτο εἶπεν ὅτι Οὐχὶ πάντεσ καθαροί ἐστε. Ὅτε οὖν ἔνιψεν τοὺσ πόδασ αὐτῶν καὶ ἔλαβεν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ καὶ ἀνέπεσεν, πάλιν εἶπεν αὐτοῖσ Γινώσκετε τί πεποίηκα ὑμῖν;

ὑμεῖσ φωνεῖτέ με Ὁ διδάσκαλοσ καί Ὁ κύριοσ, καὶ καλῶσ λέγετε, εἰμὶ γάρ.

εἰ οὖν ἐγὼ ἔνιψα ὑμῶν τοὺσ πόδασ ὁ κύριοσ καὶ ὁ διδάσκαλοσ, καὶ ὑμεῖσ ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺσ πόδασ·

ὑπόδειγμα γὰρ ἔδωκα ὑμῖν ἵνα καθὼσ ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν καὶ ὑμεῖσ ποιῆτε.

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἔστιν δοῦλοσ μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ οὐδὲ ἀπόστολοσ μείζων τοῦ πέμψαντοσ αὐτόν.

εἰ ταῦτα οἴδατε, μακάριοί ἐστε ἐὰν ποιῆτε αὐτά.

οὐ περὶ πάντων ὑμῶν λέγω·

ἐγὼ οἶδα τίνασ ἐξελεξάμην· ἀλλ’ ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ Ὁ τρώγων μου τὸν ἄρτον ἐπῆρεν ἐπ’ ἐμὲ τὴν πτέρναν αὐτοῦ. ἀπ’ ἄρτι λέγω ὑμῖν πρὸ τοῦ γενέσθαι, ἵνα πιστεύητε ὅταν γένηται ὅτι ἐγώ εἰμι.

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ λαμβάνων ἄν τινα πέμψω ἐμὲ λαμβάνει, ὁ δὲ ἐμὲ λαμβάνων λαμβάνει τὸν πέμψαντά με.

Ταῦτα εἰπὼν Ιἠσοῦσ ἐταράχθη τῷ πνεύματι καὶ ἐμαρτύρησεν καὶ εἶπεν Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἷσ ἐξ ὑμῶν παραδώσει με.

ἔβλεπον εἰσ ἀλλήλουσ οἱ μαθηταὶ ἀπορούμενοι περὶ τίνοσ λέγει.

ἦν ἀνακείμενοσ εἷσ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἐν τῷ κόλπῳ τοῦ Ιἠσοῦ, ὃν ἠγάπα [ὁ] Ιἠσοῦσ·

νεύει οὖν τούτῳ Σίμων Πέτροσ καὶ λέγει αὐτῷ Εἰπὲ τίσ ἐστιν περὶ οὗ λέγει.

ἀναπεσὼν ἐκεῖνοσ οὕτωσ ἐπὶ τὸ στῆθοσ τοῦ Ιἠσοῦ λέγει αὐτῷ Κύριε, τίσ ἐστιν;

ἀποκρίνεται οὖν [ὁ] Ιἠσοῦσ Ἐκεῖνόσ ἐστιν ᾧ ἐγὼ βάψω τὸ ψωμίον καὶ δώσω αὐτῷ·

βάψασ οὖν [τὸ] ψωμίον λαμβάνει καὶ δίδωσιν Ιοὔδᾳ Σίμωνοσ Ἰσκαριώτου. καὶ μετὰ τὸ ψωμίον τότε εἰσῆλθεν εἰσ ἐκεῖνον ὁ Σατανᾶσ.

λέγει οὖν αὐτῷ Ιἠσοῦσ Ὃ ποιεῖσ ποίησον τάχειον. τοῦτο [δὲ] οὐδεὶσ ἔγνω τῶν ἀνακειμένων πρὸσ τί εἶπεν αὐτῷ·

τινὲσ γὰρ ἐδόκουν, ἐπεὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχεν Ιοὔδασ, ὅτι λέγει αὐτῷ Ιἠσοῦσ Ἀγόρασον ὧν χρείαν ἔχομεν εἰσ τὴν ἑορτήν, ἢ τοῖσ πτωχοῖσ ἵνα τι δῷ.

λαβὼν οὖν τὸ ψωμίον ἐκεῖνοσ ἐξῆλθεν εὐθύσ·

ἦν δὲ νύξ. Ὅτε οὖν ἐξῆλθεν λέγει Ιἠσοῦσ Νῦν ἐδοξάσθη ὁ υἱὸσ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ὁ θεὸσ ἐδοξάσθη ἐν αὐτῷ·

καὶ ὁ θεὸσ δοξάσει αὐτὸν ἐν αὑτῷ, καὶ εὐθὺσ δοξάσει αὐτόν.

Τεκνία, ἔτι μικρὸν μεθ’ ὑμῶν εἰμί·

ζητήσετέ με, καὶ καθὼσ εἶπον τοῖσ Ιοὐδαίοισ ὅτι Ὅπου ἐγὼ ὑπάγω ὑμεῖσ οὐ δύνασθε ἐλθεῖν, καὶ ὑμῖν λέγω ἄρτι. ἐντολὴν καινὴν δίδωμι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλουσ, καθὼσ ἠγάπησα ὑμᾶσ ἵνα καὶ ὑμεῖσ ἀγαπᾶτε ἀλλήλουσ.

ἐν τούτῳ γνώσονται πάντεσ ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοισ.

Λέγει αὐτῷ Σίμων Πέτροσ Κύριε, ποῦ ὑπάγεισ;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Ὅπου ὑπάγω οὐ δύνασαί μοι νῦν ἀκολουθῆσαι, ἀκολουθήσεισ δὲ ὕστερον. λέγει αὐτῷ [ὁ] Πέτροσ Κύριε, διὰ τί οὐ δύναμαί σοι ἀκολουθεῖν ἄρτι;

τὴν ψυχήν μου ὑπὲρ σοῦ θήσω. ἀποκρίνεται Ιἠσοῦσ Τὴν ψυχήν σου ὑπὲρ ἐμοῦ θήσεισ;

ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι, οὐ μὴ ἀλέκτωρ φωνήσῃ ἑώσ οὗ ἀρνήσῃ με τρίσ. Μὴ ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία·

πιστεύετε εἰσ τὸν θεόν, καὶ εἰσ ἐμὲ πιστεύετε. ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ πατρόσ μου μοναὶ πολλαί εἰσιν·

εἰ δὲ μή, εἶπον ἂν ὑμῖν, ὅτι πορεύομαι ἑτοιμάσαι τόπον ὑμῖν· καὶ ἐὰν πορευθῶ καὶ ἑτοιμάσω τόπον ὑμῖν, πάλιν ἔρχομαι καὶ παραλήμψομαι ὑμᾶσ πρὸσ ἐμαυτόν, ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ καὶ ὑμεῖσ ἦτε.

καὶ ὅπου ἐγὼ ὑπάγω οἴδατε τὴν ὁδόν.

Λέγει αὐτῷ Θωμᾶσ Κύριε, οὐκ οἴδαμεν ποῦ ὑπάγεισ·

πῶσ οἴδαμεν τὴν ὁδόν; λέγει αὐτῷ Ιἠσοῦσ Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸσ καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή·

οὐδεὶσ ἔρχεται πρὸσ τὸν πατέρα εἰ μὴ δι’ ἐμοῦ. εἰ ἐγνώκειτέ με, καὶ τὸν πατέρα μου ἂν ἤδειτε·

ἀπ’ ἄρτι γινώσκετε αὐτὸν καὶ ἑωράκατε. Λέγει αὐτῷ Φίλιπποσ Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα, καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν.

λέγει αὐτῷ [ὁ] Ιἠσοῦσ Τοσοῦτον χρόνον μεθ’ ὑμῶν εἰμὶ καὶ οὐκ ἔγνωκάσ με, Φίλιππε;

ὁ ἑωρακὼσ ἐμὲ ἑωρακεν τὸν πατέρα· πῶσ σὺ λέγεισ Δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα; οὐ πιστεύεισ ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστιν;

τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λέγω ὑμῖν ἀπ’ ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ· ὁ δὲ πατὴρ ἐν ἐμοὶ μένων ποιεῖ τὰ ἔργα αὐτοῦ. πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί·

εἰ δὲ μή, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετε. Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰσ ἐμὲ τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ κἀκεῖνοσ ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει, ὅτι ἐγὼ πρὸσ τὸν πατέρα πορεύομαι·

καὶ ὅτι ἂν αἰτήσητε ἐν τῷ ὀνόματί μου τοῦτο ποιήσω, ἵνα δοξασθῇ ὁ πατὴρ ἐν τῷ υἱῷ·

ἐάν τι αἰτήσητέ [με] ἐν τῷ ὀνόματί μου τοῦτο ποιήσω.

Εἂν ἀγαπᾶτέ με, τὰσ ἐντολὰσ τὰσ ἐμὰσ τηρήσετε·

κἀγὼ ἐρωτήσω τὸν πατέρα καὶ ἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν ἵνα ᾖ μεθ’ ὑμῶν εἰσ τὸν αἰῶνα, τὸ πνεῦμα τῆσ ἀληθείασ, ὃ ὁ κόσμοσ οὐ δύναται λαβεῖν, ὅτι οὐ θεωρεῖ αὐτὸ οὐδὲ γινώσκει·

ὑμεῖσ γινώσκετε αὐτό, ὅτι παρ’ ὑμῖν μένει καὶ ἐν ὑμῖν ἐστίν.

Οὐκ ἀφήσω ὑμᾶσ ὀρφανούσ, ἔρχομαι πρὸσ ὑμᾶσ.

ἔτι μικρὸν καὶ ὁ κόσμοσ με οὐκέτι θεωρεῖ, ὑμεῖσ δὲ θεωρεῖτέ με, ὅτι ἐγὼ ζῶ καὶ ὑμεῖσ ζήσετε.

ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὑμεῖσ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρί μου καὶ ὑμεῖσ ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν ὑμῖν.

ὁ ἔχων τὰσ ἐντολάσ μου καὶ τηρῶν αὐτὰσ ἐκεῖνόσ ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με·

ὁ δὲ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπὸ τοῦ πατρόσ μου, κἀγὼ ἀγαπήσω αὐτὸν καὶ ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν. Λέγει αὐτῷ Ιοὔδασ, οὐχ ὁ Ἰσκαριώτησ, Κύριε, τί γέγονεν ὅτι ἡμῖν μέλλεισ ἐμφανίζειν σεαυτὸν καὶ οὐχὶ τῷ κόσμῳ;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ καὶ εἶπεν αὐτῷ Εἄν τισ ἀγαπᾷ με τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸσ αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ’ αὐτῷ ποιησόμεθα.

ὁ μὴ ἀγαπῶν με τοὺσ λόγουσ μου οὐ τηρεῖ·

καὶ ὁ λόγοσ ὃν ἀκούετε οὐκ ἔστιν ἐμὸσ ἀλλὰ τοῦ πέμψαντόσ με πατρόσ. Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν παρ’ ὑμῖν μένων·

ὁ δὲ παράκλητοσ, τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ὃ πέμψει ὁ πατὴρ ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνοσ ὑμᾶσ διδάξει πάντα καὶ ὑπομνήσει ὑμᾶσ πάντα ἃ εἶπον ὑμῖν ἐγώ.

Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν·

οὐ καθὼσ ὁ κόσμοσ δίδωσιν ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν. μὴ ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία μηδὲ δειλιάτω.

ἠκούσατε ὅτι ἐγὼ εἶπον ὑμῖν Ὑπάγω καὶ ἔρχομαι πρὸσ ὑμᾶσ. εἰ ἠγαπᾶτέ με ἐχάρητε ἄν, ὅτι πορεύομαι πρὸσ τὸν πατέρα, ὅτι ὁ πατὴρ μείζων μού ἐστιν. καὶ νῦν εἴρηκα ὑμῖν πρὶν γενέσθαι, ἵνα ὅταν γένηται πιστεύσητε.

οὐκέτι πολλὰ λαλήσω μεθ’ ὑμῶν, ἔρχεται γὰρ ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων·

ἀλλ’ ἵνα γνῷ ὁ κόσμοσ ὅτι ἀγαπῶ τὸν πατέρα, καὶ καθὼσ ἐντολὴν ἔδωκέν μοι ὁ πατὴρ οὕτωσ ποιῶ.

Ἐγείρεσθε, ἄγωμεν ἐντεῦθεν. Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελοσ ἡ ἀληθινή, καὶ ὁ πατήρ μου ὁ γεωργόσ ἐστιν·

πᾶν κλῆμα ἐν ἐμοὶ μὴ φέρον καρπὸν αἴρει αὐτό, καὶ πᾶν τὸ καρπὸν φέρον καθαίρει αὐτὸ ἵνα καρπὸν πλείονα φέρῃ.

ἤδη ὑμεῖσ καθαροί ἐστε διὰ τὸν λόγον ὃν λελάληκα ὑμῖν·

μείνατε ἐν ἐμοί, κἀγὼ ἐν ὑμῖν.

καθὼσ τὸ κλῆμα οὐ δύναται καρπὸν φέρειν ἀφ’ ἑαυτοῦ ἐὰν μὴ μένῃ ἐν τῇ ἀμπέλῳ, οὕτωσ οὐδὲ ὑμεῖσ ἐὰν μὴ ἐν ἐμοὶ μένητε. ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελοσ, ὑμεῖσ τὰ κλήματα. ὁ μένων ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν αὐτῷ οὗτοσ φέρει καρπὸν πολύν, ὅτι χωρὶσ ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν.

ἐὰν μή τισ μένῃ ἐν ἐμοί, ἐβλήθη ἔξω ὡσ τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὰ καὶ εἰσ τὸ πῦρ βάλλουσιν καὶ καίεται.

Εἂν μείνητε ἐν ἐμοὶ καὶ τὰ ῥήματά μου ἐν ὑμῖν μείνῃ, ὃ ἐὰν θέλητε αἰτήσασθε καὶ γενήσεται ὑμῖν·

ἐν τούτῳ ἐδοξάσθη ὁ πατήρ μου ἵνα καρπὸν πολὺν φέρητε καὶ γένησθε ἐμοὶ μαθηταί.

καθὼσ ἠγάπησέν με ὁ πατήρ, κἀγὼ ὑμᾶσ ἠγάπησα, μείνατε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ.

ἐὰν τὰσ ἐντολάσ μου τηρήσητε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου, καθὼσ ἐγὼ τοῦ πατρὸσ τὰσ ἐντολὰσ τετήρηκα καὶ μένω αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγάπῃ.

Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ ἐν ὑμῖν ᾖ καὶ ἡ χαρὰ ὑμῶν πληρωθῇ.

αὕτη ἐστὶν ἡ ἐντολὴ ἡ ἐμὴ ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλουσ καθὼσ ἠγάπησα ὑμᾶσ·

μείζονα ταύτησ ἀγάπην οὐδεὶσ ἔχει, ἵνα τισ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ.

ὑμεῖσ φίλοι μού ἐστε ἐὰν ποιῆτε ὃ ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν.

οὐκέτι λέγω ὑμᾶσ δούλουσ, ὅτι ὁ δοῦλοσ οὐκ οἶδεν τί ποιεῖ αὐτοῦ ὁ κύριοσ·

ὑμᾶσ δὲ εἴρηκα φίλουσ, ὅτι πάντα ἃ ἤκουσα παρὰ τοῦ πατρόσ μου ἐγνώρισα ὑμῖν. οὐχ ὑμεῖσ με ἐξελέξασθε, ἀλλ’ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶσ, καὶ ἔθηκα ὑμᾶσ ἵνα ὑμεῖσ ὑπάγητε καὶ καρπὸν φέρητε καὶ ὁ καρπὸσ ὑμῶν μένῃ, ἵνα ὅτι ἂν αἰτήσητε τὸν πατέρα ἐν τῷ ὀνόματί μου δῷ ὑμῖν.

Ταῦτα ἐντέλλομαι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλουσ.

Εἰ ὁ κόσμοσ ὑμᾶσ μισεῖ, γινώσκετε ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν.

εἰ ἐκ τοῦ κόσμου ἦτε, ὁ κόσμοσ ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ’ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶσ ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ τοῦτο μισεῖ ὑμᾶσ ὁ κόσμοσ.

μνημονεύετε τοῦ λόγου οὗ ἐγὼ εἶπον ὑμῖν Οὐκ ἔστιν δοῦλοσ μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ·

εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶσ διώξουσιν· εἰ τὸν λόγον μου ἐτήρησαν, καὶ τὸν ὑμέτερον τηρήσουσιν. ἀλλὰ ταῦτα πάντα ποιήσουσιν εἰσ ὑμᾶσ διὰ τὸ ὄνομά μου, ὅτι οὐκ οἴδασιν τὸν πέμψαντά με.

Εἰ μὴ ἦλθον καὶ ἐλάλησα αὐτοῖσ, ἁμαρτίαν οὐκ εἴχοσαν·

νῦν δὲ πρόφασιν οὐκ ἔχουσιν περὶ τῆσ ἁμαρτίασ αὐτῶν. ὁ ἐμὲ μισῶν καὶ τὸν πατέρα μου μισεῖ.

εἰ τὰ ἔργα μὴ ἐποίησα ἐν αὐτοῖσ ἃ οὐδεὶσ ἄλλοσ ἐποίησεν, ἁμαρτίαν οὐκ εἴχοσαν·

νῦν δὲ καὶ ἑωράκασιν καὶ μεμισήκασιν καὶ ἐμὲ καὶ τὸν πατέρα μου. ἀλλ’ ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγοσ ὁ ἐν τῷ νόμῳ αὐτῶν γεγραμμένοσ ὅτι Ἐμίσησάν με δωρεάν.

Ὅταν ἔλθῃ ὁ παράκλητοσ ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρόσ, τὸ πνεῦμα τῆσ ἀληθείασ ὃ παρὰ τοῦ πατρὸσ ἐκπορεύεται, ἐκεῖνοσ μαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ·

ὅτι ἀπ’ ἀρχῆσ μετ’ ἐμοῦ ἐστέ.

Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα μὴ σκανδαλισθῆτε.

ἀποσυναγώγουσ ποιήσουσιν ὑμᾶσ·

ἀλλ’ ἔρχεται ὡρ́α ἵνα πᾶσ ὁ ἀποκτείνασ [ὑμᾶσ] δόξῃ λατρείαν προσφέρειν τῷ θεῷ. καὶ ταῦτα ποιήσουσιν ὅτι οὐκ ἔγνωσαν τὸν πατέρα οὐδὲ ἐμέ.

ἀλλὰ ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ὅταν ἔλθῃ ἡ ὡρ́α αὐτῶν μνημονεύητε αὐτῶν ὅτι ἐγὼ εἶπον ὑμῖν·

ταῦτα δὲ ὑμῖν ἐξ ἀρχῆσ οὐκ εἶπον, ὅτι μεθ’ ὑμῶν ἤμην. νῦν δὲ ὑπάγω πρὸσ τὸν πέμψαντά με καὶ οὐδεὶσ ἐξ ὑμῶν ἐρωτᾷ με Ποῦ ὑπάγεισ;

ἀλλ’ ὅτι ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἡ λύπη πεπλήρωκεν ὑμῶν τὴν καρδίαν.

ἀλλ’ ἐγὼ τὴν ἀλήθειαν λέγω ὑμῖν, συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω.

ἐὰν γὰρ μὴ ἀπέλθω, ὁ παράκλητοσ οὐ μὴ ἔλθῃ πρὸσ ὑμᾶσ· ἐὰν δὲ πορευθῶ, πέμψω αὐτὸν πρὸσ ὑμᾶσ. Καὶ ἐλθὼν ἐκεῖνοσ ἐλέγξει τὸν κόσμον περὶ ἁμαρτίασ καὶ περὶ δικαιοσύνησ καὶ περὶ κρίσεωσ·

περὶ ἁμαρτίασ μέν, ὅτι οὐ πιστεύουσιν εἰσ ἐμέ·

περὶ δικαιοσύνησ δέ, ὅτι πρὸσ τὸν πατέρα ὑπάγω καὶ οὐκέτι θεωρεῖτέ με·

περὶ δὲ κρίσεωσ, ὅτι ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου κέκριται.

Ἔτι πολλὰ ἔχω ὑμῖν λέγειν, ἀλλ’ οὐ δύνασθε βαστάζειν ἄρτι·

ὅταν δὲ ἔλθῃ ἐκεῖνοσ, τὸ πνεῦμα τῆσ ἀληθείασ, ὁδηγήσει ὑμᾶσ εἰσ τὴν ἀλήθειαν πᾶσαν, οὐ γὰρ λαλήσει ἀφ’ ἑαυτοῦ, ἀλλ’ ὅσα ἀκούει λαλήσει, καὶ τὰ ἐρχόμενα ἀναγγελεῖ ὑμῖν.

ἐκεῖνοσ ἐμὲ δοξάσει, ὅτι ἐκ τοῦ ἐμοῦ λήμψεται καὶ ἀναγγελεῖ ὑμῖν.

πάντα ὅσα ἔχει ὁ πατὴρ ἐμά ἐστιν·

διὰ τοῦτο εἶπον ὅτι ἐκ τοῦ ἐμοῦ λαμβάνει καὶ ἀναγγελεῖ ὑμῖν. Μικρὸν καὶ οὐκέτι θεωρεῖτέ με, καὶ πάλιν μικρὸν καὶ ὄψεσθέ με.

Εἶπαν οὖν ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ πρὸσ ἀλλήλουσ Τί ἐστιν τοῦτο ὃ λέγει ἡμῖν Μικρὸν καὶ οὐ θεωρεῖτέ με, καὶ πάλιν μικρὸν καὶ ὄψεσθέ με;

καί Ὅτι ὑπάγω πρὸσ τὸν πατέρα; ἔλεγον οὖν Τί ἐστιν τοῦτο ὃ λέγει μικρόν;

οὐκ οἴδαμεν [τί λαλεῖ]. ἔγνω Ιἠσοῦσ ὅτι ἤθελον αὐτὸν ἐρωτᾷν, καὶ εἶπεν αὐτοῖσ Περὶ τούτου ζητεῖτε μετ’ ἀλλήλων ὅτι εἶπον Μικρὸν καὶ οὐ θεωρεῖτέ με, καὶ πάλιν μικρὸν καὶ ὄψεσθέ με;

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι κλαύσετε καὶ θρηνήσετε ὑμεῖσ, ὁ δὲ κόσμοσ χαρήσεται·

ὑμεῖσ λυπηθήσεσθε, ἀλλ’ ἡ λύπη ὑμῶν εἰσ χαρὰν γενήσεται. ἡ γυνὴ ὅταν τίκτῃ λύπην ἔχει, ὅτι ἦλθεν ἡ ὡρ́α αὐτῆσ·

ὅταν δὲ γεννήσῃ τὸ παιδίον, οὐκέτι μνημονεύει τῆσ θλίψεωσ διὰ τὴν χαρὰν ὅτι ἐγεννήθη ἄνθρωποσ εἰσ τὸν κόσμον. καὶ ὑμεῖσ οὖν νῦν μὲν λύπην ἔχετε·

πάλιν δὲ ὄψομαι ὑμᾶσ, καὶ χαρήσεται ὑμῶν ἡ καρδία, καὶ τὴν χαρὰν ὑμῶν οὐδεὶσ ἀρεῖ ἀφ’ ὑμῶν. καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ἐμὲ οὐκ ἐρωτήσετε οὐδέν·

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἄν τι αἰτήσητε τὸν πατέρα δώσει ὑμῖν ἐν τῷ ὀνόματί μου. ἑώσ ἄρτι οὐκ ᾐτήσατε οὐδὲν ἐν τῷ ὀνόματί μου·

αἰτεῖτε καὶ λήμψεσθε, ἵνα ἡ χαρὰ ὑμῶν ᾖ πεπληρωμένη. Ταῦτα ἐν παροιμίαισ λελάληκα ὑμῖν·

ἔρχεται ὡρ́α ὅτε οὐκέτι ἐν παροιμίαισ λαλήσω ὑμῖν ἀλλὰ παρρησίᾳ περὶ τοῦ πατρὸσ ἀπαγγελῶ ὑμῖν. ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ἐν τῷ ὀνόματί μου αἰτήσεσθε, καὶ οὐ λέγω ὑμῖν ὅτι ἐγὼ ἐρωτήσω τὸν πατέρα περὶ ὑμῶν·

αὐτὸσ γὰρ ὁ πατὴρ φιλεῖ ὑμᾶσ, ὅτι ὑμεῖσ ἐμὲ πεφιλήκατε καὶ πεπιστεύκατε ὅτι ἐγὼ παρὰ·

τοῦ πατρὸσ ἐξῆλθον. ἐξῆλθον ἐκ τοῦ πατρὸσ καὶ ἐλήλυθα εἰσ τὸν κόσμον·

πάλιν ἀφίημι τὸν κόσμον καὶ πορεύομαι πρὸσ τὸν πατέρα. Λέγουσιν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ Ἴδε νῦν ἐν παρρησίᾳ λαλεῖσ, καὶ παροιμίαν οὐδεμίαν λέγεισ.

νῦν οἴδαμεν ὅτι οἶδασ πάντα καὶ οὐ χρείαν ἔχεισ ἵνα τίσ σε ἐρωτᾷ·

ἐν τούτῳ πιστεύομεν ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἐξῆλθεσ. ἀπεκρίθη αὐτοῖσ Ιἠσοῦσ Ἄρτι πιστεύετε;

ἰδοὺ ἔρχεται ὡρ́α καὶ ἐλήλυθεν ἵνα σκορπισθῆτε ἕκαστοσ εἰσ τὰ ἴδια κἀμὲ μόνον ἀφῆτε·

καὶ οὐκ εἰμὶ μόνοσ, ὅτι ὁ πατὴρ μετ’ ἐμοῦ ἐστίν. ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ἐν ἐμοὶ εἰρήνην ἔχητε·

ἐν τῷ κόσμῳ θλίψιν ἔχετε, ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον. Ταῦτα ἐλάλησεν Ιἠσοῦσ, καὶ ἐπάρασ τοὺσ ὀφθαλμοὺσ αὐτοῦ εἰσ τὸν οὐρανὸν εἶπεν Πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὡρ́α·

δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα ὁ υἱὸσ δοξάσῃ σέ, καθὼσ ἔδωκασ αὐτῷ ἐξουσίαν πάσησ σαρκόσ, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκασ αὐτῷ δώσει αὐτοῖσ ζωὴν αἰώνιον.

αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιοσ ζωὴ ἵνα γινώσκωσι σὲ τὸν μόνον ἀληθινὸν θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλασ Ιἠσοῦν Χριστόν.

ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆσ γῆσ,τὸ ἔργον τελειώσασ ὃ δέδωκάσ μοι ἵνα ποιήσω·

καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί.

Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖσ ἀνθρώποισ.

οὓσ ἔδωκάσ μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν κἀμοὶ αὐτοὺσ ἔδωκασ, καὶ τὸν λόγον σου τετήρηκαν. νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα ἔδωκάσ μοι παρὰ σοῦ εἰσίν·

ὅτι τὰ ῥήματα ἃ ἔδωκάσ μοι δέδωκα αὐτοῖσ, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶσ ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλασ.

Ἐγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ·

καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖσ.

καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ αὐτοὶ ἐν τῷ κόσμῳ εἰσίν, κἀγὼ πρὸσ σὲ ἔρχομαι.

πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺσ ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάσ μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼσ ἡμεῖσ. Ὅτε ἤμην μετ’ αὐτῶν ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺσ ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάσ μοι, καὶ ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶσ ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸσ τῆσ ἀπωλείασ, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ.

νῦν δὲ πρὸσ σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσιν τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν ἑαυτοῖσ.

Ἐγὼ δέδωκα αὐτοῖσ τὸν λόγον σου, καὶ ὁ κόσμοσ ἐμίσησεν αὐτούσ, ὅτι οὐκ εἰσὶν ἐκ τοῦ κόσμου καθὼσ ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ κόσμου.

οὐκ ἐρωτῶ ἵνα ἄρῃσ αὐτοὺσ ἐκ τοῦ κόσμου ἀλλ’ ἵνα τηρήσῃσ αὐτοὺσ ἐκ τοῦ πονηροῦ.

ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ εἰσὶν καθὼσ ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ κόσμου.

ἁγίασον αὐτοὺσ ἐν τῇ ἀληθείᾳ·

ὁ λόγοσ ὁ σὸσ ἀλήθειά ἐστιν. καθὼσ ἐμὲ ἀπέστειλασ εἰσ τὸν κόσμον, κἀγὼ ἀπέστειλα αὐτοὺσ εἰσ τὸν κόσμον·

καὶ ὑπὲρ αὐτῶν [ἐγὼ] ἁγιάζω ἐμαυτόν, ἵνα ὦσιν καὶ αὐτοὶ ἡγιασμένοι ἐν ἀληθείᾳ.

ἵνα πάντεσ ἓν ὦσιν, καθὼσ σύ, πατήρ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ὦσιν, ἵνα ὁ κόσμοσ πιστεύῃ ὅτι σύ με ἀπέστειλασ.

ἵνα ὦσιν ἓν καθὼσ ἡμεῖσ ἕν, ἐγὼ ἐν αὐτοῖσ καὶ σὺ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσιν τετελειωμένοι εἰσ ἕν, ἵνα γινώσκῃ ὁ κόσμοσ ὅτι σύ με ἀπέστειλασ καὶ ἠγάπησασ αὐτοὺσ καθὼσ ἐμὲ ἠγάπησασ.

Πατήρ, ὃ δέδωκάσ μοι, θέλω ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσιν μετ’ ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσιν τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν ἣν δέδωκάσ μοι, ὅτι ἠγάπησάσ με πρὸ καταβολῆσ κόσμου.

καὶ ἐγνώρισα αὐτοῖσ τὸ ὄνομά σου καὶ γνωρίσω, ἵνα ἡ ἀγάπη ἣν ἠγάπησάσ με ἐν αὐτοῖσ ᾖ κἀγὼ ἐν αὐτοῖσ.

Ταῦτα εἰπὼν Ιἠσοῦσ ἐξῆλθεν σὺν τοῖσ μαθηταῖσ αὐτοῦ πέραν τοῦ Χειμάρρου τῶν Κέδρων ὅπου ἦν κῆποσ, εἰσ ὃν εἰσῆλθεν αὐτὸσ καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ.

ᾔδει δὲ καὶ Ιοὔδασ ὁ παραδιδοὺσ αὐτὸν τὸν τόπον, ὅτι πολλάκισ συνήχθη Ιἠσοῦσ ἐκεῖ μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ.

ὁ οὖν Ιοὔδασ λαβὼν τὴν σπεῖραν καὶ ἐκ τῶν ἀρχιερέων καὶ [ἐκ] τῶν Φαρισαίων ὑπηρέτασ ἔρχεται ἐκεῖ μετὰ φανῶν καὶ λαμπάδων καὶ ὅπλων.

Ιἠσοῦσ οὖν εἰδὼσ πάντα τὰ ἐρχόμενα ἐπ’ αὐτὸν ἐξῆλθεν, καὶ λέγει αὐτοῖσ Τίνα ζητεῖτε;

ἀπεκρίθησαν αὐτῷ Ιἠσοῦν τὸν Ναζωραῖον.

λέγει αὐτοῖσ Ἐγώ εἰμι. ἱστήκει δὲ καὶ Ιοὔδασ ὁ παραδιδοὺσ αὐτὸν μετ’ αὐτῶν. ὡσ οὖν εἶπεν αὐτοῖσ Ἐγώ εἰμι, ἀπῆλθαν εἰσ τὰ ὀπίσω καὶ ἔπεσαν χαμαί.

πάλιν οὖν ἐπηρώτησεν αὐτούσ Τίνα ζητεῖτε;

οἱ δὲ εἶπαν Ιἠσοῦν τὸν Ναζωραῖον. ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Εἶπον ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι·

εἰ οὖν ἐμὲ ζητεῖτε, ἄφετε τούτουσ ὑπάγειν· ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγοσ ὃν εἶπεν ὅτι Οὓσ δέδωκάσ μοι οὐκ ἀπώλεσα ἐξ αὐτῶν οὐδένα.

Σίμων οὖν Πέτροσ ἔχων μάχαιραν εἵλκυσεν αὐτὴν καὶ ἔπαισεν τὸν τοῦ ἀρχιερέωσ δοῦλον καὶ ἀπέκοψεν αὐτοῦ τὸ ὠτάριον τὸ δεξιόν.

ἦν δὲ ὄνομα τῷ δούλῳ Μάλχοσ. εἶπεν οὖν ὁ Ιἠσοῦσ τῷ Πέτρῳ Βάλε τὴν μάχαιραν εἰσ τὴν θήκην·

τὸ ποτήριον ὃ δέδωκέν μοι ὁ πατὴρ οὐ μὴ πίω αὐτό; Ἡ οὖν σπεῖρα καὶ ὁ χιλίαρχοσ καὶ οἱ ὑπηρέται τῶν Ιοὐδαίων συνέλαβον τὸν Ιἠσοῦν καὶ ἔδησαν αὐτὸν καὶ ἤγαγον πρὸσ Ἅνναν πρῶτον·

ἦν γὰρ πενθερὸσ τοῦ Καιάφα, ὃσ ἦν ἀρχιερεὺσ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου·

ἦν δὲ Καιάφασ ὁ συμβουλεύσασ τοῖσ Ιοὐδαίοισ ὅτι συμφέρει ἕνα ἄνθρωπον ἀποθανεῖν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ.

Ἠκολούθει δὲ τῷ Ιἠσοῦ Σίμων Πέτροσ καὶ ἄλλοσ μαθητήσ.

ὁ δὲ μαθητὴσ ἐκεῖνοσ ἦν γνωστὸσ τῷ ἀρχιερεῖ, καὶ συνεισῆλθεν τῷ Ιἠσοῦ εἰσ τὴν αὐλὴν τοῦ ἀρχιερέωσ, ὁ δὲ Πέτροσ ἱστήκει πρὸσ τῇ θύρᾳ ἔξω. ἐξῆλθεν οὖν ὁ μαθητὴσ ὁ ἄλλοσ ὁ γνωστὸσ τοῦ ἀρχιερέωσ καὶ εἶπεν τῇ θυρωρῷ καὶ εἰσήγαγεν τὸν Πέτρον.

λέγει οὖν τῷ Πέτρῳ ἡ παιδίσκη ἡ θυρωρόσ Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῶν μαθητῶν εἶ τοῦ ἀνθρώπου τούτου;

λέγει ἐκεῖνοσ Οὐκ εἰμί.

ἱστήκεισαν δὲ οἱ δοῦλοι καὶ οἱ ὑπηρέται ἀνθρακιὰν πεποιηκότεσ, ὅτι ψύχοσ ἦν, καὶ ἐθερμαίνοντο· ἦν δὲ καὶ ὁ Πέτροσ μετ’ αὐτῶν ἑστὼσ καὶ θερμαινόμενοσ. Ὁ οὖν ἀρχιερεὺσ ἠρώτησεν τὸν Ιἠσοῦν περὶ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ καὶ περὶ τῆσ διδαχῆσ αὐτοῦ.

ἀπεκρίθη αὐτῷ Ιἠσοῦσ Ἐγὼ παρρησίᾳ λελάληκα τῷ κόσμῳ·

ἐγὼ πάντοτε ἐδίδαξα ἐν συναγωγῇ καὶ ἐν τῷ ἱερῷ, ὅπου πάντεσ οἱ Ιοὐδαῖοι συνέρχονται, καὶ ἐν κρυπτῷ ἐλάλησα οὐδέν· τί με ἐρωτᾷσ;

ἐρώτησον τοὺσ ἀκηκοότασ τί ἐλάλησα αὐτοῖσ· ἴδε οὗτοι οἴδασιν ἃ εἶπον ἐγώ. ταῦτα δὲ αὐτοῦ εἰπόντοσ εἷσ παρεστηκὼσ τῶν ὑπηρετῶν ἔδωκεν ῥάπισμα τῷ Ιἠσοῦ εἰπών Οὕτωσ ἀποκρίνῃ τῷ ἀρχιερεῖ;

ἀπεκρίθη αὐτῷ Ιἠσοῦσ Εἰ κακῶσ ἐλάλησα, μαρτύρησον περὶ τοῦ κακοῦ·

εἰ δὲ καλῶσ, τί με δέρεισ; Ἀπέστειλεν οὖν αὐτὸν ὁ Ἅννασ δεδεμένον πρὸσ Καιάφαν τὸν ἀρχιερέα.

Ἦν δὲ Σίμων Πέτροσ ἑστὼσ καὶ θερμαινόμενοσ.

εἶπον οὖν αὐτῷ Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶ; ἠρνήσατο ἐκεῖνοσ καὶ εἶπεν Οὐκ εἰμί. λέγει εἷσ ἐκ τῶν δούλων τοῦ ἀρχιερέωσ, συγγενὴσ ὢν οὗ ἀπέκοψεν Πέτροσ τὸ ὠτίον Οὐκ ἐγώ σε εἶδον ἐν τῷ κήπῳ μετ’ αὐτοῦ;

πάλιν οὖν ἠρνήσατο Πέτροσ·

καὶ εὐθέωσ ἀλέκτωρ ἐφώνησεν. Ἄγουσιν οὖν τὸν Ιἠσοῦν ἀπὸ τοῦ Καιάφα εἰσ τὸ πραιτώριον·

ἦν δὲ πρωί· καὶ αὐτοὶ οὐκ εἰσῆλθον εἰσ τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν ἀλλὰ φάγωσιν τὸ πάσχα. ἐξῆλθεν οὖν ὁ Πειλᾶτοσ ἔξω πρὸσ αὐτοὺσ καί φησιν Τίνα κατηγορίαν φέρετε τοῦ ἀνθρώπου τούτου;

ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐτῷ Εἰ μὴ ἦν οὗτοσ κακὸν ποιῶν, οὐκ ἄν σοι παρεδώκαμεν αὐτόν.

εἶπεν οὖν αὐτοῖσ Πειλᾶτοσ Λάβετε αὐτὸν ὑμεῖσ, καὶ κατὰ τὸν νόμον ὑμῶν κρίνατε αὐτόν.

εἶπον αὐτῷ οἱ Ιοὐδαῖοι Ἡμῖν οὐκ ἔξεστιν ἀποκτεῖναι οὐδένα· ἵνα ὁ λόγοσ τοῦ Ιἠσοῦ πληρωθῇ ὃν εἶπεν σημαίνων ποίῳ θανάτῳ ἤμελλεν ἀποθνήσκειν.

Εἰσῆλθεν οὖν πάλιν εἰσ τὸ πραιτώριον ὁ Πειλᾶτοσ καὶ ἐφώνησεν τὸν Ιἠσοῦν καὶ εἶπεν αὐτῷ Σὺ εἶ ὁ βασιλεὺσ τῶν Ιοὐδαίων;

ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Ἀπὸ σεαυτοῦ σὺ τοῦτο λέγεισ ἢ ἄλλοι εἶπόν σοι περὶ ἐμοῦ;

ἀπεκρίθη ὁ Πειλᾶτοσ Μήτι ἐγὼ Ιοὐδαῖόσ εἰμι;

τὸ ἔθνοσ τὸ σὸν καὶ οἱ ἀρχιερεῖσ παρέδωκάν σε ἐμοί· τί ἐποίησασ; ἀπεκρίθη Ιἠσοῦσ Ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου·

εἰ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου ἦν ἡ βασιλεία ἡ ἐμή, οἱ ὑπηρέται οἱ ἐμοὶ ἠγωνίζοντο ἄν, ἵνα μὴ παραδοθῶ τοῖσ Ιοὐδαίοισ· νῦν δὲ ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐκ ἔστιν ἐντεῦθεν. εἶπεν οῦν αὐτῷ ὁ Πειλᾶτοσ Οὐκοῦν βασιλεὺσ εἶ σύ;

ἀπεκρίθη [ὁ] Ιἠσοῦσ Σὺ λέγεισ ὅτι βασιλεύσ εἰμι. ἐγὼ εἰσ τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰσ τοῦτο ἐλήλυθα εἰσ τὸν κόσμον ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ· πᾶσ ὁ ὢν ἐκ τῆσ ἀληθείασ ἀκούει μου τῆσ φωνῆσ. λέγει αὐτῷ ὁ Πειλᾶτοσ Τί ἐστιν ἀλήθεια; Καὶ τοῦτο εἰπὼν πάλιν ἐξῆλθεν πρὸσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ, καὶ λέγει αὐτοῖσ Ἐγὼ οὐδεμίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ αἰτίαν·

ἔστιν δὲ συνήθεια ὑμῖν ἵνα ἕνα ἀπολύσω ὑμῖν [ἐν] τῷ πάσχα·

βούλεσθε οὖν ἀπολύσω ὑμῖν τὸν βασιλέα τῶν Ιοὐδαίων; ἐκραύγασαν οὖν πάλιν λέγοντεσ Μὴ τοῦτον ἀλλὰ τὸν Βαραββᾶν.

ἦν δὲ ὁ Βαραββᾶσ λῃστήσ. Τότε οὖν ἔλαβεν ὁ Πειλᾶτοσ τὸν Ιἠσοῦν καὶ ἐμαστίγωσεν.

καὶ οἱ στρατιῶται πλέξαντεσ στέφανον ἐξ ἀκανθῶν ἐπέθηκαν αὐτοῦ τῇ κεφαλῇ, καὶ ἱμάτιον πορφυροῦν περιέβαλον αὐτόν, καὶ ἤρχοντο πρὸσ αὐτὸν καὶ ἔλεγον Χαῖρε ὁ βασιλεὺσ τῶν Ιοὐδαίων·

καὶ ἐδίδοσαν αὐτῷ ῥαπίσματα.

Καὶ ἐξῆλθεν πάλιν ἔξω ὁ Πειλᾶτοσ καὶ λέγει αὐτοῖσ Ἴδε ἄγω ὑμῖν αὐτὸν ἔξω, ἵνα γνῶτε ὅτι οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ.

ἐξῆλθεν οὖν [ὁ] Ιἠσοῦσ ἔξω, φορῶν τὸν ἀκάνθινον στέφανον καὶ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον.

καὶ λέγει αὐτοῖσ Ἰδοὺ ὁ ἄνθρωποσ. ὅτε οὖν εἶδον αὐτὸν οἱ ἀρχιερεῖσ καὶ οἱ ὑπηρέται ἐκραύγασαν λέγοντεσ Σταύρωσον σταύρωσον.

λέγει αὐτοῖσ ὁ Πειλᾶτοσ Λάβετε αὐτὸν ὑμεῖσ καὶ σταυρώσατε, ἐγὼ γὰρ οὐχ εὑρίσκω ἐν αὐτῷ αἰτίαν. ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ιοὐδαῖοι Ἡμεῖσ νόμον ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸν νόμον ὀφείλει ἀποθανεῖν, ὅτι υἱὸν θεοῦ ἑαυτὸν ἐποίησεν.

Ὅτε οὖν ἤκουσεν ὁ Πειλᾶτοσ τοῦτον τὸν λόγον, μᾶλλον ἐφοβήθη, καὶ εἰσῆλθεν εἰσ τὸ πραιτώριον πάλιν καὶ λέγει τῷ Ιἠσοῦ Πόθεν εἶ σύ;

ὁ δὲ Ιἠσοῦσ ἀπόκρισιν οὐκ ἔδωκεν αὐτῷ.

λέγει οὖν αὐτῷ ὁ Πειλᾶτοσ Ἐμοὶ οὐ λαλεῖσ;

οὐκ οἶδασ ὅτι ἐξουσίαν ἔχω ἀπολῦσαί σε καὶ ἐξουσίαν ἔχω σταυρῶσαί σε; ἀπεκρίθη αὐτῷ Ιἠσοῦσ Οὐκ εἶχεσ ἐξουσίαν κατ’ ἐμοῦ οὐδεμίαν εἰ μὴ ἦν δεδομένον σοι ἄνωθεν·

διὰ τοῦτο ὁ παραδούσ μέ σοι μείζονα ἁμαρτίαν ἔχει. ἐκ τούτου ὁ Πειλᾶτοσ ἐζήτει ἀπολῦσαι αὐτόν·

οἱ δὲ Ιοὐδαῖοι ἐκραύγασαν λέγοντεσ Εἂν τοῦτον ἀπολύσῃσ, οὐκ εἶ φίλοσ τοῦ Καίσαροσ· πᾶσ ὁ βασιλέα ἑαυτὸν ποιῶν ἀντιλέγει τῷ Καίσαρι. Ὁ οὖν Πειλᾶτοσ ἀκούσασ τῶν λόγων τούτων ἤγαγεν ἔξω τὸν Ιἠσοῦν, καὶ ἐκάθισεν ἐπὶ βήματοσ εἰσ τόπον λεγόμενον Λιθόστρωτον, Ἐβραϊστὶ δὲ Γαββαθά.

ἦν δὲ παρασκευὴ τοῦ πάσχα, ὡρ́α ἦν ὡσ ἕκτη.

καὶ λέγει τοῖσ Ιοὐδαίοισ Ἴδε ὁ βασιλεὺσ ὑμῶν. ἐκραύγασαν οὖν ἐκεῖνοι Ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν.

λέγει αὐτοῖσ ὁ Πειλᾶτοσ Τὸν βασιλέα ὑμῶν σταυρώσω; ἀπεκρίθησαν οἱ ἀρχιερεῖσ Οὐκ ἔχομεν βασιλέα εἰ μὴ Καίσαρα. τότε οὖν παρέδωκεν αὐτὸν αὐτοῖσ ἵνα σταυρωθῇ.

Παρέλαβον οὖν τὸν Ιἠσοῦν·

ὅπου αὐτὸν ἐσταύρωσαν, καὶ μετ’ αὐτοῦ ἄλλουσ δύο ἐντεῦθεν καὶ ἐντεῦθεν, μέσον δὲ τὸν Ιἠσοῦν.

ἔγραψεν δὲ καὶ τίτλον ὁ Πειλᾶτοσ καὶ ἔθηκεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ·

ἦν δὲ γεγραμμένον ΙΗΣΟΥΣ Ο ΝΑΖΩΡΑΙΟΣ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΛΙΩΝ. τοῦτον οὖν τὸν τίτλον πολλοὶ ἀνέγνωσαν τῶν Ιοὐδαίων, ὅτι ἐγγὺσ ἦν ὁ τόποσ τῆσ πόλεωσ ὅπου ἐσταυρώθη ὁ Ιἠσοῦσ·

καὶ ἦν γεγραμμένον Ἐβραϊστί, Ῥωμαϊστί, Ἑλληνιστί. ἔλεγον οὖν τῷ Πειλάτῳ οἱ ἀρχιερεῖσ τῶν Ιοὐδαίων Μὴ γράφε Ὁ βασιλεὺσ τῶν Ιοὐδαίων, ἀλλ’ ὅτι ἐκεῖνοσ εἶπεν Βασιλεὺσ τῶν Ιοὐδαίων εἰμί.

ἀπεκρίθη ὁ Πειλᾶτοσ Ὃ γέγραφα γέγραφα.

Οἱ οὖν στρατιῶται ὅτε ἐσταύρωσαν τὸν Ιἠσοῦν ἔλαβον τὰ ἱμάτια αὐτοῦ καὶ ἐποίησαν τέσσερα μέρη, ἑκάστῳ στρατιώτῃ μέροσ, καὶ τὸν χιτῶνα.

ἦν δὲ ὁ χιτὼν ἄραφοσ, ἐκ τῶν ἄνωθεν ὑφαντὸσ δι’ ὅλου· εἶπαν οὖν πρὸσ ἀλλήλουσ Μὴ σχίσωμεν αὐτόν, ἀλλὰ λάχωμεν περὶ αὐτοῦ τίνοσ ἔσται·

ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ Διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖσ καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον. Οἱ μὲν οὖν στρατιῶται ταῦτα ἐποίησαν·

ἱστήκεισαν δὲ παρὰ τῷ σταυρῷ τοῦ Ιἠσοῦ ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ ἡ ἀδελφὴ τῆσ μητρὸσ αὐτοῦ, Μαρία ἡ τοῦ Κλωπᾶ καὶ Μαρία ἡ Μαγδαληνή. Ιἠσοῦσ οὖν ἰδὼν τὴν μητέρα καὶ τὸν μαθητὴν παρεστῶτα ὃν ἠγάπα λέγει τῇ μητρί Γύναι, ἴδε ὁ υἱόσ σου·

εἶτα λέγει τῷ μαθητῇ Ἴδε ἡ μήτηρ σου.

καὶ ἀπ’ ἐκείνησ τῆσ ὡρ́ασ ἔλαβεν ὁ μαθητὴσ αὐτὴν εἰσ τὰ ἴδια. Μετὰ τοῦτο εἰδὼσ ὁ Ιἠσοῦσ ὅτι ἤδη πάντα τετέλεσται ἵνα τελειωθῇ ἡ γραφὴ λέγει Διψῶ.

σκεῦοσ ἔκειτο ὄξουσ μεστόν·

σπόγγον οὖν μεστὸν τοῦ ὄξουσ ὑσσώπῳ περιθέντεσ προσήνεγκαν αὐτοῦ τῷ στόματι. ὅτε οὖν ἔλαβεν τὸ ὄξοσ [ὁ] Ιἠσοῦσ εἶπεν Τετέλεσται, καὶ κλίνασ τὴν κεφαλὴν παρέδωκεν τὸ πνεῦμα.

Οἱ οὖν Ιοὐδαῖοι, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦν, ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ σαββάτῳ, ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνου τοῦ σαββάτου, ἠρώτησαν τὸν Πειλᾶτον ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη καὶ ἀρθῶσιν.

ἦλθον οὖν οἱ στρατιῶται, καὶ τοῦ μὲν πρώτου κατέαξαν τὰ σκέλη καὶ τοῦ ἄλλου τοῦ συνσταυρωθέντοσ αὐτῷ·

ἀλλ’ εἷσ τῶν στρατιωτῶν λόγχῃ αὐτοῦ τὴν πλευρὰν ἔνυξεν, καὶ ἐξῆλθεν εὐθὺσ αἷμα καὶ ὕδωρ.

καὶ ὁ ἑωρακὼσ μεμαρτύρηκεν, καὶ ἀληθινὴ αὐτοῦ ἐστὶν ἡ μαρτυρία, καὶ ἐκεῖνοσ οἶδεν ὅτι ἀληθῆ λέγει, ἵνα καὶ ὑμεῖσ πιστεύητε.

ἐγένετο γὰρ ταῦτα ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ Ὀστοῦν οὐ συντριβήσεται αὐτοῦ.

καὶ πάλιν ἑτέρα γραφὴ λέγει Ὄψονται εἰσ ὃν ἐξεκέντησαν.

Μετὰ δὲ ταῦτα ἠρώτησεν τὸν Πειλᾶτον Ιὠσὴφ ἀπὸ Ἁριμαθαίασ, ὢν μαθητὴσ [τοῦ] Ιἠσοῦ κεκρυμμένοσ δὲ διὰ τὸν φόβον τῶν Ιοὐδαίων, ἵνα ἄρῃ τὸ σῶμα τοῦ Ιἠσοῦ·

καὶ ἐπέτρεψεν ὁ Πειλᾶτοσ. ἦλθεν οὖν καὶ ἦρεν τὸ σῶμα αὐτοῦ. ἦλθεν δὲ καὶ Νικόδημοσ, ὁ ἐλθὼν πρὸσ αὐτὸν νυκτὸσ τὸ πρῶτον, φέρων ἕλιγμα σμύρνησ καὶ ἀλόησ ὡσ λίτρασ ἑκατόν.

ἔλαβον οὖν τὸ σῶμα τοῦ Ιἠσοῦ καὶ ἔδησαν αὐτὸ ὀθονίοισ μετὰ τῶν ἀρωμάτων, καθὼσ ἔθοσ ἐστὶν τοῖσ Ιοὐδαίοισ ἐνταφιάζειν.

ἦν δὲ ἐν τῷ τόπῳ ὅπου ἐσταυρώθη κῆποσ, καὶ ἐν τῷ κήπῳ μνημεῖον καινόν, ἐν ᾧ οὐδέπω οὐδεὶσ ἦν τεθειμένοσ·

ἐκεῖ οὖν διὰ τὴν παρασκευὴν τῶν Ιοὐδαίων, ὅτι ἐγγὺσ ἦν τὸ μνημεῖον, ἔθηκαν τὸν Ιἠσοῦν.

Τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ ἔρχεται πρωὶ σκοτίασ ἔτι οὔσησ εἰσ τὸ μνημεῖον, καὶ βλέπει τὸν λίθον ἠρμένον ἐκ τοῦ μνημείου.

τρέχει οὖν καὶ ἔρχεται πρὸσ Σίμωνα Πέτρον καὶ πρὸσ τὸν ἄλλον μαθητὴν ὃν ἐφίλει ὁ Ιἠσοῦσ, καὶ λέγει αὐτοῖσ Ἦραν τὸν κύριον ἐκ τοῦ μνημείου, καὶ οὐκ οἴδαμεν ποῦ ἔθηκαν αὐτόν.

Ἐξῆλθεν οὖν ὁ Πέτροσ καὶ ὁ ἄλλοσ μαθητήσ, καὶ ἤρχοντο εἰσ τὸ μνημεῖον.

ἔτρεχον δὲ οἱ δύο ὁμοῦ·

καὶ παρακύψασ βλέπει κείμενα τὰ ὀθόνια, οὐ μέντοι εἰσῆλθεν.

ἔρχεται οὖν καὶ Σίμων Πέτροσ ἀκολουθῶν αὐτῷ, καὶ εἰσῆλθεν εἰσ τὸ μνημεῖον·

καὶ θεωρεῖ τὰ ὀθόνια κείμενα, καὶ τὸ σουδάριον, ὃ ἦν ἐπὶ τῆσ κεφαλῆσ αὐτοῦ, οὐ μετὰ τῶν ὀθονίων κείμενον ἀλλὰ χωρὶσ ἐντετυλιγμένον εἰσ ἕνα τόπον·

τότε οὖν εἰσῆλθεν καὶ ὁ ἄλλοσ μαθητὴσ ὁ ἐλθὼν πρῶτοσ εἰσ τὸ μνημεῖον, καὶ εἶδεν καὶ ἐπίστευσεν·

οὐδέπω γὰρ ᾔδεισαν τὴν γραφὴν ὅτι δεῖ αὐτὸν ἐκ νεκρῶν ἀναστῆναι.

ἀπῆλθον οὖν πάλιν πρὸσ αὑτοὺσ οἱ μαθηταί.

Μαρία δὲ ἱστήκει πρὸσ τῷ μνημείῳ ἔξω κλαίουσα.

καὶ θεωρεῖ δύο ἀγγέλουσ ἐν λευκοῖσ καθεζομένουσ, ἕνα πρὸσ τῇ κεφαλῇ καὶ ἕνα πρὸσ τοῖσ ποσίν, ὅπου ἔκειτο τὸ σῶμα τοῦ Ιἠσοῦ.

καὶ λέγουσιν αὐτῇ ἐκεῖνοι Γύναι, τί κλαίεισ;

λέγει αὐτοῖσ ὅτι Ἦραν τὸν κύριόν μου, καὶ οὐκ οἶδα ποῦ ἔθηκαν αὐτόν. ταῦτα εἰποῦσα ἐστράφη εἰσ τὰ ὀπίσω, καὶ θεωρεῖ τὸν Ιἠσοῦν ἑστῶτα, καὶ οὐκ ᾔδει ὅτι Ιἠσοῦσ ἐστίν.

λέγει αὐτῇ Ιἠσοῦσ Γύναι, τί κλαίεισ;

τίνα ζητεῖσ; ἐκείνη δοκοῦσα ὅτι ὁ κηπουρόσ ἐστιν λέγει αὐτῷ Κύριε, εἰ σὺ ἐβάστασασ αὐτόν, εἰπέ μοι ποῦ ἔθηκασ αὐτόν, κἀγὼ αὐτὸν ἀρῶ. λέγει αὐτῇ Ιἠσοῦσ Μαριάμ.

στραφεῖσα ἐκείνη λέγει αὐτῷ Ἐβραϊστί Ῥαββουνεί ὃ λέγεται Διδάσκαλἐ. λέγει αὐτῇ Ιἠσοῦσ Μή μου ἅπτου, οὔπω γὰρ ἀναβέβηκα πρὸσ τὸν πατέρα·

πορεύου δὲ πρὸσ τοὺσ ἀδελφούσ μου καὶ εἰπὲ αὐτοῖσ Ἀναβαίνω πρὸσ τὸν πατέρα μου καὶ πατέρα ὑμῶν καὶ θεόν μου καὶ θεὸν ὑμῶν. ἔρχεται Μαριὰμ ἡ Μαγδαληνὴ ἀγγέλλουσα τοῖσ μαθηταῖσ ὅτι Εὥρακα τὸν κύριον καὶ ταῦτα εἶπεν αὐτῇ.

Οὔσησ οὖν ὀψίασ τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ διὰ τὸν φόβον τῶν Ιοὐδαίων, ἦλθεν ὁ Ιἠσοῦσ καὶ ἔστη εἰσ τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖσ Εἰρήνη ὑμῖν.

καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν καὶ τὰσ χεῖρασ καὶ τὴν πλευρὰν αὐτοῖσ.

ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντεσ τὸν κύριον. εἶπεν οὖν αὐτοῖσ [ὁ Ιἠσοῦσ] πάλιν Εἰρήνη ὑμῖν·

καθὼσ ἀπέσταλκέν με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶσ. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησεν καὶ λέγει αὐτοῖσ Λάβετε πνεῦμα ἅγιον·

ἄν τινων ἀφῆτε τὰσ ἁμαρτίασ ἀφέωνται αὐτοῖσ·

ἄν τινων κρατῆτε κεκράτηνται. Θωμᾶσ δὲ εἷσ ἐκ τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενοσ Δίδυμοσ, οὐκ ἦν μετ’ αὐτῶν ὅτε ἦλθεν Ιἠσοῦσ.

ἔλεγον οὖν αὐτῷ οἱ ἄλλοι μαθηταί Εὡράκαμεν τὸν κύριον.

ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖσ Εἂν μὴ ἴδω ἐν ταῖσ χερσὶν αὐτοῦ τὸν τύπον τῶν ἥλων καὶ βάλω τὸν δάκτυλόν μου εἰσ τὸν τύπον τῶν ἥλων καὶ βάλω μου τὴν χεῖρα εἰσ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ, οὐ μὴ πιστεύσω. Καὶ μεθ’ ἡμέρασ ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶσ μετ’ αὐτῶν.

ἔρχεται ὁ Ιἠσοῦσ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰσ τὸ μέσον καὶ εἶπεν Εἰρήνη ὑμῖν. εἶτα λέγει τῷ Θωμᾷ Φέρε τὸν δάκτυλόν σου ὧδε καὶ ἴδε τὰσ χεῖράσ μου, καὶ φέρε τὴν χεῖρά σου καὶ βάλε εἰσ τὴν πλευράν μου, καὶ μὴ γίνου ἄπιστοσ ἀλλὰ πιστόσ.

ἀπεκρίθη Θωμᾶσ καὶ εἶπεν αὐτῷ Ὁ κύριόσ μου καὶ ὁ θεόσ μου.

λέγει αὐτῷ [ὁ] Ιἠσοῦσ Ὅτι ἑώρακάσ με πεπίστευκασ;

μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντεσ καὶ πιστεύσαντεσ. Πολλὰ μὲν οὖν καὶ ἄλλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ Ιἠσοῦσ ἐνώπιον τῶν μαθητῶν, ἃ οὐκ ἔστιν γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ·

ταῦτα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύητε ὅτι Ιἠσοῦσ ἐστὶν ὁ χριστὸσ ὁ υἱὸσ τοῦ θεοῦ, καὶ ἵνα πιστεύοντεσ ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.

ΜΕΤΑ ΤΑΥΤΑ ἐφανέρωσεν ἑαυτὸν πάλιν Ιἠσοῦσ τοῖσ μαθηταῖσ ἐπὶ τῆσ θαλάσσησ τῆσ Τιβεριάδοσ·

ἐφανέρωσεν δὲ οὕτωσ. Ἦσαν ὁμοῦ Σίμων Πέτροσ καὶ Θωμᾶσ ὁ λεγόμενοσ Δίδυμοσ καὶ Ναθαναὴλ ὁ ἀπὸ Κανὰ τῆσ Γαλιλαίασ καὶ οἱ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ἄλλοι ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ δύο.

λέγει αὐτοῖσ Σίμων Πέτροσ Ὑπάγω ἁλιεύειν·

λέγουσιν αὐτῷ Ἐρχόμεθα καὶ ἡμεῖσ σὺν σοί. ἐξῆλθαν καὶ ἐνέβησαν εἰσ τὸ πλοῖον, καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ νυκτὶ ἐπίασαν οὐδέν. πρωίασ δὲ ἤδη γινομένησ ἔστη Ιἠσοῦσ εἰσ τὸν αἰγιαλόν·

οὐ μέντοι ᾔδεισαν οἱ μαθηταὶ ὅτι Ιἠσοῦσ ἐστίν. λέγει οὖν αὐτοῖσ Ιἠσοῦσ Παιδία, μή τι προσφάγιον ἔχετε;

ἀπεκρίθησαν αὐτῷ Οὔ.

ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖσ Βάλετε εἰσ τὰ δεξιὰ μέρη τοῦ πλοίου τὸ δίκτυον, καὶ εὑρήσετε. ἔβαλον οὖν, καὶ οὐκέτι αὐτὸ ἑλκύσαι ἴσχυον ἀπὸ τοῦ πλήθουσ τῶν ἰχθύων. λέγει οὖν ὁ μαθητὴσ ἐκεῖνοσ ὃν ἠγάπα ὁ Ιἠσοῦσ τῷ Πέτρῳ Ὁ κύριόσ ἐστιν.

Σίμων οὖν Πέτροσ, ἀκούσασ ὅτι ὁ κύριόσ ἐστιν, τὸν ἐπενδύτην διεζώσατο, ἦν γὰρ γυμνόσ, καὶ ἔβαλεν ἑαυτὸν εἰσ τὴν θάλασσαν· οἱ δὲ ἄλλοι μαθηταὶ τῷ πλοιαρίῳ ἦλθον, οὐ γὰρ ἦσαν μακρὰν ἀπὸ τῆσ γῆσ ἀλλὰ ὡσ ἀπὸ πηχῶν διακοσίων, σύροντεσ τὸ δίκτυον τῶν ἰχθύων.

Ὡσ οὖν ἀπέβησαν εἰσ τὴν γῆν βλέπουσιν ἀνθρακιὰν κειμένην καὶ ὀψάριον ἐπικείμενον καὶ ἄρτον.

λέγει αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Ἐνέγκατε ἀπὸ τῶν ὀψαρίων ὧν ἐπιάσατε νῦν.

ἀνέβη οὖν Σίμων Πέτροσ καὶ εἵλκυσεν τὸ δίκτυον εἰσ τὴν γῆν μεστὸν ἰχθύων μεγάλων ἑκατὸν πεντήκοντα τριῶν·

καὶ τοσούτων ὄντων οὐκ ἐσχίσθη τὸ δίκτυον. λέγει αὐτοῖσ [ὁ] Ιἠσοῦσ Δεῦτε ἀριστήσατε.

οὐδεὶσ ἐτόλμα τῶν μαθητῶν ἐξετάσαι αὐτόν Σὺ τίσ εἶ; εἰδότεσ ὅτι ὁ κύριόσ ἐστιν. ἔρχεται Ιἠσοῦσ καὶ λαμβάνει τὸν ἄρτον καὶ δίδωσιν αὐτοῖσ, καὶ τὸ ὀψάριον ὁμοίωσ.

Τοῦτο ἤδη τρίτον ἐφανερώθη Ιἠσοῦσ τοῖσ μαθηταῖσ ἐγερθεὶσ ἐκ νεκρῶν.

Ὅτε οὖν ἠρίστησαν λέγει τῷ Σίμωνι Πέτρῳ ὁ Ιἠσοῦσ Σίμων Ιωἄνου, ἀγαπᾷσ με πλέον τούτων;

λέγει αὐτῷ Ναί, κύριε, σὺ οἶδασ ὅτι φιλῶ σε. λέγει αὐτῷ Βόσκε τὰ ἀρνία μου. λέγει αὐτῷ πάλιν δεύτερον Σίμων Ιωἄνου, ἀγαπᾷσ με;

λέγει αὐτῷ Ναί, κύριε, σὺ οἶδασ ὅτι φιλῶ σε. λέγει αὐτῷ Ποίμαινε τὰ προβάτιά μου. λέγει αὐτῷ τὸ τρίτον Σίμων Ιωἄνου, φιλεῖσ με;

ἐλυπήθη ὁ Πέτροσ ὅτι εἶπεν αὐτῷ τὸ τρίτον Φιλεῖσ με; καὶ εἶπεν αὐτῷ Κύριε, πάντα σὺ οἶδασ, σὺ γινώσκεισ ὅτι φιλῶ σε. λέγει αὐτῷ Ιἠσοῦσ Βόσκε τὰ προβάτιά μου. ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι, ὅτε ἦσ νεώτεροσ, ἐζώννυεσ σεαυτὸν καὶ περιεπάτεισ ὅπου ἤθελεσ·

ὅταν δὲ γηράσῃσ, ἐκτενεῖσ τὰσ χεῖράσ σου, καὶ ἄλλοσ ζώσει σε καὶ οἴσει ὅπου οὐ θέλεισ. τοῦτο δὲ εἶπεν σημαίνων ποίῳ θανάτῳ δοξάσει τὸν θεόν.

καὶ τοῦτο εἰπὼν λέγει αὐτῷ Ἀκολούθει μοι. Ἐπιστραφεὶσ ὁ Πέτροσ βλέπει τὸν μαθητὴν ὃν ἠγάπα ὁ Ιἠσοῦσ ἀκολουθοῦντα, ὃσ καὶ ἀνέπεσεν ἐν τῷ δείπνῳ ἐπὶ τὸ στῆθοσ αὐτοῦ καὶ εἶπεν Κύριε, τίσ ἐστιν ὁ παραδιδούσ σε;

τοῦτον οὖν ἰδὼν ὁ Πέτροσ λέγει τῷ Ιἠσοῦ Κύριε, οὗτοσ δὲ τί;

λέγει αὐτῷ ὁ Ιἠσοῦσ Εἂν αὐτὸν θέλω μένειν ἑώσ ἔρχομαι, τί πρὸσ σέ;

σύ μοι ἀκολούθει. Ἐξῆλθεν οὖν οὗτοσ ὁ λόγοσ εἰσ τοὺσ ἀδελφοὺσ ὅτι ὁ μαθητὴσ ἐκεῖνοσ οὐκ ἀποθνήσκει.

οὐκ εἶπεν δὲ αὐτῷ ὁ Ιἠσοῦσ ὅτι οὐκ ἀποθνήσκει, ἀλλ’ Εἂν αὐτὸν θέλω μένειν ἑώσ ἔρχομαι, τί πρὸσ σέ; Οὗτόσ ἐστιν ὁ μαθητὴσ ὁ μαρτυρῶν περὶ τούτων καὶ ὁ γράψασ ταῦτα, καὶ οἴδαμεν ὅτι ἀληθὴσ αὐτοῦ ἡ μαρτυρία ἐστίν.

Ἔστιν δὲ καὶ ἄλλα πολλὰ ἃ ἐποίησεν ὁ Ιἠσοῦσ, ἅτινα ἐὰν γράφηται καθ’ ἕν, οὐδ’ αὐτὸν οἶμαι τὸν κόσμον χωρήσειν τὰ γραφόμενα βιβλία.

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION