Demosthenes, Speeches, Κατὰ Φιλίππου Δ

(데모스테네스, Speeches, Κατὰ Φιλίππου Δ)

καὶ σπουδαῖα νομίζων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, περὶ ὧν βουλεύεσθε, καὶ ἀναγκαῖα τῇ πόλει, πειράσομαι περὶ αὐτῶν εἰπεῖν ἃ νομίζω συμφέρειν. Οὐκ ὀλίγων δ’ ὄντων ἁμαρτημάτων οὐδ’ ἐκ μικροῦ χρόνου συνειλεγμένων, ἐξ ὧν φαύλωσ ταῦτ’ ἔχει, οὐδέν ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν πάντων δυσκολώτερον εἰσ τὸ παρὸν ἢ ὅτι ταῖσ γνώμαισ ὑμεῖσ ἀφεστήκατε τῶν πραγμάτων, καὶ τοσοῦτον χρόνον σπουδάζεθ’ ὅσον ἂν κάθησθ’ ἀκούοντεσ ἢ προσαγγελθῇ τι νεώτερον, εἶτ’ ἀπελθὼν ἕκαστοσ ὑμῶν οὐ μόνον οὐδὲν φροντίζει περὶ αὐτῶν, ἀλλ’ οὐδὲ μέμνηται. ἡ μὲν οὖν ἀσέλγεια καὶ πλεονεξία, ᾗ πρὸσ ἅπαντασ ἀνθρώπουσ Φίλιπποσ χρῆται, τοσαύτη τὸ πλῆθοσ ὅσην ἀκούετε·

ὅτι δ’ οὐκ ἔνι ταύτησ ἐκεῖνον ἐπισχεῖν ἐκ λόγου καὶ δημηγορίασ οὐδεὶσ ἀγνοεῖ δήπου. καὶ γὰρ εἰ μηδ’ ἀφ’ ἑνὸσ τῶν ἄλλων τοῦτο μαθεῖν δύναταί τισ, ὡδὶ λογισάσθω. ἡμεῖσ οὐδαμοῦ πώποτε, ὅπου περὶ τῶν δικαίων εἰπεῖν ἐδέησεν, ἡττήθημεν οὐδ’ ἀδικεῖν ἐδόξαμεν, ἀλλὰ πάντων πανταχοῦ κρατοῦμεν καὶ περίεσμεν τῷ λόγῳ. ἆρ’ οὖν διὰ τοῦτ’ ἐκείνῳ φαύλωσ ἔχει τὰ πράγματα, ἢ τῇ πόλει καλῶσ;

πολλοῦ γε καὶ δεῖ· ἐπειδὰν γὰρ ὁ μὲν λαβὼν μετὰ ταῦτα βαδίζῃ τὰ ὅπλα, πᾶσιν τοῖσ οὖσιν ἑτοίμωσ κινδυνεύσων, ἡμεῖσ δὲ καθώμεθ’ εἰρηκότεσ τὰ δίκαια, οἱ δ’ ἀκηκοότεσ, εἰκότωσ, οἶμαι, τοὺσ λόγουσ τἄργα παρέρχεται, καὶ προσέχουσιν ἅπαντεσ οὐχ οἷσ εἴπομέν ποθ’ ἡμεῖσ δικαίοισ ἢ νῦν ἂν εἴποιμεν, ἀλλ’ οἷσ ποιοῦμεν. ἔστι δὲ ταῦτ’ οὐδένα τῶν ἀδικουμένων σῴζειν δυνάμενα· οὐδὲν γὰρ δεῖ πλείω περὶ αὐτῶν λέγειν. τοιγάρτοι διεστηκότων εἰσ δύο ταῦτα τῶν ἐν ταῖσ πόλεσι, τῶν μὲν εἰσ τὸ μήτ’ ἄρχειν βίᾳ βούλεσθαι μηδενὸσ μήτε δουλεύειν ἄλλῳ, ἀλλ’ ἐν ἐλευθερίᾳ καὶ νόμοισ ἐξ ἴσου πολιτεύεσθαι, τῶν δ’ εἰσ τὸ ἄρχειν μὲν τῶν πολιτῶν ἐπιθυμεῖν, ἑτέρῳ δ’ ὑπακούειν, δι’ ὅτου ποτ’ ἂν οἰώνται τοῦτο δυνήσεσθαι ποιῆσαι, οἱ τῆσ ἐκείνου προαιρέσεωσ, οἱ τυραννίδων καὶ δυναστειῶν ἐπιθυμοῦντεσ, κεκρατήκασι πανταχοῦ, καὶ πόλισ δημοκρατουμένη βεβαίωσ οὐκ οἶδ’ εἴ τίσ ἐστι τῶν πασῶν λοιπὴ πλὴν ἡ ἡμετέρα.

καὶ κεκρατήκασιν οἱ δι’ ἐκείνου τὰσ πολιτείασ ποιούμενοι πᾶσιν ὅσοισ πράγματα πράττεται, πρώτῳ μὲν πάντων καὶ πλείστῳ τῷ τοῖσ βουλομένοισ χρήματα λαμβάνειν ἔχειν τὸν δώσονθ’ ὑπὲρ αὑτῶν, δευτέρῳ δὲ καὶ οὐδὲν ἐλάττονι τούτου τῷ δύναμιν τὴν καταστρεψομένην τοὺσ ἐναντιουμένουσ αὐτοῖσ ἐν οἷσ ἂν αἰτήσωσι χρόνοισ παρεῖναι.

ἡμεῖσ δ’ οὐ μόνον τούτοισ ὑπολειπόμεθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀλλ’ οὐδ’ ἀνεγερθῆναι δυνάμεθα, ἀλλὰ μανδραγόραν πεπωκόσιν ἤ τι φάρμακον ἄλλο τοιοῦτον ἐοίκαμεν ἀνθρώποισ·

εἶτ’, οἶμαι, δεῖ γάρ, ὡσ ἐγὼ κρίνω, λέγειν τἀληθῆ οὕτω διαβεβλήμεθα καὶ καταπεφρονήμεθ’ ἐκ τούτων ὥστε τῶν ἐν αὐτῷ τῷ κινδυνεύειν ὄντων οἱ μὲν ὑπὲρ τῆσ ἡγεμονίασ ἡμῖν ἀντιλέγουσιν, οἱ δ’ ὑπὲρ τοῦ ποῦ συνεδρεύσουσι, τινὲσ δὲ καθ’ αὑτοὺσ ἀμύνεσθαι μᾶλλον ἢ μεθ’ ἡμῶν ἐγνώκασιν. τοῦ χάριν δὴ ταῦτα λέγω καὶ διεξέρχομαι;

οὐ γὰρ ἀπεχθάνεσθαι μὰ τὸν Δία καὶ πάντασ θεοὺσ προαιροῦμαι. ἵν’ ὑμῶν ἕκαστοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτο γνῷ καὶ εἰδῇ, ὅτι ἡ καθ’ ἡμέραν ῥᾳστώνη καὶ ῥᾳθυμία, ὥσπερ τοῖσ ἰδίοισ βίοισ, οὕτω καὶ ταῖσ πόλεσιν οὐκ ἐφ’ ἑκάστου τῶν ἀμελουμένων ποιεῖ τὴν αἴσθησιν εὐθέωσ, ἀλλ’ ἐπὶ τῷ κεφαλαίῳ τῶν πραγμάτων ἀπαντᾷ. ὁρᾶτε Σέρριον καὶ Δορίσκον·

ταῦτα γὰρ πρῶτον ὠλιγωρήθη μετὰ τὴν εἰρήνην, ἃ πολλοῖσ ὑμῶν οὐδὲ γνώριμ’ ἐστὶν ἴσωσ. ταῦτα μέντοι τότ’ ἐαθέντα καὶ παροφθέντ’ ἀπώλεσε Θρᾴκην καὶ Κερσοβλέπτην, σύμμαχον ὄνθ’ ὑμῶν. πάλιν ταῦτ’ ἀμελούμεν’ ἰδὼν καὶ οὐδεμιᾶσ βοηθείασ τυγχάνοντα παρ’ ὑμῶν κατέσκαπτε Πορθμόν, καὶ τυραννίδ’ ἀπαντικρὺ τῆσ Ἀττικῆσ ἐπετείχισεν ὑμῖν ἐν τῇ Εὐβοίᾳ. ταύτησ ὀλιγωρουμένησ, Μέγαρ’ ἑάλω παρὰ μικρόν.

οὐδὲν ἐφροντίσατ’ οὐδ’ ἐπεστράφητ’ οὐδὲν τούτων, οὐδ’ ἐνεδείξασθε τοῦθ’ ὅτι οὐκ ἐπιτρέψετε τοῦτο ποιεῖν αὐτῷ· Ἀντρῶνασ ἐπρίατο καὶ μετ’ οὐ πολὺν χρόνον τὰ ἐν Ὠρεῷ πράγματ’ εἰλήφει. πολλὰ δὲ καὶ παραλείπω, Φεράσ, τὴν ἐπ’ Ἀμβρακίαν ὁδόν, τὰσ ἐν Ἤλιδι σφαγάσ, ἄλλα μυρία·

οὐ γὰρ ἵν’ ἐξαριθμήσωμαι τοὺσ βεβιασμένουσ καὶ τοὺσ ἠδικημένουσ ὑπὸ Φιλίππου, ταῦτα διεξῆλθον, ἀλλ’ ἵνα τοῦθ’ ὑμῖν δείξω, ὅτι οὐ στήσεται πάντασ ἀνθρώπουσ ἀδικῶν, τὰ δ’ ὑφ’ αὑτῷ ποιούμενοσ Φίλιπποσ, εἰ μή τισ αὐτὸν κωλύσει. εἰσὶν δέ τινεσ οἳ πρὶν ἀκοῦσαι τοὺσ ὑπὲρ τῶν πραγμάτων λόγουσ εὐθέωσ εἰώθασιν ἐρωτᾶν τί οὖν χρὴ ποιεῖν;

οὐχ ἵν’ ἀκούσαντεσ ποιήσωσι χρησιμώτατοι γὰρ ἂν ἦσαν ἁπάντων, ἀλλ’ ἵνα τοῦ λέγοντοσ ἀπαλλαγῶσιν. δεῖ δ’ ὅμωσ εἰπεῖν ὅ τι χρὴ ποιεῖν. πρῶτον μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτο παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ βεβαίωσ γνῶναι, ὅτι τῇ πόλει Φίλιπποσ πολεμεῖ καὶ τὴν εἰρήνην λέλυκεν, καὶ κακόνουσ μέν ἐστι καὶ ἐχθρὸσ ὅλῃ τῇ πόλει καὶ τῷ τῆσ πόλεωσ ἐδάφει, προσθήσω δὲ καὶ τοῖσ ἐν τῇ πόλει θεοῖσ, οἵπερ αὐτὸν ἐξολέσειαν, οὐδενὶ μέντοι μᾶλλον ἢ τῇ πολιτείᾳ πολεμεῖ οὐδ’ ἐπιβουλεύει, καὶ σκοπεῖ μᾶλλον οὐδὲν τῶν πάντων ἢ πῶσ ταύτην καταλύσει. καὶ τοῦτ’ ἐξ ἀνάγκησ τρόπον τινὰ νῦν γε δὴ ποιεῖ.

λογίζεσθε γάρ. ἄρχειν βούλεται, τούτου δ’ ἀνταγωνιστὰσ μόνουσ ὑπείληφεν ὑμᾶσ. ἀδικεῖ πολὺν χρόνον ἤδη, καὶ τοῦτ’ αὐτὸσ ἄριστα σύνοιδεν αὑτῷ· οἷσ γὰρ οὖσιν ὑμετέροισ ἔχει χρῆσθαι, τούτοισ ἅπαντα τἄλλα βεβαίωσ κέκτηται· εἰ γὰρ Ἀμφίπολιν καὶ Ποτείδαιαν προεῖτο, οὐδ’ ἂν ἐν Μακεδονίᾳ μένειν ἀσφαλῶσ ἐδύνατο. ἀμφότερ’ οὖν οἶδε, καὶ αὑτὸν ὑμῖν ἐπιβουλεύοντα καὶ ὑμᾶσ αἰσθανομένουσ·

εὖ φρονεῖν δ’ ὑμᾶσ ὑπολαμβάνων μισεῖν αὑτὸν ἡγεῖται. πρὸσ δὲ τούτοισ τοσούτοισ οὖσιν οἶδεν ἀκριβῶσ ὅτι, οὐδ’ ἂν ἁπάντων τῶν ἄλλων γένηται κύριοσ, οὐδὲν ἔστ’ αὐτῷ βεβαίωσ ἔχειν, ἑώσ ἂν ὑμεῖσ δημοκρατῆσθε, ἀλλ’ ἄν ποτε συμβῇ τι πταῖσμα πολλὰ δ’ ἂν γένοιτ’ ἀνθρώπῳ, ἥξει πάντα τὰ νῦν βεβιασμένα καὶ καταφεύξεται πρὸσ ὑμᾶσ. ἐστὲ γὰρ ὑμεῖσ οὐκ αὐτοὶ πλεονεκτῆσαι καὶ κατασχεῖν ἀρχὴν εὖ πεφυκότεσ, ἀλλ’ ἕτερον λαβεῖν κωλῦσαι καὶ ἔχοντ’ ἀφελέσθαι καὶ ὅλωσ ἐνοχλῆσαι τοῖσ ἄρχειν βουλομένοισ καὶ πάντασ ἀνθρώπουσ εἰσ ἐλευθερίαν ἐξελέσθαι δεινοί.

οὔκουν βούλεται τοῖσ αὑτοῦ καιροῖσ τὴν παρ’ ὑμῶν ἐλευθερίαν ἐφεδρεύειν, οὐ κακῶσ οὐδ’ ἀργῶσ ταῦτα λογιζόμενοσ. πρῶτον μὲν δὴ τοῦτο δεῖ, ἐχθρὸν ὑπειληφέναι τῆσ πολιτείασ καὶ τῆσ δημοκρατίασ ἀδιάλλακτον ἐκεῖνον, δεύτερον δ’ εἰδέναι σαφῶσ ὅτι πάνθ’ ὅσα πραγματεύεται καὶ κατασκευάζεται νῦν, ἐπὶ τὴν ἡμετέραν πόλιν παρασκευάζεται.

οὐ γὰρ οὕτωσ εὐήθησ ὑμῶν ἐστὶν οὐδεὶσ ὥσθ’ ὑπολαμβάνειν τὸν Φίλιππον τῶν μὲν ἐν Θρᾴκῃ κακῶν τί γὰρ ἂν ἄλλο τισ εἴποι Δρογγίλον καὶ Καβύλην καὶ Μάστειραν καὶ ἃ νῦν φασιν αὐτὸν ἔχειν; τῶν δ’ Ἀθηναίων λιμένων καὶ νεωρίων καὶ τριήρων καὶ τόπου καὶ δόξησ, ὧν μήτ’ ἐκείνῳ μήτ’ ἄλλῳ γένοιτο μηδενὶ χειρωσαμένῳ τὴν πόλιν τὴν ἡμετέραν κυριεῦσαι, οὐκ ἐπιθυμεῖν, ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὑμᾶσ ἐάσειν ἔχειν, ὑπὲρ δὲ τῶν μελινῶν καὶ τῶν ὀλυρῶν τῶν ἐν τοῖσ Θρᾳκίοισ σιροῖσ ἐν τῷ βαράθρῳ χειμάζειν.

οὐκ ἔστι ταῦτα, ἀλλὰ κἀκεῖν’ ὑπὲρ τοῦ τούτων γίγνεσθαι κύριοσ καὶ τἄλλα πάντα πραγματεύεται.

ταῦτα τοίνυν ἕκαστον εἰδότα καὶ γιγνώσκοντα παρ’ αὑτῷ δεῖ μὰ Δί’ οὐ γράψαι κελεύειν πόλεμον τὸν τὰ βέλτιστ’ ἐπὶ πᾶσι δικαίοισ συμβουλεύοντα· τοῦτο μὲν γάρ ἐστι λαβεῖν ὅτῳ πολεμήσετε βουλομένων, οὐχ ἃ τῇ πόλει συμφέρει πράττειν. ὁρᾶτε γάρ.

εἰ δι’ ἃ πρῶτα παρεσπόνδησε Φίλιπποσ ἢ δεύτερ’ ἢ τρίτα πολλὰ γάρ ἐστιν ἐφεξῆσ ἔγραψέ τισ αὐτῷ πολεμεῖν, ὁ δ’ ὁμοίωσ ὥσπερ νῦν, οὐ γράφοντοσ οὐδενὸσ ὑμῶν πόλεμον, Καρδιανοῖσ ἐβοήθει, οὐκ ἂν ἀνηρπασμένοσ ἦν ὁ γράψασ, καὶ διὰ τοῦτο πάντεσ ᾐτιῶντ’ ἂν αὐτὸν Καρδιανοῖσ βεβοηθηκέναι; μὴ τοίνυν ζητεῖθ’ ὅντιν’ ἀνθ’ ὧν Φίλιπποσ ἐξαμαρτάνει μισήσετε καὶ τοῖσ παρ’ ἐκείνου μισθαρνοῦσι διασπάσασθαι παραβαλεῖτε·

μηδ’ αὐτοὶ χειροτονήσαντεσ πόλεμον βούλεσθε παρ’ αὐτοῖσ ὑμῖν ἐρίζειν, εἰ δέον ἢ μὴ δέον ὑμᾶσ τοῦτο πεποιηκέναι· ἀλλ’ ὃν ἐκεῖνοσ πολεμεῖ τρόπον, τοῦτον μιμεῖσθε, τοῖσ μὲν ἀμυνομένοισ ἤδη χρήματα καὶ τἄλλ’ ὅσων δέονται διδόντεσ, αὐτοὶ δ’ εἰσφέροντεσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ κατασκευαζόμενοι στράτευμα, τριήρεισ ταχείασ, ἵππουσ, ἱππαγωγούσ, τἄλλ’ ὅσ’ εἰσ πόλεμον· ἐπεὶ νῦν γε γέλωσ ἔσθ’ ὡσ χρώμεθα τοῖσ πράγμασι, καὶ Φίλιππον δ’ αὐτὸν οὐδὲν ἂν ἄλλ’ οἶμαι μὰ τοὺσ θεοὺσ εὔξασθαι ποιεῖν τὴν πόλιν ἢ ταῦθ’ ἃ νῦν ποιεῖτε·

ὑστερίζετε, ἀναλίσκετε· ὅτῳ παραδώσετε τὰ πράγματα ζητεῖτε, δυσχεραίνετε· ἀλλήλουσ αἰτιᾶσθε. ἀφ’ οὗ δὲ ταῦτα γίγνεται ἐγὼ διδάξω, καὶ ὅπωσ παύσεται λέξω. οὐδὲν πώποτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν πραγμάτων ἐξ ἀρχῆσ ἐνεστήσασθ’ οὐδὲ κατεσκευάσασθ’ ὀρθῶσ, ἀλλὰ τὸ συμβαῖνον ἀεὶ διώκετε, εἶτ’ ἐπειδὰν ὑστερίσητε παύεσθε·

ἕτερον πάλιν ἂν συμβῇ τι παρασκευάζεσθε καὶ θορυβεῖσθε. τὸ δ’ οὐχ οὕτωσ ἔχει·

οὐκ ἔνεστι βοηθείαισ χρωμένουσ οὐδὲν τῶν δεόντων ποτὲ πρᾶξαι, ἀλλὰ κατασκευάσαντασ δεῖ δύναμιν, καὶ τροφὴν ταύτῃ πορίσαντασ καὶ ταμίασ καὶ δημοσίουσ, καὶ ὅπωσ ἔνι τὴν τῶν χρημάτων φυλακὴν ἀκριβεστάτην γενέσθαι, οὕτω ποιήσαντασ, τὸν μὲν τῶν χρημάτων λόγον παρὰ τούτων λαμβάνειν, τὸν δὲ τῶν ἔργων παρὰ τοῦ στρατηγοῦ, καὶ μηδεμίαν πρόφασιν τοῦ πλεῖν ἄλλοσε ἢ πράττειν ἄλλο τι τῷ στρατηγῷ καταλείπειν. ἂν οὕτω ποιήσητε καὶ τοῦτ’ ἐθελήσηθ’ ὡσ ἀληθῶσ, ἄγειν εἰρήνην δικαίαν καὶ μένειν ἐπὶ τοῦ τόπου Φίλιππον ἀναγκάσετε, ἢ πολεμήσετ’ ἐξ ἴσου·

καὶ ἴσωσ ἄν, ἴσωσ, ὥσπερ νῦν ὑμεῖσ πυνθάνεσθε τί ποιεῖ Φίλιπποσ καὶ ποῖ πορεύεται, οὕτωσ ἂν ἐκεῖνοσ φροντίσαι ποῖ ποθ’ ἡ τῆσ πόλεωσ ἀπῆρκεν δύναμισ καὶ ποῦ φανήσεται. εἰ δέ τῳ δοκεῖ ταῦτα καὶ δαπάνησ πολλῆσ καὶ πόνων πολλῶν καὶ πραγματείασ εἶναι, καὶ μάλ’ ὀρθῶσ δοκεῖ·

ἀλλ’ ἐὰν λογίσηται τὰ τῇ πόλει μετὰ ταῦτα γενησόμενα, ἐὰν ταῦτα μὴ ἐθέλῃ ποιεῖν, εὑρήσει λυσιτελοῦν τὸ ἑκόντασ ποιεῖν τὰ δέοντα. οὐκ ἐπ’ αὐτοὺσ ὑμᾶσ τελευτῶν ἐκεῖνοσ ἥξει, αἰσχρὸν μὲν νὴ τὸν Δία καὶ πάντασ θεοὺσ καὶ ἀνάξιον ὑμῶν καὶ τῶν ὑπαρχόντων τῇ πόλει καὶ πεπραγμένων τοῖσ προγόνοισ, τῆσ ἰδίασ ῥᾳθυμίασ ἕνεκα τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ Ἕλληνασ εἰσ δουλείαν προέσθαι, καὶ ἔγωγε αὐτὸσ μὲν τεθνάναι μᾶλλον ἂν ἢ ταῦτ’ εἰρηκέναι βουλοίμην·

οὐ μὴν ἀλλ’ εἴ τισ ἄλλοσ λέγει καὶ ὑμᾶσ πείθει, ἔστω, μὴ ἀμύνεσθε, ἅπαντα πρόεσθε.

εἰ δὲ μηδενὶ τοῦτο δοκεῖ, τοὐναντίον δὲ πρόϊσμεν ἅπαντεσ ὅτι, ὅσῳ ἂν πλειόνων ἐάσωμεν ἐκεῖνον γενέσθαι κύριον, τοσούτῳ χαλεπωτέρῳ καὶ ἰσχυροτέρῳ χρησόμεθ’ ἐχθρῷ, ποῖ ἀναδυόμεθα, ἢ τί μέλλομεν; ἢ πότ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὰ δέοντα ποιεῖν ἐθελήσομεν; ὅταν νὴ Δί’ ἀναγκαῖον ᾖ. ἀλλ’ ἣν μὲν ἄν τισ ἐλευθέρων ἀνθρώπων ἀνάγκην εἴποι, οὐ μόνον ἤδη πάρεστιν, ἀλλὰ καὶ πάλαι παρελήλυθε, τὴν δὲ τῶν δούλων ἀπεύχεσθαι δήπου μὴ γενέσθαι δεῖ.

διαφέρει δὲ τί; ὅτι ἐστὶν ἐλευθέρῳ μὲν ἀνθρώπῳ μεγίστη ἀνάγκη ἡ ὑπὲρ τῶν γιγνομένων αἰσχύνη, καὶ μείζω ταύτησ οὐκ οἶδ’ ἥντιν’ ἂν εἴποι τισ· δούλῳ δὲ πληγαὶ χὠ τοῦ σώματοσ αἰκισμόσ, ὃ μήτε γένοιτο οὔτε λέγειν ἄξιον. τὸ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρὸσ τὰ τοιαῦτ’ ὀκνηρῶσ διακεῖσθαι, ἃ δεῖ τοῖσ σώμασι καὶ ταῖσ οὐσίαισ λῃτουργῆσαι ἕκαστον, ἐστὶ μὲν οὐκ ὀρθῶσ ἔχον, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ, οὐ μὴν ἀλλ’ ἔχει τινὰ πρόφασιν ὅμωσ·

τὸ δὲ μηδ’ ὅσ’ ἀκοῦσαι δεῖ μηδ’ ὅσα βουλεύσασθαι προσήκει, μηδὲ ταῦτ’ ἐθέλειν ἀκούειν, τοῦτ’ ἤδη πᾶσαν ἐπιδέχεται κατηγορίαν. ὑμεῖσ τοίνυν οὐκ ἀκούειν, πρὶν ἂν ὥσπερ νῦν αὐτὰ παρῇ τὰ πράγματα, οὐχὶ βουλεύεσθαι περὶ οὐδενὸσ εἰώθατ’ ἐφ’ ἡσυχίασ, ἀλλ’ ὅταν μὲν ἐκεῖνοσ παρασκευάζηται, ἀμελήσαντεσ τοῦ ποιεῖν ταὐτὸ καὶ ἀντιπαρασκευάζεσθαι ῥᾳθυμεῖτε, καὶ ἄν τι λέγῃ τισ, ἐκβάλλετε, ἐπειδὰν δ’ ἀπολωλὸσ ἢ πολιορκούμενόν τι πύθησθε, ἀκροᾶσθε καὶ παρασκευάζεσθε·

ἦν δ’ ἀκηκοέναι μὲν καὶ βεβουλεῦσθαι τότε καιρόσ, ὅθ’ ὑμεῖσ οὐκ ἠθέλετε, πράττειν δὲ καὶ χρῆσθαι τοῖσ παρεσκευασμένοισ νῦν, ἡνίκ’ ἀκούετε.

τοιγαροῦν ἐκ τῶν τοιούτων ἐθῶν μόνοι τῶν πάντων ἀνθρώπων ὑμεῖσ τοῖσ ἄλλοισ τοὐναντίον ποιεῖτε· οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι πρὸ τῶν πραγμάτων εἰώθασι χρῆσθαι τῷ βουλεύεσθαι, ὑμεῖσ δὲ μετὰ τὰ πράγματα. ὃ δὴ λοιπόν ἐστι, καὶ πάλαι μὲν ἔδει, διαφεύγει δ’ οὐδὲ νῦν, τοῦτ’ ἐρῶ.

οὐδενὸσ τῶν πάντων οὕτωσ ὡσ χρημάτων δεῖ τῇ πόλει πρὸσ τὰ νῦν ἐπιόντα πράγματα. συμβέβηκε δ’ εὐτυχήματ’ ἀπὸ ταὐτομάτου, οἷσ ἂν χρησώμεθ’ ὀρθῶσ, ἴσωσ ἂν γένοιτο τὰ δέοντα. πρῶτον μὲν γὰρ οἷσ βασιλεὺσ πιστεύει καὶ εὐεργέτασ ὑπείληφεν ἑαυτοῦ, οὗτοι μισοῦσι καὶ πολεμοῦσι Φίλιππον. ἔπειθ’ ὁ πράττων καὶ συνειδὼσ ἅπανθ’ ἃ Φιλλιπποσ κατὰ βασιλέωσ παρασκευάζεται, οὗτοσ ἀνάσπαστοσ γέγονε, καὶ πάσασ τὰσ πράξεισ βασιλεὺσ οὐχ ἡμῶν κατηγορούντων ἀκούσεται, οὓσ ὑπὲρ τοῦ συμφέροντοσ ἂν ἡγήσαιτο τοῦ ἰδίου λέγειν, ἀλλὰ τοῦ πράξαντοσ αὐτοῦ καὶ διοικοῦντοσ, ὥστ’ εἶναι πιστάσ, καὶ λοιπὸν λόγον εἶναι τοῖσ παρ’ ὑμῶν πρέσβεσιν, ὃν βασιλεὺσ ἥδιστ’ ἂν ἀκούσαι, ὡσ τὸν ἀμφοτέρουσ ἀδικοῦντα κοινῇ τιμωρήσασθαι δεῖ, καὶ ὅτι πολὺ τῷ βασιλεῖ φοβερώτερόσ ἐσθ’ ὁ Φίλιπποσ, ἂν προτέροισ ἡμῖν ἐπιθῆται·

εἰ γὰρ ἐγκαταλειπόμενοί τι πεισόμεθ’ ἡμεῖσ, ἀδεῶσ ἐπ’ ἐκεῖνον ἤδη πορεύσεται.

ὑπὲρ δὴ τούτων ἁπάντων οἶμαι δεῖν ὑμᾶσ πρεσβείαν ἐκπέμπειν, ἥτισ τῷ βασιλεῖ διαλέξεται, καὶ τὴν ἀβελτερίαν ἀποθέσθαι, δι’ ἣν πολλάκισ ἠλαττώθητε, ὁ δὴ βάρβαροσ, καὶ ὁ κοινὸσ ἅπασιν ἐχθρόσ, καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα. ἐγὼ γὰρ ὅταν τιν’ ἴδω τὸν μὲν ἐν Σούσοισ καὶ Ἐγβατάνοισ δεδοικότα καὶ κακόνουν εἶναι τῇ πόλει φάσκοντα, ὃσ καὶ πρότερον συνεπηνώρθωσε τὰ τῆσ πόλεωσ πράγματα καὶ νῦν ἐπηγγέλλετο εἰ δὲ μὴ ἐδέχεσθ’ ὑμεῖσ, ἀλλ’ ἀπεψηφίζεσθε, οὐ τἀκείνου αἴτια, ὑπὲρ δὲ τοῦ ἐπὶ ταῖσ θύραισ ἐγγὺσ οὑτωσὶ ἐν μέσῃ τῇ Ἑλλάδι αὐξανομένου λῃστοῦ τῶν Ἑλλήνων ἄλλο τι λέγοντα, θαυμάζω, καὶ δέδοικα τοῦτον, ὅστισ ἂν ᾖ ποτ’, ἔγωγε, ἐπειδὴ οὐχ οὗτοσ Φίλιππον.

ἔστι τοίνυν τι πρᾶγμα καὶ ἄλλο, ὃ λυμαίνεται τὴν πόλιν ὑπὸ βλασφημίασ ἀδίκου καὶ λόγων οὐ προσηκόντων διαβεβλημένον, εἶτα τοῖσ μηδὲν τῶν ἐν τῇ πολιτείᾳ δικαίων βουλομένοισ ποιεῖν πρόφασιν παρέχει·

καὶ πάντων, ὅσ’ ἐκλείπει, δέον παρά του γίγνεσθαι, ἐπὶ τοῦθ’ εὑρήσετε τὴν αἰτίαν ἀναφερομένην. περὶ οὗ πάνυ μὲν φοβοῦμαι, οὐ μὴν ἀλλ’ ἐρῶ· οἶμαι γὰρ ἕξειν καὶ ὑπὲρ τῶν ἀπόρων τὰ δίκαι’ ἐπὶ τῷ συμφέροντι τῆσ πόλεωσ εἰπεῖν πρὸσ τοὺσ εὐπόρουσ, καὶ ὑπὲρ τῶν κεκτημένων τὰσ οὐσίασ πρὸσ τοὺσ ἐπιδεεῖσ.

εἰ ἀνέλοιμεν ἐκ μέσου καὶ τὰσ βλασφημίασ ἃσ ἐπὶ τῷ θεωρικῷ ποιοῦνταί τινεσ οὐχὶ δικαίωσ, καὶ τὸν φόβον, ὡσ οὐ στήσεται τοῦτ’ ἄνευ μεγάλου τινὸσ κακοῦ, οὐδὲν ἂν εἰσ τὰ πράγματα μεῖζον εἰσενεγκαίμεθα, οὐδ’ ὅ τι κοινῇ μᾶλλον ἂν ὅλην ἐπιρρώσειε τὴν πόλιν. οὑτωσὶ δὲ σκοπεῖτε·

ἐρῶ δ’ ὑπὲρ τῶν ἐν χρείᾳ δοκούντων εἶναι πρότερον. ἦν ποτ’ οὐ πάλαι παρ’ ὑμῖν, ὅτ’ οὐ προσῄει τῇ πόλει τάλανθ’ ὑπὲρ τριάκοντα καὶ ἑκατόν· καὶ οὐδεὶσ ἐστι τῶν τριηραρχεῖν δυναμένων οὐδὲ τῶν εἰσφέρειν ὅστισ οὐκ ἠξίου τὰ καθήκοντ’ ἐφ’ ἑαυτὸν ποιεῖν, ὅτι χρήματ’ οὐ περιῆν, ἀλλὰ καὶ τριήρεισ ἔπλεον καὶ χρήματ’ ἐγίγνετο καὶ πάντ’ ἐποιοῦμεν τὰ δέοντα. μετὰ ταῦθ’ ἡ τύχη, καλῶσ ποιοῦσα, πολλὰ πεποίηκε τὰ κοινά, καὶ τετρακόσι’ ἀντὶ τῶν ἑκατὸν ταλάντων προσέρχεται, οὐδενὸσ οὐδὲν ζημιουμένου τῶν τὰσ οὐσίασ ἐχόντων, ἀλλὰ καὶ προσλαμβάνοντοσ·

οἱ γὰρ εὔποροι πάντεσ ἔρχονται μεθέξοντεσ τούτου, καὶ καλῶσ ποιοῦσιν. τί οὖν μαθόντεσ τοῦτ’ ὀνειδίζομεν ἀλλήλοισ καὶ προφάσει χρώμεθα τοῦ μηδὲν ποιεῖν, πλὴν εἰ τῇ παρὰ τῆσ τύχησ βοηθείᾳ γεγονυίᾳ τοῖσ ἀπόροισ φθονοῦμεν;

οὓσ οὔτ’ ἂν αἰτιασαίμην ἔγωγε, οὔτ’ ἀξιῶ.

οὐδὲ γὰρ ἐν ταῖσ ἰδίαισ οἰκίαισ ὁρῶ τὸν ἐν ἡλικίᾳ πρὸσ τοὺσ πρεσβυτέρουσ οὕτω διακείμενον οὐδ’ οὕτωσ ἀγνώμον’ οὐδ’ ἄτοπον τῶν ὄντων οὐδένα, ὥστε, εἰ μὴ ποιήσουσιν ἅπαντεσ ὅσ’ ἂν αὐτόσ, οὐ φάσκοντα ποιήσειν οὐδὲν οὐδ’ αὐτόν· καὶ γὰρ ἂν τοῖσ τῆσ κακώσεωσ εἰή νόμοισ οὕτω γ’ ἔνοχοσ· δεῖ γάρ, οἶμαι, τοῖσ γονεῦσι τὸν ὡρισμένον ἐξ ἀμφοτέρων ἔρανον, καὶ παρὰ τῆσ φύσεωσ καὶ παρὰ τοῦ νόμου, δικαίωσ φέρειν καὶ ἑκόνθ’ ὑποτελεῖν. ὥσπερ τοίνυν ἑνὸσ ἡμῶν ἑκάστου τίσ ἐστι γονεύσ, οὕτω συμπάσησ τῆσ πόλεωσ κοινοὺσ δεῖ τοὺσ γονέασ σύμπαντασ ἡγεῖσθαι, καὶ προσήκειν τούτουσ οὐχ ὅπωσ ὧν ἡ πόλισ δίδωσ’ ἀφελέσθαι τι, ἀλλ’ εἰ καὶ μηδὲν ἦν τούτων, ἄλλοθεν σκοπεῖν ὅπωσ μηδενὸσ ὄντεσ ἐνδεεῖσ περιοφθήσονται.

τοὺσ μὲν τοίνυν εὐπόρουσ ταύτῃ χρωμένουσ τῇ γνώμῃ οὐ μόνον ἡγοῦμαι τὰ δίκαι’ ἂν ποιεῖν, ἀλλὰ καὶ τὰ λυσιτελῆ·

τὸ γὰρ τῶν ἀναγκαίων τιν’ ἀποστερεῖν κοινῇ κακόνουσ ἐστὶ ποιεῖν πολλοὺσ ἀνθρώπουσ τοῖσ πράγμασι· τοῖσ δ’ ἐν ἐνδείᾳ, δι’ ὃ δυσχεραίνουσι τὸ πρᾶγμ’ οἱ τὰσ οὐσίασ ἔχοντεσ καὶ κατηγοροῦσι δικαίωσ, τοῦτ’ ἀφελεῖν ἂν συμβουλεύσαιμι. δίειμι δέ, ὥσπερ ἄρτι, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ὑπὲρ τῶν εὐπόρων, οὐ κατοκνήσασ εἰπεῖν τἀληθῆ.

ἐμοὶ γὰρ οὐδεὶσ οὕτωσ ἄθλιοσ οὐδ’ ὠμὸσ εἶναι δοκεῖ τὴν γνώμην, οὔκουν Ἀθηναίων γε, ὥστε λυπεῖσθαι ταῦτα λαμβάνοντασ ὁρῶν τοὺσ ἀπόρουσ καὶ τῶν ἀναγκαίων ἐνδεεῖσ ὄντασ. ἀλλὰ ποῦ συντρίβεται τὸ πρᾶγμα καὶ ποῦ δυσχεραίνεται;

ὅταν τὸ ἀπὸ τῶν κοινῶν ἔθοσ ἐπὶ τὰ ἴδια μεταβιβάζοντασ ὁρῶσί τινασ, καὶ μέγαν μὲν ὄντα παρ’ ὑμῖν εὐθέωσ τὸν λέγοντα, ἀθάνατον δ’ ἕνεκ’ ἀσφαλείασ, ἑτέραν δὲ τὴν κρύβδην ψῆφον τοῦ φανερῶσ θορύβου. ταῦτ’ ἀπιστίαν, ταῦτ’ ὀργὴν ἔχει.

δεῖ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δικαίωσ ἀλλήλοισ τῆσ πολιτείασ κοινωνεῖν, τοὺσ μὲν εὐπόρουσ εἰσ μὲν τὸν βίον τὰ ἑαυτῶν ἀσφαλῶσ ἔχειν νομίζοντασ καὶ ὑπὲρ τούτων μὴ δεδοικότασ, εἰσ δὲ τοὺσ κινδύνουσ κοινὰ ὑπὲρ τῆσ σωτηρίασ τὰ ὄντα τῇ πατρίδι παρέχοντασ, τοὺσ δὲ λοιποὺσ τὰ μὲν κοινὰ κοινὰ νομίζοντασ καὶ μετέχοντασ τὸ μέροσ, τὰ δ’ ἑκάστου ἴδια τοῦ κεκτημένου. οὕτω καὶ μικρὰ μεγάλη πόλισ γίγνεται καὶ μεγάλη σῴζεται. ὡσ μὲν οὖν εἴποι τισ ἄν, ἃ παρ’ ἑκατέρων εἶναι δεῖ, ταῦτ’ ἴσωσ ἐστίν· ὡσ δὲ καὶ γένοιτ’ ἄν, ἐν νόμῳ διορθώσασθαι δεῖ. τῶν δὲ παρόντων πραγμάτων καὶ τῆσ ταραχῆσ πολλὰ πόρρωθέν ἐστι τὰ αἴτια·

ἃ εἰ βουλομένοισ ὑμῖν ἀκούειν ἐστίν, ἐθέλω λέγειν. ἐξέστητ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῆσ ὑποθέσεωσ ἐφ’ ἧσ ὑμᾶσ οἱ πρόγονοι κατέλιπον, καὶ τὸ μὲν προί̈στασθαι τῶν Ἑλλήνων καὶ δύναμιν συνεστηκυῖαν ἔχοντασ πᾶσι τοῖσ ἀδικουμένοισ βοηθεῖν περίεργον ἐπείσθητ’ εἶναι καὶ μάταιον ἀνάλωμ’ ὑπὸ τῶν ταῦτα πολιτευομένων, τὸ δ’ ἐν ἡσυχίᾳ διάγειν καὶ μηδὲν τῶν δεόντων πράττειν, ἀλλὰ προϊεμένουσ καθ’ ἓν ἕκαστον πάνθ’ ἑτέρουσ ἐᾶσαι λαβεῖν, θαυμαστὴν εὐδαιμονίαν καὶ πολλὴν ἀσφάλειαν ἔχειν ᾤεσθε. ἐκ δὲ τούτων παρελθὼν ἐπὶ τὴν τάξιν ἐφ’ ἧσ ὑμῖν τετάχθαι προσῆκεν ἕτεροσ, οὗτοσ εὐδαίμων καὶ μέγασ καὶ πολλῶν κύριοσ γέγονεν, εἰκότωσ·

πρᾶγμα γὰρ ἔντιμον καὶ μέγα καὶ λαμπρόν, καὶ περὶ οὗ πάντα τὸν χρόνον αἱ μέγισται τῶν πόλεων πρὸσ αὑτὰσ διεφέροντο, Λακεδαιμονίων μὲν ἠτυχηκότων, Θηβαίων δ’ ἀσχόλων διὰ τὸν Φωκικὸν πόλεμον γενομένων, ἡμῶν δ’ ἀμελούντων, ἔρημον ἀνείλετο. τοιγάρτοι τὸ μὲν φοβεῖσθαι τοῖσ ἄλλοισ, τὸ δὲ συμμάχουσ πολλοὺσ ἔχειν καὶ δύναμιν μεγάλην ἐκείνῳ περιγέγονε, καὶ τοσαῦτα πράγματα καὶ τοιαῦτ’ ἤδη περιέστηκε τοὺσ Ἕλληνασ ἅπαντασ, ὥστε μηδ’ ὅ τι χρὴ συμβουλεύειν εὔπορον εἶναι.

ὄντων δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν παρόντων πραγμάτων πᾶσιν, ὡσ ἐγὼ κρίνω, φοβερῶν, οὐδένεσ ἐν μείζονι κινδύνῳ τῶν πάντων εἰσὶν ὑμῶν, οὐ μόνον τῷ μάλισθ’ ὑμῖν ἐπιβουλεύειν Φίλιππον, ἀλλὰ καὶ τῷ πάντων ἀργότατ’ αὐτοὶ διακεῖσθαι.

εἰ τοίνυν τὸ τῶν ὠνίων πλῆθοσ ὁρῶντεσ καὶ τὴν εὐετηρίαν τὴν κατὰ τὴν ἀγοράν, τούτοισ κεκήλησθ’ ὡσ ἐν οὐδενὶ δεινῷ τῆσ πόλεωσ οὔσησ, οὔτε προσηκόντωσ οὔτ’ ὀρθῶσ τὸ πρᾶγμα κρίνετε· ἀγορὰν μὲν γὰρ ἄν τισ καὶ πανήγυριν ἐκ τούτων ἢ φαύλωσ ἢ καλῶσ παρεσκευάσθαι κρίνοι·

πόλιν δ’ ἣν ὑπείληφεν, ὃσ ἂν τῶν Ἑλλήνων ἄρχειν ἀεὶ βούληται, μόνην ἂν ἐναντιωθῆναι καὶ τῆσ πάντων ἐλευθερίασ προστῆναι, οὐ μὰ Δί’ ἐκ τῶν ὠνίων, εἰ καλῶσ ἔχει, δοκιμάζειν δεῖ, ἀλλ’ εἰ συμμάχων εὐνοίᾳ πιστεύει, εἰ τοῖσ ὅπλοισ ἰσχύει, ταῦθ’ ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ δεῖ σκοπεῖν· ἃ σφαλερῶσ ὑμῖν καὶ οὐδαμῶσ ἅπαντ’ ἔχει. γνοίητε δ’ ἄν, εἰ σκέψαισθ’ ἐκείνωσ.

πότε μάλιστ’ ἐν ταραχῇ τὰ τῶν Ἑλλήνων γέγονε πράγματα; οὐδένα γὰρ χρόνον ἄλλον ἢ τὸν νυνὶ παρόντ’ οὐδ’ ἂν εἷσ εἴποι. τὸν μὲν γὰρ ἄλλον ἅπαντ’ εἰσ δύο ταῦτα διῄρητο τὰ τῶν Ἑλλήνων, Λακεδαιμονίουσ καὶ ἡμᾶσ, τῶν δ’ ἄλλων Ἑλλήνων οἱ μὲν ἡμῖν, οἱ δ’ ἐκείνοισ ὑπήκουον. βασιλεὺσ δὲ καθ’ αὑτὸν μὲν ὁμοίωσ ἅπασιν ἄπιστοσ ἦν, τοὺσ δὲ κρατουμένουσ τῷ πολέμῳ προσλαμβάνων, ἄχρι οὗ τοῖσ ἑτέροισ ἐξ ἴσου ποιήσαι, διεπιστεύετο, ἔπειτ’ οὐχ ἧττον αὐτὸν ἐμίσουν οὓσ σώσειε τῶν ὑπαρχόντων ἐχθρῶν ἐξ ἀρχῆσ. νῦν δὲ πρῶτον μὲν ὁ βασιλεὺσ ἅπασι τοῖσ Ἕλλησιν οἰκείωσ ἔχει, καὶ πάντων ἥκιστα δὴ ἡμῖν, ἄν τι μὴ νῦν ἐπανορθωσώμεθα·

ἔπειτα προστασίαι πολλαὶ καὶ πανταχόθεν γίγνονται, καὶ τοῦ πρωτεύειν ἀντιποιοῦνται μὲν πάντεσ, ἀφεστᾶσι δ’ ἔργῳ, καὶ φθονοῦσι καὶ ἀπιστοῦσιν αὑτοῖσ, οὐχ οἷσ ἔδει, καὶ γεγόνασι καθ’ αὑτοὺσ ἕκαστοι, Ἀργεῖοι, Θηβαῖοι, Λακεδαιμόνιοι, Κορίνθιοι, Ἀρκάδεσ, ἡμεῖσ. ἀλλ’ ὅμωσ εἰσ τοσαῦτα μέρη καὶ τοσαύτασ δυναστείασ διῃρημένων τῶν Ἑλληνικῶν πραγμάτων, εἰ δεῖ τἀληθῆ μετὰ παρρησίασ εἰπεῖν, τὰ παρ’ οὐδέσι τούτων ἀρχεῖα καὶ βουλευτήρι’ ἐρημότερ’ ἄν τισ ἴδοι τῶν Ἑλληνικῶν πραγμάτων ἢ τὰ παρ’ ἡμῖν, εἰκότωσ·

οὔτε γὰρ φιλῶν οὔτε πιστεύων οὔτε φοβούμενοσ οὐδεὶσ ἡμῖν διαλέγεται. αἴτιον δὲ τούτων οὐχ ἕν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ῥᾴδιον γὰρ ἂν ἦν ὑμῖν μεταθεῖναι, ἀλλὰ πολλὰ καὶ παντοδαπὰ ἐκ παντὸσ ἡμαρτημένα τοῦ χρόνου, ὧν τὸ καθ’ ἕκαστον ἐάσασ, εἰσ ὃ πάντα τείνει λέξω, δεηθεὶσ ὑμῶν, ἂν λέγω τἀληθῆ μετὰ παρρησίασ, μηδὲν ἀχθεσθῆναί μοι.

πέπραται τὰ συμφέροντ’ ἐφ’ ἑκάστου τῶν καιρῶν, καὶ μετειλήφαθ’ ὑμεῖσ μὲν τὴν σχολὴν καὶ τὴν ἡσυχίαν, ὑφ’ ὧν κεκηλημένοι τοῖσ ἀδικοῦσιν οὐ πικρῶσ ἔχετε, ἕτεροι δὲ τὰσ τιμὰσ ἔχουσιν. καὶ τὰ μὲν περὶ τἄλλ’ οὐκ ἄξιον ἐξετάσαι νῦν·

ἀλλ’ ἐπειδάν τι τῶν πρὸσ Φίλιππον ἐμπέσῃ, εὐθὺσ ἀναστάσ τισ λέγει ὡσ οὐ δεῖ ληρεῖν οὐδὲ γράφειν πόλεμον, παραθεὶσ εὐθέωσ ἑξῆσ τὸ τὴν εἰρήνην ἄγειν ὡσ ἀγαθὸν καὶ τὸ τρέφειν μεγάλην δύναμιν ὡσ χαλεπόν, καὶ διαρπάζειν τινὲσ τὰ χρήματα βούλονται, καὶ ἄλλουσ λόγουσ ὡσ οἱο͂́ν τ’ ἀληθεστάτουσ λέγουσιν. ἀλλὰ δεῖ δήπου τὴν μὲν εἰρήνην ἄγειν οὐχ ὑμᾶσ πείθειν, οἳ πεπεισμένοι κάθησθε, ἀλλὰ τὸν τὰ τοῦ πολέμου πράττοντα·

ἂν γὰρ ἐκεῖνοσ πεισθῇ, τά γ’ ἀφ’ ὑμῶν ὑπάρχει· νομίζειν δ’ εἶναι χαλεπὰ οὐχ ὅσ’ ἂν εἰσ σωτηρίαν δαπανῶμεν, ἀλλ’ ἃ πεισόμεθα, ἂν μὴ ταῦτ’ ἐθέλωμεν ποιεῖν, καὶ τὸ διαρπασθήσεται τὰ χρήματα τῷ φυλακὴν εὑρεῖν δι’ ἧσ σωθήσεται κωλύειν, οὐχὶ τῷ τοῦ συμφέροντοσ ἀποστῆναι. καίτοι ἔγωγ’ ἀγανακτῶ καὶ αὐτὸ τοῦτο, εἰ τὰ μὲν χρήματα λυπεῖ τινὰσ ὑμῶν εἰ διαρπασθήσεται, ἃ καὶ φυλάττειν καὶ κολάζειν τοὺσ ἀδικοῦντασ ἐφ’ ὑμῖν ἐστι, τὴν δ’ Ἑλλάδα πᾶσαν ἐφεξῆσ οὑτωσὶ Φίλιπποσ ἁρπάζων οὐ λυπεῖ, καὶ ταῦτ’ ἐφ’ ὑμᾶσ ἁρπάζων.

τί ποτ’ οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν μὲν οὕτω φανερῶσ ἀδικοῦντα καὶ πόλεισ καταλαμβάνοντα οὐδεὶσ πώποτε τούτων εἶπεν ὡσ ἀδικεῖ καὶ πόλεμον ποιεῖ, τοὺσ δὲ μὴ ἐπιτρέπειν μηδὲ προί̈εσθαι ταῦτα συμβουλεύοντασ, τούτουσ πόλεμον ποιεῖν φασίν;

ὅτι τὴν αἰτίαν τῶν ἐκ τοῦ πολέμου συμβησομένων δυσχερῶν ἀνάγκη γάρ, ἀνάγκη πολλὰ λυπηρὰ ἐκ τοῦ πολέμου γίγνεσθαι τοῖσ ὑπὲρ ὑμῶν τὰ βέλτιστα λέγειν εἰθισμένοισ ἀναθεῖναι βούλονται. ἡγοῦνται γάρ, ἂν μὲν ὑμεῖσ ὁμοθυμαδὸν ἐκ μιᾶσ γνώμησ Φίλιππον ἀμύνησθε, κἀκείνου κρατήσειν ὑμᾶσ καὶ αὑτοῖσ οὐκέτ’ ἔσεσθαι μισθαρνεῖν, ἂν δ’ ἀπὸ τῶν πρώτων θορύβων αἰτιασάμενοί τινασ πρὸσ τὸ κρίνειν τράπησθε, αὐτοὶ μὲν τούτων κατηγοροῦντεσ ἀμφότερ’ ἕξειν, καὶ παρ’ ὑμῖν εὐδοκιμήσειν καὶ παρ’ ἐκείνου χρήματα λήψεσθαι, ὑμᾶσ δ’ ὑπὲρ ὧν δεῖ παρὰ τούτων δίκην λαβεῖν, παρὰ τῶν ὑπὲρ ὑμῶν εἰρηκότων λήψεσθαι.

αἱ μὲν ἐλπίδεσ αἱ τούτων αὗται καὶ τὸ κατασκεύασμα τὸ τῶν αἰτιῶν, ὡσ ἄρα βούλονταί τινεσ πόλεμον ποιῆσαι.

ἐγὼ δ’ οἶδ’ ἀκριβῶσ ὅτι, οὐ γράψαντοσ Ἀθηναίων οὐδενὸσ πόλεμον, πολλὰ Φίλιπποσ ἔχει τῶν τῆσ πόλεωσ καὶ νῦν εἰσ Καρδίαν πέπομφε βοήθειαν. εἰ μέντοι βουλόμεθ’ ἡμεῖσ μὴ προσποιεῖσθαι πολεμεῖν ἡμῖν ἐκεῖνον, ἀνοητότατοσ πάντων ἂν εἰή, εἰ τοῦτ’ ἐξελέγχοι· ὅταν γὰρ οἱ ἀδικούμενοι ἀρνῶνται, τί τῷ ἀδικοῦντι προσήκει; ἀλλ’ ἐπειδὰν ἐφ’ ἡμᾶσ αὐτοὺσ ἰῄ, τί φήσομεν τότε;

ἐκεῖνοσ μὲν γὰρ οὐ πολεμεῖν, ὥσπερ οὐδ’ Ὠρείταισ, τῶν στρατιωτῶν ὄντων ἐν τῇ χώρᾳ, οὐδὲ Φεραίοισ πρότερον, πρὸσ τὰ τείχη προσβάλλων, οὐδ’ Ὀλυνθίοισ ἐξ ἀρχῆσ, ἑώσ ἐν αὐτῇ τῇ χώρᾳ τὸ στράτευμα παρῆν ἔχων. ἢ καὶ τότε τοὺσ ἀμύνεσθαι κελεύοντασ πόλεμον ποιεῖν φήσομεν; οὐκοῦν ὑπόλοιπον δουλεύειν· οὐδὲ γὰρ ἄλλο γ’ οὐδὲν ἔνι. καὶ μὴν οὐχ ὑπὲρ τῶν ἴσων ὑμῖν καὶ τοῖσ ἄλλοισ ἔσθ’ ὁ κίνδυνοσ·

οὐ γὰρ ὑφ’ αὑτῷ ποιήσασθαι τὴν πόλιν βούλεται Φίλιπποσ ὑμῶν, οὔ, ἀλλ’ ὅλωσ ἀνελεῖν. οἶδε γὰρ ἀκριβῶσ ὅτι δουλεύειν μὲν ὑμεῖσ οὔτ’ ἐθελήσετε, οὔτ’, ἐὰν ἐθέλητε, ἐπιστήσεσθε ἄρχειν γὰρ εἰώθατε, πράγματα δὲ παρασχεῖν αὐτῷ, ἂν καιρὸν λάβητε, πλείω τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἁπάντων δυνήσεσθε. διὰ ταῦθ’ ὑμῶν οὐχὶ φείσεται, εἴπερ ἐγκρατὴσ γενήσεται. ὡσ οὖν ὑπὲρ τῶν ἐσχάτων ἐσομένου τοῦ ἀγῶνοσ, οὕτω προσήκει γιγνώσκειν, καὶ τοὺσ πεπρακότασ αὑτοὺσ ἐκείνῳ φανερῶσ ἀποτυμπανίσαι·

οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστι τῶν ἔξω τῆσ πόλεωσ ἐχθρῶν κρατῆσαι, πρὶν ἂν τοὺσ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει κολάσητ’ ἐχθρούσ, ἀλλ’ ἀνάγκη τούτοισ ὥσπερ προβόλοισ προσπταίσαντασ ὑστερίζειν ἐκείνων. πόθεν οἰέσθε νῦν αὐτὸν ὑβρίζειν ὑμᾶσ οὐδὲν γὰρ ἄλλ’ ἔμοιγε δοκεῖ ποιεῖν ἢ τοῦτο καὶ τοὺσ μὲν ἄλλουσ εὖ ποιοῦντα, εἰ μηδὲν ἄλλο, ἐξαπατᾶν, ὑμῖν δ’ ἀπειλεῖν ἤδη;

οἱο͂ν Θετταλοὺσ πολλὰ δοὺσ ὑπηγάγετ’ εἰσ τὴν νῦν παροῦσαν δουλείαν· οὐδ’ ἂν εἰπεῖν δύναιτ’ οὐδεὶσ ὅσα τοὺσ ταλαιπώρουσ Ὀλυνθίουσ πρότερον δοὺσ Ποτείδαιαν ἐξηπάτησε καὶ πόλλ’ ἕτερα· Θηβαίουσ τὰ νῦν ὑπάγει τὴν Βοιωτίαν αὐτοῖσ παραδοὺσ καὶ ἀπαλλάξασ πολέμου πολλοῦ καὶ χαλεποῦ· ὥστε καρπωσάμενοί τιν’ ἕκαστοι τούτων πλεονεξίαν, οἱ μὲν ἤδη πεπόνθασιν ἃ δὴ πεπόνθασιν, οἱ δ’ ὅταν ποτὲ συμβῇ πείσονται.

ὑμεῖσ δ’ ὧν μὲν ἀπεστέρησθε σιωπῶ· ἀλλ’ ἐν αὐτῷ τῷ τὴν εἰρήνην ποιήσασθαι, πόσ’ ἐξηπάτησθε, πόσων ἀπεστέρησθε. οὐχὶ Φωκέασ, οὐ Πύλασ, οὐχὶ τἀπὶ Θρᾴκησ, Δορίσκον, Σέρριον, τὸν Κερσοβλέπτην αὐτόν; οὐ νῦν Καρδίαν ἔχει καὶ ὁμολογεῖ; τί ποτ’ οὖν ἐκείνωσ τοῖσ ἄλλοισ, καὶ ὑμῖν οὐ τοῦτον τὸν τρόπον προσφέρεται;

ὅτι ἐν μόνῃ τῶν πασῶν πόλεων τῇ ὑμετέρᾳ ἄδει’ ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν λέγειν δέδοται, καὶ λαβόντα χρήματ’ αὐτὸν ἀσφαλέσ ἐστι λέγειν παρ’ ὑμῖν, κἂν ἀφῃρημένοι τὰ ὑμέτερ’ αὐτῶν ἦτε. οὐκ ἦν ἀσφαλὲσ λέγειν ἐν Ὀλύνθῳ τὰ Φιλίππου μὴ σὺν εὖ πεπονθότων τῶν πολλῶν Ὀλυνθίων τῷ Ποτείδαιαν καρποῦσθαι·

οὐκ ἦν ἀσφαλὲσ λέγειν ἐν Θετταλίᾳ μὴ σὺν εὖ πεπονθότοσ τοῦ πλήθουσ τοῦ Θετταλῶν τῷ τοὺσ τυράννουσ ἐκβαλεῖν Φίλιππον αὐτοῖσ καὶ τὴν Πυλαίαν ἀποδοῦναι· οὐκ ἦν ἐν Θήβαισ ἀσφαλέσ, πρὶν τὴν Βοιωτίαν ἀπέδωκε καὶ τοὺσ Φωκέασ ἀνεῖλεν. ἀλλ’ Ἀθήνησιν, οὐ μόνον Ἀμφίπολιν καὶ τὴν Καρδιανῶν χώραν ἀπεστερηκότοσ Φιλίππου, ἀλλὰ καὶ κατασκευάζοντοσ ὑμῖν ἐπιτείχισμα τὴν Εὔβοιαν καὶ νῦν ἐπὶ Βυζάντιον παριόντοσ, ἀσφαλέσ ἐστι λέγειν ὑπὲρ Φιλίππου.

καὶ γάρ τοι τούτων μὲν ἐκ πτωχῶν ἔνιοι ταχὺ πλούσιοι γίγνονται, καὶ ἐξ ἀνωνύμων καὶ ἀδόξων ἔνδοξοι καὶ γνώριμοι, ὑμεῖσ δὲ τοὐναντίον ἐκ μὲν ἐνδόξων ἄδοξοι, ἐκ δ’ εὐπόρων ἄποροι· πόλεωσ γὰρ ἔγωγε πλοῦτον ἡγοῦμαι συμμάχουσ, πίστιν, εὔνοιαν, ὧν πάντων ὑμεῖσ ἔστ’ ἄποροι.

ἐκ δὲ τοῦ τούτων ὀλιγώρωσ ὑμᾶσ ἔχειν καὶ ἐᾶν τοῦτον τὸν τρόπον φέρεσθαι, ὁ μὲν εὐδαίμων καὶ μέγασ καὶ φοβερὸσ πᾶσιν Ἕλλησι καὶ βαρβάροισ, ὑμεῖσ δ’ ἔρημοι καὶ ταπεινοί, τῇ μὲν κατὰ τὴν ἀγορὰν εὐετηρίᾳ λαμπροί, τῇ δ’ ὧν προσῆκε παρασκευῇ καταγέλαστοι. οὐ τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον περί θ’ ὑμῶν καὶ περὶ αὑτῶν ἐνίουσ τῶν λεγόντων ὁρῶ βουλευομένουσ·

ὑμᾶσ μὲν γὰρ ἡσυχίαν ἄγειν φασὶ δεῖν, κἄν τισ ὑμᾶσ ἀδικῇ, αὐτοὶ δ’ οὐ δύνανται παρ’ ὑμῖν ἡσυχίαν ἄγειν οὐδενὸσ αὐτοὺσ ἀδικοῦντοσ. καίτοι λοιδορίασ εἴ τισ χωρὶσ ἔροιτο εἰπέ μοι, τί δὴ γιγνώσκων ἀκριβῶσ, Ἀριστόμηδεσ, οὐδεὶσ γὰρ τὰ τοιαῦτ’ ἀγνοεῖ τὸν μὲν τῶν ἰδιωτῶν βίον ἀσφαλῆ καὶ ἀπράγμονα καὶ ἀκίνδυνον ὄντα, τὸν δὲ τῶν πολιτευομένων φιλαίτιον καὶ σφαλερὸν καὶ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ἀγώνων καὶ κακῶν μεστόν, οὐ τὸν ἡσύχιον, ἀλλὰ τὸν ἐν τοῖσ κινδύνοισ αἱρεῖ; τί ἂν εἴποισ;

εἰ γὰρ ὃ βέλτιστον εἰπεῖν ἂν ἔχοισ, τοῦτό σοι δοίημεν ἀληθὲσ λέγειν, ὡσ ὑπὲρ φιλοτιμίασ καὶ δόξησ ταῦτα πάντα ποιεῖσ, θαυμάζω τί δήποτε σαυτῷ μὲν ὑπὲρ τούτων ἅπαντα ποιητέον εἶναι νομίζεισ καὶ πονητέον καὶ κινδυνευτέον, τῇ πόλει δὲ προέσθαι ταῦτα μετὰ ῥᾳθυμίασ συμβουλεύεισ. οὐ γὰρ ἐκεῖνό γ’ ἂν εἴποισ, ὡσ σὲ μὲν ἐν τῇ πόλει δεῖ τινὰ φαίνεσθαι, τὴν πόλιν δ’ ἐν τοῖσ Ἕλλησι μηδενὸσ ἀξίαν εἶναι. καὶ μὴν οὐδ’ ἐκεῖνό γ’ ὁρῶ, ὡσ τῇ μὲν πόλει ἀσφαλὲσ τὸ τὰ αὑτῆσ πράττειν, σοὶ δὲ κίνδυνοσ, εἰ μηδὲν τῶν ἄλλων πλέον περιεργάσει, ἀλλὰ τοὐναντίον σοὶ μὲν ἐξ ὧν ἐργάζει καὶ περιεργάζει τοὺσ ἐσχάτουσ ὄντασ κινδύνουσ, τῇ πόλει δ’ ἐκ τῆσ ἡσυχίασ.

ἀλλὰ νὴ Δία παππῴα σοι καὶ πατρῴα δόξ’ ὑπάρχει, ἣν αἰσχρόν ἐστιν ἐν σοὶ καταλῦσαι·

τῇ πόλει δ’ ὑπῆρξεν ἀνώνυμα καὶ φαῦλα τὰ τῶν προγόνων. ἀλλ’ οὐδὲ τοῦθ’ οὕτωσ ἔχει· σοὶ μὲν γὰρ ἦν κλέπτησ ὁ πατήρ, εἴπερ ἦν ὅμοιοσ σοί, τῇ πόλει δ’ ἡμῶν οὓσ πάντεσ ἴσασιν οἱ Ἕλληνεσ ἐκ τῶν μεγίστων κινδύνων σεσωσμένοι. ἀλλὰ γὰρ οὐκ ἴσωσ οὐδὲ πολιτικῶσ ἔνιοι τὰ καθ’ αὑτοὺσ καὶ τὰ κατὰ τὴν πόλιν πολιτεύονται·

πῶσ γάρ ἐστιν ἴσον τούτων μέν τινασ ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἥκοντασ ἑαυτοὺσ ἀγνοεῖν, τὴν πόλιν δ’, ἣ προειστήκει τῶν Ἑλλήνων τέωσ καὶ τὸ πρωτεῖον εἶχε, νῦν ἐν ἀδοξίᾳ πάσῃ καὶ ταπεινότητι καθεστάναι; πολλὰ τοίνυν ἔχων ἔτι καὶ περὶ πολλῶν εἰπεῖν παύσομαι·

καὶ γὰρ οὐ λόγων ἐνδείᾳ μοι δοκεῖ τὰ πράγματ’ οὔτε νῦν οὔτ’ ἄλλοτε πώποτε φαύλωσ ἔχειν, ἀλλ’ ὅταν πάντ’ ἀκούσαντεσ ὑμεῖσ τὰ δέοντα, καὶ ὁμογνώμονεσ ὡσ ὀρθῶσ λέγεται γενόμενοι, τῶν λυμαίνεσθαι καὶ διαστρέφειν ταῦτα βουλομένων ἐξ ἴσου κάθησθ’ ἀκροώμενοι, οὐκ ἀγνοοῦντεσ αὐτούσ ἴστε γὰρ εὐθὺσ ἰδόντεσ ἀκριβῶσ, τίσ μισθοῦ λέγει καὶ τίσ ὑπὲρ Φιλίππου πολιτεύεται, καὶ τίσ ὡσ ἀληθῶσ ὑπὲρ τῶν βελτίστων, ἀλλ’ ἵν’ αἰτιασάμενοι τούτουσ καὶ τὸ πρᾶγμ’ εἰσ γέλωτα καὶ λοιδορίαν ἐμβαλόντεσ μηδὲν αὐτοὶ τῶν δεόντων ποιῆτε. ταῦτ’ ἐστὶ τἀληθῆ, μετὰ πάσησ παρρησίασ, ἁπλῶσ εὐνοίᾳ τὰ βέλτιστ’ εἰρημένα, οὐ κολακείᾳ βλάβησ καὶ ἀπάτησ λόγοσ μεστόσ, ἀργύριον τῷ λέγοντι ποιήσων, τὰ δὲ πράγματα τῆσ πόλεωσ τοῖσ ἐχθροῖσ ἐγχειριῶν.

ἢ οὖν παυστέον τούτων τῶν ἐθῶν, ἢ μηδέν’ ἄλλον αἰτιατέον τοῦ πάντα φαύλωσ ἔχειν ἢ ὑμᾶσ αὐτούσ.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION