Xenophon, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ε, chapter 3

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ε, chapter 3)

οὕτω μὲν δὴ πορευόμενοι τεταρταῖοι πρὸσ τοῖσ ὁρίοισ τῆσ Γωβρύα χώρασ ἐγένοντο. ὡσ δὲ ἐν τῇ πολεμίᾳ ἦν, κατέστησε λαβὼν ἐν τάξει μεθ’ ἑαυτοῦ τούσ τε πεζοὺσ καὶ τῶν ἱππέων ὅσουσ ἐδόκει καλῶσ αὐτῷ ἔχειν· τοὺσ δ’ ἄλλουσ ἱππέασ ἀφῆκε καταθεῖν, καὶ ἐκέλευσε τοὺσ μὲν ὅπλα ἔχοντασ κατακαίνειν, τοὺσ δ’ ἄλλουσ καὶ πρόβατα ὅσα ἂν λάβωσι πρὸσ αὑτὸν ἄγειν. ἐκέλευσε δὲ καὶ τοὺσ Πέρσασ συγκαταθεῖν· καὶ ἧκον πολλοὶ μὲν αὐτῶν κατακεκυλισμένοι ἀπὸ τῶν ἵππων, πολλοὶ δὲ καὶ λείαν πλείστην ἄγοντεσ. ὡσ δὲ παρῆν ἡ λεία, συγκαλέσασ τούσ τε τῶν Μήδων ἄρχοντασ καὶ τῶν Ὑρκανίων καὶ τοὺσ ὁμοτίμουσ ἔλεξεν ὧδε.

ἄνδρεσ φίλοι, ἐξένισεν ἡμᾶσ ἅπαντασ πολλοῖσ ἀγαθοῖσ Γωβρύασ. εἰ οὖν, ἔφη, τοῖσ θεοῖσ ἐξελόντεσ τὰ νομιζόμενα καὶ τῇ στρατιᾷ τὰ ἱκανὰ τὴν ἄλλην τούτῳ δοίημεν λείαν, ἆρ’ ἄν, ἔφη, καλὸν ποιήσαιμεν τῷ εὐθὺσ φανεροὶ εἶναι ὅτι καὶ τοὺσ εὖ ποιοῦντασ πειρώμεθα νικᾶν εὖ ποιοῦντεσ; ὡσ δὲ τοῦτ’ ἤκουσαν, πάντεσ μὲν ἐπῄνουν, πάντεσ δ’ ἐνεκωμίαζον·

εἷσ δὲ καὶ ἔλεξεν ὧδε· πάνυ, ἔφη, ὦ Κῦρε, τοῦτο ποιήσωμεν· καὶ γάρ μοι δοκεῖ, ἔφη, ὁ Γωβρύασ πτωχούσ τινασ ἡμᾶσ νομίζειν, ὅτι οὐ δαρεικῶν μεστοὶ ἥκομεν οὐδὲ ἐκ χρυσῶν πίνομεν φιαλῶν· εἰ δὲ τοῦτο ποιήσομεν, γνοίη ἄν, ἔφη, ὅτι ἔστιν ἐλευθερίουσ εἶναι καὶ ἄνευ χρυσοῦ. ἄγε δή, ἔφη, τὰ τῶν θεῶν ἀποδόντεσ τοῖσ μάγοισ καὶ ὅσα τῇ στρατιᾷ ἱκανὰ ἐξελόντεσ τἆλλα καλέσαντεσ τὸν Γωβρύαν δότε αὐτῷ·

οὕτω δὴ λαβόντεσ ἐκεῖνοι ὅσα ἔδει τἆλλα ἔδοσαν τῷ Γωβρύᾳ. ἐκ τούτου δὴ ᾔει πρὸσ Βαβυλῶνα παραταξάμενοσ ὥσπερ ὅτε ἡ μάχη ἦν.

ὡσ δ’ οὐκ ἀντεξῇσαν οἱ Ἀσσύριοι, ἐκέλευσεν ὁ Κῦροσ τὸν Γωβρύαν προσελάσαντα εἰπεῖν ὅτι εἰ βούλεται ὁ βασιλεὺσ ἐξιὼν ὑπὲρ τῆσ χώρασ μάχεσθαι, κἂν αὐτὸσ σὺν ἐκείνῳ μάχοιτο· εἰ δὲ μὴ ἀμυνεῖ τῇ χώρᾳ, ὅτι ἀνάγκη τοῖσ κρατοῦσι πείθεσθαι. ὁ μὲν δὴ Γωβρύασ προσελάσασ ἔνθα ἀσφαλὲσ ἦν ταῦτα εἶπεν, ὁ δ’ αὐτῷ ἐξέπεμψεν ἀποκρινούμενον τοιάδε·

δεσπότησ ὁ σὸσ λέγει, ὦ Γωβρύα, οὐχ ὅτι ἀπέκτεινά σου τὸν υἱὸν μεταμέλει μοι, ἀλλ’ ὅτι οὐ καὶ σὲ προσαπέκτεινα. μάχεσθαι δὲ ἐὰν βούλησθε, ἥκετε εἰσ τριακοστὴν ἡμέραν· νῦν δ’ οὔπω ἡμῖν σχολή· ἔτι γὰρ παρασκευαζόμεθα. ὁ δὲ Γωβρύασ εἶπεν·

ἀλλὰ μήποτέ σοι λήξειεν αὕτη ἡ μεταμέλεια· δῆλον γὰρ ὅτι ἀνιῶ σέ τι, ἐξ οὗ αὕτη σε ἡ μεταμέλεια ἔχει. ὁ μὲν δὴ Γωβρύασ ἀπήγγειλε τὰ τοῦ Ἀσσυρίου·

ὁ δὲ Κῦροσ ἀκούσασ ταῦτα ἀπήγαγε τὸ στράτευμα· καὶ καλέσασ τὸν Γωβρύαν εἰπέ μοι, ἔφη, οὐκ ἔλεγεσ μέντοι σὺ ὅτι τὸν ἐκτμηθέντα ὑπὸ τοῦ Ἀσσυρίου οἰεί ἂν σὺν ἡμῖν γενέσθαι; εὖ μὲν οὖν, ἔφη, δοκῶ εἰδέναι· πολλὰ γὰρ δὴ ἔγωγε κἀκεῖνοσ ἐπαρρησιασάμεθα πρὸσ ἀλλήλουσ. ὁπότε τοίνυν σοι δοκεῖ καλῶσ ἔχειν, πρόσιθι πρὸσ αὐτόν·

καὶ πρῶτον μὲν οὕτω ποίει ὅπωσ ἂν αὐτοὶ ὅ τι ἂν λέγῃ εἰδῆτε· ἐπειδὰν δὲ συγγένῃ αὐτῷ, ἐὰν γνῷσ αὐτὸν φίλον βουλόμενον εἶναι, τοῦτο δεῖ μηχανᾶσθαι ὅπωσ λάθῃ φίλοσ ὢν ἡμῖν· οὔτε γὰρ ἂν φίλουσ τισ ποιήσειεν ἄλλωσ πωσ πλείω ἀγαθὰ ἐν πολέμῳ ἢ πολέμιοσ δοκῶν εἶναι οὔτ’ ἂν ἐχθροὺσ πλείω τισ βλάψειεν ἄλλωσ πωσ ἢ φίλοσ δοκῶν εἶναι. καὶ μήν, ἔφη ὁ Γωβρύασ, οἶδ’ ὅτι κἂν πρίαιτο Γαδάτασ τὸ μέγα τι ποιῆσαι κακὸν τὸν νῦν βασιλέα Ἀσσυρίων.

ἀλλ’ ὅ τι ἂν δύναιτο, τοῦτο δεῖ καὶ ἡμᾶσ σκοπεῖν. λέγε δή μοι, ἔφη ὁ Κῦροσ, εἰσ τὸ φρούριον τὸ πρὸ τῆσ χώρασ, ὅ φατε Ὑρκανίοισ τε καὶ Σάκαισ ἐπιτετειχίσθαι τῇδε τῇ χώρᾳ πρόβολον εἶναι τοῦ πολέμου, ἆρ’ ἄν, ἔφη, οἰεί ὑπὸ τοῦ φρουράρχου παρεθῆναι τὸν εὐνοῦχον ἐλθόντα σὺν δυνάμει;

σαφῶσ γ’, ἔφη ὁ Γωβρύασ, εἴπερ ἀνύποπτοσ ὤν, ὥσπερ νῦν ἐστιν, ἀφίκοιτο πρὸσ αὐτόν. οὐκοῦν, ἔφη, ἀνύποπτοσ ἂν εἰή, εἰ προσβάλοιμι μὲν ἐγὼ πρὸσ τὰ χωρία αὐτοῦ ὡσ λαβεῖν βουλόμενοσ, ἀπομάχοιτο δὲ ἐκεῖνοσ ἀνὰ κράτοσ·

καὶ λάβοιμι μὲν αὐτοῦ τι ἐγώ, ἀντιλάβοι δὲ κἀκεῖνοσ ἡμῶν ἢ ἄλλουσ τινὰσ ἢ καὶ ἀγγέλουσ πεμπομένουσ ὑπ’ ἐμοῦ πρὸσ τούτουσ οὕσ φατε πολεμίουσ τῷ Ἀσσυρίῳ εἶναι· καὶ οἱ μὲν ληφθέντεσ λέγοιεν ὅτι ἐπὶ στρατεύματα ἔρχονται καὶ κλίμακασ ὡσ ἐπὶ τὸ φρούριον ἄξοντεσ, ὁ δ’ εὐνοῦχοσ ἀκούσασ προσποιήσαιτο προαγγεῖλαι βουλόμενοσ ταῦτα παρεῖναι; καὶ ὁ Γωβρύασ εἶπεν ὅτι οὕτω μὲν γιγνομένων σαφῶσ παρείη ἂν αὐτόν, καὶ δέοιτό γ’ ἂν αὐτοῦ μένειν ἔστε σὺ ἀπέλθοισ.

οὐκοῦν, ἔφη ὁ Κῦροσ, εἴ γε ἅπαξ εἰσέλθοι, δύναιτ’ ἂν ἡμῖν ὑποχείριον ποιῆσαι τὸ χωρίον; εἰκὸσ γοῦν, ἔφη ὁ Γωβρύασ, τὰ μὲν ἔνδον ἐκείνου συμπαρασκευάζοντοσ, τὰ δ’ ἔξωθεν σοῦ ἰσχυρότερα προσάγοντοσ.

ἴθι οὖν, ἔφη, καὶ πειρῶ ταῦτα διδάξασ καὶ διαπραξάμενοσ παρεῖναι· πιστὰ δὲ αὐτῷ οὐκ ἂν μείζω οὔτ’ εἴποισ οὔτε δείξαισ ὧν αὐτὸσ σὺ τυγχάνεισ παρ’ ἡμῶν εἰληφώσ. ἐκ τούτου ᾤχετο μὲν ὁ Γωβρύασ·

ἄσμενοσ δὲ ἰδὼν αὐτὸν ὁ εὐνοῦχοσ συνωμολόγει τε πάντα καὶ συνέθετο ἃ ἔδει. ἐπεὶ δὲ ἀπήγγειλεν ὁ Γωβρύασ ὅτι πάντα δοκοίη ἰσχυρῶσ τῷ εὐνούχῳ τὰ ἐπισταλέντα, ἐκ τούτου τῇ ὑστεραίᾳ προσέβαλε μὲν ὁ Κῦροσ, ἀπεμάχετο δὲ ὁ Γαδάτασ. ἦν δὲ καὶ ὃ ἔλαβε χωρίον ὁ Κῦροσ, ὁποῖον ἔφη ὁ Γαδάτασ. τῶν δὲ ἀγγέλων οὓσ ἔπεμψεν ὁ Κῦροσ προειπὼν ᾗ πορεύσοιντο, ὅπωσ ἄγοιεν τὰ στρατεύματα καὶ τὰσ κλίμακασ κομίζοιεν, τοὺσ μὲν εἰάσεν ὁ Γαδάτασ διαφεύγειν·

οὓσ δ’ ἔλαβε, βασανίζων ἐναντίον πολλῶν, ὡσ ἤκουσεν ἐφ’ ἃ ἔφασαν πορεύεσθαι, εὐθέωσ συσκευασάμενοσ ὡσ ἐξαγγελῶν τῆσ νυκτὸσ ἐπορεύετο. τέλοσ δὲ πιστευθεὶσ ὡσ βοηθὸσ εἰσέρχεται εἰσ τὸ φρούριον·

καὶ τέωσ μὲν συμπαρεσκεύαζεν ὅ τι δύναιτο τῷ φρουράρχῳ· ἐπεὶ δὲ ὁ Κῦροσ ἦλθε, καταλαμβάνει τὸ χωρίον συνεργοὺσ ποιησάμενοσ καὶ τοὺσ παρὰ τοῦ Κύρου αἰχμαλώτουσ. ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἐγένετο, εὐθὺσ Γαδάτασ ὁ εὐνοῦχοσ τὰ ἔνδον καταστήσασ ἐξῆλθε πρὸσ τὸν Κῦρον, καὶ τῷ νόμῳ προσκυνήσασ εἶπε, χαῖρε, Κῦρε.

ἀλλὰ ποιῶ ταῦτ’, ἔφη·

σὺ γάρ με σὺν τοῖσ θεοῖσ οὐ κελεύεισ μόνον ἀλλὰ καὶ ἀναγκάζεισ χαίρειν. εὖ γὰρ ἴσθι, ἔφη, ὅτι ἐγὼ μέγα ποιοῦμαι φίλιον τοῦτο τὸ χωρίον τοῖσ ἐνθάδε συμμάχοισ καταλείπων· σοῦ δ’, ἔφη, ὦ Γαδάτα, ὁ Ἀσσύριοσ παῖδασ μέν, ὡσ ἐοίκε, τὸ ποιεῖσθαι ἀφείλετο, οὐ μέντοι τό γε φίλουσ δύνασθαι κτᾶσθαι ἀπεστέρησεν· ἀλλ’ εὖ ἴσθι ὅτι ἡμᾶσ τοιούτουσ τῷ ἔργῳ τούτῳ φίλουσ πεποίησαι, οἵ σοι, ἐὰν δυνώμεθα, πειρασόμεθα μὴ χείρουσ βοηθοὶ παραστῆναι ἢ εἰ παῖδασ ἐκγόνουσ ἐκέκτησο. ὁ μὲν ταῦτ’ ἔλεγεν. ἐν δὲ τούτῳ ὁ Ὑρκάνιοσ ἄρτι ᾐσθημένοσ τὸ γεγενημένον προσθεῖ τῷ Κύρῳ καὶ λαβὼν τὴν δεξιὰν αὐτοῦ εἶπεν·

ὦ μέγα ἀγαθὸν σὺ τοῖσ φίλοισ Κῦρε, ὡσ πολλήν με τοῖσ θεοῖσ ποιεῖσ χάριν ὀφείλειν ὅτι σοί με συνήγαγον. ἴθι νυν, ἔφη ὁ Κῦροσ, καὶ λαβὼν τὸ χωρίον οὕπερ ἕνεκά με ἀσπάζῃ διατίθει αὐτὸ οὕτωσ ὡσ ἂν τῷ ὑμετέρῳ φύλῳ πλείστου ἄξιον ᾖ καὶ τοῖσ ἄλλοισ συμμάχοισ, μάλιστα δ’, ἔφη, Γαδάτᾳ τουτῳί̈, ὃσ ἡμῖν αὐτὸ λαβὼν παραδίδωσι.

τί οὖν;

ἔφη ὁ Ὑρκάνιοσ, ἐπειδὰν Καδούσιοι ἔλθωσι καὶ Σάκαι καὶ οἱ ἐμοὶ πολῖται, καλέσωμεν καὶ τούτων, ἵνα κοινῇ βουλευσώμεθα πάντεσ ὅσοισ προσήκει πῶσ ἂν συμφορώτατα χρῴμεθα τῷ φρουρίῳ; ταῦτα μὲν οὕτω συνῄνεσεν ὁ Κῦροσ·

ἐπεὶ δὲ συνῆλθον οἷσ ἔμελε περὶ τοῦ φρουρίου, ἐβουλεύσαντο κοινῇ φυλάττειν οἷσπερ ἀγαθὸν ἦν φίλιον ὄν, ὅπωσ αὐτοῖσ μὲν πρόβολοσ εἰή πολέμου, τοῖσ δ’ Ἀσσυρίοισ ἐπιτετειχισμένον. τούτων γενομένων πολὺ δὴ προθυμότερον καὶ πλείουσ καὶ Καδούσιοι συνεστρατεύοντο καὶ Σάκαι καὶ Ὑρκάνιοι·

καὶ συνελέγη ἐντεῦθεν στράτευμα Καδουσίων μὲν πελτασταὶ εἰσ δισμυρίουσ καὶ ἱππεῖσ εἰσ τετρακισχιλίουσ, Σακῶν δὲ τοξόται εἰσ μυρίουσ καὶ ἱπποτοξόται εἰσ χιλίουσ· καὶ Ὑρκάνιοι δὲ πεζούσ τε ὁπόσουσ ἐδύναντο προσεξέπεμψαν καὶ ἱππέασ ἐξεπλήρωσαν εἰσ δισχιλίουσ· τὸ γὰρ πρόσθεν καταλελειμμένοι ἦσαν πλείουσ οἴκοι αὐτοῖσ ἱππεῖσ, ὅτι καὶ οἱ Καδούσιοι καὶ οἱ Σάκαι τοῖσ Ἀσσυρίοισ πολέμιοι ἦσαν. ὅσον δὲ χρόνον ἐκαθέζετο ὁ Κῦροσ ἀμφὶ τὴν περὶ τὸ φρούριον οἰκονομίαν, τῶν Ἀσσυρίων τῶν κατὰ ταῦτα τὰ χωρία πολλοὶ μὲν ἀπῆγον ἵππουσ, πολλοὶ δὲ ἀπέφερον ὅπλα, φοβούμενοι ἤδη πάντασ τοὺσ προσχώρουσ.

ἐκ δὲ τούτου προσέρχεται τῷ Κύρῳ ὁ Γαδάτασ καὶ λέγει ὅτι ἥκουσιν αὐτῷ ἄγγελοι ὡσ ὁ Ἀσσύριοσ, ἐπεὶ πύθοιτο τὰ περὶ τοῦ φρουρίου, χαλεπῶσ τε ἐνέγκοι καὶ συσκευάζοιτο ὡσ ἐμβαλῶν εἰσ τὴν αὑτοῦ χώραν.

ἐὰν οὖν ἀφῇσ με, ὦ Κῦρε, τὰ τείχη ἂν πειραθείην διασῶσαι, τῶν δ’ ἄλλων μείων λόγοσ. καὶ ὁ Κῦροσ εἶπεν·

ἐὰν οὖν ἰῄσ νῦν, πότε ἔσῃ οἴκοι; καὶ ὁ Γαδάτασ εἶπεν· εἰσ τρίτην δειπνήσω ἐν τῇ ἡμετέρᾳ. ἦ καὶ τὸν Ἀσσύριον, ἔφη, οἰεί ἐκεῖ ἤδη καταλήψεσθαι; εὖ μὲν οὖν, ἔφη, οἶδα· σπεύσει γὰρ ἑώσ ἔτι πρόσω δοκεῖσ ἀπεῖναι. ἐγὼ δ’, ἔφη ὁ Κῦροσ, ποσταῖοσ ἂν τῷ στρατεύματι ἐκεῖσε ἀφικοίμην;

πρὸσ τοῦτο δὴ ὁ Γαδάτασ λέγει· πολὺ ἤδη, ὦ δέσποτα, ἔχεισ τὸ στράτευμα καὶ οὐκ ἂν δύναιο μεῖον ἢ ἐν ἓξ ἢ ἑπτὰ ἡμέραισ ἐλθεῖν πρὸσ τὴν ἐμὴν οἴκησιν. σὺ μὲν τοίνυν, ἔφη ὁ Κῦροσ, ἄπιθι ὡσ τάχιστα· ἐγὼ δ’ ὡσ ἂν δυνατὸν ᾖ πορεύσομαι. ὁ μὲν δὴ Γαδάτασ ᾤχετο·

ὁ δὲ Κῦροσ συνεκάλεσε πάντασ τοὺσ ἄρχοντασ τῶν συμμάχων· καὶ ἤδη πολλοί τε ἐδόκουν καὶ καλοὶ κἀγαθοὶ παρεῖναι· ἐν οἷσ δὴ λέγει ὁ Κῦροσ ταῦτα. ἄνδρεσ σύμμαχοι, Γαδάτασ διέπραξεν ἃ δοκεῖ πᾶσιν ἡμῖν πολλοῦ ἄξια εἶναι, καὶ ταῦτα πρὶν καὶ ὁτιοῦν ἀγαθὸν ὑφ’ ἡμῶν παθεῖν.

νῦν δὲ ὁ Ἀσσύριοσ εἰσ τὴν χώραν αὐτοῦ ἐμβαλεῖν ἀγγέλλεται, δῆλον ὅτι ἅμα μὲν τιμωρεῖσθαι αὐτὸν βουλόμενοσ, ὅτι δοκεῖ ὑπ’ αὐτοῦ μεγάλα βεβλάφθαι· ἅμα δὲ ἴσωσ κἀκεῖνο ἐννοεῖται ὡσ εἰ οἱ μὲν πρὸσ ἡμᾶσ ἀφιστάμενοι μηδὲν ὑπ’ ἐκείνου κακὸν πείσονται, οἱ δὲ σὺν ἐκείνῳ ὄντεσ ὑφ’ ἡμῶν ἀπολοῦνται, ὅτι τάχα οὐδένα εἰκὸσ σὺν αὐτῷ βουλήσεσθαι εἶναι. νῦν οὖν, ὦ ἄνδρεσ, καλόν τι ἄν μοι δοκοῦμεν ποιῆσαι, εἰ προθύμωσ Γαδάτᾳ βοηθήσαιμεν ἀνδρὶ εὐεργέτῃ·

καὶ ἅμα δίκαια ποιοῖμεν ἂν χάριν ἀποδιδόντεσ· ἀλλὰ μὴν καὶ σύμφορά γ’ ἄν, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, πράξαιμεν ἡμῖν αὐτοῖσ. εἰ γὰρ πᾶσι φαινοίμεθα τοὺσ μὲν κακῶσ ποιοῦντασ νικᾶν πειρώμενοι κακῶσ ποιοῦντεσ, τοὺσ δ’ εὐεργετοῦντασ ἀγαθοῖσ ὑπερβαλλόμενοι, εἰκὸσ ἐκ τῶν τοιούτων φίλουσ μὲν πολλοὺσ ἡμῖν βούλεσθαι γίγνεσθαι, ἐχθρὸν δὲ μηδένα ἐπιθυμεῖν εἶναι·

εἰ δὲ ἀμελῆσαι δόξαιμεν Γαδάτα, πρὸσ τῶν θεῶν ποίοισ λόγοισ ἂν ἄλλον πείθοιμεν χαρίζεσθαί τι ἡμῖν;

πῶσ δ’ ἂν τολμῷμεν ἡμᾶσ αὐτοὺσ ἐπαινεῖν; πῶσ δ’ ἂν ἀντιβλέψαι τισ ἡμῶν δύναιτο Γαδάτᾳ, εἰ ἡττῴμεθ’ αὐτοῦ εὖ ποιοῦντοσ τοσοῦτοι ὄντεσ ἑνὸσ ἀνδρὸσ καὶ τούτου οὕτω διακειμένου; ὁ μὲν οὕτωσ εἶπεν·

οἱ δὲ πάντεσ ἰσχυρῶσ συνεπῄνουν ταῦτα ποιεῖν. ἄγε τοίνυν, ἔφη, ἐπεὶ καὶ ὑμῖν συνδοκεῖ ταῦτα, ἐπὶ μὲν τοῖσ ὑποζυγίοισ καὶ ὀχήμασι καταλίπωμεν ἕκαστοι τοὺσ μετ’ αὐτῶν ἐπιτηδειοτάτουσ πορεύεσθαι.

Γωβρύασ δ’ ἡμῖν ἀρχέτω αὐτῶν καὶ ἡγείσθω αὐτοῖσ·

καὶ γὰρ ὁδῶν ἔμπειροσ καὶ τἆλλα ἱκανόσ· ἡμεῖσ δ’, ἔφη, καὶ ἵπποισ τοῖσ δυνατωτάτοισ καὶ ἀνδράσι πορευώμεθα, τὰ ἐπιτήδεια τριῶν ἡμερῶν λαβόντεσ· ὅσῳ δ’ ἂν κουφότερον συσκευασώμεθα καὶ εὐτελέστερον, τοσούτῳ ἥδιον τὰσ ἐπιούσασ ἡμέρασ ἀριστήσομέν τε καὶ δειπνήσομεν καὶ καθευδήσομεν. νῦν δ’, ἔφη, πορευώμεθα ὧδε· πρώτουσ μὲν ἄγε σύ, Χρυσάντα, τοὺσ θωρακοφόρουσ, ἐπεὶ ὁμαλή τε καὶ πλατεῖα ἡ ὁδόσ ἐστι, τοὺσ ταξιάρχουσ ἔχων ἐν μετώπῳ πάντασ·

ἡ δὲ τάξισ ἑκάστη ἐφ’ ἑνὸσ ἴτω· ἁθρόοι γὰρ ὄντεσ καὶ τάχιστα καὶ ἀσφαλέστατα πορευοίμεθ’ ἄν. τούτου δ’ ἕνεκα, ἔφη, κελεύω τοὺσ θωρακοφόρουσ ἡγεῖσθαι ὅτι τοῦτο βραδύτατόν ἐστι τοῦ στρατεύματοσ·

τοῦ δὲ βραδυτάτου ἡγουμένου ἀνάγκη ῥᾳδίωσ ἕπεσθαι πάντα τὰ θᾶττον ἰόντα· ὅταν δὲ τὸ τάχιστον ἡγῆται ἐν νυκτί, οὐδέν ἐστι θαυμαστὸν καὶ διασπᾶσθαι τὰ στρατεύματα· τὸ γὰρ προταχθὲν ἀποδιδράσκει. ἐπὶ δὲ τούτοισ, ἔφη, Ἀρτάβαζοσ τοὺσ Περσῶν πελταστὰσ καὶ τοξότασ ἀγέτω·

ἐπὶ δὲ τούτοισ Ἀνδαμύασ ὁ Μῆδοσ τὸ Μήδων πεζόν· ἐπὶ δὲ τούτοισ Ἔμβασ τὸ Ἀρμενίων πεζόν· ἐπὶ δὲ τούτοισ Ἀρτούχασ Ὑρκανίουσ· ἐπὶ δὲ τούτοισ Θαμβράδασ τὸ Σακῶν πεζόν· ἐπὶ δὲ τούτοισ Δατάμασ Καδουσίουσ. ἀγόντων δὲ καὶ οὗτοι πάντεσ ἐν μετώπῳ μὲν τοὺσ ταξιάρχουσ ἔχοντεσ, δεξιοὺσ δὲ τοὺσ πελταστάσ, ἀριστεροὺσ δὲ τοὺσ τοξότασ τοῦ ἑαυτῶν πλαισίου·

οὕτω γὰρ πορευόμενοι καὶ εὐχρηστότεροι γίγνονται. ἐπὶ δὲ τούτοισ οἱ σκευοφόροι, ἔφη, πάντων ἑπέσθων·

οἱ δὲ ἄρχοντεσ αὐτῶν ἐπιμελείσθων ὅπωσ συνεσκευασμένοι τε ὦσι πάντα πρὶν καθεύδειν καὶ πρῲ σὺν τοῖσ σκεύεσι παρῶσιν εἰσ τὴν τεταγμένην χώραν καὶ ὅπωσ κοσμίωσ ἕπωνται. ἐπὶ δὲ τοῖσ σκευοφόροισ, ἔφη, τοὺσ Πέρσασ ἱππέασ Μαδάτασ ὁ Πέρσησ ἀγέτω, ἔχων καὶ οὗτοσ τοὺσ ἑκατοντάρχουσ τῶν ἱππέων ἐν μετώπῳ·

ὁ δ’ ἑκατόνταρχοσ τὴν τάξιν ἀγέτω εἰσ ἕνα, ὥσπερ οἱ πέζαρχοι. ἐπὶ τούτοισ Ῥαμβάκασ ὁ Μῆδοσ ὡσαύτωσ τοὺσ ἑαυτοῦ ἱππέασ·

ἐπὶ τούτοισ σύ, ὦ Τιγράνη, τὸ σεαυτοῦ ἱππικόν· καὶ οἱ ἄλλοι δὲ ἵππαρχοι μεθ’ ὧν ἕκαστοι ἀφίκοντο πρὸσ ἡμᾶσ. ἐπὶ τούτοισ Σάκαι ἄγετε· ἔσχατοι δέ, ὥσπερ ἦλθον, Καδούσιοι ἰόντων· Ἀλκεύνα, σὺ δὲ ὁ ἄγων αὐτοὺσ ἐπιμελοῦ τὸ νῦν εἶναι πάντων τῶν ὄπισθεν καὶ μηδένα ἐά ὕστερον τῶν σῶν ἱππέων γίγνεσθαι. ἐπιμελεῖσθε δὲ τοῦ σιωπῇ πορεύεσθαι οἵ τε ἄρχοντεσ καὶ πάντεσ δὲ οἱ σωφρονοῦντεσ·

διὰ γὰρ τῶν ὤτων ἐν τῇ νυκτὶ ἀνάγκη μᾶλλον ἢ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν ἕκαστα καὶ αἰσθάνεσθαι καὶ πράττεσθαι· καὶ τὸ ταραχθῆναι δὲ ἐν τῇ νυκτὶ πολὺ μεῖζόν ἐστι πρᾶγμα ἢ ἐν τῇ ἡμέρᾳ καὶ δυσκαταστατώτερον· οὗ ἕνεκα ἥ τε σιωπὴ ἀσκητέα καὶ ἡ τάξισ φυλακτέα. τὰσ δὲ νυκτερινὰσ φυλακάσ, ὅταν μέλλητε νυκτὸσ ἀναστήσεσθαι, χρὴ ὡσ βραχυτάτασ καὶ πλείστασ ποιεῖσθαι, ὡσ μηδένα ἡ ἐν τῇ φυλακῇ ἀγρυπνία πολλὴ οὖσα λυμαίνηται ἐν τῇ πορείᾳ·

ἡνίκα δ’ ἂν ὡρ́α ᾖ πορεύεσθαι, σημαίνειν τῷ κέρατι. ὑμεῖσ δ’ ἔχοντεσ ἃ δεῖ ἕκαστοι πάρεστε εἰσ τὴν ἐπὶ Βαβυλῶνοσ ὁδόν·

ὁ δ’ ὁρμώμενοσ ἀεὶ τῷ κατ’ οὐρὰν παρεγγυάτω ἕπεσθαι. ἐκ τούτου δὴ ᾤχοντο ἐπὶ τὰσ σκηνὰσ καὶ ἅμα ἀπιόντεσ διελέγοντο πρὸσ ἀλλήλουσ ὡσ μνημονικῶσ ὁ Κῦροσ ὁπόσοισ συνέταττε πᾶσιν ὀνομάζων ἐνετέλλετο.

ὁ δὲ Κῦροσ ἐπιμελείᾳ τοῦτο ἐποίει·

πάνυ γὰρ αὐτῷ ἐδόκει θαυμαστὸν εἶναι εἰ οἱ μὲν βάναυσοι ἴσασι τῆσ αὑτοῦ τέχνησ ἕκαστοσ τῶν ἐργαλείων τὰ ὀνόματα, καὶ ὁ ἰατρὸσ δὲ οἶδε καὶ τῶν ὀργάνων καὶ τῶν φαρμάκων οἷσ χρῆται πάντων τὰ ὀνόματα, ὁ δὲ στρατηγὸσ οὕτωσ ἠλίθιοσ ἔσοιτο ὥστε οὐκ εἴσοιτο τῶν ὑφ’ αὑτῷ ἡγεμόνων τὰ ὀνόματα, οἷσ ἀνάγκη ἐστὶν αὐτῷ ὀργάνοισ χρῆσθαι καὶ ὅταν καταλαβεῖν τι βούληται καὶ ὅταν φυλάξαι καὶ ὅταν θαρρῦναι καὶ ὅταν φοβῆσαι· καὶ τιμῆσαι δὲ ὁπότε τινὰ βούλοιτο, πρέπον αὐτῷ ἐδόκει εἶναι ὀνομαστὶ προσαγορεύειν. ἐδόκουν δ’ αὐτῷ οἱ γιγνώσκεσθαι δοκοῦντεσ ὑπὸ τοῦ ἄρχοντοσ καὶ τοῦ καλόν τι ποιοῦντεσ ὁρᾶσθαι μᾶλλον ὀρέγεσθαι καὶ τοῦ αἰσχρόν τι ποιεῖν μᾶλλον προθυμεῖσθαι ἀπέχεσθαι.

ἠλίθιον δὲ καὶ τοῦτ’ ἐδόκει εἶναι αὐτῷ τὸ ὁπότε τι βούλοιτο πραχθῆναι, οὕτω προστάττειν ὥσπερ ἐν οἴκῳ ἔνιοι δεσπόται προστάττουσιν, ἴτω τισ ἐφ’ ὕδωρ, ξύλα τισ σχισάτω·

οὕτω γὰρ προσταττομένων εἰσ ἀλλήλουσ τε ὁρᾶν πάντεσ ἐδόκουν αὐτῷ καὶ οὐδεὶσ περαίνειν τὸ προσταχθὲν καὶ πάντεσ ἐν αἰτίᾳ εἶναι καὶ οὐδεὶσ τῇ αἰτίᾳ οὔτε αἰσχύνεσθαι οὔτε φοβεῖσθαι ὁμοίωσ διὰ τὸ σὺν πολλοῖσ αἰτίαν ἔχειν·

διὰ ταῦτα δὴ πάντασ ὠνόμαζεν αὐτὸσ ὅτῳ τι προστάττοι. καὶ Κῦροσ μὲν δὴ περὶ τούτων οὕτωσ ἐγίγνωσκεν.

οἱ δὲ στρατιῶται τότε μὲν δειπνήσαντεσ καὶ φυλακὰσ καταστησάμενοι καὶ συσκευασάμενοι πάντα ἃ ἔδει ἐκοιμήθησαν. ἡνίκα δ’ ἦν ἐν μέσῳ νυκτῶν, ἐσήμηνε τῷ κέρατι.

Κῦροσ δ’ εἰπὼν τῷ Χρυσάντᾳ ὅτι ἐπὶ τῇ ὁδῷ ὑπομενοίη ἐν τῷ πρόσθεν τοῦ στρατεύματοσ ἐξῄει λαβὼν τοὺσ ἀμφ’ αὑτὸν ὑπηρέτασ· βραχεῖ δὲ χρόνῳ ὕστερον Χρυσάντασ παρῆν ἄγων τοὺσ θωρακοφόρουσ. τούτῳ μὲν ὁ Κῦροσ δοὺσ ἡγεμόνασ τῆσ ὁδοῦ πορεύεσθαι ἐκέλευεν ἡσύχωσ·

οὐ γάρ πω ἐν ὁδῷ πάντεσ ἦσαν· αὐτὸσ δὲ ἑστηκὼσ ἐν τῇ ὁδῷ τὸν μὲν προσιόντα προυπέμπετο ἐν τάξει, ἐπὶ δὲ τὸν ὑστερίζοντα ἔπεμπε καλῶν. ἐπεὶ δὲ πάντεσ ἐν ὁδῷ ἦσαν, πρὸσ μὲν Χρυσάνταν ἱππέασ ἔπεμψεν ἐροῦντασ ὅτι ἐν ὁδῷ ἤδη πάντεσ·

ἄγε οὖν ἤδη θᾶττον. αὐτὸσ δὲ παρελαύνων τὸν ἵππον εἰσ τὸ πρόσθεν ἥσυχοσ κατεθεᾶτο τὰσ τάξεισ.

καὶ οὓσ μὲν ἴδοι εὐτάκτωσ καὶ σιωπῇ ἰόντασ, προσελαύνων αὐτοῖσ τίνεσ τε εἰε͂ν ἠρώτα καὶ ἐπεὶ πύθοιτο ἐπῄνει· εἰ δέ τινασ θορυβουμένουσ αἴσθοιτο, τὸ αἴτιον τούτου σκοπῶν κατασβεννύναι τὴν ταραχὴν ἐπειρᾶτο. ἓν μόνον παραλέλειπται τῆσ ἐν νυκτὶ ἐπιμελείασ αὐτοῦ, ὅτι πρὸ παντὸσ τοῦ στρατεύματοσ πεζοὺσ εὐζώνουσ οὐ πολλοὺσ προύπεμπεν, ἐφορωμένουσ ὑπὸ Χρυσάντα καὶ ἐφορῶντασ αὐτὸν, ὡσ ὠτακουστοῦντεσ καὶ εἴ πωσ ἄλλωσ δύναιντο αἰσθάνεσθαί τι, σημαίνοιεν τῷ Χρυσάντᾳ ὅ τι καιρὸσ δοκοίη εἶναι·

ἄρχων δὲ καὶ ἐπὶ τούτοισ ἦν ὃσ καὶ τούτουσ ἐκόσμει, καὶ τὸ μὲν ἄξιον λόγου ἐσήμαινε, τὸ δὲ μὴ οὐκ ἠνώχλει λέγων. τὴν μὲν δὴ νύκτα οὕτωσ ἐπορεύοντο·

ἐπεὶ δὲ ἡμέρα ἐγένετο, τοὺσ μὲν Καδουσίων ἱππέασ, ὅτι αὐτῶν καὶ οἱ πεζοὶ ἐπορεύοντο ἔσχατοι, παρὰ τούτοισ κατέλιπεν, ὡσ μηδ’ οὗτοι ψιλοὶ ἱππέων ἰοιέν· τοὺσ δ’ ἄλλουσ εἰσ τὸ πρόσθεν παρελαύνειν ἐκέλευσεν, ὅτι καὶ οἱ πολέμιοι ἐν τῷ πρόσθεν ἦσαν, ὅπωσ εἴ τί που ἐναντιοῖτο αὐτῷ, ἀπαντῴη ἔχων τὴν ἰσχὺν ἐν τάξει καὶ μάχοιτο, εἴ τέ τί που φεῦγον ὀφθείη, ὡσ ἐξ ἑτοιμοτάτου διώκοι. ἦσαν δὲ αὐτῷ αἰεὶ τεταγμένοι οὕσ τε διώκειν δέοι καὶ οὓσ παρ’ αὐτῷ μένειν·

πᾶσαν δὲ τὴν τάξιν λυθῆναι οὐδέποτε εἰά. Κῦροσ μὲν δὴ οὕτωσ ἦγε τὸ στράτευμα·

οὐ μέντοι αὐτόσ γε μιᾷ χώρᾳ ἐχρῆτο, ἀλλ’ ἄλλοτε ἀλλαχῇ περιελαύνων ἐφεώρα τε καὶ ἐπεμελεῖτο, εἴ του δέοιντο. οἱ μὲν δὴ ἀμφὶ Κῦρον οὕτωσ ἐπορεύοντο.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION