헬라어 문장 검색 - ΧενοπήΩορκσον́3́04́

(크세노폰, Works on Socrates, Συμπόσιον, chapter 4)

ἐκ τούτου ἔλεξεν ὁ Σωκράτησ· οὐκοῦν λοιπὸν ἂν εἰή ἡμῖν ἃ ἕκαστοσ ὑπέσχετο ἀποδεικνύναι ὡσ πολλοῦ ἄξιά ἐστιν. ἀκούοιτ’ ἄν, ἔφη ὁ Καλλίασ, ἐμοῦ πρῶτον. ἐγὼ γὰρ ἐν τῷ χρόνῳ ᾧ ὑμῶν ἀκούω ἀπορούντων τί τὸ δίκαιον, ἐν τούτῳ δικαιοτέρουσ τοὺσ ἀνθρώπουσ ποιῶ. καὶ ὁ Σωκράτησ, πῶσ, ὦ λῷστε; ἔφη. διδοὺσ νὴ Δί’ ἀργύριον. καὶ ὁ Ἀντισθένησ ἐπαναστὰσ μάλα ἐλεγκτικῶσ αὐτὸν ἐπήρετο·

οἱ δὲ ἄνθρωποι, ὦ Καλλία, πότερον ἐν ταῖσ ψυχαῖσ ἢ ἐν τῷ βαλαντίῳ τὸ δίκαιόν σοι δοκοῦσιν ἔχειν; ἐν ταῖσ ψυχαῖσ, ἔφη. κἄπειτα σὺ εἰσ τὸ βαλάντιον διδοὺσ ἀργύριον τὰσ ψυχὰσ δικαιοτέρουσ ποιεῖσ; μάλιστα. πῶσ; ὅτι διὰ τὸ εἰδέναι ὡσ ἔστιν ὅτου πριάμενοι τὰ ἐπιτήδεια ἕξουσιν οὐκ ἐθέλουσι κακουργοῦντεσ κινδυνεύειν. ἦ καί σοι, ἔφη, ἀποδιδόασιν ὅ τι ἂν λάβωσι;

μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐ μὲν δή. τί δέ, ἀντὶ τοῦ ἀργυρίου χάριτασ; οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐδὲ τοῦτο, ἀλλ’ ἔνιοι καὶ ἐχθιόνωσ ἔχουσιν ἢ πρὶν λαβεῖν. θαυμαστά γ’, ἔφη ὁ Ἀντισθένησ ἅμα εἰσβλέπων ὡσ ἐλέγχων αὐτόν, εἰ πρὸσ μὲν τοὺσ ἄλλουσ δύνασαι δικαίουσ ἂν ποιεῖν αὐτούσ, πρὸσ δὲ σαυτὸν οὔ. καὶ τί τοῦτ’, ἔφη ὁ Καλλίασ, θαυμαστόν;

οὐ καὶ τέκτονάσ τε καὶ οἰκοδόμουσ πολλοὺσ ὁρᾷσ οἳ ἄλλοισ μὲν πολλοῖσ ποιοῦσιν οἰκίασ, ἑαυτοῖσ δὲ οὐ δύνανται ποιῆσαι, ἀλλ’ ἐν μισθωταῖσ οἰκοῦσι; καὶ ἀνάσχου μέντοι, ὦ σοφιστά, ἐλεγχόμενοσ. νὴ Δί’, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἀνεχέσθω μέντοι·

ἐπεὶ καὶ οἱ μάντεισ λέγονται δήπου ἄλλοισ μὲν προαγορεύειν τὸ μέλλον, ἑαυτοῖσ δὲ μὴ προορᾶν τὸ ἐπιόν. οὗτοσ μὲν δὴ ὁ λόγοσ ἐνταῦθα ἔληξεν.

ἐκ τούτου δὲ ὁ Νικήρατοσ, ἀκούοιτ’ ἄν, ἔφη, καὶ ἐμοῦ ἃ ἔσεσθε βελτίονεσ, ἂν ἐμοὶ συνῆτε. ἴστε γὰρ δήπου ὅτι Ὅμηροσ ὁ σοφώτατοσ πεποίηκε σχεδὸν περὶ πάντων τῶν ἀνθρωπίνων. ὅστισ ἂν οὖν ὑμῶν βούληται ἢ οἰκονομικὸσ ἢ δημηγορικὸσ ἢ στρατηγικὸσ γενέσθαι ἢ ὅμοιοσ Ἀχιλλεῖ ἢ Αἰάντι ἢ Νέστορι ἢ Ὀδυσσεῖ, ἐμὲ θεραπευέτω. ἐγὼ γὰρ ταῦτα πάντα ἐπίσταμαι. ἦ καὶ βασιλεύειν, ἔφη ὁ Ἀντισθένησ, ἐπίστασαι, ὅτι οἶσθα ἐπαινέσαντα αὐτὸν τὸν Ἀγαμέμνονα ὡσ βασιλεύσ τε εἰή ἀγαθὸσ κρατερόσ τ’ αἰχμητήσ; καὶ ναὶ μὰ Δί’, ἔφη, ἔγωγε ὅτι ἁρματηλατοῦντα δεῖ ἐγγὺσ μὲν τῆσ στήλησ κάμψαι,αὐτὸν δὲ κλινθῆναι ἐυξέστου ἐπὶ δίφρουἦκ’ ἐπ’ ἀριστερὰ τοῖιν, ἀτὰρ τὸν δεξιὸν ἵππονκένσαι ὁμοκλήσαντ’ εἶξαί τέ οἱ ἡνία χερσί. καὶ πρὸσ τούτοισ γε ἄλλο οἶδα, καὶ ὑμῖν αὐτίκα μάλ’ ἔξεστι πειρᾶσθαι.

εἶπε γάρ που Ὅμηροσ· ἐπὶ δὲ κρόμυον ποτῷ ὄψον. ἐὰν οὖν ἐνέγκῃ τισ κρόμμυον, αὐτίκα μάλα τοῦτό γε ὠφελημένοι ἔσεσθε· ἥδιον γὰρ πιεῖσθε. καὶ ὁ Χαρμίδησ εἶπεν·

ὦ ἄνδρεσ, ὁ Νικήρατοσ κρομμύων ὄζων ἐπιθυμεῖ οἴκαδε ἐλθεῖν, ἵν’ ἡ γυνὴ αὐτοῦ πιστεύῃ μηδὲ διανοηθῆναι μηδένα ἂν φιλῆσαι αὐτόν. νὴ Δί’, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἀλλ’ ἄλλην που δόξαν γελοίαν κίνδυνοσ ἡμῖν προσλαβεῖν. ὄψον μὲν γὰρ δὴ ὄντωσ ἐοίκεν εἶναι, ὡσ κρόμμυόν γε οὐ μόνον σῖτον ἀλλὰ καὶ ποτὸν ἡδύνει. εἰ δὲ δὴ τοῦτο καὶ μετὰ δεῖπνον τρωξόμεθα, ὅπωσ μὴ φήσῃ τισ ἡμᾶσ πρὸσ Καλλίαν ἐλθόντασ ἡδυπαθεῖν. μηδαμῶσ, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ.

εἰσ μὲν γὰρ μάχην ὁρμωμένῳ καλῶσ ἔχει κρόμμυον ὑποτρώγειν, ὥσπερ ἔνιοι τοὺσ ἀλεκτρυόνασ σκόροδα σιτίσαντεσ συμβάλλουσιν· ἡμεῖσ δὲ ἴσωσ βουλευόμεθα ὅπωσ φιλήσομέν τινα μᾶλλον ἢ μαχούμεθα. καὶ οὗτοσ μὲν δὴ ὁ λόγοσ οὕτω πωσ ἐπαύσατο.

ὁ δὲ Κριτόβουλοσ, οὐκοῦν αὖ ἐγὼ λέξω, ἔφη, ἐξ ὧν ἐπὶ τῷ κάλλει μέγα φρονῶ. λέγε, ἔφασαν. εἰ μὲν τοίνυν μὴ καλόσ εἰμι, ὡσ οἰόμαι, ὑμεῖσ ἂν δικαίωσ ἀπάτησ δίκην ὑπέχοιτε· οὐδενὸσ γὰρ ὁρκίζοντοσ ἀεὶ ὀμνύοντεσ καλόν μέ φατε εἶναι. κἀγὼ μέντοι πιστεύω. καλοὺσ γὰρ καὶ ἀγαθοὺσ ὑμᾶσ ἄνδρασ νομίζω. εἰ δ’ εἰμί τε τῷ ὄντι καλὸσ καὶ ὑμεῖσ τὰ αὐτὰ πρὸσ ἐμὲ πάσχετε οἱᾶ́περ ἐγὼ πρὸσ τὸν ἐμοὶ δοκοῦντα καλὸν εἶναι, ὄμνυμι πάντασ θεοὺσ μὴ ἑλέσθαι ἂν τὴν βασιλέωσ ἀρχὴν ἀντὶ τοῦ καλὸσ εἶναι.

νῦν γὰρ ἐγὼ Κλεινίαν ἥδιον μὲν θεῶμαι ἢ τἆλλα πάντα τὰ ἐν ἀνθρώποισ καλά·

τυφλὸσ δὲ τῶν ἄλλων ἁπάντων μᾶλλον δεξαίμην ἂν εἶναι ἢ Κλεινίου ἑνὸσ ὄντοσ· ἄχθομαι δὲ καὶ νυκτὶ καὶ ὕπνῳ ὅτι ἐκεῖνον οὐχ ὁρῶ, ἡμέρᾳ δὲ καὶ ἡλίῳ τὴν μεγίστην χάριν οἶδα ὅτι μοι Κλεινίαν ἀναφαίνουσιν. ἄξιόν γε μὴν ἡμῖν τοῖσ καλοῖσ καὶ ἐπὶ τοῖσδε μέγα φρονεῖν, ὅτι τὸν μὲν ἰσχυρὸν πονοῦντα δεῖ κτᾶσθαι τἀγαθὰ καὶ τὸν ἀνδρεῖον κινδυνεύοντα, τὸν δέ γε σοφὸν λέγοντα·

ὁ δὲ καλὸσ καὶ ἡσυχίαν ἔχων πάντ’ ἂν διαπράξαιτο. ἐγὼ γοῦν καίπερ εἰδὼσ ὅτι χρήματα ἡδὺ κτῆμα ἥδιον μὲν ἂν Κλεινίᾳ τὰ ὄντα διδοίην ἢ ἕτερα παρ’ ἄλλου λαμβάνοιμι, ἥδιον δ’ ἂν δουλεύοιμι ἢ ἐλεύθεροσ εἰήν, εἴ μου Κλεινίασ ἄρχειν ἐθέλοι.

καὶ γὰρ πονοίην ἂν ῥᾷον ἐκείνῳ ἢ ἀναπαυοίμην, καὶ κινδυνεύοιμ’ ἂν πρὸ ἐκείνου ἥδιον ἢ ἀκίνδυνοσ ζῴην. ὥστε εἰ σύ, ὦ Καλλία, μέγα φρονεῖσ ὅτι δικαιοτέρουσ δύνασαι ποιεῖν, ἐγὼ πρὸσ πᾶσαν ἀρετὴν δικαιότεροσ σοῦ εἰμι ἄγων ἀνθρώπουσ.

διὰ γὰρ τὸ ἐμπνεῖν τι ἡμᾶσ τοὺσ καλοὺσ τοῖσ ἐρωτικοῖσ ἐλευθεριωτέρουσ μὲν αὐτοὺσ ποιοῦμεν εἰσ χρήματα, φιλοπονωτέρουσ δὲ καὶ φιλοκαλωτέρουσ ἐν τοῖσ κινδύνοισ, καὶ μὴν αἰδημονεστέρουσ τε καὶ ἐγκρατεστέρουσ, οἵ γε καὶ ὧν δέονται μάλιστα ταῦτ’ αἰσχύνονται. μαίνονται δὲ καὶ οἱ μὴ τοὺσ καλοὺσ στρατηγοὺσ αἱρούμενοι.

ἐγὼ γοῦν μετὰ Κλεινίου κἂν διὰ πυρὸσ ἰοίην· οἶδα δ’ ὅτι καὶ ὑμεῖσ μετ’ ἐμοῦ. ὥστε μηκέτι ἀπόρει, ὦ Σώκρατεσ, εἴ τι τοὐμὸν κάλλοσ ἀνθρώπουσ ὠφελήσει. ἀλλ’ οὐδὲ μέντοι ταύτῃ γε ἀτιμαστέον τὸ κάλλοσ ὡσ ταχὺ παρακμάζον, ἐπεὶ ὥσπερ γε παῖσ γίγνεται καλόσ, οὕτω καὶ μειράκιον καὶ ἀνὴρ καὶ πρεσβύτησ.

τεκμήριον δέ· θαλλοφόρουσ γὰρ τῇ Ἀθηνᾷ τοὺσ καλοὺσ γέροντασ ἐκλέγονται, ὡσ συμπαρομαρτοῦντοσ πάσῃ ἡλικίᾳ τοῦ κάλλουσ. εἰ δὲ ἡδὺ τὸ παρ’ ἑκόντων διαπράττεσθαι ὧν τισ δέοιτο, εὖ οἶδ’ ὅτι καὶ νυνὶ θᾶττον ἂν ἐγὼ καὶ σιωπῶν πείσαιμι τὸν παῖδα τόνδε καὶ τὴν παῖδα φιλῆσαί με ἢ σύ, ὦ Σώκρατεσ, εἰ καὶ πάνυ πολλὰ καὶ σοφὰ λέγοισ.

τί τοῦτο;

ἔφη ὁ Σωκράτησ· ὡσ γὰρ καὶ ἐμοῦ καλλίων ὢν ταῦτα κομπάζεισ. νὴ Δί’, ἔφη ὁ Κριτόβουλοσ, ἢ πάντων Σειληνῶν τῶν ἐν τοῖσ σατυρικοῖσ αἴσχιστοσ ἂν εἰήν. ὁ δὲ Σωκράτησ καὶ ἐτύγχανε προσεμφερὴσ τούτοισ ὤν. ἄγε νυν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ὅπωσ μεμνήσῃ διακριθῆναι περὶ τοῦ κάλλουσ, ἐπειδὰν οἱ προκείμενοι λόγοι περιέλθωσι.

κρινάτω δ’ ἡμᾶσ μὴ Ἀλέξανδροσ ὁ Πριάμου, ἀλλ’ αὐτοὶ οὗτοι οὕσπερ σὺ οἰεί ἐπιθυμεῖν σε φιλῆσαι. Κλεινίᾳ δ’, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, οὐκ ἂν ἐπιτρέψαισ;

καὶ ὃσ εἶπεν· οὐ γὰρ παύσῃ σὺ Κλεινίου μεμνημένοσ; ἂν δὲ μὴ ὀνομάζω, ἧττόν τί με οἰεί μεμνῆσθαι αὐτοῦ; οὐκ οἶσθα ὅτι οὕτω σαφὲσ ἔχω εἴδωλον αὐτοῦ ἐν τῇ ψυχῇ ὡσ εἰ πλαστικὸσ ἢ ζωγραφικὸσ ἦν, οὐδὲν ἂν ἧττον ἐκ τοῦ εἰδώλου ἢ πρὸσ αὐτὸν ὁρῶν ὅμοιον αὐτῷ ἀπειργασάμην; καὶ ὁ Σωκράτησ ὑπέλαβε·

τί δῆτα οὕτωσ ὅμοιον εἴδωλον ἔχων πράγματά μοι παρέχεισ ἄγεισ τε αὐτὸν ὅπου ὄψει; ὅτι, ὦ Σώκρατεσ, ἡ μὲν αὐτοῦ ὄψισ εὐφραίνειν δύναται, ἡ δὲ τοῦ εἰδώλου τέρψιν μὲν οὐ παρέχει, πόθον δὲ ἐμποιεῖ. καὶ ὁ Ἑρμογένησ εἶπεν·

ἀλλ’ ἐγώ, ὦ Σώκρατεσ, οὐδὲ πρὸσ σοῦ ποιῶ τὸ περιιδεῖν Κριτόβουλον οὕτωσ ὑπὸ τοῦ ἔρωτοσ ἐκπλαγέντα. δοκεῖσ γάρ, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἐξ οὗ ἐμοὶ σύνεστιν οὕτω διατεθῆναι αὐτόν; ἀλλὰ πότε μήν; οὐχ ὁρᾷσ ὅτι τούτῳ μὲν παρὰ τὰ ὦτα ἄρτι ἰούλοσ καθέρπει, Κλεινίᾳ δὲ πρὸσ τὸ ὄπισθεν ἤδη ἀναβαίνει; οὗτοσ οὖν συμφοιτῶν εἰσ ταὐτὸ διδασκαλεῖον ἐκείνῳ τότε ἰσχυρῶσ προσεκαύθη. ἃ δὴ αἰσθόμενοσ ὁ πατὴρ παρέδωκέ μοι αὐτόν, εἴ τι δυναίμην ὠφελῆσαι.

καὶ μέντοι πολὺ βέλτιον ἤδη ἔχει. πρόσθεν μὲν γάρ, ὥσπερ οἱ τὰσ Γοργόνασ θεώμενοι, λιθίνωσ ἔβλεπε πρὸσ αὐτὸν καὶ λιθίνωσ οὐδαμοῦ ἀπῄει ἀπ’ αὐτοῦ· νῦν δὲ ἤδη εἶδον αὐτὸν καὶ σκαρδαμύξαντα. καίτοι νὴ τοὺσ θεούσ, ὦ ἄνδρεσ, δοκεῖ μοί γ’, ἔφη, ὡσ ἐν ἡμῖν αὐτοῖσ εἰρῆσθαι, οὗτοσ καὶ πεφιληκέναι τὸν Κλεινίαν·

οὗ ἔρωτοσ οὐδέν ἐστι δεινότερον ὑπέκκαυμα. καὶ γὰρ ἄπληστον καὶ ἐλπίδασ τινὰσ γλυκείασ παρέχει. ἴσωσ δὲ καὶ διὰ τὸ μόνον πάντων ἔργων τὸ τοῖσ σώμασι συμψαύειν ὁμώνυμον εἶναι τῷ ταῖσ ψυχαῖσ φιλεῖσθαι ἐντιμότερόν ἐστιν.

οὗ ἕνεκα ἀφεκτέον ἐγώ φημι εἶναι φιλημάτων <τῶν> ὡραίων τῷ σωφρονεῖν δυνησομένῳ. καὶ ὁ Χαρμίδησ εἶπεν·

ἀλλὰ τί δή ποτε, ὦ Σώκρατεσ, ἡμᾶσ μὲν οὕτω τοὺσ φίλουσ μορμολύττῃ ἀπὸ τῶν καλῶν, αὐτὸν δέ σε, ἔφη, ἐγὼ εἶδον ναὶ μὰ τὸν Ἀπόλλω, ὅτε παρὰ τῷ γραμματιστῇ ἐν τῷ αὐτῷ βιβλίῳ ἀμφότεροι ἐμαστεύετέ τι, τὴν κεφαλὴν πρὸσ τῇ κεφαλῇ καὶ τὸν ὦμον γυμνὸν πρὸσ γυμνῷ τῷ Κριτοβούλου ὤμῳ ἔχοντα. καὶ ὁ Σωκράτησ, φεῦ, ἔφη, ταῦτ’ ἄρα, ἔφη, ἐγὼ ὥσπερ ὑπὸ θηρίου τινὸσ δεδηγμένοσ τόν τε ὦμον πλεῖν ἢ πέντε ἡμέρασ ὤδαξον καὶ ἐν τῇ καρδίᾳ ὥσπερ κνῆσμά τι ἐδόκουν ἔχειν.

ἀλλὰ νῦν τοί σοι, ἔφη, ὦ Κριτόβουλε, ἐναντίον τοσούτων μαρτύρων προαγορεύω μὴ ἅπτεσθαί μου πρὶν ἂν τὸ γένειον τῇ κεφαλῇ ὁμοίωσ κομήσῃσ. Καὶ οὗτοι μὲν δὴ οὕτωσ ἀναμὶξ ἔσκωψάν τε καὶ ἐσπούδασαν. ὁ δὲ Καλλίασ, σὸν μέροσ, ἔφη, λέγειν, ὦ Χαρμίδη, δι’ ὅ τι ἐπὶ πενίᾳ μέγα φρονεῖσ.

οὐκοῦν τόδε μέν, ἔφη, ὁμολογεῖται, κρεῖττον εἶναι θαρρεῖν ἢ φοβεῖσθαι καὶ ἐλεύθερον εἶναι μᾶλλον ἢ δουλεύειν καὶ θεραπεύεσθαι μᾶλλον ἢ θεραπεύειν καὶ πιστεύεσθαι ὑπὸ τῆσ πατρίδοσ μᾶλλον ἢ ἀπιστεῖσθαι. ἐγὼ τοίνυν ἐν τῇδε τῇ πόλει ὅτε μὲν πλούσιοσ ἦν πρῶτον μὲν ἐφοβούμην μή τίσ μου τὴν οἰκίαν διορύξασ καὶ τὰ χρήματα λάβοι καὶ αὐτόν τί με κακὸν ἐργάσαιτο·

ἔπειτα δὲ καὶ τοὺσ συκοφάντασ ἐθεράπευον, εἰδὼσ ὅτι παθεῖν μᾶλλον κακῶσ ἱκανὸσ εἰήν ἢ ποιῆσαι ἐκείνουσ. καὶ γὰρ δὴ καὶ προσετάττετο μὲν ἀεί τί μοι δαπανᾶν ὑπὸ τῆσ πόλεωσ, ἀποδημῆσαι δὲ οὐδαμοῦ ἐξῆν. νῦν δ’ ἐπειδὴ τῶν ὑπερορίων στέρομαι καὶ τὰ ἔγγεια οὐ καρποῦμαι καὶ τὰ ἐκ τῆσ οἰκίασ πέπραται, ἡδέωσ μὲν καθεύδω ἐκτεταμένοσ, πιστὸσ δὲ τῇ πόλει γεγένημαι, οὐκέτι δὲ ἀπειλοῦμαι, ἀλλ’ ἤδη ἀπειλῶ ἄλλοισ, ὡσ ἐλευθέρῳ τε ἔξεστί μοι καὶ ἀποδημεῖν καὶ ἐπιδημεῖν·

ὑπανίστανται δέ μοι ἤδη καὶ θάκων καὶ ὁδῶν ἐξίστανται οἱ πλούσιοι. καὶ εἰμὶ νῦν μὲν τυράννῳ ἐοικώσ, τότε δὲ σαφῶσ δοῦλοσ ἦν·

καὶ τότε μὲν ἐγὼ φόρον ἀπέφερον τῷ δήμῳ, νῦν δὲ ἡ πόλισ τέλοσ φέρουσα τρέφει με. ἀλλὰ καὶ Σωκράτει, ὅτε μὲν πλούσιοσ ἦν, ἐλοιδόρουν με ὅτι συνῆν, νῦν δ’ ἐπεὶ πένησ γεγένημαι, οὐκέτι οὐδὲν μέλει οὐδενί. καὶ μὴν ὅτε μέν γε πολλὰ εἶχον, ἀεί τι ἀπέβαλλον ἢ ὑπὸ τῆσ πόλεωσ ἢ ὑπὸ τῆσ τύχησ· νῦν δὲ ἀποβάλλω μὲν οὐδέν οὐδὲ γὰρ ἔχω, ἀεὶ δέ τι λήψεσθαι ἐλπίζω. οὐκοῦν, ἔφη ὁ Καλλίασ, καὶ εὔχῃ μηδέποτε πλουτεῖν, καὶ ἐάν τι ὄναρ ἀγαθὸν ἴδῃσ, τοῖσ ἀποτροπαίοισ θύεισ;

μὰ Δία τοῦτο μέντοι, ἔφη, ἐγὼ οὐ ποιῶ, ἀλλὰ μάλα φιλοκινδύνωσ ὑπομένω, ἄν ποθέν τι ἐλπίζω λήψεσθαι. ἀλλ’ ἄγε δή, ἔφη ὁ Σωκράτησ, σὺ αὖ λέγε ἡμῖν, ὦ Ἀντίσθενεσ, πῶσ οὕτω βραχέα ἔχων μέγα φρονεῖσ ἐπὶ πλούτῳ.

ὅτι νομίζω, ὦ ἄνδρεσ, τοὺσ ἀνθρώπουσ οὐκ ἐν τῷ οἴκῳ τὸν πλοῦτον καὶ τὴν πενίαν ἔχειν ἀλλ’ ἐν ταῖσ ψυχαῖσ. ὁρῶ γὰρ πολλοὺσ μὲν ἰδιώτασ, οἳ πάνυ πολλὰ ἔχοντεσ χρήματα οὕτω πένεσθαι ἡγοῦνται ὥστε πάντα μὲν πόνον, πάντα δὲ κίνδυνον ὑποδύονται, ἐφ’ ᾧ πλείω κτήσονται, οἶδα δὲ καὶ ἀδελφούσ, οἳ τὰ ἴσα λαχόντεσ ὁ μὲν αὐτῶν τἀρκοῦντα ἔχει καὶ περιττεύοντα τῆσ δαπάνησ, ὁ δὲ τοῦ παντὸσ ἐνδεῖται·

αἰσθάνομαι δὲ καὶ τυράννουσ τινάσ, οἳ οὕτω πεινῶσι χρημάτων ὥστε ποιοῦσι πολὺ δεινότερα τῶν ἀπορωτάτων·

δι’ ἔνδειαν μὲν γὰρ δήπου οἱ μὲν κλέπτουσιν, οἱ δὲ τοιχωρυχοῦσιν, οἱ δὲ ἀνδραποδίζονται· τύραννοι δ’ εἰσί τινεσ οἳ ὅλουσ μὲν οἴκουσ ἀναιροῦσιν, ἁθρόουσ δ’ ἀποκτείνουσι, πολλάκισ δὲ καὶ ὅλασ πόλεισ χρημάτων ἕνεκα ἐξανδραποδίζονται. τούτουσ μὲν οὖν ἔγωγε καὶ πάνυ οἰκτίρω τῆσ ἄγαν χαλεπῆσ νόσου.

ὅμοια γάρ μοι δοκοῦσι πάσχειν ὥσπερ εἴ τισ πολλὰ ἔχοι καὶ πολλὰ ἐσθίων μηδέποτε ἐμπίμπλαιτο. ἐγὼ δὲ οὕτω μὲν πολλὰ ἔχω ὡσ μόλισ αὐτὰ καὶ ἐγὼ ἂν αὐτὸσ εὑρίσκω· ὅμωσ δὲ περίεστί μοι καὶ ἐσθίοντι ἄχρι τοῦ μὴ πεινῆν ἀφικέσθαι καὶ πίνοντι μέχρι τοῦ μὴ διψῆν καὶ ἀμφιέννυσθαι ὥστε ἔξω μὲν μηδὲν μᾶλλον Καλλίου τούτου τοῦ πλουσιωτάτου ῥιγοῦν· ἐπειδάν γε μὴν ἐν τῇ οἰκίᾳ γένωμαι, πάνυ μὲν ἀλεεινοὶ χιτῶνεσ οἱ τοῖχοί μοι δοκοῦσιν εἶναι, πάνυ δὲ παχεῖαι ἐφεστρίδεσ οἱ ὄροφοι, στρωμνήν γε μὴν οὕτωσ ἀρκοῦσαν ἔχω ὥστ’ ἔργον μέγ’ ἐστὶ καὶ ἀνεγεῖραι.

ἂν δέ ποτε καὶ ἀφροδισιάσαι τὸ σῶμά μου δεηθῇ, οὕτω μοι τὸ παρὸν ἀρκεῖ ὥστε αἷσ ἂν προσέλθω ὑπερασπάζονταί με διὰ τὸ μηδένα ἄλλον αὐταῖσ ἐθέλειν προσιέναι. καὶ πάντα τοίνυν ταῦτα οὕτωσ ἡδέα μοι δοκεῖ εἶναι ὡσ μᾶλλον μὲν ἥδεσθαι ποιῶν ἕκαστα αὐτῶν οὐκ ἂν εὐξαίμην, ἧττον δέ·

οὕτω μοι δοκεῖ ἔνια αὐτῶν ἡδίω εἶναι τοῦ συμφέροντοσ. πλείστου δ’ ἄξιον κτῆμα ἐν τῷ ἐμῷ πλούτῳ λογίζομαι εἶναι ἐκεῖνο, ὅτι εἴ μού τισ καὶ τὰ νῦν ὄντα παρέλοιτο, οὐδὲν οὕτωσ ὁρῶ φαῦλον ἔργον ὁποῖον οὐκ ἀρκοῦσαν ἂν τροφὴν ἐμοὶ παρέχοι.

καὶ γὰρ ὅταν ἡδυπαθῆσαι βουληθῶ, οὐκ ἐκ τῆσ ἀγορᾶσ τὰ τίμια ὠνοῦμαι πολυτελῆ γὰρ γίγνεται, ἀλλ’ ἐκ τῆσ ψυχῆσ ταμιεύομαι.

καὶ πολὺ πλέον διαφέρει πρὸσ ἡδονήν, ὅταν ἀναμείνασ τὸ δεηθῆναι προσφέρωμαι ἢ ὅταν τινὶ τῶν τιμίων χρῶμαι, ὥσπερ καὶ νῦν τῷδε τῷ Θασίῳ οἴνῳ ἐντυχὼν οὐ διψῶν πίνω αὐτόν. ἀλλὰ μὴν καὶ πολὺ δικαιοτέρουσ γε εἰκὸσ εἶναι τοὺσ εὐτέλειαν μᾶλλον ἢ πολυχρηματίαν σκοποῦντασ.

οἷσ γὰρ μάλιστα τὰ παρόντα ἀρκεῖ ἥκιστα τῶν ἀλλοτρίων ὀρέγονται. ἄξιον δ’ ἐννοῆσαι ὡσ καὶ ἐλευθερίουσ ὁ τοιοῦτοσ πλοῦτοσ παρέχεται.

Σωκράτησ τε γὰρ οὗτοσ παρ’ οὗ ἐγὼ τοῦτον ἐκτησάμην οὔτ’ ἀριθμῷ οὔτε σταθμῷ ἐπήρκει μοι, ἀλλ’ ὁπόσον ἐδυνάμην φέρεσθαι, τοσοῦτόν μοι παρεδίδου· ἐγώ τε νῦν οὐδενὶ φθονῶ, ἀλλὰ πᾶσι τοῖσ φίλοισ καὶ ἐπιδεικνύω τὴν ἀφθονίαν καὶ μεταδίδωμι τῷ βουλομένῳ τοῦ ἐν τῇ ἐμῇ ψυχῇ πλούτου. καὶ μὴν καὶ τὸ ἁβρότατόν γε κτῆμα, τὴν σχολὴν ἀεὶ ὁρᾶτέ μοι παροῦσαν, ὥστε καὶ θεᾶσθαι τὰ ἀξιοθέατα καὶ ἀκούειν τὰ ἀξιάκουστα καὶ ὃ πλείστου ἐγὼ τιμῶμαι, Σωκράτει σχολάζων συνδιημερεύειν.

καὶ οὗτοσ δὲ οὐ τοὺσ πλεῖστον ἀριθμοῦντασ χρυσίον θαυμάζει, ἀλλ’ οἳ ἂν αὐτῷ ἀρέσκωσι τούτοισ συνὼν διατελεῖ. οὗτοσ μὲν οὖν οὕτωσ εἶπεν. ὁ δὲ Καλλίασ, νὴ τὴν Ἥραν, ἔφη, τά τε ἄλλα ζηλῶ σε τοῦ πλούτου καὶ ὅτι οὔτε ἡ πόλισ σοι ἐπιτάττουσα ὡσ δούλῳ χρῆται οὔτε οἱ ἄνθρωποι, ἂν μὴ δανείσῃσ, ὀργίζονται.

ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη ὁ Νικήρατοσ, μὴ ζήλου· ἐγὼ γὰρ ἥξω παρ’ αὐτοῦ δανεισάμενοσ τὸ μηδενὸσ προσδεῖσθαι, οὕτω πεπαιδευμένοσ ὑπὸ Ὁμήρου ἀριθμεῖνἕπτ’ ἀπύρουσ τρίποδασ, δέκα δὲ χρυσοῖο τάλαντα,αἴθωνασ δὲ λέβητασ ἐείκοσι, δώδεκα δ’ ἵππουσσταθμῷ καὶ ἀριθμῷ, ὡσ πλείστου πλούτου ἐπιθυμῶν οὐ παύομαι· ἐξ ὧν ἴσωσ καὶ φιλοχρηματώτερόσ τισι δοκῶ εἶναι. ἔνθα δὴ ἀνεγέλασαν ἅπαντεσ, νομίζοντεσ τὰ ὄντα εἰρηκέναι αὐτόν. ἐκ τούτου εἶπέ τισ·

σὸν ἔργον, ὦ Ἑρμόγενεσ, λέγειν τε τοὺσ φίλουσ οἵτινέσ εἰσι καὶ ἐπιδεικνύναι ὡσ μέγα τε δύνανται καὶ σοῦ ἐπιμέλονται, ἵνα δοκῇσ δικαίωσ ἐπ’ αὐτοῖσ μέγα φρονεῖν. οὐκοῦν ὡσ μὲν καὶ Ἕλληνεσ καὶ βάρβαροι τοὺσ θεοὺσ ἡγοῦνται πάντα εἰδέναι τά τε ὄντα καὶ τὰ μέλλοντα εὔδηλον.

πᾶσαι γοῦν αἱ πόλεισ καὶ πάντα τὰ ἔθνη διὰ μαντικῆσ ἐπερωτῶσι τοὺσ θεοὺσ τί τε χρὴ καὶ τί οὐ χρὴ ποιεῖν. καὶ μὴν ὅτι νομίζομέν γε δύνασθαι αὐτοὺσ καὶ εὖ καὶ κακῶσ ποιεῖν καὶ τοῦτο σαφέσ. πάντεσ γοῦν αἰτοῦνται τοὺσ θεοὺσ τὰ μὲν φαῦλα ἀποτρέπειν, τἀγαθὰ δὲ διδόναι. οὗτοι τοίνυν οἱ πάντα μὲν εἰδότεσ πάντα δὲ δυνάμενοι θεοὶ οὕτω μοι φίλοι εἰσὶν ὥστε διὰ τὸ ἐπιμελεῖσθαί μου οὔποτε λήθω αὐτοὺσ οὔτε νυκτὸσ οὔθ’ ἡμέρασ οὔθ’ ὅποι ἂν ὁρμῶμαι οὔθ’ ὅ τι ἂν μέλλω πράττειν.

διὰ δὲ τὸ προειδέναι καὶ ὅ τι ἐξ ἑκάστου ἀποβήσεται σημαίνουσί μοι πέμποντεσ ἀγγέλουσ φήμασ καὶ ἐνύπνια καὶ οἰωνοὺσ ἅ τε δεῖ καὶ ἃ οὐ χρὴ ποιεῖν, οἷσ ἐγὼ ὅταν μὲν πείθωμαι, οὐδέποτέ μοι μεταμέλει· ἤδη δέ ποτε καὶ ἀπιστήσασ ἐκολάσθην. καὶ ὁ Σωκράτησ εἶπεν·

ἀλλὰ τούτων μὲν οὐδὲν ἄπιστον. ἐκεῖνο μέντοι ἔγωγε ἡδέωσ ἂν πυθοίμην, πῶσ αὐτοὺσ θεραπεύων οὕτω φίλουσ ἔχεισ. ναὶ μὰ τὸν Δί’, ἔφη ὁ Ἑρμογένησ, καὶ μάλα εὐτελῶσ. ἐπαινῶ τε γὰρ αὐτοὺσ οὐδὲν δαπανῶν, ὧν τε διδόασιν ἀεὶ αὖ παρέχομαι, εὐφημῶ τε ὅσα ἂν δύνωμαι καὶ ἐφ’ οἷσ ἂν αὐτοὺσ μάρτυρασ ποιήσωμαι ἑκὼν οὐδὲν ψεύδομαι. νὴ Δί’, ἔφη, ὁ Σωκράτησ εἰ ἄρα τοιοῦτοσ ὢν φίλουσ αὐτοὺσ ἔχεισ, καὶ οἱ θεοί, ὡσ ἐοίκε, καλοκἀγαθίᾳ ἥδονται. οὗτοσ μὲν δὴ ὁ λόγοσ οὕτωσ ἐσπουδαιολογήθη.

ἐπειδὴ δὲ εἰσ τὸν Φίλιππον ἧκον, ἠρώτων αὐτὸν τί ὁρῶν ἐν τῇ γελωτοποιίᾳ μέγα ἐπ’ αὐτῇ φρονοίη. οὐ γὰρ ἄξιον, ἔφη, ὁπότε γε πάντεσ εἰδότεσ ὅτι γελωτοποιόσ εἰμι, ὅταν μέν τι ἀγαθὸν ἔχωσι, παρακαλοῦσί με ἐπὶ ταῦτα προθύμωσ, ὅταν δέ τι κακὸν λάβωσι, φεύγουσιν ἀμεταστρεπτί, φοβούμενοι μὴ καὶ ἄκοντεσ γελάσωσι; καὶ ὁ Νικήρατοσ εἶπε·

νὴ Δία, σὺ τοίνυν δικαίωσ μέγα φρονεῖσ. ἐμοὶ γὰρ αὖ τῶν φίλων οἱ μὲν εὖ πράττοντεσ ἐκποδὼν ἀπέρχονται, οἳ δ’ ἂν κακόν τι λάβωσι, γενεαλογοῦσι τὴν συγγένειαν καὶ οὐδέποτέ μου ἀπολείπονται. εἰε͂ν·

σὺ δὲ δή, ἔφη ὁ Χαρμίδησ, ὦ Συρακόσιε, ἐπὶ τῷ μέγα φρονεῖσ; ἢ δῆλον ὅτι ἐπὶ τῷ παιδί; μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐ μὲν δή· ἀλλὰ καὶ δέδοικα περὶ αὐτοῦ ἰσχυρῶσ. αἰσθάνομαι γάρ τινασ ἐπιβουλεύοντασ διαφθεῖραι αὐτόν. καὶ ὁ Σωκράτησ ἀκούσασ, Ἡράκλεισ, ἔφη, τί τοσοῦτον νομίζοντεσ ἠδικῆσθαι ὑπὸ τοῦ σοῦ παιδὸσ ὥστε ἀποκτεῖναι αὐτὸν βούλεσθαι;

ἀλλ’ οὔτοι, ἔφη, ἀποκτεῖναι βούλονται, ἀλλὰ πεῖσαι αὐτὸν συγκαθεύδειν αὐτοῖσ. σὺ δ’, ὡσ ἐοίκασ, εἰ τοῦτο γένοιτο, νομίζεισ ἂν διαφθαρῆναι αὐτόν; ναὶ μὰ Δί’, ἔφη, παντάπασί γε. οὐδ’ αὐτὸσ ἄρ’, ἔφη, συγκαθεύδεισ αὐτῷ;

νὴ Δί’ ὅλασ γε καὶ πάσασ τὰσ νύκτασ. νὴ τὴν Ἥραν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, εὐτύχημά γέ σου μέγα τὸ τὸν χρῶτα τοιοῦτον φῦναι ἔχοντα ὥστε μόνον μὴ διαφθείρειν τοὺσ συγκαθεύδοντασ. ὥστε σοί γε εἰ μὴ ἐπ’ ἄλλῳ ἀλλ’ ἐπὶ τῷ χρωτὶ ἄξιον μέγα φρονεῖν. ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη, οὐκ ἐπὶ τούτῳ μέγα φρονῶ.

ἀλλ’ ἐπὶ τῷ μήν; ἐπὶ νὴ Δία τοῖσ ἄφροσιν. οὗτοι γὰρ τὰ ἐμὰ νευρόσπαστα θεώμενοι τρέφουσί με. ταῦτ’ ἄρ’, ἔφη ὁ Φίλιπποσ, καὶ πρῴην ἐγώ σου ἤκουον εὐχομένου πρὸσ τοὺσ θεοὺσ ὅπου ἂν ᾖσ διδόναι καρποῦ μὲν ἀφθονίαν, φρενῶν δὲ ἀφορίαν. εἰε͂ν, ἔφη ὁ Καλλίασ·

σὺ δὲ δή, ὦ Σώκρατεσ, τί ἔχεισ εἰπεῖν ὡσ ἄξιόν σοί ἐστι μέγα φρονεῖν ἐφ’ ᾗ εἶπασ οὕτωσ ἀδόξῳ οὔσῃ τέχνῃ; καὶ ὃσ εἶπεν· ὁμολογησώμεθα πρῶτον ποῖά ἐστιν ἔργα τοῦ μαστροποῦ· καὶ ὅσα ἂν ἐρωτῶ, μὴ ὀκνεῖτε ἀποκρίνεσθαι, ἵνα εἰδῶμεν ὅσα ἂν συνομολογῶμεν. καὶ ὑμῖν οὕτω δοκεῖ; ἔφη. πάνυ μὲν οὖν, ἔφασαν. ὡσ δ’ ἅπαξ εἶπαν πάνυ μὲν οὖν, τοῦτο πάντεσ ἐκ τοῦ λοιποῦ ἀπεκρίναντο. οὐκοῦν ἀγαθοῦ μέν, ἔφη, ὑμῖν δοκεῖ μαστροποῦ ἔργον εἶναι ἣν ἂν ἢ ὃν ἂν μαστροπεύῃ ἀρέσκοντα τοῦτον ἀποδεικνύναι οἷσ ἂν συνῇ;

πάνυ μὲν οὖν, ἔφασαν. οὐκοῦν ἓν μέν τί ἐστιν εἰσ τὸ ἀρέσκειν ἐκ τοῦ πρέπουσαν ἔχειν σχέσιν καὶ τριχῶν καὶ ἐσθῆτοσ; πάνυ μὲν οὖν, ἔφασαν. οὐκοῦν καὶ τόδε ἐπιστάμεθα, ὅτι ἔστιν ἀνθρώπῳ τοῖσ αὐτοῖσ ὄμμασι καὶ φιλικῶσ καὶ ἐχθρῶσ πρόσ τινασ βλέπειν;

πάνυ μὲν οὖν. τί δέ, τῇ αὐτῇ φωνῇ ἔστι καὶ αἰδημόνωσ καὶ θρασέωσ φθέγγεσθαι; πάνυ μὲν οὖν. τί δέ, λόγοι οὐκ εἰσὶ μέν τινεσ ἀπεχθανόμενοι, εἰσὶ δέ τινεσ οἳ πρὸσ φιλίαν ἄγουσι; πάνυ μὲν οὖν. οὐκοῦν τούτων ὁ ἀγαθὸσ μαστροπὸσ τὰ συμφέροντα εἰσ τὸ ἀρέσκειν διδάσκοι ἄν;

πάνυ μὲν οὖν. ἀμείνων δ’ ἂν εἰή, ἔφη, ὁ ἑνὶ δυνάμενοσ ἀρεστοὺσ ποιεῖν ἢ ὅστισ καὶ πολλοῖσ; ἐνταῦθα μέντοι ἐσχίσθησαν, καὶ οἱ μὲν εἶπον δῆλον ὅτι ὅστισ πλείστοισ, οἱ δὲ πάνυ μὲν οὖν. ὁ δ’ εἰπὼν ὅτι καὶ τοῦτο ὁμολογεῖται ἔφη·

εἰ δέ τισ καὶ ὅλῃ τῇ πόλει ἀρέσκοντασ δύναιτο ἀποδεικνύναι, οὐχ οὗτοσ παντελῶσ ἂν ἤδη ἀγαθὸσ μαστροπὸσ εἰή; σαφῶσ γε νὴ Δία, πάντεσ εἶπον. οὐκοῦν εἴ τισ τοιούτουσ δύναιτο ἐξεργάζεσθαι ὧν προστατοίη, δικαίωσ ἂν μέγα φρονοίη ἐπὶ τῇ τέχνῃ καὶ δικαίωσ ἂν πολὺν μισθὸν λαμβάνοι; ἐπεὶ δὲ καὶ ταῦτα πάντεσ συνωμολόγουν, τοιοῦτοσ μέντοι, ἔφη, μοι δοκεῖ Ἀντισθένησ εἶναι οὗτοσ.

καὶ ὁ Ἀντισθένησ, ἐμοί, ἔφη, παραδίδωσ, ὦ Σώκρατεσ, τὴν τέχνην; ναὶ μὰ Δί’, ἔφη. ὁρῶ γάρ σε καὶ τὴν ἀκόλουθον ταύτησ πάνυ ἐξειργασμένον. τίνα ταύτην; τὴν προαγωγείαν, ἔφη. καὶ ὃσ μάλα ἀχθεσθεὶσ ἐπήρετο·

καὶ τί μοι σύνοισθα, ὦ Σώκρατεσ, τοιοῦτον εἰργασμένῳ; οἶδα μέν, ἔφη, σε Καλλίαν τουτονὶ προαγωγεύσαντα τῷ σοφῷ Προδίκῳ, ὅτε ἑώρασ τοῦτον μὲν φιλοσοφίασ ἐρῶντα, ἐκεῖνον δὲ χρημάτων δεόμενον· οἶδα δέ σε Ἱππίᾳ τῷ Ἠλείῳ, παρ’ οὗ οὗτοσ καὶ τὸ μνημονικὸν ἔμαθεν· ἀφ’ οὗ δὴ καὶ ἐρωτικώτεροσ γεγένηται διὰ τὸ ὅ τι ἂν καλὸν ἴδῃ μηδέποτε ἐπιλανθάνεσθαι. ἔναγχοσ δὲ δήπου καὶ πρὸσ ἐμὲ ἐπαινῶν τὸν Ἡρακλεώτην ξένον ἐπεί με ἐποίησασ ἐπιθυμεῖν αὐτοῦ, συνέστησάσ μοι αὐτόν.

καὶ χάριν μέντοι σοι ἔχω· πάνυ γὰρ καλὸσ κἀγαθὸσ δοκεῖ μοι εἶναι. Αἰσχύλον δὲ τὸν Φλειάσιον πρὸσ ἐμὲ ἐπαινῶν καὶ ἐμὲ πρὸσ ἐκεῖνον οὐχ οὕτω διέθηκασ ὥστε διὰ τοὺσ σοὺσ λόγουσ ἐρῶντεσ ἐκυνοδρομοῦμεν ἀλλήλουσ ζητοῦντεσ; ταῦτα οὖν ὁρῶν δυνάμενόν σε ποιεῖν ἀγαθὸν νομίζω προαγωγὸν εἶναι.

ὁ γὰρ οἱο͂́σ τε ὢν γιγνώσκειν τε τοὺσ ὠφελίμουσ αὑτοῖσ καὶ τούτουσ δυνάμενοσ ποιεῖν ἐπιθυμεῖν ἀλλήλων, οὗτοσ ἄν μοι δοκεῖ καὶ πόλεισ δύνασθαι φίλασ ποιεῖν καὶ γάμουσ ἐπιτηδείουσ συνάγειν, καὶ πολλοῦ ἂν ἄξιοσ εἶναι καὶ πόλεσι καὶ φίλοισ καὶ συμμάχοισ κεκτῆσθαι. σὺ δὲ ὡσ κακῶσ ἀκούσασ ὅτι ἀγαθόν σε ἔφην προαγωγὸν εἶναι, ὠργίσθησ. ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη, οὐ νῦν. ἐὰν γὰρ ταῦτα δύνωμαι, σεσαγμένοσ δὴ παντάπασι πλούτου τὴν ψυχὴν ἔσομαι. καὶ αὕτη μὲν δὴ ἡ περίοδοσ τῶν λόγων ἀπετελέσθη.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Xenophon, Works on Socrates, Συμπόσιον, chapter 4

(크세노폰, Works on Socrates, Συμπόσιον, chapter 4)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION