Xenophon, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ε, chapter 5

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ε, chapter 5)

ἐπεὶ δὲ ταῦτα διεπέπρακτο, πέμπει πρὸσ Κυαξάρην καὶ ἐπέστειλεν αὐτῷ ἥκειν ἐπὶ τὸ στρατόπεδον, ὅπωσ περὶ τῶν φρουρίων ὧν εἰλήφεσαν βουλεύσαιντο ὅ τι χρήσαιντο, καὶ ὅπωσ θεασάμενοσ τὸ στράτευμα καὶ περὶ τῶν ἄλλων σύμβουλοσ γίγνοιτο ὅ τι δοκοίη ἐκ τούτου πράττειν· ἐὰν δὲ κελεύῃ, εἰπέ, ἔφη, ὅτι ἐγὼ ἂν ὡσ ἐκεῖνον ἰοίην συστρατοπεδευσόμενοσ. ὁ μὲν δὴ ἄγγελοσ ᾤχετο ταῦτ’ ἀπαγγελῶν.

ὁ δὲ Κῦροσ ἐν τούτῳ ἐκέλευσε τὴν τοῦ Ἀσσυρίου σκηνήν, ἣν Κυαξάρῃ οἱ Μῆδοι ἐξεῖλον, ταύτην κατασκευάσαι ὡσ βέλτιστα τῇ τε ἄλλῃ κατασκευῇ ἣν εἶχον καὶ τῷ γυναῖκα εἰσαγαγεῖν εἰσ τὸν γυναικῶνα τῆσ σκηνῆσ καὶ σὺν ταύτῃ τὰσ μουσουργούσ, αἵπερ ἐξῃρημέναι ἦσαν Κυαξάρῃ. οἱ μὲν δὴ ταῦτ’ ἔπραττον.

ὁ δὲ πεμφθεὶσ πρὸσ τὸν Κυαξάρην ἐπεὶ ἔλεξε τὰ ἐντεταλμένα, ἀκούσασ αὐτοῦ ὁ Κυαξάρησ ἔγνω βέλτιον εἶναι τὸ στράτευμα μένειν ἐν τοῖσ μεθορίοισ. καὶ γὰρ οἱ Πέρσαι οὓσ μετεπέμψατο ὁ Κῦροσ ἧκον· ἦσαν δὲ μυριάδεσ τέτταρεσ τοξοτῶν καὶ πελταστῶν. ὁρῶν οὖν καὶ τούτουσ σινομένουσ πολλὰ τὴν Μηδικήν, τούτων ἂν ἐδόκει ἥδιον ἀπαλλαγῆναι ἢ ἄλλον ὄχλον εἰσδέξασθαι.

ὁ μὲν δὴ ἐκ Περσῶν ἄγων τὸν στρατὸν ἐρόμενοσ τὸν Κυαξάρην κατὰ τὴν Κύρου ἐπιστολὴν εἴ τι δέοιτο τοῦ στρατοῦ, ἐπεὶ οὐκ ἔφη δεῖσθαι, αὐθημερόν, ἐπεὶ ἤκουσε παρόντα Κῦρον, ᾤχετο πρὸσ αὐτὸν ἄγων τὸ στράτευμα. ὁ δὲ Κυαξάρησ ἐπορεύετο τῇ ὑστεραίᾳ σὺν τοῖσ παραμείνασιν ἱππεῦσι Μήδων·

ὡσ δ’ ᾔσθετο ὁ Κῦροσ προσιόντα αὐτόν, λαβὼν τούσ τε τῶν Περσῶν ἱππέασ, πολλοὺσ ἤδη ὄντασ, καὶ τοὺσ Μήδουσ πάντασ καὶ τοὺσ Ἀρμενίουσ καὶ τοὺσ Ὑρκανίουσ καὶ τῶν ἄλλων συμμάχων τοὺσ εὐιπποτάτουσ τε καὶ εὐοπλοτάτουσ ἀπήντα, ἐπιδεικνὺσ τῷ Κυαξάρῃ τὴν δύναμιν. ὁ δὲ Κυαξάρησ ἐπεὶ εἶδε σὺν μὲν τῷ Κύρῳ πολλούσ τε καὶ καλοὺσ καὶ ἀγαθοὺσ ἑπομένουσ, σὺν αὐτῷ δὲ ὀλίγην τε καὶ ὀλίγου ἀξίαν θεραπείαν, ἄτιμόν τι αὐτῷ ἔδοξεν εἶναι καὶ ἄχοσ αὐτὸν ἔλαβεν.

ἐπεὶ δὲ καταβὰσ ἀπὸ τοῦ ἵππου ὁ Κῦροσ προσῆλθεν ὡσ φιλήσων αὐτὸν κατὰ νόμον, ὁ Κυαξάρησ κατέβη μὲν ἀπὸ τοῦ ἵππου, ἀπεστράφη δέ· καὶ ἐφίλησε μὲν οὔ, δακρύων δὲ φανερὸσ ἦν. ἐκ τούτου δὴ ὁ Κῦροσ τοὺσ μὲν ἄλλουσ πάντασ ἀποστάντασ ἐκέλευσεν ἀναπαύεσθαι·

αὐτὸσ δὲ λαβόμενοσ τῆσ δεξιᾶσ τοῦ Κυαξάρου καὶ ἀπαγαγὼν αὐτὸν τῆσ ὁδοῦ ἔξω ὑπὸ φοίνικάσ τινασ, τῶν τε Μηδικῶν πίλων ὑποβαλεῖν ἐκέλευσεν αὐτῷ καὶ καθίσασ αὐτὸν καὶ παρακαθεζόμενοσ εἶπεν ὧδε. εἰπέ μοι, ἔφη, πρὸσ τῶν θεῶν, ὦ θεῖε, τί μοι ὀργίζῃ καὶ τί χαλεπὸν ὁρῶν οὕτω χαλεπῶσ φέρεισ;

ἐνταῦθα δὴ ὁ Κυαξάρησ ἀπεκρίνατο· ὅτι, ὦ Κῦρε, δοκῶν γε δὴ ἐφ’ ὅσον ἀνθρώπων μνήμη ἐφικνεῖται καὶ τῶν πάλαι προγόνων καὶ πατρὸσ βασιλέωσ πεφυκέναι καὶ αὐτὸσ βασιλεὺσ νομιζόμενοσ εἶναι, ἐμαυτὸν μὲν ὁρῶ οὕτω ταπεινῶσ καὶ ἀναξίωσ ἐλαύνοντα, σὲ δὲ τῇ ἐμῇ θεραπείᾳ καὶ τῇ ἄλλῃ δυνάμει μέγαν τε καὶ μεγαλοπρεπῆ παρόντα. καὶ ταῦτα χαλεπὸν μὲν οἶμαι καὶ ὑπὸ πολεμίων παθεῖν, πολὺ δ’, ὦ Ζεῦ, χαλεπώτερον ὑφ’ ὧν ἥκιστα ἐχρῆν ταῦτα πεπονθέναι.

ἐγὼ μὲν γὰρ δοκῶ δεκάκισ ἂν κατὰ τῆσ γῆσ καταδῦναι ἥδιον ἢ ὀφθῆναι οὕτω ταπεινὸσ καὶ ἰδεῖν τοὺσ ἐμοὺσ ἐμοῦ ἀμελήσαντασ καὶ ἐπεγγελῶντασ ἐμοί. οὐ γὰρ ἀγνοῶ τοῦτο, ἔφη, ὅτι οὐ σύ μου μόνον μείζων εἶ, ἀλλὰ καὶ οἱ ἐμοὶ δοῦλοι ἰσχυρότεροι ἐμοῦ ὑπαντιάζουσί μοι καὶ κατεσκευασμένοι εἰσὶν ὥστε δύνασθαι ποιῆσαι μᾶλλον ἐμὲ κακῶσ ἢ παθεῖν ὑπ’ ἐμοῦ. καὶ ἅμα ταῦτα λέγων πολὺ ἔτι μᾶλλον ἐκρατεῖτο ὑπὸ τῶν δακρύων, ὥστε καὶ τὸν Κῦρον ἐπεσπάσατο ἐμπλησθῆναι δακρύων τὰ ὄμματα.

ἐπισχὼν δὲ μικρὸν ἔλεξε τοιάδε ὁ Κῦροσ. ἀλλὰ ταῦτα μέν, ὦ Κυαξάρη, οὔτε λέγεισ ἀληθῆ οὔτε ὀρθῶσ γιγνώσκεισ, εἰ οἰεί τῇ ἐμῇ παρουσίᾳ Μήδουσ κατεσκευάσθαι ὥστε ἱκανοὺσ εἶναι σὲ κακῶσ ποιεῖν·

τὸ μέντοι σε θυμοῦσθαι καὶ φοβεῖσθαι οὐ θαυμάζω.

εἰ μέντοι γε δικαίωσ ἢ ἀδίκωσ αὐτοῖσ χαλεπαίνεισ, παρήσω τοῦτο· οἶδα γὰρ ὅτι βαρέωσ ἂν φέροισ ἀκούων ἐμοῦ ἀπολογουμένου ὑπὲρ αὐτῶν· τὸ μέντοι ἄνδρα ἄρχοντα πᾶσιν ἅμα χαλεπαίνειν τοῖσ ἀρχομένοισ, τοῦτο ἐμοὶ δοκεῖ μέγα ἁμάρτημα εἶναι. ἀνάγκη γὰρ διὰ τὸ πολλοὺσ μὲν φοβεῖν πολλοὺσ ἐχθροὺσ ποιεῖσθαι, διὰ δὲ τὸ πᾶσιν ἅμα χαλεπαίνειν πᾶσιν αὐτοῖσ ὁμόνοιαν ἐμβάλλειν. ὧν ἕνεκα, εὖ ἴσθι, ἐγὼ οὐκ ἀπέπεμπον ἄνευ ἐμαυτοῦ τούτουσ, φοβούμενοσ μή τι γένοιτο διὰ τὴν σὴν ὀργὴν ὅ τι πάντασ ἡμᾶσ λυπήσοι.

ταῦτα μὲν οὖν σὺν τοῖσ θεοῖσ ἐμοῦ παρόντοσ ἀσφαλῶσ ἔχει σοι· τὸ μέντοι σε νομίζειν ὑπ’ ἐμοῦ ἀδικεῖσθαι, τοῦτο ἐγὼ πάνυ χαλεπῶσ φέρω, εἰ ἀσκῶν ὅσον δύναμαι τοὺσ φίλουσ ὡσ πλεῖστα ἀγαθὰ ποιεῖν ἔπειτα τἀναντία τούτου δοκῶ ἐξεργάζεσθαι. ἀλλὰ γάρ, ἔφη, μὴ οὕτωσ εἰκῇ ἡμᾶσ αὐτοὺσ αἰτιώμεθα·

ἀλλ’, εἰ δυνατόν, σαφέστατα κατίδωμεν ποῖόν ἐστι τὸ παρ’ ἐμοῦ ἀδίκημα. καὶ τὴν ἐν φίλοισ δικαιοτάτην ὑπόθεσιν ἔχω ὑποτιθέναι· ἐὰν γάρ τί σε φανῶ κακὸν πεποιηκώσ, ὁμολογῶ ἀδικεῖν· ἐὰν μέντοι μηδὲν φαίνωμαι κακὸν πεποιηκὼσ μηδὲ βουληθείσ, οὐ καὶ σὺ αὖ ὁμολογήσεισ μηδὲν ὑπ’ ἐμοῦ ἀδικεῖσθαι; ἀλλ’ ἀνάγκη, ἔφη.

ἐὰν δὲ δὴ καὶ ἀγαθὰ πεπραχώσ σοι δῆλοσ ὦ καὶ προθυμούμενοσ πρᾶξαι ὡσ ἐγὼ πλεῖστα ἐδυνάμην, οὐκ ἂν καὶ ἐπαίνου σοι ἄξιοσ εἰήν μᾶλλον ἢ μέμψεωσ; δίκαιον γοῦν, ἔφη.

ἄγε τοίνυν, ἔφη ὁ Κῦροσ, σκοπῶμεν τὰ ἐμοὶ πεπραγμένα πάντα καθ’ ἓν ἕκαστον· οὕτω γὰρ μάλιστα δῆλον ἔσται ὅ τι τε αὐτῶν ἀγαθόν ἐστι καὶ ὅ τι κακόν. ἀρξώμεθα δ’, ἔφη, ἐκ τῆσδε τῆσ ἀρχῆσ, εἰ καὶ σοὶ ἀρκούντωσ δοκεῖ ἔχειν.

σὺ γὰρ δήπου ἐπεὶ ᾔσθου πολλοὺσ πολεμίουσ ἡθροισμένουσ, καὶ τούτουσ ἐπὶ σὲ καὶ τὴν σὴν χώραν ὁρμωμένουσ, εὐθὺσ ἔπεμπεσ πρόσ τε τὸ Περσῶν κοινὸν συμμάχουσ αἰτούμενοσ καὶ πρὸσ ἐμὲ ἰδίᾳ δεόμενοσ πειρᾶσθαι αὐτὸν ἐμὲ ἐλθεῖν ἡγούμενον, εἴ τινεσ Περσῶν ἰοιέν. οὔκουν ἐγὼ ἐπείσθην τε ταῦτα ὑπὸ σοῦ καὶ παρεγενόμην ἄνδρασ ἄγων σοι ὡσ ἦν δυνατὸν πλείστουσ τε καὶ ἀρίστουσ; ἦλθεσ γὰρ οὖν, ἔφη.

ἐν τούτῳ τοίνυν, ἔφη, πρῶτόν μοι εἰπὲ πότερον ἀδικίαν τινά μου πρὸσ σὲ κατέγνωσ ἢ μᾶλλον εὐεργεσίαν; Δῆλον, ἔφη ὁ Κυαξάρησ, ὅτι ἔκ γε τούτων εὐεργεσίαν. τί γάρ, ἔφη, ἐπεὶ οἱ πολέμιοι ἦλθον καὶ διαγωνίζεσθαι ἔδει πρὸσ αὐτούσ, ἐν τούτῳ κατενόησάσ πού με ἢ πόνου ἀποστάντα ἤ τινοσ κινδύνου φεισάμενον;

οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὐ μὲν δή.

τί γάρ, ἐπεὶ νίκησ γενομένησ σὺν τοῖσ θεοῖσ ἡμετέρασ καὶ ἀναχωρησάντων τῶν πολεμίων παρεκάλουν ἐγώ σε ὅπωσ κοινῇ μὲν αὐτοὺσ διώκοιμεν, κοινῇ δὲ τιμωροίμεθα, κοινῇ δὲ εἴ τι καλὸν κἀγαθὸν συμβαίνοι, τοῦτο καρποίμεθα, ἐν τούτοισ ἔχεισ τινά μου πλεονεξίαν κατηγορῆσαι; ὁ μὲν δὴ Κυαξάρησ πρὸσ τοῦτο ἐσίγα·

ὁ δὲ Κῦροσ πάλιν ἔλεγεν ὧδε· ἀλλ’ ἐπεὶ πρὸσ τοῦτο σιωπᾶν ἥδιόν σοι ἢ ἀποκρίνασθαι, τόδε γ’, ἔφη, εἰπὲ εἴ τι ἀδικεῖσθαι ἐνόμισασ ὅτι, ἐπεί σοι οὐκ ἀσφαλὲσ ἐδόκει εἶναι τὸ διώκειν, σὲ μὲν αὐτὸν ἀφῆκα τοῦ κινδύνου τούτου μετέχειν, ἱππέασ δὲ τῶν σῶν συμπέμψαι μοι ἐδεόμην σου· εἰ γὰρ καὶ τοῦτο αἰτῶν ἠδίκουν, ἄλλωσ τε καὶ προπαρεσχηκὼσ ἐμαυτόν σοι σύμμαχον, τοῦτ’ αὖ παρὰ σοῦ, ἔφη, ἐπιδεικνύσθω. ἐπεὶ δ’ αὖ καὶ πρὸσ τοῦτο ἐσίγα ὁ Κυαξάρησ, ἀλλ’ εἰ μηδὲ τοῦτο, ἔφη, βούλει ἀποκρίνασθαι, σὺ δὲ τοὐντεῦθεν λέγε εἴ τι αὖ ἠδίκουν ὅτι σοῦ ἀποκριναμένου ἐμοὶ ὡσ οὐκ ἂν βούλοιο, εὐθυμουμένουσ ὁρῶν Μήδουσ, τούτου παύσασ αὐτοὺσ ἀναγκάζειν κινδυνεύσοντασ ἰέναι, εἴ τι αὖ σοι δοκῶ τοῦτο χαλεπὸν ποιῆσαι ὅτι ἀμελήσασ τοῦ ὀργίζεσθαί σοι ἐπὶ τούτοισ πάλιν ᾔτουν σε οὗ ᾔδη οὔτε σοὶ μεῖον ὂν δοῦναι οὐδὲν οὔτε ῥᾷον Μήδοισ ἐπιταχθῆναι·

τὸν γὰρ βουλόμενον δήπου ἕπεσθαι ᾔτησά σε δοῦναί μοι. οὐκοῦν τούτου τυχὼν παρὰ σοῦ οὐδὲν ἦν, εἰ μὴ τούτουσ πείσαιμι.

ἐλθὼν οὖν ἔπειθον αὐτοὺσ καὶ οὓσ ἔπεισα τούτουσ ἔχων ἐπορευόμην σοῦ ἐπιτρέψαντοσ. εἰ δὲ τοῦτο αἰτίασ ἄξιον νομίζεισ, οὐδ’ ὅ τι ἂν διδῷσ, ὡσ ἐοίκε, παρὰ σοῦ δέχεσθαι ἀναίτιόν ἐστιν. οὐκοῦν ἐξωρμήσαμεν οὕτωσ·

ἐπειδὴ δ’ ἐξήλθομεν, τί ἡμῖν πεπραγμένον οὐ φανερόν ἐστιν; οὐ τὸ στρατόπεδον ἥλωκε τῶν πολεμίων; οὐ τεθνᾶσι πολλοὶ τῶν ἐπὶ σὲ ἐλθόντων; ἀλλὰ μὴν τῶν γε ζώντων ἐχθρῶν πολλοὶ μὲν ὅπλων ἐστέρηνται, πολλοὶ δὲ ἵππων· χρήματά γε μὴν τὰ τῶν φερόντων καὶ ἀγόντων τὰ σὰ πρόσθεν νῦν ὁρᾷσ τοὺσ σοὺσ φίλουσ καὶ ἔχοντασ καὶ ἄγοντασ, τὰ μὲν σοί, τὰ δ’ αὖ τοῖσ ὑπὸ τὴν σὴν ἀρχήν. τὸ δὲ πάντων μέγιστον καὶ κάλλιστον, τὴν μὲν σὴν χώραν αὐξανομένην ὁρᾷσ, τὴν δὲ τῶν πολεμίων μειουμένην·

καὶ τὰ μὲν τῶν πολεμίων φρούρια ἐχόμενα, τὰ δὲ σὰ τὰ πρότερον εἰσ τὴν Σύρων ἐπικράτειαν συντελοῦντα νῦν τἀναντία σοὶ προσκεχωρηκότα· τούτων δὲ εἴ τι κακόν σοι ἢ εἴ τι μὴ ἀγαθόν σοι μαθεῖν μὲν ἔγωγε βούλεσθαι οὐκ οἶδ’ ὅπωσ ἂν εἴποιμι· ἀκοῦσαι μέντοι γε οὐδὲν κωλύει. ἀλλὰ λέγε ὅ τι γιγνώσκεισ περὶ αὐτῶν.

ὁ μὲν δὴ Κῦροσ οὕτωσ εἰπὼν ἐπαύσατο· ὁ δὲ Κυαξάρησ ἔλεξε πρὸσ ταῦτα τάδε. ἀλλ’, ὦ Κῦρε, ὡσ μὲν ταῦτα ἃ σὺ πεποίηκασ κακά ἐστιν οὐκ οἶδ’ ὅπωσ χρὴ λέγειν·

εὖ γε μέντοι, ἔφη, ἴσθι ὅτι ταῦτα τἀγαθὰ τοιαῦτά ἐστιν οἱᾶ ὅσῳ πλείονα φαίνεται, τοσούτῳ μᾶλλον ἐμὲ βαρύνει. τήν τε γὰρ χώραν, ἔφη, ἐγὼ ἂν τὴν σὴν ἐβουλόμην τῇ ἐμῇ δυνάμει μείζω ποιεῖν μᾶλλον ἢ τὴν ἐμὴν ὑπὸ σοῦ ὁρᾶν οὕτωσ αὐξανομένην·

σοὶ μὲν γὰρ ταῦτα ποιοῦντι καλά, ἐμοὶ δέ γέ ἐστί πῃ ταὐτὰ ἀτιμίαν φέροντα. καὶ χρήματα οὕτωσ ἄν μοι δοκῶ ἥδιόν σοι δωρεῖσθαι ἢ παρὰ σοῦ οὕτω λαμβάνειν ὡσ σὺ νῦν ἐμοὶ δίδωσ·

τούτοισ γὰρ πλουτιζόμενοσ ὑπὸ σοῦ καὶ μᾶλλον αἰσθάνομαι οἷσ πενέστεροσ γίγνομαι. καὶ τούσ γ’ ἐμοὺσ ὑπηκόουσ ἰδὼν μικρά γε ἀδικουμένουσ ὑπὸ σοῦ ἧττον ἂν δοκῶ λυπεῖσθαι ἢ νῦν ὁρῶν ὅτι μεγάλα ἀγαθὰ πεπόνθασιν ὑπὸ σοῦ. εἰ δέ σοι, ἔφη, ταῦτα δοκῶ ἀγνωμόνωσ ἐνθυμεῖσθαι, μὴ ἐν ἐμοὶ αὐτὰ ἀλλ’ εἰσ σὲ τρέψασ πάντα καταθέασαι οἱᾶ́ σοι φαίνεται.

τί γὰρ ἄν, εἴ τισ κύνασ, οὓσ σὺ τρέφεισ φυλακῆσ ἕνεκα σαυτοῦ τε καὶ τῶν σῶν, τούτουσ θεραπεύων γνωριμωτέρουσ ἑαυτῷ ἢ σοὶ ποιήσειεν, ἆρ’ ἄν σε εὐφράναι τούτῳ τῷ θεραπεύματι; εἰ δὲ τοῦτό σοι δοκεῖ μικρὸν εἶναι, ἐκεῖνο κατανόησον·

εἴ τισ τοὺσ σὲ θεραπεύοντασ, οὓσ σὺ καὶ φρουρᾶσ καὶ στρατείασ ἕνεκα κέκτησαι, τούτουσ οὕτω διατιθείη ὥστ’ ἐκείνου μᾶλλον ἢ σοῦ βούλεσθαι εἶναι, ἆρ’ ἂν ἀντὶ ταύτησ τῆσ εὐεργεσίασ χάριν αὐτῷ εἰδείησ; τί δέ, ὃ μάλιστα ἄνθρωποι ἀσπάζονταί τε καὶ θεραπεύουσιν οἰκειότατα, εἴ τισ τὴν γυναῖκα τὴν σὴν οὕτω θεραπεύσειεν ὥστε φιλεῖν αὐτὴν μᾶλλον ποιήσειεν ἑαυτὸν ἢ σέ, ἆρ’ ἄν σε τῇ εὐεργεσίᾳ ταύτῃ εὐφράναι;

πολλοῦ γ’ ἂν οἶμαι καὶ δέοι· ἀλλ’ εὖ οἶδ’ ὅτι πάντων ἂν μάλιστα ἀδικοίη σε τοῦτο ποιήσασ. ἵνα δὲ εἴπω καὶ τὸ μάλιστα τῷ ἐμῷ πάθει ἐμφερέσ, εἴ τισ οὓσ σὺ ἤγαγεσ Πέρσασ οὕτω θεραπεύσειεν ὥστε αὐτῷ ἥδιον ἕπεσθαι ἢ σοί, ἆρ’ ἂν φίλον αὐτὸν νομίζοισ;

οἶμαι μὲν οὔ, ἀλλὰ πολεμιώτερον ἂν ἢ εἰ πολλοὺσ αὐτῶν κατακάνοι. τί δ’, εἴ τισ τῶν σῶν φίλων φιλοφρόνωσ σου εἰπόντοσ λαμβάνειν ὁπόσα ἐθέλοι εἶτα τοῦτο ἀκούσασ λαβὼν οἴχοιτο ἅπαντα ὁπόσα δύναιτο, καὶ αὐτὸσ μέν γε τοῖσ σοῖσ πλουτοίη, σὺ δὲ μηδὲ μετρίοισ ἔχοισ χρῆσθαι, ἆρ’ ἂν δύναιο τὸν τοιοῦτον ἄμεμπτον φίλον νομίζειν;

νῦν μέντοι ἐγώ, ὦ Κῦρε, εἰ μὴ ταῦτα ἀλλὰ τοιαῦτα ὑπὸ σοῦ δοκῶ πεπονθέναι.

σὺ γὰρ ἀληθῆ λέγεισ· εἰπόντοσ ἐμοῦ τοὺσ θέλοντασ ἄγειν λαβὼν ᾤχου πᾶσάν μου τὴν δύναμιν, ἐμὲ δὲ ἔρημον κατέλιπεσ· καὶ νῦν ἃ ἔλαβεσ τῇ ἐμῇ δυνάμει ἄγεισ δή μοι καὶ τὴν ἐμὴν χώραν αὔξεισ σὺν τῇ ἐμῇ ῥώμῃ· ἐγὼ δὲ δοκῶ οὐδὲν συναίτιοσ ὢν τῶν ἀγαθῶν παρέχειν ἐμαυτὸν ὥσπερ γυνὴ εὖ ποιεῖν, καὶ τοῖσ τε ἄλλοισ ἀνθρώποισ καὶ τοῖσδε τοῖσ ἐμοῖσ ὑπηκόοισ σὺ μὲν ἀνὴρ φαίνῃ, ἐγὼ δ’ οὐκ ἄξιοσ ἀρχῆσ. ταῦτά σοι δοκεῖ εὐεργετήματ’ εἶναι, ὦ Κῦρε;

εὖ ἴσθ’ ὅτι εἴ τι ἐμοῦ ἐκήδου, οὐδενὸσ ἂν οὕτω με ἀποστερεῖν ἐφυλάττου ὡσ ἀξιώματοσ καὶ τιμῆσ. τί γὰρ ἐμοὶ πλέον τὸ τὴν γῆν πλατύνεσθαι, αὐτὸν δὲ ἀτιμάζεσθαι; οὐ γάρ τοι ἐγὼ Μήδων ἦρχον διὰ τὸ κρείττων αὐτῶν πάντων εἶναι, ἀλλὰ μᾶλλον διὰ τὸ αὐτοὺσ τούτουσ ἀξιοῦν ἡμᾶσ αὑτῶν πάντα βελτίονασ εἶναι. καὶ ὁ Κῦροσ ἔτι λέγοντοσ αὐτοῦ ὑπολαβὼν εἶπε·

πρὸσ τῶν θεῶν, ἔφη, ὦ θεῖε, εἴ τι κἀγώ σοι πρότερον ἐχαρισάμην, καὶ σὺ νῦν ἐμοὶ χάρισαι ὃ ἂν δεηθῶ σου· παῦσαι, ἔφη, τὸ νῦν εἶναι μεμφόμενόσ μοι· ἐπειδὰν δὲ πεῖραν ἡμῶν λάβῃσ πῶσ ἔχομεν πρὸσ σέ, ἐὰν μὲν δή σοι φαίνηται τὰ ὑπ’ ἐμοῦ πεπραγμένα ἐπὶ τῷ σῷ ἀγαθῷ πεποιημένα, ἀσπαζομένου τέ μού σε ἀντασπάζου με εὐεργέτην τε νόμιζε, ἐὰν δ’ ἐπὶ θάτερα, τότε μοι μέμφου. ἀλλ’ ἴσωσ μέντοι, ἔφη ὁ Κυαξάρησ, καλῶσ λέγεισ·

κἀγὼ οὕτω ποιήσω. τί οὖν; ἔφη ὁ Κῦροσ, ἦ καὶ φιλήσω σε; εἰ σὺ βούλει, ἔφη. καὶ οὐκ ἀποστρέψῃ με ὥσπερ ἄρτι; οὐκ ἀποστρέψομαι, ἔφη. καὶ ὃσ ἐφίλησεν αὐτόν. ὡσ δὲ εἶδον οἱ Μῆδοί τε καὶ οἱ Πέρσαι καὶ οἱ ἄλλοι πᾶσι γὰρ ἔμελεν ὅ τι ἐκ τούτων ἔσοιτο, εὐθὺσ ἥσθησάν τε καὶ ἐφαιδρύνθησαν.

καὶ ὁ Κῦροσ δὲ καὶ ὁ Κυαξάρησ ἀναβάντεσ ἐπὶ τοὺσ ἵππουσ ἡγοῦντο, καὶ ἐπὶ μὲν τῷ Κυαξάρῃ οἱ Μῆδοι εἵποντο Κῦροσ γὰρ αὐτοῖσ οὕτωσ ἐπένευσεν, ἐπὶ δὲ τῷ Κύρῳ οἱ Πέρσαι, οἱ δ’ ἄλλοι ἐπὶ τούτοισ. ἐπεὶ δὲ ἀφίκοντο ἐπὶ τὸ στρατόπεδον καὶ κατέστησαν τὸν Κυαξάρην εἰσ τὴν κατεσκευασμένην σκηνήν, οἷσ μὲν ἐτέτακτο παρεσκεύαζον τὰ ἐπιτήδεια τῷ Κυαξάρῃ·

οἱ δὲ Μῆδοι ὅσον χρόνον σχολὴν πρὸ δείπνου ἦγεν ὁ Κυαξάρησ ᾖσαν πρὸσ αὐτόν, οἱ μὲν καὶ αὐτοὶ καθ’ ἑαυτούσ, οἱ δὲ πλεῖστοι ὑπὸ Κύρου ἐγκέλευστοι, δῶρα ἄγοντεσ, ὁ μέν τισ οἰνοχόον καλόν, ὁ δ’ ὀψοποιὸν ἀγαθόν, ὁ δ’ ἀρτοποιόν, ὁ δὲ μουσουργόν, ὁ δ’ ἐκπώματα, ὁ δ’ ἐσθῆτα καλήν·

πᾶσ δέ τισ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ ἕν γέ τι ὧν εἰλήφει ἐδωρεῖτο αὐτῷ· ὥστε τὸν Κυαξάρην μεταγιγνώσκειν ὡσ οὔτε ὁ Κῦροσ ἀφίστη αὐτοὺσ ἀπ’ αὐτοῦ οὔθ’ οἱ Μῆδοι ἧττόν τι αὐτῷ προσεῖχον τὸν νοῦν ἢ καὶ πρόσθεν.

ἐπεὶ δὲ δείπνου ὡρ́α ἦν, καλέσασ ὁ Κυαξάρησ ἠξίου τὸν Κῦρον διὰ χρόνου ἰδόντα αὐτὸν συνδειπνεῖν.

ὁ δὲ Κῦροσ ἔφη· μὴ δὴ σὺ κέλευε, ὦ Κυαξάρη· ἢ οὐχ ὁρᾷσ ὅτι οὗτοι οἱ παρόντεσ ὑφ’ ἡμῶν πάντεσ ἐπαιρόμενοι πάρεισιν; οὔκουν καλῶσ ἂν πράττοιμι εἰ τούτων ἀμελῶν τὴν ἐμὴν ἡδονὴν θεραπεύειν δοκοίην. ἀμελεῖσθαι δὲ δοκοῦντεσ στρατιῶται οἱ μὲν ἀγαθοὶ πολὺ ἀθυμότεροι γίγνονται, οἱ δὲ πονηροὶ πολὺ ὑβριστότεροι. ἀλλὰ σὺ μέν, ἔφη, ἄλλωσ τε καὶ ὁδὸν μακρὰν ἥκων δείπνει ἤδη·

καὶ εἴ τινέσ σε τιμῶσιν, ἀντασπάζου καὶ εὐώχει αὐτούσ, ἵνα σε καὶ θαρρήσωσιν· ἐγὼ δ’ ἀπιὼν ἐφ’ ἅπερ λέγω τρέψομαι. αὔριον δ’, ἔφη, πρῲ δεῦρ’ ἐπὶ τὰσ σὰσ θύρασ παρέσονται οἱ ἐπικαίριοι, ὅπωσ βουλευσώμεθα πάντεσ σὺν σοὶ ὅ τι χρὴ ποιεῖν τὸ ἐκ τοῦδε.

σὺ δ’ ἡμῖν ἔμβαλε <βουλὴν> παρὼν περὶ τούτου, πότερον ἔτι δοκεῖ στρατεύεσθαι ἢ καιρὸσ ἤδη διαλύειν τὴν στρατιάν. ἐκ τούτου ὁ μὲν Κυαξάρησ ἀμφὶ δεῖπνον εἶχεν, ὁ δὲ Κῦροσ συλλέξασ τοὺσ ἱκανωτάτουσ τῶν φίλων καὶ φρονεῖν καὶ συμπράττειν, εἴ τι δέοι, ἔλεξε τοιάδε.

ἄνδρεσ φίλοι, ἃ μὲν δὴ πρῶτα ηὐξάμεθα, πάρεστι σὺν θεοῖσ.

ὅπῃ γὰρ ἂν πορευώμεθα, κρατοῦμεν τῆσ χώρασ· καὶ μὲν δὴ τοὺσ πολεμίουσ ὁρῶμεν μειουμένουσ, ἡμᾶσ δὲ αὐτοὺσ πλείονάσ τε καὶ ἰσχυροτέρουσ γιγνομένουσ. εἰ δὲ ἡμῖν ἔτι ἐθελήσειαν οἱ νῦν προσγεγενημένοι σύμμαχοι παραμεῖναι, πολλῷ ἂν μᾶλλον ἁνύσαι δυναίμεθα καὶ εἴ τι βιάσασθαι καιρὸσ καὶ εἴ τι πεῖσαι δέοι.

ἀλλ’ ὥσπερ ὅταν μάχεσθαι δέῃ, ὁ πλείστουσ χειρωσάμενοσ ἀλκιμώτατοσ δοξάζεται εἶναι, οὕτω καὶ ὅταν πεῖσαι δέῃ, ὁ πλείστουσ ὁμογνώμονασ ἡμῖν ποιήσασ οὗτοσ δικαίωσ ἂν λεκτικώτατόσ τε καὶ πρακτικώτατοσ κρίνοιτο ἂν εἶναι.

μὴ μέντοι ὡσ λόγον ἡμῖν ἐπιδειξόμενοι οἱο͂ν ἂν εἴποιτε πρὸσ ἕκαστον αὐτῶν τοῦτο μελετᾶτε, ἀλλ’ ὡσ τοὺσ πεπεισμένουσ ὑφ’ ἑκάστου δήλουσ ἐσομένουσ οἷσ ἂν πράττωσιν οὕτω παρασκευάζεσθε.

καὶ ὑμεῖσ μέν, ἔφη, τούτων ἐπιμελεῖσθε·

ἐγὼ δὲ ὅπωσ ἂν ἔχοντεσ τὰ ἐπιτήδεια ὅσον ἂν ἔγωγε δύνωμαι οἱ στρατιῶται περὶ τοῦ στρατεύεσθαι βουλεύωνται τούτου πειράσομαι ἐπιμελεῖσθαι.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION