Galen, On the Natural Faculties., ΓΑΛΗΝΟΥ ΠΕΡΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Α, section 2

(갈레노스, On the Natural Faculties., ΓΑΛΗΝΟΥ ΠΕΡΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Α, section 2)

καὶ ζητήσομεν κατὰ τόνδε τὸν λόγον, ὑπὸ τίνων γίγνεται δυνάμεων αὐτὰ δὴ ταῦτα καὶ εἰ δή τι ἄλλο φύσεωσ ἔργον ἐστίν. ἀλλὰ πρότερόν γε διελέσθαι τε χρὴ καὶ μηνῦσαι σαφῶσ ἕκαστον τῶν ὀνομάτων, οἷσ χρησόμεθα κατὰ τόνδε τὸν λόγον, καὶ ἐφ’ ὅ τι φέρομεν πρᾶγμα. γενήσεται δὲ τοῦτ’ εὐθὺσ ἔργων φυσικῶν διδασκαλία σὺν ταῖσ τῶν ὀνομάτων ἐξηγήσεσιν. ὅταν οὖν τι σῶμα κατὰ μηδὲν ἐξαλλάττηται τῶν προϋπαρχόντων, ἡσυχάζειν αὐτό φαμεν· εἰ δ’ ἐξίσταιτό πῃ, κατ’ ἐκεῖνο κινεῖσθαι. καὶ τοίνυν ἐπεὶ πολυειδῶσ ἐξίσταται, πολυειδῶσ καὶ κινηθήσεται. καὶ γὰρ εἰ λευκὸν ὑπάρχον μελαίνοιτο καὶ εἰ μέλαν λευκαίνοιτο, κινεῖται κατὰ χρόαν, καὶ εἰ γλυκὺ τέωσ ὑπάρχον αὖθισ αὐστηρὸν ἢ ἔμπαλιν ἐξ αὐστηροῦ γλυκὺ γένοιτο, καὶ τοῦτ’ ἂν κινεῖσθαι λέγοιτο κατὰ τὸν χυμόν. ἄμφω δε ταῦτά τε καὶ τὰ προειρημένα κατὰ τὴν ποιότητα κινεῖσθαι λεχθήσεται καὶ οὐ μόνον γε τὰ κατὰ τὴν χρόαν ἢ τὸν χυμὸν ἐξαλλαττόμενα κινεῖσθαί φαμεν, ἀλλὰ καὶ τὸ θερμότερον ἐκ ψυχροτέρου γενόμενον ἢ ψυχρότερον ἐκ θερμοτέρου κινεῖσθαι καὶ τοῦτο λέγομεν, ὥσπερ γε καὶ εἴ τι ξηρὸν ἐξ ὑγροῦ ἢ ὑγρὸν ἐκ ξηροῦ γίγνοιτο. κοινὸν δὲ κατὰ τούτων ἁπάντων ὄνομα φέρομεν τὴν ἀλλοίωσιν. ἕν τι τοῦτο γένοσ κινήσεωσ. ἕτερον δὲ γένοσ ἐπὶ τοῖσ τὰσ χώρασ ἀμείβουσι σώμασι καὶ τόπον ἐκ τόπου μεταλλάττειν λεγομένοισ, ὄνομα δὲ καὶ τούτῳ φορά. αὗται μὲν οὖν αἱ δύο κινήσεισ ἁπλαῖ καὶ πρῶται, σύνθετοι δ’ ἐξ αὐτῶν αὔξησίσ τε καὶ φθίσισ, ὅταν ἐξ ἐλάττονόσ τι μεῖζον ἢ ἐκ μείζονοσ ἔλαττον γένηται φυλάττον τὸ οἰκεῖον εἶδοσ. ἕτεραι δὲ δύο κινήσεισ γένεσισ καὶ φθορά, γένεσισ μὲν ἡ εἰσ οὐσίαν ἀγωγή, φθορὰ δ’ ἡ ἐναντία. πάσαισ δὲ ταῖσ κινήσεσι κοινὸν ἐξάλλαξισ τοῦ προϋπάρχοντοσ, ὥσπερ οὖν καὶ ταῖσ ἡσυχίαισ ἡ φυλακὴ τῶν προϋπαρχόντων. ἀλλ’ ὅτι μὲν ἐξαλλάττεται καὶ πρὸσ τὴν ὄψιν καὶ πρὸσ τὴν γεῦσιν καὶ πρὸσ τὴν ἁφὴν αἷμα γιγνόμενα τὰ σιτία, συγχωροῦσιν· ὅτι δὲ καὶ κατ’ ἀλήθειαν, οὐκέτι τοῦθ’ ὁμολογοῦσιν οἱ σοφισταί. οἱ μὲν γάρ τινεσ αὐτῶν ἅπαντα τὰ τοιαῦτα τῶν ἡμετέρων αἰσθήσεων ἀπάτασ τινὰσ καὶ παραγωγὰσ νομίζουσιν ἄλλοτ’ ἄλλωσ πασχουσῶν, τῆσ ὑποκειμένησ οὐσίασ μηδὲν τούτων, οἷσ ἐπονομάζεται, δεχομένησ· οἱ δέ τινεσ εἶναι μὲν ἐν αὐτῇ βούλονται τὰσ ποιότητασ, ἀμεταβλήτουσ δὲ καὶ ἀτρέπτουσ ἐξ αἰῶνοσ εἰσ αἰῶνα καὶ τὰσ φαινομένασ ταύτασ ἀλλοιώσεισ τῇ διακρίσει τε καὶ συγκρίσει γίγνεσθαί φασιν ὡσ Ἀναξαγόρασ. εἰ δὴ τούτουσ ἐκτραπόμενοσ ἐξελέγχοιμι, μεῖζον ἄν μοι τὸ πάρεργον τοῦ ἔργου γένοιτο. εἰ μὲν γὰρ οὐκ ἴσασιν, ὅσα περὶ τῆσ καθ’ ὅλην τὴν οὐσίαν ἀλλοιώσεωσ Ἀριστοτέλει τε καὶ μετ’ αὐτὸν Χρυσίππῳ γέγραπται, παρακαλέσαι χρὴ τοῖσ ἐκείνων αὐτοὺσ ὁμιλῆσαι γράμμασιν· εἰ δὲ γιγνώσκοντεσ ἔπειθ’ ἑκόντεσ τὰ χείρω πρὸ τῶν βελτιόνων αἱροῦνται, μάταια δήπου καὶ τὰ ἡμέτερα νομιοῦσιν. ὅτι δὲ καὶ Ἱπποκράτησ οὕτωσ ἐγίγνωσκεν Ἀριστοτέλουσ ἔτι πρότεροσ ὤν, ἐν ἑτέροισ ἡμῖν ἀποδέδεικται. πρῶτοσ γὰρ οὗτοσ ἁπάντων ὧν ἴσμεν ἰατρῶν τε καὶ φιλοσόφων ἀποδεικνύειν ἐπεχείρησε τέτταρασ εἶναι τὰσ πάσασ δραστικὰσ εἰσ ἀλλήλασ ποιότητασ, ὑφ’ ὧν γίγνεταί τε καὶ φθείρεται πάνθ’, ὅσα γένεσίν τε καὶ φθορὰν ἐπιδέχεται. καὶ μέντοι καὶ τὸ κεράννυσθαι δι’ ἀλλήλων αὐτὰσ ὅλασ δι’ ὅλων Ἱπποκράτησ ἁπάντων πρῶτοσ ἔγνω· καὶ τὰσ ἀρχάσ γε τῶν ἀποδείξεων, ὧν ὕστερον Ἀριστοτέλησ μετεχειρίσατο, παρ’ ἐκείνῳ πρώτῳ γεγραμμένασ ἔστιν εὑρεῖν. εἰ δ’ ὥσπερ τὰσ ποιότητασ οὕτω καὶ τὰσ οὐσίασ δι’ ὅλων κεράννυσθαι χρὴ νομίζειν, ὡσ ὕστερον ἀπεφήνατο Ζήνων ὁ Κιττιεύσ, οὐχ ἡγοῦμαι δεῖν ἔτι περὶ τούτου κατὰ τόνδε τὸν λόγον ἐπεξιέναι. μόνην γὰρ εἰσ τὰ παρόντα δέομαι γιγνώσκεσθαι τὴν δι’ ὅλησ τῆσ οὐσίασ ἀλλοίωσιν, ἵνα μή τισ ὀστοῦ καὶ σαρκὸσ καὶ νεύρου καὶ τῶν ἄλλων ἑκάστου μορίων οἱονεὶ μισγάγκειάν τινα τῷ ἄρτῳ νομίσῃ περιέχεσθαι κἄπειτ’ ἐν τῷ σώματι διακρινόμενον ὡσ τὸ ὁμόφυλον ἕκαστον ἰέναι. καίτοι πρό γε τῆσ διακρίσεωσ αἷμα φαίνεται γιγνόμενοσ ὁ πᾶσ ἄρτοσ. εἰ γοῦν παμπόλλῳ τισ χρόνῳ μηδὲν ἄλλ’ εἰή σιτίον προσφερόμενοσ, οὐδὲν ἧττον ἐν ταῖσ φλεψὶν αἷμα περιεχόμενον ἕξει. καὶ φανερῶσ τοῦτο τὴν τῶν ἀμετάβλητα τὰ στοιχεῖα τιθεμένων ἐξελέγχει δόξαν, ὥσπερ οἶμαι καὶ τοὔλαιον εἰσ τὴν τοῦ λύχνου φλόγα καταναλισκόμενον ἅπαν καὶ τὰ ξύλα πῦρ μικρὸν ὕστερον γιγνόμενα. καίτοι τό γ’ ἀντιλέγειν αὐτοῖσ ἠρνησάμην, ἀλλ’ ἐπεὶ τῆσ ἰατρικῆσ ὕλησ ἦν τὸ παράδειγμα καὶ χρῄζω πρὸσ τὸν παρόντα λόγον αὐτοῦ, διὰ τοῦτ’ ἐμνημόνευσα. καταλιπόντεσ οὖν, ὡσ ἔφην, τὴν πρὸσ τούτουσ ἀντιλογίαν, ἐνὸν τοῖσ βουλομένοισ τὰ τῶν παλαιῶν ἐκμανθάνειν κἀξ ὧν ἡμεῖσ ἰδίᾳ περὶ αὐτῶν ἐπεσκέμμεθα. τὸν ἐφεξῆσ λόγον ἅπαντα ποιησόμεθα ζητοῦντεσ ὑπὲρ ὧν ἐξ ἀρχῆσ προὐθέμεθα, πόσαι τε καὶ τίνεσ εἰσὶν αἱ τῆσ φύσεωσ δυνάμεισ καὶ τί ποιεῖν ἔργον ἑκάστη πέφυκεν. ἔργον δὲ δηλονότι καλῶ τὸ γεγονὸσ ἤδη καὶ συμπεπληρωμένον ὑπὸ τῆσ ἐνεργείασ αὐτῶν, οἱο͂ν τὸ αἷμα, τὴν σάρκα, τὸ νεῦρον· ἐνέργειαν δὲ τὴν δραστικὴν ὀνομάζω κίνησιν καὶ τὴν ταύτησ αἰτίαν δύναμιν. ἐπεὶ γὰρ ἐν τῷ τὸ σιτίον αἷμα γίγνεσθαι παθητικὴ μὲν ἡ τοῦ σιτίου, δραστικὴ δ’ ἡ τῆσ φλεβὸσ γίγνεται κίνησισ, ὡσαύτωσ δὲ κἀν τῷ μεταφέρειν τὰ κῶλα κινεῖ μὲν ὁ μῦσ, κινεῖται δὲ τὰ ὀστᾶ, τὴν μὲν τῆσ φλεβὸσ καὶ τῶν μυῶν κίνησιν ἐνέργειαν εἶναί φημι, τὴν δὲ τῶν σιτίων τε καὶ τῶν ὀστῶν σύμπτωμά τε καὶ πάθημα· τὰ μὲν γὰρ ἀλλοιοῦται, τὰ δὲ φέρεται. τὴν μὲν οὖν ἐνέργειαν ἐγχωρεῖ καλεῖν καὶ ἔργον τῆσ φύσεωσ, οἱο͂ν τὴν πέψιν, τὴν ἀνάδοσιν, τὴν αἱμάτωσιν, οὐ μὴν τό γ’ ἔργον ἐξ ἅπαντοσ ἐνέργειαν· ἡ γάρ τοι σὰρξ ἔργον μέν ἐστι τῆσ φύσεωσ, οὐ μὴν ἐνέργειά γε. δῆλον οὖν, ὡσ θάτερον μὲν τῶν ὀνομάτων διχῶσ λέγεται, θάτερον δ’ οὔ.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION