헬라어 문장 검색 - Λυξιαν́Τοχαρισ́1́

(루키아노스, Toxaris vel amicitia, (no name))

τί φῆσ, ωΥὄζαρι ; θύετε Ο^εστῃ καὶ Πυλάδῃ ὑμεῖσ οἱ Σκύθαι καὶ θεοὑσ εἶναι πεπιστεύκατε αὐτοὺσ ; θύομεν, ὦ Μνήσιππε, θύομεν, οὐ μὴν θεοὺσ γε οἰόμενοι εἶναι, ἀλλὰ ἄνδρασ ἀγαθούσ. νόμοσ δὲ ὑμῖν καὶ ἀνδράσιν ἀγαθοῖσ ἀποθανοῦσι θύειν ὥσπερ θεοῖσ ; οὐ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἑορταῖσ καὶ πανηγύρεσιν τιμῶμεν αὐτούσ. τί θηρώμενοι παρ’ αὐτῶν ; οὐ γὰρ δὴ ἐπ’ εὐμενείᾳ θύετε αὐτοῖσ, νεκροῖσ γε οὖσιν. οὐ χεῖρον μὲν ἴσωσ, εἰ καὶ οἱ νεκροὶ ἡμῖν εὐμενεῖσ εἰε͂ν οὐ μὴν ἀλλὰ πρὸσ τοὺσ ζῶντασ ἄμεινον οἰόμεθα πράξειν μεμνημένοι τῶν ἀρίστων, καὶ τιμῶμεν ἀποθανόντασ, ἡγούμεθα γὰρ οὕτωσ ἂν ἡμῖν πολλοὺσ ὁμοίουσ αὐτοῖσ ἐθελῆσαι γενέσθαι. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὀρθῶσ γιγνώσκετε.

Ὀρέστην δὲ καὶ Πυλάδην τίνοσ μάλιστα θαυμάσαντεσ ἰσοθέουσ ἐποιήσασθε, καὶ ταῦτα ἐπήλυδασ ὑμῖν ὄντασ καὶ τὸ μέγιστον πολεμίουσ ; οἵ γε, ἐπεὶ σφᾶσ ναυαγίᾳ περιπεσόντασ οἱ τότε Σκύθαι συλλαβόντεσ ἀπῆγον ὡσ τῇ Ἀρτέμιδι καταθύσοντεσ, ἐπιθέμενοι τοῖσ δεσμοφύλαξι καὶ τῆσ φρουρᾶσ ἐπικρατήσαντεσ τόν τε βασιλέα κτείνουσι καὶ τὴν ἱέρειαν παραλαβόντεσ, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἄρτεμιν αὐτὴν ἀποσυλήσαντεσ ᾤχοντο ἀποπλέοντεσ, καταγελάσαντεσ τοῦ κοινοῦ τῶν Σκυθῶν. ὥστε εἰ διὰ ταῦτα τιμᾶτε τοὺσ ἄνδρασ, οὐκ ἂν φθάνοιτε πολλοὺσ ὁμοίουσ αὐτοῖσ ἐξεργασάμενοι. καὶ τοὐντεῦθεν αὐτοὶ ἤδη πρὸσ τὰ παλαιὰ σκοπεῖτε, εἰ καλῶσ ἔχει ὑμῖν πολλοὺσ ἐσ τὴν Σκυθίαν Ὀρέστασ καὶ Πυλάδασ καταίρειν. ἐμοὶ μὲν γὰρ δοκεῖτε τάχιστα ἂν οὕτωσ ἀσεβεῖσ αὐτοὶ καὶ ἄθεοι γενέσθαι, τῶν περιλοίπων θεῶν τὸν αὐτὸν τρόπον ὑμῖν ἐκ τῆσ χώρασ ἀποξενωθέντων· εἶτ’, οἶμαι, ἀντὶ τῶν θεῶν ἁπάντων τοὺσ ἐπ’ ἐξαγωγῇ αὐτῶν ἥκοντασ ἄνδρασ ἐκθειάσετε καὶ ἱεροσύλοισ ὑμῶν οὖσιν θύσετε ὡσ θεοῖσ. εἰ γὰρ μὴ ἀντὶ τούτων Ὀρέστην καὶ Πυλάδην τιμᾶτε, ἀλλ’ εἰπέ, τί ἄλλο,^ ὦ Τόξαρι, ἀγαθὸν ὑμᾶσ εἰργάσαντο ἀνθ’ ὅτου, πάλαι οὐ θεοὺσ εἶναι δικαιώσαντεσ αὐτούσ, νῦν τὸ ἔμπαλιν θύσαντεσ αὐτοῖσ θεοὺσ νενομίκατε, καὶ ἱερείοισ ὀλίγου δεῖν τότε γενομένοισ ἱερεῖα νῦν προσάγετε ;

γελοῖα γὰρ ἂν ταῦτα δόξειε καὶ ὑπεναντία τοῖσ πάλαι. καὶ ταῦτα μέν, ὦ Μνήσιππε, γενναῖα τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων ἃ κατέλεξασ. τὸ γὰρ δύο ὄντασ οὕτω μέγα τόλμημα τολμῆσαι καὶ τοσοῦτον ἀπὸ τῆσ αὐτῶν ἀπάραντασ ἐκπλεῦσαι ἐσ τὸν Πόντον ἀπείρατον ἔτι τοῖσ Ἕλλησιν ὄντα πλὴν μόνων τῶν ἐπὶ τῆσ Ἀργοῦσ ἐσ τὴν Κολχίδα στρατευσάντων, μὴ καταπλαγέντασ μήτε τοὺσ μύθουσ τοὺσ ἐπ’ αὐτῷ ^ μήτε τὴν προσηγορίαν καταδείσαντασ ὅτι ἄξενοσ ἐκαλεῖτο, οἱᾶ, οἶμαι, ἀγρίων ἐθνῶν περιοικούντων, καὶ ἐπειδὴ ἑάλωσαν, οὕτωσ ἀνδρείωσ χρήσασθαι τῷ πράγματι καὶ μὴ ἀγαπῆσαι εἰ διαφεύξονται ^ μόνον, ἀλλὰ τιμωρησαμένουσ τὸν βασιλέα τῆσ ὕβρεωσ καὶ τὴν Ἄρτεμιν ἀναλαβόντασ ἀποπλεῦσαι, πῶσ ταῦτα οὐ θαυμαστὰ καὶ θείασ τινὸσ τιμῆσ ἄξια παρὰ πάντων ὁπόσοι ἀρετὴν ἐπαινοῦσιν ; ἀτὰρ οὐ ταῦτα ἡμεῖσ Ὀρέστῃ καὶ Πυλάδῃ ἐνιδόντεσ ἡρ́ωσιν αὐτοῖσ χρώμεθα. λέγοισ ἂν ἤδη ὅ τι τὸ σεμνὸν καὶ θεῖον ἄλλο ἐξειργάσαντο ’ ἐπεὶ ὅσον ἐπὶ τῷ πλῷ ^ καὶ τῇ ἀποδημίᾳ πολλοὺσ ἄν σοι θειοτέρουσ ἐκείνων ἀποδείξαιμι, τοὺσ ἐμπόρουσ, καὶ μάλιστα τοὺσ Φοίνικασ αὐτῶν, οὐκ εἰσ τὸν Πόντον οὐδὲ ἄχρι τῆσ Μαιώτιδοσ καὶ τοῦ Βοσπόρου μόνον ἐσπλέοντασ, ἀλλὰ πανταχοῦ τῆσ Ἑλληνικῆσ καὶ βαρβαρικῆσ θαλάττησ ναυτιλλομένουσ·

ἅπασαν γὰρ οὗτοι ἀκτὴν καὶ πάντα αἰγιαλόν, ὡσ εἰπεῖν, διερευνησάμενοι καθ’ ἕκαστον ἔτοσ ὀψὲ τοῦ μετοπώρου εἰσ τὴν αὐτῶν ἐπανίασιν. οὓσ κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον θεοὺσ νόμιζε, καὶ ταῦτα καπήλουσ καὶ ταριχοπώλασ, εἰ τύχοι, τοὺσ πολλοὺσ αὐτῶν ὄντασ. ἄκουε δή, ὦ θαυμάσιε, καὶ σκόπει καθ’ ὅσον ἡμεῖσ οἱ βάρβαροι εὐγνωμονέστερον ὑμῶν περὶ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν κρίνομεν, εἴ γε ἐν Ἄργει μὲν καὶ Μυκήναισ οὐδὲ τάφον ἔνδοξον ἔστιν ἰδεῖν Ὀρέστου ἢ Πυλάδου, παρ’ ἡμῖν δὲ καὶ νεὼσ ἀποδέδεικται αὐτοῖσ ἅμα ἀμφοτέροισ, ὥσπερ εἰκὸσ ἦν, ἑταίροισ γε οὖσι, καὶ θυσίαι προσάγονται καὶ ἡ ἄλλη τιμὴ ἅπασα, κωλύει τε οὐδὲν ὅτι ξένοι ἦσαν ἀλλὰ μὴ Σκύθαι ἀγαθοὺσ κεκρίσθαι καὶ ὑπὸ Σκυθῶν τῶν ἀρίστων θεραπεύεσθαι οὐ γὰρ ἐξετάζομεν ὅθεν οἱ καλοὶ καὶ ἀγαθοὶ εἰσιν, οὐδὲ φθονοῦμεν εἰ μὴ φίλοι ὄντεσ ἀγαθὰ εἰργάσαντο, ἐπαινοῦντεσ δὲ ἃ ἔπραξαν, οἰκείουσ αὐτοὺσ ἀπὸ τῶν ἔργων ποιούμεθα.

ὁ δὲ δὴ μάλιστα καταπλαγέντεσ τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων ἐπαινοῦμεν τοῦτό ἐστιν, ὅτι ἡμῖν ἔδοξαν φίλοι οὗτοι δὴ ἄριστοι ἁπάντων γεγενῆσθαι καὶ τοῖσ ἄλλοισ νομοθέται καταστῆναι ὡσ χρὴ τοῖσ φίλοισ ἁπάσησ τύχησ κοινωνεῖν. ^ καὶ ἅ γε μετ’ ἀλλήλων ἢ ὑπὲρ ἀλλήλων ἔπαθον ἀναγράψαντεσ οἱ πρόγονοι ἡμῶν ἐπὶ στήλησ χαλκῆσ ἀνέθεσαν εἰσ τὸ Ὀρέστειον, καὶ νόμον ἐποιήσαντο πρῶτον τοῦτο μάθημα καὶ παίδευμα τοῖσ παισὶ τοῖσ σφετέροισ εἶναι τὴν στήλην ταύτην καὶ τὰ ἐπ’ αὐτῆσ γεγραμμένα διαμνημονεῦσαι. θᾶττον γοῦν τοὔνομ’ ἂν ^ ἕκαστοσ αὐτῶν ἐπιλάθοιτο τοῦ πατρὸσ ἢ τὰσ Ὀρέστου καὶ Πυλάδου πράξεισ ἀγνοήσειεν.

ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ περιβόλῳ τοῦ νεὼ τὰ αὐτὰ ὁπόσα ἡ στήλη δηλοῖ γραφαῖσ ὑπὸ τῶν παλαιῶν εἰκασμένα δείκνυται, πλέων Ὀρέστησ ἅμα τῷ φίλῳ, εἶτα ἐν τοῖσ κρημνοῖσ διαφθαρείσησ αὐτῷ τῆσ νεὼσ συνειλημμένοσ καὶ πρὸσ τὴν θυσίαν παρεσκευασμένοσ, καὶ ἡ Ἰφιγένεια ἤδη κατάρχεται αὐτῶν. καταντικρὺ δὲ ἐπὶ τοῦ ἑτέρου τοίχου ἤδη ἐκδεδυκὼσ τὰ δεσμὰ γέγραπται καὶ φονεύων τὸν Θόαντα καὶ πολλοὺσ ἄλλουσ τῶν Σκυθῶν, καὶ τέλοσ ἀποπλέοντεσ, ἔχοντεσ τὴν Ἰφιγένειαν καὶ τὴν θεόν. οἱ Σκύθαι δὲ ἄλλωσ ἐπιλαμβάνονται τοῦ σκάφουσ ἤδη πλέοντοσ, ἐκκρεμαννύμενοι τῶν πηδαλίων καὶ ἐπαναβαίνειν πειρώμενοι· εἶτ’ οὐδὲν ἀνύσαντεσ οἱ μὲν αὐτῶν τραυματίαι, οἱ δὲ καὶ δέει τούτου, ἀπονήχονται πρὸσ τὴν γῆν. ἔνθα δὴ καὶ μάλιστα ἴδοι τισ ἂν ὁπόσην ὑπὲρ ἀλλήλων εὔνοιαν ἐπεδείκνυντο, ἐν τῇ πρὸσ τοὺσ Σκύθασ συμπλοκῇ. πεποίηκεν γὰρ ὁ γραφεὺσ ἑκάτερον ἀμελοῦντα μὲν τῶν καθ’ ἑαυτὸν πολεμίων, ἀμυνόμενον δὲ τοὺσ ἐπιφερομένουσ θατέρῳ καὶ πρὸ ἐκείνου ἀπαντᾶν πειρώμενον τοῖσ τοξεύμασιν καὶ παρ’ οὐδὲν τιθέμενον εἰ ἀποθανεῖται σώσασ τὸν φίλον καὶ τὴν ἐπ’ ἐκεῖνον φερομένην πληγὴν προαρπάσασ τῷ ἑαυτοῦ σώματι. τὴν δὴ τοσαύτην εὔνοιαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐν τοῖσ δεινοῖσ κοινωνίαν καὶ τὸ πιστὸν καὶ φιλέταιρον καὶ τὸ ἀληθὲσ καὶ βέβαιον τοῦ πρὸσ ἀλλήλουσ ἔρωτοσ, οὐκ ἀνθρώπινα ταῦτα ᾠήθημεν εἶναι, ἀλλά τινοσ γνώμησ βελτίονοσ ἢ κατὰ τοὺσ πολλοὺσ τούτουσ ἀνθρώπουσ, οἳ μέχρι μὲν κατ’ οὖρον ὁ πλοῦσ εἰή τοῖσ φίλοισ,^ ἀγανακτοῦσιν εἰ μὴ ἐπ’ ἴσησ κοινωνήσουσιν τῶν ἡδέων, εἰ δέ τι καὶ μικρὸν ^ ἀντιπνεύσειεν ^ αὐτοῖσ, οἴχονται μόνουσ τοῖσ κινδύνοισ ἀπολιπόντεσ.

καὶ γὰρ οὖν καὶ τόδε ὅπωσ εἰδῇσ, οὐδὲν Σκύθαι φιλίασ μεῖζον οἰόνται εἶναι, οὐδὲ ἔστιν ἐφ’ ὅτῳ ἄν τισ Σκύθησ μᾶλλον σεμνύναιτο ἢ ἐπὶ τῷ συμπονῆσαι φίλῳ ἀνδρὶ καὶ κοινωνῆσαι τῶν δεινῶν, ὥσπερ οὐδὲν ὄνειδοσ μεῖζον παρ’ ἡμῖν τοῦ προδότην φιλίασ γεγενῆσθαι δοκεῖν. διὰ ταῦτα Ὀρέστην καὶ Πυλάδην τιμῶμεν, ἀρίστουσ γενομένουσ τὰ Σκυθῶν ἀγαθὰ καὶ ἐν φιλίᾳ διενεγκόντασ, ὃ πρῶτον ἡμεῖσ ἁπάντων θαυμάζομεν, καὶ τοὔνομα ἐπὶ τούτοισ αὐτῶν ἐθέμεθα Κοράκουσ ^ καλεῖσθαι· "φίλιοι δαίμονεσ. ὦ Τόξαρι, οὐ μόνον ἄρα τοξεύειν ἀγαθοὶ ἦσαν Σκύθαι καὶ τὰ πολεμικὰ τῶν ἄλλων ἀμείνουσ, ἀλλὰ καὶ ῥῆσιν εἰπεῖν ἁπάντων πιθανώτατοι.

ἐμοὶ γοῦν τέωσ ἄλλωσ γιγνώσκοντι ἤδη καὶ αὐτῷ δίκαια ποιεῖν δοκεῖτε οὕτωσ Ὀρέστην καὶ Πυλάδην ἐκθειάσαντεσ. ἐλελήθεισ δέ με, ὦ γενναῖε, καὶ γραφεὺσ ἀγαθὸσ ὤν. πάνυ γοῦν ἐναργῶσ ἐπέδειξασ ἡμῖν τὰσ ἐν τῷ Ὀρεστείῳ εἰκόνασ καὶ τὴν μάχην τῶν ἀνδρῶν καὶ τὰ ὑπὲρ ἀλλήλων τραύματα, πλὴν ἀλλ’ οὐκ ᾠήθην ἂν οὕτω ποτὲ περισπούδαστον εἶναι φιλίαν ἐν Σκύθαισ· ἅτε γὰρ ἀξένουσ καὶ ἀγρίουσ ὄντασ αὐτοὺσ ἔχθρᾳ μὲν ἀεὶ συνεῖναι καὶ ὀργῇ καὶ θυμῷ, φιλίαν δὲ μηδὲ πρὸσ τοὺσ οἰκειοτάτουσ ἐπαναιρεῖσθαι, τεκμαιρόμενοσ τοῖσ τε ἄλλοισ ἃ περὶ αὐτῶν ἀκούομεν καὶ ὅτι κατεσθίουσι τοὺσ πατέρασ ἀποθανόντασ. εἰ μὲν καὶ τὰ ἄλλα ἡμεῖσ τῶν Ἑλλήνων καὶ δικαιότεροι τὰ πρὸσ τοὺσ γονέασ καὶ ὁσιώτεροί ἐσμεν, οὐκ ἂν ἐν τῷ παρόντι φιλοτιμηθείην πρὸσ σέ.

ὅτι δὲ οἱ φίλοι οἱ Σκύθαι πολὺ πιστότεροι τῶν Ἑλλήνων φίλων εἰσὶν καὶ ὅτι πλείων φιλίασ λόγοσ παρ’ ἡμῖν ἢ παρ’ ὑμῖν, ῥᾴδιον ἐπιδεῖξαι· καὶ πρὸσ θεῶν τῶν Ἑλλήνων μὴ πρὸσ ἀχθηδόνα μου ἀκούσῃσ ἢν εἴπω τι ὧν κατανενόηκα πολὺν ἤδη χρόνον ὑμῖν συγγινόμενοσ. ὑμεῖσ γάρ μοι δοκεῖτε τοὺσ μὲν περὶ φιλίασ λόγουσ ἄμεινον ἄλλων ἂν εἰπεῖν δύνασθαι, τἄργα δὲ αὐτῆσ οὐ μόνον οὐ κατ’ ἀξίαν τῶν λόγων ἐκμελετᾶν, ἀλλ’ ἀπόχρη ὑμῖν ἐπαινέσαι τε αὐτὴν καὶ δεῖξαι ἡλίκον ἀγαθόν ἐστιν· ἐν δὲ ταῖσ χρείαισ προδόντεσ τοὺσ λόγουσ δραπετεύετε οὐκ οἶδ’ ὅπωσ ἐκ μέσων τῶν ἔργων. καὶ ὁπόταν ὑμῖν οἱ τραγῳδοὶ τὰσ τοιαύτασ φιλίασ ἐπὶ τὴν σκηνὴν ἀναβιβάσαντεσ δεικνύωσιν ἐπαινεῖτε καὶ ἐπικροτεῖτε καὶ κινδυνεύουσιν αὐτοῖσ ὑπὲρ ἀλλήλων οἱ πολλοὶ καὶ ἐπιδακρύετε, αὐτοὶ δὲ οὐδὲν ἄξιον ἐπαίνου ὑπὲρ τῶν φίλων παρέχεσθαι τολμᾶτε, ἀλλ’ ἤν του φίλοσ δεηθεὶσ τύχῃ, αὐτίκα μάλα ὥσπερ τὰ ὀνείρατα οἴχονται ὑμῖν ἐκποδὼν ἀποπτάμεναι αἱ πολλαὶ ἐκεῖναι τραγῳδίαι, τοῖσ κενοῖσ τούτοισ καὶ κωφοῖσ προσωπείοισ ἐοικότασ ὑμᾶσ ἀπολιποῦσαι, ἃ διηρμένα ^ τὸ στόμα καὶ παμμέγεθεσ κεχηνότα οὐδὲ τὸ σμικρότατον φθέγγεται. ἡμεῖσ δὲ ἔμπαλιν ὅσῳ γὰρ δὴ λειπόμεθα ἐν τοῖσ περὶ φιλίασ λόγοισ, τοσοῦτον ἐν τοῖσ ἔργοισ αὐτῆσ πλεονεκτοῦμεν. εἴ δ’ οὖν δοκεῖ, οὕτω νῦν ποιῶμεν.

τοὺσ μὲν παλαιοὺσ φίλουσ ἀτρεμεῖν ἐάσωμεν, εἴ τινασ ἢ ἡμεῖσ ἢ ὑμεῖσ τῶν πάλαι καταριθμεῖν ἔχομεν, ἐπεὶ κατά γε τοῦτο πλεονεκτοῖτε ἄν, πολλοὺσ καὶ ἀξιοπίστουσ μάρτυρασ τοὺσ ποιητὰσ παρεχόμενοι τὴν Ἀχιλλέωσ καὶ Πατρόκλου φιλίαν καὶ τὴν Θησέωσ καὶ Πειρίθου καὶ τῶν ἄλλων ἑταιρείαν ἐν καλλίστοισ ἔπεσι καὶ μέτροισ ῥαψῳδοῦντασ· ὀλίγουσ δέ τινασ προχειρισάμενοι τῶν καθ’ ἡμᾶσ αὐτοὺσ καὶ τὰ ἔργα αὐτῶν διηγησάμενοι, ἐγὼ μὲν τὰ Σκυθικά, σὺ δὲ τὰ Ἑλληνικά, ὁπότεροσ ^ ἂν ἐν τούτοισ κρατῇ καὶ ἀμείνουσ παράσχηται τοὺσ φίλουσ, αὐτόσ τε νενικηκὼσ ἔσται καὶ τὴν αὑτοῦ ἀνακηρύξει, κάλλιστον ἀγῶνα καὶ σεμνότατον ἀγωνισάμενοσ. ὡσ ἔγωγε πολὺ ἥδιον ἂν μοι δοκῶ μονομαχῶν ἡττηθεὶσ ἀποτμηθῆναι τὴν δεξιάν, ὅπερ ἥττησ Σκυθικῆσ ἐπιτίμιόν ἐστιν, ἢ χείρων ἄλλου κατὰ φιλίαν κεκρίσθαι, καὶ ταῦτα Ἕλληνοσ, Σκύθησ αὐτὸσ ὤν. ἔστιν μέν, ὦ Τόξαρι, οὐ φαῦλον τὸ ἔργον ἀνδρὶ οἱῴ σοὶ πολεμιστῇ μονομαχῆσαι, πάνυ εὐστόχουσ καὶ τεθηγμένουσ παρεσκευασμένῳ τοὺσ λόγουσ.

οὐ μὴν ἀγεννῶσ γε οὕτωσ καταπροδοὺσ ἐν βραχεῖ τὸ Ἑλληνικὸν ἅπαν ὑποχωρήσομαί σοι· καὶ γὰρ ἂν εἰή πάνδεινον ὑπὸ δυοῖν μὲν ἐκείνοιν ἡττηθῆναι τοσούτουσ τῶν Σκυθῶν ὁπόσουσ οἳ τε μῦθοι δηλοῦσι καὶ αἱ ὑμέτεραι παλαιαὶ γραφαί, ἃσ μικρῷ πρόσθεν εὖ μάλα ἐξετραγῴδησασ, Ἕλληνασ δὲ πάντασ, τοσαῦτα ἔθνη καὶ τοσαύτασ πόλεισ, ἐρήμην ὑπὸ σοῦ ἁλῶναι. εἰ γὰρ τοῦτο γένοιτο, οὐ τὴν δεξιὰν ὥσπερ ὑμεῖσ ἀλλὰ τὴν γλῶτταν ἀποτμηθῆναι καλόν. πότερον δὲ ὡρίσθαι χρὴ τὸν ἀριθμὸν ἡμῖν τῶν φιλικῶν τούτων πράξεων, ἢ ὁπόσῳ ἄν τισ πλείουσ ἔχῃ λέγειν, τοσούτῳ εὐπορώτεροσ ἂν δόξειεν πρὸσ τὴν νίκην ; οὐδαμῶσ, ἀλλ’ ὡρίσθω μὴ ἐν τῷ πλήθει αὐτῶν τὸ κράτοσ, ἀλλ’ εἰ ἀμείνουσ καὶ τομώτεραι φαίνοιντο αἱ σαὶ τῶν ἐμῶν ἴσαι τὸν ἀριθμὸν οὖσαι, καιριώτερα δῆλον ὅτι ἐργάσονταί μοι τραύματα καὶ θᾶττον ἐνδώσω πρὸσ τὰσ πληγάσ. εὖ λέγεισ, καὶ ὡρίσθωσαν ὁπόσαι ἱκαναί. πέντε ἔμοιγε δοκοῦσιν ἑκατέρῳ. ^ κἀμοὶ δοκεῖ. πρότεροσ δὲ λέγε, ἀλλ’ ἐπομοσάμενοσ ἦ μὴν ἀληθῆ ἐρεῖν ἄλλωσ γὰρ ἀναπλάττειν τὰ τοιαῦτα οὐ πάνυ χαλεπὸν καὶ ὁ ἔλεγχοσ ἀφανήσ. εἰ δὲ ὀμόσειασ, οὐχ ὅσιον ἀπιστεῖν. ὀμούμεθα, εἴ τι καὶ ὁρ́κου δεῖν νομίζεισ. τίσ δέ σοι τῶν ἡμετέρων θεῶν ἄρ’ ἱκανὸσ ; ὁ Φίλιοσ ; καὶ μάλα· ἐγὼ δὲ τὸν ἐπιχώριον ὀμοῦμαί σοι ἐν τῷ ἐμαυτοῦ λόγῳ. ἴστω τοίνυν ὁ Ζεὺσ ὁ Φίλιοσ, ἦ μὴν ὁπόσα, ἂν λέγω πρὸσ σὲ ἢ αὐτὸσ εἰδὼσ ἢ παρ’ ἄλλων ὁπόσον οἱο͂́ν τε ἦν δι’ ἀκριβείασ ἐκπυνθανόμενοσ ἐρεῖν, μηδὲν παρ’ ἐμαυτοῦ ἐπιτραγῳδῶν.

καὶ πρώτην γέ σοι τὴν Ἀγαθοκλέουσ καὶ Δεινίου φιλίαν διηγήσομαι, ἀοίδιμον ἐν τοῖσ Ιὤσι γενομένην. Ἀγαθοκλῆσ γὰρ οὗτοσ ὁ Σάμιοσ οὐ πρὸ πολλοῦ ἐγένετο, ἄριστοσ μὲν πρὸσ φιλίαν, ὡσ ἔδειξεν, τὰ ἄλλα δὲ οὐδὲν ἀμείνων Σαμίων τῶν πολλῶν οὔτε ἐσ τὸ γένοσ οὔτε ἐσ τὴν ἄλλην περιουσίαν. Δεινίᾳ δὲ τῷ Λύσωνοσ ^ Ἐφεσίῳ φίλοσ ἐκ παίδων ἦν. ὁ δὲ Δεινίασ ἐπλούτει ἄρα εἰσ ὑπερβολήν, καὶ ὥσπερ εἰκὸσ νεόπλουτον ὄντα, πολλοὺσ καὶ ἄλλουσ εἶχε περὶ ἑαυτόν, ἱκανοὺσ μὲν συμπιεῖν καὶ πρὸσ ἡδονὴν συνεῖναι, φιλίασ δὲ πλεῖστον ὅσον ἀποδέοντασ. τέωσ μὲν οὖν ἐν τούτοισ καὶ ὁ Ἀγαθοκλῆσ ἐξητάζετο, καὶ συνῆν καὶ συνέπινεν αὐτοῖσ οὐ πάνυ χαίρων τῇ τοιαύτῃ διατριβῇ, καὶ ὁ Δεινίασ οὐδὲν αὐτὸν ἐντιμότερον εἶχεν τῶν κολάκων. τελευταῖον δὲ καὶ προσέκρουε τὰ πολλὰ ἐπιτιμῶν, καὶ φορτικὸσ ἐδόκει ὑπομιμνήσκων ἀεὶ τῶν προγόνων καὶ φυλάττειν παραγγέλλων ἃ μετὰ πολλῶν καμάτων ὁ πατὴρ αὐτῷ κτησάμενοσ κατέλιπεν, ὥστε διὰ ταῦτα οὐδὲ ἐπὶ τοὺσ κώμουσ ἀπῆγεν ἔτι αὐτόν, ἀλλὰ μόνοσ μετ’ ἐκείνων ἐκώμαζε, λανθάνειν πειρώμενοσ τὸν Ἀγαθοκλέα. καὶ δή ποτε ὑπὸ τῶν κολάκων ἐκείνων ὁ ἄθλιοσ ἀναπείθεται ὡσ ἐρῴη αὐτοῦ Χαρίκλεια Δημώνακτοσ γυνή, ἀνδρὸσ ἐπιφανοῦσ καὶ πρώτου Ἐφεσίων τὰ πολιτικά·

καὶ γραμματεῖά τε εἰσεφοίτα παρὰ τῆσ γυναικὸσ αὐτῷ καὶ στέφανοι ἡμιμάραντοι καὶ μῆλά τινα ἀποδεδηγμένα καὶ ἄλλα ὁπόσα αἱ μαστροποὶ ἐπὶ τοῖσ νέοισ μηχανῶνται,^ κατὰ μικρὸν αὐτοῖσ ἐπιτεχνώμεναι τοὺσ ἔρωτασ καὶ ἀναφλέγουσαι τὸ πρῶτον ἐρᾶσθαι νομίζοντασ ἐπαγωγότατον γὰρ τοῦτό γε, καὶ μάλιστα τοῖσ καλοῖσ εἶναι οἰομένοισ, ἄχρι· ἂν λάθωσιν εἰσ τὰ δίκτυα ἐμπεσόντεσ. ἡ Χαρίκλεια δὲ ἦν ἀστεῖον μέν τι γύναιον, ἑταιρικὸν δὲ ἐκτόπωσ καὶ τοῦ προστυχόντοσ ἀεί, καὶ εἰ πάνυ ἐπ’ ὀλίγῳ ἐθελήσειέ τισ· καὶ εἰ προσίδοι τισ μόνον, εὐθὺσ ἐπένευε, καὶ δέοσ οὐδὲν ἦν μή πη ^ ἀντείποι Χαρίκλεια. δεινὴ δὲ καὶ τὰ ἄλλα, καὶ ^ τεχνῖτισ παρ’ ἥντινα βούλει τῶν ἑταιρῶν ἐπισπάσασθαι ἐραστὴν καὶ ἀμφίβολον ἔτι ὄντα ὅλον ὑποποιήσασθαι καὶ ἐνεχόμενον ἤδη ἐπιτεῖναι καὶ προσεκκαῦσαι ἄρτι μὲν ὀργῇ, ἄρτι δὲ κολακείᾳ, καὶ μετὰ μικρὸν ὑπεροψίᾳ καὶ τῷ πρὸσ ἕτερον ἀποκλίνειν δοκεῖν, καὶ ὅλη συνεκεκρότητο ἁπανταχόθεν ἡ γυνὴ καὶ πολλὰ μηχανήματα παρεσκεύαστο κατὰ τῶν ἐραστῶν. ταύτην οὖν τότε οἱ Δεινίου κόλακεσ παραλαμβάνουσιν ἐπὶ τὸ μειράκιον, καὶ τὰ πολλὰ ὑπεκωμῴδουν, συνωθοῦντεσ αὐτὸν εἰσ τὸν ἔρωτα τῆσ Χαρικλείασ.

ἡ δὲ πολλοὺσ ἤδη νέουσ ἐκτραχηλίσασα καὶ μυρίουσ ἔρωτασ ὑποκριναμένη καὶ οἴκουσ πολυταλάντουσ ἀνατρέψασα, ποικίλον τι καὶ πολυγύμναστον κακόν, παραλαβοῦσα εἰσ τὰσ χεῖρασ ἁπλοϊκὸν καὶ ἄπειρον τῶν τοιούτων μηχανημάτων νεανίσκον οὐκ ἀνῆκεν ἐκ τῶν ὀνύχων, ἀλλὰ περιέχουσα πανταχόθεν καὶ διαπείρασα, ὅτε ἤδη παντάπασιν ἐκράτει, αὐτή τε ἀπώλετο ὑπὸ τῆσ ἄγρασ καὶ τῷ κακοδαίμονι Δεινίᾳ μυρίων κακῶν αἰτία ἐγένετο. τὸ μὲν γάρ πρῶτον εὐθὺσ ἐκεῖνα ἐπ’ αὐτὸν καθίει τὰ γραμματεῖα, συνεχῶσ ^ πεμπομένη τὴν ἅβραν, ὡσ ἐδάκρυσε καὶ ἐπηγρύπνησε καὶ τέλοσ ὡσ ἀπάγξει ἑαυτὴν ἡ ἀθλία ὑπὸ τοῦ ἔρωτοσ, ἑώσ δὴ ὁ μακάριοσ ἐπείσθη καλὸσ εἶναι καὶ ταῖσ Ἐφεσίων γυναιξὶ περιπόθητοσ, καί που συνηνέχθη πολλὰ ἱκετευθείσ. τὸ ἐντεῦθεν ἤδη ῥᾷον, ὡσ τὸ εἰκόσ, ἁλώσεσθαι ἔμελλεν ὑπὸ γυναικὸσ καλῆσ καὶ πρὸσ ἡδονήν τε ὁμιλῆσαι ἐπισταμένησ καὶ ἐν καιρῷ δακρῦσαι καὶ μεταξὺ τῶν λόγων ἐλεεινῶσ ὑποστενάξαι καὶ ἀπιόντοσ ἤδη λαβέσθαι καὶ εἰσελθόντι προσδραμεῖν καὶ καλλωπίζεσθαι ὡσ ἂν μάλιστα ἀρέσειε, καί που καί ᾆσαι καί κιθαρίσαι. οἷσ ἅπασι κατὰ τοῦ Δεινίου ἐκέχρητο·

καὶ ἐπεὶ ᾔσθετο πονηρῶσ ἔχοντα καὶ διάβροχον ἤδη τῷ ἔρωτι καὶ τακερὸν γεγενημένον, ἄλλο ἐπὶ τούτοισ ἐπενόει καὶ τὸν ἄθλιον ἀπώλλυε· κύειν τε γὰρ ἐξ αὐτοῦ σκήπτεται ‐ ἱκανὸν δὲ καὶ τοῦτο βλᾶκα ἐραστὴν προσεκπυρῶσαι ‐ καὶ οὐκέτι ἐφοίτα πρὸσ αὐτόν, φυλάττεσθαι ὑπὸ τἀνδρὸσ λέγουσα πεπυσμένου τὸν ἔρωτα. ὁ δ’ οὐκέτι οἱο͂́σ τε ἦν φέρειν τὸ πρᾶγμα, οὐδὲ ἠνείχετο μὴ ὁρῶν αὐτήν, ἀλλὰ ἐδάκρυε καὶ τοὺσ κόλακασ εἰσέπεμπεν καὶ τοὔνομα τῆσ Χαρικλείασ ἐπεβοᾶτο καὶ τὴν εἰκόνα περιβαλὼν αὐτῆσ ‐ ἐπεποίητο δὲ λίθου λευκοῦ ‐ ἐκώκυε, καὶ τέλοσ καταβαλὼν ἑαυτὸν εἰσ τοὔδαφοσ ἐκυλίνδετο καὶ λύττα ἦν ἀκριβὴσ τὸ πρᾶγμα. τὰ μὲν γὰρ δῶρα οὐ κατὰ μῆλα καὶ στεφάνουσ ἀντεδίδοτο αὐτῇ, ἀλλὰ συνοικίαι ὅλαι καὶ ἀγροὶ καὶ θεράπαιναι καὶ ἐσθῆτεσ εὐανθεῖσ καὶ χρυσὸν ὁπόσον ἐθελήσειε Καὶ τί γάρ ; ἐν βραχεῖ ὁ Λύσωνοσ οἶκοσ, ὀνομαστότατοσ τῶν ἐν Ιὠνίᾳ γενόμενοσ, ἐξήντλητο ἤδη καὶ ἐξεκεκένωτο. εἶτα, ὡσ ἤδη αὐο͂σ ἦν, ἀπολιποῦσα αὐτὸν ἄλλον τινὰ Κρῆτα νεανίσκον τῶν ὑποχρύσων ἐθήρα καὶ μετέβαινεν ἐπ’ ἐκεῖνον καὶ ἤρα ἤδη αὐτοῦ, κἀκεῖνοσ ἐπίστευεν.

ἀμελούμενοσ οὖν ὁ Δεινίασ οὐχ ὑπὸ τῆσ Χαρικλείασ μόνον ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τῶν κολάκων κἀκεῖνοι γὰρ ἐπὶ τὸν Κρῆτα ἤδη τὸν ἐρώμενον μετεληλύθεσαν ^ ἔρχεται παρὰ τὸν Ἀγαθοκλέα καὶ πάλαι εἰδότα ὡσ ἔχοι πονηρῶσ τὰ πράγματα αὐτῷ, καὶ αἰδούμενοσ τὸ πρῶτον ὅμωσ διηγεῖτο πάντα ‐ τὸν ἔρωτα, τὴν ἀπορίαν, τὴν ὑπεροψίαν τῆσ γυναικόσ, τὸν ἀντεραστὴν τὸν Κρῆτα, καὶ τέλοσ ὡσ οὐ βιώσεται μὴ οὐχὶ συνὼν τῇ Χαρικλείᾳ. ὁ δὲ ἄκαιρον εἶναι νομίσασ ἐν τούτῳ ἀπομνημονεύειν τῷ Δεινίᾳ διότι οὐ προσίετο μόνον αὐτὸν τῶν φίλων ἀλλὰ τοὺσ κόλακασ αὐτοῦ προετίμα τότε, ἣν μόνον εἶχεν πατρῴαν οἰκίαν ἐν Σάμῳ ἀπεμπολήσασ ἧκεν αὐτῷ τὴν τιμὴν κομίζων, τρία τάλαντα. λαβὼν δὲ ὁ Δεινίασ οὐκ ἀφανὴσ εὐθὺσ ἦν τῇ Χαρικλείᾳ καλόσ ποθεν αὖθισ γεγενημένοσ, καὶ αὖθισ ἡ ἅβρα καὶ τὰ γραμματεῖα, καὶ μέμψισ ὅτι μὴ πολλοῦ χρόνου ἀφίκετο, καὶ οἱ κόλακεσ συνέθεον ἐπικαλαμησόμενοι, ὁρῶντεσ ἐδώδιμον ἔτι ὄντα τὸν Δεινίαν. ὡσ δὲ ὑπέσχετο ἥξειν παρ’ αὐτὴν καὶ ἧκε περὶ πρῶτον ὕπνον καὶ ἔνδον ἦν, ὁ Δημῶναξ, ὁ τῆσ Χαρικλείασ ἀνήρ, εἴτε ἄλλωσ αἰσθόμενοσ εἴτε καὶ ἀπὸ συνθήματοσ τῆσ γυναικόσ ἄμφω γὰρ λέγεται ἐπαναστὰσ ὥσπερ ἐκ λόχου τήν τε αὔλειον ἀποκλείειν ἐκέλευεν καὶ συλλαμβάνειν τὸν Δεινίαν, πῦρ καὶ μάστιγασ ἀπειλῶν καὶ ξίφοσ ὡσ ἐπὶ μοιχὸν σπασάμενοσ.

ὁ δὲ συνιδὼν οὗ κακῶν ἦν, μοχλόν τινα πλησίον κείμενον ἁρπάσασ αὐτόν τε ἀποκτείνει τὸν Δημώνακτα, πατάξασ εἰσ τὸν κρόταφον, καὶ τὴν Χαρίκλειαν, οὐ μιᾷ πληγῇ ταύτην, ἀλλὰ καὶ τῷ μοχλῷ πολλάκισ καὶ τῷ ξίφει τοῦ Δημώνακτοσ ὕστερον.

οἱ δ’ οἰκέται τέωσ μὲν ἑστήκεσαν ἄφωνοι, τῷ παραδόξῳ τοῦ πράγματοσ ἐκπεπληγμένοι, εἶτα πειρώμενοι συλλαμβάνειν, ὡσ καὶ αὐτοῖσ ἐπῄει μετὰ τοῦ ξίφουσ, ἐκεῖνοι μὲν ἔφευγον, ὁ Δεινίασ δὲ ὑπεξέρχεται τηλικοῦτον ἔργον εἰργασμένοσ. καὶ τὸ μέχρι τῆσ ἑώ παρὰ τῷ Ἀγαθοκλεῖ διέτριβεν, ἀναλογιζόμενοι τὰ πεπραγμένα καὶ περὶ τῶν μελλόντων ὅ τι ἀποβήσεται σκοποῦντεσ· ἑώθεν δὲ οἱ στρατηγοὶ παρῆσαν ‐ ἤδη γὰρ τὸ πρᾶγμα διεβεβόητο ‐ καὶ συλλαβόντεσ τὸν Δεινίαν, οὐδ’ αὐτὸν ἔξαρνον ὄντα μὴ οὐχὶ πεφονευκέναι, ἀπάγουσι παρὰ τὸν ἁρμοστὴν ὃσ ἡρ́μοζε τὴν Ἀσίαν τότε. ὁ δὲ βασιλεῖ τῷ μεγάλῳ ἀναπέμπει αὐτὸν καὶ μετ’ οὐ πολὺ κατεπέμφθη ὁ Δεινίασ εἰσ Γύαρον νῆσον τῶν Κυκλάδων, ἐν ταύτῃ φεύγειν εἰσ ἀεὶ τεταγμένοσ ὑπὸ βασιλέωσ. ὁ δὲ Ἀγαθοκλῆσ καὶ τἄλλα μὲν συνῆν καὶ συναπῆρεν εἰσ τὴν Ἰταλίαν καὶ συνεισῆλθεν εἰσ τὸ δικαστήριον μόνοσ τῶν φίλων καὶ πρὸσ οὐδὲν ἐνεδέησεν. ἐπεὶ δὲ ἤδη ἔφευγεν ὁ Δεινίασ, οὐδὲ τότε ἀπελείφθη τοῦ ἑταίρου, καταδικάσασ δὲ αὐτὸσ αὑτοῦ διέτριβεν ἐν Γυάρῳ καὶ συνέφευγεν αὐτῷ, καὶ ἐπειδὴ παντάπασιν ἠπόρουν τῶν ἀναγκαίων, παραδοὺσ ἑαυτὸν τοῖσ πορφυρεῦσι συγκατεδύετο καὶ τὸ γινόμενον ἐκ τούτου ἀποφέρων ἔτρεφε τὸν Δεινίαν· καὶ νοσήσαντά τε ἐπὶ μήκιστον ἐθεράπευσε καὶ ἀποθανόντοσ οὐκέτι ἐπανελθεῖν εἰσ τὴν ἑαυτοῦ ἠθέλησεν, ἀλλ’ αὐτοῦ ἐν τῇ νήσῳ ἔμεινεν αἰσχυνόμενοσ καὶ τεθνεῶτα ἀπολιπεῖν τὸν φίλον. τοῦτό σοι ἔργον φίλου Ἕλληνοσ οὐ πρὸ πολλοῦ γενόμενον· ἔτη γὰρ οὐκ οἶδα εἰ πέντε ἤδη διελήλυθεν ἀφ’ οὗ Ἀγαθοκλῆσ ἐν Γυάρῳ ἀπέθανεν. καὶ εἴθε γε, ὦ Μνήσιππε, ἀνώμοτοσ ὢν ταῦτα ἔλεγεσ, ἵνα καὶ ἀπιστεῖν ἂν ἐδυνάμην αὐτοῖσ· οὕτω Σκυθικόν τινα φίλον τὸν Ἀγαθοκλέα τοῦτον διηγήσω. πλὴν οὐ δέδια μή τινα καὶ ἄλλον ὅμοιον εἴπῃσ αὐτῷ. ἄκουε τοίνυν καὶ ἄλλον, ὦ Τόξαρι, Εὐθύδικον τὸν Χαλκιδέα.

διηγεῖτο δέ μοι περὶ αὐτοῦ Σιμύλοσ ὁ ναύκληροσ ὁ Μεγαρικόσ, ἐπομοσάμενοσ ἦ μὴν αὐτὸσ ἑωρακέναι τὸ ἔργον. πλεῖν μὲν γὰρ ἔφη ἐξ Ἰταλίασ Ἀθήναζε περὶ δύσιν Πλειάδοσ συλλογιμαίουσ τινὰσ ἀνθρώπουσ κομίζων, ἐν δὲ τούτοισ εἶναι τὸν Εὐθύδικον καὶ μετ’ αὐτοῦ Δάμωνα, Χαλκιδέα καὶ τοῦτον, ἑταῖρον αὐτοῦ· ἡλικιώτασ δὲ εἶναι, τὸν μὲν Εὐθύδικον ἐρρωμένον καὶ καρτερόν, τὸν δὲ Δάμωνα ὕπωχρον καὶ ἀσθενικόν, ἄρτι ἐκ νόσου μακρᾶσ, ὡσ ἐδόκει, ἀνιστάμενον. Ἄχρι μὲν οὖν Σικελίασ εὐτυχῶσ διαπλεῦσαι ἔφη ὁ Σιμύλοσ σφᾶσ· ἐπεὶ δὲ τὸν πορθμὸν διαπεράσαντεσ ἐν αὐτῷ ἤδη τῷ Ιὀνίῳ ἔπλεον, χειμῶνα μέγιστον ἐπιπεσεῖν αὐτοῖσ. καὶ τὰ μὲν πολλὰ τί ἄν τισ λέγοι, τρικυμίασ τινὰσ καὶ στροβίλουσ καὶ χαλάζασ καὶ ἄλλα ὅσα χειμῶνοσ κακὰ ; ἐπεὶ δὲ ἤδη σφᾶσ κατὰ τὴν Ζάκυνθον εἶναι ἀπὸ ψιλῆσ τῆσ κεραίασ πλέοντασ, ἔτι καὶ σπείρασ τινὰσ ἐπισυρομένουσ, ὡσ τὸ ῥόθιον ἐπιδέχεσθαι τῆσ ὁρμῆσ, περὶ μέσασ νύκτασ οἱο͂ν ἐν τοσούτῳ σάλῳ ναυτιάσαντα τὸν Δάμωνα ἐμεῖν ἐκκεκυφότα ἐσ τὴν θάλασσαν εἶτα, οἶμαι, τῆσ νεὼσ βιαιότερον ἐσ ὃ ἐκεκύφει μέροσ ἐπικλιθείσησ καὶ τοῦ κύματοσ συναπώσαντοσ, ἐκπεσεῖν αὐτὸν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ἐσ τὸ πέλαγοσ, οὐδὲ γυμνὸν τὸν ἄθλιον,^ ὡσ ἂν καὶ ῥᾷον δύνασθαι νεῖν. εὐθὺσ οὖν βοᾶν πνιγόμενον καὶ μόγισ ἑαυτὸν ὑπερέχοντα τοῦ κλύδωνοσ. τὸν δὲ Εὐθύδικον, ὡσ ἤκουσε ‐ τυχεῖν δὲ γυμνὸν ἐν τῇ εὐνῇ ὄντα ‐ ῥῖψαι ἑαυτὸν εἰσ τὴν θάλασσαν καὶ καταλαβόντα τὸν Δάμωνα ἤδη ἀπαγορεύοντα ‐ φαίνεσθαι γὰρ ἐπὶ πολὺ ταῦτα τῆσ σελήνησ καταλαμπούσησ ‐ συμπαρανήχεσθαι καὶ συγκουφίζειν.

σφᾶσ δ’ ἐπιθυμεῖν μὲν αὐτοῖσ βοηθεῖν καὶ ἐλεεῖν τὴν συμφορὰν τῶν ἀνδρῶν, μὴ δύνασθαι δέ, μεγάλῳ τῷ πνεύματι ἐλαυνομένουσ. πλὴν ἐκεῖνά γε ποιῆσαι, φελλούσ τε γὰρ πολλοὺσ ἀφεῖναι αὐτοῖσ καὶ τῶν κοντῶν τινασ, ὡσ ἐπὶ τούτων ἀπονήξαιντο, εἴ τινι αὐτῶν περιτύχοιεν, καί τέλοσ καὶ τὴν ἀποβάθραν αὐτὴν οὐ μικρὰν οὖσαν. Ἐννόησον τοίνυν πρὸσ θεῶν ἥντινα ἄν τισ ἄλλην ἐπίδειξιν ἐπιδείξαιτο εὐνοίασ βεβαιοτέραν πρὸσ ἄνδρα φίλον ἐν νυκτὶ ἐκπεσόντα ἐσ πέλαγοσ οὕτωσ ἠγριωμένον ἢ κοινωνήσασ τοῦ θανάτου ; καί μοι ἐπ’ ὀφθαλμῶν λαβὲ τὴν ἐπανάστασιν τῶν κυμάτων, τὸν ἦχον τοῦ ὕδατοσ ἐπικλωμένου, τὸν ἀφρὸν περιζέοντα, τὴν νύκτα καὶ τὴν ἀπόγνωσιν εἶτα ἀποπνιγόμενον ἐκεῖνον καὶ μόγισ ἀνακύπτοντα καὶ τὰσ χεῖρασ ὀρέγοντα τῷ ἑταίρῳ, τὸν δὲ ἐπιπηδῶντα εὐθὺσ καὶ συννέοντα καὶ δεδιότα μὴ προαπόληται αὐτοῦ ὁ Δάμων. οὕτω γάρ ἂν μάθοισ ὡσ οὐκ ἀγεννῆ σοι καὶ τοῦτον φίλον τὸν Εὐθύδικον διηγησάμην. πότερον δὲ ἀπώλοντο, ὦ Μνήσιππε, οἱ ἄνδρεσ, ἤ τισ αὐτοῖσ ἐκ παραλόγου σωτηρία ἐγένετο ;

ὡσ ἔγωγε οὐ μετρίωσ δέδοικα ὑπὲρ αὐτῶν. θάρρει, ὦ Τόξαρι, ἐσώθησαν, καὶ ἔτι καὶ νῦν εἰσιν Ἀθήνησιν ἄμφω φιλοσοφοῦντεσ. ὁ μὲν γὰρ Σιμύλοσ ταῦτα μόνα εἶχε λέγειν ἅ ποτε εἶδε τῆσ νυκτόσ, τὸν μὲν ἐκπίπτοντα, τὸν δὲ ἐπιπηδῶντα, καὶ νηχομένουσ ἐσ ὅσον ἐν νυκτὶ καθορᾶν ἐδύνατο. τὰ δὲ ἀπὸ τούτου οἱ ἀμφὶ τὸν Εὐθύδικον αὐτοὶ διηγοῦνται. τὸ μὲν γὰρ πρῶτον φελλοῖσ τισι περιπεσόντασ ἀνέχειν ἐπὶ τούτων ἑαυτοὺσ καὶ ἀπονήχεσθαι πονηρῶσ, ὕστερον δὲ τὴν ἀποβάθραν ἰδόντασ ἤδη πρὸσ ἑώ προσνήξασθαί τε αὐτῇ καὶ τὸ λοιπὸν ἐπιβάντασ εὐμαρῶσ προσενεχθῆναι τῇ Ζακύνθῳ. μετὰ δὲ τούτουσ οὐ φαύλουσ ὄντασ, ὡσ ἔγωγ’ ἂν εἴποιμι, ἄκουσον ἤδη τρίτον ἄλλον οὐδέν τι χείρονα αὐτῶν.

Εὐδαμίδασ Κορίνθιοσ Ἀρεταίῳ τῷ Κορινθίῳ καὶ Χαριξένῳ ^ τῷ Σικυωνίῳ φίλοισ ἐκέχρητο εὐπόροισ οὖσι πενέστατοσ αὐτὸσ ὤν ἐπεὶ δὲ ἀπέθνησκε, διαθήκασ ἀπέλιπε τοῖσ μὲν ἄλλοισ ἴσωσ γελοίουσ,^ σοὶ δὲ οὐκ οἶδα εἰ τοιαῦται δόξουσιν ἀνδρὶ ἀγαθῷ καὶ φιλίαν τιμῶντι καὶ περὶ τῶν ἐν αὐτῇ πρωτείων ἁμιλλωμένῳ· "ἐχέτω ὁ ἕτεροσ. "εἴπερ ἀποτίσουσιν Εὐδαμίδᾳ καὶ ζῶντεσ αὐτοὶ κληρονομήσονται ὑπὸ τοῦ νεκροῦ. οἱ κληρονόμοι δὲ οἷσ ταῦτα κατελέλειπτο, ὡσ ἤκουσαν, ἧκον εὐθὺσ διαιτῶντεσ τὰ ἐκ τῶν διαθηκῶν.

ὁ μὲν οὖν Χαρίξενοσ πέντε μόνασ ἡμέρασ ἐπιβιοὺσ ἀπέθανεν, ὁ δὲ Ἀρεταῖοσ ἄριστοσ κληρονόμων γενόμενοσ τήν τε αὑτοῦ καὶ τὴν ἐκείνου μερίδα παραλαβὼν τρέφει τε τοῦ Εὐδαμίδα τὴν μητέρα καὶ τὴν θυγατέρα οὐ πρὸ πολλοῦ ἐκδέδωκεν, ἀπὸ ταλάντων πέντε ὧν εἶχεν δύο μὲν τῇ ἑαυτοῦ θυγατρί, δύο δὲ τῇ τοῦ φίλου ἐπιδούσ, καὶ τὸν γάμον γε αὐταῖν ἐπὶ μιᾶσ ἡμέρασ ἠξίωσε γενέσθαι. τί σοι δοκεῖ, ὦ Τόξαρι, ὁ Ἀρεταῖοσ οὗτοσ; ἆρα φαῦλον παράδειγμα φιλίασ παρεσχῆσθαι τοιαῦτα κληρονομήσασ καὶ μὴ προδοὺσ τὰσ διαθήκασ τοῦ φίλου ; ἢ τίθεμεν καὶ τοῦτον ἐν ταῖσ τελείαισ ψήφοισ μίαν τῶν πέντε εἶναι ; καὶ οὗτοσ μὲν καλόσ· ^ ἐγὼ δὲ τὸν Εὐδαμίδαν πολὺ μᾶλλον ἐθαύμασα τοῦ θάρσουσ ὃ εἶχεν ἐπὶ τοῖσ φίλοισ. ἐδήλου γὰρ ὡσ καὶ αὐτὸσ ἂν τὰ ὅμοια ἔπραξεν ἐπ’ αὐτοῖσ, εἰ μὴ καὶ ἐν διαθήκαισ ταῦτα ἐνεγέγραπτο, ἀλλὰ πρὸ τῶν ἄλλων ἧκεν ἂν ἄγραφοσ κληρονόμοσ τῶν τοιούτων. εὖ λέγεισ.

τέταρτον δέ σοι διηγήσομαι Ζηνόθεμιν τὸν Χαρμόλεω ^ Μασσαλίηθεν. ἐδείχθη δέ μοι ἐν Ἰταλίᾳ πρεσβεύοντι ὑπὲρ τῆσ πατρίδοσ, καλὸσ ἀνὴρ καὶ μέγασ καὶ πλούσιοσ, ὡσ ἐδόκει· παρεκάθητο δὲ αὐτῷ γυνὴ ἐπὶ ζεύγουσ ὁδοιποροῦντι τά τε ἄλλα εἰδεχθὴσ καὶ ξηρὰ τὸ ἥμισυ τὸ δεξιὸν καὶ τὸν ὀφθαλμὸν ἐκκεκομμένη, παλλώβητόν τι καὶ ἀπρόσιτον μορμολυκεῖον. εἶτα ἐπεὶ ἐθαύμασα εἰ καλὸσ οὗτοσ καὶ ὡραῖοσ ὢν ἀνέχεται παροχουμένην τοιαύτην αὐτῷ γυναῖκα, ὁ δείξασ αὐτὸν διηγεῖτό μοι τὴν ἀνάγκην τοῦ γάμου ἀκριβῶσ εἰδὼσ ἕκαστα Μασσαλιώτησ δὲ καὶ αὐτὸσ ἦν. "τῷ πατρὶ τῆσ δυσμόρφου ταύτησ φίλοσ ἦν ὁ Ζηνόθεμισ, πλουτοῦντι καὶ τιμωμένῳ ὁμότιμοσ ὤν. χρόνῳ δὲ ὁ Μενεκράτησ ἀφῃρέθη τὴν οὐσίαν ἐκ καταδίκησ, ὅτεπερ καὶ ἄτιμοσ ἐγένετο ὑπὸ τῶν ἑξακοσίων ὡσ ἀποφηνάμενοσ γνώμην παράνομον. "εἴ τισ παράνομα γράψειεν. "ἐλυπεῖτο οὖν ὁ Μενεκράτησ καὶ ἐπὶ τῇ καταδίκῃ, ἐπεὶ ἐκ πλουσίου πένησ καὶ ἐξ ἐνδόξου ἄδοξοσ ἐν ὀλίγῳ ἐγένετο· "μάλιστα δὲ αὐτὸν ἠνία θυγάτηρ αὕτη, ἐπίγαμοσ ἤδη καὶ ^ ὀκτωκαιδεκαέτισ οὖσα, ἣν οὐδὲ μετὰ πάσησ τῆσ οὐσίασ τοῦ πατρὸσ ἣν πρὸ τῆσ καταδίκησ ἐκέκτητο ἠξίωσεν ἄν τισ τῶν γε εὐγενῶν ^ καὶ πενήτων ῥᾳδίωσ παραλαβεῖν, οὕτωσ κακοδαίμονα οὖσαν τὴν ὄψιν. "ἐλέγετο δὲ καὶ καταπίπτειν πρὸσ τὴν σελήνην αὐξανομένην. "ὡσ δὲ ταῦτα πρὸσ τὸν Ζηνόθεμιν ἀπωδύρετο, ’ θάρρει,’ ἔφη, ’ ὦ Μενέκρατεσ, οὔτε γὰρ ἀπορήσεισ τῶν ἀναγκαίων καὶ ἡ θυγάτηρ σου ἄξιον τοῦ γένουσ τινὰ εὑρήσει νυμφίον. "’ καὶ ταῦτα ἅμα διεξιὼν λαβόμενοσ αὐτὸν τῆσ δεξιᾶσ ἦγεν εἰσ τὴν οἰκίαν καὶ τήν τε οὐσίαν πολλὴν οὖσαν ἐνείματο πρὸσ αὐτὸν καὶ δεῖπνον παρασκευασθῆναι κελεύσασ εἱστία τοὺσ φίλουσ καὶ τὸν Μενεκράτη, ὡσ δή τινα τῶν ἑταίρων πεπεικὼσ ὑποστῆναι τῆσ κόρησ τὸν γάμον. "ἐπεὶ δὲ ἐδεδείπνητο αὐτοῖσ καὶ ἔσπεισαν τοῖσ θεοῖσ, ἐνταῦθα δὴ μεστὴν αὐτῷ τὴν φιάλην προτείνασ, ’ δέδεξο,’ εἶπεν, ’ ὦ Μενέκρατεσ, παρὰ τοῦ γαμβροῦ φιλοτησίαν ἄξομαι γὰρ ἐγὼ τήμερον τὴν σὴν θυγατέρα Κυδιμάχην τὴν προῖκα δὲ πάλαι εἴληφα, τάλαντα πέντε καὶ εἴκοσι. "’ τοῦ δέ, ’ ἄπαγε,’ λέγοντοσ, ’ μὴ σύ γε, ὦ Ζηνόθεμι· "μὴ οὕτω μανείην ὡσ περιιδεῖν σε νέον καὶ καλὸν ὄντα κόρῃ αἰσχρᾷ καὶ λελωβημένῃ συγκαταζευγνύμενον,’ ὁ δέ, ταῦτα διεξιόντοσ, ἀράμενοσ τὴν νύμφην ἀπῄει εἰσ τὸν θάλαμον καὶ μετ’ ὀλίγον προῆλθεν διακορήσασ αὐτήν. καὶ τὸ ἀπ’ ἐκείνου σύνεστιν ὑπεραγαπῶν καὶ πάντῃ ὡσ ὁρᾷσ περιαγόμενοσ αὐτήν. καὶ οὐχ ὅπωσ αἰσχύνεται τῷ γάμῳ, ἀλλὰ καὶ σεμνυνομένῳ ἐοίκεν, ἐπιδεικνύμενοσ ὡσ καταφρονεῖ μὲν τῶν ἐν τῷ σώματι καλῶν ἢ αἰσχρῶν καὶ πλούτου καὶ δόξησ, ἀφορᾷ δὲ ἐσ τὸν φίλον καὶ τὸν Μενεκράτη, οὐδὲ οἰέται χείρω πρὸσ φιλίαν ὑπὸ τῆσ ψήφου τῶν ἑξακοσίων γεγονέναι. "πλὴν ἤδη γε τούτων οὕτωσ αὐτὸν ἠμείψατο ἡ τύχη. "παιδίον γὰρ πάγκαλον ἐκ τῆσ αἰσχίστησ αὐτῷ ταύτησ ἐγένετο, καὶ πρῴην γε, ἐπεὶ ἀράμενοσ αὐτὸ εἰσεκόμισεν ὁ πατὴρ εἰσ τὸ βουλευτήριον θαλλῷ ἐστεμμένον καὶ μέλανα ἀμπεχόμενον, ὡσ ἐλεεινότερον φανείη ὑπὲρ τοῦ πάππου, τὸ μὲν βρέφοσ ἀνεγέλασε πρὸσ τοὺσ βουλευτὰσ καὶ συνεκρότει τὼ χεῖρε, ἡ βουλὴ δὲ ἐπικλασθεῖσα πρὸσ αὐτὸ ἀφίησι τῷ Μενεκράτει τὴν καταδίκην καὶ ἤδη ἐπίτιμόσ ἐστι, τηλικούτῳ συνηγόρῳ χρησάμενοσ πρὸσ τὸ συνέδριον. Τοιαῦτα ὁ Μασσαλιώτησ ἔλεγεν τὸν Ζηνόθεμιν εἰργάσθαι ὑπὲρ τοῦ φίλου, ὡσ ὁρᾷσ, οὐ μικρὰ οὐδὲ ὑπὸ πολλῶν ἂν Σκυθῶν γενόμενα, οἵ γε κἂν τὰσ παλλακὰσ ἀκριβῶσ τὰσ καλλίστασ ἐκλέγεσθαι λέγονται.

λοιπὸσ ἡμῖν ὁ πέμπτοσ, καί μοι δοκῶ οὐκ ἄλλον ἐρεῖν Δημητρίου τοῦ Σουνιέωσ ἐπιλαθόμενοσ.

συνεκπλεύσασ γὰρ ἐσ τὴν Αἴγυπτον ὁ Δημήτριοσ Ἀντιφίλῳ τῷ Ἀλωπεκῆθεν, ἑταίρῳ ἐκ παίδων ὄντι καὶ συνεφήβῳ, συνῆν καὶ συνεπαιδεύετο, αὐτὸσ μὲν τὴν ἄσκησιν τὴν Κυνικὴν ἀσκούμενοσ ὑπὸ τῷ Ῥοδίῳ ἐκείνῳ σοφιστῇ, ὁ δὲ Ἀντίφιλοσ ἰατρικὴν ἄρα ἐμελέτα. καὶ δή ποτε ὁ μὲν Δημήτριοσ ἔτυχεν ἐσ τὴν Αἴγυπτον ^ ἀποδημῶν κατὰ θέαν τῶν πυραμίδων καὶ τοῦ Μέμνονοσ· ἤκουε γὰρ ταύτασ ὑψηλὰσ οὔσασ μὴ παρέχεσθαι σκιάν, τὸν δὲ Μέμνονα βοᾶν πρὸσ ἀνατέλλοντα τὸν ἥλιον. τούτων ἐπιθυμήσασ Δημήτριοσ, θέασ μὲν τῶν πυραμίδων, ἀκροάσεωσ δὲ τοῦ Μέμνονοσ, ἀναπεπλεύκει κατὰ τὸν Νεῖλον ἕκτον ἤδη μῆνα, ὀκνήσαντα πρὸσ τὴν ὁδὸν καὶ τὸ θάλποσ ἀπολιπὼν τὸν Ἀντίφιλον, ὁ δὲ ἐν τοσούτῳ συμφορᾷ ἐχρήσατο μάλα γενναίου τινὸσ φίλου δεομένῃ, οἰκέτησ γὰρ αὐτοῦ, Σύροσ καὶ τοὔνομα καὶ τὴν πατρίδα, ἱεροσύλοισ τισὶ κοινωνήσασ συνεισῆλθέν τε αὐτοῖσ εἰσ τὸ Ἀνουβίδειον καὶ ἀποσυλήσαντεσ τὸν θεὸν χρυσᾶσ τε φιάλασ δύο καὶ κηρύκιον, χρυσοῦν καὶ τοῦτο, καὶ κυνοκεφάλουσ ἀργυροῦσ καὶ ἄλλα τοιαῦτα, κατέθεντο πάντα παρὰ τῷ Σύρῳ· εἶτ’ ἐμπεσόντεσ ‐ ἑάλωσαν γάρ τι ἀπεμπολῶντεσ ‐ ἅπαντα εὐθὺσ ἔλεγον στρεβλούμενοι ἐπὶ τοῦ τροχοῦ, καὶ ἀγόμενοι ἧκον ἐπὶ τὴν οἰκίαν τοῦ Ἀντιφίλου, καὶ τὰ φώρια ἐξέφερον ὑπὸ κλίνῃ τινὶ ἐν σκοτεινῷ κείμενα, ὁ τε οὖν Σύροσ ἐδέδετο εὐθὺσ καὶ ὁ δεσπότησ αὐτοῦ Ἀντίφιλοσ, οὗτοσ μὲν καὶ μεταξὺ ἀκροώμενοσ τοῦ διδασκάλου ἀνασπασθείσ.

^ ἐβοήθει δὲ οὐδείσ, ἀλλὰ καὶ οἱ τέωσ ἑταῖροι ἀπεστρέφοντο ὡσ τὸ Ἀνουβίδειον σεσυληκότα καὶ ἀσέβημα αὐτῶν ἡγοῦντο εἶναι εἰ συνέπιόν ποτε ἢ συνειστιάθησαν αὐτῷ. καὶ οἱ λοιποὶ δὲ τῶν οἰκετῶν, δύο ὄντεσ, ἅπαντα ἐκ τῆσ οἰκίασ συσκευασάμενοι ᾤχοντο φεύγοντεσ. ἐδέδετο οὖν ὁ ἄθλιοσ Ἀντίφιλοσ πολὺν ἤδη χρόνον, ἁπάντων ὅσοι ἦσαν κακοῦργοι ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ μιαρώτατοσ εἶναι δοκῶν, καὶ ὁ ἐπὶ τῶν δεσμῶν Αἰγύπτιοσ, δεισιδαίμων ἄνθρωποσ, ᾤετο χαριεῖσθαι καὶ τιμωρήσειν τῷ θεῷ βαρὺσ τῷ Ἀντιφίλῳ ἐφεστώσ.

εἰ δ’ ἀπολογοῖτό ποτε, λέγων ὡσ οὐδὲν τοιοῦτον εἴργασται, ἀναίσχυντοσ ἐδόκει καὶ πολὺ πλέον ἐπὶ τούτῳ ἐμισεῖτο. ὑπενόσει τοιγαροῦν ἤδη καὶ πονηρῶσ εἶχεν οἱο͂ν εἰκὸσ χαμαὶ καθεύδοντα καὶ τῆσ νυκτὸσ οὐδὲ ἀποτείνειν τὰ σκέλη δυνάμενον ἐν τῷ ξύλῳ κατακεκλειμένα· τῆσ μὲν γὰρ ἡμέρασ ὁ κλοιὸσ ἤρκει καὶ ἡ ἑτέρα χεὶρ πεπεδημένη, εἰσ δὲ τὴν νύκτα ἔδει ὅλον καταδεδέσθαι. καὶ μὴν καὶ τοῦ οἰκήματοσ ἡ δυσοσμία καὶ τὸ πνῖγοσ, ἐν ταὐτῷ πολλῶν δεδεμένων καὶ ἐστενοχωρημένων ^ καὶ μόλισ ἀναπνεόντων, καὶ τοῦ σιδήρου ὁ ψόφοσ καὶ ὕπνοσ ὀλίγοσ ‐ ταῦτα πάντα χαλεπὰ ἦν καὶ ἀφόρητα οἱῴ ἀνδρὶ ἐκείνων ἀήθει καὶ ἀμελετήτῳ πρὸσ οὕτω σκληρὰν τὴν δίαιταν. ἀπαγορεύοντοσ δὲ αὐτοῦ καὶ μηδὲ σῖτον αἱρεῖσθαι θέλοντοσ, ἀφικνεῖταί ποτε καὶ ὁ Δημήτριοσ, οὐδὲν εἰδὼσ τῶν ἤδη γεγενημένων.

καὶ ἐπειδὴ ἔμαθεν, ὡσ εἶχεν εὐθὺσ ἐπὶ τὸ δεσμωτήριον δρομαῖοσ ἐλθών, τότε μὲν οὐκ εἰσεδέχθη, ἑσπέρα γὰρ ἦν, καὶ ὁ δεσμοφύλαξ πάλαι κεκλεικὼσ τὴν θύραν ἐκάθευδε, φρουρεῖν τοῖσ οἰκέταισ παρακελευσάμενοσ· ἑώθεν δὲ εἰσέρχεται πολλὰ ἱκετεύσασ. καὶ παρελθὼν ἐπὶ πολὺ μὲν ἐζήτει τὸν Ἀντίφιλον ἄδηλον ὑπὸ τῶν κακῶν γεγενημένον, καὶ περιιὼν ἀνεσκοπεῖτο καθ’ ἕκαστον τῶν δεδεμένων, ὥσπερ εἰώθασιν οἱ τοὺσ οἰκείουσ νεκρούσ, ἤδη ἑώλων ὄντων, ἀναζητοῦντεσ ἐν ταῖσ παρατάξεσιν. καὶ εἴ γε μὴ τοὔνομα ἐβόησεν, Ἀντίφιλον Δεινομένουσ, κἂν ἐπὶ πολὺ ἠγνόησεν ἂν ὅστισ ἦν, τοσοῦτον ἤλλακτο ὑπὸ τῶν δεινῶν. ὡσ δὲ τὴν φωνὴν αἰσθόμενοσ ἀνεβόησεν καὶ προσιόντοσ διαστείλασ τὴν κόμην καὶ ἀπάγων τοῦ προσώπου αὐχμηρὰν καὶ συμπεπιλημένην ἔδειξεν αὑτὸν ὅστισ ἦν, ἄμφω μὲν αὐτίκα πίπτουσιν ἰλιγγιάσαντεσ ἐπὶ τῇ ἀπροσδοκήτῳ θέᾳ. χρόνῳ δὲ ἀναλαβὼν αὑτόν τε καὶ τὸν Ἀντίφιλον ὁ Δημήτριοσ καὶ σαφῶσ ἕκαστα ὡσ εἶχεν ἐκπυθόμενοσ παρ’ αὐτοῦ θαρρεῖν τε παρακελεύεται καὶ διελὼν τὸ τριβώνιον τὸ μὲν ἥμισυ αὐτὸσ ἀναβάλλεται, τὸ λοιπὸν δὲ ἐκείνῳ δίδωσιν, ἃ εἶχε πιναρὰ καὶ ἐκτετρυχωμένα ῥάκη περισπάσασ . καὶ τὸ ἀπὸ τούτου πάντα τρόπον συνῆν ἐπιμελούμενοσ αὐτοῦ καὶ θεραπεύων παραδοὺσ γὰρ ἑαυτὸν τοῖσ ἐν τῷ λιμένι ἐμπόροισ ἑώθεν εἰσ μέσην ἡμέραν οὐκ ὀλίγον ἀπέφερεν ἀχθοφορῶν. εἶτ’ ἐπανελθὼν ἂν ἐκ τοῦ ἔργου, μέροσ μὲν τοῦ μισθοῦ τῷ δεσμοφύλακι καταβαλὼν τιθασὸν αὑτῷ καὶ εἰρηνικὸν ἀπειργάζετο αὐτόν, τὸ λοιπὸν δὲ εἰσ τὴν τοῦ φίλου θεραπείαν ἱκανῶσ αὐτῷ διήρκει. καὶ τὰσ μὲν ἡμέρασ συνῆν τῷ Ἀντιφίλῳ παραμυθούμενοσ, ἐπεὶ δὲ νὺξ καταλάβοι, ὀλίγον πρὸ τῆσ θύρασ τοῦ δεσμωτηρίου στιβάδιόν τι ποιησάμενοσ καὶ φύλλα ὑποβαλόμενοσ ἀνεπαύετο.

χρόνον μὲν οὖν τινα οὕτω διῆγον, εἰσιὼν μὲν ὁ Δημήτριοσ ἀκωλύτωσ, ῥᾷον δὲ φέρων τὴν συμφορὰν ὁ Ἀντίφιλοσ. ὕστερον δὲ ἀποθανόντοσ ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ λῃστοῦ τινοσ ὑπὸ φαρμάκων, ὡσ ἐδόκει, φυλακή τε ἀκριβὴσ ἐγένετο καὶ οὐκέτι παρῄει εἰσ τὸ οἴκημα οὐδὲ εἷσ τῶν δεομένων.

^ ἐφ’ οἷσ ἀπορῶν καὶ ἀνιώμενοσ, οὐκ ἔχων ἄλλωσ παρεῖναι τῷ ἑταίρῳ, προσαγγέλλει ἑαυτὸν ἐλθὼν πρὸσ τὸν ἁρμοστήν, ὡσ εἰή κεκοινωνηκὼσ τῆσ ἐπὶ τὸν Ἄνουβιν ἐπιβουλῆσ. ὡσ δὲ τοῦτο εἶπεν, ἀπήγετο εὐθὺσ ἐσ τὸ δεσμωτήριον, καὶ ἀχθεὶσ παρὰ τὸν Ἀντίφιλον τοῦτο γοῦν μόλισ, πολλὰ ἱκετεύσασ τὸν δεσμοφύλακα, ἐξειργάσατο παρ’ αὐτοῦ, πλησίον τῷ Ἀντιφίλῳ καὶ ὑπὸ τῷ αὐτῷ κλοιῷ δεδέσθαι. ἔνθα δὴ καὶ μάλιστα ἔδειξε τὴν εὔνοιαν ἣν εἶχε πρὸσ αὐτόν, ἀμελῶν μὲν τῶν καθ’ ἑαυτὸν δεινῶν καίτοι ἐνόσησε καὶ αὐτόσ, ἐπιμελούμενοσ δὲ ὅπωσ ἐκεῖνοσ μάλιστα καθευδήσει καὶ ἧττον ἀνιάσεται· ὥστε ῥᾷον ἔφερον μετ’ ἀλλήλων κακοπαθοῦντεσ. χρόνῳ δὲ καὶ τοιόνδε τι προσπεσὸν ἔπαυσεν ἐπὶ πλέον αὐτοὺσ δυστυχοῦντασ.

εἷσ γὰρ τῶν δεδεμένων, οὐκ οἶδ’ ὅθεν ῥίνησ εὐπορήσασ καὶ συνωμότασ πολλοὺσ τῶν δεσμωτῶν προσλαβών, ἀποπρίει τε τὴν ἅλυσιν ᾗ ἐδέδεντο ἑξῆσ, τῶν κλοιῶν εἰσ αὐτὴν διειρομένων, καὶ ἀπολύει ἅπαντασ· οἱ δὲ ἀποκτείναντεσ εὐμαρῶσ ὀλίγουσ ὄντασ τοὺσ φύλακασ ἐκπηδῶσιν ἀθρόοι. ἐκεῖνοι μὲν οὖν τὸ παραυτίκα ἔνθα ἐδύναντο ἕκαστοσ διασπαρέντεσ ὕστερον συνελήφθησαν οἱ πολλοί ὁ Δημήτριοσ δὲ καὶ ὁ Ἀντίφιλοσ κατὰ χώραν ἔμειναν, καὶ τοῦ Σύρου λαβόμενοι ἤδη ἀπιόντοσ. ἐπεὶ δὲ ἡμέρα ἐγένετο, μαθὼν ὁ τὴν Αἴγυπτον ἐπιτετραμμένοσ τὸ συμβεβηκὸσ ἐπ’ ἐκείνουσ μὲν ἐπεμψεν τοὺσ διωξομένουσ, μεταστειλάμενοσ δὲ τοὺσ ἀμφὶ τὸν Δημήτριον ἀπέλυσε τῶν δεσμῶν, ἐπαινέσασ ὅτι μόνοι οὐκ ἀπέδρασαν. ἀλλ’ οὐκ ἐκεῖνοί γε ἠγάπησαν οὕτωσ ἀφιέμενοι, ἐβόα δὲ ὁ Δημήτριοσ καὶ δεινὰ ἐποίει, ἀδικεῖσθαι σφᾶσ οὐ μικρὰ εἰ δόξουσι κακοῦργοι ὄντεσ ἐλέῳ ἢ ἐπαίνῳ τοῦ μὴ ἀποδρᾶναι ἀφεῖσθαι· καὶ τέλοσ ἠνάγκασαν τὸν δικαστὴν ἀκριβῶσ τὸ πρᾶγμα ἐξετάσαι. ὁ δὲ ἐπεὶ ἔμαθεν οὐδὲν ἀδικοῦντασ, ἐπαινέσασ αὐτούσ, τὸν Δημήτριον δὲ καὶ πάνυ θαυμάσασ, ἀφίησι παραμυθησάμενοσ ἐπὶ τῇ κολάσει ἣν ἠνέσχοντο ἀδίκωσ δεθέντεσ, καὶ ἑκάτερον δωρησάμενοσ παρ’ αὑτοῦ, δραχμαῖσ μὲν μυρίαισ τὸν Ἀντίφιλον, δὶσ τοσαύταισ δὲ τὸν Δημήτριον. ὁ μὲν οὖν Ἀντίφιλοσ ἔτι καὶ νῦν ἐν Αἰγύπτῳ ἐστίν, ὁ δὲ Δημήτριοσ καὶ τὰσ αὑτοῦ δισμυρίασ ἐκείνῳ καταλιπὼν ᾤχετο ἀπιὼν εἰσ τὴν Ἰνδικὴν παρὰ τοὺσ Βραχμᾶνασ, τοσοῦτον εἰπὼν πρὸσ τὸν Ἀντίφιλον, ὡσ συγγνωστὸσ ἂν εἰκότωσ νομίζοιτο ἤδη ἀπολιπὼν αὐτόν οὔτε γὰρ αὐτὸσ δεῖσθαι τῶν χρημάτων, ἔστ’ ἂν αὐτὸσ ᾖ ὅπερ ἐστίν, ἀρκεῖσθαι ὀλίγοισ δυνάμενοσ, οὔτε ἐκείνῳ ἔτι δεῖν φίλου, εὐμαρῶν αὐτῷ τῶν πραγμάτων γεγενημένων.

τοιοῦτοι, ὦ Τόξαρι, οἱ Ἕλληνεσ φίλοι. εἰ δὲ μὴ προδιεβεβλήκεισ ἡμᾶσ ὡσ ἐπὶ ῥήμασι μέγα φρονοῦντασ, καὶ αὐτοὺσ ἄν σοι τοὺσ λόγουσ διεξῆλθον, πολλοὺσ καὶ ἀγαθοὺσ ὄντασ, οὓσ ὁ Δημήτριοσ εἶπεν ἐν τῷ δικαστηρίῳ, ὑπὲρ αὑτοῦ μὲν οὐδὲν ἀπολογούμενοσ, ὑπὲρ τοῦ Ἀντιφίλου δέ, καὶ δακρύων προσέτι καὶ ἱκετεύων καὶ τὸ πᾶν ἐφ’ ἑαυτὸν ἀναδεχόμενοσ, ἄχρι μαστιγούμενοσ ὁ Σύροσ ἀμφοτέρουσ ἀφίησιν αὐτούσ. ἐγὼ μὲν οὖν τούτουσ ὀλίγουσ ἀπὸ πλειόνων, οὓσ πρώτουσ ἡ μνήμη ὑπέβαλε, διηγησάμην σοι ἀγαθοὺσ καὶ βεβαίουσ φίλουσ.

πάνυ γὰρ εὐτελῆ ταῦτα καὶ μεγαλουργὸν ἐν αὐτοῖσ ἢ ἀνδρεῖον ἔνι οὐδέν. καὶ τὸ λοιπὸν ἤδη καταβὰσ ἀπὸ τοῦ λόγου σοὶ τὴν ῥήτραν παραδίδωμι· σὺ δὲ ὅπωσ μὴ χείρουσ ἐρεῖσ τοὺσ Σκύθασ, ἀλλὰ πολλῷ τούτων ἀμείνουσ, αὐτῷ σοὶ μελήσει, εἴ τι καὶ τῆσ δεξιᾶσ πεφρόντικασ, ὡσ μὴ ἀποτμηθείησ αὐτήν. ἀλλὰ χρὴ ἄνδρα ἀγαθὸν εἶναι· ἐπεὶ καὶ γελοῖα ἂν πάθοισ Ὀρέστην μὲν καὶ Πυλάδην πάνυ σοφιστικῶσ ἐπαινέσασ, ὑπὲρ δὲ τῆσ Σκυθίασ φαῦλοσ ῥήτωρ φαινόμενοσ. ^ εὖ γε, ὦ Μνήσιππε, ὅτι καὶ παροτρύνεισ με πρὸσ τὸν λόγον, ὥσπερ οὐ πάνυ σοι μέλον εἰ ἀποτμηθείησ τὴν γλῶτταν κρατηθεὶσ ἐν τοῖσ λόγοισ. πλὴν ἄρξομαί γε ἤδη, μηδὲν ὥσπερ σὺ καλλιλογησάμενοσ· οὐ γὰρ Σκυθικὸν τοῦτο, καὶ μάλιστα ἐπειδὰν τὰ ἔργα ὑπερφθέγγηται τοὺσ λόγουσ. προσδοκήσῃσ δὲ μηδὲν τοιοῦτο παρ’ ἡμῶν οἱᾶ σὺ διεξελήλυθασ, ἐπαινῶν εἴ τισ ἄπροικον ἔγημεν αἰσχρὰν γυναῖκα ἢ εἴ τισ ἀργύριον ἐπέδωκε γαμουμένῃ φίλου ἀνδρὸσ θυγατρὶ δύο τάλαντα, ἢ καὶ νὴ Δί’ εἴ τισ παρέσχεν ἑαυτὸν δεδησόμενον ἐπὶ προδήλῳ τῷ μικρὸν ὕστερον λυθήσεσθαι· ἐγὼ δέ σοι διηγήσομαι φόνουσ πολλοὺσ καὶ πολέμουσ καὶ θανάτουσ ὑπὲρ τῶν φίλων, ἵν’ εἰδῇσ ὡσ παιδιὰ τὰ ὑμέτερά ἐστιν παρὰ τὰ Σκυθικὰ ἐξετάζεσθαι.

καίτοι οὐδὲ ἀλόγωσ αὐτὸ πεπόνθατε, ἀλλὰ εἰκότωσ τὰ μικρὰ ταῦτα ἐπαινεῖτε· οὐδὲ γὰρ οὐδὲ εἰσιν ὑμῖν ἀφορμαὶ ὑπερμεγέθεισ πρὸσ ἐπίδειξιν φιλίασ ἐν εἰρήνῃ βαθείᾳ βιοῦσιν, ὥσπερ οὐδ’ ἂν ^ ἐν γαλήνῃ μάθοισ εἰ ἀγαθὸσ ὁ κυβερνήτησ ἐστί· χειμῶνοσ γὰρ δεήσει σοὶ πρὸσ τὴν διάγνωσιν. παρ’ ἡμῖν δὲ συνεχεῖσ οἱ πόλεμοι, καὶ ἢ ἐπελαύνομεν ἄλλοισ ἢ ὑποχωροῦμεν ἐπιόντασ ἢ συμπεσόντεσ ὑπὲρ νομῆσ ἢ λείασ μαχόμεθα, ἔνθα μάλιστα δεῖ φίλων ἀγαθῶν· καὶ διὰ τοῦτο ὡσ βεβαιότατα συντιθέμεθα τὰσ φιλίασ, μόνον τοῦτο ὅπλον ἄμαχον καὶ δυσπολέμητον εἶναι νομίζοντεσ. πρότερον δέ σοι εἰπεῖν βούλομαι ὃν τρόπον ποιούμεθα τοὺσ φίλουσ, οὐκ ἐκ τῶν πότων, ὥσπερ ὑμεῖσ, οὐδὲ εἰ συνέφηβόσ τισ ἢ γείτων ἦν, ἀλλ’ ἐπειδάν τινα ἴδωμεν ἀγαθὸν ἄνδρα καὶ μεγάλα ἐργάσασθαι δυνάμενον, ἐπὶ τοῦτον ἅπαντεσ σπεύδομεν, καὶ ὅπερ ὑμεῖσ ἐν τοῖσ γάμοισ, τοῦτο ἡμεῖσ ἐπὶ τῶν φίλων ποιεῖν ἀξιοῦμεν, ἐπὶ πολὺ μνηστευόμενοι καὶ πάντα ὁμοῦ πράττοντεσ ὡσ μὴ διαμαρτάνοιμεν τῆσ φιλίασ μηδὲ ἀπόβλητοι δόξωμεν εἶναι.

κἀπειδὰν προκριθείσ τισ ἤδη φίλοσ ᾖ, συνθῆκαι τὸ ἀπὸ τούτου καὶ ὁρ́κοσ ὁ μέγιστοσ, ἦ μὴν καὶ βιώσεσθαι μετ’ ἀλλήλων καὶ ἀποθανεῖσθαι, ἢν δέῃ, ὑπὲρ τοῦ ἑτέρου τὸν ἕτερον· καὶ οὕτω ποιοῦμεν. ἀφ’ οὗ γὰρ ἂν ἐντεμόντεσ ἅπαξ τοὺσ δακτύλουσ ἐνσταλάξωμεν τὸ αἷμα εἰσ κύλικα καὶ τὰ ξίφη ἄκρα βάψαντεσ ἅμα ἀμφότεροι ἐπισχόμενοι πίωμεν, οὐκ ἔστιν ὅ τι τὸ μετὰ τοῦτο ἡμᾶσ διαλύσειεν ἄν. ἐφεῖται δὲ τὸ μέγιστον ἄχρι τριῶν ἐσ τὰσ συνθήκασ εἰσιέναι· ὡσ ὅστισ ἂν πολύφιλοσ ᾖ, ὅμοιοσ ἡμῖν δοκεῖ ταῖσ κοιναῖσ ταύταισ καὶ μοιχευομέναισ γυναιξί, καὶ οἰόμεθα οὐκέθ’ ὁμοίωσ ἰσχυρὰν αὐτοῦ τὴν φιλίαν εἶναι, πρὸσ πολλὰσ εὐνοίασ διαιρεθεῖσαν. ἄρξομαι δὲ ἀπὸ τῶν Δανδάμιδοσ πρῴην γενομένων.

ὁ γάρ Δάνδαμισ ἐν τῇ πρὸσ Σαυρομάτασ συμπλοκῇ, ἀπαχθέντοσ αἰχμαλώτου Ἀμιζώκου τοῦ φίλου αὐτοῦ ‐ μᾶλλον δὲ πρότερον ὀμοῦμαί σοι τὸν ἡμέτερον ὁρ́κον, ἐπεὶ καὶ τοῦτο ἐν ἀρχῇ διωμολογησάμην οὐ μὰ γάρ τὸν Ἄνεμον καὶ τὸν Ἀκινάκην, οὐδὲν πρὸσ σέ, ὦ Μνήσιππε, ψεῦδοσ ἐρῶ περὶ τῶν φίλων τῶν Σκυθῶν ἐγὼ μὲν οὐ πάνυ σου ὀμνύντοσ ἐδεόμην σὺ δ’ ὅμωσ εὖ ποιῶν οὐδένα θεῶν ^ ἐπωμόσω. τί σὺ λέγεισ ; οὔ σοι δοκοῦσιν ὁ Ἄνεμοσ καὶ ὁ Ἀκινάκησ θεοὶ εἶναι ; οὕτωσ ἄρα ἠγνόησασ ὅτι ἀνθρώποισ μεῖζον οὐδέν ἐστιν ζωῆσ τε καὶ θανάτου ; ὁπόταν τοίνυν τὸν Ἄνεμον καὶ τὸν Ἀκινάκην ὀμνύωμεν, ταῦτα ὀμνύομεν ὡσ τὸν μὲν ἄνεμον ζωῆσ αἴτιον ὄντα, τὸν ἀκινάκην δὲ ὅτι ἀποθνήσκειν ποιεῖ. καὶ μὴν εἰ διά γε τοῦτο, καὶ ἄλλουσ ἂν ἔχοιτε πολλοὺσ θεοὺσ οἱο͂σ ὁ Ἀκινάκησ ἐστί, τὸν Οἰστὸν καὶ τὴν Λόγχην καὶ Κώνειον δὲ καὶ Βρόχον καὶ τὰ τοιαῦτα· ποικίλοσ γὰρ οὗτοσ ὁ θεὸσ ὁ θάνατοσ καὶ ἀπείρουσ τὰσ ἐφ’ ἑαυτὸν παρέχεται ἀγούσασ ὁδούσ. ὁρᾷσ τοῦτο ὡσ ἐριστικὸν ποιεῖσ καὶ δικανικόν, ὑποκρούων μεταξὺ καὶ διαφθείρων μου τὸν λόγον ; ἐγὼ δὲ ἡσυχίαν ἦγον σοῦ λέγοντοσ. ἀλλ’ οὐκ αὖθίσ γε, ὦ Τόξαρι, ποιήσω τοῦτο, πάνυ γὰρ ὀρθῶσ ἐπετίμησασ· ὥστε θαρρῶν τό γε ἐπὶ τούτῳ λέγε, ὡσ μηδὲ παρόντοσ ἐμοῦ τοῖσ λόγοισ, οὕτω σιωπήσομαί σοι. τετάρτη μὲν ἦν ἡμέρα τῆσ φιλίασ Δανδάμιδι καὶ Ἀμιζώκῃ, ἀφ’ οὗ τὸ ἀλλήλων αἷμα συνεπεπώκεσαν ἧκον δὲ ἡμῖν ἐπὶ τὴν χώραν Σαυρομάται μυρίοισ μὲν ἱππεῦσιν, οἱ πεζοὶ δὲ τρὶσ τοσοῦτοι ἐπεληλυθέναι ἐλέγοντο.

οἱᾶ δὲ οὐ προϊδομένοισ τὴν ἔφοδον αὐτῶν ἐπιπεσόντεσ ^ ἅπαντασ μὲν τρέπουσι, πολλοὺσ δὲ τῶν μαχίμων κτείνουσι, τοὺσ δὲ καὶ ζῶντασ ἀπάγουσι, πλὴν εἴ τισ ἔφθη διανηξάμενοσ εἰσ τὸ πέραν τοῦ ποταμοῦ, ἔνθα. ἡμῖν τὸ ἥμισυ τοῦ στρατοπέδου καὶ μέροσ τῶν ἁμαξῶν ἦν οὕτω γὰρ ἐσκηνώσαμεν τότε, οὐκ οἶδα ὅ τι δόξαν τοῖσ ἀρχιπλάνοισ ἡμῶν, ἐπ’ ἀμφοτέρασ τὰσ ὄχθασ τοῦ Τανάϊδοσ. εὐθὺσ οὖν ἥ τε λεία περιηλαύνετο καὶ τὰ αἰχμάλωτα συνείχετο καὶ τὰσ σκηνὰσ διήρπαζον καὶ τὰσ ἁμάξασ κατελαμβάνοντο, αὐτάνδρουσ τὰσ πλείστασ ἁλισκομένασ, καὶ ἐν ὀφθαλμοῖσ ἡμῶν ὑβρίζοντεσ τὰσ παλλακίδασ καὶ τὰσ γυναῖκασ· ἡμεῖσ δὲ ἠνιώμεθα τῷ πράγματι.

ὁ δὲ Ἀμιζώκησ ἀγόμενοσ ‐ ἑαλώκει γάρ ‐ ἐβόα τὸν φίλον ὀνομαστί, κακῶσ δεδεμένοσ, καὶ ὑπεμίμνησκεν τῆσ κύλικοσ καὶ τοῦ αἵματοσ. ὧν ἀκούσασ ὁ Δάνδαμισ οὐδὲν ἔτι μελλήσασ ἁπάντων ὁρώντων διανήχεται εἰσ τοὺσ πολεμίουσ· "Ζίριν. ^ τοῦτο δὲ ἤν τισ εἴπῃ, οὐκέτι φονεύεται ὑπ’ αὐτῶν, ἀλλὰ δέχονται αὐτὸν ὡσ ἐπὶ λύτροισ ἥκοντα. καὶ δὴ ἀναχθεὶσ πρὸσ τὸν ἄρχοντα αὐτῶν ἀπῄτει τὸν φίλον, ὁ δὲ λύτρα ᾔτει· "ἅπαντα διήρπασται ὑφ’ ὑμῶν, εἰ δέ τι δύναμαι γυμνὸσ ὑποτελέσαι, ἕτοιμοσ ὑποστῆναι ὑμῖν, καὶ πρόσταττε ὅ τι ἂν θέλῃσ. εἰ βούλει δέ, ἐμὲ ἀντὶ τούτου λαβὼν κατάχρησαι πρὸσ ὅ τι σοι φίλον. "δεῖ ὅλον κατέχεσθαί σε, καὶ ταῦτα Ζίριν ἥκοντα, σὺ δὲ ὧν ἔχεισ μέροσ καταβαλὼν ἄγου τὸν φίλον. ἤρετο ὁ Δάνδαμισ ὅ τι καὶ βούλεται λαβεῖν ὁ δὲ τοὺσ ὀφθαλμοὺσ ᾔτησεν. ὁ δὲ αὐτίκα παρέσχεν ἐκκόπτειν αὐτούσ· κἀπειδὴ ἐξεκέκοπτο καὶ ἤδη τὰ λύτρα εἶχον οἱ Σαυρομάται, παραλαβὼν τὸν Ἀμιζώκην ἐπανῄει ἐπερειδόμενοσ αὐτῷ, καὶ ἅμα διανηξάμενοι ἀπεσώθησαν πρὸσ ἡμᾶσ. τοῦτο γενόμενον παρεμυθήσατο ἅπαντασ Σκύθασ καὶ οὐκέτι ἡττᾶσθαι ἐνόμιζον, ὁρῶντεσ ὅτι τὸ μέγιστον ἡμῖν τῶν ἀγαθῶν οὐκ ἀπήγαγον οἱ πολέμιοι, ἀλλ’ ἔτι ^ ἦν παρ’ ἡμῖν ἡ ἀγαθὴ γνώμη καὶ ἡ πρὸσ τοὺσ φίλουσ πίστισ.

καὶ τοὺσ Σαυρομάτασ δὲ τὸ αὐτὸ οὐ μετρίωσ ἐφόβησε, λογιζομένουσ πρὸσ οἱούσ ἄνδρασ ἐκ παρασκευῆσ μαχοῦνται, εἰ καὶ ἐν τῷ ἀπροσδοκήτῳ τότε ὑπερέσχον· ὥστε νυκτὸσ ἐπιγενομένησ ἀπολιπόντεσ τὰ πλεῖστα τῶν βοσκημάτων καὶ τὰσ ἁμάξασ ἐμπρήσαντεσ ᾤχοντο φεύγοντεσ. ὁ μέντοι Ἀμιζώκησ οὐκέτι ἠνέσχετο βλέπειν αὐτὸσ ἐπὶ τυφλῷ τῷ Δανδάμιδι, ἀλλὰ τυφλώσασ καὶ αὐτὸσ ἑαυτὸν ἀμφότεροι κάθηνται ὑπὸ τοῦ κοινοῦ τῶν Σκυθῶν δημοσίᾳ μετὰ πάσησ τιμῆσ τρεφόμενοι. τί τοιοῦτον, ὦ Μνήσιππε, ὑμεῖσ ἔχοιτε ἂν εἰπεῖν, εἰ καὶ ἄλλουσ σοι δέκα δοίη τισ ἐπὶ τοῖσ πέντε καταριθμήσασθαι, ἀνωμότουσ, εἰ βούλει, ὡσ καὶ πολλὰ ἐπιψεύδοιο αὐτοῖσ ;

καίτοι ἐγὼ μέν σοι γυμνὸν τὸ ἔργον διηγησάμην· εἰ δὲ σύ τινα τοιοῦτον ἔλεγεσ, εὖ οἶδα, ὁπόσα ἂν κομψὰ ἐγκατέμιξασ τῷ λόγῳ, οἱᾶ ἱκέτευεν ὁ Δάνδαμισ καὶ ὡσ ἐτυφλοῦτο καὶ ἃ εἶπεν καὶ ὡσ ἐπανῆκεν καὶ ὡσ ὑπεδέξαντο αὐτὸν ἐπευφημοῦντεσ οἱ Σκύθαι καὶ ἄλλα ὁποῖα ὑμεῖσ μηχανᾶσθαι εἰώθατε πρὸσ τὴν ἀκρόασιν. ἄκουε δ’ οὖν καὶ ἄλλον ἰσότιμον, Βελίτταν, Ἀμιζώκου τούτου ἀνεψιόν, ὃσ ἐπεὶ κατασπασθέντα ἐκ τοῦ ἵππου ὑπὸ λέοντοσ εἶδε Βάσθην τὸν φίλον ἅμα δὲ ἔτυχον θηρῶντεσ καὶ ἤδη ὁ λέων περιπλακεὶσ αὐτῷ ἐνεπεφύκει τῷ λαιμῷ καὶ τοῖσ ὄνυξιν ἐσπάρασσε, καταπηδήσασ καὶ αὐτὸσ ἐπιπίπτει κατόπιν τῷ θηρίῳ καὶ περιέσπα, πρὸσ ἑαυτὸν παροξύνων καὶ μετάγων καὶ διὰ τῶν ὀδόντων μεταξὺ διείρων τοὺσ δακτύλουσ καὶ τὸν Βάσθην, ὡσ οἱο͂́ν τε ἦν, ὑπεξελεῖν πειρώμενοσ τοῦ δήγματοσ, ἄχρι δὴ ὁ λέων ἀφεὶσ ἐκεῖνον ἡμιθνῆτα ἤδη ἐπὶ τὸν Βελίτταν ἀπεστράφη καὶ συμπλακεὶσ ἀπέκτεινε κἀκεῖνον ὁ δὲ ἀποθνήσκων τὸ γοῦν τοσοῦτον ἔφθη πατάξασ τῷ ἀκινάκῃ τὸν λέοντα εἰσ τὸ στέρνον ὥστε ἅμα πάντεσ ἀπέθανον, καὶ ἡμεῖσ ἐθάψαμεν αὐτοὺσ δύο τάφουσ ἀναχώσαντεσ πλησίον, ἕνα μὲν τῶν φίλων, ἕνα δὲ καταντικρὺ τοῦ λέοντοσ.

τρίτην δέ σοι διηγήσομαι, ὦ Μνήσιππε, τὴν Μακέντου ^ φιλίαν καὶ Λογχάτου καὶ Ἀρσακόμα.

ὁ γὰρ Ἀρσακόμασ οὗτοσ ἠράσθη Μαζαίασ τῆσ Λευκάνοροσ, τοῦ βασιλεύσαντοσ ἐν Βοσπόρῳ, ὁπότε ἐπρέσβευεν ὑπὲρ τοῦ δασμοῦ ὃν οἱ Βοσπορανοὶ ἀεὶ φέροντεσ ἡμῖν τότε ἤδη τρίτον μῆνα ὑπερήμεροι ἐγεγένηντο. ἐν τῷ δείπνῳ οὖν ἰδὼν τὴν Μαζαίαν μεγάλην καὶ καλὴν παρθένον ἤρα καὶ πονηρῶσ εἶχε. ^ τὰ μὲν οὖν περὶ τῶν φόρων διεπέπρακτο ἤδη, καὶ ἐχρημάτιζεν αὐτῷ ὁ βασιλεὺσ καὶ εἱστία, ἤδη αὐτὸν ἀποπέμπων. ἔθοσ δέ ἐστιν ἐν Βοσπόρῳ τοὺσ μνηστῆρασ ἐπὶ τῷ δείπνῳ αἰτεῖν τὰσ κόρασ καὶ λέγειν οἵτινεσ ὄντεσ ἀξιοῦσι καταδεχθῆναι ἐπὶ τὸν γάμον, καὶ δὴ καὶ τότε ἔτυχον ἐν τῷ δείπνῳ πολλοὶ μνηστῆρεσ παρόντεσ, βασιλεῖσ καὶ βασιλέων παῖδεσ· καὶ ^ Τιγραπάτησ ἦν ὁ Λαζῶν δυνάστησ καὶ Ἀδύρμαχοσ ὁ Μαχλυηνῆσ ἄρχων καὶ ἄλλοι πολλοί. δεῖ δὲ τῶν μνηστήρων ἕκαστον, προσαγγείλαντα ἑαυτὸν διότι μνηστευσόμενοσ ἥκει, δειπνεῖν ἐν τοῖσ ἄλλοισ κατακείμενον ἐφ’ ἡσυχίασ· ἐπὰν δὲ παύσωνται δειπνοῦντεσ, αἰτήσαντα φιάλην ἐπισπεῖσαι κατὰ τῆσ τραπέζησ καὶ μνηστεύεσθαι τὴν παῖδα πολλὰ ἐπαινοῦντα ἑαυτόν, ὥσ τισ ἢ γένουσ ἢ πλούτου ἢ δυνάμεωσ ἔχει. "ὦ βασιλεῦ, τὴν θυγατέρα σου Μαζαίαν γυναῖκα ἔχειν πολὺ ἐπιτηδειοτέρῳ τούτων ὄντι ὁπόσα γε ἐπὶ τῷ πλούτῳ καὶ τοῖσ κτήμασι.

"πόσα δὲ βοσκήματα ἢ πόσασ ἁμάξασ ἔχεισ, ὦ Ἀρσακόμα ; "ἔχω οὐδὲ ἀγέλασ, ἀλλ’ εἰσί μοι δύο φίλοι καλοὶ καὶ ἀγαθοὶ οἱοῖ οὐκ ἄλλῳ Σκυθῶν. Τότε μὲν οὖν ἐγελάσθη ἐπὶ τούτοισ καὶ παρώφθη καὶ μεθύειν ἔδοξεν, ἑώθεν δὲ προκριθεὶσ τῶν ἄλλων Ἀδύρμαχοσ ἔμελλεν ἀπάξειν τὴν νύμφην παρὰ τὴν Μαιῶτιν ἐσ τοὺσ Μάχλυασ ὁ δὲ Ἀρσακόμασ ἐπανελθὼν οἴκαδε μηνύει τοῖσ φίλοισ ὡσ ἀτιμασθείη ὑπὸ τοῦ βασιλέωσ καὶ γελασθείη ἐν τῷ συμποσίῳ, πένησ εἶναι δόξασ. "ἐγὼ διηγησάμην αὐτῷ τὸν πλοῦτον ὁπόσοσ ἐστίν μοι, ὑμᾶσ, ὦ Λογχάτα καὶ Μακέντα, καὶ τὴν εὔνοιαν τὴν ὑμετέραν, πολὺ ἀμείνω καὶ βεβαιοτέραν τῆσ Βοσπορανῶν δυνάμεωσ.

"ἀλλ’ ἐμοῦ ταῦτα διεξιόντοσ ἡμᾶσ μὲν ἐχλεύαζεν καὶ κατεφρόνει, Ἀδυρμάχῳ δὲ τῷ Μάχλυϊ παρέδωκεν ἀπάγειν τὴν νύμφην, ὅτι χρυσᾶσ τε ^ φιάλασ ἐλέγετο ἔχειν δέκα καὶ ἁμάξασ τετρακλίνουσ ὀγδοήκοντα καὶ πρόβατα καὶ βοῦσ πολλούσ. οὕτωσ ἄρα προετίμησεν ἀνδρῶν ἀγαθῶν βοσκήματα πολλὰ καὶ ἐκπώματα περίεργα καὶ ἁμάξασ βαρείασ. "ἐγὼ δέ, ὦ φίλοι, δι’ ἀμφότερα ἀνιῶμαι· "καὶ γὰρ ἐρῶ τῆσ Μαζαίασ, καὶ ἡ ὕβρισ ἐν τοσούτοισ ἀνθρώποισ οὐ μετρίωσ μου καθίκετο. "οἶμαι δὲ καὶ ὑμᾶσ ἐπ’ ἴσησ ἠδικῆσθαι· "τὸ γὰρ τρίτον μετῆν ἑκάστῳ ἡμῶν ^ τῆσ ἀτιμίασ, εἴ γε οὕτω βιοῦμεν ὡσ ἀφ’ οὗ συνεληλύθαμεν εἷσ ἄνθρωποσ ὄντεσ καὶ τὰ αὐτὰ ἀνιώμενοι καὶ τὰ αὐτὰ χαίροντεσ. "ἀλλὰ ἕκαστοσ ἡμῶν ὅλοσ ὕβρισται, ὁπότε σὺ τοιαῦτα ἔπαθεσ. "χρησόμεθα τοῖσ παροῦσι ;

"τὸ ἔργον· "καὶ ἐγὼ μὲν ὑπισχνοῦμαι Ἀρσακόμᾳ τὴν κεφαλὴν κομιεῖν τὴν ^ Λευκάνοροσ, σὲ δὲ χρὴ τὴν νύμφην ἐπανάγειν αὐτῷ. ἔφη· "σὺ δέ, ὦ Ἀρσακόμα, ἐν τοσούτῳ ‐ εἰκὸσ γὰρ καὶ στρατιᾶσ καὶ πολέμου τὸ μετὰ τοῦτο δεήσειν ‐ ἡμᾶσ αὐτοῦ περιμένων συνάγειρε καὶ παρασκεύαζε ὅπλα καὶ ἵππουσ καὶ τὴν ἄλλην δύναμιν ὡσ πλείστην. "ῥᾷστα δ’ ἂν πολλοὺσ προσαγάγοισ αὐτόσ τε ἀγαθὸσ ὢν καὶ ἡμῖν οὐκ ὀλίγων ὄντων οἰκείων, μάλιστα δὲ εἰ καθέζοιο ἐπὶ τῆσ βύρσησ τοῦ βοόσ. ἔδοξε ταῦτα, καὶ ὁ μὲν ἐχώρει ὡσ εἶχεν εὐθὺσ ἐπὶ τοῦ Βοσπόρου, ὁ Λογχάτησ, ὁ Μακέντησ δὲ ἐπὶ τοὺσ Μάχλυασ, ἱππότησ ἑκάτεροσ, ὁ δὲ Ἀρσακόμασ οἴκοι μένων τοῖσ τε ἡλικιώταισ διελέγετο καὶ ὥπλιζε δύναμιν παρὰ τῶν οἰκείων, τέλοσ δὲ καὶ ἐπὶ τῆσ βύρσησ ἐκαθέζετο. τὸ δὲ ἔθοσ ἡμῖν τὸ περὶ τὴν βύρσαν οὕτωσ ἔχει·

ἐπειδὰν ἀδικηθείσ τισ πρὸσ ἑτέρου, ἀμύνασθαι βουλόμενοσ, ἴδῃ καθ’ ἑαυτὸν οὐκ ἀξιόμαχοσ ὤν, βοῦν ἱερεύσασ τὰ μὲν κρέα κατακόψασ ἥψησεν, αὐτὸσ δὲ ἐκπετάσασ χαμαὶ τὴν βύρσαν κάθηται ἐπ’ αὐτῆσ, εἰσ τοὐπίσω παραγαγὼν ^ τὼ χεῖρε ὥσπερ οἱ ἐκ τῶν ἀγκώνων δεδεμένοι. καὶ τοῦτό ἐστιν ἡμῖν ἡ μεγίστη ἱκετηρία. παρακειμένων δὲ τῶν κρεῶν τοῦ βοὸσ προσιόντεσ οἱ οἰκεῖοι καὶ τῶν ἄλλων ὁ βουλόμενοσ μοῖραν ἕκαστοσ λαβὼν ἐπιβὰσ τῇ βύρσῃ τὸν δεξιὸν πόδα ὑπισχνεῖται κατὰ δύναμιν, ὁ μὲν πέντε ἱππέασ παρέξειν ἀσίτουσ καὶ ἀμίσθουσ, ὁ δὲ δέκα, ὁ δὲ πλείουσ, ὁ δὲ ὁπλίτασ ἢ ^ πεζοὺσ ὁπόσουσ ἂν δύνηται, ὁ δὲ μόνον ἑαυτόν, ὁ πενέστατοσ. ἀθροίζεται οὖν ἐπὶ τῆσ βύρσησ πολὺ πλῆθοσ ἐνίοτε, καὶ τὸ τοιοῦτο σύνταγμα βεβαιότατόν τέ ἐστι συμμεῖναι καὶ ἀπρόσμαχον τοῖσ ἐχθροῖσ ἅτε καὶ ἔνορκον ὄν· τὸ γὰρ ἐπιβῆναι τῆσ βύρσησ ὁρ́κοσ ἐστίν. ὁ μὲν οὖν Ἀρσακόμασ ἐν τούτοισ ἦν, καὶ ἠθροίσθησαν αὐτῷ ἱππεὶσ μὲν ἀμφὶ τοὺσ πεντακισχιλίουσ, ὁπλῖται δὲ καὶ πεζοὶ συναμφότεροι δισμύριοι . ὁ δὲ Λογχάτησ ἀγνοούμενοσ παρελθὼν ἐσ τὸν Βόσπορον προσέρχεται. τῷ βασιλεῖ διοικουμένῳ τι τῆσ ἀρχῆσ καὶ φησὶν ἥκειν μὲν ἀπὸ τοῦ κοινοῦ τῶν Σκυθῶν, ἰδίᾳ δὲ αὐτῷ μεγάλα πράγματα κομίζων.

"τὰ κοινὰ ταῦτα καὶ τὰ καθ’ ἡμέραν ἀξιοῦσιν, μὴ ὑπερβαίνειν τοὺσ νομέασ ὑμῶν ἐσ τὸ πεδίον ἀλλὰ μέχρι τοῦ τράχωνοσ νέμειν τοὺσ δὲ λῃστὰσ οὓσ αἰτιᾶσθε ὡσ κατατρέχοντασ ὑμῶν τὴν χώραν οὐ φασὶν ἀπὸ κοινῆσ γνώμησ ἐκπέμπεσθαι, ἀλλὰ ἰδίᾳ ἕκαστον ἐπὶ τῷ κέρδει κλωπεύειν· "εἰ δέ τισ ἁλίσκοιτο αὐτῶν σὲ κύριον εἶναι κολάζειν. "ταῦτα μὲν ἐκεῖνοι ἐπεστάλκασιν, ἐγὼ δὲ μηνύω ^ σοι μεγάλην ἔφοδον ἐσομένην ἐφ’ ὑμᾶσ ὑπ’ Ἀρσακόμα τοῦ Μαριάντα, ὃσ ἐπρέσβευε πρῴην παρὰ σὲ καί, οἶμαι, διότι αἰτήσασ τὴν θυγατέρα οὐκ ἔτυχε παρὰ σοῦ, ἀγανακτεῖ καὶ ἐπὶ τῆσ βύρσησ ἑβδόμην ἡμέραν ἤδη κάθηται καὶ συνῆκται στρατὸσ οὐκ ὀλίγοσ αὐτῷ. "καὶ αὐτὸσ ἀθροίζεσθαι δύναμιν ἀπὸ βύρσησ, ὅτι δ’ ἐφ’ ἡμᾶσ συνίσταται καὶ ὅτι Ἀρσακόμασ ὁ ἐλαύνων ἐστὶν ἠγνόουν.

"ἡ παρασκευή. ἐμοὶ δὲ ἐχθρὸσ ὁ Ἀρσακόμασ ἐστί, καὶ ἄχθεται διότι προτιμῶμαι αὐτοῦ ὑπὸ τῶν γεραιτέρων καὶ ἀμείνων τὰ πάντα δοκῶ εἶναι· "εἰ δέ μοι ὑπόσχοιο τὴν ἑτέραν σου θυγατέρα Βαρκέτιν, οὐδὲ ^ τὰ ἄλλα ἀναξίῳ ὑμῶν ὄντι, οὐκ εἰσ μακράν σοι ἥξω τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ κομίζων. ἔφη ὁ βασιλεύσ, μάλα περιδεὴσ γενόμενοσ· ἔγνω γὰρ τὴν αἰτίαν τῆσ ὀργῆσ τῆσ Ἀρσακόμα τὴν ἐπὶ τῷ γάμῳ, καὶ ἄλλωσ ὑπέπτησσεν ἀεὶ τοὺσ Σκύθασ. "ἦ μὴν φυλάξειν τὰσ συνθήκασ, μηδὲ ἀπαρνήσεσθαι τότε ἤδη, τούτων γενομένων. "μὴ καί τισ ὑπίδηται τῶν ὁρώντων ἐφ’ ὅτῳ ὁρκωμοτοῦμεν, ἀλλὰ εἰσ τὸ ἱερὸν τοῦ Ἄρεωσ τουτὶ εἰσελθόντεσ, ἐπικλεισάμενοι τὰσ θύρασ ὀμνύωμεν, ἀκουσάτω δὲ μηδείσ· "εἰ γάρ τι τούτων πύθοιτο Ἀρσακόμασ, δέδια μὴ προθύσηται με τοῦ πολέμου, χεῖρα οὐ μικρὰν ἤδη περιβεβλημένοσ. "ὑμεῖσ δὲ ἀπόστητε ὅτι πορρωτάτω· "μηδεὶσ δὲ παρέστω ἐσ τὸν νεὼν ὅντινα μὴ ἐγὼ καλέσω. Ἐπεὶ δὲ οἱ μὲν εἰσῆλθον, οἱ δορυφόροι δὲ ἀπέστησαν, σπασάμενοσ τὸν ἀκινάκην, ἐπισχὼν τῇ ἑτέρᾳ τὸ στόμα ὡσ μὴ βοήσειε, παίει παρὰ τὸν μαστόν, εἶτα ἀποτεμὼν τὴν κεφαλὴν ὑπὸ τῇ χλαμύδι ἔχων ἐξῄει, μεταξὺ διαλεγόμενοσ δῆθεν αὐτῷ καὶ διὰ ταχέων ἥξειν λέγων, ὡσ δὴ ἐπί τι πεμφθεὶσ ὑπ’ ἐκείνου. καὶ οὕτωσ ἐπὶ τὸν τόπον ἀφικόμενοσ ἔνθα καταδεδεμένον καταλελοίπει τὸν ἵππον, ἀναβὰσ ἀφιππάσατο εἰσ τὴν Σκυθίαν. δίωξισ δὲ οὐκ ἐγένετο αὐτοῦ, ἐπὶ πολὺ ἀγνοησάντων τὸ γεγονὸσ τῶν Βοσπορανῶν, καὶ ὅτε ἔγνωσαν, ὑπὲρ τῆσ βασιλείασ στασιαζόντων. ταῦτα μὲν ὁ Λογχάτησ ἔπραξεν καὶ τὴν ὑπόσχεσιν ἀπεπλήρωσεν τῷ Ἀρσακόμᾳ παραδοὺσ τὴν κεφαλὴν τοῦ Λευκάνοροσ.

"ὦ Ἀδύρμαχε, σὲ γαμβρὸν ὄντα ἐπὶ τὴν βασιλείαν καλεῖ· "ὥστε σὺ μὲν προελάσασ παραλάμβανε τὴν ἀρχήν, τεταραγμένοισ τοῖσ πράγμασιν ἐπιφανείσ, ἡ κόρη δέ σοι κατόπιν ἐπὶ τῶν ἁμαξῶν ἑπέσθω· "ῥᾷον γὰρ οὕτω προσάξεισ Βοσπορανῶν τοὺσ πολλούσ, ἰδόντασ τὴν Λευκάνοροσ θυγατέρα. "ἐγὼ δὲ Ἀλανόσ τέ εἰμι καὶ τῇ παιδὶ ταύτῃ συγγενὴσ μητρόθεν παρ’ ἡμῶν γὰρ οὖσαν τὴν Μάστειραν ἠγάγετο ὁ Λευκάνωρ. "καὶ νῦν σοι ἥκω παρὰ τῶν Μαστείρασ ἀδελφῶν τῶν ἐν Ἀλανίᾳ παρακελευομένων ὅτι τάχιστα ἐλαύνειν ἐπὶ τὸν Βόσπορον καὶ μὴ περιιδεῖν ἐσ ^ Εὐβίοτον περιελθοῦσαν τὴν ἀρχήν, ὃσ ἀδελφὸσ ὢν νόθοσ Λευκάνοροσ Σκύθαισ μὲν ἀεὶ φίλοσ ἐστίν, Ἀλανοῖσ δὲ ἀπέχθεται,. Ταῦτα δὲ ἔλεγεν ὁ Μακέντησ ὁμόσκευοσ καὶ ὁμόγλωττοσ τοῖσ Ἀλανοῖσ ὤν κοινὰ γὰρ ταῦτα Ἀλανοῖσ καὶ Σκύθαισ, πλὴν ὅτι οὐ πάνυ κομῶσιν οἱ Ἀλανοὶ ὥσπερ οἱ Σκύθαι. ἀλλὰ ὁ Μακέντησ καὶ τοῦτο εἴκαστο αὐτοῖσ καὶ ἀποκεκάρκει, τῆσ κόμησ ὁπόσον εἰκὸσ ἦν ἔλαττον κομᾶν τὸν Ἀλανὸν τοῦ Σκύθου· ὥστε ἐπιστεύετο διὰ ταῦτα καὶ ἐδόκει ^ Μαστείρασ καὶ Μαζαίασ συγγενὴσ εἶναι. "ὦ Ἀδύρμαχε, ἐλαύνειν τε ^ ἕτοιμοσ ἅμα σοι ἐπὶ τὸν Βόσπορον, ἢν ἐθέλῃσ, μένειν τε, εἰ δέοι, καὶ τὴν παῖδα ἄγειν.

"ἐθελήσαιμ’ ἄν, ἀφ’ αἵματοσ ὄντα σε Μαζαίαν ἄγειν. "ἢν μὲν γὰρ ἅμα ἡμῖν ἰῄσ ἐπὶ Βόσπορον, ἱππεῖ ἑνὶ πλείουσ ἂν γενοίμεθα· "εἰ δέ μοι τὴν γυναῖκα ἄγοισ, ἀντὶ πολλῶν ἂν γένοιο. Ταῦτα ἐγίνετο καὶ ὁ μὲν ἀπήλαυνε παραδοὺσ τῷ Μακέντῃ ἄγειν τὴν Μαζαίαν παρθένον ἔτι οὖσαν. ὁ δὲ ἡμέρασ μὲν ἐπὶ τῆσ ἁμάξησ ἦγεν αὐτήν, ἐπεὶ δὲ νὺξ κατέλαβεν, ἀναθέμενοσ ἐπὶ τὸν ἵππον ‐ ἐτεθεραπεύκει δὲ ἕνα σφίσιν ἄλλον ἱππέα ἕπεσθαι ‐ ἀναπηδήσασ καὶ αὐτὸσ οὐκέτι παρὰ τὴν Μαιῶτιν ἤλαυνεν, ἀλλ’ ἀποτραπόμενοσ εἰσ τὴν μεσόγειαν ἐν δεξιᾷ λαβὼν τὰ Μιτραίων ὄρη, διαναπαύων μεταξὺ τὴν παῖδα, τριταῖοσ ἐτέλεσεν ἐκ Μαχλύων ἐσ Σκύθασ. "δέδεξο εἶπεν, καὶ παρ’ ἐμοῦ τὴν ὑπόσχεσιν.

"Τοῦ δὲ πρὸσ τὸ ἀνέλπιστον τοῦ θεάματοσ καταπλαγέντοσ καὶ χάριν ὁμολογοῦντοσ, παῦε, ἔφη ὁ Μακέντησ, ἄλλον με ποιῶν σεαυτοῦ· "τὸ γάρ χάριν ἐμοὶ ὁμολογεῖν ἐφ’ οἷσ ἔπραξα τούτοισ τοιόνδε ἐστὶν ὥσπερ ἂν εἰ ἡ ἀριστερά μου χάριν εἰδείη τῇ δεξιᾷ διότι τρωθεῖσάν ποτε αὐτὴν ἐθεράπευσε καὶ φιλοφρόνωσ ἐπεμελήθη καμνούσησ. "γελοῖα τοίνυν καὶ ἡμεῖσ ἂν ποιοῖμεν εἰ πάλαι ἀναμιχθέντεσ καὶ ὡσ οἱο͂́ν τε ἦν εἰσ ἕνα συνελθόντεσ ἔτι μέγα νομίζοιμεν εἶναι εἰ τό μέροσ ἡμῶν ἔπραξέ τι χρηστὸν ὑπὲρ ὅλου τοῦ σώματοσ· "ὑπὲρ αὑτοῦ γὰρ ἔπραττεν, μέροσ ὂν τοῦ ὅλου εὖ πάσχοντοσ. Οὕτωσ μὲν ὁ Μακέντησ ἔφη τῷ Ἀρσακόμᾳ χάριν ὁμολογήσαντι. ὁ δὲ Ἀδύρμαχοσ ὡσ ἤκουσε τὴν ἐπιβουλήν, εἰσ μὲν τὸν Βόσπορον οὐκέτι ἦλθεν ‐ ἤδη γὰρ Εὐβίοτοσ ἦρχεν, ἐπικληθεὶσ ἐκ Σαυροματῶν, παρ’ οἷσ διέτριβεν ‐ εἰσ δὲ τὴν αὑτοῦ ἐπανελθὼν καὶ στρατιὰν πολλὴν συναγαγὼν διὰ τῆσ ὀρεινῆσ εἰσέβαλεν εἰσ τὴν Σκυθίαν καὶ ὁ Εὐβίοτοσ οὐ μετὰ πολὺ καὶ οὗτοσ εἰσέπεσεν ἄγων πανδημεὶ μὲν τοὺσ Ἕλληνασ, Ἀλανοὺσ δὲ καὶ Σαυρομάτασ ἐπικλήτουσ ἑκατέρουσ δισμυρίουσ.

ἀναμίξαντεσ δὲ τὰ στρατεύματα ὁ Εὐβίοτοσ καὶ ὁ Ἀδύρμαχοσ, ἐννέα μυριάδεσ ἅπαντεσ ἐγένοντο καὶ τούτων τὸ τρίτον ἱπποτοξόται. ἡμεῖσ δὲ· ‐ καὶ γὰρ αὐτὸσ μετέσχον τῆσ ἐξόδου αὐτοῖσ, ἐπιδοὺσ ἐν τῇ βύρσῃ τότε ἱππέασ αὐτοτελεῖσ ἑκατόν ‐ οὐ πολλῷ ἔλαττον τῶν τρισμυρίων σὺν τοῖσ ἱππεῦσιν ἀθροισθέντεσ ὑπεμένομεν τὴν ἔφοδον ἐστρατήγει δὲ ὁ Ἀρσακόμασ. καὶ ἐπειδὴ προσιόντασ εἴδομεν αὐτούσ, ἀντεπήγομεν, προεπαφέντεσ τὸ ἱππικόν. γενομένησ δὲ ἐπὶ πολὺ μάχησ καρτερᾶσ ἐνεδίδου ἤδη τὰ ἡμέτερα καὶ παρερρήγνυτο ἡ φάλαγξ, καὶ τέλοσ εἰσ δύο διεκόπη τὸ Σκυθικὸν ἅπαν, καὶ τὸ μὲν ὑπέφευγεν, οὐ πάνυ σαφῶσ ἡττημένον, ἀλλ’ ἀναχώρησισ ἐδόκει ἡ φυγή· οὐδὲ γὰρ οἱ Ἀλανοὶ ἐτόλμων ἐπὶ πολὺ διώκειν. τὸ δὲ ἥμισυ, ὅπερ καὶ ἔλαττον, περισχόντεσ οἱ Ἀλανοὶ καὶ Μάχλυεσ ἔκοπτον πανταχόθεν ἀφθόνωσ ἀφιέντεσ τῶν ὀϊστῶν καὶ ἀκοντίων, ὥστε πάνυ ἐπονοῦντο ἡμῶν οἱ περιεσχημένοι, καὶ ἤδη προϊέντο οἱ πολλοὶ τὰ ὅπλα. ἐν τούτοισ δὲ καὶ ὁ Λογχάτησ καὶ ὁ Μακέντησ ἔτυχον ὄντεσ καὶ ἐτέτρωντο ἤδη προκινδυνεύοντεσ, ὁ μὲν στυρακίῳ εἰσ ^ τὸν μηρόν, ὁ Λογχάτησ, ὁ Μακέντησ δὲ πελέκει εἰσ τὴν κεφαλὴν καὶ κοντῷ εἰσ τὸν ὦμον, ὅπερ αἰσθόμενοσ ὁ Ἀρσακόμασ, ἐν ἡμῖν τοῖσ ἄλλοισ ὤν, δεινὸν ἡγησάμενοσ εἰ ἄπεισι καταλιπὼν τοὺσ φίλουσ, προσβαλὼν τοὺσ μύωπασ τῷ ἵππῳ ἐμβοήσασ ἤλαυνε διὰ τῶν πολεμίων κοπίδα διηρμένοσ, ὥστε τοὺσ Μάχλυασ μηδὲ ὑποστῆναι τὸ ῥόθιον τοῦ θυμοῦ, ἀλλὰ διαιρεθέντεσ ἔδωκαν αὐτῷ διεξελθεῖν, Ὁ δὲ ἀνακτησάμενοσ τοὺσ φίλουσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ παρακαλέσασ ὡρ́μησεν ἐπὶ τὸν Ἀδύρμαχον καὶ πατάξασ τῇ κοπίδι παρὰ τὸν αὐχένα μέχρι τῆσ ζώνησ διέτεμεν.

πεσόντοσ δὲ ἐκείνου διελύθη τὸ Μαχλυϊκὸν ἅπαν, καὶ τὸ Ἀλανικὸν οὐ μετὰ πολύ, καὶ οἱ Ἕλληνεσ ἐπὶ τούτοισ· ὥστε ἐκρατοῦμεν ἐξ ὑπαρχῆσ ἡμεῖσ καὶ ἐπεξήλθομεν ἂν ἐπὶ πολὺ κτείνοντεσ, εἰ μὴ νὺξ τὸ ἔργον ἀφείλετο. εἰσ δὲ τὴν ἐπιοῦσαν ἱκέται παρὰ τῶν πολεμίων ἥκοντεσ ἐδέοντο φιλίαν ποιεῖσθαι, Βοσπορανοὶ μὲν ὑποτελέσειν διπλάσιον τὸν δασμὸν ὑπισχνούμενοι, Μάχλυεσ δὲ ὁμήρουσ δώσειν ἔφασαν, οἱ Ἀλανοὶ δὲ ἀντὶ τῆσ ἐφόδου ἐκείνησ Σινδιανοὺσ ἡμῖν χειρώσασθαι ὑπέστησαν ἐκ πολλοῦ διεστῶτασ. ἐπὶ τούτοισ ἐπείσθημεν, δόξαν πολὺ πρότερον Ἀρσακόμᾳ καὶ Λογχάτῃ, καὶ ἐγένετο εἰρήνη ἐκείνων πρυτανευόντων ἕκαστα. τοιαῦτα, ὦ Μνήσιππε, τολμῶσιν ποιεῖν Σκύθαι ὑπὲρ τῶν φίλων. πάνυ τραγικά, ὦ Τόξαρι, καὶ μύθοισ ὅμοια·

καὶ ἵλεωσ μὲν ὁ Ἀκινάκησ καὶ ὁ Ἄνεμοσ εἰε͂ν, οὓσ ὤμοσασ· εἰ δ’ οὖν τισ ἀπιστοίη αὐτοῖσ, οὐ πάνυ μεμπτὸσ εἶναι δόξειεν ἄν. ἀλλ’ ὁρ́α, ὦ γενναῖε, μὴ φθόνοσ ὑμῶν ἡ ἀπιστία ᾖ. πλὴν οὐκ ἐμὲ ἀποτρέψεισ ἀπιστῶν καὶ ἄλλα τοιαῦτα εἰπεῖν ἃ οἶδα ὑπὸ Σκυθῶν γενόμενα. μὴ μακρὰ μόνον, ὦ ἄριστε, μηδὲ οὕτωσ ἀφέτοισ χρώμενοσ τοῖσ λόγοισ· ὡσ νῦν γε, ἄνω καὶ κάτω τὴν Σκυθίαν καὶ τὴν Μαχλυανὴν διαθέων καὶ εἰσ τὸν Βόσπορον ἀπιών, εἶτ’ ἐπανιών, πάνυ μου κατεχρήσω τῇ σιωπῇ. πειστέον καὶ ταῦτά σοι νομοθετοῦντι καὶ διὰ βραχέων λεκτέον, μὴ καὶ κάμῃσ ἡμῖν τῇ ἀκοῇ συμπερινοστῶν. μᾶλλον δὲ ἄκουσον ἐμοὶ αὐτῷ οἱᾶ φίλοσ, Σισίννησ τοὔνομα, ὑπηρέτησεν. Ὅτε γὰρ Ἀθήναζε ἀπῄειν οἴκοθεν ἐπιθυμίᾳ παιδείασ τῆσ Ἑλληνικῆσ, κατέπλευσα ἐσ Ἄμαστριν τὴν Ποντικήν;

ἐν προσβολῇ δέ ἐστιν τοῖσ ἀπὸ Σκυθίασ προσπλέουσιν,^‐ οὐ πολὺ τῆσ Καράμβεωσ ἀπέχουσα, ἡ πόλισ. εἵπετο δὲ ὁ Σισίννησ ἑταῖροσ ἐκ παιδὸσ ὤν. ἡμεῖσ μὲν οὖν καταγωγήν τινα ἐπὶ τῷ λιμένι σκεψάμενοι κἀκ τοῦ πλοίου ἐσ αὐτὴν μετασκευασάμενοι ἠγοράζομεν, οὐδὲν πονηρὸν ὑφορώμενοι· ἐν τοσούτῳ δὲ κλῶπέσ τινεσ ἀνασπάσαντεσ τὸ κλεῖστρον ἐκφέρουσιν ἅπαντα, ὡσ μηδὲ τὰ ἐσ ἐκείνην τὴν ἡμέραν διαρκέσοντα καταλιπεῖν. ἐπανελθόντεσ οὖν οἶκαδε καὶ τὸ γεγονὸσ μαθόντεσ, δικάζεσθαι μὲν τοῖσ γείτοσι πολλοῖσ οὖσιν ἢ τῷ ξένῳ οὐκ ἐδοκιμάζομεν, δεδιότεσ μὴ συκοφάνται δόξωμεν τοῖσ πολλοῖσ λέγοντεσ ὡσ ὑφείλετο ἡμῶν τισ δαρεικοὺσ τετρακοσίουσ καὶ ἐσθῆτα πολλὴν καὶ δάπιδάσ τινασ καὶ τὰ ἄλλα ὁπόσα εἴχομεν ἐσκοπούμεθα δὲ περὶ τῶν παρόντων ὅ τι πράξομεν, ἄποροι παντάπασιν ἐν τῇ ἀλλοδαπῇ γενόμενοι. κἀμοὶ μὲν ἐδόκει ὡσ εἶχον αὐτοῦ παραβύσαντα ἐσ τὴν πλευρὰν τὸν ἀκινάκην ἀπελθεῖν τοῦ βίου πρὶν ἀγεννέσ τι ὑποστῆναι λιμῷ ἢ δίψει πιεσθέντα, ὁ δὲ Σισίννησ παρεμυθεῖτο καὶ ἱκέτευεν μηδὲν τοιοῦτο ποιεῖν αὐτὸσ γὰρ ἐπινοήσειν ὅθεν ἕξομεν ἱκανῶσ τὰσ τροφάσ.

καὶ τότε μὲν ξύλα ἐκ τοῦ λιμένοσ παρεκόμισεν καὶ ἧκεν ἡμῖν ἀπὸ τοῦ μισθοῦ ἐπισιτισάμενοσ· ἑώθεν δὲ περιιὼν κατὰ τὴν ἀγορὰν εἶδε προπομπήν ^ τινα, ὡσ ἔφη, γενναίων καὶ καλῶν νεανίσκων. μονομαχεῖν δὲ οὗτοι ἐπὶ μισθῷ ἀνδρολογηθέντεσ εἰσ τρίτην ἡμέραν διαγωνιεῖσθαι ἔμελλον. "σαυτὸν πένητα λέγε, εἰσ γὰρ τρίτην ἡμέραν πλούσιόν σε ἀποφανῶ. Ταῦτα εἶπε, καὶ πονηρῶσ τὸ μεταξὺ ἀποζήσαντεσ, ἐνστάσησ ἤδη τῆσ θέασ ἐθεώμεθα καὶ αὐτοί παραλαβὼν γάρ με ὡσ ἐπὶ τερπνόν τι καὶ παράδοξον θέαμα τῶν Ἑλληνικῶν ἄγει εἰσ τὸ θέατρον.

καὶ καθίσαντεσ ἑωρῶμεν τό μὲν πρῶτον θηρία κατακοντιζόμενα καὶ ὑπὸ κυνῶν διωκόμενα καὶ ἐπ’ ἀνθρώπουσ δεδεμένουσ ἀφιέμενα, κακούργουσ τινάσ, ὡσ εἰκάζομεν. "ἅμα ἄπιμεν ἔχοντεσ τὰ ἀρκοῦντα, ἢν δὲ πέσω, θάψασ με ὑποχώρει ὀπίσω ἐσ Σκύθασ. ἐγὼ μὲν ἐπὶ τούτοισ ἐκώκυον, ὁ δὲ λαβὼν τὰ ὅπλα τὰ μὲν ἄλλα περιεδήσατο, τὸ κράνοσ δὲ οὐκ ἐπέθηκεν,^·

ἀλλ’ ἀπὸ γυμνῆσ τῆσ κεφαλῆσ καταστὰσ ἐμάχετο. καὶ τὸ μὲν πρῶτον τιτρώσκεται αὐτόσ, καμπύλῳ τῷ ξίφει ὑποτμηθεὶσ τὴν ἰγνύαν, ὥστε αἷμα ἔρρει πολύ· ἐγὼ δὲ προετεθνήκειν ἤδη τῷ δέει. θρασύτερον δὲ ἐπιφερόμενον τηρήσασ τὸν ἀντίπαλον παίει εἰσ τὸ στέρνον καὶ διήλασεν, ὥστε αὐτίκα ἐπεπτώκει πρὸ τοῖν ποδοῖν αὐτοῦ. ὁ δὲ κάμνων καὶ αὐτὸσ ἀπὸ τοῦ τραύματοσ ἐπεκάθιζε τῷ νεκρῷ, καὶ μικροῦ δεῖν ἀφῆκεν αὐτὸν ἡ ψυχή, ἀλλ’ ἐγὼ προσδραμὼν ἀνέστησα καὶ παρεμυθησάμην. ἐπεὶ δ’ ἀφεῖτο ἤδη νενικηκώσ, ἀράμενοσ αὐτὸν ἐκόμισα εἰσ τὴν οἰκίαν καὶ ἐπὶ πολὺ θεραπευθεὶσ ἐπέζησε μὲν καὶ ἔστι μέχρι νῦν ἐν Σκύθαισ, γήμασ τὴν ἐμὴν ἀδελφὴν χωλὸσ δ’ ἐστιν ὅμωσ ἀπὸ τοῦ τραύματοσ. τοῦτο, ὦ Μνήσιππε, οὐκ ἐν Μάχλυσιν οὐδὲ ἐν Ἀλανίᾳ ἐγένετο, ὡσ ἀμάρτυρον εἶναι καὶ ἀπιστεῖσθαι δύνασθαι, ἀλλὰ πολλοὶ πάρεισιν Ἀμαστριανῶν μεμνημένοι τὴν μάχην τοῦ Σισίννου. πέμπτον ἔτι σοι τὸ Ἀβαύχα ἔργον διηγησάμενοσ παύσομαι.

ἧκέν ποτε οὗτοσ ὁ Ἀβαύχασ εἰσ τὴν Βορυσθενιτῶν πόλιν ἐπαγόμενοσ καὶ γυναῖκα, ἧσ ἤρα μάλιστα, καὶ παιδία δύο· τὸ μὲν ἐπιμαστίδιον ἄρρεν, τὸ δὲ ἕτερον, ἡ κόρη, ἑπτέτισ ἦν. συναπεδήμει δὲ καὶ ἑταῖροσ αὐτοῦ, Γυνδάνησ, οὗτοσ μὲν καὶ νοσῶν ἀπὸ τραύματοσ ὃ ἐτέτρωτο κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπὸ λῃστῶν ἐπιπεσόντων σφίσι· διαμαχόμενοσ γὰρ πρὸσ αὐτοὺσ ἐλαύνεται εἰσ τὸν μηρόν, ὥστε οὐδὲ ἑστάναι ἐδύνατο ὑπὸ τῆσ ὀδύνησ. νύκτωρ δὲ καθευδόντων ‐ ἔτυχον δὲ ἐν ὑπερῴῳ τινὶ οἰκοῦντεσ ‐ πυρκαϊὰ μεγάλη ἐξανίσταται καὶ πάντα περιεκλείετο καὶ περιεῖχεν ἡ φλὸξ ἁπανταχόθεν τὴν οἰκίαν. ἐνταῦθα δὴ ἀνεγρόμενοσ ὁ Ἀβαύχασ καταλιπὼν τὰ παιδία κλαυθμυριζόμενα καὶ τὴν γυναῖκα ἐκκρεμαννυμένην ^ ἀποσεισάμενοσ καὶ σώζειν αὑτὴν παρακελευσάμενοσ, ἀράμενοσ τὸν ἑταῖρον κατῆλθεν καὶ ἔφθη διεκπαίσασ καθ’ ὃ μηδέπω τελέωσ ἀπεκέκαυτο ὑπὸ τοῦ πυρόσ. ἡ γυνὴ δὲ φέρουσα τὸ βρέφοσ εἵπετο, ἀκολουθεῖν κελεύσασα καὶ τὴν κόρην. ἡ δὲ ἡμίφλεκτοσ ἀφεῖσα τὸ παιδίον ἐκ τῆσ ἀγκάλησ μόλισ διεπήδησε τὴν φλόγα, καὶ ἡ παῖσ σὺν αὐτῇ, παρὰ μικρὸν ἐλθοῦσα κἀκείνη ἀποθανεῖν. "καὶ αὖθισ ποιήσασθαί μοι ῥᾴδιον, καὶ ἄδηλον εἰ ἀγαθοὶ ἔσονται οὗτοι· "φίλον δὲ οὐκ ἂν εὑρ́οιμι ἄλλον ἐν πολλῷ χρόνῳ τοιοῦτον οἱο͂σ Γυνδάνησ ἐστίν, πεῖράν μοι πολλὴν τῆσ εὐνοίασ παρεσχημένοσ. εἴρηκα, ὦ Μνήσιππε, ἀπὸ πολλῶν πέντε τούτουσ προχειρισάμενοσ.

ἤδη δὲ καιρὸσ ἂν εἰή κεκρίσθαι ὁπότερον ἡμῶν ἢ τὴν γλῶτταν ἢ τὴν δεξιὰν ἀποτετμῆσθαι δέοι. τίσ οὖν ὁ δικάσων ἐστίν; οὐδὲ εἷσ· οὐ γὰρ ἐκαθίσαμέν τινα δικαστὴν τοῦ λόγου. ἀλλ’ οἶσθα ὃ δράσωμεν ; ^ ἐπειδὴ νῦν ἄσκοπα τετοξεύκαμεν, αὖθισ ἑλόμενοι διαιτητὴν ἄλλουσ ἐπ’ ἐκείνῳ εἴπωμεν φίλουσ, εἶτα ὃσ ἂν ἥττων γένηται, ἀποτετμήσεται τότε, ἢ ἐγὼ τὴν γλῶτταν ἢ σὺ τὴν δεξιάν. ἢ τοῦτο μὲν ἄγροικον, ἐπεὶ δὲ καὶ σὺ φιλίαν ἐπαινεῖν ἔδοξασ, ἐγὼ δὲ οὐδὲν ἄλλο ἡγοῦμαι ἀνθρώποισ εἶναι τούτου κτῆμα ἄμεινον ἢ κάλλιον, τί οὐχὶ καὶ ἡμεῖσ συνθέμενοι πρὸσ ἡμᾶσ αὐτοὺσ φίλοι τε αὐτόθεν εἶναι καὶ εἰσαεὶ ἔσεσθαι ἀγαπῶμεν ἄμφω νικήσαντεσ, τὰ μέγιστα ἆθλα προσλαβόντεσ, ἀντὶ μιᾶσ γλώττησ καὶ μιᾶσ δεξιᾶσ δύο ἑκάτεροσ ἐπικτησάμενοι καὶ προσέτι γε καὶ ὀφθαλμοὺσ τέτταρασ καὶ πόδασ τέτταρασ καὶ ὅλωσ διπλᾶ πάντα ; τοιοῦτόν τι γάρ ἐστι συνελθόντεσ δύο ἢ τρεῖσ φίλοι, ὁποῖον τὸν Γηρυόνην οἱ γραφεῖσ ἐνδείκνυνται, ἄνθρωπον ἑξάχειρα καὶ τρικέφαλον ἐμοὶ γὰρ δοκεῖν,^ τρεῖσ ἐκεῖνοι ἦσαν ἅμα πράττοντεσ πάντα, ὥσπερ ἐστὶ δίκαιον φίλουσ γε ὄντασ. εὖ λέγεισ·

καὶ οὕτω ποιῶμεν. ἀλλὰ μήτε αἵματοσ, ὦ Τόξαρι, μήτε ἀκινάκου δεώμεθα τὴν φιλίαν ἡμῖν βεβαιώσοντοσ· ὁ γὰρ λόγοσ ὁ παρὼν καὶ τὸ τῶν ὁμοίων ὀρέγεσθαι πολὺ πιστότερα τῆσ κύλικοσ ἐκείνησ ἣν πίνετε, ἐπεὶ τὰ γε τοιαῦτα οὐκ ἀνάγκησ ἀλλὰ γνώμησ δεῖσθαί μοι δοκεῖ. ἐπαινῶ ταῦτα, καὶ ἤδη ὦμεν φίλοι καὶ ξένοι, ἐμοὶ μὲν σὺ ἐνταῦθα ἐπὶ τῆσ Ἑλλάδοσ, ἐγὼ δὲ σοὶ εἴ ποτε ἐσ τὴν Σκυθίαν ἀφίκοιο. καὶ μήν, εὖ ἴσθι, οὐκ ἂν ὀκνήσαιμι καὶ ἔτι πορρωτέρω ἐλθεῖν, εἰ μέλλω τοιούτοισ φίλοισ ἐντεύξεσθαι οἱο͂σ σύ, ὦ Τόξαρι, διεφάνησ ἡμῖν ἀπὸ τῶν λόγων.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

Ancient Greek Text

Lucian, Toxaris vel amicitia, (no name)

(루키아노스, Toxaris vel amicitia, (no name))

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION