헬라어 문장 검색 - Διογεν́Λιϝεσοφ́3́01́

(디오게네스 라에르티오스, Lives of Eminent Philosophers, G, PLATWN)

Πλάτων, Ἀρίστωνοσ καὶ Περικτιόνησ ‐‐ ἢ Πωτώνησ,‐‐ Ἀθηναῖοσ, ἥτισ τὸ γένοσ ἀνέφερεν εἰσ Σόλωνα. τούτου γὰρ ἦν ἀδελφὸσ Δρωπίδησ, οὗ Κριτίασ, οὗ Κάλλαισχροσ, οὗ Κριτίασ ὁ τῶν τριάκοντα καὶ Γλαύκων, οὗ Χαρμίδησ καὶ Περικτιόνη, ἧσ καὶ Ἀρίστωνοσ Πλάτων, ἕκτοσ ἀπὸ Σόλωνοσ. ὁ δὲ Σόλων εἰσ Νηλέα καὶ Ποσειδῶνα ἀνέφερε τὸ γένοσ. φασὶ δὲ καὶ τὸν πατέρα αὐτοῦ ἀνάγειν εἰσ Κόδρον τὸν Μελάνθου, οἵτινεσ ἀπὸ Ποσειδῶνοσ ἱστοροῦνται κατὰ Θρασύλον. Σπεύσιπποσ δ’ ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ Πλάτωνοσ περιδείπνῳ καὶ Κλέαρχοσ ἐν τῷ Πλάτωνοσ ἐγκωμίῳ καὶ Ἀναξιλαΐδησ ἐν τῷ δευτέρῳ Περὶ φιλοσόφων φασίν, ὡσ Ἀθήνησιν ἦν λόγοσ, ὡραίαν οὖσαν τὴν Περικτιόνην βιάζεσθαι τὸν Ἀρίστωνα καὶ μὴ τυγχάνειν·

παυόμενόν τε τῆσ βίασ ἰδεῖν τὴν τοῦ Ἀπόλλωνοσ ὄψιν· ὅθεν καθαρὰν γάμου φυλάξαι ἑώσ τῆσ ἀποκυήσεωσ. Καὶ γίνεται Πλάτων, ὥσ φησιν Ἀπολλόδωροσ ἐν Χρονικοῖσ, ὀγδόῃ καὶ ὀγδοηκοστῇ Ὀλυμπιάδι, Θαργηλιῶνοσ ἑβδόμῃ, καθ’ ἣν Δήλιοι τὸν Ἀπόλλωνα γενέσθαι φασί. τελευτᾷ δὲ‐‐ὥσ φησιν Ἕρμιπποσ, ἔν γάμοισ δειπνῶν‐‐τῷ πρώτῳ ἔτει τῆσ ὀγδόησ καὶ ἑκατοστῆσ Ὀλυμπιάδοσ, βιοὺσ ἔτοσ ἓν πρὸσ τοῖσ ὀγδοήκοντα. Νεάνθησ δέ φησιν αὐτὸν τεττάρων καὶ ὀγδοήκοντα τελευτῆσαι ἐτῶν. ἔστιν οὖν Ἰσοκράτουσ νεώτεροσ ἔτεσιν ἕξ· ὁ μὲν γὰρ ἐπὶ Λυσιμάχου, Πλάτων δὲ ἐπὶ Ἀμεινίου γέγονεν, ἐφ’ οὗ Περικλῆσ ἐτελεύτησεν. ἦν δὲ τῶν δήμων Κολλυτεύσ, ὥσ φησιν Ἀντιλέων ἐν δευτέρῳ Περὶ χρόνων. καὶ ἐγεννήθη κατά τινασ ἐν Αἰγίνῃ‐‐ἐν τῇ Φειδιάδου οἰκίᾳ τοῦ Θάλητοσ, ὥσ φησι Φαβωρῖνοσ ἐν Παντοδαπῇ ἱστορίᾳ‐‐τοῦ πατρὸσ αὐτοῦ μετὰ καὶ ἄλλων πεμφθέντοσ κληρούχου καὶ ἐπανελθόντοσ εἰσ Ἀθήνασ, ὁπόθ’ ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἐξεβλήθησαν βοηθούντων Αἰγινήταισ. ἀλλὰ καὶ ἐχορήγησεν Ἀθήνησι Δίωνοσ ἀναλίσκοντοσ, ὥσ φησιν Ἀθηνόδωροσ ἐν η’ Περιπάτων. ἔσχε δ’ ἀδελφοὺσ Ἀδείμαντον καὶ Γλαύκωνα καὶ ἀδελφὴν Πωτώνην, ἐξ ἧσ ἦν Σπεύσιπποσ.

Καὶ ἐπαιδεύθη μὲν γράμματα παρὰ Διονυσίῳ, οὗ καὶ μνημονεύει ἐν τοῖσ Ἀντερασταῖσ. ἐγυμνάσατο δὲ παρὰ Ἀρίστωνι τῷ Ἀργείῳ παλαιστῇ· ἀφ’ οὗ καὶ Πλάτων διὰ τὴν εὐεξίαν μετωνομάσθη, πρότερον Ἀριστοκλῆσ ἀπὸ τοῦ πάππου καλούμενοσ [ὄνομα], καθά φησιν Ἀλέξανδροσ ἐν Διαδοχαῖσ. ἔνιοι δὲ διὰ τὴν πλατύτητα τῆσ ἑρμηνείασ οὕτωσ ὀνομασθῆναι· ἢ ὅτι πλατὺσ ἦν τὸ μέτωπον, ὥσ φησι Νεάνθησ. εἰσὶ δ’ οἳ καὶ παλαῖσαί φασιν αὐτὸν Ἰσθμοῖ, καθὰ καὶ Δικαίαρχοσ ἐν πρώτῳ Περὶ βίων, καὶ γραφικῆσ ἐπιμεληθῆναι καὶ ποιήματα γράψαι, πρῶτον μὲν διθυράμβουσ, ἔπειτα καὶ μέλη καὶ τραγῳδίασ. ἰσχνόφωνόσ τε, φασίν, ἦν, ὡσ καὶ Τιμόθεόσ φησιν ὁ Ἀθηναῖοσ ἐν τῷ Περὶ βίων.

λέγεται δ’ ὅτι Σωκράτησ ὄναρ εἶδε κύκνου νεοττὸν ἐν τοῖσ γόνασιν ἔχειν, ὃν καὶ παραχρῆμα πτεροφυήσαντα ἀναπτῆναι ἡδὺ κλάγξαντα· καὶ μεθ’ ἡμέραν Πλάτωνα αὐτῷ συστῆναι, τὸν δὲ τοῦτον εἰπεῖν εἶναι τὸν ὄρνιν. Ἐφιλοσόφει δὲ τὴν ἀρχὴν ἐν Ἀκαδημείᾳ, εἶτα ἐν τῷ κήπῳ τῷ παρὰ τὸν Κολωνόν, ὥσ φησιν Ἀλέξανδροσ ἐν Διαδοχαῖσ, καθ’ Ἡράκλειτον. ἔπειτα μέντοι μέλλων ἀγωνιεῖσθαι τραγῳδίᾳ πρὸ τοῦ Διονυσιακοῦ θεάτρου Σωκράτουσ ἀκούσασ κατέφλεξε τὰ ποιήματα εἰπών· Ἥφαιστε, πρόμολ’ ὧδε· Πλάτων νύ τι σεῖο χατίζει. τοὐντεῦθεν δὴ γεγονώσ, φασίν, εἴκοσιν ἔτη διήκουσε Σωκράτουσ·

ἐκείνου δ’ ἀπελθόντοσ προσεῖχε Κρατύλῳ τε τῷ Ἡρακλειτείῳ καὶ Ἑρμογένει τῷ τὰ Παρμενίδου φιλοσοφοῦντι. εἶτα γενόμενοσ ὀκτὼ καὶ εἴκοσιν ἔτη, καθά φησιν Ἑρμόδωροσ, εἰσ Μέγαρα πρὸσ Εὐκλείδην σὺν καὶ ἄλλοισ τισὶ Σωκρατικοῖσ ὑπεχώρησεν. ἔπειτα εἰσ Κυρήνην ἀπῆλθε πρὸσ Θεόδωρον τὸν μαθηματικόν· κἀκεῖθεν εἰσ Ἰταλίαν πρὸσ τοὺσ Πυθαγορικοὺσ Φιλόλαον καὶ Εὔρυτον. ἔνθεν τε εἰσ Αἴγυπτον παρὰ τοὺσ προφήτασ· οὗ φασι καὶ Εὐριπίδην αὐτῷ συνακολουθῆσαι καὶ αὐτόθι νοσήσαντα πρὸσ τῶν ἱερέων ἀπολυθῆναι τῇ διὰ θαλάττησ θεραπείᾳ· ὅθεν που καὶ εἰπεῖν· θάλασσα κλύζει πάντα τἀνθρώπων κακά. ἀλλὰ καθ’ Ὅμηρον φάναι <περὶ> πάντων ἀνθρώπων Αἰγυπτίουσ ἰατροὺσ εἶναι.

διέγνω δὴ ὁ Πλάτων καὶ τοῖσ Μάγοισ συμμῖξαι· διὰ δὲ τοὺσ τῆσ Ἀσίασ πολέμουσ ἀπέστη. ἐπανελθὼν δὲ εἰσ Ἀθήνασ διέτριβεν ἐν Ἀκαδημείᾳ. τὸ δ’ ἐστὶ γυμνάσιον προάστειον ἀλσῶδεσ ἀπό τινοσ ἡρ́ωοσ ὀνομασθὲν Ἑκαδήμου, καθὰ καὶ Εὔπολισ ἐν Ἀστρατεύτοισ φησίν· ἐν εὐσκίοισ δρόμοισιν Ἑκαδήμου θεοῦ. ἀλλὰ καὶ ὁ Τίμων εἰσ τὸν Πλάτωνα λέγων φησί· τῶν πάντων δ’ ἡγεῖτο πλατίστακοσ, ἀλλ’ ἀγορητὴσ ἡδυεπήσ, τέττιξιν ἰσογράφοσ, οἵ θ’ Ἑκαδήμου δένδρῳ ἐφεζόμενοι ὄπα λειριόεσσαν ἱᾶσιν. πρότερον γὰρ διὰ τοῦ ε Ἑκαδήμεια ἐκαλεῖτο.

ὁ δ’ οὖν φιλόσοφοσ καὶ Ἰσοκράτει φίλοσ ἦν. καὶ αὐτῶν Πραξιφάνησ ἀνέγραψε διατριβήν τινα περὶ ποιητῶν γενομένην ἐν ἀγρῷ παρὰ Πλάτωνι ἐπιξενωθέντοσ τοῦ Ἰσοκράτουσ. καὶ αὐτόν φησιν Ἀριστόξενοσ τρὶσ ἐστρατεῦσθαι, ἅπαξ μὲν εἰσ Τάναγραν, δεύτερον δὲ εἰσ Κόρινθον, τρίτον ἐπὶ Δηλίῳ· ἔνθα καὶ ἀριστεῦσαι. μίξιν τε ἐποιήσατο τῶν τε Ἡρακλειτείων λόγων καὶ Πυθαγορικῶν καὶ Σωκρατικῶν· τὰ μὲν γὰρ αἰσθητὰ καθ’ Ἡράκλειτον, τὰ δὲ νοητὰ κατὰ Πυθαγόραν, τὰ δὲ πολιτικὰ κατὰ Σωκράτην ἐφιλοσόφει. Λέγουσι δέ τινεσ, ὧν ἐστι καὶ Σάτυροσ, ὅτι Δίωνι ἐπέστειλεν εἰσ Σικελίαν ὠνήσασθαι τρία βιβλία Πυθαγορικὰ παρὰ Φιλολάου μνῶν ἑκατόν.

καὶ γὰρ ἐν εὐπορίᾳ, φασίν, ἦν παρὰ Διονυσίου λαβὼν ὑπὲρ τὰ ὀγδοήκοντα τάλαντα, ὡσ καὶ Ὀνήτωρ φησὶν ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ "εἰ χρηματιεῖται ὁ σοφόσ. " πολλὰ δὲ καὶ παρ’ Ἐπιχάρμου τοῦ κωμῳδιοποιοῦ προσωφέληται τὰ πλεῖστα μεταγράψασ, καθά φησιν Ἄλκιμοσ ἐν τοῖσ πρὸσ Ἀμύνταν, ἅ ἐστι τέτταρα. ἔνθα καὶ ἐν τῷ πρώτῳ φησὶ ταῦτα· "Φαίνεται δὲ καὶ Πλάτων πολλὰ τῶν Ἐπιχάρμου λέγων. σκεπτέον δέ· ὁ Πλάτων φησὶν αἰσθητὸν μὲν εἶναι τὸ μηδέποτε ἐν τῷ ποιῷ μηδὲ ποσῷ διαμένον ἀλλ’ ἀεὶ ῥέον καὶ μεταβάλλον, ὡσ ἐξ ὧν ἄν τισ ἀνέλῃ τὸν ἀριθμόν, τούτων οὔτε ἴσων οὔτε τινῶν οὔτε ποσῶν οὔτε ποιῶν ὄντων. ταῦτα δ’ ἐστὶν ὧν ἀεὶ γένεσισ, οὐσία δὲ μηδέποτε πέφυκε.

νοητὸν δὲ ἐξ οὗ μηθὲν ἀπογίνεται μηδὲ προσγίνεται. τοῦτο δ’ ἐστὶν ἡ τῶν ἀιδίων φύσισ, ἣν ὁμοίαν τε καὶ τὴν αὐτὴν ἀεὶ συμβέβηκεν εἶναι. καὶ μὴν ὅ γε Ἐπίχαρμοσ περὶ τῶν αἰσθητῶν καὶ νοητῶν ἐναργῶσ εἴρηκεν· ‐‐ ἀλλ’ ἀεί τοι θεοὶ παρῆσαν χὐπέλιπον οὐ πώποκα, τάδε δ’ ἀεὶ πάρεσθ’ ὁμοῖα διά τε τῶν αὐτῶν ἀεί. ‐‐ ἀλλὰ λέγεται μὰν χάοσ πρᾶτον γενέσθαι τῶν θεῶν. ‐‐ πῶσ δέ κα; μὴ ἔχον γ’ ἀπὸ τίνοσ μηδ’ ἐσ ὅ τι πρᾶτον μόλοι. ‐‐ οὐκ ἄρ’ ἔμολε πρᾶτον οὐθέν; ‐‐ οὐδὲ μὰ Δία δεύτερον, τῶνδέ γε ὧν ἁμὲσ νῦν ὧδε λέγομεσ ἀλλ’ ἀεὶ τάδ’ ἦν . . . αἰ πὸτ ἀριθμόν τισ περισσόν, αἰ δὲ λῇσ, πὸτ ἄρτιον, ποτθέμειν λῇ ψᾶφον ἢ καὶ τᾶν ὑπαρχουσᾶν λαβεῖν, ἦ δοκεῖ κά τοί γ’ ἔθ’ ωὑτὸσ εἶμεν; ‐‐οὐκ ἐμίν γα κά.

‐‐ οὐδὲ μὰν οὐδ’ αἰ ποτὶ μέτρον παχυαῖον ποτθέμειν λῇ τισ ἕτερον μᾶκοσ ἢ τοῦ πρόσθ’ ἐόντοσ ἀποταμεῖν, ἔτι χ’ ὑπάρχοι κῆνο τὸ μέτρον; ‐‐ οὐ γάρ. ‐‐ ὧδε νῦν ὁρ́η καὶ τὸσ ἀνθρώπωσ· ὁ μὲν γὰρ αὔξεθ’, ὁ δέ γα μὰν φθίνει, ἐν μεταλλαγᾷ δὲ πάντεσ ἐντὶ πάντα τὸν χρόνον. ὃ δὲ μεταλλάσσει κατὰ φύσιν κοὔποκ’ ἐν ταὐτῷ μένει, ἕτερον εἰή κα τόδ’ <ἀ>εὶ τῶ παρεξεστακότοσ. καὶ τὺ δὴ κἀγὼ χθὲσ ἄλλοι καί νυν ἄλλοι τελέθομεσ καὖθισ ἄλλοι κοὔποχ’ ωὑτοὶ κατά <γα τοῦτον> τὸν λόγον. Ἔτι φησὶν ὁ Ἄλκιμοσ καὶ ταυτί·

"φασὶν οἱ σοφοὶ τὴν ψυχὴν τὰ μὲν διὰ τοῦ σώματοσ αἰσθάνεσθαι οἱο͂ν ἀκούουσαν, βλέπουσαν, τὰ δ’ αὐτὴν καθ’ αὑτὴν ἐνθυμεῖσθαι μηδὲν τῷ σώματι χρωμένην· διὸ καὶ τῶν ὄντων τὰ μὲν αἰσθητὰ εἶναι, τὰ δὲ νοητά. ὧν ἕνεκα καὶ Πλάτων ἔλεγεν, ὅτι δεῖ τοὺσ συνιδεῖν τὰσ τοῦ παντὸσ ἀρχὰσ ἐπιθυμοῦντασ πρῶτον μὲν αὐτὰσ καθ’ αὑτὰσ διελέσθαι τὰσ ἰδέασ, οἱο͂ν ὁμοιότητα καὶ μονάδα καὶ πλῆθοσ καὶ μέγεθοσ καὶ στάσιν καὶ κίνησιν· δεύτερον αὐτὸ καθ’ αὑτὸ τὸ καλὸν καὶ ἀγαθὸν καὶ δίκαιον καὶ τὰ τοιαῦτα ὑποθέσθαι· τρίτον τῶν ἰδεῶν συνιδεῖν ὅσαι πρὸσ ἀλλήλασ εἰσίν, οἱο͂ν ἐπιστήμην ἢ μέγεθοσ ἢ δεσποτείαν <ἐνθυμουμένουσ ὅτι τὰ παρ’ ἡμῖν διὰ τὸ μετέχειν ἐκείνων ὁμώνυμα ἐκείνοισ ὑπάρχει·

λέγω δὲ οἱο͂ν δίκαια μὲν ὅσα τοῦ δικαίου, καλὰ δὲ ὅσα τοῦ καλοῦ>. ἔστι δὲ τῶν εἰδῶν ἓν ἕκαστον ἀίδιόν τε καὶ νόημα καὶ πρὸσ τούτοισ ἀπαθέσ. [διὸ καί φησιν ἐν τῇ φύσει τὰσ ἰδέασ ἑστάναι καθάπερ παραδείγματα, τὰ δ’ ἄλλα ταύταισ ἐοικέναι τούτων ὁμοιώματα καθεστῶτα. ] ὁ τοίνυν Ἐπίχαρμοσ περί τε τοῦ ἀγαθοῦ καὶ περὶ τῶν ἰδεῶν οὕτω λέγει· ἆρ’ ἔστιν αὔλησίσ τι πρᾶγμα;

‐‐ πάνυ μὲν οὖν. ‐‐ ἄνθρωποσ οὖν αὔλησίσ ἐστιν; ‐‐ οὐθαμῶσ. ‐‐ φέρ’ ἴδω, τί δ’ αὐλητάσ; τίσ εἶμέν τοι δοκεῖ; ἄνθρωποσ; ἢ οὐ γάρ; ‐‐ πάνυ μὲν οὖν. ‐‐ οὐκ οὖν δοκεῖσ οὕτωσ ἔχειν <κα> καὶ περὶ τἀγαθοῦ; τὸ μὲν ἀγαθόν τι πρᾶγμ’ εἶμεν καθ’ αὕθ’, ὅστισ δέ κα εἰδῇ μαθὼν τῆν’, ἀγαθὸσ ἤδη γίγνεται. ὥσπερ γάρ ἐστ’ αὔλησιν αὐλητὰσ μαθὼν ἢ ὄρχησιν ὀρχηστάσ τισ ἢ πλοκεὺσ πλοκάν, ἢ πᾶν γ’ ὁμοίωσ τῶν τοιούτων ὅ τι τὺ λῇσ, οὔ χ’ αὑτὸσ εἰή χἀ τέχνα, τεχνικόσ γα μάν. Πλάτων ἐν τῇ περὶ τῶν ἰδεῶν ὑπολήψει φησίν, εἴπερ ἐστὶ μνήμη, τὰσ ἰδέασ ἐν τοῖσ οὖσιν ὑπάρχειν διὰ τὸ τὴν μνήμην ἠρεμοῦντόσ τινοσ καὶ μένοντοσ εἶναι·

μένειν δὲ οὐδὲν ἕτερον ἢ τὰσ ἰδέασ. ͅτίνα γὰρ ἂν τρόπον,’ φησί, ͅδιεσῴζετο τὰ ζῷα μὴ τῆσ ἰδίασ ἐφαπτόμενα καὶ πρὸσ τοῦτο τὸν νοῦν φυσικὸν εἰληφότα; νῦν δὲ μνημονεύει τῆσ ὁμοιότητόσ τε καὶ τροφῆσ, ὁποία τισ ἐστὶν αὐτοῖσ, ἐνδεικνύμενα διότι πᾶσι τοῖσ ζῴοισ ἔμφυτόσ ἐστιν ἡ τῆσ ὁμοιότητοσ θεωρία· διὸ καὶ τῶν ὁμοφύλων αἰσθάνεται. ’ πῶσ οὖν ὁ Ἐπίχαρμοσ; Εὔμαιε, τὸ σοφόν ἐστιν οὐ καθ’ ἓν μόνον, ἀλλ’ ὅσσα περ ζῇ, πάντα καὶ γνώμαν ἔχει.

καὶ γὰρ τὸ θῆλυ τᾶν ἀλεκτορίδων γένοσ, αἰ λῇσ καταμαθεῖν ἀτενέσ, οὐ τίκτει τέκνα ζῶντ’, ἀλλ’ ἐπῴζει καὶ ποιεῖ ψυχὰν ἔχειν. τὸ δὲ σοφὸν ἁ φύσισ τόδ’ οἶδεν ὡσ ἔχει μόνα· πεπαίδευται γὰρ αὐταύτασ ὕπο. καὶ πάλιν· θαυμαστὸν οὐδὲν ἁμὲ ταῦθ’ οὕτω λέγειν καὶ ἁνδάνειν αὐτοῖσιν αὐτοὺσ καὶ δοκεῖν καλὼσ πεφύκειν· καὶ γὰρ ἁ κύων κυνὶ κάλλιστον εἶμεν φαίνεται καὶ βοῦσ βοΐ, ὄνοσ δ’ ὄνῳ κάλλιστον, ὗσ δέ θην ὑί. Καὶ ταῦτα μὲν καὶ τὰ τοιαῦτα διὰ τῶν τεττάρων βιβλίων παραπήγνυσιν ὁ Ἄλκιμοσ παρασημαίνων τὴν ἐξ Ἐπιχάρμου Πλάτωνι περιγινομένην ὠφέλειαν.

ὅτι δ’ οὐδ’ αὐτὸσ Ἐπίχαρμοσ ἠγνόει τὴν αὑτοῦ σοφίαν, μαθεῖν ἐστι κἀκ τούτων ἐν οἷσ τὸν ζηλώσοντα προμαντεύεται· ὡσ δ’ ἐγὼ δοκέω, ‐‐δοκέων γὰρ σάφα ἴσαμι τοῦθ’ ὅτι τῶν ἐμῶν μνάμα ποκ’ ἐσσεῖται λόγων τούτων ἔτι. καὶ λαβών τισ αὐτὰ περιδύσασ τὸ μέτρον ὃ νῦν ἔχει, εἷμα δοὺσ καὶ πορφυροῦν λόγοισι ποικίλασ καλοῖσ δυσπάλαιστοσ ὢν τὸσ ἄλλωσ εὐπαλαίστουσ ἀποφανεῖ. Δοκεῖ δὲ Πλάτων καὶ τὰ Σώφρονοσ τοῦ μιμογράφου βιβλία ἠμελημένα πρῶτοσ εἰσ Ἀθήνασ διακομίσαι καὶ ἠθοποιῆσαι πρὸσ αὐτόν·

ἃ καὶ εὑρεθῆναι ὑπὸ τῇ κεφαλῇ αὐτοῦ. τρὶσ δὲ πέπλευκεν εἰσ Σικελίαν· πρῶτον μὲν κατὰ θέαν τῆσ νήσου καὶ τῶν κρατήρων, ὅτε καὶ Διονύσιοσ ὁ Ἑρμοκράτουσ τύραννοσ ὢν ἠνάγκασεν ὥστε συμμῖξαι αὐτῷ. ὁ δὲ διαλεγόμενοσ περὶ τυραννίδοσ καὶ φάσκων ὡσ οὐκ ἔστι τὸ τοῦ κρείττονοσ συμφέρον αὐτὸ μόνον, εἰ μὴ καὶ ἀρετῇ διαφέροι, προσέκρουσεν αὐτῷ. ὀργισθεὶσ γὰρ "οἱ λόγοι σου," φησί, "γεροντιῶσι," καὶ ὅσ· "σοῦ δέ γε τυραννιῶσιν. " " ἐντεῦθεν ἀγανακτήσασ ὁ τύραννοσ πρῶτον μὲν ἀνελεῖν ὡρ́μησεν αὐτόν· εἶτα παρακληθεὶσ ὑπὸ Δίωνοσ καὶ Ἀριστομένουσ τοῦτο μὲν οὐκ ἐποίησε, παρέδωκε δὲ αὐτὸν Πόλλιδι τῷ Λακεδαιμονίῳ κατὰ καιρὸν διὰ πρεσβείαν ἀφιγμένῳ ὥστε ἀποδόσθαι.

κἀ‐ κεῖνοσ ἀγαγὼν αὐτὸν εἰσ Αἴγιναν ἐπίπρασκεν· ὅτε καὶ Χάρμανδροσ Χαρμανδρίδου ἐγράψατο αὐτῷ δίκην θανάτου κατὰ τὸν παρ’ αὐτοῖσ τεθέντα νόμον, τὸν πρῶτον ἐπιβάντα Ἀθηναίων τῇ νήσῳ ἄκριτον ἀποθνῄσκειν. ἦν δ’ αὐτὸσ ὁ θεὶσ τὸν νόμον, καθά φησι Φαβωρῖνοσ ἐν Παντοδαπῇ ἱστορίᾳ. εἰπόντοσ δέ τινοσ, ἀλλὰ κατὰ παιδιάν, φιλόσοφον εἶναι τὸν ἐπιβάντα, ἀπέλυσαν. ἔνιοι δέ φασι παραχθῆναι αὐτὸν εἰσ τὴν ἐκκλησίαν καὶ τηρούμενον μηδ’ ὁτιοῦν φθέγξασθαι, ἑτοίμωσ δὲ ἐκδέξασθαι τὸ συμβαῖνον· οἱ δὲ ἀποκτεῖναι μὲν αὐτὸν οὐ διέγνωσαν, πωλεῖν δὲ ἔκριναν τῷ τρόπῳ τῶν αἰχμαλώτων. Λυτροῦται δὴ αὐτὸν κατὰ τύχην παρὼν Ἀννίκερισ ὁ Κυρηναῖοσ εἴκοσι μνῶν‐‐οἱ δὲ τριάκοντα ‐‐καὶ ἀναπέμπει Ἀθήναζε πρὸσ τοὺσ ἑταίρουσ.

οἱ δ’ εὐθὺσ τἀργύριον ἐξέπεμψαν· ὅπερ οὐ προσήκατο εἰπὼν μὴ μόνουσ ἐκείνουσ ἀξίουσ εἶναι Πλάτωνοσ κήδεσθαι. ἔνιοι δὲ καὶ Δίωνα ἀποστεῖλαί φασι τὸ ἀργύριον καὶ τὸν μὴ προσέσθαι, ἀλλὰ καὶ κηπίδιον αὐτῷ τὸ ἐν Ἀκαδημείᾳ πρίασθαι. τὸν μέντοι Πόλλιν λόγοσ ὑπό τε Χαβρίου ἡττηθῆναι καὶ μετὰ ταῦτα ἐν Ἑλίκῃ καταποντωθῆναι τοῦ δαιμονίου μηνίσαντοσ διὰ τὸν φιλόσοφον, ὡσ καὶ Φαβωρῖνόσ φησιν ἐν πρώτῳ τῶν Ἀπομνημονευμάτων. οὐ μὴν ἡσύχαζεν ὁ Διονύσιοσ·

μαθὼν δὲ ἐπέστειλε Πλάτωνι μὴ κακῶσ ἀγορεύειν αὐτόν. καὶ ὃσ ἀντεπέστειλε μὴ τοσαύτην αὐτῷ σχολὴν εἶναι ὥστε Διονυσίου μεμνῆσθαι. Δεύτερον πρὸσ τὸν νεώτερον ἧκε Διονύσιον αἰτῶι γῆν καὶ ἀνθρώπουσ τοὺσ κατὰ τὴν πολιτείαν αὐτοῦ ζησομένουσ· ὁ δὲ καίπερ ὑποσχόμενοσ οὐκ ἐποίησεν. ἔνιοι δέ φασι καὶ κινδυνεῦσαι αὐτὸν ὡσ ἀναπείθοντα Δίωνα καὶ Θεοδόταν ἐπὶ τῇ τῆσ νήσου ἐλευθερίᾳ· ὅτε καὶ Ἀρχύτασ αὐτὸν ὁ Πυθαγορικὸσ γράψασ ἐπιστολὴν πρὸσ Διονύσιον παρῃτήσατο καὶ διέσωσεν εἰσ Ἀθήνασ. ἔστι δὲ ἡ ἐπιστολὴ ἥδε· "Ἀρχύτασ Διονυσίῳ ὑγιαίνειν. "Ἀπεστάλκαμέν τοι πάντεσ οἱ Πλάτωνοσ φίλοι τὼσ περὶ Λαμίσκον τε καὶ Φωτίδαν ἀπολαμψούμεθα τὸν ἄνδρα κὰτ τὰν πὰρ τὶν γενομέναν ὁμολογίαν.

ὀρθῶσ δέ κα ποιοῖσ ἀμμιμνᾳσκόμενοσ τήνασ τᾶσ σπουδᾶσ, ἡνίκα πάντασ ἁμὲ παρεκάλεισ πὸτ τὰν Πλάτωνοσ ἄφιξιν ἀξιῶν προτρέπεσθαί τε αὐτὸν καὶ ἀναδέχεσθαι τά τε ἄλλα καὶ περὶ τὰν ἀσφάλειαν μένοντί τε καὶ ἀφορμίοντι. μέμνασο δὲ καὶ τῆνο ὅτι περὶ πολλῶ ἐποιήσω τὰν ἄφιξιν αὐτῶ καὶ ἀγάπησ ἐκ τήνω τῶ χρόνω ὡσ οὐδένα τῶν πὰρ τίν. αἰ δέ τισ γέγονε τραχύτασ, ἀνθρωπίζειν χρὴ κἀποδιδόμεν ἁμὶν ἀβλαβῆ τὸν ἄνδρα. ταῦτα γὰρ ποιῶν δίκαια πραξεῖσ καὶ ἁμὶν χαριξῇ. Τρίτον ἦλθε διαλλαξων Δίωνα Διονυσίῳ·

οὐ τυχὼν δὲ ἄπρακτοσ ἐπανῆλθεν εἰσ τὴν πατρίδα. ἔνθα πολιτείασ μὲν οὐχ ἥψατο, καίτοι πολιτικὸσ ὢν ἐξ ὧν γέγραφεν. αἴτιον δὲ τὸ ἤδη τὸν δῆμον ἄλλοισ πολιτεύμασιν ἐνειθίσθαι. φησὶ δὲ Παμφίλη ἐν τῷ πέμπτῳ καὶ εἰκοστῷ τῶν Ὑπομνημάτων ὡσ Ἀρκάδεσ καὶ Θηβαῖοι Μεγάλην πόλιν οἰκίζοντεσ παρεκάλουν αὐτὸν νομοθέτην· ὁ δὲ μαθὼν ἴσον ἔχειν οὐ θέλοντασ οὐκ ἐπορεύθη. λόγοσ ὅτι καὶ Χαβρίᾳ συνεῖπε τῷ στρατηγῷ φεύγοντι θανάτου μηδενὸσ τῶν πολιτῶν τοῦτο πρᾶξαι βουληθέντοσ. ὅτε καὶ ἀνιόντι αὐτῷ εἰσ τὴν ἀκρόπολιν σὺν τῷ Χαβρίᾳ Κρωβύλοσ ὁ συκοφάντησ ἀπαντήσασ φησίν·

"ἄλλῳ συναγορεύσων ἥκεισ, ἀγνοῶν ὅτι καὶ σὲ τὸ Σωκράτουσ κώνειον ἀναμένει; τὸν δὲ φάναι· "καὶ ὅτε ὑπὲρ τῆσ πατρίδοσ ἐστρατευόμην, ὑπέμενον τοὺσ κινδύνουσ, καὶ νῦν ὑπὲρ τοῦ καθήκοντοσ διὰ φίλον ὑπομενῶ. " Οὗτοσ πρῶτοσ ἐν ἐρωτήσει λόγον παρήνεγκεν, ὥσ φησι Φαβωρῖνοσ ἐν ὀγδόῃ Παντοδαπῆσ ἱστορίασ. καὶ πρῶτοσ τὸν κατὰ τὴν ἀνάλυσιν τῆσ ζητήσεωσ τρόπον εἰσηγήσατο Λεωδάμαντι τῷ Θασίῳ. καὶ πρῶτοσ ἐν φιλοσοφίᾳ ἀντίποδασ ὠνόμασε καὶ στοιχεῖον καὶ διαλεκτικὴν καὶ ποιότητα καὶ τοῦ ἀριθμοῦ τὸν προμήκη καὶ τῶν περάτων τὴν ἐπίπεδον ἐπιφάνειαν καὶ θεοῦ πρόνοιαν. Καὶ πρῶτοσ τῶν φιλοσόφων ἀντεῖπε πρὸσ τὸν λόγον τὸν Λυσίου τοῦ Κεφάλου ἐκθέμενοσ αὐτὸν κατὰ λέξιν ἐν τῷ Φαίδρῳ.

καὶ πρῶτοσ ἐθεώρησε τῆσ γραμματικῆσ τὴν δύναμιν. πρῶτόσ τε ἀντειρηκὼσ σχεδὸν ἅπασι τοῖσ πρὸ αὐτοῦ, ζητεῖται διὰ τί μὴ ἐμνημόνευσε Δημοκρίτου. τούτου φησὶ Νεάνθησ ὁ Κυζικηνὸσ εἰσ Ὀλύμπια ἀνιόντοσ τοὺσ Ἕλληνασ ἅπαντασ ἐπιστραφῆναι εἰσ αὐτόν· ὅτε καὶ Δίωνι συνέμιξε μέλλοντι στρατεύειν ἐπὶ Διονύσιον. ἐν δὲ τῷ πρώτῳ τῶν Ἀπομνημονευμάτων Φαβωρίνου φέρεται ὅτι Μιθραδάτησ ὁ Πέρσησ ἀνδριάντα Πλάτωνοσ ἀνέθετο εἰσ τὴν Ἀκαδήμειαν καὶ ἐπέγραψε· "Μιθραδάτησ Ὀροντοβάτου Πέρσησ Μούσαισ εἰκόνα ἀνέθηκε Πλάτωνοσ, ἣν Σιλανίων ἐποίησε. Φησὶ δ’ Ἡρακλείδησ ὅτι νέοσ ὢν οὕτωσ ἦν αἰδήμων καὶ κόσμιοσ ὥστε μηδέποτε ὀφθῆναι γελῶν ὑπεράγαν·

τοιοῦτοσ δ’ ὢν ὅμωσ ἐσκώφθη καὶ αὐτὸσ ὑπὸ τῶν κωμικῶν. Θεόπομποσ γοῦν ἐν Ἡδυχάρει φησὶν οὕτωσ· ἓν γάρ ἐστιν οὐδὲ ἕν, τὼ δὲ δύο μόλισ ἕν ἐστιν, ὥσ φησι Πλάτων. ἀλλὰ καὶ Ἀναξανδρίδησ ἐν Θησεῖ· ὅτε τὰσ μορίασ ἔτρωγεν ὡσπερ<εὶ> Πλάτων. ἀλλὰ καὶ Τίμων οὑτωσὶ παραγραμματίζων αὐτόν· ὡσ ἀνέπλασσε Πλάτων <ὁ> πεπλασμένα θαύματα εἰδώσ. Ἄλεξισ Μεροπίδι·

εἰσ καιρὸν ἥκεισ· ὡσ ἔγωγ’ ἀπορουμένη ἄνω κάτω τε περιπατοῦσ’ ὥσπερ Πλάτων σοφὸν οὐδὲν εὑρ́ηκ’, ἀλλὰ κοπιῶ τὰ σκέλη. καὶ ἐν Ἀγκυλίωνι· λέγεισ περὶ ὧν οὐκ οἶσθα· συγγενοῦ τρέχων Πλάτωνι καὶ γνώσῃ λίτρον καὶ κρόμμυον. Ἄμφισ Ἀμφικράτει· τὸ δ’ ἀγαθὸν ὅ τι ποτ’ ἐστίν, οὗ σὺ τυγχάνειν μέλλεισ διὰ ταύτην, ἧττον οἶδα τοῦτ’ ἐγώ, ὦ δέσποτ’, ἢ τὸ Πλάτωνοσ ἀγαθόν. ‐‐πρόσεχε δή. ἐν Δεξιδημίδῃ·

ὦ Πλάτων, ὡσ οὐδὲν οἶσθα πλὴν σκυθρωπάζειν μόνον, ὥσπερ κοχλίασ σεμνῶσ ἐπηρκὼσ τὰσ ὀφρῦσ. Κρατῖνοσ Ψευδυποβολιμαίῳ· ἄνθρωποσ εἶ δηλονότι καὶ ψυχὴν ἔχεισ. ‐‐κατὰ τὸν Πλάτων’ οὐκ οἶδα <δ’>, ὑπονοῶ δ’ ἔχειν. Ἄλεξισ Ὀλυμπιοδώρῳ· σῶμα μὲν ὁμοῦ τὸ θνητὸν αὐο͂ν ἐγένετο, τὸ δ’ ἀθάνατον ἐξῇξε πρὸσ τὸν ἀέρα. ‐‐ταῦτ’ οὐ σχολὴ Πλάτωνοσ; καὶ ἐν Παρασίτῳ· ἢ μετὰ Πλάτωνοσ ἀδολεσχεῖν κατὰ μόνασ. χλευάζει δ’ αὐτὸν καὶ Ἀναξίλασ Βοτρυλίωνι καὶ Κίρκῃ καὶ Πλουσίαισ. Ἀρίστιπποσ δ’ ἐν τῷ τετάρτῳ Περὶ παλαιᾶσ τρυφῆσ φησιν αὐτὸν Ἀστέροσ μειρακίου τινὸσ ἀστρολογεῖν συνασκουμένου ἐρασθῆναι, ἀλλὰ καὶ Δίωνοσ τοῦ προειρημένου‐‐ἔνιοι καὶ Φαίδρου φασί‐‐·

δηλοῦν δὲ τὸν ἔρωτα αὐτοῦ τάδε τὰ ἐπιγράμματα, ἃ καὶ πρὸσ αὐτοῦ γενέσθαι εἰσ αὐτούσ· ἀστέρασ εἰσαθρεῖσ Ἀστὴρ ἐμόσ· εἴθε γενοίμην οὐρανόσ, ὡσ πολλοῖσ ὄμμασιν εἰσ σὲ βλέπω. καὶ ἄλλο· ἀστὴρ πρὶν μὲν ἔλαμπεσ ἐνὶ ζῳοῖσιν Εᾧοσ, νῦν δὲ θανὼν λάμπεισ Ἕσπεροσ ἐν φθιμένοισ. εἰσ δὲ τὸν Δίωνα ὧδε·

δάκρυα μὲν Ἑκάβῃ τε καὶ Ἰλιάδεσσι γυναιξὶ Μοῖραι ἐπέκλωσαν δὴ τότε γεινομέναισ, σοὶ δέ, Δίων, ῥέξαντι καλῶν ἐπινίκιον ἔργων δαίμονεσ εὐροίασ ἐλπίδασ ἐξέχεαν. κεῖσαι δ’ εὐρυχόρῳ ἐν πατρίδι τίμιοσ ἀστοῖσ, ὦ ἐμὸν ἐκμήνασ θυμὸν ἔρωτι Δίων. τοῦτο καὶ ἐπιγεγράφθαι φησὶν ἐν Συρακούσαισ ἐπὶ τῷ τάφῳ.

Ἀλλὰ καὶ Ἀλέξιδοσ, φασίν, ἐρασθεὶσ καὶ Φαίδρου, καθὰ προείρηται, τοῦτον ἐποίησε τὸν τρόπον· νῦν, ὅτε μηδὲν Ἄλεξισ ὅσον μόνον εἶφ’ ὅτι καλόσ, ὦπται καὶ πάντῃ πᾶσ τισ ἐπιστρέφεται. θυμέ, τί μηνύεισ κυσὶν ὀστέον; εἶτ’ ἀνιήσῃ ὕστερον; οὐχ οὕτω Φαῖδρον ἀπωλέσαμεν; ἔχειν τε Ἀρχεάνασσαν, εἰσ ἣν καὶ αὐτὴν οὕτω ποιῆσαι· Ἀρχεάνασσαν ἔχω τὴν ἐκ Κολοφῶνοσ ἑταίραν, ἧσ καὶ ἐπὶ ῥυτίδων ἕζετο δριμὺσ ἔρωσ. ἆ δειλοὶ νεότητοσ ἀπαντήσαντεσ ἐκείνησ πρωτοπλόου, δι’ ὅσησ ἤλθετε πυρκαϊῆσ. ἀλλὰ καὶ εἰσ Ἀγάθωνα·

τὴν ψυχὴν Ἀγάθωνα φιλῶν ἐπὶ χείλεσιν εἶχον· ἦλθε γὰρ ἡ τλήμων ὡσ διαβησομένη. καὶ ἄλλο· τῷ μήλῳ βάλλω σε· σὺ δ’ εἰ μὲν ἑκοῦσα φιλεῖσ με, δεξαμένη τῆσ σῆσ παρθενίησ μετάδοσ, εἰ δ’ ἄρ’ ὃ μὴ γίγνοιτο νοεῖσ, τοῦτ’ αὐτὸ λαβοῦσα σκέψαι τὴν ὡρ́ην ὡσ ὀλιγοχρόνιοσ. <καὶ ἄλλο>· μῆλον ἐγώ. βάλλει με φιλῶν σέ τισ· ἀλλ’ ἐπίνευσον Ξανθίππη· κἀγὼ καὶ σὺ μαραινόμεθα. Φασὶ δὲ καὶ τὸ εἰσ τοὺσ Ἐρετριέασ τοὺσ σαγηνευθέντασ αὐτοῦ εἶναι·

Εὐβοίησ γένοσ εἰμὲν Ἐρετρικόν, ἄγχι δὲ Σούσων κείμεθα· φεῦ, γαίησ ὅσσον ἀφ’ ἡμετέρησ. κἀκεῖνο· ἁ Κύπρισ Μούσαισι· "κοράσια, τὰν Ἀφροδίταν τιμᾶτ’ ἢ τὸν Ἔρωτ’ ὔμμιν ἐφοπλίσομαι. " αἱ Μοῦσαι ποτὶ Κύπριν· "Ἄρει τὰ στωμύλα ταῦτα· ἡμῖν οὐ πέτεται τοῦτο τὸ παιδάριον. " καὶ ἄλλο· χρυσὸν ἀνὴρ εὑρὼν ἔλιπεν βρόχον· αὐτὰρ ὁ χρυσὸν ὃν λίπεν οὐχ εὑρὼν ἧψεν ὃν εὑρ͂ε βρόχον. Ἀλλά τοι Μόλων ἀπεχθῶσ ἔχων πρὸσ αὐτόν, "οὐ τοῦτο," φησί, "θαυμαστὸν εἰ Διονύσιοσ ἐν Κορίνθῳ, ἀλλ’ εἰ Πλάτων ἐν Σικελίᾳ.

" ἐοίκε δὲ καὶ Ξενοφῶν πρὸσ αὐτὸν ἔχειν οὐκ εὐμενῶσ. ὥσπερ γοῦν διαφιλονεικοῦντεσ τὰ ὅμοια γεγράφασι, Συμπόσιον, Σωκράτουσ ἀπολογίαν, τὰ ἠθικὰ ἀπομνημονεύματα ‐‐ εἶθ’ ὁ μὲν Πολιτείαν, ὁ δὲ Κύρου παιδείαν. καὶ ἐν τοῖσ Νόμοισ ὁ Πλάτων πλάσμα φησὶν εἶναι τὴν παιδείαν αὐτοῦ· μὴ γὰρ εἶναι Κῦρον τοιοῦτον ‐‐ ἀμφότεροί τε Σωκράτουσ μνημονεύοντεσ, ἀλλήλων οὐδαμοῦ, πλὴν Ξενοφῶν Πλάτωνοσ ἐν τρίτῳ Ἀπομνημονευμάτων. λέγεται δ’ ὅτι καὶ Ἀντισθένησ μέλλων ἀναγινώσκειν τι τῶν γεγραμμένων αὐτῷ παρεκάλεσεν αὐτὸν παρατυχεῖν.

καὶ πυθομένου, τί μέλλει ἀναγινώσκειν, εἶπεν ὅτι περὶ τοῦ μὴ εἶναι ἀντιλέγειν· τοῦ δ’ εἰπόντοσ· "πῶσ οὖν σὺ περὶ αὐτοῦ τούτου γράφεισ; καὶ διδάσκοντοσ ὅτι περιτρέπεται, ἔγραψε διάλογον κατὰ Πλάτωνοσ Σάθωνα ἐπιγράψασ· ἐξ οὗ διετέλουν ἀλλοτρίωσ ἔχοντεσ πρὸσ ἀλλήλουσ. φασὶ δὲ καὶ Σωκράτην ἀκούσαντα τὸν Λύσιν ἀναγινώσκοντοσ Πλάτωνοσ "Ἡράκλεισ," εἰπεῖν, "ὡσ πολλά μου καταψεύδεθ’ ὁ νεανίσκοσ. " οὐκ ὀλίγα γὰρ ὧν οὐκ εἴρηκε Σωκράτησ γέγραφεν ἁνήρ. Εἶχε δὲ φιλέχθρωσ ὁ Πλάτων καὶ πρὸσ Ἀρίστιππον.

ἐν γοῦν τῷ Περὶ ψυχῆσ διαβάλλων αὐτόν φησιν ὅτι οὐ παρεγένετο Σωκράτει τελευτῶντι, ἀλλ’ ἐν Αἰγίνῃ ἦν καὶ σύνεγγυσ. καὶ πρὸσ Αἰσχίνην δέ τινα φιλοτιμίαν εἶχε, φασίν, ὅτι δή περ καὶ αὐτὸσ εὐδοκίμει παρὰ Διονυσίῳ. ὃν ἐλθόντα δι’ ἀπορίαν ὑπὸ μὲν Πλάτωνοσ παροφθῆναι, ὑπὸ δ’ Ἀριστίππου συσταθῆναι. τούσ τε λόγουσ οὓσ Κρίτωνι περιτέθεικεν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ περὶ τῆσ φυγῆσ συμβουλεύοντι, φησὶν Ἰδομενεὺσ εἶναι Αἰ‐ σχίνου· τὸν δ’ ἐκείνῳ περιθεῖναι διὰ τὴν πρὸσ τοῦτον δυσμένειαν. Εαὑτοῦ τε Πλάτων οὐδαμόθι τῶν ἑαυτοῦ συγγραμμάτων μνήμην πεποίηται ὅτι μὴ ἐν τῷ Περὶ ψυχῆσ καὶ Ἀπολογίᾳ.

φησὶ δ’ Ἀριστοτέλησ τὴν τῶν λόγων ἰδέαν αὐτοῦ μεταξὺ ποιήματοσ εἶναι καὶ πεζοῦ λόγου. τοῦτον μόνον παραμεῖναι Πλάτωνι Φαβωρῖνόσ πού φησιν ἀναγινώσκοντι τὸν Περὶ ψυχῆσ, τοὺσ δ’ ἄλλουσ ἀναστῆναι πάντασ. ἔνιοί τε φασὶν ὅτι Φίλιπποσ ὁ Ὀπούντιοσ τοὺσ Νόμουσ αὐτοῦ μετέγραψεν ὄντασ ἐν κηρῷ. τούτου δὲ καὶ τὴν Ἐπινομίδα φασὶν εἶναι. Εὐφορίων δὲ καὶ Παναίτιοσ εἰρήκασι πολλάκισ ἐστραμμένην εὑρῆσθαι τὴν ἀρχὴν τῆσ Πολιτείασ. ἣν Πολιτείαν Ἀριστόξενόσ φησι πᾶσαν σχεδὸν ἐν τοῖσ Πρωταγόρου γεγράφθαι Ἀντιλογικοῖσ. λόγοσ δὲ πρῶτον γράψαι αὐτὸν τὸν Φαῖδρον·

καὶ γὰρ ἔχειν μειρακιῶδέσ τι τὸ πρόβλημα. Δικαίαρχοσ δὲ καὶ τὸν τρόπον τῆσ γραφῆσ ὅλον ἐπιμέμφεται ὡσ φορτικόν. Ὁ γοῦν Πλάτων λέγεται θεασάμενόσ τινα κυβεύοντα αἰτιάσασθαι· τοῦ δὲ εἰπόντοσ ὡσ ἐπὶ μικροῖσ, "ἀλλὰ τό γ’ ἔθοσ," εἰπεῖν, "οὐ μικρόν. " ἐρωτηθεὶσ εἰ ἀπομνημονεύματα αὐτοῦ ἔσται ὥσπερ τῶν πρότερον ἀπεκρίνατο· "ὀνόματοσ δεῖ τυχεῖν πρῶτον, εἶτα πολλὰ ἔσται. " εἰσελθόντοσ ποτὲ Ξενοκράτουσ εἶπε μαστιγῶσαι τὸν παῖδα· αὐτὸν γὰρ μὴ δύνασθαι διὰ τὸ ὠργίσθαι. ἀλλὰ καὶ πρόσ τινα τῶν παίδων, "μεμαστίγωσο ἄν," εἶπεν, "εἰ μὴ ὠργιζόμην.

" ἐφ’ ἵππου καθίσασ εὐθέωσ κατέβη φήσασ εὐλαβεῖσθαι μὴ ἱπποτυφίᾳ ληφθῇ. τοῖσ μεθύουσι συνεβούλευε κατοπτρίζεσθαι· ἀποστήσεσθαι γὰρ τῆσ τοιαύτησ ἀσχημοσύνησ. πίνειν δ’ εἰσ μέθην οὐδαμοῦ πρέπον ἔλεγε πλὴν ἐν ταῖσ ἑορταῖσ τοῦ καὶ τὸν οἶνον δόντοσ θεοῦ. καὶ τὸ πολλὰ δὲ καθεύδειν ἀπήρεσκεν αὐτῷ. ἐν γοῦν τοῖσ Νόμοισ φησί· "κοιμώμενοσ οὐδεὶσ οὐδενὸσ ἄξιοσ· εἶναί τε ἥδιον τῶν ἀκουσμάτων τὴν ἀλήθειαν· οἱ δὲ τὸ λέγειν τἀληθῆ. καὶ περὶ ἀληθεία δ’ ἐν τοῖσ Νόμοισ φησὶν οὕτωσ· "καλὸν μὲν ἡ ἀλήθεια, ὦ ξένε, καὶ μόνιμον·

ἐοίκε μὴν οὐ ῥᾴδιον <εἶναι> πείθειν. " ἀλλὰ καὶ ἠξίου μνημόσυνον αὑτοῦ λείπεσθαι ἢ ἐν φίλοισ ἢ ἐν βιβλίοισ· ἐξετόπιζε καὶ αὐτὸσ τὰ πλεῖστα, καθά τινεσ φασί. Καὶ ἐτελεύτα μὲν ὃν εἴπομεν τρόπον Φιλίππου βασιλεύοντοσ ἔτοσ τρισκαιδέκατον, καθὰ καὶ Φαβωρῖνόσ φησιν Ἀπομνημονευμάτων τρίτῳ. ὑφ’ οὗ καὶ ἐπιτιμηθῆναί φησιν αὐτὸν Θεόπομποσ. Μυρωνιανὸσ δ’ ἐν Ὁμοίοισ φησὶ Φίλωνα παροιμίασ μνημονεύειν περὶ τῶν Πλάτωνοσ φθειρῶν, ὡσ οὕτωσ αὐτοῦ τελευτήσαντοσ. καὶ ἐτάφη ἐν τῇ Ἀκαδημείᾳ, ἔνθα τὸν πλεῖστον χρόνον διετέλεσε φιλοσοφῶν.

ὅθεν καὶ Ἀκαδημαϊκὴ προσηγορεύθη ἡ ἀπ’ αὐτοῦ αἱρ́εσισ. καὶ παρεπέμφθη πανδημεὶ πρὸσ τῶν αὐτόθι διαθέμενοσ τοῦτον τὸν τρόπον· "Τάδε κατέλιπε Πλάτων καὶ διέθετο· τὸ ἐν Ἰφιστιαδῶν χωρίον, ᾧ γείτων βορρᾶθεν ἡ ὁδὸσ ἡ ἐκ τοῦ Κηφισιᾶσιν ἱεροῦ, νοτόθεν τὸ Ἡράκλειον τὸ ἐν Ἰφιστιαδῶν, πρὸσ ἡλίου δὲ ἀνιόντοσ Ἀρχέστρατοσ Φρεάρριοσ, πρὸσ ἡλίου δὲ δυομένου Φίλιπποσ Χολλείδησ· καὶ μὴ ἐξέστω τοῦτο μηδενὶ μήτε ἀποδόσθαι μήτε ἀλλάξασθαι, ἀλλ’ ἔστω Ἀδειμάντου τοῦ παιδίου εἰσ τὸ δυνατόν· καὶ τὸ ἐν Εἰρεσιδῶν χωρίον, ὃ παρὰ Καλλιμάχου ἐπριάμην, ᾧ γείτων βορρᾶθεν Εὐρυμέδων Μυρρινούσιοσ, νοτόθεν δὲ Δημόστρατοσ Ξυπεταιών, πρὸσ ἡλίου ἀνιόντοσ Εὐρυμέδων Μυρρινούσιοσ, πρὸσ ἡλίου δυομένου Κηφισόσ.

ἀργυρίου μνᾶσ τρεῖσ. φιάλην ἀργυρᾶν ἕλκουσαν ρξε’, κυμβίον ἄγον με’, δακτύλιον χρυσοῦν καὶ ἐνώτιον χρυσοῦν ἄγοντα συνάμφω δ’ δραχμάσ, ὀβολοὺσ γ’. Εὐκλείδησ ὁ λιθοτόμοσ ὀφείλει μοι τρεῖσ μνᾶσ. Ἄρτεμιν ἀφίημι ἐλευθέραν. οἰκέτασ καταλείπω Τύχωνα Βίκταν Ἀπολλωνίδην Διονύσιον. σκεύη <.

. . . . > τὰ γεγραμμένα, ὧν ἔχει ἀντίγραφα Δημήτριοσ. ὀφείλω δ’ οὐδενὶ οὐθέν. ἐπίτροποι Λεωσθένησ Σπεύσιπποσ Δημήτριοσ Ἡγίασ Εὐρυμέδων Καλλίμαχοσ Θράσιπποσ. " Καὶ διέθετο μὲν οὕτωσ. ἐπεγράφη δ’ αὐτοῦ τῷ τάφῳ ἐπιγράμματα τάδε· πρῶτον· σωφροσύνῃ προφέρων θνητῶν ἤθει τε δικαίῳ ἐνθάδε δὴ κεῖται θεῖοσ Ἀριστοκλέησ· εἰ δέ τισ ἐκ πάντων σοφίησ μέγαν ἔσχεν ἔπαινον τοῦτον ἔχει πλεῖστον καὶ φθόνοσ οὐχ ἕπεται. ἕτερον δέ·

γαῖα μὲν ἐν κόλπῳ κρύπτει τόδε σῶμα Πλάτωνοσ, ψυχὴ δ’ ἀθάνατον τάξιν ἔχει μακάρων υἱοῦ Ἀρίστωνοσ, τόν τισ καὶ τηλόθι ναίων τιμᾷ ἀνὴρ ἀγαθὸσ θεῖον ἰδόντα βίον. καὶ ἄλλο νεώτερον· αἰετέ, τίπτε βέβηκασ ὑπὲρ τάφον; ἦ τινοσ, εἰπέ, ἀστερόεντα θεῶν οἶκον ἀποσκοπέεισ; ‐‐ψυχῆσ εἰμι Πλάτωνοσ ἀποπταμένησ ἐσ Ὄλυμπον εἰκών, σῶμα δὲ <γῆ> γηγενὲσ Ἀτθὶσ ἔχει. ἔστι καὶ ἡμέτερον οὕτωσ ἔχον·

καὶ πῶσ εἰ μὴ Φοῖβοσ ἀν’ Ἑλλάδα φῦσε Πλάτωνα, ψυχὰσ ἀνθρώπων γράμμασιν ἠκέσατο; καὶ γὰρ ὁ τοῦδε γεγὼσ Ἀσκληπιόσ ἐστιν ἰητὴρ σώματοσ, ὡσ ψυχῆσ ἀθανάτοιο Πλάτων. καὶ ἄλλο, ὡσ ἐτελεύτα· Φοῖβοσ ἔφυσε βροτοῖσ Ἀσκληπιὸν ἠδὲ Πλάτωνα, τὸν μὲν ἵνα ψυχήν, τὸν δ’ ἵνα σῶμα σάοι. δαισάμενοσ δὲ γάμον πόλιν ἤλυθεν, ἣν ποθ’ ἑαυτῷ ἔκτισε καὶ δαπέδῳ Ζηνὸσ ἐνιδρύσατο. καὶ τὰ μὲν ἐπιγράμματα ταῦτα. Μαθηταὶ δ’ αὐτοῦ Σπεύσιπποσ Ἀθηναῖοσ, Ξενοκράτησ Καλχηδόνιοσ, Ἀριστοτέλησ Σταγειρίτησ, Φίλιπποσ Ὀπούντιοσ, Ἑστιαῖοσ Περίνθιοσ, Δίων Συρακόσιοσ, Ἄμυκλοσ Ἡρακλεώτησ, Ἔραστοσ καὶ Κορίσκοσ Σκήψιοι, Τιμόλαοσ Κυζικηνόσ, Εὐαίων Λαμψακηνόσ, Πύθων καὶ Ἡρακλείδησ Αἴνιοι, Ἱπποθάλησ καὶ Κάλλιπποσ Ἀθηναῖοι, Δημήτριοσ Ἀμφιπολίτησ, Ἡρακλείδησ Ποντικὸσ καὶ ἄλλοι πλείουσ, σὺν οἷσ καὶ γυναῖκεσ δύο Λασθένεια Μαντινικὴ καὶ Ἀξιοθέα Φλειασία ἣ καὶ ἀνδρεῖα ἠμπίσχετο, ὥσ φησι Δικαίαρχοσ.

ἔνιοι δὲ καὶ Θεόφραστον ἀκοῦσαί φασιν αὐτοῦ· καὶ Ὑπερίδην τὸν ῥήτορα Χαμαιλέων φησὶ καὶ Λυκοῦργον. ὁμοίωσ Πολέμων ἱστορεῖ.

καὶ Δημοσθένην Σαβῖνοσ λέγει Μνησίστρατον Θάσιον παρατιθέμενοσ ἐν δ’ Μελετητικῆσ ὕλησ· καὶ εἰκόσ ἐστι. Φιλοπλάτωνι δέ σοι δικαίωσ ὑπαρχούσῃ καὶ παρ’ ὁντινοῦν τὰ τοῦ φιλοσόφου δόγματα φιλοτίμωσ ζητούσῃ ἀναγκαῖον ἡγησάμην ὑπογράψαι καὶ τὴν φύσιν τῶν λόγων καὶ τὴν τάξιν τῶν διαλόγων καὶ τὴν ἔφοδον τῆσ ἐπαγωγῆσ, ὡσ οἱο͂́ν τε στοιχειωδῶσ καὶ ἐπὶ κεφαλαίων, πρὸσ τὸ μὴ ἀμοιρεῖν αὐτοῦ τῶν δογμάτων τὴν περὶ τοῦ βίου συναγωγήν· γλαῦκα γὰρ εἰσ Ἀθήνασ, φασίν, εἰ δέῃ σοι τὰ κατ’ εἶδοσ διηγεῖσθαι. Διαλόγουσ τοίνυν φασὶ πρῶτον γράψαι Ζήνωνα τὸν Ἐλεάτην·

Ἀριστοτέλησ δὲ ἐν πρώτῳ Περὶ ποιητῶν Ἀλεξαμενὸν Στυρέα ἢ Τήιον, ὡσ καὶ Φαβωρῖνοσ ἐν Ἀπομνημονεύμασι. δοκεῖ δέ μοι Πλάτων ἀκριβώσασ τὸ εἶδοσ καὶ τὰ πρωτεῖα δικαίωσ ἂν ὥσπερ τοῦ κάλλουσ οὕτω καὶ τῆσ εὑρέσεωσ ἀποφέρεσθαι. ἔστι δὲ διάλογοσ <λόγοσ> ἐξ ἐρωτήσεωσ καὶ ἀποκρίσεωσ συγκείμενοσ περί τινοσ τῶν φιλοσοφουμένων καὶ πολιτικῶν μετὰ τῆσ πρεπούσησ ἠθοποιίασ τῶν παραλαμβανομένων προσώπων καὶ τῆσ κατὰ τὴν λέξιν κατασκευῆσ. διαλεκτικὴ δ’ ἐστὶ τέχνη λόγων, δι’ ἧσ ἀνασκευάζομέν τι ἢ κατασκευάζομεν ἐξ ἐρωτήσεωσ καὶ ἀποκρίσεωσ τῶν προσδιαλεγομένων. Τοῦ δὴ <δια>λόγου τοῦ Πλατωνικοῦ δύ’ εἰσὶν ἀνωτάτω χαρακτῆρεσ, ὅ τε ὑφηγητικὸσ καὶ ὁ ζητητικόσ.

διαιρεῖται δὲ ὁ ὑφηγητικὸσ εἰσ ἄλλουσ δύο χαρακτῆρασ, θεωρηματικόν τε καὶ πρακτικόν. καὶ τῶν ὁ μὲν θεωρηματικὸσ εἰσ τὸν φυσικὸν καὶ λογικόν, ὁ δὲ πρακτικὸσ εἰσ τὸν ἠθικὸν καὶ πολιτικόν. τοῦ δὲ ζητητικοῦ καὶ αὐτοῦ δύο εἰσὶν οἱ πρῶτοι χαρακτῆρεσ, ὅ τε γυμναστικὸσ καὶ ἀγωνιστικόσ. καὶ τοῦ μὲν γυμναστικοῦ μαιευτικόσ τε καὶ πειραστικόσ, τοῦ δὲ ἀγωνιστικοῦ ἐνδεικτικὸσ καὶ ἀνατρεπτικόσ. Οὐ λανθάνει δ’ ἡμᾶσ ὅτι τινὲσ ἄλλωσ διαφέρειν τοὺσ διαλόγουσ φασί‐‐λέγουσι γὰρ αὐτῶν τοὺσ μὲν δραματικούσ, τοὺσ δὲ διηγηματικούσ, τοὺσ δὲ μεικτούσ‐‐ἀλλ’ ἐκεῖνοι μὲν τραγικῶσ μᾶλλον ἢ φιλοσόφωσ τὴν διαφορὰν τῶν διαλόγων προσωνόμασαν.

εἰσὶ δὲ τοῦ μὲν φυσικοῦ οἱο͂ν ὁ Τίμαιοσ· τοῦ δὲ λογικοῦ ὅ τε Πολιτικὸσ καὶ ὁ Κρατύλοσ καὶ Παρμενίδησ καὶ Σοφιστήσ· τοῦ δ’ ἠθικοῦ ἥ τε Ἀπολογία καὶ ὁ Κρίτων καὶ Φαίδων καὶ Φαῖδροσ καὶ τὸ Συμπόσιον Μενέξενόσ τε καὶ Κλειτοφῶν καὶ Ἐπιστολαὶ καὶ Φίληβοσ Ἵππαρχοσ Ἀντερασταί· τοῦ δὲ πολιτικοῦ ἥ τε Πολιτεία καὶ οἱ Νόμοι καὶ ὁ Μίνωσ καὶ Ἐπινομὶσ καὶ ὁ Ἀτλαντικόσ· τοῦ δὲ μαιευτικοῦ Ἀλκιβιάδαι Θεάγησ Λύσισ Λάχησ·

τοῦ δὲ πειραστικοῦ Εὐθύφρων Μένων Ιὤν Χαρμίδησ Θεαίτητοσ· τοῦ δὲ ἐνδεικτικοῦ ὡσ ὁ Πρωταγόρασ· καὶ τοῦ ἀνατρεπτικοῦ Εὐθύδημοσ Γοργίασ Ἱππίαι δύο. καὶ περὶ μὲν διαλόγου τί ποτέ ἐστι καὶ τίνεσ αὐτοῦ διαφοραί, <τοσαῦτα> ἀπόχρη λέγειν. Ἐπεὶ δὲ πολλὴ στάσισ ἐστὶ καὶ οἱ μέν φασιν αὐτὸν δογματίζειν, οἱ δ’ οὔ, φέρε καὶ περὶ τούτου διαλάβωμεν. αὐτὸ τοίνυν τὸ δογματίζειν ἐστὶ δόγματα τιθέναι ὡσ τὸ νομοθετεῖν νόμουσ τιθέναι. δόγματα δὲ ἑκατέρωσ καλεῖται, τό τε δοξαζόμενον καὶ ἡ δόξα αὐτή. Τούτων δὲ τὸ μὲν δοξαζόμενον πρότασίσ ἐστιν, ἡ δὲ δόξα ὑπόληψισ.

ὁ τοίνυν Πλάτων περὶ μὲν ὧν κατείληφεν ἀποφαίνεται, τὰ δὲ ψευδῆ διελέγχει, περὶ δὲ τῶν ἀδήλων ἐπέχει. καὶ περὶ μὲν τῶν αὐτῷ δοκούντων ἀποφαίνεται διὰ τεττάρων προσώπων, Σωκράτουσ, Τιμαίου, τοῦ Ἀθηναίου ξένου, τοῦ Ἐλεάτου ξένου· εἰσὶ δ’ οἱ ξένοι οὐχ, ὥσ τινεσ ὑπέλαβον, Πλάτων καὶ Παρμενίδησ, ἀλλὰ πλάσματά ἐστιν ἀνώνυμα· ἐπεὶ καὶ τὰ Σωκράτουσ καὶ τὰ Τιμαίου λέγων Πλάτων δογματίζει. περὶ δὲ τῶν ψευδῶν ἐλεγχομένουσ εἰσάγει οἱο͂ν Θρασύμαχον καὶ Καλλικλέα καὶ Πῶλον Γοργίαν τε καὶ Πρωταγόραν, ἔτι Ἱππίαν καὶ Εὐθύδημον καὶ δὴ καὶ τοὺσ ὁμοίουσ. Ποιούμενοσ δὲ τὰσ ἀποδείξεισ πλείστῳ χρῆται τῷ τῆσ ἐπαγωγῆσ τρόπῳ, οὐ μὴν μονοτρόπῳ, ἀλλὰ διχῇ.

ἔστι μὲν γὰρ ἐπαγωγὴ λόγοσ διά τινων ἀληθῶν τὸ ὅμοιον ἑαυτῷ ἀληθὲσ οἰκείωσ ἐπιφέρων. δύο δὲ τῆσ ἐπαγωγῆσ εἰσι τρόποι, ὅ τε κατ’ ἐναντίωσιν καὶ ὁ ἐκ τῆσ ἀκολουθίασ. ὁ μὲν οὖν κατ’ ἐναντίωσίν ἐστιν ἐξ οὗ τῷ ἐρωτωμένῳ περὶ πᾶσαν ἀπόκρισιν ἀκολουθήσει τὸ ἐναντίον, οἱο͂ν· ὁ ἐμὸσ πατὴρ τῷ σῷ πατρὶ ἤτοι ἕτερόσ ἐστιν ἢ ὁ αὐτόσ. εἰ μὲν οὖν ἕτερόσ ἐστι τοῦ ἐμοῦ πατρὸσ ὁ σὸσ πατήρ, πατρὸσ ἕτεροσ ὢν οὐκ ἂν εἰή πατήρ· εἰ δὲ ὁ αὐτόσ ἐστι τῷ ἐμῷ πατρί, ὁ αὐτὸσ ὢν τῷ ἐμῷ πατρὶ ὁ ἐμὸσ ἂν εἰή πατήρ. καὶ πάλιν·

εἰ μή ἐστι ζῷον ὁ ἄνθρωποσ, λίθοσ ἂν εἰή ἢ ξύλον. οὐκ ἔστι δὲ λίθοσ ἢ ξύλον· ἔμψυχον γάρ ἐστι καὶ ἐξ αὑτοῦ κινεῖται· ζῷον ἄρα ἐστίν. εἰ δὲ ζῷόν ἐστι, ζῷον δὲ καὶ ὁ κύων καὶ ὁ βοῦσ, εἰή ἂν καὶ ὁ ἄνθρωποσ ζῷον <ὢν> καὶ κύων καὶ βοῦσ. οὗτοσ μὲν ὁ τῆσ ἐπαγωγῆσ κατ’ ἐναντίωσιν καὶ μάχην τρόποσ, ᾧ ἐχρῆτο οὐ πρὸσ τὸ δογματίζειν, ἀλλὰ πρὸσ τὸ διελέγχειν. ὁ δὲ τῆσ ἀκολουθίασ ἐστὶ διπλοῦσ· ὁ μὲν τὸ ἐπὶ μέρουσ ζητούμενον διὰ τοῦ ἐπὶ μέρουσ ἀποδεικνύσ, ὁ δὲ <διὰ> τοῦ καθόλου [διὰ τοῦ ἐπὶ μέρουσ]. καὶ ἔστιν ὁ μὲν πρότεροσ ῥητορικόσ, ὁ δὲ δεύτεροσ διαλεκτικόσ. οἱο͂ν ἐν τῷ προτέρῳ ζητεῖται, εἰ ὅδε ἀπέκτεινεν. ἀπόδειξισ τὸ εὑρῆσθαι αὐτὸν κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ᾑμαγμένον. ῥητορικὸσ δ’ ἐστὶν ὁ τρόποσ τῆσ ἐπαγωγῆσ οὗτοσ, ἐπειδὴ καὶ ἡ ῥητορικὴ περὶ τὰ ἐπὶ μέρουσ, οὐ τὰ καθόλου τὴν πραγματείαν ἔχει.

ζητεῖ γὰρ οὐ περὶ αὐτοῦ τοῦ δικαίου, ἀλλὰ τῶν ἐπὶ μέρουσ δικαίων. ὁ δὲ ἕτερόσ ἐστι διαλεκτικόσ, προαποδειχθέντοσ τοῦ καθόλου διὰ τῶν ἐπὶ μέρουσ. οἱο͂ν ζητεῖται, εἰ ἡ ψυχὴ ἀθάνατοσ καὶ εἰ ἐκ τῶν τεθνεώτων οἱ ζῶντεσ· ὅπερ ἀποδείκνυται ἐν τῷ Περὶ ψυχῆσ διά τινοσ καθολικοῦ, ὅτι ἐκ τῶν ἐναντίων τὰ ἐναντία. καὶ αὐτὸ δὲ τὸ καθόλου κατασκευάζεται ἔκ τινων ὄντων ἐπὶ μέρουσ· οἱο͂ν ὅτι τὸ καθεύδειν ἐκ τοῦ ἐγρηγορέναι καὶ ἀνάπαλιν καὶ τὸ μεῖζον ἐκ τοῦ μικροτέρου καὶ ἀνάπαλιν. τούτῳ δὲ ἐχρῆτο εἰσ τὴν τῶν ἑαυτῷ δοκούντων κατασκευήν. Ὥσπερ δὲ τὸ παλαιὸν ἐν τῇ τραγῳδίᾳ πρότερον μὲν μόνοσ ὁ χορὸσ διεδραμάτιζεν, ὕστερον δὲ Θέσπισ ἕνα ὑποκριτὴν ἐξεῦρεν ὑπὲρ τοῦ διαναπαύεσθαι τὸν χορὸν καὶ δεύτερον Αἰσχύλοσ, τὸν δὲ τρίτον Σοφοκλῆσ καὶ συνεπλήρωσεν τὴν τραγῳδίαν, οὕτωσ καὶ τῆσ φιλοσοφίασ ὁ λόγοσ πρότερον μὲν ἦν μονοειδὴσ ὡσ ὁ φυσικόσ, δεύτερον δὲ Σωκράτησ προσέθηκε τὸν ἠθικόν, τρίτον δὲ Πλάτων τὸν διαλεκτικὸν καὶ ἐτελεσιούργησε τὴν φιλοσοφίαν.

Θράσυλοσ δέ φησι καὶ κατὰ τὴν τραγικὴν τετραλογίαν ἐκδοῦναι αὐτὸν τοὺσ διαλόγουσ, οἱο͂ν ἐκεῖνοι τέτρασι δράμασιν ἠγωνίζοντο ‐‐ Διονυσίοισ, Ληναίοισ, Παναθηναίοισ, Χύτροισ ‐‐ ὧν τὸ τέταρτον ἦν Σατυρικόν· τὰ δὲ τέτταρα δράματα ἐκαλεῖτο τετραλογία. Εἰσὶ τοίνυν, φησίν, οἱ πάντεσ αὐτῷ γνήσιοι διάλογοι ἓξ καὶ πεντήκοντα, τῆσ μὲν Πολιτείασ εἰσ δέκα διαιρουμένησ ‐‐ ἣν καὶ εὑρίσκεσθαι σχεδὸν ὅλην παρὰ Πρωταγόρᾳ ἐν τοῖσ Ἀντιλογικοῖσ φησι Φαβωρῖνοσ ἐν Παντοδαπῆσ ἱστορίασ δευτέρῳ ‐τῶν δὲ Νόμων εἰσ δυοκαίδεκα.

τετραλογίαι δὲ ἐννέα, ἑνὸσ βιβλίου χώραν ἐπεχούσησ τῆσ Πολιτείασ καὶ ἑνὸσ τῶν Νόμων. πρώτην μὲν οὖν τετραλογίαν τίθησι τὴν κοινὴν ὑπόθεσιν ἔχουσαν· παραδεῖξαι γὰρ βούλεται ὁποῖοσ ἂν εἰή ὁ τοῦ φιλο‐ σόφου βίοσ. διπλαῖσ τε χρῆται ταῖσ ἐπιγραφαῖσ καθ’ ἑκάστου τῶν βιβλίων, τῇ μὲν ἀπὸ τοῦ ὀνόματοσ, τῇ δὲ ἀπὸ τοῦ πράγματοσ. ταύτησ τῆσ τετραλογίασ, ἥτισ ἐστὶ πρώτη, ἡγεῖται Εὐθύφρων ἢ περὶ ὁσίου·

ὁ διάλογοσ δ’ ἐστὶ πειραστικόσ· δεύτεροσ Ἀπολογία Σωκράτουσ, ἠθικόσ· τρίτοσ Κρίτων ἢ περὶ πρακτέου, ἠθικόσ· τέταρτοσ Φαίδων ἢ περὶ ψυχῆσ, ἠθικόσ. δευτέρα τετραλογία, ἧσ ἡγεῖται Κρατύλοσ ἢ περὶ ὀρθότητοσ ὀνομάτων, λογικόσ· Θεαίτητοσ ἢ περὶ ἐπιστήμησ, πειραστικόσ· Σοφιστὴσ ἢ περὶ τοῦ ὄντοσ, λογικόσ· Πολιτικὸσ ἢ περὶ βασιλείασ, λογικόσ. τῆσ τρίτησ ἡγεῖται Παρμενίδησ ἢ περὶ ἰδεῶν, λογικόσ· Φίληβοσ ἢ περὶ ἡδονῆσ, ἠθικόσ· Συμπόσιον ἢ περὶ ἀγαθοῦ, ἠθικόσ· Φαῖδροσ ἢ περὶ ἔρωτοσ, ἠθικόσ. Τῆσ τετάρτησ ἡγεῖται Ἀλκιβιάδησ ἢ περὶ ἀνθρώπου φύσεωσ, μαιευτικόσ·

Ἀλκιβιάδησ δεύτεροσ ἢ περὶ εὐχῆσ, μαιευτικόσ· Ἵππαρχοσ ἢ φιλοκερδήσ, ἠθικόσ· Ἀντερασταὶ ἢ περὶ φιλοσοφίασ, ἠθικόσ. τῆσ πέμπτησ ἡγεῖται Θεάγησ ἢ περὶ φιλοσοφίασ, μαιευτικόσ· Χαρμίδησ ἢ περὶ σωφροσύνησ, πειραστικόσ· Λάχησ ἢ περὶ ἀνδρείασ, μαιευτικόσ· Λύσισ ἢ περὶ φιλίασ, μαιευτικόσ. τῆσ ἕκτησ ἡγεῖται Εὐθύδημοσ ἢ ἐριστικόσ, ἀνατρεπτικόσ· Πρωταγόρασ ἢ σοφισταί, ἐνδεικτικόσ· Γοργίασ ἢ περὶ ῥητορικῆσ, ἀνατρεπτικόσ· Μένων ἢ περὶ ἀρετῆσ, πειραστικόσ. τῆσ ἑβδόμησ ἡγοῦνται Ἱππίαι δύο ‐‐ α’ ἢ περὶ τοῦ καλοῦ, β’ ἢ περὶ τοῦ ψεύδουσ ‐ἀνατρεπτικοί·

Ἐπινομὶσ ἢ νυκτερινὸσ σύλλογοσ ἢ φιλόσοφοσ, πολιτικόσ· Ιὤν ἢ περὶ Ἰλιάδοσ, πειραστικόσ· Μενέξενοσ ἢ ἐπιτάφιοσ, ἠθικόσ. τῆσ ὀγδόησ ἡγεῖται Κλειτοφῶν ἢ προτρεπτικόσ, ἠθικόσ· Πολιτεία ἢ περὶ δικαίου, πολιτικόσ· Τίμαιοσ ἢ περὶ φύσεωσ, φυσικόσ· Κριτίασ ἢ Ἀτλαντικόσ, ἠθικόσ. τῆσ ἐνάτησ ἡγεῖται Μίνωσ ἢ περὶ νόμου, πολιτικόσ· Νόμοι ἢ περὶ νομοθεσίασ, πολιτικόσ· Ἐπιστολαὶ τρεισκαίδεκα, ἠθικαί ‐‐ ἐν αἷσ ἔγραφεν εὖ πράττειν, Ἐπίκουροσ δὲ εὖ διάγειν, Κλέων χαίρειν ‐‐ πρὸσ Ἀριστόδημον μία, πρὸσ Ἀρχύταν δύο, πρὸσ Διονύσιον τέτταρεσ, πρὸσ Ἑρμίαν καὶ Ἔραστον καὶ Κορίσκον μία, πρὸσ Λεωδάμαντα μία, πρὸσ Δίωνα μία, πρὸσ Περδίκκαν μία, πρὸσ τοὺσ Δίωνοσ οἰκείουσ δύο.

καὶ οὗτοσ μὲν οὕτω διαιρεῖ καί τινεσ. Ἔνιοι δέ, ὧν ἐστι καὶ Ἀριστοφάνησ ὁ γραμματικόσ, εἰσ τριλογίασ ἕλκουσι τοὺσ διαλόγουσ, καὶ πρώτην μὲν τιθέασιν ἧσ ἡγεῖται Πολιτεία Τίμαιοσ Κριτίασ· δευτέραν Σοφιστὴσ Πολιτικὸσ Κρατύλοσ·

τρίτην Νόμοι Μίνωσ Ἐπινομίσ· τετάρτην Θεαίτητοσ Εὐθύφρων Ἀπολογία· πέμπτην Κρίτων Φαίδων Ἐπιστολαί. τὰ δ’ ἄλλα καθ’ ἓν καὶ ἀτάκτωσ. ἄρχονται δὲ οἱ μέν, ὡσ προείρηται, ἀπὸ τῆσ Πολιτείασ· οἱ δ’ ἀπὸ Ἀλκιβιάδου τοῦ μείζονοσ· οἱ δ’ ἀπὸ Θεάγουσ· ἔνιοι δὲ Εὐθύφρονοσ· ἄλλοι Κλειτοφῶντοσ· τινὲσ Τιμαίου· οἱ δ’ ἀπὸ Φαίδρου· ἕτεροι Θεαιτήτου· πολλοὶ δὲ <ἀπ’> Ἀπολογίασ τὴν ἀρχὴν ποιοῦνται. νοθεύονται δὲ τῶν διαλόγων ὁμολογουμένωσ Μίδων ἢ Ἱπποτρόφοσ, Ἐρυξίασ ἢ Ἐρασίστρατοσ, Ἀλκύων, Ἀκέφαλοι ἢ Σίσυφοσ, Ἀξίοχοσ, Φαίακεσ, Δημόδοκοσ, Χελιδών, Ἑβδόμη, Ἐπιμενίδησ· ὧν ἡ Ἀλκυὼν Λέοντόσ τινοσ εἶναι δοκεῖ, καθά φησι Φαβωρῖνοσ ἐν τῷ πέμπτῳ τῶν Ἀπομνημονευμάτων. Ὀνόμασι δὲ κέχρηται ποικίλοισ πρὸσ τὸ μὴ εὐσύνοπτον εἶναι τοῖσ ἀμαθέσι τὴν πραγματείαν·

ἰδιαίτατα μὲν σοφίαν ἡγεῖται εἶναι τὴν τῶν νοητῶν καὶ ὄντωσ ὄντων ἐπιστήμην, ἥν φησι περὶ θεὸν καὶ ψυχὴν σώματοσ κεχωρισμένην. ἰδίᾳ δὲ σοφίαν καὶ τὴν φιλοσοφίαν καλεῖ, ὄρεξιν οὖσαν τῆσ θείασ σοφίασ. κοινῶσ δὲ λέγεται παρ’ αὐτῷ σοφία καὶ ἡ πᾶσα ἐμπειρία, οἱο͂ν ὅταν σοφὸν λέγῃ τὸν δημιουργόν. χρῆται δὲ καὶ ἐπὶ διαφερόντωσ σημαινομένων τοῖσ αὐτοῖσ ὀνόμασιν. ὁ γοῦν φαῦλοσ λέγεται παρ’ αὐτῷ καὶ ἐπὶ τοῦ ἁπλοῦ, ὡσ καὶ παρὰ Εὐριπίδῃ ἐν Λικυμνίῳ φέρεται ἐπὶ τοῦ Ἡρακλέουσ οὑτωσί· φαῦλον, ἄκομψον, τὰ μέγιστ’ ἀγαθόν, πᾶσαν ἐν ἔργῳ περιταμνόμενον σοφίαν, λέσχησ ἀτρίβωνα. χρῆται δὲ ὁ Πλάτων ἐνίοτε αὐτῷ καὶ ἐπὶ τοῦ κακοῦ·

τὸ δ’ αὐτὸ καὶ ἐπὶ πλειόνων εἴθισται ποιεῖν. ἔστι δ’ ὅτε καὶ ἐπὶ τοῦ μικροῦ. πολλάκισ δὲ καὶ διαφέρουσιν ὀνόμασιν ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ σημαινομένου χρῆται. τὴν γοῦν ἰδέαν καὶ εἶδοσ ὀνομάζει καὶ γένοσ καὶ παράδειγμα καὶ ἀρχὴν καὶ αἴτιον. χρῆται δὲ καὶ ταῖσ ἐναντίαισ φωναῖσ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ. τὸ γοῦν αἰσθητὸν καὶ ὂν καλεῖ καὶ μὴ ὄν· ὂν μὲν διὰ τὸ γένεσιν αὐτοῦ εἶναι, μὴ ὂν δὲ διὰ τὴν συνεχῆ μεταβολήν. καὶ τὴν ἰδέαν οὔτε κινούμενον οὔτε μένον· καὶ ταὐτὸ καὶ ἓν καὶ πολλά. Ἔστι δὲ ἡ ἐξήγησισ αὐτοῦ τῶν λόγων τριπλῆ·

πρῶτον μὲν γὰρ ἐκδιδάξαι χρὴ ὅ τι ἐστὶν ἕκαστον τῶν λεγομένων· ἔπειτα, τίνοσ εἵνεκα λέλεκται, πότερα κατὰ προηγούμενον ἢ ἐν εἰκόνοσ μέρει, καὶ <εἰ> εἰσ δογμάτων κατασκευὴν ἢ εἰσ ἔλεγχον τοῦ προσδιαλεγομένου· τὸ δὲ τρίτον, εἰ ὀρθῶσ λέλεκται. Ἐπεὶ δὲ καὶ σημεῖά τινα τοῖσ βιβλίοισ αὐτοῦ παρατίθενται, φέρε καὶ περὶ τούτων τι εἴπωμεν. Χῖ λαμβάνεται πρὸσ τὰσ λέξεισ καὶ τὰ σχήματα καὶ ὅλωσ τὴν Πλατωνικὴν συνήθειαν· διπλῆ πρὸσ τὰ δόγματα καὶ τὰ ἀρέσκοντα Πλάτωνι· Χῖ περιεστιγμένον πρὸσ τὰσ ἐκλογὰσ καὶ καλλιγραφίασ·

διπλῆ περιεστιγμένη πρὸσ τὰσ ἐνίων διορθώσεισ· ὀβελὸσ περιεστιγμένοσ πρὸσ τὰσ εἰκαίουσ ἀθετήσεισ· ἀντίσιγμα περιεστιγμένον πρὸσ τὰσ διττὰσ χρήσεισ καὶ μεταθέσεισ τῶν γραφῶν· κεραύνιον πρὸσ τὴν ἀγωγὴν τῆσ φιλοσοφίασ· ἀστερίσκοσ πρὸσ τὴν συμφωνίαν τῶν δογμάτων· ὀβελὸσ πρὸσ τὴν ἀθέτησιν. τὰ μὲν σημεῖα ταῦτα καὶ τὰ βιβλία τοσαῦτα· ἅπερ Ἀντίγονόσ φησιν ὁ Καρύστιοσ ἐν τῷ Περὶ Ζήνωνοσ νεωστὶ ἐκδοθέντα εἴ τισ ἤθελε διαναγνῶναι, μισθὸν ἐτέλει τοῖσ κεκτημένοισ. Τὰ δὲ ἀρέσκοντα αὐτῷ ταῦτα ἦν.

ἀθάνατον ἔλεγε τὴν ψυχὴν καὶ πολλὰ μεταμφιεννυμένην σώματα, ἀρχήν τε ἔχειν ἀριθμητικήν, τὸ δὲ σῶμα γεωμετρικήν· ὡρίζετο δὲ αὐτὴν ἰδέαν τοῦ πάντῃ διεστῶτοσ πνεύματοσ. αὐτοκίνητόν τε εἶναι καὶ τριμερῆ· τὸ μὲν γὰρ αὐτῆσ λογιστικὸν μέροσ περὶ τῇ κεφαλῇ καθιδρῦσθαι, τὸ δὲ θυμοειδὲσ περὶ τῇ καρδίᾳ, τὸ δὲ ἐπιθυμητικὸν περὶ τὸν ὀμφαλὸν καὶ τὸ ἧπαρ συνίστασθαι. Περιέχειν δὲ ἐκ τοῦ μέσου διὰ παντὸσ κύκλῳ τὸ σῶμα καὶ συνεστάναι ἐκ τῶν στοιχείων.

διαιρεθεῖσάν τε κατὰ ἁρμονικὰ διαστήματα δύο κύκλουσ ποιεῖν συνημμένουσ, ὧν τὸν ἐντὸσ κύκλον ἑξαχῆ τμηθέντα τοὺσ ἅπαντασ ἑπτὰ κύκλουσ ποιεῖν. καὶ τοῦτον μὲν κατὰ διάμετρον κ<ιν>εῖσθαι ἐπ’ ἀριστερὰ ἔσωθεν, τὸν δὲ κατὰ πλευρὰν ἐπὶ τὰ δεξιά. διὸ καὶ κρατεῖν αὐτὸν ἕνα ὄντα· τὸν γὰρ ἕτερον ἔσωθεν διῃρῆσθαι. καὶ τὸν μὲν εἶναι ταὐτοῦ, τοὺσ δὲ θατέρου, λέγων τὴν τῆσ ψυχῆσ κίνησιν εἶναι τὴν [δὲ] τοῦ ὅλου καὶ τὰσ τῶν πλανωμένων φοράσ. Οὕτω δ’ ἐχούσησ τῆσ ἐκ μέσου τομῆσ αὐτῇ προσαρμοζομένησ πρὸσ τὰ ἔσχατα γινώσκειν τε τὰ ὄντα καὶ ἐναρμόζειν διὰ τὸ ἔχειν ἐν αὑτῇ τὰ στοιχεῖα κατὰ ἁρμονίαν.

καὶ γίνεσθαι δόξαν μὲν κατὰ τὸν θατέρου κύκλον ὀρθούμενον, ἐπιστήμην δὲ κατὰ τὸν ταὐτοῦ. δύο δὲ τῶν πάντων ἀπέφηνεν ἀρχάσ, θεὸν καὶ ὕλην, ὃν καὶ νοῦν προσαγορεύει καὶ αἴτιον. εἶναι δὲ τὴν ὕλην ἀσχημάτιστον καὶ ἄπειρον, ἐξ ἧσ γίνεσθαι τὰ συγκρίματα. ἀτάκτωσ δέ ποτε αὐτὴν κινουμένην ὑπὸ τοῦ θεοῦ φησιν εἰσ ἕνα συναχθῆναι τόπον τάξιν ἀταξίασ κρείττονα ἡγησαμένου. τραπέσθαι δὲ τὴν οὐσίαν ταύτην εἰσ τὰ τέτταρα στοιχεῖα, πῦρ, ὕδωρ, ἀέρα, γῆν·

ἐξ ὧν αὐτόν τε τὸν κόσμον καὶ τὰ ἐν αὐτῷ γεννᾶσθαι. μόνην δὲ τὴν γῆν ἀμετάβολον εἶναί φησι, νομίζων αἰτίαν τὴν τῶν σχημάτων διαφορὰν ἐξ ὧν σύγκειται. τῶν μὲν γὰρ ἄλλων ὁμογενῆ φησιν εἶναι τὰ σχήματα ‐‐ ἅπαντα γὰρ ἐξ ἑνὸσ συγκεῖσθαι τοῦ προμήκουσ τριγώνου ‐‐ τῆσ δὲ γῆσ ἴδιον εἶναι τὸ σχῆμα· πυρὸσ μὲν γὰρ εἶναι στοιχεῖον πυραμίδα, ἀέροσ τὸ ὀκτάεδρον, ὕδατοσ τὸ εἰκοσάεδρον, γῆσ δὲ κύβον. ὅθεν μήτε γῆν εἰσ ταῦτα μεταβάλλειν, μήτε ταῦτα εἰσ γῆν. Οὐ διακεκρίσθαι δ’ εἰσ τοὺσ οἰκείουσ τόπουσ ἕκαστον, ὅτι ἡ περιφορὰ σφίγγουσα καὶ πρὸσ τὸν μέσον συνάγουσα συγκρίνει τὰ μικρά, τὰ δὲ διακρίνει, τὰ μεγάλα.

διόπερ τὰ εἴδη μεταβάλλοντα καὶ τοὺσ τόπουσ μεταβάλλειν. Κόσμον τε εἶναι ἕνα γεννητόν, ἐπειδὴ καὶ αἰσθητόσ ἐστιν ὑπὸ θεοῦ κατεσκευασμένοσ· ἔμψυχόν τε εἶναι διὰ τὸ κρεῖττον εἶναι τοῦ ἀψύχου τὸ ἔμψυχον, τοῦτο δὲ δημιούργημα ὑποκεῖσθαι τοῦ βελτίστου αἰτίου. ἕνα τε αὐτὸν καὶ οὐκ ἄπειρον κατεσκευάσθαι, ὅτι καὶ τὸ ὑπόδειγμα ἓν ἦν ἀφ’ οὗ αὐτὸν ἐδημιούργησε· σφαιροειδῆ δὲ διὰ τὸ καὶ τὸν γεννήσαντα τοιοῦτον ἔχειν σχῆμα. ἐκεῖνον μὲν γὰρ περιέχειν τὰ ἄλλα ζῷα, τοῦτον δὲ τὰ σχήματα πάντων.

λεῖον δὲ καὶ οὐδὲν ὄργανον ἔχοντα κύκλῳ διὰ τὸ μηδεμίαν εἶναι χρῆσιν αὐτῶν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἄφθαρτον διαμένειν τὸν κόσμον διὰ τὸ μὴ διαλύεσθαι εἰσ τὸν θεόν. καὶ τῆσ μὲν ὅλησ γενέσεωσ αἴτιον εἶναι τὸν θεόν, ὅτι πέφυκεν ἀγαθοποιὸν εἶναι τὸ ἀγαθόν. τοῦ δὲ οὐρανοῦ τῆσ γενέσεωσ τὸ αἴτιον· τοῦ γὰρ καλλίστου τῶν γεννητῶν τὸ ἄριστον εἶναι τῶν νοητῶν αἴτιον. ὥστε ἐπεὶ τοιοῦτοσ ὁ θεόσ, ὅμοιοσ δὲ τῷ ἀρίστῳ ὁ οὐρανὸσ κάλλιστόσ γε ὤν, οὐθενὶ ἂν ὅμοιοσ εἰή τῶν γεννητῶν ἀλλ’ ἢ τῷ θεῷ. Συνεστάναι δὲ τὸν κόσμον ἐκ πυρόσ, ὕδατοσ, ἀέροσ, γῆσ.

ἐκ πυρὸσ μέν, ὅπωσ ὁρατὸσ ᾖ· ἐκ γῆσ δέ, ὅπωσ στερεόσ· ἐξ ὕδατοσ δὲ καὶ ἀέροσ, ὅπωσ ἀνάλογοσ ‐‐ αἱ γὰρ τῶν στερεῶν δυνάμεισ δύο μεσότησιν ἀναλογοῦσιν ὡσ ἓν γενέσθαι τὸ πᾶν ‐‐ ἐξ ἁπάντων δέ, ἵνα τέλειοσ καὶ ἄφθαρτοσ ᾖ. Χρόνον τε γενέσθαι εἰκόνα τοῦ ἀϊδίου. κἀκεῖνον μὲν ἀεὶ μένειν, τὴν δὲ τοῦ οὐρανοῦ φορὰν χρόνον εἶναι· καὶ γὰρ νύκτα καὶ ἡμέραν καὶ μῆνα καὶ τὰ τοιαῦτα πάντα χρόνου μέρη εἶναι. διόπερ ἄνευ τῆσ τοῦ κόσμου φύσεωσ οὐκ εἶναι χρόνον· ἅμα γὰρ ὑπάρχειν αὐτῷ καὶ χρόνον εἶναι. Πρὸσ δὲ χρόνου γένεσιν ἥλιον καὶ σελήνην καὶ τὰ πλανώμενα γενέσθαι.

ὅπωσ δὲ διάδηλοσ τῶν ὡρῶν ᾖ ἀριθμὸσ καὶ μετάσχοι τὰ ζῷα ἀριθμοῦ, τὸ τοῦ ἡλίου φῶσ ἀνάψαι τὸν θεόν. εἶναι δὲ ἐν μὲν τῷ ὑπὲρ γῆσ κύκλῳ σελήνην, ἐν δὲ τῷ ἐχομένῳ ἥλιον, ἐν δὲ τοῖσ ἐπάνω τοὺσ πλανήτασ. ἔμψυχον δὲ πάντωσ διὰ τὸ ἐμψύχῳ φορᾷ δεδέσθαι. ἵνα δὲ ὁ κόσμοσ τελειωθῇ γενόμενοσ ὁμοίωσ τῷ νοητῷ ζῴῳ, τὴν τῶν ἄλλων ζῴων γενέσθαι φύσιν. ἐπεὶ οὖν ἐκεῖνο εἶχε, καὶ τὸν οὐρανὸν δεῖν ἔχειν. θεοὺσ μὲν οὖν ἔχειν τὸ πολὺ πυρίνουσ· εἶναι δὲ τρία γένη τἆλλα, πτηνόν, ἔνυδρον, πεζόν. γῆν δὲ πρεσβυτάτην μὲν εἶναι τῶν ἐν τῷ οὐρανῷ θεῶν·

γενέσθαι δὲ ὡσ δημιούργημα νύκτα καὶ ἡμέραν ποιεῖν· οὖσαν δ’ ἐπὶ τοῦ μέσου κινεῖσθαι περὶ τὸ μέσον. ἐπεὶ δ’ αἰτίαι εἰσὶ δύο, τὰ μὲν διὰ νοῦ εἶναι, τὰ δ’ ἐξ ἀναγκαίασ αἰτίασ, φησί, λεκτέον. ταῦτα δ’ ἐστὶν ἀήρ, πῦρ, γῆ, ὕδωρ ‐‐ καὶ οὐκ ὄντα μὲν στοιχεῖα κατὰ ἀκρίβειαν, ἀλλὰ δεκτικά. ταῦτα δ’ ἐκ τῶν τριγώνων εἶναι συντιθεμένων καὶ διαλύεσθαι εἰσ ταῦτα· στοιχεῖα δ’ αὐτῶν εἶναι τό τε πρόμηκεσ τρίγωνον καὶ τὸ ἰσοσκελέσ. Ἀρχὰσ μὲν οὖν εἶναι καὶ αἴτια τὰ λεχθέντα δύο ὧν μὲν παράδειγμα τὸν θεὸν καὶ τὴν ὕλην·

ὅπερ ἀνάγκη ἄμορφον εἶναι ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων δεκτικῶν. αἴτιον δὲ τούτων ἐξ ἀνάγκησ εἶναι· δεχόμενον γάρ πωσ τὰσ ἰδέασ γεννᾶν τὰσ οὐσίασ, καὶ δι’ ἀνομοιότητα δυνάμεωσ κινεῖσθαι καὶ κινού‐ μενον τὰ γινόμενα ἐξ αὐτῆσ ἀντικινεῖν. ταῦτα δὲ πρὶν μὲν ἀλόγωσ κινεῖσθαι καὶ ἀτάκτωσ, ἐπεὶ δὲ ἤρξαντο συνιστάναι τὸν κόσμον, ἐκ τῶν ἐνδεχομένων ὑπὸ τοῦ θεοῦ συμμέτρωσ καὶ τεταγμένωσ γενέσθαι. τὰσ μὲν γὰρ αἰτίασ καὶ πρὸ τῆσ οὐρανοποιίασ δύο εἶναι καὶ τρίτην γένεσιν, ἀλλ’ οὐ σαφεῖσ, ἴχνη δὲ μόνον καὶ ἀτάκτουσ·

ἐπειδὴ δὲ ὁ κόσμοσ ἐγένετο, λαβεῖν καὶ ταύτασ τάξιν. ἐξ ἁπάντων δὲ τῶν ὑπαρχόντων σωμάτων γενέσθαι τὸν οὐρανόν. δοκεῖ δ’ αὐτῷ τὸν θεὸν ὡσ καὶ τὴν ψυχὴν ἀσώματον εἶναι· οὕτω γὰρ μάλιστα φθορᾶσ καὶ πάθουσ ἀνεπίδεκτον ὑπάρχειν. τὰσ δὲ ἰδέασ ὑφίσταται, καθὰ καὶ προείρηται, αἰτίασ τινὰσ καὶ ἀρχὰσ τοῦ τοιαῦτ’ εἶναι τὰ φύσει συνεστῶτα, οἱᾶ́περ ἐστὶν αὐτά. Περὶ δὲ ἀγαθῶν ἢ κακῶν τοιαῦτα ἔλεγε.

τέλοσ μὲν εἶναι τὴν ἐξομοίωσιν τῷ θεῷ. τὴν δ’ ἀρετὴν αὐτάρκη μὲν εἶναι πρὸσ εὐδαιμονίαν. ὀργάνων δὲ προσδεῖσθαι τῶν περὶ σῶμα πλεονεκτημάτων, ἰσχύοσ, ὑγιείασ, εὐαισθησίασ, τῶν ὁμοίων· καὶ τῶν ἐκτόσ, οἱο͂ν πλούτου καὶ εὐγενείασ καὶ δόξησ. οὐδὲν δὲ ἧττον εὐδαίμονα ἔσεσθαι τὸν σοφόν, κἂν ταῦτα μὴ παρῇ. πολιτεύσεσθαι αὖ καὶ γαμήσειν καὶ τοὺσ κειμένουσ νόμουσ οὐ παραβήσεσθαι· ἐκ δὲ τῶν ἐνδεχομένων καὶ νομοθετήσειν τῇ ἑαυτοῦ πατρίδι, ἐὰν μὴ τέλεον εὐπαραίτητα ὁρᾷ τὰ πράγματα ἐν ὑπερβαλλούσῃ διαφθορᾷ δήμου. οἰέται δὲ καὶ θεοὺσ ἐφορᾶν τὰ ἀνθρώπινα καὶ δαίμονασ εἶναι.

ἔννοιάν τε καλοῦ πρῶτοσ ἀπεφήνατο τὴν ἐχομένην τοῦ ἐπαινετοῦ καὶ λογικοῦ καὶ χρησίμου καὶ πρέποντοσ καὶ ἁρμόττοντοσ· ἅπερ πάντα ἔχεσθαι τοῦ ἀκολούθου τῇ φύσει καὶ ὁμολογουμένου. Διελέξατο δὲ καὶ περὶ ὀνομάτων ὀρθότητοσ· ὥστε καὶ τὴν ἐπιστήμην τοῦ ὀρθῶσ ἀποκρίνεσθαι καὶ ἐρωτᾶν πρῶτον αὐτὸν διασυστῆσαι κατακόρωσ χρησάμενον. ἐν δὲ τοῖσ διαλόγοισ καὶ τὴν δικαιοσύνην θεοῦ νόμον ὑπελάμβανεν ὡσ ἰσχυροτέραν προτρέψαι τὰ δίκαια πράττειν, ἵνα μὴ καὶ μετὰ θάνατον δίκασ ὑπόσχοιεν ὡσ κακοῦργοι. ὅθεν καὶ μυθικώτεροσ ἐνίοισ ὑπελήφθη τοῖσ συγγράμμασιν ἐγκαταμίξασ τὰσ τοιαύτασ διηγήσεισ, ὅπωσ διὰ τοῦ ἀδήλου τρόπου τοῦ ἔχειν τὰ μετὰ τὸν θάνατον οὕτωσ ἀπέχωνται τῶν ἀδικημάτων.

καὶ ταῦτα μὲν ἦν αὐτῷ τὰ ἀρέσκοντα. Διῄρει δέ, φησὶν Ἀριστοτέλησ, καὶ τὰ πράγματα τοῦτον τὸν τρόπον. τῶν ἀγαθῶν ἐστι τὰ μὲν ἐν ψυχῇ, τὰ δὲ ἐν σώματι, τὰ δὲ ἐκτόσ· οἱο͂ν ἡ μὲν δικαιοσύνη καὶ ἡ φρόνησισ καὶ ἡ ἀνδρεία καὶ ἡ σωφροσύνη καὶ τὰ τοιαῦτα ἐν ψυχῇ· τὸ δὲ κάλλοσ καὶ ἡ εὐεξία καὶ ἡ ὑγίεια καὶ ἡ ἰσχὺσ ἐν σώματι· οἱ δὲ φίλοι καὶ ἡ τῆσ πατρίδοσ εὐδαιμονία καὶ ὁ πλοῦτοσ ἐν τοῖσ ἐκτόσ. Τῶν ἀγαθῶν ἄρα τρία εἴδη ἐστί·

προστιθέασι δέ τινεσ τετάρτην ἐρωτικήν. τὰ μὲν ἐν ψυχῇ, τὰ δὲ ἐν σώματι, τὰ δὲ ἐκτόσ. τῆσ φιλίασ τρία εἴδη· ἡ μὲν γὰρ αὐτῆσ ἐστι φυσική, ἡ δὲ ἑταιρική, ἡ δὲ ξενική· φυσικὴν μὲν οὖν ταύτην λέγομεν, ἣν οἱ γονεῖσ πρὸσ τὰ ἔκγονα ἔχουσι καὶ οἱ συγγενεῖσ πρὸσ ἀλλήλουσ· ταύτησ δὲ κεκλήρωται καὶ τἆλλα ζῷα. ἑταιρικὴν δὲ καλοῦμεν τὴν ἀπὸ συνηθείασ γινομένην καὶ μηδὲν προσήκουσαν γένει, ἀλλ’ οἱο͂ν ἡ Πυλάδου πρὸσ Ὀρέστην. ἡ δὲ ξενικὴ φιλία ἡ ἀπὸ συστάσεωσ καὶ διὰ γραμμάτων γινομένη πρὸσ τοὺσ ξένουσ. τῆσ ἄρα φιλίασ ἡ μέν ἐστι φυσική, ἡ δὲ ἑταιρική, ἡ δὲ ξενική· Τῆσ πολιτείασ ἐστὶν εἴδη πέντε·

τὸ μὲν γὰρ αὐτῆσ ἐστι δημοκρατικόν, ἄλλο δὲ ἀριστοκρατικόν, τρίτον δὲ ὀλιγαρχικόν, τέταρτον βασιλικόν, πέμπτον τυραννικόν. δημοκρατικὸν μὲν οὖν ἐστιν, ἐν αἷσ πόλεσι κρατεῖ τὸ πλῆθοσ καὶ τὰσ ἀρχὰσ καὶ τοὺσ νόμουσ δι’ ἑαυτοῦ αἱρεῖται. ἀριστοκρατία δέ ἐστιν, ἐν ᾗ μήθ’ οἱ πλούσιοι μήθ’ οἱ πένητεσ μήθ’ οἱ ἔνδοξοι ἄρχουσιν, ἀλλ’ οἱ ἄριστοι τῆσ πόλεωσ προστατοῦσιν. ὀλιγαρχία δέ ἐστιν, ὅταν ἀπὸ τιμημάτων αἱ ἀρχαὶ αἱρῶνται· ἐλάττουσ γάρ εἰσιν οἱ πλούσιοι τῶν πενήτων. τῆσ δὲ βασιλείασ ἡ μὲν κατὰ νόμον, ἡ δὲ κατὰ γένοσ ἐστίν. ἡ μὲν οὖν ἐν Καρχηδόνι κατὰ νόμον· πωλητὴ γάρ ἐστιν. ἡ δὲ ἐν Λακεδαίμονι καὶ Μακεδονίᾳ κατὰ γένοσ·

τῆσ ἄρα δικαιοσύνησ ἡ μὲν πρὸσ θεούσ ἐστιν, ἡ δὲ πρὸσ ἀνθρώπουσ, ἡ δὲ περὶ τοὺσ ἀποιχομένουσ. ἀπὸ γάρ τινοσ γένουσ ποιοῦνται τὴν βασιλείαν. τυραννὶσ δέ ἐστιν, ἐν ᾗ παρακρουσθέντεσ ἢ βιασθέντεσ ὑπό τινοσ ἄρχονται. τῆσ ἄρα πολιτείασ ἡ μέν ἐστι δημοκρατία, ἡ δὲ ἀριστοκρατία, ἡ δὲ ὀλιγαρχία, ἡ δὲ βασιλεία, ἡ δὲ τυραννίσ. Τῆσ δὲ δικαιοσύνησ ἐστὶν εἴδη τρία· ἡ μὲν γὰρ αὐτῆσ ἐστι περὶ θεούσ, ἡ δὲ περὶ ἀνθρώπουσ, ἡ δὲ περὶ τοὺσ ἀποιχομένουσ. οἱ μὲν γὰρ θύοντεσ κατὰ νόμουσ καὶ τῶν ἱερῶν ἐπιμελούμενοι δῆλον ὅτι περὶ θεοὺσ εὐσεβοῦσιν· οἱ δὲ δάνεια ἀποδιδόντεσ καὶ παραθήκασ δικαιοπραγοῦσι περὶ ἀνθρώπουσ· οἱ δὲ τῶν μνημείων ἐπιμελούμενοι δῆλον ὅτι περὶ τοὺσ ἀποιχομένουσ. Τῆσ ἐπιστήμησ εἴδη ἐστὶ τρία·

τὸ μὲν γάρ ἐστι πρακτικόν, τὸ δὲ ποιητικόν, τὸ δὲ θεωρητικόν. ἡ μὲν οἰκοδομικὴ καὶ ναυπηγικὴ ποιητικαί εἰσιν· ἔστι γὰρ αὐτῶν ἰδεῖν ἔργον πεποιημένον. πολιτικὴ δὲ καὶ αὐλητικὴ καὶ κιθαριστικὴ καὶ αἱ τοιαῦται πρακτικαί· οὐ γάρ ἐστιν οὐδὲν ἰδεῖν θετον αὐτῶν πεποιημένον, ἀλλὰ πράττουσί τι· ὁ μὲν γὰρ αὐλεῖ καὶ κιθαρίζει, ὁ δὲ πολιτεύεται. ἡ δὲ γεωμετρικὴ καὶ ἁρμονικὴ καὶ ἀστρολογικὴ θεωρητικαί· οὔτε γὰρ πράττουσιν οὔτε ποιοῦσιν οὐθέν· ἀλλ’ ὁ μὲν γεωμέτρησ θεωρεῖ πῶσ πρὸσ ἀλλήλασ ἔχουσιν αἱ γραμμαί, ὁ δ’ ἁρμονικὸσ τοὺσ φθόγγουσ, ὁ δ’ ἀστρολογικὸσ τὰ ἄστρα καὶ τὸν κόσμον. τῶν ἄρα ἐπιστημῶν αἱ μέν εἰσι θεωρητικαί, αἱ δὲ πρακτικαί, αἱ δὲ ποιητικαί. Τῆσ ἰατρικῆσ ἐστιν εἴδη πέντε·

ἡ μὲν φαρμακευτική, ἡ δὲ χειρουργική, ἡ δὲ διαιτητική, ἡ δὲ νοσογνωμονική, ἡ δὲ βοηθητική. ἡ μὲν φαρμακευτικὴ διὰ φαρμάκων ἰᾶται τὰσ ἀρρωστίασ, ἡ δὲ χειρουργικὴ διὰ τοῦ τέμνειν καὶ καίειν ὑγιάζει, ἡ δὲ διαιτητικὴ διὰ τοῦ διαιτᾶν ἀπαλλάττει τὰσ ἀρρωστίασ, ἡ δὲ νοσογνωμονικὴ διὰ τοῦ γνῶναι τὸ ἀρρώστημα, ἡ δὲ βοηθητικὴ διὰ τοῦ βοηθῆσαι εἰσ τὸ παραχρῆμα ἀπαλλάττει τῆσ ἀλγηδόνοσ. τῆσ ἄρα ἰατρικῆσ ἡ μέν ἐστι φαρμακευτική, ἡ δὲ χειρουργική, ἡ δὲ διαιτητική, ἡ δὲ βονθητική, ἡ δὲ νοσογνωμονική. Νόμου διαιρέσεισ δύο·

ὁ μὲν γὰρ αὐτοῦ γεγραμμένοσ, ὁ δὲ ἄγραφοσ. ᾧ μὲν ἐν ταῖσ πόλεσι πολιτευόμεθα, γεγραμμένοσ ἐστίν. ὁ δὲ κατὰ ἔθη γινόμενοσ οὗτοσ ἄγραφοσ καλεῖται· οἱο͂ν τὸ μὴ γυμνὸν πορεύεσθαι εἰσ τὴν ἀγορὰν μηδὲ γυναικεῖον ἱμάτιον περιβάλλεσθαι. ταῦτα γὰρ οὐθεὶσ νόμοσ κωλύει, ἀλλ’ ὅμωσ οὐ πράττομεν διὰ τὸ ἀγράφῳ νόμῳ κωλύεσθαι. τοῦ ἄρα νόμου ἐστὶν ὁ μὲν γεγραμμένοσ, ὁ δὲ ἄγραφοσ. Ὁ λόγοσ διαιρεῖται εἰσ πέντε, ὧν εἷσ μέν ἐστιν, ὃν οἱ πολιτευόμενοι λέγουσιν ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ, ὃσ καλεῖται πολιτικόσ. ἑτέρα δὲ διαίρεσισ λόγου, ὃν οἱ ῥήτορεσ γράφουσιν εἰσ ἐπίδειξιν προφέρουσιν εἰσ ἐγκώμια καὶ ψόγουσ καὶ κατηγορίασ·

τὸ δὴ τοιοῦτον εἶδόσ ἐστι ῥητορικόν. τρίτη δὲ διαίρεσισ λόγου, ὃν οἱ ἰδιῶται διαλέγονται πρὸσ ἀλλήλουσ· οὗτοσ δὴ ὁ τρόποσ προσαγορεύεται ἰδιωτικόσ. ἑτέρα δὲ διαίρεσισ λόγου, ὃν οἱ κατὰ βραχὺ ἐρωτῶντεσ καὶ ἀποκρινόμενοι τοῖσ ἐρωτῶσιν διαλέγονται· οὗτοσ δὲ καλεῖται ὁ λόγοσ διαλεκτικόσ. πέμπτη δὲ διαίρεσισ λόγου, ὃν οἱ τεχνῖται περὶ τῆσ ἑαυτῶν διαλέγονται τέχνησ· ὃσ δὴ καλεῖται τεχνικόσ. τοῦ λόγου ἄρα τὸ μέν ἐστι πολιτικόν, τὸ δὲ ῥητορικόν, τὸ δὲ ἰδιωτικόν, τὸ δὲ διαλεκτικόν, τὸ δὲ τεχνικόν. Ἡ μουσικὴ εἰσ τρία διαιρεῖται·

καὶ γὰρ τοὺσ ἐκ τούτων γεγεννημένουσ εὐγενεῖσ προσαγορεύομεν. ἔστι γὰρ ἡ μὲν διὰ τοῦ στόματοσ μόνον, οἱο͂ν ἡ ᾠδή· δεύτερον δὲ διὰ τοῦ στόματοσ καὶ τῶν χειρῶν, οἱο͂ν ἡ κιθαρῳδία· τρίτον ἀπὸ τῶν χειρῶν μόνον, οἱο͂ν κιθαριστική. τῆσ ἄρα μουσικῆσ ἐστι τὸ μὲν ἀπὸ τοῦ στόματοσ μόνον, τὸ δ’ ἀπὸ τοῦ στόματοσ καὶ τῶν χειρῶν, τὸ δ’ ἀπὸ τῶν χειρῶν. Διαιρεῖται δὲ ἡ εὐγένεια εἰσ εἴδη τέτταρα. ἓν μέν, ἐὰν ὦσιν οἱ πρόγονοι καλοὶ κἀγαθοὶ καὶ δίκαιοι, τοὺσ ἐκ τούτων γεγεννημένουσ εὐγενεῖσ φασιν εἶναι. ἄλλο δέ, ἂν ὦσιν οἱ πρόγονοι δεδυναστευκότεσ καὶ ἄρχοντεσ γεγενημένοι, τοὺσ ἐκ τούτων εὐγενεῖσ φασιν εἶναι. ἄλλο δέ, ἂν ὦσιν οἱ πρόγονοι ὀνομαστοί, οἱο͂ν ἀπὸ στρατηγίασ, ἀπὸ στεφανιτῶν ἀγώνων· ἄλλο εἶδοσ, ἐὰν αὐτόσ τισ ᾖ γεννάδασ τὴν ψυχὴν καὶ μεγαλόψυχοσ·

καὶ τοῦτον εὐγενῆ φασι· καὶ τῆσ γε εὐγενείασ αὕτη κρατίστη. τῆσ ἄρα εὐγενείασ τὸ μὲν ἀπὸ προγόνων ἐπιεικῶν, τὸ δὲ δυναστῶν, τὸ δὲ ἐνδόξων, τὸ δ’ ἀπὸ τῆσ αὐτοῦ καλοκαγαθίασ. Τὸ κάλλοσ διαιρεῖται εἰσ τρία· ἓν μὲν γὰρ αὐτοῦ ἐστιν ἐπαινετόν, οἱο͂ν ἡ διὰ τῆσ ὄψεωσ εὐμορφία· ἄλλο δὲ χρηστικόν, οἱο͂ν ὄργανον καὶ οἰκία καὶ τὰ τοιαῦτα πρὸσ χρῆσίν ἐστι καλά· τὸ δὲ πρὸσ νόμουσ καὶ ἐπιτηδεύματα καὶ τὰ τοιαῦτα, <ἃ> πρὸσ ὠφέλειάν ἐστι καλά. τοῦ ἄρα κάλλουσ τὸ μέν ἐστι πρὸσ ἔπαινον, τὸ δὲ πρὸσ χρῆσιν, τὸ δὲ πρὸσ ὠφέλειαν. Ἡ ψυχὴ διαιρεῖται εἰσ τρία·

τὸ μὲν γὰρ αὐτῆσ ἐστι λογιστικόν, τὸ δὲ ἐπιθυμητικόν, τὸ δὲ θυμικόν. τούτων δὲ τὸ μὲν λογιστικόν ἐστιν αἴτιον τοῦ βουλεύεσθαί τε καὶ λογίζεσθαι καὶ διανοεῖσθαι καὶ πάντων τῶν τοιούτων· τὸ δ’ ἐπιθυμητικὸν μέροσ ἐστὶ τῆσ ψυχῆσ αἴτιον τοῦ ἐπιθυμεῖν φαγεῖν καὶ τοῦ πλησιάσαι καὶ τῶν τοιούτων πάντων. τὸ δὲ θυμικὸν μέροσ αἴτιόν ἐστι τοῦ θαρρεῖν καὶ ἥδεσθαι καὶ λυπεῖσθαι καὶ ὀργίζεσθαι. τῆσ ἄρα ψυχῆσ ἐστι τὸ μὲν λογιστικόν, τὸ δὲ ἐπιθυμητικόν, τὸ δὲ θυμικόν. Τῆσ τελείασ ἀρετῆσ εἴδη τέτταρα· ἓν μὲν φρόνησισ, ἓν δὲ δικαιοσύνη, ἄλλο δ’ ἀνδρεία, τέταρτον σωφροσύνη. τούτων ἡ μὲν φρόνησισ αἰτία τοῦ πράττειν ὀρθῶσ τὰ πράγματα·

ἡ δὲ δικαιοσύνη τοῦ ἐν ταῖσ κοινωνίαισ καὶ τοῖσ συναλλάγμασι δικαιοπραγεῖν· ἡ δὲ ἀνδρεία τοῦ ἐν τοῖσ κινδύνοισ καὶ φοβεροῖσ μὴ ἐξίστασθαι ποιεῖν, ἀλλὰ μένειν· ἡ δὲ σωφροσύνη τοῦ κρατεῖν τῶν ἐπιθυμιῶν καὶ ὑπὸ μηδεμιᾶσ ἡδονῆσ δουλοῦσθαι, ἀλλὰ κοσμίωσ ζῆν. τῆσ ἀρετῆσ ἄρα τὸ μέν ἐστι φρόνησισ, ἄλλο δικαιοσύνη, τρίτον ἀνδρεία, τέταρτον σωφροσύνη. Ἡ ἀρχὴ διαιρεῖται εἰσ μέρη πέντε· ἓν μὲν εἰσ τὸ κατὰ νόμον, ἓν δὲ εἰσ τὸ κατὰ φύσιν, ἓν δὲ εἰσ τὸ κατὰ ἔθοσ, τέταρτον εἰσ τὸ κατὰ γένοσ, πέμπτον δὲ κατὰ βίαν. οἱ μὲν οὖν ἐν ταῖσ πόλεσιν ἄρχοντεσ ὑπὸ τῶν πολιτῶν ἐπὰν αἱρεθῶσι, κατὰ νόμον ἄρχουσιν·

οἱ δὲ κατὰ φύσιν, οἱ ἄρρενεσ, οὐ μόνον ἐν τοῖσ ἀνθρώποισ, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ ζῴοισ· ἐπὶ πολὺ γὰρ πανταχοῦ τὰ ἄρρενα τῶν θηλειῶν ἄρχει. ἡ δὲ τοῦ κατὰ ἔθοσ ἀρχὴ τοιαύτη ἐστίν, οἱάν οἱ παιδαγωγοὶ τῶν παίδων ἄρχουσι καὶ οἱ διδάσκαλοι τῶν φοιτώντων. κατὰ γένοσ δὲ ἀρχὴ τοιαύτη τισ λέγεται, οἱάν οἱ Λακεδαιμόνιοι βασιλεῖσ ἄρχουσιν· ἀπὸ γὰρ γένουσ τινὸσ ἡ βασιλεία. καὶ ἐν Μακεδονίᾳ δὲ τὸν αὐτὸν τρόπον ἄρχουσι· καὶ γὰρ ἐκεῖ ἀπὸ γένουσ ἡ βασιλεία καθίσταται. οἱ δὲ βιασάμενοι ἢ παρακρουσάμενοι ἄρχουσιν ἀκόντων τῶν πολιτῶν· ἡ τοιαύτη ἀρχὴ κατὰ βίαν λέγεται εἶναι. τῆσ ἀρχῆσ ἄρα ἐστὶ τὸ μὲν κατὰ νόμον, τὸ δὲ κατὰ φύσιν, τὸ δὲ κατὰ ἔθοσ, τὸ δὲ κατὰ γένοσ, τὸ δὲ κατὰ βίαν. Τῆσ ῥητορείασ εἴδη ἐστὶν ἕξ.

ὅταν μὲν γὰρ κελεύωσι πολεμεῖν ἢ συμμαχεῖν πρόσ τινα, καλεῖται τὸ τοιοῦτον εἶδοσ προτροπή. ὅταν δ’ ἀξιῶσι μὴ πολεμεῖν <ἢ> μὴ συμμαχεῖν, ἀλλ’ ἡσυχίαν ἄγειν, τὸ τοιοῦτον εἶδόσ ἐστιν ἀποτροπή. τρίτον εἶδοσ τῆσ ῥητορείασ, ὅταν τισ φάσκῃ ἀδικεῖσθαι ὑπό τινοσ καὶ πολλῶν κακῶν αἴτιον ἀποφαίνῃ· τὸ δὴ τοιοῦτον εἶδοσ κατηγορία ὀνομάζεται. τέταρτον εἶδοσ τῆσ ῥητορείασ [ἀπολογία καλεῖται], ὅταν ἀποφαίνῃ αὑτὸν μηθὲν ἀδικοῦντα μήτε ἄλλο ἄτοπον μηθὲν πράττοντα· τὸ δὲ τοιοῦτον ἀπολογίαν καλοῦσι. πέμπτον εἶδοσ ῥητορείασ, ὅταν τισ εὖ λέγῃ καὶ ἀποφαίνῃ καλὸν κἀγαθόν·

τὸ δὴ τοιοῦτον εἶδοσ καλεῖται ἐγκώμιον. ἕκτον εἶδοσ, ὅταν τισ ἀποφαίνῃ φαῦλον· τὸ δὲ τοιοῦτον εἶδοσ καλεῖται ψόγοσ. τῆσ ἄρα ῥητορείασ ἐστὶ τὸ μὲν ἐγκώμιον, τὸ δὲ ψόγοσ, τὸ δὲ προτροπή, τὸ δὲ ἀποτροπή, τὸ δὲ κατηγορία, τὸ δὲ ἀπολογία. Τὸ ὀρθῶσ λέγειν διαιρεῖται εἰσ τέτταρα· ἓν μὲν ἃ δεῖ λέγειν, ἓν δὲ ὅσα δεῖ λέγειν, τρίτον πρὸσ οὓσ δεῖ λέγειν, τέταρτον δὲ πηνίκα λέγειν δεῖ. ἃ μὲν οὖν δεῖ λέγειν, ἃ μέλλει συμφέρειν τῷ λέγοντι καὶ τῷ ἀκούοντι· τὸ δὲ ὅσα δεῖ λέγειν, μὴ πλείω μηδὲ ἐλάττω τῶν ἱκανῶν. τὸ δὲ πρὸσ οὓσ δεῖ λέγειν, ἄν τε πρὸσ πρεσβυτέρουσ [ἁμαρτάνοντασ] διαλέγῃ, ἁρμόττοντασ δεῖ τοὺσ λόγουσ διαλέγεσθαι ὡσ πρεσβυτέροισ·

ἄν τε πρὸσ νεωτέρουσ, ἁρμόττοντασ δεῖ λέγεσθαι ὡσ νεωτέροισ. πηνίκα δὲ λέγειν ἐστί, μήτε προτέρω μήτε ὑστέρω· εἰ δὲ μή, διαμαρτήσεσθαι καὶ οὐκ ὀρθῶσ ἐρεῖν. Ἡ εὐεργεσία διαιρεῖται εἰσ τέτταρα· ἢ γὰρ χρήμασιν ἢ σώμασιν ἢ ταῖσ ἐπιστήμαισ ἢ τοῖσ λόγοισ. τοῖσ μὲν οὖν χρήμασιν, ὅταν δεομένῳ παραβοηθήσῃ τισ εἰσ χρημάτων λόγον εὐπορῆσαι· τοῖσ δὲ σώμασιν εὖ ποιοῦσιν ἀλλήλουσ, ὅταν παραγενόμενοι τυπτομένοισ παραβοηθῶσιν· οἱ δὲ παιδεύοντεσ καὶ ἰατρεύοντεσ καὶ διδάσκοντεσ ἀγαθόν τι, οὗτοι δὲ ταῖσ ἐπιστήμαισ εὐεργετοῦσιν·

πλοῖα γάρ. ὅταν δ’ εἰσέλθωσιν εἰσ δικαστήριον ἄλλοσ ὑπὲρ ἄλλου βοηθὸσ καὶ λόγον τινὰ ἐπιεικῆ ὑπὲρ αὐτοῦ εἴπῃ, οὗτοσ δὴ λόγῳ εὐεργετεῖ. τῆσ ἄρα εὐεργεσίασ ἡ μέν ἐστι διὰ χρημάτων, ἡ δὲ διὰ σωμάτων, ἡ δὲ διὰ ἐπιστημῶν, τετάρτη διὰ λόγων. Διαιρεῖται τὸ τέλοσ τῶν πραγμάτων εἰσ τέτταρα εἴδη· ἓν μὲν κατὰ νόμον τέλοσ τὰ πράγματα λαμβάνει, ὅταν ψήφισμα γένηται καὶ τοῦθ’ ὁ νόμοσ τελέσῃ· κατὰ φύσιν δὲ τέλοσ τὰ πράγματα λαμβάνει, ἥ τε ἡμέρα καὶ ὁ ἐνιαυτὸσ καὶ αἱ ὡρ͂αι. κατὰ τέχνην δὲ τέλοσ τὰ πράγματα λαμβάνει, οἱο͂ν ἡ οἰκοδομική· οἰκίαν γάρ τισ ἐπιτελεῖ· καὶ ἡ ναυπηγική· κατὰ τύχην δὲ γίνεται τοῖσ πράγμασι τέλοσ, ὅταν ἄλλωσ καὶ μὴ ὡσ ὑπολαμβάνει τισ ἀποβαίνῃ.

τοῦ τέλουσ ἄρα τῶν πραγμάτων τὸ μὲν κατὰ νόμον, τὸ δὲ κατὰ φύσιν, τὸ δὲ κατὰ τέχνην, τὸ δὲ κατὰ τύχην ἐστίν. Ἡ δύναμισ διαιρεῖται εἰσ τέτταρα εἴδη· ἓν μὲν ὃ δυνάμεθα τῇ διανοίᾳ, λογίζεσθαι καὶ ὑπονοεῖν· ἕτερον δὲ τῷ σώματι, οἱο͂ν πορεύεσθαι καὶ διδόναι καὶ λαμβάνειν καὶ τὰ τοιαῦτα· τρίτον ὃ δυνάμεθα πλήθει στρατιωτῶν καὶ χρημάτων, ὅθεν καλεῖται πολλὴν δύναμιν ἔχων βασιλεύσ· τετάρτη δὲ διαίρεσισ δυνάμεωσ πάσχειν καὶ εὖ ποιεῖν καὶ κακῶσ· οἱο͂ν ἀρρωστεῖν καὶ παιδεύεσθαι δυνάμεθα καὶ ὑγιεῖσ γίνεσθαι καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα. τῆσ ἄρα δυνάμεωσ ἡ μέν ἐστιν ἐν διανοίᾳ, ἡ δ’ ἐν τῷ σώματι, ἡ δ’ ἐν στρατοπέδῳ καὶ χρήμασιν, ἡ δ’ ἐν τῷ ποιεῖν καὶ πάσχειν. Τῆσ φιλανθρωπίασ ἐστὶν εἴδη τρία·

ἓν μὲν διὰ τῆσ προσηγορίασ γινόμενον, οἱο͂ν ἐν οἷσ τινεσ τὸν ἐντυχόντα πάντα προσαγορεύουσι καὶ τὴν δεξιὰν ἐμβάλλοντεσ χαιρετίζουσιν. ἄλλο εἶδοσ, ὅταν τισ βοηθητικὸσ ᾖ παντὶ τῷ ἀτυχοῦντι. ἕτερον εἶδόσ ἐστι τῆσ φιλανθρωπίασ, ἐν ᾧ τινεσ φιλοδειπνισταί εἰσι. τῆσ ἄρα φιλανθρωπίασ τὸ μέν ἐστι διὰ τοῦ προσαγορεύειν, τὸ δὲ διὰ τοῦ εὐεργετεῖν, τὸ δὲ διὰ τοῦ ἑστιᾶν καὶ φιλοσυνουσιάζειν. Ἡ εὐδαιμονία διαιρεῖται εἰσ πέντε μέρη· ἡ μὲν γὰρ αὐτῆσ ἐστιν εὐβουλία, ἕτερον δὲ εὐαισθησία καὶ ὑγίεια τοῦ σώματοσ, τρίτον εὐτυχία ἐν ταῖσ πράξεσι, τέταρτον εὐδοξία παρὰ τοῖσ ἀνθρώποισ, πέμπτον εὐπορία χρημάτων καὶ τῶν εἰσ τὸν βίον χρησίμων. ἡ μὲν εὐβουλία γίνεται ἐκ παιδείασ καὶ ἐκ τοῦ πολλῶν ἔμπειρον γενέσθαι·

ἡ δὲ εὐαισθησία ἐκ τῶν τοῦ σώματοσ μερῶν, οἱο͂ν ἐάν τισ ὀφθαλμοῖσ ὁρᾷ καὶ τοῖσ ὠσὶν ἀκούῃ καὶ τῇ ῥινὶ καὶ τῷ στόματι αἰσθάνηται ὧν δεῖ αἰσθάνεσθαι· τὸ δὴ τοιοῦτον εὐαισθησία. ἡ δὲ εὐτυχία, ὅταν ἐφ’ ἃ σκοπεῖ πράξῃ κατ’ ὀρθὸν ἃ δεῖ πράττειν τὸν σπου‐ δαῖον. εὐδοξία δ’ ἐστὶν ὅταν τισ εὖ ἀκούῃ· εὐπορία δ’ ἐστὶν ὅταν τισ πρὸσ τὰσ ἐν τῷ βίῳ χρήσεισ οὕτωσ ἔχῃ ὥστε καὶ φίλουσ εὖ ποιῆσαι καὶ φιλοτίμωσ καὶ εὐπόρωσ ἀπολειτουργῆσαι. ᾧ δὲ ὑπάρχει ταῦτα πάντα, οὗτόσ ἐστιν εὐδαίμων τελέωσ. τῆσ ἄρα εὐδαιμονίασ ἐστὶ τὸ μὲν εὐβουλία, τὸ δὲ εὐαισθησία καὶ ὑγίεια τοῦ σώματοσ, τὸ δὲ εὐτυχία, τὸ δὲ εὐδοξία, τὸ δὲ εὐπορία. Αἱ τέχναι εἰσ τρία διαιροῦνται·

ἡ μὲν πρώτη, ἡ δὲ δευτέρα, ἡ δὲ τρίτη. πρώτη μὲν οὖν ἡ μεταλλευτικὴ καὶ ὑλοτομική· παρασκευαστικαὶ γάρ εἰσιν. ἡ δὲ χαλκευτικὴ καὶ ἡ τεκτονικὴ μετασχηματιστικαί εἰσιν· ἐκ μὲν γὰρ τοῦ σιδήρου ἡ χαλκευτικὴ ὅπλα ποιεῖ, ἡ δὲ τεκτονικὴ ἐκ τῶν ξύλων αὐλοὺσ καὶ λύρασ. ἡ δὲ χρηστική, οἱο͂ν ἱππικὴ τοῖσ χαλινοῖσ χρῆται, ἡ πολεμικὴ τοῖσ ὅπλοισ, ἡ μουσικὴ τοῖσ αὐλοῖσ καὶ τῇ λύρᾳ. τῆσ τέχνησ ἄρα τρία εἴδη ἐστί· τὸ μέν τι πρῶτον, τὸ δέ τι δεύτερον, τὸ δέ τι τρίτον. Τὸ ἀγαθὸν εἰσ τέτταρα γένη διαιρεῖται·

ὧν ἓν μὲν λέγομεν εἶναι τὸν τὴν ἀρετὴν ἔχοντα ἰδίᾳ ἀγαθόν· ἄλλο δὲ αὐτὴν τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν δικαιοσύνην λέγομεν ἀγαθὸν εἶναι· τρίτον δέ, οἱο͂ν σιτία καὶ γυμνάσια τὰ πρόσφορα καὶ φάρμακα· τέταρτον δέ φαμεν εἶναι ἀγαθόν, οἱο͂ν αὐλητικὴν καὶ ὑποκριτικὴν καὶ τὰ τοιαῦτα. ἀγαθοῦ ἄρα τέτταρα εἴδη ἐστί· τὸ μὲν τὸ τὴν ἀρετὴν ἔχειν, ἕτερον δὲ αὐτὴ ἡ ἀρετή, τρίτον δὲ σιτία καὶ γυμνάσια τὰ ὠφέλιμα· τέταρτον δὲ αὐλητικὴν καὶ ὑποκριτικὴν καὶ ποιητικὴν ἀγαθὸν λέγομεν εἶναι. τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστι κακά, τὰ δὲ ἀγαθά, τὰ δὲ οὐδέτερα.

τούτων κακὰ μὲν ταῦτα λέγομεν, τὰ δυνάμενα βλάπτειν ἀεί, οἱο͂ν ἀκρισίαν καὶ ἀφροσύνην καὶ ἀδικίαν καὶ τὰ τοιαῦτα· τὰ δὲ τούτοισ ἐναντία ἀγαθά ἐστι. τὰ δὲ ἐνίοτε μὲν ὠφελεῖν, ἐνίοτε δὲ βλάπτειν‐‐οἱο͂ν τὸ περιπατεῖν καὶ τὸ καθῆσθαι καὶ ἐσθίειν‐‐<ἢ> ὅλωσ μήτε ὠφελῆσαι μήτε βλάψαι δυνάμενα, ταῦτα γοῦν οὔτε ἀγαθὰ οὔτε κακά ἐστι. τῶν ἄρα ὄντων τὰ μὲν ἀγαθά, τὰ δὲ κακά, τὰ δ’ οὐδέτερα τούτων. Εὐνομία διαιρεῖται εἰσ τρία·

ἓν μέν, ἐὰν ὦσιν οἱ νόμοι σπουδαῖοι, εὐνομίαν φαμὲν εἶναι· ἕτερον δέ, ἐὰν τοῖσ κειμένοισ νόμοισ ἐμμένωσιν οἱ πολῖται, καὶ τοῦτό φαμεν εὐνομίαν εἶναι· τρίτον δέ, ἐὰν μὴ ὄντων τῶν νόμων κατὰ ἔθη καὶ ἐπιτηδεύματα χρηστῶσ πολιτεύωνται, καὶ τοῦτο εὐνομίαν προσαγορεύομεν· τῆσ εὐνομίασ ἄρα ἓν μέν ἐστι νόμουσ σπουδαίουσ εἶναι· ἄλλο δέ, ἐὰν τοῖσ οὖσι νόμοισ ἐμμένωσι· τρίτον δέ, ἐὰν ἔθεσι καὶ ἐπιτηδεύμασι χρηστοῖσ πολιτεύωνται. Διαιρεῖται ἡ ἀνομία εἰσ τρία· ὧν ἓν μέν ἐστιν, ἐὰν ὦσιν οἱ νόμοι μοχθηροὶ καὶ πρὸσ ξένουσ καὶ πρὸσ πολίτασ· ἕτερον δέ, ἐὰν τοῖσ ὑπάρχουσι μὴ πείθωνται·

τὸ δὲ βαρὺ τῷ κούφῳ καὶ τὸ ταχὺ τῷ βραδεῖ καὶ τὸ μέλαν τῷ λευκῷ ὡσ οὐδέτερα οὐδετέροισ ἐναντία ἐστίν. ἄλλο δέ, ἐὰν ὅλωσ μηδεὶσ ᾖ νόμοσ. τῆσ ἄρα ἀνομίασ ἓν μέν ἐστι τὸ μοχθηροὺσ εἶναι τοὺσ νόμουσ· ἄλλο δέ, ἐὰν τοῖσ οὖσι μὴ πείθωνται· τρίτον δέ, ἐὰν μηδεὶσ ᾖ νόμοσ. Τὰ ἐναντία διαιρεῖται εἰσ τρία· οἱο͂ν ἀγαθὰ κακοῖσ ἐναντία φαμὲν εἶναι, ὡσ τὴν δικαιοσύνην τῇ ἀδικίᾳ καὶ τὴν φρόνησιν τῇ ἀφροσύνῃ καὶ τὰ τοιαῦτα. κακὰ δὲ κακοῖσ ἐναντία ἐστίν, οἱο͂ν ἡ ἀσωτία τῇ ἀνελευθερίᾳ καὶ τὸ ἀδίκωσ στρεβλοῦσθαι τῷ δικαίωσ στρεβλοῦσθαι· καὶ τὰ τοιαῦτα κακὰ κακοῖσ ἐναντία ἐστί. τῶν ἐναντίων ἄρα τὰ μὲν ὡσ ἀγαθὰ κακοῖσ ἐναντία ἐστί·

τὰ δὲ ὡσ κακὰ κακοῖσ· τὰ δὲ ὡσ οὐδετέροισ οὐδέτερα. Τῶν ἀγαθῶν γένη ἐστὶ τρία· τὰ μὲν γάρ ἐστιν ἑκτά, τὰ δὲ μεθεκτά, τὰ δὲ ὑπαρκτά. τὰ μὲν οὖν ἑκτά ἐστιν, ὅσα ἐνδέχεται ἔχειν, οἱο͂ν ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ ὑγίεια· μεθεκτὰ δέ, ὅσα ἔχειν μὲν μὴ ἐνδέχεται, μετασχεῖν δὲ αὐτῶν ἐνδέχεται· οἱο͂ν αὐτὸ τὸ ἀγαθὸν ἔχειν μὲν οὐκ ἐνδέχεται, μετασχεῖν δὲ αὐτοῦ ἐνδέχεται. ὑπαρκτὰ δέ, ὅσα μήτε μετασχεῖν μήτε σχεῖν ἐνδέχεται, ὑπάρχειν δὲ δεῖ· οἱο͂ν τὸ σπουδαῖον εἶναι <καὶ> τὸ δίκαιον εἶναι ἀγαθόν ἐστι· καὶ ταῦτα οὔτε σχεῖν οὔτε μετασχεῖν ἐστιν, ἀλλ’ ὑπάρχειν δεῖ [σπουδαῖον εἶναι καὶ δίκαιον εἶναι]. τῶν ἀγαθῶν ἄρα τὰ μέν ἐστιν ἑκτά, τὰ δὲ μεθεκτά, τὰ δὲ ὑπαρκτά. Ἡ συμβουλία διαιρεῖται εἰσ τρία·

ἔστι γὰρ αὐτῆσ ἓν μὲν ἐκ τῶν παροιχομένων χρόνων λαμβανόμενον, ἓν δὲ ἐκ τῶν μελλόντων, ἓν δὲ ἐκ τῶν ἐνεστώτων. τὰ μὲν οὖν ἐκ τῶν παροιχομένων παραδείγματα, οἱο͂ν τί ἔπαθον Λακεδαιμόνιοι πιστεύσαντεσ· τὰ δ’ ἐκ τῶν παρόντων, οἱο͂ν ἀποφαίνειν τείχη ἀσθενῆ, δειλοὺσ ἀνθρώπουσ, σῖτον ὀλίγον· τὰ δ’ ἐκ τῶν μελλόντων, οἱο͂ν ταῖσ ὑπονοίαισ μὴ ἀδικεῖν τὰσ πρεσβείασ, ὅπωσ μὴ ἄδοξοσ ἡ Ἑλλὰσ γένηται. τῆσ ἄρα συμβουλίασ τὰ μέν ἐστιν ἐκ τῶν παροιχομένων, τὰ δ’ ἐκ τῶν παρόντων, τὰ δ’ ἐκ τῶν μελλόντων. Ἡ φωνὴ διαιρεῖται εἰσ δύο·

μεριστὰ δὲ ὅσα ἔκ τινοσ σύγκειται, οἱο͂ν αἵ τε συλλαβαὶ καὶ συμφωνίαι καὶ ζῷα καὶ ὕδωρ καὶ χρυσόσ. ἓν μὲν αὐτῆσ ἐστιν ἔμψυχον, ἓν δὲ ἄψυχον. ἔμψυχον μὲν ἡ τῶν ζῴων φωνή, ἄψυχον δὲ φθόγγοι καὶ ἦχοι. τῆσ τοῦ ἐμψύχου φωνῆσ ἡ μέν ἐστιν ἐγγράμματοσ, ἡ δὲ ἀγράμματοσ. ἐγγράμματοσ μὲν ἡ τῶν ἀνθρώπων, ἀγράμματοσ δὲ ἡ τῶν ζῴων. τῆσ ἄρα φωνῆσ ἡ μὲν ἔμψυχοσ, ἡ δὲ ἄψυχοσ. Τῶν ὄντων ἐστὶ τὰ μὲν μεριστά, τὰ δὲ ἀμέριστα. τούτων δὲ τῶν μεριστῶν τὰ μὲν ὁμοιομερῆ, τὰ δὲ ἀνομοιομερῆ. ἀμερῆ μὲν οὖν ἐστιν ὅσα μὴ ἔχει διαίρεσιν μηδὲ ἔκ τινοσ σύγκειται, οἱο͂ν ἥ τε μονὰσ καὶ ἡ στιγμὴ καὶ ὁ φθόγγοσ· ὁμοιομερῆ ὅσα ἐξ ὁμοίων σύγκειται καὶ μηδὲν διαφέρει τὸ ὅλον τοῦ μέρουσ εἰ μὴ τῷ πλήθει, οἱο͂ν τὸ ὕδωρ καὶ τὸ χρυσίον καὶ πᾶν τὸ χυτὸν καὶ τὸ τοιοῦτον.

ἀνομοιομερῆ δὲ ὅσα ἐξ ἀνομοίων μερῶν σύγκειται, οἱο͂ν οἰκία καὶ τὰ τοιαῦτα. τῶν ὄντων ἄρα τὰ μέν ἐστι μεριστά, τὰ δὲ ἀμερῆ· τῶν δὲ μεριστῶν τὰ μὲν ὁμοιομερῆ, τὰ δὲ ἀνομοιομερῆ. Τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστι καθ’ ἑαυτά, τὰ δὲ πρόσ τι λέγεται. τὰ μὲν οὖν καθ’ ἑαυτὰ λεγόμενά ἐστιν ὅσα ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ μηδενὸσ προσδεῖται· ταῦτα δ’ ἂν εἰή οἱο͂ν ἄνθρωποσ, ἵπποσ καὶ τἆλλα ζῷα. τούτων γὰρ οὐδὲν δι’ ἑρμηνείασ χωρεῖ.

τῶν δὲ πρόσ τι λεγομένων ὅσα προσδεῖταί τινοσ ἑρμηνείασ, οἱο͂ν τὸ μεῖζόν τινοσ καὶ τὸ θᾶττόν τινοσ καὶ τὸ κάλλιον καὶ τὰ τοιαῦτα· τό τε γὰρ μεῖζον ἐλάττονόσ ἐστι μεῖζον καὶ τὸ θᾶττόν τινόσ ἐστι <θᾶττον>. τῶν ὄντων ἄρα τὰ μὲν αὐτὰ καθ’ αὑτὰ λέγεται, τὰ δὲ πρόσ τι. ὧδε καὶ τὰ πρῶτα διῄρει κατὰ τὸν Ἀριστοτέλην. Γέγονε δὲ καὶ ἄλλοσ Πλάτων φιλόσοφοσ Ῥόδιοσ, μαθητὴσ Παναιτίου, καθά φησι Σέλευκοσ ὁ γραμματικὸσ ἐν πρώτῳ Περὶ φιλοσοφίασ· καὶ ἄλλοσ, περιπατητικόσ, μαθητὴσ Ἀριστοτέλουσ· καὶ ἕτεροσ Πραξιφάνουσ· καὶ ὁ τῆσ ἀρχαίασ κωμῳδίασ ποιητήσ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Diogenes Laertius, Lives of Eminent Philosophers, G, PLATWN

(디오게네스 라에르티오스, Lives of Eminent Philosophers, G, PLATWN)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION