헬라어 문장 검색 - ΠλατόΛαωσΓρέ05́

(플라톤, Laws, book 5)

ἀκούοι δὴ πᾶσ ὅσπερ νυνδὴ τὰ περὶ θεῶν τε ἤκουε καὶ τῶν φίλων προπατόρων· πάντων γὰρ τῶν αὑτοῦ κτημάτων μετὰ θεοὺσ ψυχὴ θειότατον, οἰκειότατον ὄν. τὰ δ’ αὑτοῦ διττὰ πάντ’ ἐστὶ πᾶσιν. τὰ μὲν οὖν κρείττω καὶ ἀμείνω δεσπόζοντα, τὰ δὲ ἥττω καὶ χείρω δοῦλα· τῶν οὖν αὑτοῦ τὰ δεσπόζοντα ἀεὶ προτιμητέον τῶν δουλευόντων. οὕτω δὴ τὴν αὑτοῦ ψυχὴν μετὰ θεοὺσ ὄντασ δεσπότασ καὶ τοὺσ τούτοισ ἑπομένουσ τιμᾶν δεῖν λέγων δευτέραν, ὀρθῶσ παρακελεύομαι. τιμᾷ δ’ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ἡμῶν οὐδεὶσ ὀρθῶσ, δοκεῖ δέ·

θεῖον γὰρ ἀγαθόν που τιμή, τῶν δὲ κακῶν οὐδὲν τίμιον, ὁ δ’ ἡγούμενοσ ἤ τισι λόγοισ ἢ δώροισ αὐτὴν αὔξειν ἤ τισιν ὑπείξεσιν, μηδὲν βελτίω δὲ ἐκ χείρονοσ αὐτὴν ἀπεργαζόμενοσ, τιμᾶν μὲν δοκεῖ, δρᾷ δὲ τοῦτο οὐδαμῶσ. αὐτίκα παῖσ εὐθὺσ γενόμενοσ ἄνθρωποσ πᾶσ ἡγεῖται πάντα ἱκανὸσ εἶναι γιγνώσκειν, καὶ τιμᾶν οἰέται ἐπαινῶν τὴν αὑτοῦ ψυχήν, καὶ προθυμούμενοσ ἐπιτρέπει πράττειν ὅτι ἂν ἐθέλῃ, τὸ δὲ νῦν λεγόμενόν ἐστιν ὡσ δρῶν ταῦτα βλάπτει καὶ οὐ τιμᾷ· δεῖ δέ, ὥσ φαμεν, μετά γε θεοὺσ δευτέραν.

οὐδέ γε ὅταν ἄνθρωποσ τῶν αὑτοῦ ἑκάστοτε ἁμαρτημάτων μὴ ἑαυτὸν αἴτιον ἡγῆται καὶ τῶν πλείστων κακῶν καὶ μεγίστων, ἀλλὰ ἄλλουσ, ἑαυτὸν δὲ ἀεὶ ἀναίτιον ἐξαιρῇ, τιμῶν τὴν αὑτοῦ ψυχήν, ὡσ δὴ δοκεῖ, ὁ δὲ πολλοῦ δεῖ δρᾶν τοῦτο· βλάπτει γάρ.

οὐδ’ ὁπόταν ἡδοναῖσ παρὰ λόγον τὸν τοῦ νομοθέτου καὶ ἔπαινον χαρίζηται, τότε οὐδαμῶσ τιμᾷ, ἀτιμάζει δὲ κακῶν καὶ μεταμελείασ ἐμπιμπλὰσ αὐτήν. οὐδέ γε ὁπόταν αὖ τἀναντία τοὺσ ἐπαινουμένουσ πόνουσ καὶ φόβουσ καὶ ἀλγηδόνασ καὶ λύπασ μὴ διαπονῇ καρτερῶν ἀλλὰ ὑπείκῃ, τότε οὐ τιμᾷ ὑπείκων· ἄτιμον γὰρ αὐτὴν ἀπεργάζεται δρῶν τὰ τοιαῦτα σύμπαντα. οὐδ’ ὁπόταν ἡγῆται τὸ ζῆν πάντωσ ἀγαθὸν εἶναι, τιμᾷ, ἀτιμάζει δ’ αὐτὴν καὶ τότε· τὰ γὰρ ἐν Αἵδου πράγματα πάντα κακὰ ἡγουμένησ τῆσ ψυχῆσ εἶναι, ὑπείκει καὶ οὐκ ἀντιτείνει διδάσκων τε καὶ ἐλέγχων ὡσ οὐκ οἶδεν οὐδ’ εἰ τἀναντία πέφυκεν μέγιστα εἶναι πάντων ἀγαθῶν ἡμῖν τὰ περὶ τοὺσ θεοὺσ τοὺσ ἐκεῖ.

οὐδὲ μὴν πρὸ ἀρετῆσ ὁπόταν αὖ προτιμᾷ τισ κάλλοσ, τοῦτ’ ἔστιν οὐχ ἕτερον ἢ ἡ τῆσ ψυχῆσ ὄντωσ καὶ πάντωσ ἀτιμία. ψυχῆσ γὰρ σῶμα ἐντιμότερον οὗτοσ ὁ λόγοσ φησὶν εἶναι, ψευδόμενοσ· οὐδὲν γὰρ γηγενὲσ Ὀλυμπίων ἐντιμότερον, ἀλλ’ ὁ περὶ ψυχῆσ ἄλλωσ δοξάζων ἀγνοεῖ ὡσ θαυμαστοῦ τούτου κτήματοσ ἀμελεῖ.

οὐδέ γε ὁπόταν χρήματά τισ ἐρᾷ κτᾶσθαι μὴ καλῶσ, ἢ μὴ δυσχερῶσ φέρῃ κτώμενοσ, δώροισ ἄρα τιμᾷ τότε τὴν αὑτοῦ ψυχήν ‐ παντὸσ μὲν οὖν λείπει ‐ τὸ γὰρ αὐτῆσ τίμιον ἅμα καὶ καλὸν ἀποδίδοται σμικροῦ χρυσίου· πᾶσ γὰρ ὅ τ’ ἐπὶ γῆσ καὶ ὑπὸ γῆσ χρυσὸσ ἀρετῆσ οὐκ ἀντάξιοσ.

ὡσ δὲ εἰπεῖν συλλήβδην, ὃσ ἅπερ ἂν νομοθέτησ αἰσχρὰ εἶναι καὶ κακὰ διαριθμούμενοσ τάττῃ καὶ τοὐναντίον ἀγαθὰ καὶ καλά, τῶν μὲν ἀπέχεσθαι μὴ ἐθέλῃ πάσῃ μηχανῇ, τὰ δὲ ἐπιτηδεύειν σύμπασαν κατὰ δύναμιν, οὐκ οἶδεν ἐν τούτοισ πᾶσιν πᾶσ ἄνθρωποσ ψυχὴν θειότατον ὂν ἀτιμότατα καὶ κακοσχημονέστατα διατιθείσ. τὴν γὰρ λεγομένην δίκην τῆσ κακουργίασ τὴν μεγίστην οὐδεὶσ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν λογίζεται, ἔστιν δ’ ἡ μεγίστη τὸ ὁμοιοῦσθαι τοῖσ οὖσιν κακοῖσ ἀνδράσιν, ὁμοιούμενον δὲ τοὺσ μὲν ἀγαθοὺσ φεύγειν ἄνδρασ καὶ λόγουσ καὶ ἀποσχίζεσθαι, τοῖσ δὲ προσκολλᾶσθαι διώκοντα κατὰ τὰσ συνουσίασ· προσπεφυκότα δὲ τοῖσ τοιούτοισ ἀνάγκη ποιεῖν καὶ πάσχειν ἃ πεφύκασιν ἀλλήλουσ οἱ τοιοῦτοι ποιεῖν καὶ λέγειν.

τοῦτο οὖν δὴ τὸ πάθοσ δίκη μὲν οὐκ ἔστιν ‐ καλὸν γὰρ τό γε δίκαιον καὶ ἡ δίκη ‐ τιμωρία δέ, ἀδικίασ ἀκόλουθοσ πάθη, ἧσ ὅ τε τυχὼν καὶ μὴ τυγχάνων ἄθλιοσ, ὁ μὲν οὐκ ἰατρευόμενοσ, ὁ δέ, ἵνα ἕτεροι πολλοὶ σῴζωνται, ἀπολλύμενοσ.

τιμὴ δ’ ἐστὶν ἡμῖν, ὡσ τὸ ὅλον εἰπεῖν, τοῖσ μὲν ἀμείνοσιν ἕπεσθαι, τὰ δὲ χείρονα, γενέσθαι δὲ βελτίω δυνατά, τοῦτ’ αὐτὸ ὡσ ἄριστα ἀποτελεῖν. ψυχῆσ οὖν ἀνθρώπῳ κτῆμα οὐκ ἔστιν εὐφυέστερον εἰσ τὸ φυγεῖν μὲν τὸ κακόν, ἰχνεῦσαι δὲ καὶ ἑλεῖν τὸ πάντων ἄριστον, καὶ ἑλόντα αὖ κοινῇ συνοικεῖν τὸν ἐπίλοιπον βίον·

διὸ δεύτερον ἐτάχθη τιμῇ, τὸ δὲ τρίτον ‐ πᾶσ ἂν τοῦτό γε νοήσειεν ‐ τὴν τοῦ σώματοσ εἶναι κατὰ φύσιν τιμήν·

τὰσ δ’ αὖ τιμὰσ δεῖ σκοπεῖν, καὶ τούτων τίνεσ ἀληθεῖσ καὶ ὅσαι κίβδηλοι, τοῦτο δὲ νομοθέτου. μηνύειν δή μοι φαίνεται τάσδε καὶ τοιάσδε τινὰσ αὐτὰσ εἶναι, τίμιον εἶναι σῶμα οὐ τὸ καλὸν οὐδὲ ἰσχυρὸν οὐδὲ τάχοσ ἔχον οὐδὲ μέγα, οὐδέ γε τὸ ὑγιεινόν ‐ καίτοι πολλοῖσ ἂν τοῦτό γε δοκοῖ ‐ καὶ μὴν οὐδὲ τὰ τούτων γ’ ἐναντία, τὰ δ’ ἐν τῷ μέσῳ ἁπάσησ ταύτησ τῆσ ἕξεωσ ἐφαπτόμενα σωφρονέστατα ἅμα τε ἀσφαλέστατα εἶναι μακρῷ· τὰ μὲν γὰρ χαύνουσ τὰσ ψυχὰσ καὶ θρασείασ ποιεῖ, τὰ δὲ ταπεινάσ τε καὶ ἀνελευθέρουσ.

ὡσ δ’ αὕτωσ ἡ τῶν χρημάτων καὶ κτημάτων κτῆσισ, καὶ τιμήσεωσ κατὰ τὸν αὐτὸν ῥυθμὸν ἔχει· τὰ μὲν ὑπέρογκα γὰρ ἑκάστων τούτων ἔχθρασ καὶ στάσεισ ἀπεργάζεται ταῖσ πόλεσιν καὶ ἰδίᾳ, τὰ δ’ ἐλλείποντα δουλείασ ὡσ τὸ πολύ. μὴ δή τισ φιλοχρημονείτω παίδων γ’ ἕνεκα, ἵνα ὅτι πλουσιωτάτουσ καταλίπῃ· οὔτε γὰρ ἐκείνοισ οὔτε αὖ τῇ πόλει ἄμεινον.

ἡ γὰρ τῶν νέων ἀκολάκευτοσ οὐσία, τῶν δ’ ἀναγκαίων μὴ ἐνδεήσ, αὕτη πασῶν μουσικωτάτη τε καὶ ἀρίστη· συμφωνοῦσα γὰρ ἡμῖν καὶ συναρμόττουσα εἰσ ἅπαντα ἄλυπον τὸν βίον ἀπεργάζεται. παισὶν δὲ αἰδῶ χρὴ πολλήν, οὐ χρυσὸν καταλείπειν.

οἰόμεθα δὲ ἐπιπλήττοντεσ τοῖσ νέοισ ἀναισχυντοῦσιν τοῦτο καταλείψειν· τὸ δ’ ἔστιν οὐκ ἐκ τοῦ νῦν παρακελεύματοσ τοῖσ νέοισ γιγνόμενον, ὃ παρακελεύονται λέγοντεσ ὡσ δεῖ πάντα αἰσχύνεσθαι τὸν νέον. ὁ δὲ ἔμφρων νομοθέτησ τοῖσ πρεσβυτέροισ ἂν μᾶλλον παρακελεύοιτο αἰσχύνεσθαι τοὺσ νέουσ, καὶ πάντων μάλιστα εὐλαβεῖσθαι μή ποτέ τισ αὐτὸν ἴδῃ τῶν νέων ἢ καὶ ἐπακούσῃ δρῶντα ἢ λέγοντά τι τῶν αἰσχρῶν, ὡσ ὅπου ἀναισχυντοῦσι γέροντεσ, ἀνάγκη καὶ νέουσ ἐνταῦθα εἶναι ἀναιδεστάτουσ· παιδεία γὰρ νέων διαφέρουσά ἐστιν ἅμα καὶ αὐτῶν οὐ τὸ νουθετεῖν, ἀλλ’ ἅπερ ἂν ἄλλον νουθετῶν εἴποι τισ, φαίνεσθαι ταῦτα αὐτὸν δρῶντα διὰ βίου.

συγγένειαν δὲ καὶ ὁμογνίων θεῶν κοινωνίαν πᾶσαν ταὐτοῦ φύσιν αἵματοσ ἔχουσαν τιμῶν τισ καὶ σεβόμενοσ, εὔνουσ ἂν γενεθλίουσ θεοὺσ εἰσ παίδων αὑτοῦ σπορὰν ἴσχοι κατὰ λόγον. καὶ μὴν τό γε φίλων καὶ ἑταίρων πρὸσ τὰσ ἐν βίῳ ὁμιλίασ εὐμενεῖσ ἄν τισ κτῷτο, μείζουσ μὲν καὶ σεμνοτέρασ τὰσ ἐκείνων ὑπηρεσίασ εἰσ αὑτὸν ἡγούμενοσ ἢ ’κεῖνοι, ἐλάττουσ δ’ αὖ τὰσ αὑτοῦ διανοούμενοσ εἰσ τοὺσ φίλουσ χάριτασ αὐτῶν τῶν φίλων τε καὶ ἑταίρων. εἰσ μὴν πόλιν καὶ πολίτασ μακρῷ ἄριστοσ ὅστισ πρὸ τοῦ Ὀλυμπίασιν καὶ ἁπάντων ἀγώνων πολεμικῶν τε καὶ εἰρηνικῶν νικᾶν δέξαιτ’ ἂν δόξῃ ὑπηρεσίασ τῶν οἴκοι νόμων, ὡσ ὑπηρετηκὼσ πάντων κάλλιστ’ ἀνθρώπων αὐτοῖσ ἐν τῷ βίῳ.

πρὸσ δ’ αὖ τοὺσ ξένουσ διανοητέον ὡσ ἁγιώτατα συμβόλαια ὄντα· σχεδὸν γὰρ πάντ’ ἐστὶ τὰ τῶν ξένων καὶ εἰσ τοὺσ ξένουσ ἁμαρτήματα παρὰ τὰ τῶν πολιτῶν εἰσ θεὸν ἀνηρτημένα τιμωρὸν μᾶλλον.

ἔρημοσ γὰρ ὢν ὁ ξένοσ ἑταίρων τε καὶ συγγενῶν ἐλεεινότεροσ ἀνθρώποισ καὶ θεοῖσ· ὁ δυνάμενοσ οὖν τιμωρεῖν μᾶλλον βοηθεῖ προθυμότερον, δύναται δὲ διαφερόντωσ ὁ ξένιοσ ἑκάστων δαίμων καὶ θεὸσ τῷ ξενίῳ συνεπόμενοι Διί. πολλῆσ οὖν εὐλαβείασ, ᾧ καὶ σμικρὸν προμηθείασ ἔνι, μηδὲν ἁμάρτημα περὶ ξένουσ ἁμαρτόντα ἐν τῷ βίῳ πρὸσ τὸ τέλοσ αὐτοῦ πορευθῆναι. ξενικῶν δ’ αὖ καὶ ἐπιχωρίων ἁμαρτημάτων τὸ περὶ τοὺσ ἱκέτασ μέγιστον γίγνεται ἁμάρτημα ἑκάστοισ·

μεθ’ οὗ γὰρ ἱκετεύσασ μάρτυροσ ὁ ἱκέτησ θεοῦ ἔτυχεν ὁμολογιῶν, φύλαξ διαφέρων οὗτοσ τοῦ παθόντοσ γίγνεται, ὥστ’ οὐκ ἄν ποτε ἀτιμώρητοσ πάθοι ὁ τυχὼν ὧν ἔπαθε. τὰ μὲν οὖν περὶ γονέασ τε καὶ ἑαυτὸν καὶ τὰ ἑαυτοῦ, περὶ πόλιν τε καὶ φίλουσ καὶ συγγένειαν, ξενικά τε καὶ ἐπιχώρια, διεληλύθαμεν σχεδὸν ὁμιλήματα, τὸ δὲ ποῖόσ τισ ὢν αὐτὸσ ἂν κάλλιστα διαγάγοι τὸν βίον, ἑπόμενον τούτῳ διεξελθεῖν·

ὅσα μὴ νόμοσ, ἀλλ’ ἔπαινοσ παιδεύων καὶ ψόγοσ ἑκάστουσ εὐηνίουσ μᾶλλον καὶ εὐμενεῖσ τοῖσ τεθήσεσθαι μέλλουσιν νόμοισ ἀπεργάζεται, ταῦτ’ ἐστὶν μετὰ τοῦτο ἡμῖν ῥητέον. ἀλήθεια δὴ πάντων μὲν ἀγαθῶν θεοῖσ ἡγεῖται, πάντων δὲ ἀνθρώποισ·

ἧσ ὁ γενήσεσθαι μέλλων μακάριόσ τε καὶ εὐδαίμων ἐξ ἀρχῆσ εὐθὺσ μέτοχοσ εἰή, ἵνα ὡσ πλεῖστον χρόνον ἀληθὴσ ὢν διαβιοῖ. πιστὸσ γάρ· ὁ δὲ ἄπιστοσ ᾧ φίλον ψεῦδοσ ἑκούσιον, ὅτῳ δὲ ἀκούσιον, ἄνουσ. ὧν οὐδέτερον ζηλωτόν. ἄφιλοσ γὰρ δὴ πᾶσ ὅ γε ἄπιστοσ καὶ ἀμαθήσ, χρόνου δὲ προϊόντοσ γνωσθείσ, εἰσ τὸ χαλεπὸν γῆρασ ἐρημίαν αὑτῷ πᾶσαν κατεσκευάσατο ἐπὶ τέλει τοῦ βίου, ὥστε ζώντων καὶ μὴ ἑταίρων καὶ παίδων σχεδὸν ὁμοίωσ ὀρφανὸν αὐτῷ γενέσθαι τὸν βίον. τίμιοσ μὲν δὴ καὶ ὁ μηδὲν ἀδικῶν, ὁ δὲ μηδ’ ἐπιτρέπων τοῖσ ἀδικοῦσιν ἀδικεῖν πλέον ἢ διπλασίασ τιμῆσ ἄξιοσ ἐκείνου·

ὁ μὲν γὰρ ἑνόσ, ὁ δὲ πολλῶν ἀντάξιοσ ἑτέρων, μηνύων τὴν τῶν ἄλλων τοῖσ ἄρχουσιν ἀδικίαν. ὁ δὲ καὶ συγκολάζων εἰσ δύναμιν τοῖσ ἄρχουσιν, ὁ μέγασ ἀνὴρ ἐν πόλει καὶ τέλειοσ, οὗτοσ ἀναγορευέσθω νικηφόροσ ἀρετῇ. τὸν αὐτὸν δὴ τοῦτον ἔπαινον καὶ περὶ σωφροσύνησ χρὴ λέγειν καὶ περὶ φρονήσεωσ, καὶ ὅσα ἄλλα ἀγαθά τισ κέκτηται δυνατὰ μὴ μόνον αὐτὸν ἔχειν ἀλλὰ καὶ ἄλλοισ μεταδιδόναι·

καὶ τὸν μὲν μεταδιδόντα ὡσ ἀκρότατον χρὴ τιμᾶν, τὸν δ’ αὖ μὴ δυνάμενον, ἐθέλοντα δέ, ἐᾶν δεύτερον, τὸν δὲ φθονοῦντα καὶ ἑκόντα μηδενὶ κοινωνὸν διὰ φιλίασ γιγνόμενον ἀγαθῶν τινων αὐτὸν μὲν ψέγειν, τὸ δὲ κτῆμα μηδὲν μᾶλλον διὰ τὸν κεκτημένον ἀτιμάζειν, ἀλλὰ κτᾶσθαι κατὰ δύναμιν. φιλονικείτω δὲ ἡμῖν πᾶσ πρὸσ ἀρετὴν ἀφθόνωσ.

ὁ μὲν γὰρ τοιοῦτοσ τὰσ πόλεισ αὔξει, ἁμιλλώμενοσ μὲν αὐτόσ, τοὺσ ἄλλουσ δὲ οὐ κολούων διαβολαῖσ· ὁ δὲ φθονερόσ, τῇ τῶν ἄλλων διαβολῇ δεῖν οἰόμενοσ ὑπερέχειν, αὐτόσ τε ἧττον συντείνει πρὸσ ἀρετὴν τὴν ἀληθῆ, τούσ τε ἀνθαμιλλωμένουσ εἰσ ἀθυμίαν καθίστησι τῷ ἀδίκωσ ψέγεσθαι, καὶ διὰ ταῦτα ἀγύμναστον τὴν πόλιν ὅλην εἰσ ἅμιλλαν ἀρετῆσ ποιῶν, σμικροτέραν αὐτὴν πρὸσ εὐδοξίαν τὸ ἑαυτοῦ μέροσ ἀπεργάζεται. θυμοειδῆ μὲν δὴ χρὴ πάντα ἄνδρα εἶναι, πρᾷον δὲ ὡσ ὅτι μάλιστα.

τὰ γὰρ τῶν ἄλλων χαλεπὰ καὶ δυσίατα ἢ καὶ τὸ παράπαν ἀνίατα ἀδικήματα οὐκ ἔστιν ἄλλωσ ἐκφυγεῖν ἢ μαχόμενον καὶ ἀμυνόμενον νικῶντα καὶ τῷ μηδὲν ἀνιέναι κολάζοντα, τοῦτο δὲ ἄνευ θυμοῦ γενναίου ψυχὴ πᾶσα ἀδύνατοσ δρᾶν. τὰ δ’ αὖ τῶν ὅσοι ἀδικοῦσιν μέν, ἰατὰ δέ, γιγνώσκειν χρὴ πρῶτον μὲν ὅτι πᾶσ ὁ ἄδικοσ οὐχ ἑκὼν ἄδικοσ· τῶν γὰρ μεγίστων κακῶν οὐδεὶσ οὐδαμοῦ οὐδὲν ἑκὼν κεκτῇτο ἄν ποτε, πολὺ δὲ ἥκιστα ἐν τοῖσ τῶν ἑαυτοῦ τιμιωτάτοισ.

ψυχὴ δ’, ὡσ εἴπομεν, ἀληθείᾳ γέ ἐστιν πᾶσιν τιμιώτατον· ἐν οὖν τῷ τιμιωτάτῳ τὸ μέγιστον κακὸν οὐδεὶσ ἑκὼν μή ποτε λάβῃ καὶ ζῇ διὰ βίου κεκτημένοσ αὐτό. ἀλλὰ ἐλεεινὸσ μὲν πάντωσ ὅ γε ἄδικοσ καὶ ὁ τὰ κακὰ ἔχων, ἐλεεῖν δὲ τὸν μὲν ἰάσιμα ἔχοντα ἐγχωρεῖ καὶ ἀνείργοντα τὸν θυμὸν πραύ̈νειν καὶ μὴ ἀκραχολοῦντα γυναικείωσ πικραινόμενον διατελεῖν, τῷ δ’ ἀκράτωσ καὶ ἀπαραμυθήτωσ πλημμελεῖ καὶ κακῷ ἐφιέναι δεῖ τὴν ὀργήν· διὸ δὴ θυμοειδῆ πρέπειν καὶ πρᾷόν φαμεν ἑκάστοτε εἶναι δεῖν τὸν ἀγαθόν.

πάντων δὲ μέγιστον κακῶν ἀνθρώποισ τοῖσ πολλοῖσ ἔμφυτον ἐν ταῖσ ψυχαῖσ ἐστιν, οὗ πᾶσ αὑτῷ συγγνώμην ἔχων ἀποφυγὴν οὐδεμίαν μηχανᾶται·

τοῦτο δ’ ἔστιν ὃ λέγουσιν ὡσ φίλοσ αὑτῷ πᾶσ ἄνθρωποσ φύσει τέ ἐστιν καὶ ὀρθῶσ ἔχει τὸ δεῖν εἶναι τοιοῦτον.

τὸ δὲ ἀληθείᾳ γε πάντων ἁμαρτημάτων διὰ τὴν σφόδρα ἑαυτοῦ φιλίαν αἴτιον ἑκάστῳ γίγνεται ἑκάστοτε. τυφλοῦται γὰρ περὶ τὸ φιλούμενον ὁ φιλῶν, ὥστε τὰ δίκαια καὶ τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ καλὰ κακῶσ κρίνει, τὸ αὑτοῦ πρὸ τοῦ ἀληθοῦσ ἀεὶ τιμᾶν δεῖν ἡγούμενοσ· οὔτε γὰρ ἑαυτὸν οὔτε τὰ ἑαυτοῦ χρὴ τόν γε μέγαν ἄνδρα ἐσόμενον στέργειν, ἀλλὰ τὰ δίκαια, ἐάντε παρ’ αὑτῷ ἐάντε παρ’ ἄλλῳ μᾶλλον πραττόμενα τυγχάνῃ.

ἐκ ταὐτοῦ δὲ ἁμαρτήματοσ τούτου καὶ τὸ τὴν ἀμαθίαν τὴν παρ’ αὑτῷ δοκεῖν σοφίαν εἶναι γέγονε πᾶσιν· ὅθεν οὐκ εἰδότεσ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν οὐδέν, οἰόμεθα τὰ πάντα εἰδέναι, οὐκ ἐπιτρέποντεσ δὲ ἄλλοισ ἃ μὴ ἐπιστάμεθα πράττειν, ἀναγκαζόμεθα ἁμαρτάνειν αὐτοὶ πράττοντεσ. διὸ πάντα ἄνθρωπον χρὴ φεύγειν τὸ σφόδρα φιλεῖν αὑτόν, τὸν δ’ ἑαυτοῦ βελτίω διώκειν ἀεί, μηδεμίαν αἰσχύνην ἐπὶ τῷ τοιούτῳ πρόσθεν ποιούμενον.

ἃ δὲ σμικρότερα μὲν τούτων καὶ λεγόμενα πολλάκισ ἐστίν, χρήσιμα δὲ τούτων οὐχ ἧττον, χρὴ λέγειν ἑαυτὸν ἀναμιμνῄσκοντα·

ὥσπερ γάρ τινοσ ἀπορρέοντοσ ἀεὶ δεῖ τοὐναντίον ἐπιρρεῖν, ἀνάμνησισ δ’ ἐστὶν ἐπιρροὴ φρονήσεωσ ἀπολειπούσησ. διὸ δὴ γελώτων τε εἴργεσθαι χρὴ τῶν ἐξαισίων καὶ δακρύων, παραγγέλλειν δὲ παντὶ πάντ’ ἄνδρα, καὶ ὅλην περιχάρειαν πᾶσαν ἀποκρυπτόμενον καὶ περιωδυνίαν εὐσχημονεῖν πειρᾶσθαι, κατά τε εὐπραγίασ ἱσταμένου τοῦ δαίμονοσ ἑκάστου, καὶ κατὰ τύχασ οἱο͂ν πρὸσ ὑψηλὰ καὶ ἀνάντη δαιμόνων ἀνθισταμένων τισὶν πράξεσιν, ἐλπίζειν δ’ ἀεὶ τοῖσ γε ἀγαθοῖσι τὸν θεὸν ἃ δωρεῖται πόνων μὲν ἐπιπιπτόντων ἀντὶ μειζόνων ἐλάττουσ ποιήσειν τῶν τ’ αὖ νῦν παρόντων ἐπὶ τὸ βέλτιον μεταβολάσ, περὶ δὲ τὰ ἀγαθὰ τὰ ἐναντία τούτων ἀεὶ πάντ’ αὐτοῖσ παραγενήσεσθαι μετ’ ἀγαθῆσ τύχησ.

ταύταισ δὴ ταῖσ ἐλπίσιν ἕκαστον χρὴ ζῆν καὶ ταῖσ ὑπομνήσεσι πάντων τῶν τοιούτων, μηδὲν φειδόμενον, ἀλλ’ ἀεὶ κατά τε παιδιὰσ καὶ σπουδὰσ ἀναμιμνῄσκοντα ἕτερόν τε καὶ ἑαυτὸν σαφῶσ.

νῦν οὖν δὴ περὶ μὲν ἐπιτηδευμάτων, οἱᾶ χρὴ ἐπιτηδεύειν, καὶ περὶ αὐτοῦ ἑκάστου, ποῖόν τινα χρεὼν εἶναι, λέλεκται σχεδὸν ὅσα θεῖά ἐστι, τὰ δὲ ἀνθρώπινα νῦν ἡμῖν οὐκ εἴρηται, δεῖ δέ·

ἀνθρώποισ γὰρ διαλεγόμεθα ἀλλ’ οὐ θεοῖσ.

ἔστιν δὴ φύσει ἀνθρώπειον μάλιστα ἡδοναὶ καὶ λῦπαι καὶ ἐπιθυμίαι, ἐξ ὧν ἀνάγκη τὸ θνητὸν πᾶν ζῷον ἀτεχνῶσ οἱο͂ν ἐξηρτῆσθαί τε καὶ ἐκκρεμάμενον εἶναι σπουδαῖσ ταῖσ μεγίσταισ· δεῖ δὴ τὸν κάλλιστον βίον ἐπαινεῖν, μὴ μόνον ὅτι τῷ σχήματι κρατεῖ πρὸσ εὐδοξίαν, ἀλλὰ καὶ ὡσ, ἄν τισ ἐθέλῃ γεύεσθαι καὶ μὴ νέοσ ὢν φυγὰσ ἀπ’ αὐτοῦ γένηται, κρατεῖ καὶ τούτῳ ὃ πάντεσ ζητοῦμεν, τῷ χαίρειν πλείω, ἐλάττω δὲ λυπεῖσθαι παρὰ τὸν βίον ἅπαντα. ὡσ δὲ ἔσται τοῦτο σαφέσ, ἂν γεύηταί τισ ὀρθῶσ, ἑτοίμωσ καὶ σφόδρα φανήσεται.

ἡ δὲ ὀρθότησ τίσ; τοῦτο ἤδη παρὰ τοῦ λόγου χρὴ λαμβάνοντα σκοπεῖν· εἴτε οὕτωσ ἡμῖν κατὰ φύσιν πέφυκεν εἴτε ἄλλωσ παρὰ φύσιν, βίον χρὴ παρὰ βίον ἡδίω καὶ λυπηρότερον ὧδε σκοπεῖν. ἡδονὴν βουλόμεθα ἡμῖν εἶναι, λύπην δὲ οὔθ’ αἱρούμεθα οὔτε βουλόμεθα, τὸ δὲ μηδέτερον ἀντὶ μὲν ἡδονῆσ οὐ βουλόμεθα, λύπησ δὲ ἀλλάττεσθαι βουλόμεθα· λύπην δ’ ἐλάττω μετὰ μείζονοσ ἡδονῆσ βουλόμεθα, ἡδονὴν δ’ ἐλάττω μετὰ μείζονοσ λύπησ οὐ βουλόμεθα, ἴσα δὲ ἀντὶ ἴσων ἑκάτερα τούτων οὐχ ὡσ βουλόμεθα ἔχοιμεν ἂν διασαφεῖν.

ταῦτα δὲ πάντα ἐστὶν πλήθει καὶ μεγέθει καὶ σφοδρότησιν ἰσότησίν τε, καὶ ὅσα ἐναντία ἐστὶν πᾶσι τοῖσ τοιούτοισ πρὸσ βούλησιν, διαφέροντά τε καὶ μηδὲν διαφέροντα πρὸσ αἱρ́εσιν ἑκάστων. οὕτω δὴ τούτων ἐξ ἀνάγκησ διακεκοσμημένων, ἐν ᾧ μὲν βίῳ ἔνεστι πολλὰ ἑκάτερα καὶ μεγάλα καὶ σφοδρά, ὑπερβάλλει δὲ τὰ τῶν ἡδονῶν, βουλόμεθα, ἐν ᾧ δὲ τὰ ἐναντία, οὐ βουλόμεθα·

καὶ αὖ ἐν ᾧ ὀλίγα ἑκάτερα καὶ σμικρὰ καὶ ἠρεμαῖα, ὑπερβάλλει δὲ τὰ λυπηρά, οὐ βουλόμεθα, ἐν ᾧ δὲ τἀναντία, βουλόμεθα. ἐν ᾧ δ’ αὖ βίῳ ἰσορροπεῖ, καθάπερ ἐν τοῖσ πρόσθεν δεῖ διανοεῖσθαι· τὸν ἰσόρροπον βίον ὡσ τῶν μὲν ὑπερβαλλόντων τῷ φίλῳ ἡμῖν βουλόμεθα, τῶν δ’ αὖ τοῖσ ἐχθροῖσ οὐ βουλόμεθα. πάντασ δὴ δεῖ διανοεῖσθαι τοὺσ βίουσ ἡμῶν ὡσ ἐν τούτοισ ἐνδεδεμένοι πεφύκασιν, καὶ δεῖ διανοεῖσθαι ποίουσ φύσει βουλόμεθα·

εἰ δέ τι παρὰ ταῦτα ἄρα φαμὲν βούλεσθαι, διά τινα ἄγνοιαν καὶ ἀπειρίαν τῶν ὄντων βίων αὐτὰ λέγομεν. τίνεσ δὴ καὶ πόσοι εἰσὶ βίοι, ὧν πέρι δεῖ προελόμενον τὸ βούλητόν τε καὶ ἑκούσιον ἀβούλητόν τε καὶ ἀκούσιον ἰδόντα εἰσ νόμον ἑαυτῷ ταξάμενον, τὸ φίλον ἅμα καὶ ἡδὺ καὶ ἄριστόν τε καὶ κάλλιστον ἑλόμενον, ζῆν ὡσ οἱο͂́ν τ’ ἐστὶν ἄνθρωπον μακαριώτατα;

λέγωμεν δὴ σώφρονα βίον ἕνα εἶναι καὶ φρόνιμον ἕνα καὶ ἕνα τὸν ἀνδρεῖον, καὶ τὸν ὑγιεινὸν βίον ἕνα ταξώμεθα·

καὶ τούτοισ οὖσιν τέτταρσιν ἐναντίουσ ἄλλουσ τέτταρασ, ἄφρονα, δειλόν, ἀκόλαστον, νοσώδη. σώφρονα μὲν οὖν βίον ὁ γιγνώσκων θήσει πρᾷον ἐπὶ πάντα, καὶ ἠρεμαίασ μὲν λύπασ, ἠρεμαίασ δὲ ἡδονάσ, μαλακὰσ δὲ ἐπιθυμίασ καὶ ἔρωτασ οὐκ ἐμμανεῖσ παρεχόμενον, ἀκόλαστον δέ, ὀξὺν ἐπὶ πάντα, καὶ σφοδρὰσ μὲν λύπασ, σφοδρὰσ δὲ ἡδονάσ, συντόνουσ δὲ καὶ οἰστρώδεισ ἐπιθυμίασ τε καὶ ἔρωτασ ὡσ οἱο͂́ν τε ἐμμανεστάτουσ παρεχόμενον, ὑπερβαλλούσασ δὲ ἐν μὲν τῷ σώφρονι βίῳ τὰσ ἡδονὰσ τῶν ἀχθηδόνων, ἐν δὲ τῷ ἀκολάστῳ τὰσ λύπασ τῶν ἡδονῶν μεγέθει καὶ πλήθει καὶ πυκνότησιν. ὅθεν ὁ μὲν ἡδίων ἡμῖν τῶν βίων, ὁ δὲ λυπηρότεροσ ἐξ ἀνάγκησ συμβαίνει κατὰ φύσιν γίγνεσθαι, καὶ τόν γε βουλόμενον ἡδέωσ ζῆν οὐκέτι παρείκει ἑκόντα γε ἀκολάστωσ ζῆν, ἀλλ’ ἤδη δῆλον ὡσ, εἰ τὸ νῦν λεγόμενον ὀρθόν, πᾶσ ἐξ ἀνάγκησ ἄκων ἐστὶν ἀκόλαστοσ·

ἢ γὰρ δι’ ἀμαθίαν ἢ δι’ ἀκράτειαν ἢ δι’ ἀμφότερα, τοῦ σωφρονεῖν ἐνδεὴσ ὢν ζῇ ὁ πᾶσ ἀνθρώπινοσ ὄχλοσ.

ταὐτὰ δὲ περὶ νοσώδουσ τε καὶ ὑγιεινοῦ βίου διανοητέον, ὡσ ἔχουσι μὲν ἡδονὰσ καὶ λύπασ, ὑπερβάλλουσι δὲ ἡδοναὶ μὲν λύπασ ἐν ὑγιείᾳ, λῦπαι δὲ ἡδονὰσ ἐν νόσοισ. ἡμῖν δὲ ἡ βούλησισ τῆσ αἱρέσεωσ τῶν βίων οὐχ ἵνα τὸ λυπηρὸν ὑπερβάλλῃ·

ὅπου δ’ ὑπερβάλλεται, τοῦτον τὸν βίον ἡδίω κεκρίκαμεν. τὸν ἔχοντα αὐτὸν ζῆν εὐδαιμονέστερον ἀπεργάζεσθαι τοῦ ἐναντίου τῷ παντὶ καὶ ὅλῳ.

καὶ τὸ μὲν προοίμιον τῶν νόμων ἐνταυθοῖ λεχθὲν τῶν λόγων τέλοσ ἐχέτω, μετὰ δὲ τὸ προοίμιον ἀναγκαῖόν που νόμον ἕπεσθαι, μᾶλλον δὲ τό γε ἀληθὲσ νόμουσ πολιτείασ ὑπογράφειν.

καθάπερ οὖν δή τινα συνυφὴν ἢ καὶ πλέγμ’ ἄλλ’ ὁτιοῦν, οὐκ ἐκ τῶν αὐτῶν οἱο͂́ν τ’ ἐστὶν τήν τε ἐφυφὴν καὶ τὸν στήμονα ἀπεργάζεσθαι, διαφέρειν δ’ ἀναγκαῖον τὸ τῶν στημόνων πρὸσ ἀρετὴν γένοσ ‐ ἰσχυρόν τε γὰρ καί τινα βεβαιότητα ἐν τοῖσ τρόποισ εἰληφόσ, τὸ δὲ μαλακώτερον καὶ ἐπιεικείᾳ τινὶ δικαίᾳ χρώμενον ‐ ὅθεν δὴ τοὺσ τὰσ ἀρχὰσ ἐν ταῖσ πόλεσιν ἄρξοντασ δεῖ διακρίνεσθαί τινα τρόπον ταύτῃ καὶ τοὺσ σμικρᾷ παιδείᾳ βασανισθέντασ ἑκάστοτε κατὰ λόγον. ἐστὸν γὰρ δὴ δύο πολιτείασ εἴδη, τὸ μὲν ἀρχῶν καταστάσεισ ἑκάστοισ, τὸ δὲ νόμοι ταῖσ ἀρχαῖσ ἀποδοθέντεσ.

τὸ δὲ πρὸ τούτων ἁπάντων δεῖ διανοεῖσθαι τὰ τοιάδε.

πᾶσαν ἀγέλην ποιμὴν καὶ βουκόλοσ τροφεύσ τε ἵππων καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα παραλαβών, οὐκ ἄλλωσ μή ποτε ἐπιχειρήσει θεραπεύειν ἢ πρῶτον μὲν τὸν ἑκάστῃ προσήκοντα καθαρμὸν καθαρεῖ τῇ συνοικήσει, διαλέξασ δὲ τά τε ὑγιῆ καὶ τὰ μὴ καὶ τὰ γενναῖα καὶ ἀγεννῆ, τὰ μὲν ἀποπέμψει πρὸσ ἄλλασ τινὰσ ἀγέλασ, τὰ δὲ θεραπεύσει, διανοούμενοσ ὡσ μάταιοσ ἂν ὁ πόνοσ εἰή καὶ ἀνήνυτοσ περί τε σῶμα καὶ ψυχάσ, ἃσ φύσισ καὶ πονηρὰ τροφὴ διεφθαρκυῖα προσαπόλλυσιν τὸ τῶν ὑγιῶν καὶ ἀκηράτων ἠθῶν τε καὶ σωμάτων γένοσ ἐν ἑκάστοισ τῶν κτημάτων, ἄν τισ τὰ ὑπάρχοντα μὴ διακαθαίρηται.

τὰ μὲν δὴ τῶν ἄλλων ζῴων ἐλάττων τε σπουδὴ καὶ παραδείγματοσ ἕνεκα μόνον ἄξια παραθέσθαι τῷ λόγῳ, τὰ δὲ τῶν ἀνθρώπων σπουδῆσ τῆσ μεγίστησ τῷ τε νομοθέτῃ διερευνᾶσθαι καὶ φράζειν τὸ προσῆκον ἑκάστοισ καθαρμοῦ τε πέρι καὶ συμπασῶν τῶν ἄλλων πράξεων.

αὐτίκα γὰρ τὸ περὶ καθαρμοὺσ πόλεωσ ὧδ’ ἔχον ἂν εἰή·

πολλῶν οὐσῶν τῶν διακαθάρσεων αἱ μὲν ῥᾴουσ εἰσίν, αἱ δὲ χαλεπώτεραι, καὶ τὰσ μὲν τύραννοσ μὲν ὢν καὶ νομοθέτησ ὁ αὐτόσ, ὅσαι χαλεπαί τ’ εἰσὶν καὶ ἄρισται, δύναιτ’ ἂν καθῆραι, νομοθέτησ δὲ ἄνευ τυραννίδοσ καθιστὰσ πολιτείαν καινὴν καὶ νόμουσ, εἰ καὶ τὸν πρᾳότατον τῶν καθαρμῶν καθήρειεν, ἀγαπώντωσ ἂν καὶ τὸ τοιοῦτον δράσειεν. ἔστι δ’ ὁ μὲν ἄριστοσ ἀλγεινόσ, καθάπερ ὅσα τῶν φαρμάκων τοιουτότροπα, ὁ τῇ δίκῃ μετὰ τιμωρίασ εἰσ τὸ κολάζειν ἄγων, θάνατον ἢ φυγὴν τῇ τιμωρίᾳ τὸ τέλοσ ἐπιτιθείσ· τοὺσ γὰρ μέγιστα ἐξημαρτηκότασ, ἀνιάτουσ δὲ ὄντασ, μεγίστην δὲ οὖσαν βλάβην πόλεωσ, ἀπαλλάττειν εἰώθεν.

ὁ δὲ πρᾳότερόσ ἐστι τῶν καθαρμῶν ὁ τοιόσδε ἡμῖν· ὅσοι διὰ τὴν τῆσ τροφῆσ ἀπορίαν τοῖσ ἡγεμόσιν ἐπὶ τὰ τῶν ἐχόντων μὴ ἔχοντεσ ἑτοίμουσ αὑτοὺσ ἐνδείκνυνται παρεσκευακότεσ ἕπεσθαι, τούτοισ ὡσ νοσήματι πόλεωσ ἐμπεφυκότι, δι’ εὐφημίασ ἀπαλλαγήν, ὄνομα ἀποικίαν τιθέμενοσ, εὐμενῶσ ὅτι μάλιστα ἐξεπέμψατο. παντὶ μὲν οὖν νομοθετοῦντι τοῦτο ἁμῶσ γέ πωσ κατ’ ἀρχὰσ δραστέον, ἡμῖν μὴν ἔτι τούτων ἀκοπώτερα τὰ περὶ ταῦτ’ ἐστὶ συμβεβηκότα νῦν·

οὔτε γὰρ ἀποικίαν οὔτ’ ἐκλογήν τινα καθάρσεωσ δεῖ μηχανᾶσθαι πρὸσ τὸ παρόν, οἱο͂ν δέ τινων συρρεόντων ἐκ πολλῶν τὰ μὲν πηγῶν τὰ δὲ χειμάρρων εἰσ μίαν λίμνην, ἀναγκαῖον προσέχοντασ τὸν νοῦν φυλάττειν ὅπωσ ὅτι καθαρώτατον ἔσται τὸ συρρέον ὕδωρ, τὰ μὲν ἐξαντλοῦντασ, τὰ δ’ ἀποχετεύοντασ καὶ παρατρέποντασ. πόνοσ δ’, ὡσ ἐοίκεν, καὶ κίνδυνόσ ἐστιν ἐν πάσῃ κατασκευῇ πολιτικῇ.

τὰ δ’ ἐπείπερ λόγῳ γ’ ἐστὶν τὰ νῦν ἀλλ’ οὐκ ἔργῳ πραττόμενα, πεπεράνθω τε ἡμῖν ἡ συλλογὴ καὶ κατὰ νοῦν ἡ καθαρότησ αὐτῆσ ἔστω συμβεβηκυῖα· τῶν ἐπιχειρούντων εἰσ τὴν νῦν πόλιν ὡσ πολιτευσομένουσ συνιέναι πειθοῖ πάσῃ καὶ ἱκανῷ χρόνῳ διαβασανίσαντεσ, διακωλύσωμεν ἀφικνεῖσθαι, τοὺσ δ’ ἀγαθοὺσ εἰσ δύναμιν εὐμενεῖσ ἵλεῴ τε προσαγώμεθα.

τόδε δὲ μὴ λανθανέτω γιγνόμενον ἡμᾶσ εὐτύχημα, ὅτι καθάπερ εἴπομεν τὴν τῶν Ἡρακλειδῶν ἀποικίαν εὐτυχεῖν, ὡσ γῆσ καὶ χρεῶν ἀποκοπῆσ καὶ νομῆσ πέρι δεινὴν καὶ ἐπικίνδυνον ἔριν ἐξέφυγεν, ἣν νομοθετεῖσθαι ἀναγκασθείσῃ πόλει τῶν ἀρχαίων οὔτε ἐᾶν οἱο͂́ν τε ἀκίνητον οὔτ’ αὖ κινεῖν δυνατόν ἐστί τινα τρόπον, εὐχὴ δὲ μόνον ὡσ ἔποσ εἰπεῖν λείπεται, καὶ σμικρὰ μετάβασισ εὐλαβὴσ ἐν πολλῷ χρόνῳ σμικρὸν μεταβιβάζουσιν, ἥδε·

τῶν κινούντων ἀεὶ κεκτημένων μὲν αὐτῶν γῆν ἄφθονον ὑπάρχειν, κεκτημένων δὲ καὶ ὀφειλέτασ αὑτοῖσ πολλοὺσ ἐθελόντων τε τούτων πῃ τοῖσ ἀπορουμένοισ δι’ ἐπιείκειαν κοινωνεῖν, τὰ μὲν ἀφιέντασ, τὰ δὲ νεμομένουσ, ἁμῇ γέ πῃ τῆσ μετριότητοσ ἐχομένουσ καὶ πενίαν ἡγουμένουσ εἶναι μὴ τὸ τὴν οὐσίαν ἐλάττω ποιεῖν ἀλλὰ τὸ τὴν ἀπληστίαν πλείω.

σωτηρίασ τε γὰρ ἀρχὴ μεγίστη πόλεωσ αὕτη γίγνεται, καὶ ἐπὶ ταύτησ οἱο͂ν κρηπῖδοσ μονίμου ἐποικοδομεῖν δυνατὸν ὅντινα ἂν ὕστερον ἐποικοδομῇ τισ κόσμον πολιτικὸν προσήκοντα τῇ τοιαύτῃ καταστάσει· ταύτησ δὲ σαθρᾶσ οὔσησ τῆσ μεταβάσεωσ, οὐκ εὔποροσ ἡ μετὰ ταῦτα πολιτικὴ πρᾶξισ οὐδεμιᾷ γίγνοιτ’ ἂν πόλει.

ἣν ἡμεῖσ μέν, ὥσ φαμεν, ἐκφεύγομεν·

ὅμωσ δὲ εἰρῆσθαί γε ὀρθότερον, εἰ καὶ μὴ ἐξεφεύγομεν, ὅπῃ ποτ’ ἂν ἐποιούμεθα αὐτῆσ τὴν φυγήν. εἰρήσθω δή νυν ὅτι διὰ τοῦ μὴ φιλοχρηματεῖν μετὰ δίκησ, ἄλλη δ’ οὐκ ἔστιν οὔτ’ εὐρεῖα οὔτε στενὴ τῆσ τοιαύτησ μηχανῆσ διαφυγή· καὶ τοῦτο μὲν οἱο͂ν ἑρ́μα πόλεωσ ἡμῖν κείσθω τὰ νῦν. ἀνεγκλήτουσ γὰρ δεῖ τὰσ οὐσίασ πρὸσ ἀλλήλουσ κατασκευάζεσθαι ἁμῶσ γέ πωσ, ἢ μὴ προϊέναι πρότερον εἰσ τοὔμπροσθεν ἑκόντα εἶναι τῆσ ἄλλησ κατασκευῆσ οἷσ ᾖ παλαιὰ ἐγκλήματα πρὸσ ἀλλήλουσ, καὶ ὅσοισ νοῦ καὶ σμικρὸν μετῇ· οἷσ δέ, ὡσ ἡμῖν νῦν, θεὸσ ἔδωκε καινήν τε πόλιν οἰκίζειν καὶ μή τινασ ἔχθρασ εἶναί πω πρὸσ ἀλλήλουσ, τούτουσ ἔχθρασ αὑτοῖσ αἰτίουσ γενέσθαι διὰ τὴν διανομὴν τῆσ γῆσ τε καὶ οἰκήσεων οὐκ ἀνθρώπινοσ ἂν εἰή μετὰ κάκησ πάσησ ἀμαθία.

τίσ οὖν δὴ τρόποσ ἂν εἰή τῆσ ὀρθῆσ διανομῆσ;

πρῶτον μὲν τὸν αὐτῶν ὄγκον τοῦ ἀριθμοῦ δεῖ τάξασθαι, πόσον εἶναι χρεών· μετὰ δὲ τοῦτο τὴν διανομὴν τῶν πολιτῶν, καθ’ ὁπόσα μέρη πλήθει καὶ ὁπηλίκα διαιρετέον αὐτούσ, ἀνομολογητέον· ἐπὶ δὲ ταῦτα τήν τε γῆν καὶ τὰσ οἰκήσεισ ὅτι μάλιστα ἴσασ ἐπινεμητέον. ὄγκοσ δὴ πλήθουσ ἱκανὸσ οὐκ ἄλλωσ ὀρθῶσ γίγνοιτ’ ἂν λεχθεὶσ ἢ πρὸσ τὴν γῆν καὶ πρὸσ τὰσ τῶν πλησιοχώρων πόλεισ· γῆ μὲν ὁπόση πόσουσ σώφρονασ ὄντασ ἱκανὴ τρέφειν, πλείονοσ δὲ οὐδὲν προσδεῖ, πλήθουσ δέ, ὁπόσοι τοὺσ προσχώρουσ ἀδικοῦντάσ τε αὐτοὺσ ἀμύνασθαι δυνατοὶ καὶ γείτοσιν ἑαυτῶν ἀδικουμένοισ βοηθῆσαι μὴ παντάπασιν ἀπόρωσ δύναιντ’ ἄν.

ταῦτα δέ, ἰδόντεσ τὴν χώραν καὶ τοὺσ γείτονασ, ὁριούμεθα ἔργῳ καὶ λόγοισ· νῦν δὲ σχήματοσ ἕνεκα καὶ ὑπογραφῆσ, ἵνα περαίνηται, πρὸσ τὴν νομοθεσίαν ὁ λόγοσ ἴτω. πεντάκισ μὲν χίλιοι ἔστωσαν καὶ τετταράκοντα, ἀριθμοῦ τινοσ ἕνεκα προσήκοντοσ, γεωμόροι τε καὶ ἀμυνοῦντεσ τῇ νομῇ·

γῆ δὲ καὶ οἰκήσεισ ὡσαύτωσ τὰ αὐτὰ μέρη διανεμηθήτων, γενόμενα ἀνὴρ καὶ κλῆροσ συννομή. δύο μὲν δὴ μέρη τοῦ παντὸσ ἀριθμοῦ τὸ πρῶτον νεμηθήτω, μετὰ δὲ ταῦτα τρία τὸν αὐτόν· πέφυκε γὰρ καὶ τέτταρα καὶ πέντε καὶ μέχρι τῶν δέκα ἐφεξῆσ. δεῖ δὴ περὶ ἀριθμῶν τό γε τοσοῦτον πάντα ἄνδρα νομοθετοῦντα νενοηκέναι, τίσ ἀριθμὸσ καὶ ποῖοσ πάσαισ πόλεσιν χρησιμώτατοσ ἂν εἰή. λέγωμεν δὴ τὸν πλείστασ καὶ ἐφεξῆσ μάλιστα διανομὰσ ἐν αὑτῷ κεκτημένον. ὁ μὲν δὴ πᾶσ εἰσ πάντα πάσασ τομὰσ εἴληχεν·

μέχρι τῶν δέκα.

ταῦτα μὲν οὖν δὴ καὶ κατὰ σχολὴν δεῖ βεβαίωσ λαβεῖν, οἷσ ἂν ὁ νόμοσ προστάττῃ λαμβάνειν·

ἔχει γὰρ οὖν οὐκ ἄλλωσ ἢ ταύτῃ, δεῖ δὲ αὐτὰ ῥηθῆναι τῶνδε ἕνεκα κατοικίζοντι πόλιν. οὔτ’ ἂν καινὴν ἐξ ἀρχῆσ τισ ποιῇ οὔτ’ ἂν παλαιὰν διεφθαρμένην ἐπισκευάζηται, περὶ θεῶν γε καὶ ἱερῶν, ἅττα τε ἐν τῇ πόλει ἑκάστοισ ἱδρῦσθαι δεῖ καὶ ὧντινων ἐπονομάζεσθαι θεῶν ἢ δαιμόνων, οὐδεὶσ ἐπιχειρήσει κινεῖν νοῦν ἔχων ὅσα ἐκ Δελφῶν ἢ Δωδώνησ ἢ παρ’ Ἄμμωνοσ ἤ τινεσ ἔπεισαν παλαιοὶ λόγοι ὁπῃδή τινασ πείσαντεσ, φασμάτων γενομένων ἢ ἐπιπνοίασ λεχθείσησ θεῶν, πείσαντεσ δὲ θυσίασ τελεταῖσ συμμείκτουσ κατεστήσαντο εἴτε αὐτόθεν ἐπιχωρίουσ εἴτ’ οὖν Τυρρηνικὰσ εἴτε Κυπρίασ εἴτε ἄλλοθεν ὁθενοῦν, καθιέρωσαν δὲ τοῖσ τοιούτοισ λόγοισ φήμασ τε καὶ ἀγάλματα καὶ βωμοὺσ καὶ ναούσ, τεμένη τε τούτων ἑκάστοισ ἐτεμένισαν· νομοθέτῃ τὸ σμικρότατον ἁπάντων οὐδὲν κινητέον, τοῖσ δὲ μέρεσιν ἑκάστοισ θεὸν ἢ δαίμονα ἢ καί τινα ἡρ́ωα ἀποδοτέον, ἐν δὲ τῇ τῆσ γῆσ διανομῇ πρώτοισ ἐξαίρετα τεμένη τε καὶ πάντα τὰ προσήκοντα ἀποδοτέον, ὅπωσ ἂν σύλλογοι ἑκάστων τῶν μερῶν κατὰ χρόνουσ γιγνόμενοι τοὺσ προσταχθέντασ εἴσ τε τὰσ χρείασ ἑκάστασ εὐμάρειαν παρασκευάζωσι καὶ φιλοφρονῶνταί τε ἀλλήλουσ μετὰ θυσιῶν καὶ οἰκειῶνται καὶ γνωρίζωσιν, οὗ μεῖζον οὐδὲν πόλει ἀγαθὸν ἢ γνωρίμουσ αὐτοὺσ αὑτοῖσ εἶναι.

ὅπου γὰρ μὴ φῶσ ἀλλήλοισ ἐστὶν ἀλλήλων ἐν τοῖσ τρόποισ ἀλλὰ σκότοσ, οὔτ’ ἂν τιμῆσ τῆσ ἀξίασ οὔτ’ ἀρχῶν οὔτε δίκησ ποτέ τισ ἂν τῆσ προσηκούσησ ὀρθῶσ τυγχάνοι·

δεῖ δὴ πάντα ἄνδρα ἓν πρὸσ ἓν τοῦτο σπεύδειν ἐν πάσαισ πόλεσιν, ὅπωσ μήτε αὐτὸσ κίβδηλόσ ποτε φανεῖται ὁτῳοῦν, ἁπλοῦσ δὲ καὶ ἀληθὴσ ἀεί, μήτε ἄλλοσ τοιοῦτοσ ὢν αὐτὸν διαπατήσει. ἡ δὴ τὸ μετὰ τοῦτο φορά, καθάπερ πεττῶν ἀφ’ ἱεροῦ, τῆσ τῶν νόμων κατασκευῆσ, ἀήθησ οὖσα, τάχ’ ἂν θαυμάσαι τὸν ἀκούοντα τὸ πρῶτον ποιήσειεν·

οὐ μὴν ἀλλ’ ἀναλογιζομένῳ καὶ πειρωμένῳ φανεῖται δευτέρωσ ἂν πόλισ οἰκεῖσθαι πρὸσ τὸ βέλτιστον. τάχα δ’ οὐκ ἄν τισ προσδέξαιτο αὐτὴν διὰ τὸ μὴ σύνηθεσ νομοθέτῃ μὴ τυραννοῦντι· τὸ δ’ ἔστιν ὀρθότατον εἰπεῖν μὲν τὴν ἀρίστην πολιτείαν καὶ δευτέραν καὶ τρίτην, δοῦναι δὲ εἰπόντα αἱρ́εσιν ἑκάστῳ τῷ τῆσ συνοικήσεωσ κυρίῳ. ποιῶμεν δὴ κατὰ τοῦτον τὸν λόγον καὶ τὰ νῦν ἡμεῖσ, εἰπόντεσ ἀρετῇ πρώτην πολιτείαν καὶ δευτέραν καὶ τρίτην· τὴν δὲ αἱρ́εσιν Κλεινίᾳ τε ἀποδιδῶμεν τὰ νῦν καὶ εἴ τισ ἄλλοσ ἀεί ποτε ἐθελήσειεν ἐπὶ τὴν τῶν τοιούτων ἐκλογὴν ἐλθὼν κατὰ τὸν ἑαυτοῦ τρόπον ἀπονείμασθαι τὸ φίλον αὑτῷ τῆσ αὑτοῦ πατρίδοσ.

πρώτη μὲν τοίνυν πόλισ τέ ἐστιν καὶ πολιτεία καὶ νόμοι ἄριστοι, ὅπου τὸ πάλαι λεγόμενον ἂν γίγνηται κατὰ πᾶσαν τὴν πόλιν ὅτι μάλιστα·

λέγεται δὲ ὡσ ὄντωσ ἐστὶ κοινὰ τὰ φίλων.

τοῦτ’ οὖν εἴτε που νῦν ἔστιν εἴτ’ ἔσται ποτέ ‐ κοινὰσ μὲν γυναῖκασ, κοινοὺσ δὲ εἶναι παῖδασ, κοινὰ δὲ χρήματα σύμπαντα ‐ καὶ πάσῃ μηχανῇ τὸ λεγόμενον ἴδιον πανταχόθεν ἐκ τοῦ βίου ἅπαν ἐξῄρηται, μεμηχάνηται δ’ εἰσ τὸ δυνατὸν καὶ τὰ φύσει ἴδια κοινὰ ἁμῇ γέ πῃ γεγονέναι, οἱο͂ν ὄμματα καὶ ὦτα καὶ χεῖρασ κοινὰ μὲν ὁρᾶν δοκεῖν καὶ ἀκούειν καὶ πράττειν, ἐπαινεῖν τ’ αὖ καὶ ψέγειν καθ’ ἓν ὅτι μάλιστα σύμπαντασ ἐπὶ τοῖσ αὐτοῖσ χαίροντασ καὶ λυπουμένουσ, καὶ κατὰ δύναμιν οἵτινεσ νόμοι μίαν ὅτι μάλιστα πόλιν ἀπεργάζονται, τούτων ὑπερβολῇ πρὸσ ἀρετὴν οὐδείσ ποτε ὁρ́ον ἄλλον θέμενοσ ὀρθότερον οὐδὲ βελτίω θήσεται. ἡ μὲν δὴ τοιαύτη πόλισ, εἴτε που θεοὶ ἢ παῖδεσ θεῶν αὐτὴν οἰκοῦσι πλείουσ ἑνόσ, οὕτω διαζῶντεσ εὐφραινόμενοι κατοικοῦσι·

διὸ δὴ παράδειγμά γε πολιτείασ οὐκ ἄλλῃ χρὴ σκοπεῖν, ἀλλ’ ἐχομένουσ ταύτησ τὴν ὅτι μάλιστα τοιαύτην ζητεῖν κατὰ δύναμιν.

ἣν δὲ νῦν ἡμεῖσ ἐπικεχειρήκαμεν, εἰή τε ἂν γενομένη πωσ ἀθανασίασ ἐγγύτατα καὶ ἡ μία δευτέρωσ· τρίτην δὲ μετὰ ταῦτα, ἐὰν θεὸσ ἐθέλῃ, διαπερανούμεθα. νῦν δ’ οὖν ταύτην τίνα λέγομεν καὶ πῶσ γενομένην ἂν τοιαύτην; νειμάσθων μὲν δὴ πρῶτον γῆν τε καὶ οἰκίασ, καὶ μὴ κοινῇ γεωργούντων, ἐπειδὴ τὸ τοιοῦτον μεῖζον ἢ κατὰ τὴν νῦν γένεσιν καὶ τροφὴν καὶ παίδευσιν εἴρηται·

νεμέσθων δ’ οὖν τοιᾷδε διανοίᾳ πωσ, ὡσ ἄρα δεῖ τὸν λαχόντα τὴν λῆξιν ταύτην νομίζειν μὲν κοινὴν αὐτὴν τῆσ πόλεωσ συμπάσησ, πατρίδοσ δὲ οὔσησ τῆσ χώρασ θεραπεύειν αὐτὴν δεῖ μειζόνωσ ἢ μητέρα παῖδασ, τῷ καὶ δέσποιναν θεὸν αὐτὴν οὖσαν θνητῶν ὄντων γεγονέναι, ταὐτὰ δ’ ἔχειν διανοήματα καὶ περὶ τοὺσ ἐγχωρίουσ θεούσ τε ἅμα καὶ δαίμονασ.

ὅπωσ δ’ ἂν ταῦτα εἰσ τὸν ἀεὶ χρόνον οὕτωσ ἔχοντα ὑπάρχῃ, τάδε προσδιανοητέον, ὅσαι εἰσὶ τὰ νῦν ἡμῖν ἑστίαι διανεμηθεῖσαι τὸν ἀριθμόν, ταύτασ δεῖν ἀεὶ τοσαύτασ εἶναι καὶ μήτε τι πλείουσ γίγνεσθαι μήτε τί ποτε ἐλάττουσ.

ὧδ’ οὖν ἂν τὸ τοιοῦτον βεβαίωσ γίγνοιτο περὶ πᾶσαν πόλιν· ὁ λαχὼν τὸν κλῆρον καταλειπέτω ἀεὶ ταύτησ τῆσ οἰκήσεωσ ἕνα μόνον κληρονόμον τῶν ἑαυτοῦ παίδων, ὃν ἂν αὐτῷ μάλιστα ᾖ φίλον, διάδοχον καὶ θεραπευτὴν θεῶν καὶ γένουσ καὶ πόλεωσ τῶν τε ζώντων καὶ ὅσουσ ἂν ἤδη τέλοσ εἰσ τὸν τότε χρόνον ἔχῃ· τοὺσ δὲ ἄλλουσ παῖδασ, οἷσ ἂν πλείουσ ἑνὸσ γίγνωνται, θηλείασ τε ἐκδόσθαι κατὰ νόμον τὸν ἐπιταχθησόμενον, ἄρρενάσ τε, οἷσ ἂν τῆσ γενέσεωσ ἐλλείπῃ τῶν πολιτῶν, τούτοισ ὑεῖσ διανέμειν, κατὰ χάριν μὲν μάλιστα, ἐὰν δέ τισιν ἐλλείπωσιν χάριτεσ, ἢ πλείουσ ἐπίγονοι γίγνωνται θήλεισ ἤ τινεσ ἄρρενεσ ἑκάστων, ἢ καὶ τοὐναντίον ὅταν ἐλάττουσ ὦσιν, παίδων ἀφορίασ γενομένησ, πάντων τούτων ἀρχὴν ἣν ἂν θώμεθα μεγίστην καὶ τιμιωτάτην, αὕτη σκεψαμένη τί χρὴ χρῆσθαι τοῖσ περιγενομένοισ ἢ τοῖσ ἐλλείπουσι, ποριζέτω μηχανὴν ὅτι μάλιστα ὅπωσ αἱ πεντακισχίλιαι καὶ τετταράκοντα οἰκήσεισ ἀεὶ μόνον ἔσονται.

μηχαναὶ δ’ εἰσὶν πολλαί·

καὶ γὰρ ἐπισχέσεισ γενέσεωσ οἷσ ἂν εὔρουσ ᾖ γένεσισ, καὶ τοὐναντίον ἐπιμέλειαι καὶ σπουδαὶ πλήθουσ γεννημάτων εἰσὶν τιμαῖσ τε καὶ ἀτιμίαισ καὶ νουθετήσεσι πρεσβυτῶν περὶ νέουσ διὰ λόγων νουθετητικῶν ἀπαντῶσαι <αἳ> δύνανται ποιεῖν ὃ λέγομεν. καὶ δὴ καὶ τό γε τέλοσ, ἂν πᾶσα ἀπορία περὶ τὴν ἀνίσωσιν τῶν πεντακισχιλίων καὶ τετταράκοντα οἴκων γίγνηται, ἐπίχυσισ δὲ ὑπερβάλλουσα ἡμῖν πολιτῶν διὰ φιλοφροσύνην τὴν τῶν συνοικούντων ἀλλήλοισ συμβαίνῃ καὶ ἀπορῶμεν, τὸ παλαιόν που ὑπάρχει μηχάνημα, ὃ πολλάκισ εἴπομεν, ἐκπομπὴ ἀποικιῶν, φίλη γιγνομένη παρὰ φίλων, ὧν ἂν ἐπιτήδειον εἶναι δοκῇ.

κατακλυσμὸν φέρον νόσων, ἢ πολέμων φθορά, ἐλάττουσ δὲ πολὺ τοῦ τεταγμένου ἀριθμοῦ δι’ ὀρφανίασ γένωνται, ἑκόντασ μὲν οὐ δεῖ πολίτασ παρεμβάλλειν νόθῃ παιδείᾳ πεπαιδευμένουσ, ἀνάγκην δὲ οὐδὲ θεὸσ εἶναι λέγεται δυνατὸσ βιάζεσθαι.

ταῦτ’ οὖν δὴ τὸν νῦν λεγόμενον λόγον ἡμῖν φῶμεν παραινεῖν λέγοντα·

ὦ πάντων ἀνδρῶν ἄριστοι, τὴν ὁμοιότητα καὶ ἰσότητα καὶ τὸ ταὐτὸν καὶ ὁμολογούμενον τιμῶντεσ κατὰ φύσιν μὴ ἀνίετε κατά τε ἀριθμὸν καὶ πᾶσαν δύναμιν τὴν τῶν καλῶν κἀγαθῶν πραγμάτων· καὶ δὴ καὶ νῦν τὸν ἀριθμὸν μὲν πρῶτον διὰ βίου παντὸσ φυλάξατε τὸν εἰρημένον, εἶτα τὸ τῆσ οὐσίασ ὕψοσ τε καὶ μέγεθοσ, ὃ τὸ πρῶτον ἐνείμασθε μέτριον ὄν, μὴ ἀτιμάσητε τῷ τε ὠνεῖσθαι καὶ τῷ πωλεῖν πρὸσ ἀλλήλουσ ‐ οὔτε γὰρ ὁ νείμασ κλῆροσ ὢν θεὸσ ὑμῖν σύμμαχοσ οὔτε ὁ νομοθέτησ ‐ νῦν γὰρ δὴ πρῶτον τῷ ἀπειθοῦντι νόμοσ προστάττει, προειπὼν ἐπὶ τούτοισ κληροῦσθαι τὸν ἐθέλοντα ἢ μὴ κληροῦσθαι, ὡσ πρῶτον μὲν τῆσ γῆσ ἱερᾶσ οὔσησ τῶν πάντων θεῶν, εἶτα ἱερέων τε καὶ ἱερειῶν εὐχὰσ ποιησομένων ἐπὶ τοῖσ πρώτοισ θύμασι καὶ δευτέροισ καὶ μέχρι τριῶν, τὸν πριάμενον ἢ ἀποδόμενον ὧν ἔλαχεν οἰκοπέδων ἢ γηπέδων τὰ ἐπὶ τούτοισ πρέποντα πάσχειν πάθη·

καταστήσουσιν ἐν ταύτῃ τῶν ἀρχῶν ἥτισ ἂν ὀξύτατον ὁρᾶν δοκῇ, ἵνα αἱ παρὰ ταῦτα ἑκάστοτε παραγωγαὶ γιγνόμεναι μὴ λανθάνωσιν αὐτούσ, ἀλλὰ κολάζωσι τὸν ἀπειθοῦντα ἅμα νόμῳ καὶ τῷ θεῷ.

ὅσον γὰρ δὴ τὸ νῦν ἐπιταττόμενον ἀγαθὸν ὂν τυγχάνει πάσαισ ταῖσ πειθομέναισ πόλεσι, τὴν ἑπομένην κατασκευὴν προσλαβόν, κατὰ τὴν παλαιὰν παροιμίαν οὐδεὶσ εἴσεταί ποτε κακὸσ ὤν, ἀλλ’ ἔμπειρόσ τε καὶ ἐπιεικὴσ ἔθεσι γενόμενοσ· χρηματισμὸσ γὰρ οὔτ’ ἔνεστιν σφόδρα ἐν τῇ τοιαύτῃ κατασκευῇ, συνέπεταί τε αὐτῇ μηδὲ δεῖν μηδ’ ἐξεῖναι χρηματίζεσθαι τῶν ἀνελευθέρων χρηματισμῶν μηδενὶ μηδένα, καθ’ ὅσον ἐπονείδιστοσ λεγομένη βαναυσία ἦθοσ ἀποτρέπει ἐλεύθερον, μηδὲ τὸ παράπαν ἀξιοῦν ἐκ τῶν τοιούτων συλλέγειν χρήματα.

πρὸσ τούτοισ δ’ ἔτι νόμοσ ἕπεται πᾶσι τούτοισ, μηδ’ ἐξεῖναι χρυσὸν μηδὲ ἄργυρον κεκτῆσθαι μηδένα μηδενὶ ἰδιώτῃ, νόμισμα δὲ ἕνεκα ἀλλαγῆσ τῆσ καθ’ ἡμέραν, ἣν δημιουργοῖσ τε ἀλλάττεσθαι σχεδὸν ἀναγκαῖον, καὶ πᾶσιν ὁπόσων χρεία τῶν τοιούτων μισθοὺσ μισθωτοῖσ, δούλοισ καὶ ἐποίκοισ, ἀποτίνειν.

ὧν ἕνεκά φαμεν τὸ νόμισμα κτητέον αὐτοῖσ μὲν ἔντιμον, τοῖσ δὲ ἄλλοισ ἀνθρώποισ ἀδόκιμον·

κοινὸν δὲ Ἑλληνικὸν νόμισμα ἕνεκά τε στρατειῶν καὶ ἀποδημιῶν εἰσ τοὺσ ἄλλουσ ἀνθρώπουσ, οἱο͂ν πρεσβειῶν ἢ καί τινοσ ἀναγκαίασ ἄλλησ τῇ πόλει κηρυκείασ, ἐκπέμπειν τινὰ ἂν δέῃ, τούτων χάριν ἀνάγκη ἑκάστοτε κεκτῆσθαι τῇ πόλει νόμισμα Ἑλληνικόν. ἰδιώτῃ δὲ ἂν ἄρα ποτὲ ἀνάγκη τισ γίγνηται ἀποδημεῖν, παρέμενοσ μὲν τοὺσ ἄρχοντασ ἀποδημείτω, νόμισμα δὲ ἄν ποθεν ἔχων ξενικὸν οἴκαδε ἀφίκηται περιγενόμενον, τῇ πόλει αὐτὸ καταβαλλέτω πρὸσ λόγον ἀπολαμβάνων τὸ ἐπιχώριον· ἰδιούμενοσ δὲ ἄν τισ φαίνηται, δημόσιόν τε γιγνέσθω καὶ ὁ συνειδὼσ καὶ μὴ φράζων ἀρᾷ καὶ ὀνείδει μετὰ τοῦ ἀγαγόντοσ ἔνοχοσ ἔστω, καὶ ζημίᾳ πρὸσ τούτοισ μὴ ἐλάττονι τοῦ ξενικοῦ κομισθέντοσ νομίσματοσ.

γαμοῦντα δὲ καὶ ἐκδιδόντα μήτ’ οὖν διδόναι μήτε δέχεσθαι προῖκα τὸ παράπαν μηδ’ ἡντινοῦν, μηδὲ νόμισμα παρακατατίθεσθαι ὅτῳ μή τισ πιστεύει, μηδὲ δανείζειν ἐπὶ τόκῳ, ὡσ ἐξὸν μὴ ἀποδιδόναι τὸ παράπαν τῷ δανεισαμένῳ μήτε τόκον μήτε κεφάλαιον·

ταῦτα δ’ ὅτι βέλτιστ’ ἐστὶν πόλει ἐπιτηδεύματα ἐπιτηδεύειν, ὧδε ἄν τισ σκοπῶν ὀρθῶσ ἂν αὐτὰ διακρίνοι, ἐπαναφέρων εἰσ τὴν ἀρχὴν ἀεὶ καὶ τὴν βούλησιν. ἔστιν δὴ τοῦ νοῦν ἔχοντοσ πολιτικοῦ βούλησισ, φαμέν, οὐχ ἥνπερ ἂν οἱ πολλοὶ φαῖεν, δεῖν βούλεσθαι τὸν ἀγαθὸν νομοθέτην ὡσ μεγίστην τε εἶναι τὴν πόλιν ᾗ νοῶν εὖ νομοθετοῖ, καὶ ὅτι μάλιστα πλουσίαν, κεκτημένην δ’ αὖ χρύσεια καὶ ἀργύρεια, καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ἄρχουσαν ὅτι πλείστων·

προσθεῖεν δ’ ἂν καὶ ὡσ ἀρίστην δεῖν βούλεσθαι τὴν πόλιν εἶναι καὶ ὡσ εὐδαιμονεστάτην τόν γε ὀρθῶσ νομοθετοῦντα. τούτων δὲ τὰ μὲν δυνατά ἐστιν γίγνεσθαι, τὰ δ’ οὐ δυνατά·

τὰ μὲν οὖν δυνατὰ βούλοιτ’ ἂν ὁ διακοσμῶν, τὰ δὲ μὴ δυνατὰ οὔτ’ ἂν βούλοιτο ματαίασ βουλήσεισ οὔτ’ ἂν ἐπιχειροῖ. σχεδὸν μὲν γὰρ εὐδαίμονασ ἅμα καὶ ἀγαθοὺσ ἀνάγκη γίγνεσθαι ‐ τοῦτο μὲν οὖν βούλοιτ’ ἄν ‐ πλουσίουσ δ’ αὖ σφόδρα καὶ ἀγαθοὺσ ἀδύνατον, οὕσ γε δὴ πλουσίουσ οἱ πολλοὶ καταλέγουσι· λέγουσιν δὲ τοὺσ κεκτημένουσ ἐν ὀλίγοισ τῶν ἀνθρώπων πλείστου νομίσματοσ ἄξια κτήματα, ἃ καὶ κακόσ τισ κεκτῇτ’ ἄν. εἰ δ’ ἔστιν τοῦτο οὕτωσ ἔχον, οὐκ ἂν ἔγωγε αὐτοῖσ ποτε συγχωροίην τὸν πλούσιον εὐδαίμονα τῇ ἀληθείᾳ γίγνεσθαι μὴ καὶ ἀγαθὸν ὄντα· ἀγαθὸν δὲ ὄντα διαφόρωσ καὶ πλούσιον εἶναι διαφερόντωσ ἀδύνατον.

"τί δή; φαίη τισ ἂν ἴσωσ. ὅτι, φαῖμεν ἄν, ἥ τε ἐκ δικαίου καὶ ἀδίκου κτῆσισ πλέον ἢ διπλασία ἐστὶν τῆσ ἐκ τοῦ δικαίου μόνον, τά τε ἀναλώματα μήτε καλῶσ μήτε αἰσχρῶσ ἐθέλοντα ἀναλίσκεσθαι τῶν καλῶν καὶ εἰσ καλὰ ἐθελόντων δαπανᾶσθαι διπλασίῳ ἐλάττονα· οὔκουν ποτὲ ἂν τῶν ἐκ διπλασίων μὲν κτημάτων, ἡμίσεων δὲ ἀναλωμάτων ὁ τὰ ἐναντία τούτων πράττων γένοιτ’ ἂν πλουσιώτεροσ.

ἔστιν δὲ ὁ μὲν ἀγαθὸσ τούτων, ὁ δὲ οὐ κακὸσ ὅταν ᾖ φειδωλόσ, τοτὲ δέ ποτε καὶ πάγκακοσ, ἀγαθὸσ δέ, ὅπερ εἴρηται τὰ νῦν, οὐδέποτε. ὁ μὲν γὰρ δικαίωσ καὶ ἀδίκωσ λαμβάνων καὶ μήτε δικαίωσ μήτε ἀδίκωσ ἀναλίσκων πλούσιοσ, ὅταν καὶ φειδωλὸσ ᾖ, ὁ δὲ πάγκακοσ, ὡσ τὰ πολλὰ ὢν ἄσωτοσ, μάλα πένησ· ὁ δὲ ἀναλίσκων τε εἰσ τὰ καλὰ καὶ κτώμενοσ ἐκ τῶν δικαίων μόνον οὔτ’ ἂν διαφέρων πλούτῳ ῥᾳδίωσ ἄν ποτε γένοιτο οὐδ’ αὖ σφόδρα πένησ. ὥστε ὁ λόγοσ ἡμῖν ὀρθόσ, ὡσ οὐκ εἰσὶν οἱ παμπλούσιοι ἀγαθοί·

εἰ δὲ μὴ ἀγαθοί, οὐδὲ εὐδαίμονεσ. ἡμῖν δὲ ἡ τῶν νόμων ὑπόθεσισ ἐνταῦθα ἔβλεπεν, ὅπωσ ὡσ εὐδαιμονέστατοι ἔσονται καὶ ὅτι μάλιστα ἀλλήλοισ φίλοι·

εἰε͂ν δὲ οὐκ ἄν ποτε πολῖται φίλοι, ὅπου πολλαὶ μὲν δίκαι ἐν ἀλλήλοισ εἰε͂ν, πολλαὶ δὲ ἀδικίαι, ἀλλ’ ὅπου ὡσ ὅτι σμικρόταται καὶ ὀλίγισται. λέγομεν δὴ μήτε χρυσὸν δεῖν μήτε ἄργυρον ἐν τῇ πόλει, μήτε αὖ χρηματισμὸν πολὺν διὰ βαναυσίασ καὶ τόκων μηδὲ βοσκημάτων αἰσχρῶν, ἀλλ’ ὅσα γεωργία δίδωσι καὶ φέρει, καὶ τούτων ὁπόσα μὴ χρηματιζόμενον ἀναγκάσειεν ἀμελεῖν ὧν ἕνεκα πέφυκε τὰ χρήματα·

ταῦτα δ’ ἐστὶ ψυχὴ καὶ σῶμα, ἃ χωρὶσ γυμναστικῆσ καὶ τῆσ ἄλλησ παιδείασ οὐκ ἄν ποτε γένοιτο ἄξια λόγου. διὸ δὴ χρημάτων ἐπιμέλειαν οὐχ ἅπαξ εἰρήκαμεν ὡσ χρὴ τελευταῖον τιμᾶν·

ὄντων γὰρ τριῶν τῶν ἁπάντων περὶ ἃ πᾶσ ἄνθρωποσ σπουδάζει, τελευταῖον καὶ τρίτον ἐστὶν ἡ τῶν χρημάτων ὀρθῶσ σπουδαζομένη σπουδή, σώματοσ δὲ πέρι μέση, πρώτη δὲ ἡ τῆσ ψυχῆσ. καὶ δὴ καὶ νῦν ἣν διεξερχόμεθα πολιτείαν, εἰ μὲν τὰσ τιμὰσ οὕτω τάττεται, ὀρθῶσ νενομοθέτηται· εἰ δέ τισ τῶν προσταττομένων αὐτόθι νόμων σωφροσύνησ ἔμπροσθεν ὑγίειαν ἐν τῇ πόλει φανεῖται ποιῶν τιμίαν, ἢ πλοῦτον ὑγιείασ καὶ τοῦ σωφρονεῖν, οὐκ ὀρθῶσ ἀναφανεῖται τιθέμενοσ. τοῦτ’ οὖν δὴ πολλάκισ ἐπισημαίνεσθαι χρὴ τὸν νομοθέτην ‐ τί τε βούλομαι;

καὶ εἴ μοι συμβαίνει τοῦτο ἢ καὶ ἀποτυγχάνω τοῦ σκοποῦ; ‐ καὶ οὕτω τάχ’ ἂν ἴσωσ ἐκ τῆσ νομοθεσίασ αὐτόσ τε ἐκβαίνοι καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἀπαλλάττοι, κατ’ ἄλλον δὲ τρόπον οὐδ’ ἂν ἕνα ποτέ. ὁ δὴ λαχὼν κεκτήσθω, φαμέν, τὸν κλῆρον ἐπὶ τούτοισ οἷσ εἰρήκαμεν.

ἦν μὲν δὴ καλὸν καὶ τἆλλα ἴσα πάντ’ ἔχοντα ἕνα ἕκαστον ἐλθεῖν εἰσ τὴν ἀποικίαν·

ἐπειδὴ δὲ οὐ δυνατόν, ἀλλ’ ὁ μέν τισ πλείω κεκτημένοσ ἀφίξεται χρήματα, ὁ δ’ ἐλάττονα, δεῖ δὴ πολλῶν ἕνεκα, τῶν τε κατὰ πόλιν καιρῶν ἰσότητοσ ἕνεκα, τιμήματα ἄνισα γενέσθαι, ἵνα ἀρχαί τε καὶ εἰσφοραὶ καὶ διανομαί, τὴν τῆσ ἀξίασ ἑκάστοισ τιμὴν μὴ κατ’ ἀρετὴν μόνον τήν τε προγόνων καὶ τὴν αὑτοῦ, μηδὲ κατὰ σωμάτων ἰσχῦσ καὶ εὐμορφίασ, ἀλλὰ καὶ κατὰ πλούτου χρῆσιν καὶ πενίαν, τὰσ τιμάσ τε καὶ ἀρχὰσ ὡσ ἰσαίτατα τῷ ἀνίσῳ συμμέτρῳ δὲ ἀπολαμβάνοντεσ μὴ διαφέρωνται. μεταβαίνωσιν εἰσ τὸ προσῆκον ἕκαστοι ἑαυτοῖσιν τίμημα.

τόδε δ’ ἐπὶ τούτοισ αὖ νόμου σχῆμα ἔγωγε ἂν τιθείην ὡσ ἑπόμενον.

δεῖ γὰρ ἐν πόλει που, φαμέν, τῇ τοῦ μεγίστου νοσήματοσ οὐ μεθεξούσῃ, ὃ διάστασιν ἢ στάσιν ὀρθότερον ἂν εἰή κεκλῆσθαι, μήτε πενίαν τὴν χαλεπὴν ἐνεῖναι παρά τισιν τῶν πολιτῶν μήτε αὖ πλοῦτον, ὡσ ἀμφοτέρων τικτόντων ταῦτα ἀμφότερα· νῦν οὖν ὁρ́ον δεῖ τούτων ἑκατέρου τὸν νομοθέτην φράζειν. ἔστω δὴ πενίασ μὲν ὁρ́οσ ἡ τοῦ κλήρου τιμή, ὃν δεῖ μένειν καὶ ὃν ἄρχων οὐδεὶσ οὐδενί ποτε περιόψεται ἐλάττω γιγνόμενον, τῶν τε ἄλλων κατὰ ταὐτὰ οὐδεὶσ ὅστισ φιλότιμοσ ἐπ’ ἀρετῇ. μέτρον δὲ αὐτὸν θέμενοσ ὁ νομοθέτησ διπλάσιον ἐάσει τούτου κτᾶσθαι καὶ τριπλάσιον καὶ μέχρι τετραπλασίου· πλείονα δ’ ἄν τισ κτᾶται τούτων, εὑρὼν ἢ δοθέντων ποθὲν ἢ χρηματισάμενοσ, ἤ τινι τύχῃ τοιαύτῃ κτησάμενοσ ἄλλῃ τὰ περιγιγνόμενα τοῦ μέτρου, τῇ πόλει ἂν αὐτὰ καὶ τοῖσ τὴν πόλιν ἔχουσιν θεοῖσ ἀπονέμων εὐδόκιμόσ τε καὶ ἀζήμιοσ ἂν εἰή·

ἐὰν δέ τισ ἀπειθῇ τούτῳ τῷ νόμῳ, φανεῖ μὲν ὁ βουλόμενοσ ἐπὶ τοῖσ ἡμίσεσιν, ὁ δὲ ὀφλὼν ἄλλο τοσοῦτον μέροσ ἀποτείσει τῆσ αὑτοῦ κτήσεωσ, τὰ δ’ ἡμίσεα τῶν θεῶν.

περὶ πάντων, ὅσαι εἰσ χρήματα, ῥᾴδιαί τε ὦσι καὶ σφόδρα σαφεῖσ.

τὸ δὴ μετὰ τοῦτο πρῶτον μὲν τὴν πόλιν ἱδρῦσθαι δεῖ τῆσ χώρασ ὅτι μάλιστα ἐν μέσῳ, καὶ τἆλλα ὅσα πρόσφορα πόλει τῶν ὑπαρχόντων ἔχοντα τόπον ἐκλεξάμενον, ἃ νοῆσαί τε καὶ εἰπεῖν οὐδὲν χαλεπόν·

μετὰ δὲ ταῦτα μέρη δώδεκα διελέσθαι, θέμενον Ἑστίασ πρῶτον καὶ Διὸσ καὶ Ἀθηνᾶσ ἱερόν, ἀκρόπολιν ὀνομάζοντα, κύκλον περιβάλλοντα, ἀφ’ οὗ τὰ δώδεκα μέρη τέμνειν τήν τε πόλιν αὐτὴν καὶ πᾶσαν τὴν χώραν. ἴσα δὲ δεῖ γίγνεσθαι τὰ δώδεκα μέρη τῷ τὰ μὲν ἀγαθῆσ γῆσ εἶναι σμικρά, τὰ δὲ χείρονοσ μείζω.

κλήρουσ δὲ διελεῖν τετταράκοντα καὶ πεντακισχιλίουσ, τούτων τε αὖ δίχα τεμεῖν ἕκαστον καὶ συγκληρῶσαι δύο τμήματα, τοῦ τε ἐγγὺσ καὶ τοῦ πόρρω μετέχοντα ἑκάτερον· τὸ πρὸσ τῇ πόλει μέροσ τῷ πρὸσ τοῖσ ἐσχάτοισ εἷσ κλῆροσ, καὶ τὸ δεύτερον ἀπὸ πόλεωσ τῷ ἀπ’ ἐσχάτων δευτέρῳ, καὶ τἆλλα οὕτωσ πάντα. μηχανᾶσθαι δὲ καὶ ἐν τοῖσ δίχα τμήμασι τὸ νυνδὴ λεγόμενον φαυλότητόσ τε καὶ ἀρετῆσ χώρασ, ἐπανισουμένουσ τῷ πλήθει τε καὶ ὀλιγότητι τῆσ διανομῆσ.

νείμασθαι δὲ δὴ καὶ τοὺσ ἄνδρασ δώδεκα μέρη, τὴν τῆσ ἄλλησ οὐσίασ εἰσ ἴσα ὅτι μάλιστα τὰ δώδεκα μέρη συνταξάμενον, ἀπογραφῆσ πάντων γενομένησ· καὶ δὴ καὶ μετὰ τοῦτο δώδεκα θεοῖσ δώδεκα κλήρουσ θέντασ, ἐπονομάσαι καὶ καθιερῶσαι τὸ λαχὸν μέροσ ἑκάστῳ τῷ θεῷ, καὶ φυλὴν αὐτὴν ἐπονομάσαι. τέμνειν δ’ αὖ καὶ τὰ δώδεκα τῆσ πόλεωσ τμήματα τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ καὶ τὴν ἄλλην χώραν διένεμον·

καὶ δύο νέμεσθαι ἕκαστον οἰκήσεισ, τήν τε ἐγγὺσ τοῦ μέσου καὶ τὴν τῶν ἐσχάτων. καὶ τὴν μὲν κατοίκισιν οὕτω τέλοσ ἔχειν. ἐννοεῖν δὲ ἡμᾶσ τὸ τοιόνδε ἐστὶν χρεὼν ἐκ παντὸσ τρόπου, ὡσ τὰ νῦν εἰρημένα πάντα οὐκ ἄν ποτε εἰσ τοιούτουσ καιροὺσ συμπέσοι, ὥστε συμβῆναι κατὰ λόγον οὕτω σύμπαντα γενόμενα, ἄνδρασ τε οἳ μὴ δυσχερανοῦσι τὴν τοιαύτην συνοικίαν, ἀλλ’ ὑπομενοῦσιν χρήματά τε ἔχοντεσ τακτὰ καὶ μέτρια διὰ βίου παντὸσ καὶ παίδων γενέσεισ ἃσ εἰρήκαμεν ἑκάστοισ, καὶ χρυσοῦ στερόμενοι καὶ ἑτέρων ὧν δῆλοσ ὁ νομοθέτησ προστάξων ἐστὶν ἐκ τούτων τῶν νῦν εἰρημένων, ἔτι δὲ χώρασ τε καὶ ἄστεοσ, ὡσ εἴρηκεν, μεσότητάσ τε καὶ ἐν κύκλῳ οἰκήσεισ πάντῃ, σχεδὸν οἱο͂ν ὀνείρατα λέγων, ἢ πλάττων καθάπερ ἐκ κηροῦ τινα πόλιν καὶ πολίτασ.

ἔχει δὴ τὰ τοιαῦτα οὐ κακῶσ τινα τρόπον εἰρημένα, χρὴ δ’ ἐπαναλαμβάνειν πρὸσ αὑτὸν τὰ τοιάδε.

πάλιν ἄρα ἡμῖν ὁ νομοθετῶν φράζει τόδε·

"ἐν τούτοισ τοῖσ λόγοισ, ὦ φίλοι, μηδ’ αὐτὸν δοκεῖτέ με λεληθέναι τὸ νῦν λεγόμενον ὡσ ἀληθῆ διεξέρχεταί τινα τρόπον. ἀλλὰ γὰρ ἐν ἑκάστοισ τῶν μελλόντων ἔσεσθαι δικαιότατον οἶμαι τόδε εἶναι, τὸν τὸ παράδειγμα δεικνύντα, οἱο͂ν δεῖ τὸ ἐπιχειρούμενον γίγνεσθαι, μηδὲν ἀπολείπειν τῶν καλλίστων τε καὶ ἀληθεστάτων, ᾧ δὲ ἀδύνατόν τι συμβαίνει τούτων γίγνεσθαι, τοῦτο μὲν αὐτὸ ἐκκλίνειν καὶ μὴ πράττειν, ὅτι δὲ τούτου τῶν λοιπῶν ἐγγύτατά ἐστιν καὶ συγγενέστατον ἔφυ τῶν προσηκόντων πράττειν, τοῦτ’ αὐτὸ διαμηχανᾶσθαι ὅπωσ ἂν γίγνηται, τὸν νομοθέτην δ’ ἐᾶσαι τέλοσ ἐπιθεῖναι τῇ βουλήσει, γενομένου δὲ τούτου, τότ’ ἤδη κοινῇ μετ’ ἐκείνου σκοπεῖν ὅτι τε συμφέρει τῶν εἰρημένων καὶ τί πρόσαντεσ εἴρηται τῆσ νομοθεσίασ· ἀπεργάζεσθαι καὶ τὸν τοῦ φαυλοτάτου δημιουργὸν ἄξιον ἐσόμενον λόγου.

νῦν δὴ τοῦτ’ αὐτὸ προθυμητέον ἰδεῖν μετὰ τὴν δόξαν τῆσ τῶν δώδεκα μερῶν διανομῆσ, τὸ τίνα τρόπον δῆλον δὴ τὰ δώδεκα μέρη, τῶν ἐντὸσ αὐτοῦ πλείστασ ἔχοντα διανομάσ, καὶ τὰ τούτοισ συνεπόμενα καὶ ἐκ τούτων γεννώμενα, μέχρι τῶν τετταράκοντά τε καὶ πεντακισχιλίων ‐ ὅθεν φρατρίασ καὶ δήμουσ καὶ κώμασ, καὶ πρόσ γε τὰσ πολεμικὰσ τάξεισ τε καὶ ἀγωγάσ, καὶ ἔτι νομίσματα καὶ μέτρα ξηρά τε καὶ ὑγρὰ καὶ σταθμά ‐ πάντα ταῦτα ἔμμετρά τε καὶ ἀλλήλοισ σύμφωνα δεῖ τόν γε νόμον τάττειν.

πρὸσ δὲ τούτοισ οὐδ’ ἐκεῖνα φοβητέα, δείσαντα τὴν δόξασαν ἂν γίγνεσθαι σμικρολογίαν, ἄν τισ προστάττῃ πάντα ὁπόσ’ ἂν σκεύη κτῶνται, μηδὲν ἄμετρον αὐτῶν ἐᾶν εἶναι, καὶ κοινῷ λόγῳ νομίσαντα πρὸσ πάντα εἶναι χρησίμουσ τὰσ τῶν ἀριθμῶν διανομὰσ καὶ ποικίλσεισ, ὅσα τε αὐτοὶ ἐν ἑαυτοῖσ ποικίλλονται καὶ ὅσα ἐν μήκεσι καὶ ἐν βάθεσι ποικίλματα, καὶ δὴ καὶ ἐν φθόγγοισ καὶ κινήσεσι ταῖσ τε κατὰ τὴν εὐθυπορίαν τῆσ ἄνω καὶ κάτω φορᾶσ καὶ τῆσ κύκλῳ περιφορᾶσ·

πρὸσ γὰρ ταῦτα πάντα δεῖ βλέψαντα τόν γε νομοθέτην προστάττειν τοῖσ πολίταισ πᾶσιν εἰσ δύναμιν τούτων μὴ ἀπολείπεσθαι τῆσ συντάξεωσ.

πρόσ τε γὰρ οἰκονομίαν καὶ πρὸσ πολιτείαν καὶ πρὸσ τὰσ τέχνασ πάσασ ἓν οὐδὲν οὕτω δύναμιν ἔχει παίδειον μάθημα μεγάλην, ὡσ ἡ περὶ τοὺσ ἀριθμοὺσ διατριβή·

τὸ δὲ μέγιστον, ὅτι τὸν νυστάζοντα καὶ ἀμαθῆ φύσει ἐγείρει καὶ εὐμαθῆ καὶ μνήμονα καὶ ἀγχίνουν ἀπεργάζεται, παρὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν ἐπιδιδόντα θείᾳ τέχνῃ. ταῦτα δὴ πάντα, ἐὰν μὲν ἄλλοισ νόμοισ τε καὶ ἐπιτηδεύμασιν ἀφαιρῆταί τισ τὴν ἀνελευθερίαν καὶ φιλοχρηματίαν ἐκ τῶν ψυχῶν τῶν μελλόντων αὐτὰ ἱκανῶσ τε καὶ ὀνησίμωσ κτήσεσθαι, καλὰ τὰ παιδεύματα καὶ προσήκοντα γίγνοιτ’ ἄν· εἰ δὲ μή, τὴν καλουμένην ἄν τισ πανουργίαν ἀντὶ σοφίασ ἀπεργασάμενοσ λάθοι, καθάπερ Αἰγυπτίουσ καὶ Φοίνικασ καὶ πολλὰ ἕτερα ἀπειργασμένα γένη νῦν ἔστιν ἰδεῖν ὑπὸ τῆσ τῶν ἄλλων ἐπιτηδευμάτων καὶ κτημάτων ἀνελευθερίασ, εἴτε τισ νομοθέτησ αὐτοῖσ φαῦλοσ ἂν γενόμενοσ ἐξηργάσατο τὰ τοιαῦτα εἴτε χαλεπὴ τύχη προσπεσοῦσα εἴτε καὶ φύσισ ἄλλη τισ τοιαύτη.

καὶ γάρ, ὦ Μέγιλλέ τε καὶ Κλεινία, μηδὲ τοῦθ’ ἡμᾶσ λανθανέτω περὶ τόπων ὡσ οὐκ εἰσὶν ἄλλοι τινὲσ διαφέροντεσ ἄλλων τόπων πρὸσ τὸ γεννᾶν ἀνθρώπουσ ἀμείνουσ καὶ χείρουσ, οἷσ οὐκ ἐναντία νομοθετητέον·

οἱ μέν γέ που διὰ πνεύματα παντοῖα καὶ δι’ εἱλήσεισ ἀλλόκοτοί τέ εἰσιν καὶ ἐναίσιοι αὐτῶν, οἱ δὲ δι’ ὕδατα, οἱ δὲ καὶ δι’ αὐτὴν τὴν ἐκ τῆσ γῆσ τροφήν, ἀναδιδοῦσαν οὐ μόνον τοῖσ σώμασιν ἀμείνω καὶ χείρω, ταῖσ δὲ ψυχαῖσ οὐχ ἧττον δυναμένην πάντα τὰ τοιαῦτα ἐμποιεῖν, τούτων δ’ αὖ πάντων μέγιστον διαφέροιεν ἂν τόποι χώρασ ἐν οἷσ θεία τισ ἐπίπνοια καὶ δαιμόνων λήξεισ εἰε͂ν, τοὺσ ἀεὶ κατοικιζομένουσ ἵλεῳ δεχόμενοι καὶ τοὐναντίον. οἷσ ὅ γε νοῦν ἔχων νομοθέτησ, ἐπισκεψάμενοσ ὡσ ἄνθρωπον οἱο͂́ν τ’ ἐστὶν σκοπεῖν τὰ τοιαῦτα, οὕτω πειρῷτ’ ἂν τιθέναι τοὺσ νόμουσ.

ὃ δὴ καὶ σοὶ ποιητέον, ὦ Κλεινία· πρῶτον τρεπτέον ἐπὶ τὰ τοιαῦτα μέλλοντί γε κατοικίζειν χώραν. ἀλλ’, ὦ ξένε Ἀθηναῖε, λέγεισ τε παγκάλωσ ἐμοί τε οὕτωσ ποιητέον.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

Ancient Greek Text

Plato, Laws, book 5

(플라톤, Laws, book 5)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION