Demosthenes, Speeches, Κατὰ Φιλίππου Γ

(데모스테네스, Speeches, Κατὰ Φιλίππου Γ)

πολλῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λόγων γιγνομένων ὀλίγου δεῖν καθ’ ἑκάστην ἐκκλησίαν περὶ ὧν Φίλιπποσ, ἀφ’ οὗ τὴν εἰρήνην ἐποιήσατο, οὐ μόνον ὑμᾶσ, ἀλλὰ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἀδικεῖ, καὶ πάντων οἶδ’ ὅτι φησάντων γ’ ἄν, εἰ καὶ μὴ ποιοῦσι τοῦτο, καὶ λέγειν δεῖν καὶ πράττειν ὅπωσ ἐκεῖνοσ παύσεται τῆσ ὕβρεωσ καὶ δίκην δώσει, εἰσ τοῦθ’ ὑπηγμένα πάντα τὰ πράγματα καὶ προειμέν’ ὁρῶ, ὥστε δέδοικα μὴ βλάσφημον μὲν εἰπεῖν, ἀληθὲσ δ’ ᾖ· εἰ καὶ λέγειν ἅπαντεσ ἐβούλονθ’ οἱ παριόντεσ καὶ χειροτονεῖν ὑμεῖσ ἐξ ὧν ὡσ φαυλότατ’ ἔμελλε τὰ πράγμαθ’ ἕξειν, οὐκ ἂν ἡγοῦμαι δύνασθαι χεῖρον ἢ νῦν διατεθῆναι. πολλὰ μὲν οὖν ἴσωσ ἐστὶν αἴτια τούτων, καὶ οὐ παρ’ ἓν οὐδὲ δύ’ εἰσ τοῦτο τὰ πράγματ’ ἀφῖκται, μάλιστα δ’, ἄνπερ ἐξετάζητ’ ὀρθῶσ, εὑρήσετε διὰ τοὺσ χαρίζεσθαι μᾶλλον ἢ τὰ βέλτιστα λέγειν προαιρουμένουσ, ὧν τινεσ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐν οἷσ εὐδοκιμοῦσιν αὐτοὶ καὶ δύνανται, ταῦτα φυλάττοντεσ οὐδεμίαν περὶ τῶν μελλόντων πρόνοιαν ἔχουσιν, οὐκοῦν οὐδ’ ὑμᾶσ οἰόνται δεῖν ἔχειν, ἕτεροι δὲ τοὺσ ἐπὶ τοῖσ πράγμασιν ὄντασ αἰτιώμενοι καὶ διαβάλλοντεσ οὐδὲν ἄλλο ποιοῦσιν ἢ ὅπωσ ἡ μὲν πόλισ αὐτὴ παρ’ αὑτῆσ δίκην λήψεται καὶ περὶ τοῦτ’ ἔσται, Φιλίππῳ δ’ ἐξέσται καὶ λέγειν καὶ πράττειν ὅ τι βούλεται.

αἱ δὲ τοιαῦται πολιτεῖαι συνήθεισ μέν εἰσιν ὑμῖν, αἴτιαι δὲ τῶν κακῶν.

ἀξιῶ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἄν τι τῶν ἀληθῶν μετὰ παρρησίασ λέγω, μηδεμίαν μοι διὰ τοῦτο παρ’ ὑμῶν ὀργὴν γενέσθαι. σκοπεῖτε γὰρ ὡδί. ὑμεῖσ τὴν παρρησίαν ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων οὕτω κοινὴν οἰέσθε δεῖν εἶναι πᾶσι τοῖσ ἐν τῇ πόλει, ὥστε καὶ τοῖσ ξένοισ καὶ τοῖσ δούλοισ αὐτῆσ μεταδεδώκατε, καὶ πολλοὺσ ἄν τισ οἰκέτασ ἴδοι παρ’ ἡμῖν μετὰ πλείονοσ ἐξουσίασ ὅ τι βούλονται λέγοντασ ἢ πολίτασ ἐν ἐνίαισ τῶν ἄλλων πόλεων, ἐκ δὲ τοῦ συμβουλεύειν παντάπασιν ἐξεληλάκατε. εἶθ’ ὑμῖν συμβέβηκεν ἐκ τούτου ἐν μὲν ταῖσ ἐκκλησίαισ τρυφᾶν καὶ κολακεύεσθαι πάντα πρὸσ ἡδονὴν ἀκούουσιν, ἐν δὲ τοῖσ πράγμασι καὶ τοῖσ γιγνομένοισ περὶ τῶν ἐσχάτων ἤδη κινδυνεύειν.

εἰ μὲν οὖν καὶ νῦν οὕτω διάκεισθε, οὐκ ἔχω τί λέγω· εἰ δ’ ἃ συμφέρει χωρὶσ κολακείασ ἐθελήσετ’ ἀκούειν, ἕτοιμοσ λέγειν. καὶ γὰρ εἰ πάνυ φαύλωσ τὰ πράγματ’ ἔχει καὶ πολλὰ προεῖται, ὅμωσ ἔστιν, ἐὰν ὑμεῖσ τὰ δέοντα ποιεῖν βούλησθε, ἔτι πάντα ταῦτ’ ἐπανορθώσασθαι. καὶ παράδοξον μὲν ἴσωσ ἐστὶν ὃ μέλλω λέγειν, ἀληθὲσ δέ·

τὸ χείριστον ἐν τοῖσ παρεληλυθόσι, τοῦτο πρὸσ τὰ μέλλοντα βέλτιστον ὑπάρχει. τί οὖν ἐστι τοῦτο; ὅτι οὔτε μικρὸν οὔτε μέγ’ οὐδὲν τῶν δεόντων ποιούντων ὑμῶν κακῶσ τὰ πράγματ’ ἔχει, ἐπεί τοι, εἰ πάνθ’ ἃ προσῆκε πραττόντων οὕτωσ διέκειτο, οὐδ’ ἂν ἐλπὶσ ἦν αὐτὰ γενέσθαι βελτίω. νῦν δὲ τῆσ ῥᾳθυμίασ τῆσ ὑμετέρασ καὶ τῆσ ἀμελίασ κεκράτηκε Φίλιπποσ, τῆσ πόλεωσ δ’ οὐ κεκράτηκεν· οὐδ’ ἥττησθ’ ὑμεῖσ, ἀλλ’ οὐδὲ κεκίνησθε. εἰ μὲν οὖν ἅπαντεσ ὡμολογοῦμεν Φίλιππον τῇ πόλει πολεμεῖν καὶ τὴν εἰρήνην παραβαίνειν, οὐδὲν ἄλλ’ ἔδει τὸν παριόντα λέγειν καὶ συμβουλεύειν ἢ ὅπωσ ἀσφαλέστατα καὶ ῥᾷστ’ αὐτὸν ἀμυνούμεθα·

ἐπειδὴ δ’ οὕτωσ ἀτόπωσ ἔνιοι διάκεινται, ὥστε πόλεισ καταλαμβάνοντοσ ἐκείνου καὶ πολλὰ τῶν ὑμετέρων ἔχοντοσ καὶ πάντασ ἀνθρώπουσ ἀδικοῦντοσ ἀνέχεσθαί τινων ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ λεγόντων πολλάκισ ὡσ ἡμῶν τινέσ εἰσιν οἱ ποιοῦντεσ τὸν πόλεμον, ἀνάγκη φυλάττεσθαι καὶ διορθοῦσθαι περὶ τούτου· ἔστι γὰρ δέοσ μήποθ’ ὡσ ἀμυνούμεθα γράψασ τισ καὶ συμβουλεύσασ εἰσ τὴν αἰτίαν ἐμπέσῃ τοῦ πεποιηκέναι τὸν πόλεμον.

ἐγὼ δὴ τοῦτο πρῶτον ἁπάντων λέγω καὶ διορίζομαι· εἰ ἐφ’ ἡμῖν ἐστι τὸ βουλεύεσθαι περὶ τοῦ πότερον εἰρήνην ἄγειν ἢ πολεμεῖν δεῖ. εἰ μὲν οὖν ἔξεστιν εἰρήνην ἄγειν τῇ πόλει καὶ ἐφ’ ἡμῖν ἐστι τοῦτο, ἵν’ ἐντεῦθεν ἄρξωμαι, φήμ’ ἔγωγ’ ἄγειν ἡμᾶσ δεῖν, καὶ τὸν ταῦτα λέγοντα γράφειν καὶ πράττειν καὶ μὴ φενακίζειν ἀξιῶ·

εἰ δ’ ἕτεροσ τὰ ὅπλ’ ἐν ταῖσ χερσὶν ἔχων καὶ δύναμιν πολλὴν περὶ αὑτὸν τοὔνομα μὲν τὸ τῆσ εἰρήνησ ὑμῖν προβάλλει, τοῖσ δ’ ἔργοισ αὐτὸσ τοῖσ τοῦ πολέμου χρῆται, τί λοιπὸν ἄλλο πλὴν ἀμύνεσθαι; φάσκειν δ’ εἰρήνην ἄγειν εἰ βούλεσθε, ὥσπερ ἐκεῖνοσ, οὐ διαφέρομαι. εἰ δέ τισ ταύτην εἰρήνην ὑπολαμβάνει, ἐξ ἧσ ἐκεῖνοσ πάντα τἄλλα λαβὼν ἐφ’ ἡμᾶσ ἥξει, πρῶτον μὲν μαίνεται, ἔπειτ’ ἐκείνῳ παρ’ ὑμῶν, οὐχ ὑμῖν παρ’ ἐκείνου τὴν εἰρήνην λέγει·

τοῦτο δ’ ἐστὶν ὃ τῶν ἀναλισκομένων χρημάτων πάντων Φίλιπποσ ὠνεῖται, αὐτὸσ μὲν πολεμεῖν ὑμῖν, ὑφ’ ὑμῶν δὲ μὴ πολεμεῖσθαι. καὶ μὴν εἰ μέχρι τούτου περιμενοῦμεν, ἑώσ ἂν ἡμῖν ὁμολογήσῃ πολεμεῖν, πάντων ἐσμὲν εὐηθέστατοι·

οὐδὲ γὰρ ἂν ἐπὶ τὴν Ἀττικὴν αὐτὴν βαδίζῃ καὶ τὸν Πειραιᾶ, τοῦτ’ ἐρεῖ, εἴπερ οἷσ πρὸσ τοὺσ ἄλλουσ πεποίηκε δεῖ τεκμαίρεσθαι. τοῦτο μὲν γὰρ Ὀλυνθίοισ, τετταράκοντ’ ἀπέχων τῆσ πόλεωσ στάδια, εἶπεν ὅτι δεῖ δυοῖν θάτερον, ἢ ἐκείνουσ ἐν Ὀλύνθῳ μὴ οἰκεῖν ἢ αὑτὸν ἐν Μακεδονίᾳ, πάντα τὸν ἄλλον χρόνον, εἴ τισ αὐτὸν αἰτιάσαιτό τι τοιοῦτον, ἀγανακτῶν καὶ πρέσβεισ πέμπων τοὺσ ἀπολογησομένουσ·

τοῦτο δ’ εἰσ Φωκέασ ὡσ πρὸσ συμμάχουσ ἐπορεύετο, καὶ πρέσβεισ Φωκέων ἦσαν οἳ παρηκολούθουν αὐτῷ πορευομένῳ, καὶ παρ’ ἡμῖν ἤριζον οἱ πολλοὶ Θηβαίοισ οὐ λυσιτελήσειν τὴν ἐκείνου πάροδον. καὶ μὴν καὶ Φερὰσ πρώην ὡσ φίλοσ καὶ σύμμαχοσ εἰσ Θετταλίαν ἐλθὼν ἔχει καταλαβών, καὶ τὰ τελευταῖα τοῖσ ταλαιπώροισ Ὠρείταισ τουτοισὶ ἐπισκεψομένουσ ἔφη τοὺσ στρατιώτασ πεπομφέναι κατ’ εὔνοιαν·

πυνθάνεσθαι γὰρ αὐτοὺσ ὡσ νοσοῦσι καὶ στασιάζουσιν, συμμάχων δ’ εἶναι καὶ φίλων ἀληθινῶν ἐν τοῖσ τοιούτοισ καιροῖσ παρεῖναι. εἶτ’ οἰέσθ’ αὐτόν, οἳ ἐποίησαν μὲν οὐδὲν ἂν κακόν, μὴ παθεῖν δ’ ἐφυλάξαντ’ ἂν ἴσωσ, τούτουσ μὲν ἐξαπατᾶν αἱρεῖσθαι μᾶλλον ἢ προλέγοντα βιάζεσθαι, ὑμῖν δ’ ἐκ προρρήσεωσ πολεμήσειν, καὶ ταῦθ’ ἑώσ ἂν ἑκόντεσ ἐξαπατᾶσθε;

οὐκ ἔστι ταῦτα·

καὶ γὰρ ἂν ἀβελτερώτατοσ εἰή πάντων ἀνθρώπων, εἰ τῶν ἀδικουμένων ὑμῶν μηδὲν ἐγκαλούντων αὐτῷ, ἀλλ’ ὑμῶν αὐτῶν τινὰσ αἰτιωμένων, ἐκεῖνοσ ἐκλύσασ τὴν πρὸσ ἀλλήλουσ ἔριν ὑμῶν καὶ φιλονικίαν ἐφ’ αὑτὸν προείποι τρέπεσθαι, καὶ τῶν παρ’ ἑαυτοῦ μισθοφορούντων τοὺσ λόγουσ ἀφέλοιτο, οἷσ ἀναβάλλουσιν ὑμᾶσ, λέγοντεσ ὡσ ἐκεῖνόσ γ’ οὐ πολεμεῖ τῇ πόλει. ἀλλ’ ἔστιν, ὦ πρὸσ τοῦ Διόσ, ὅστισ εὖ φρονῶν ἐκ τῶν ὀνομάτων μᾶλλον ἢ τῶν πραγμάτων τὸν ἄγοντ’ εἰρήνην ἢ πολεμοῦνθ’ αὑτῷ σκέψαιτ’ ἄν;

οὐδεὶσ δήπου. ὁ τοίνυν Φίλιπποσ ἐξ ἀρχῆσ, ἄρτι τῆσ εἰρήνησ γεγονυίασ, οὔπω Διοπείθουσ στρατηγοῦντοσ οὐδὲ τῶν ὄντων ἐν Χερρονήσῳ νῦν ἀπεσταλμένων, Σέρριον καὶ Δορίσκον ἐλάμβανε καὶ τοὺσ ἐκ Σερρείου τείχουσ καὶ Ιἑροῦ ὄρουσ στρατιώτασ ἐξέβαλλεν, οὓσ ὁ ὑμέτεροσ στρατηγὸσ κατέστησεν. καίτοι ταῦτα πράττων τί ἐποίει;

εἰρήνην μὲν γὰρ ὠμωμόκει. καὶ μηδεὶσ εἴπῃ, τί δὲ ταῦτ’ ἐστίν, ἢ τί τούτων μέλει τῇ πόλει; εἰ μὲν γὰρ μικρὰ ταῦτα, ἢ μηδὲν ὑμῖν αὐτῶν ἔμελεν, ἄλλοσ ἂν εἰή λόγοσ οὗτοσ· τὸ δ’ εὐσεβὲσ καὶ τὸ δίκαιον, ἄν τ’ ἐπὶ μικροῦ τισ ἄν τ’ ἐπὶ μείζονοσ παραβαίνῃ, τὴν αὐτὴν ἔχει δύναμιν. φέρε δὴ νῦν, ἡνίκ’ εἰσ Χερρόνησον, ἣν βασιλεὺσ καὶ πάντεσ οἱ Ἕλληνεσ ὑμετέραν ἐγνώκασιν εἶναι, ξένουσ εἰσπέμπει καὶ βοηθεῖν ὁμολογεῖ καὶ ἐπιστέλλει ταῦτα, τί ποιεῖ; φησὶ μὲν γὰρ οὐ πολεμεῖν, ἐγὼ δὲ τοσούτου δέω ταῦτα ποιοῦντ’ ἐκεῖνον ἄγειν ὁμολογεῖν τὴν πρὸσ ὑμᾶσ εἰρήνην, ὥστε καὶ Μεγάρων ἁπτόμενον κἀν Εὐβοίᾳ τυραννίδα κατασκευάζοντα καὶ νῦν ἐπὶ Θρᾴκην παριόντα καὶ τἀν Πελοποννήσῳ σκευωρούμενον καὶ πάνθ’ ὅσα πράττει μετὰ τῆσ δυνάμεωσ ποιοῦντα, λύειν φημὶ τὴν εἰρήνην καὶ πολεμεῖν ὑμῖν, εἰ μὴ καὶ τοὺσ τὰ μηχανήματ’ ἐφιστάντασ εἰρήνην ἄγειν φήσετε, ἑώσ ἂν αὐτὰ τοῖσ τείχεσιν ἤδη προσαγάγωσιν.

ἀλλ’ οὐ φήσετε· ὁ γὰρ οἷσ ἂν ἐγὼ ληφθείην, ταῦτα πράττων καὶ κατασκευαζόμενοσ, οὗτοσ ἐμοὶ πολεμεῖ, κἂν μήπω βάλλῃ μηδὲ τοξεύῃ. τίσιν οὖν ὑμεῖσ κινδυνεύσαιτ’ ἄν, εἴ τι γένοιτο;

τῷ τὸν Ἑλλήσποντον ἀλλοτριωθῆναι, τῷ Μεγάρων καὶ τῆσ Εὐβοίασ τὸν πολεμοῦνθ’ ὑμῖν γενέσθαι κύριον, τῷ Πελοποννησίουσ τἀκείνου φρονῆσαι. εἶτα τὸν τοῦτο τὸ μηχάνημ’ ἐπὶ τὴν πόλιν ἱστάντα, τοῦτον εἰρήνην ἄγειν ἐγὼ φῶ πρὸσ ὑμᾶσ; πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλ’ ἀφ’ ἧσ ἡμέρασ ἀνεῖλε Φωκέασ, ἀπὸ ταύτησ ἔγωγ’ αὐτὸν πολεμεῖν ὁρίζομαι.

ὑμᾶσ δ’, ἐὰν ἀμύνησθ’ ἤδη, σωφρονήσειν φημί, ἐὰν δ’ ἐάσητε, οὐδὲ τοῦθ’ ὅταν βούλησθε δυνήσεσθαι ποιῆσαι. καὶ τοσοῦτόν γ’ ἀφέστηκα τῶν ἄλλων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν συμβουλευόντων, ὥστ’ οὐδὲ δοκεῖ μοι περὶ Χερρονήσου νῦν σκοπεῖν οὐδὲ Βυζαντίου, ἀλλ’ ἐπαμῦναι μὲν τούτοισ, καὶ διατηρῆσαι μή τι πάθωσι, καὶ τοῖσ οὖσιν ἐκεῖ νῦν στρατιώταισ πάνθ’ ὅσων ἂν δέωνται ἀποστεῖλαι, βουλεύεσθαι μέντοι περὶ πάντων τῶν Ἑλλήνων ὡσ ἐν κινδύνῳ μεγάλῳ καθεστώτων. βούλομαι δ’ εἰπεῖν πρὸσ ὑμᾶσ ἐξ ὧν ὑπὲρ τῶν πραγμάτων οὕτω φοβοῦμαι, ἵν’, εἰ μὲν ὀρθῶσ λογίζομαι, μετάσχητε τῶν λογισμῶν καὶ πρόνοιάν τιν’ ὑμῶν γ’ αὐτῶν, εἰ μὴ καὶ τῶν ἄλλων ἄρα βούλεσθε, ποιήσησθε, ἂν δὲ ληρεῖν καὶ τετυφῶσθαι δοκῶ, μήτε νῦν μήτ’ αὖθισ ὡσ ὑγιαίνοντί μοι προσέχητε.

ὅτι μὲν δὴ μέγασ ἐκ μικροῦ καὶ ταπεινοῦ τὸ κατ’ ἀρχὰσ Φίλιπποσ ηὔξηται, καὶ ἀπίστωσ καὶ στασιαστικῶσ ἔχουσι πρὸσ αὑτοὺσ οἱ Ἕλληνεσ, καὶ ὅτι πολλῷ παραδοξότερον ἦν τοσοῦτον αὐτὸν ἐξ ἐκείνου γενέσθαι ἢ νῦν, ὅθ’ οὕτω πολλὰ προείληφε, καὶ τὰ λοιπὰ ὑφ’ αὑτῷ ποιήσασθαι, καὶ πάνθ’ ὅσα τοιαῦτ’ ἂν ἔχοιμι διεξελθεῖν, παραλείψω.

ἀλλ’ ὁρῶ συγκεχωρηκότασ ἅπαντασ ἀνθρώπουσ, ἀφ’ ὑμῶν ἀρξαμένουσ, αὐτῷ, ὑπὲρ οὗ τὸν ἄλλον ἅπαντα χρόνον πάντεσ οἱ πόλεμοι γεγόνασιν οἱ Ἑλληνικοί.

τί οὖν ἐστι τοῦτο; τὸ ποιεῖν ὅ τι βούλεται, καὶ καθ’ ἕν’ οὑτωσὶ περικόπτειν καὶ λωποδυτεῖν τῶν Ἑλλήνων, καὶ καταδουλοῦσθαι τὰσ πόλεισ ἐπιόντα. καίτοι προστάται μὲν ὑμεῖσ ἑβδομήκοντ’ ἔτη καὶ τρία τῶν Ἑλλήνων ἐγένεσθε, προστάται δὲ τριάκονθ’ ἑνὸσ δέοντα Λακεδαιμόνιοι·

ἴσχυσαν δέ τι καὶ Θηβαῖοι τουτουσὶ τοὺσ τελευταίουσ χρόνουσ μετὰ τὴν ἐν Λεύκτροισ μάχην. ἀλλ’ ὅμωσ οὔθ’ ὑμῖν οὔτε Θηβαίοισ οὔτε Λακεδαιμονίοισ οὐδεπώποτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, συνεχωρήθη τοῦθ’ ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων, ποιεῖν ὅ τι βούλοισθε, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ· ἀλλὰ τοῦτο μὲν ὑμῖν, μᾶλλον δὲ τοῖσ τότ’ οὖσιν Ἀθηναίοισ, ἐπειδή τισιν οὐ μετρίωσ ἐδόκουν προσφέρεσθαι, πάντεσ ᾤοντο δεῖν, καὶ οἱ μηδὲν ἐγκαλεῖν ἔχοντεσ αὐτοῖσ, μετὰ τῶν ἠδικημένων πολεμεῖν·

καὶ πάλιν Λακεδαιμονίοισ ἄρξασι καὶ παρελθοῦσιν εἰσ τὴν αὐτὴν δυναστείαν ὑμῖν, ἐπειδὴ πλεονάζειν ἐπεχείρουν καὶ πέρα τοῦ μετρίου τὰ καθεστηκότ’ ἐκίνουν, πάντεσ εἰσ πόλεμον κατέστησαν, καὶ οἱ μηδὲν ἐγκαλοῦντεσ αὐτοῖσ. καὶ τί δεῖ τοὺσ ἄλλουσ λέγειν;

ἀλλ’ ἡμεῖσ αὐτοὶ καὶ Λακεδαιμόνιοι, οὐδὲν ἂν εἰπεῖν ἔχοντεσ ἐξ ἀρχῆσ ὅ τι ἠδικούμεθ’ ὑπ’ ἀλλήλων, ὅμωσ ὑπὲρ ὧν τοὺσ ἄλλουσ ἀδικουμένουσ ἑωρῶμεν, πολεμεῖν ᾠόμεθα δεῖν. καίτοι πάνθ’ ὅσ’ ἐξημάρτηται καὶ Λακεδαιμονίοισ ἐν τοῖσ τριάκοντ’ ἐκείνοισ ἔτεσιν καὶ τοῖσ ἡμετέροισ προγόνοισ ἐν τοῖσ ἑβδομήκοντα, ἐλάττον’ ἐστίν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὧν Φίλιπποσ ἐν τρισὶ καὶ δέκ’ οὐχ ὅλοισ ἔτεσιν, οἷσ ἐπιπολάζει, ἠδίκηκε τοὺσ Ἕλληνασ, μᾶλλον δ’ οὐδὲ μέροσ τούτων ἐκεῖνα. καὶ τοῦτ’ ἐκ βραχέοσ λόγου ῥᾴδιον δεῖξαι.

Ὄλυνθον μὲν δὴ καὶ Μεθώνην καὶ Ἀπολλωνίαν καὶ δύο καὶ τριάκοντα πόλεισ ἐπὶ Θρᾴκησ ἐῶ, ἃσ ἁπάσασ οὕτωσ ὠμῶσ ἀνῄρηκεν ὥστε μηδ’ εἰ πώποτ’ ᾠκήθησαν προσελθόντ’ εἶναι ῥᾴδιον εἰπεῖν· καὶ τὸ Φωκέων ἔθνοσ τοσοῦτον ἀνῃρημένον σιωπῶ. ἀλλὰ Θετταλία πῶσ ἔχει; οὐχὶ τὰσ πολιτείασ καὶ τὰσ πόλεισ αὐτῶν παρῄρηται καὶ τετραρχίασ κατέστησεν, ἵνα μὴ μόνον κατὰ πόλεισ ἀλλὰ καὶ κατ’ ἔθνη δουλεύωσιν; αἱ δ’ ἐν Εὐβοίᾳ πόλεισ οὐκ ἤδη τυραννοῦνται, καὶ ταῦτ’ ἐν νήσῳ πλησίον Θηβῶν καὶ Ἀθηνῶν;

οὐ διαρρήδην εἰσ τὰσ ἐπιστολὰσ γράφει ἐμοὶ δ’ ἐστὶν εἰρήνη πρὸσ τοὺσ ἀκούειν ἐμοῦ βουλομένουσ; καὶ οὐ γράφει μὲν ταῦτα, τοῖσ δ’ ἔργοισ οὐ ποιεῖ, ἀλλ’ ἐφ’ Ἑλλήσποντον οἴχεται, πρότερον ἧκεν ἐπ’ Ἀμβρακίαν, Ἦλιν ἔχει τηλικαύτην πόλιν ἐν Πελοποννήσῳ, Μεγάροισ ἐπεβούλευσεν πρώην, οὔθ’ ἡ Ἑλλὰσ οὔθ’ ἡ βάρβαροσ τὴν πλεονεξίαν χωρεῖ τἀνθρώπου. ἀλλὰ μείζω γιγνόμενον τὸν ἄνθρωπον περιορῶμεν, τὸν χρόνον κερδᾶναι τοῦτον ὃν ἄλλοσ ἀπόλλυται ἕκαστοσ ἐγνωκώσ, ὥσ γ’ ἐμοὶ δοκεῖ, οὐχ ὅπωσ σωθήσεται τὰ τῶν Ἑλλήνων σκοπῶν οὐδὲ πράττων, ἐπεί, ὅτι γ’ ὥσπερ περίοδοσ ἢ καταβολὴ πυρετοῦ ἢ ἄλλου τινὸσ κακοῦ καὶ τῷ πάνυ πόρρω δοκοῦντι νῦν ἀφεστάναι προσέρχεται, οὐδεὶσ ἀγνοεῖ.

καὶ μὴν κἀκεῖνό γ’ ἴστε, ὅτι ὅσα μὲν ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἢ ὑφ’ ἡμῶν ἔπασχον οἱ Ἕλληνεσ, ἀλλ’ οὖν ὑπὸ γνησίων γ’ ὄντων τῆσ Ἑλλάδοσ ἠδικοῦντο, καὶ τὸν αὐτὸν τρόπον ἄν τισ ὑπέλαβεν τοῦτο, ὥσπερ ἂν εἰ υἱὸσ ἐν οὐσίᾳ πολλῇ γεγονὼσ γνήσιοσ διῴκει τι μὴ καλῶσ μηδ’ ὀρθῶσ, κατ’ αὐτὸ μὲν τοῦτ’ ἄξιον μέμψεωσ εἶναι καὶ κατηγορίασ, ὡσ δ’ οὐ προσήκων ἢ ὡσ οὐ κληρονόμοσ τούτων ὢν ταῦτ’ ἐποίει, οὐκ ἐνεῖναι λέγειν.

εἰ δέ γε δοῦλοσ ἢ ὑποβολιμαῖοσ τὰ μὴ προσήκοντ’ ἀπώλλυε καὶ ἐλυμαίνετο, Ἡράκλεισ ὅσῳ μᾶλλον δεινὸν καὶ ὀργῆσ ἄξιον πάντεσ ἂν ἔφησαν εἶναι.

ἀλλ’ οὐχ ὑπὲρ Φιλίππου καὶ ὧν ἐκεῖνοσ πράττει νῦν, οὐχ οὕτωσ ἔχουσιν, οὐ μόνον οὐχ Ἕλληνοσ ὄντοσ οὐδὲ προσήκοντοσ οὐδὲν τοῖσ Ἕλλησιν, ἀλλ’ οὐδὲ βαρβάρου ἐντεῦθεν ὅθεν καλὸν εἰπεῖν, ἀλλ’ ὀλέθρου Μακεδόνοσ, ὅθεν οὐδ’ ἀνδράποδον σπουδαῖον οὐδὲν ἦν πρότερον πρίασθαι. καίτοι τί τῆσ ἐσχάτησ ὕβρεωσ ἀπολείπει;

οὐ πρὸσ τῷ πόλεισ ἀνῃρηκέναι τίθησι μὲν τὰ Πύθια, τὸν κοινὸν τῶν Ἑλλήνων ἀγῶνα, κἂν αὐτὸσ μὴ παρῇ, τοὺσ δούλουσ ἀγωνοθετήσοντασ πέμπει; κύριοσ δὲ Πυλῶν καὶ τῶν ἐπὶ τοὺσ Ἕλληνασ παρόδων ἐστί, καὶ φρουραῖσ καὶ ξένοισ τοὺσ τόπουσ τούτουσ κατέχει; ἔχει δὲ καὶ τὴν προμαντείαν τοῦ θεοῦ, παρώσασ ἡμᾶσ καὶ Θετταλοὺσ καὶ Δωριέασ καὶ τοὺσ ἄλλουσ Ἀμφικτύονασ, ἧσ οὐδὲ τοῖσ Ἕλλησιν ἅπασι μέτεστι; γράφει δὲ Θετταλοῖσ ὃν χρὴ τρόπον πολιτεύεσθαι;

πέμπει δὲ ξένουσ τοὺσ μὲν εἰσ Πορθμόν, τὸν δῆμον ἐκβαλοῦντασ τὸν Ἐρετριέων, τοὺσ δ’ ἐπ’ Ὠρεόν, τύραννον Φιλιστίδην καταστήσοντασ; ἀλλ’ ὅμωσ ταῦθ’ ὁρῶντεσ οἱ Ἕλληνεσ ἀνέχονται, καὶ τὸν αὐτὸν τρόπον ὥσπερ τὴν χάλαζαν ἔμοιγε δοκοῦσιν θεωρεῖν, εὐχόμενοι μὴ καθ’ ἑαυτοὺσ ἕκαστοι γενέσθαι, κωλύειν δ’ οὐδεὶσ ἐπιχειρῶν. οὐ μόνον δ’ ἐφ’ οἷσ ἡ Ἑλλὰσ ὑβρίζεται ὑπ’ αὐτοῦ, οὐδεὶσ ἀμύνεται, ἀλλ’ οὐδ’ ὑπὲρ ὧν αὐτὸσ ἕκαστοσ ἀδικεῖται·

τοῦτο γὰρ ἤδη τοὔσχατόν ἐστιν. οὐ Κορινθίων ἐπ’ Ἀμβρακίαν ἐλήλυθε καὶ Λευκάδα; οὐκ Ἀχαιῶν Ναύπακτον ὀμώμοκεν Αἰτωλοῖσ παραδώσειν; οὐχὶ Θηβαίων Ἐχῖνον ἀφῄρηται, καὶ νῦν ἐπὶ Βυζαντίουσ πορεύεται συμμάχουσ ὄντασ; οὐχ ἡμῶν, ἐῶ τἄλλα, ἀλλὰ Χερρονήσου τὴν μεγίστην ἔχει πόλιν Καρδίαν;

ταῦτα τοίνυν πάσχοντεσ ἅπαντεσ μέλλομεν καὶ μαλκίομεν καὶ πρὸσ τοὺσ πλησίον βλέπομεν, ἀπιστοῦντεσ ἀλλήλοισ, οὐ τῷ πάντασ ἡμᾶσ ἀδικοῦντι. καίτοι τὸν ἅπασιν ἀσελγῶσ οὕτω χρώμενον τί οἰέσθε, ἐπειδὰν καθ’ ἕν’ ἡμῶν ἑκάστου κύριοσ γένηται, τί ποιήσειν; τί οὖν αἴτιον τουτωνί;

οὐ γὰρ ἄνευ λόγου καὶ δικαίασ αἰτίασ οὔτε τόθ’ οὕτωσ εἶχον ἑτοίμωσ πρὸσ ἐλευθερίαν οἱ Ἕλληνεσ οὔτε νῦν πρὸσ τὸ δουλεύειν. ἦν τι τότ’, ἦν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐν ταῖσ τῶν πολλῶν διανοίαισ, ὃ νῦν οὐκ ἔστιν, ὃ καὶ τοῦ Περσῶν ἐκράτησε πλούτου καὶ ἐλευθέραν ἦγε τὴν Ἑλλάδα καὶ οὔτε ναυμαχίασ οὔτε πεζῆσ μάχησ οὐδεμιᾶσ ἡττᾶτο, νῦν δ’ ἀπολωλὸσ ἅπαντα λελύμανται καὶ ἄνω καὶ κάτω πεποίηκε τὰ τῶν Ἑλλήνων πράγματα. τί οὖν ἦν τοῦτο;

οὐδὲν ποικίλον οὐδὲ σοφόν, ἀλλ’ ὅτι τοὺσ παρὰ τῶν ἄρχειν βουλομένων ἢ διαφθείρειν τὴν Ἑλλάδα χρήματα λαμβάνοντασ ἅπαντεσ ἐμίσουν, καὶ χαλεπώτατον ἦν τὸ δωροδοκοῦντ’ ἐλεγχθῆναι, καὶ τιμωρίᾳ μεγίστῃ τοῦτον ἐκόλαζον, καὶ παραίτησισ οὐδεμί’ ἦν οὐδὲ συγγνώμη. τὸν οὖν καιρὸν ἑκάστου τῶν πραγμάτων, ὃν ἡ τύχη καὶ τοῖσ ἀμελοῦσιν κατὰ τῶν προσεχόντων πολλάκισ παρασκευάζει, οὐκ ἦν πρίασθαι παρὰ τῶν λεγόντων οὐδὲ τῶν στρατηγούντων, οὐδὲ τὴν πρὸσ ἀλλήλουσ ὁμόνοιαν, οὐδὲ τὴν πρὸσ τοὺσ τυράννουσ καὶ τοὺσ βαρβάρουσ ἀπιστίαν, οὐδ’ ὅλωσ τοιοῦτον οὐδέν.

νῦν δ’ ἅπανθ’ ὥσπερ ἐξ ἀγορᾶσ ἐκπέπραται ταῦτα, ἀντεισῆκται δ’ ἀντὶ τούτων ὑφ’ ὧν ἀπόλωλε καὶ νενόσηκεν ἡ Ἑλλάσ.

ταῦτα δ’ ἐστὶ τί; ζῆλοσ, εἴ τισ εἴληφέ τι· γέλωσ, ἂν ὁμολογῇ· συγγνώμη τοῖσ ἐλεγχομένοισ· μῖσοσ, ἂν τούτοισ τισ ἐπιτιμᾷ· τἄλλα πάνθ’ ὅσ’ ἐκ τοῦ δωροδοκεῖν ἤρτηται. ἐπεὶ τριήρεισ γε καὶ σωμάτων πλῆθοσ καὶ χρημάτων καὶ τῆσ ἄλλησ κατασκευῆσ ἀφθονία, καὶ τἄλλ’ οἷσ ἄν τισ ἰσχύειν τὰσ πόλεισ κρίνοι, νῦν ἅπασι καὶ πλείω καὶ μείζω ἐστὶ τῶν τότε πολλῷ.

ἀλλὰ ταῦτ’ ἄχρηστα, ἄπρακτα, ἀνόνητα ὑπὸ τῶν πωλούντων γίγνεται. ὅτι δ’ οὕτω ταῦτ’ ἔχει τὰ μὲν νῦν ὁρᾶτε δήπου καὶ οὐδὲν ἐμοῦ προσδεῖσθε μάρτυροσ·

τὰ δ’ ἐν τοῖσ ἄνωθεν χρόνοισ ὅτι τἀναντί’ εἶχεν ἐγὼ δηλώσω, οὐ λόγουσ ἐμαυτοῦ λέγων, ἀλλὰ γράμματα τῶν προγόνων τῶν ὑμετέρων ἁκεῖνοι κατέθεντ’ εἰσ στήλην χαλκῆν γράψαντεσ εἰσ ἀκρόπολιν, οὐχ ἵν’ αὐτοῖσ ᾖ χρήσιμα καὶ γὰρ ἄνευ τούτων τῶν γραμμάτων τὰ δέοντ’ ἐφρόνουν, ἀλλ’ ἵν’ ὑμεῖσ ἔχηθ’ ὑπομνήματα καὶ παραδείγματα ὡσ ὑπὲρ τῶν τοιούτων σπουδάζειν προσήκει. τί οὖν λέγει τὰ γράμματα;

Ἄρθμιοσ φησὶ Πυθώνακτοσ Ζελείτησ ἄτιμοσ καὶ πολέμιοσ τοῦ δήμου τοῦ Ἀθηναίων καὶ τῶν συμμάχων αὐτὸσ καὶ γένοσ. εἶθ’ ἡ αἰτία γέγραπται, δι’ ἣν ταῦτ’ ἐγένετο· ὅτι τὸν χρυσὸν τὸν ἐκ Μήδων εἰσ Πελοπόννησον ἤγαγεν. ταῦτ’ ἐστὶ τὰ γράμματα. λογίζεσθε δὴ πρὸσ θεῶν, τίσ ἦν ποθ’ ἡ διάνοια τῶν Ἀθηναίων τῶν τότε, ταῦτα ποιούντων, ἢ τί τὸ ἀξίωμα.

ἐκεῖνοι Ζελείτην τινά, Ἄρθμιον, δοῦλον βασιλέωσ ἡ γὰρ Ζέλειά ἐστι τῆσ Ἀσίασ, ὅτι τῷ δεσπότῃ διακονῶν χρυσίον ἤγαγεν εἰσ Πελοπόννησον, οὐκ Ἀθήναζε, ἐχθρὸν αὑτῶν ἀνέγραψαν καὶ τῶν συμμάχων αὐτὸν καὶ γένοσ, καὶ ἀτίμουσ. τοῦτο δ’ ἐστὶν οὐχ ἣν οὑτωσί τισ ἂν φήσειεν ἀτιμίαν·

τί γὰρ τῷ Ζελείτῃ, τῶν Ἀθηναίων κοινῶν εἰ μὴ μεθέξειν ἔμελλεν; ἀλλ’ ἐν τοῖσ φονικοῖσ γέγραπται νόμοισ, ὑπὲρ ὧν ἂν μὴ διδῷ φόνου δικάσασθαι, ἀλλ’ εὐαγὲσ ᾖ τὸ ἀποκτεῖναι, καὶ ἄτιμοσ φησὶ τεθνάτω. τοῦτο δὴ λέγει, καθαρὸν τὸν τούτων τιν’ ἀποκτείναντ’ εἶναι. οὐκοῦν ἐνόμιζον ἐκεῖνοι τῆσ πάντων τῶν Ἑλλήνων σωτηρίασ αὑτοῖσ ἐπιμελητέον εἶναι·

οὐ γὰρ ἂν αὐτοῖσ ἔμελ’ εἴ τισ ἐν Πελοποννήσῳ τινὰσ ὠνεῖται καὶ διαφθείρει, μὴ τοῦθ’ ὑπολαμβάνουσιν· ἐκόλαζον δ’ οὕτω καὶ ἐτιμωροῦνθ’ οὓσ αἴσθοιντο, ὥστε καὶ στηλίτασ ποιεῖν. ἐκ δὲ τούτων εἰκότωσ τὰ τῶν Ἑλλήνων ἦν τῷ βαρβάρῳ φοβερά, οὐχ ὁ βάρβαροσ τοῖσ Ἕλλησιν. ἀλλ’ οὐ νῦν· οὐ γὰρ οὕτωσ ἔχεθ’ ὑμεῖσ οὔτε πρὸσ τὰ τοιαῦτ’ οὔτε πρὸσ τἄλλα, ἀλλὰ πῶσ; ἴστ’ αὐτοί·

τί γὰρ δεῖ περὶ πάντων ὑμῶν κατηγορεῖν; παραπλησίωσ δὲ καὶ οὐδὲν βέλτιον ὑμῶν ἅπαντεσ οἱ λοιποὶ Ἕλληνεσ· διόπερ φήμ’ ἔγωγε καὶ σπουδῆσ πολλῆσ καὶ βουλῆσ ἀγαθῆσ τὰ παρόντα πράγματα προσδεῖσθαι. τίνοσ; εἴπω κελεύετε; καὶ οὐκ ὀργιεῖσθε; Ἐκ τοῦ Γραμματείου Ἀναγιγνώσκει ἔστι τοίνυν τισ εὐήθησ λόγοσ παρὰ τῶν παραμυθεῖσθαι βουλομένων τὴν πόλιν, ὡσ ἄρ’ οὔπω Φίλιππόσ ἐστιν οἱοῖ́ ποτ’ ἦσαν Λακεδαιμόνιοι, οἳ θαλάττησ μὲν ἦρχον καὶ γῆσ ἁπάσησ, βασιλέα δὲ σύμμαχον εἶχον, ὑφίστατο δ’ οὐδὲν αὐτούσ· ἀλλ’ ὅμωσ ἠμύνατο κἀκείνουσ ἡ πόλισ καὶ οὐκ ἀνηρπάσθη.

ἐγὼ δ’ ἁπάντων ὡσ ἔποσ εἰπεῖν πολλὴν εἰληφότων ἐπίδοσιν, καὶ οὐδὲν ὁμοίων ὄντων τῶν νῦν τοῖσ πρότερον, οὐδὲν ἡγοῦμαι πλέον ἢ τὰ τοῦ πολέμου κεκινῆσθαι κἀπιδεδωκέναι. πρῶτον μὲν γὰρ ἀκούω Λακεδαιμονίουσ τότε καὶ πάντασ τοὺσ ἄλλουσ, τέτταρασ μῆνασ ἢ πέντε, τὴν ὡραίαν αὐτήν, ἐμβαλόντασ ἂν καὶ κακώσαντασ τὴν χώραν ὁπλίταισ καὶ πολιτικοῖσ στρατεύμασιν ἀναχωρεῖν ἐπ’ οἴκου πάλιν·

οὕτω δ’ ἀρχαίωσ εἶχον, μᾶλλον δὲ πολιτικῶσ, ὥστ’ οὐδὲ χρημάτων ὠνεῖσθαι παρ’ οὐδενὸσ οὐδέν, ἀλλ’ εἶναι νόμιμόν τινα καὶ προφανῆ τὸν πόλεμον. νυνὶ δ’ ὁρᾶτε μὲν δήπου τὰ πλεῖστα τοὺσ προδότασ ἀπολωλεκότασ, οὐδὲν δ’ ἐκ παρατάξεωσ οὐδὲ μάχησ γιγνόμενον·

ἀκούετε δὲ Φίλιππον οὐχὶ τῷ φάλαγγ’ ὁπλιτῶν ἄγειν βαδίζονθ’ ὅποι βούλεται, ἀλλὰ τῷ ψιλούσ, ἱππέασ, τοξότασ, ξένουσ, τοιοῦτον ἐξηρτῆσθαι στρατόπεδον. ἐπειδὰν δ’ ἐπὶ τούτοισ πρὸσ νοσοῦντασ ἐν αὑτοῖσ προσπέσῃ καὶ μηδεὶσ ὑπὲρ τῆσ χώρασ δι’ ἀπιστίαν ἐξίῃ, μηχανήματ’ ἐπιστήσασ πολιορκεῖ.

καὶ σιωπῶ θέροσ καὶ χειμῶνα, ὡσ οὐδὲν διαφέρει, οὐδ’ ἐστὶν ἐξαίρετοσ ὡρ́α τισ ἣν διαλείπει. ταῦτα μέντοι πάντασ εἰδότασ καὶ λογιζομένουσ οὐ δεῖ προσέσθαι τὸν πόλεμον εἰσ τὴν χώραν, οὐδ’ εἰσ τὴν εὐήθειαν τὴν τοῦ τότε πρὸσ Λακεδαιμονίουσ πολέμου βλέποντασ ἐκτραχηλισθῆναι, ἀλλ’ ὡσ ἐκ πλείστου φυλάττεσθαι τοῖσ πράγμασι καὶ ταῖσ παρασκευαῖσ, ὅπωσ οἴκοθεν μὴ κινήσεται σκοποῦντασ, οὐχὶ συμπλακέντασ διαγωνίζεσθαι.

πρὸσ μὲν γὰρ πόλεμον πολλὰ φύσει πλεονεκτήμαθ’ ἡμῖν ὑπάρχει, ἄν περ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ποιεῖν ἐθέλωμεν ἃ δεῖ, ἡ φύσισ τῆσ ἐκείνου χώρασ, ἧσ ἄγειν καὶ φέρειν ἔστι πολλὴν καὶ κακῶσ ποιεῖν, ἄλλα μυρία·

εἰσ δ’ ἀγῶνα ἄμεινον ἡμῶν ἐκεῖνοσ ἤσκηται. οὐ μόνον δὲ δεῖ ταῦτα γιγνώσκειν, οὐδὲ τοῖσ ἔργοισ ἐκεῖνον ἀμύνεσθαι τοῖσ τοῦ πολέμου, ἀλλὰ καὶ τῷ λογισμῷ καὶ τῇ διανοίᾳ τοὺσ παρ’ ὑμῖν ὑπὲρ αὐτοῦ λέγοντασ μισῆσαι, ἐνθυμουμένουσ ὅτι οὐκ ἔνεστι τῶν τῆσ πόλεωσ ἐχθρῶν κρατῆσαι, πρὶν ἂν τοὺσ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει κολάσηθ’ ὑπηρετοῦντασ ἐκείνοισ.

ὃ μὰ τὸν Δία καὶ τοὺσ ἄλλουσ θεοὺσ οὐ δυνήσεσθ’ ὑμεῖσ ποιῆσαι, ἀλλ’ εἰσ τοῦτ’ ἀφῖχθε μωρίασ ἢ παρανοίασ ἢ οὐκ ἔχω τί λέγω πολλάκισ γὰρ ἔμοιγ’ ἐπελήλυθε καὶ τοῦτο φοβεῖσθαι, μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματ’ ἐλαύνῃ, ὥστε λοιδορίασ, φθόνου, σκώμματοσ, ἧστινοσ ἂν τύχηθ’ ἕνεκ’ αἰτίασ ἀνθρώπουσ μισθωτούσ, ὧν οὐδ’ ἂν ἀρνηθεῖεν ἔνιοι ὡσ οὐκ εἰσὶ τοιοῦτοι, λέγειν κελεύετε, καὶ γελᾶτε, ἄν τισι λοιδορηθῶσιν.

καὶ οὐχί πω τοῦτο δεινόν, καίπερ ὂν δεινόν·

ἀλλὰ καὶ μετὰ πλείονοσ ἀσφαλείασ πολιτεύεσθαι δεδώκατε τούτοισ ἢ τοῖσ ὑπὲρ ὑμῶν λέγουσιν. καίτοι θεάσασθε ὅσασ συμφορὰσ παρασκευάζει τὸ τῶν τοιούτων ἐθέλειν ἀκροᾶσθαι. λέξω δ’ ἔργα ἃ πάντεσ εἴσεσθε. ἦσαν ἐν Ὀλύνθῳ τῶν ἐν τοῖσ πράγμασιν τινὲσ μὲν Φιλίππου καὶ πάνθ’ ὑπηρετοῦντεσ ἐκείνῳ, τινὲσ δὲ τοῦ βελτίστου καὶ ὅπωσ μὴ δουλεύσουσιν οἱ πολῖται πράττοντεσ.

πότεροι δὴ τὴν πατρίδ’ ἐξώλεσαν; ἢ πότεροι τοὺσ ἱππέασ προὔδοσαν, ὧν προδοθέντων Ὄλυνθοσ ἀπώλετο; οἱ τὰ Φιλίππου φρονοῦντεσ, καὶ ὅτ’ ἦν ἡ πόλισ τοὺσ τὰ βέλτιστα λέγοντασ συκοφαντοῦντεσ καὶ διαβάλλοντεσ οὕτωσ, ὥστε τόν γ’ Ἀπολλωνίδην καὶ ἐκβαλεῖν ὁ δῆμοσ ὁ τῶν Ὀλυνθίων ἐπείσθη. οὐ τοίνυν παρὰ τούτοισ μόνον τὸ ἔθοσ τοῦτο πάντα κάκ’ εἰργάσατο, ἄλλοθι δ’ οὐδαμοῦ·

ἀλλ’ ἐν Ἐρετρίᾳ, ἐπειδὴ ἀπαλλαγέντοσ Πλουτάρχου καὶ τῶν ξένων ὁ δῆμοσ εἶχε τὴν πόλιν καὶ τὸν Πορθμόν, οἱ μὲν ἐφ’ ὑμᾶσ ἦγον τὰ πράγματα, οἱ δ’ ἐπὶ Φίλιππον. ἀκούοντεσ δὲ τούτων τὰ πολλά, μᾶλλον δὲ τὰ πάνθ’ οἱ ταλαίπωροι καὶ δυστυχεῖσ Ἐρετριεῖσ, τελευτῶντεσ ἐπείσθησαν τοὺσ ὑπὲρ αὑτῶν λέγοντασ ἐκβαλεῖν. καὶ γάρ τοι πέμψασ Ἱππόνικον ὁ σύμμαχοσ αὐτοῖσ Φίλιπποσ καὶ ξένουσ χιλίουσ, τὰ τείχη περιεῖλε τοῦ Πορθμοῦ καὶ τρεῖσ κατέστησε τυράννουσ, Ἵππαρχον, Αὐτομέδοντα, Κλείταρχον·

καὶ μετὰ ταῦτ’ ἐξελήλακεν ἐκ τῆσ χώρασ δὶσ ἤδη βουλομένουσ σῴζεσθαι, τότε μὲν πέμψασ τοὺσ μετ’ Εὐρυλόχου ξένουσ, πάλιν δὲ τοὺσ μετὰ Παρμενίωνοσ. καὶ τί δεῖ τὰ πολλὰ λέγειν;

ἀλλ’ ἐν Ὠρεῷ Φιλιστίδησ μὲν ἔπραττε Φιλίππῳ καὶ Μένιπποσ καὶ Σωκράτησ καὶ Θόασ καὶ Ἀγαπαῖοσ, οἵπερ νῦν ἔχουσι τὴν πόλιν καὶ ταῦτ’ ᾔδεσαν ἅπαντεσ, Εὐφραῖοσ δέ τισ ἄνθρωποσ καὶ παρ’ ἡμῖν ποτ’ ἐνθάδ’ οἰκήσασ, ὅπωσ ἐλεύθεροι καὶ μηδενὸσ δοῦλοι ἔσονται. οὗτοσ τὰ μὲν ἄλλ’ ὡσ ὑβρίζετο καὶ προυπηλακίζεθ’ ὑπὸ τοῦ δήμου, πόλλ’ ἂν εἰή λέγειν·

ἐνιαυτῷ δὲ πρότερον τῆσ ἁλώσεωσ ἐνέδειξεν ὡσ προδότην τὸν Φιλιστίδην καὶ τοὺσ μετ’ αὐτοῦ, αἰσθόμενοσ ἃ πράττουσιν. συστραφέντεσ δ’ ἄνθρωποι πολλοὶ καὶ χορηγὸν ἔχοντεσ Φίλιππον καὶ πρυτανευόμενοι ἀπάγουσι τὸν Εὐφραῖον εἰσ τὸ δεσμωτήριον, ὡσ συνταράττοντα τὴν πόλιν. ὁρῶν δὲ ταῦθ’ ὁ δῆμοσ ὁ τῶν Ὠρειτῶν, ἀντὶ τοῦ τῷ μὲν βοηθεῖν, τοὺσ δ’ ἀποτυμπανίσαι, τοῖσ μὲν οὐκ ὠργίζετο, τὸν δ’ ἐπιτήδειον ταῦτα παθεῖν ἔφη καὶ ἐπέχαιρεν.

μετὰ ταῦθ’ οἱ μὲν ἐπ’ ἐξουσίασ ὁπόσησ ἐβούλοντ’ ἔπραττον ὅπωσ ἡ πόλισ ληφθήσεται, καὶ κατεσκευάζοντο τὴν πρᾶξιν· τῶν δὲ πολλῶν εἴ τισ αἴσθοιτο, ἐσίγα καὶ κατεπέπληκτο, τὸν Εὐφραῖον οἷ’ ἔπαθεν μεμνημένοι. οὕτω δ’ ἀθλίωσ διέκειντο, ὥστ’ οὐ πρότερον ἐτόλμησεν οὐδεὶσ τοιούτου κακοῦ προσιόντοσ ῥῆξαι φωνήν, πρὶν διασκευασάμενοι πρὸσ τὰ τείχη προσῇσαν οἱ πολέμιοι· τηνικαῦτα δ’ οἱ μὲν ἠμύνοντο, οἱ δὲ προὐδίδοσαν. τῆσ πόλεωσ δ’ οὕτωσ ἁλούσησ αἰσχρῶσ καὶ κακῶσ οἱ μὲν ἄρχουσι καὶ τυραννοῦσι, τοὺσ τότε σῴζοντασ ἑαυτοὺσ καὶ τὸν Εὐφραῖον ἑτοίμουσ ὁτιοῦν ποιεῖν ὄντασ τοὺσ μὲν ἐκβαλόντεσ, τοὺσ δ’ ἀποκτείναντεσ, ὁ δ’ Εὐφραῖοσ ἐκεῖνοσ ἀπέσφαξεν ἑαυτόν, ἔργῳ μαρτυρήσασ ὅτι καὶ δικαίωσ καὶ καθαρῶσ ὑπὲρ τῶν πολιτῶν ἀνθειστήκει Φιλίππῳ.

τί οὖν ποτ’ αἴτιον, θαυμάζετ’ ἴσωσ, τὸ καὶ τοὺσ Ὀλυνθίουσ καὶ τοὺσ Ἐρετριέασ καὶ τοὺσ Ὠρείτασ ἥδιον πρὸσ τοὺσ ὑπὲρ Φιλίππου λέγοντασ ἔχειν ἢ τοὺσ ὑπὲρ αὑτῶν;

ὅπερ καὶ παρ’ ὑμῖν, ὅτι τοῖσ μὲν ὑπὲρ τοῦ βελτίστου λέγουσιν οὐδὲ βουλομένοισ ἔνεστιν ἐνίοτε πρὸσ χάριν οὐδὲν εἰπεῖν· τὰ γὰρ πράγματ’ ἀνάγκη σκοπεῖν ὅπωσ σωθήσεται· οἱ δ’ ἐν αὐτοῖσ οἷσ χαρίζονται Φιλίππῳ συμπράττουσιν. εἰσφέρειν ἐκέλευον, οἱ δ’ οὐδὲν δεῖν ἔφασαν·

πολεμεῖν καὶ μὴ πιστεύειν, οἱ δ’ ἄγειν εἰρήνην, ἑώσ ἐγκατελήφθησαν. τἄλλα τὸν αὐτὸν τρόπον οἶμαι πάνθ’, ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστα λέγω· οἱ μὲν ἐφ’ οἷσ χαριοῦνται, ταῦτ’ ἔλεγον, οἱ δ’ ἐξ ὧν ἔμελλον σωθήσεσθαι. πολλὰ δὲ καὶ τὰ τελευταῖα οὐχ οὕτωσ πρὸσ χάριν οὐδὲ δι’ ἄγνοιαν οἱ πολλοὶ προσίεντο, ἀλλ’ ὑποκατακλινόμενοι, ἐπειδὴ τοῖσ ὅλοισ ἡττᾶσθαι ἐνόμιζον. ὃ νὴ τὸν Δία καὶ τὸν Ἀπόλλω δέδοικ’ ἐγὼ μὴ πάθηθ’ ὑμεῖσ, ἐπειδὰν εἰδῆτ’ ἐκλογιζόμενοι μηδὲν ἔθ’ ὑμῖν ἐνόν.

καίτοι μὴ γένοιτο μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὰ πράγματ’ ἐν τούτῳ· τεθνάναι δὲ μυριάκισ κρεῖττον ἢ κολακείᾳ τι ποιῆσαι Φιλίππου καὶ προέσθαι τῶν ὑπὲρ ὑμῶν λεγόντων τινάσ. καλήν γ’ οἱ πολλοὶ νῦν ἀπειλήφασιν Ὠρειτῶν χάριν, ὅτι τοῖσ Φιλίππου φίλοισ ἐπέτρεψαν αὑτούσ, τὸν δ’ Εὐφραῖον ἐώθουν· καλήν γ’ ὁ δῆμοσ ὁ Ἐρετριέων, ὅτι τοὺσ ὑμετέρουσ πρέσβεισ ἀπήλασε, Κλειτάρχῳ δ’ ἐνέδωκεν αὑτόν·

δουλεύουσί γε μαστιγούμενοι καὶ σφαττόμενοι. καλῶσ Ὀλυνθίων ἐφείσατο τῶν τὸν μὲν Λασθένην ἵππαρχον χειροτονησάντων, τὸν δ’ Ἀπολλωνίδην ἐκβαλόντων. μωρία καὶ κακία τὰ τοιαῦτ’ ἐλπίζειν, καὶ κακῶσ βουλευομένουσ καὶ μηδὲν ὧν προσήκει ποιεῖν ἐθέλοντασ, ἀλλὰ τῶν ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν λεγόντων ἀκροωμένουσ, τηλικαύτην ἡγεῖσθαι πόλιν οἰκεῖν τὸ μέγεθοσ ὥστε <μηδέν>, μηδ’ ἂν ὁτιοῦν ᾖ, δεινὸν πείσεσθαι.

καὶ μὴν ἐκεῖνό γ’ αἰσχρόν, ὕστερόν ποτ’ εἰπεῖν τίσ γὰρ ἂν ᾠήθη ταῦτα γενέσθαι;

νὴ τὸν Δί’, ἔδει γὰρ τὸ καὶ τὸ ποιῆσαι καὶ τὸ μὴ ποιῆσαι. πόλλ’ ἂν εἰπεῖν ἔχοιεν Ὀλύνθιοι νῦν, ἃ τότ’ εἰ προείδοντο, οὐκ ἂν ἀπώλοντο· πόλλ’ ἂν Ὠρεῖται, πολλὰ Φωκεῖσ, πολλὰ τῶν ἀπολωλότων ἕκαστοι. ἀλλὰ τί τούτων ὄφελοσ αὐτοῖσ;

ἑώσ ἂν σῴζηται τὸ σκάφοσ, ἄν τε μεῖζον ἄν τ’ ἔλαττον ᾖ, τότε χρὴ καὶ ναύτην καὶ κυβερνήτην καὶ πάντ’ ἄνδρ’ ἑξῆσ προθύμουσ εἶναι, καὶ ὅπωσ μήθ’ ἑκὼν μήτ’ ἄκων μηδεὶσ ἀνατρέψει, τοῦτο σκοπεῖσθαι· ἐπειδὰν δ’ ἡ θάλαττα ὑπέρσχῃ, μάταιοσ ἡ σπουδή. καὶ ἡμεῖσ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἑώσ ἐσμὲν σῷοι, πόλιν μεγίστην ἔχοντεσ, ἀφορμὰσ πλείστασ, ἀξίωμα κάλλιστον, τί ποιῶμεν;

πάλαι τισ ἡδέωσ ἂν ἴσωσ ἐρωτήσασ κάθηται. ἐγὼ νὴ Δί’ ἐρῶ, καὶ γράψω δέ, ὥστ’ ἂν βούλησθε χειροτονήσετε. αὐτοὶ πρῶτον ἀμυνόμενοι καὶ παρασκευαζόμενοι, τριήρεσι καὶ χρήμασι καὶ στρατιώταισ λέγω· καὶ γὰρ ἂν ἅπαντεσ δήπου δουλεύειν συγχωρήσωσιν οἱ ἄλλοι, ἡμῖν γ’ ὑπὲρ τῆσ ἐλευθερίασ ἀγωνιστέον· ταῦτα δὴ πάντ’ αὐτοὶ παρεσκευασμένοι καὶ ποιήσαντεσ φανερὰ τοὺσ ἄλλουσ ἤδη παρακαλῶμεν, καὶ τοὺσ ταῦτα διδάξοντασ ἐκπέμπωμεν πρέσβεισ πανταχοῖ, εἰσ Πελοπόννησον, εἰσ Ῥόδον, εἰσ Χίον, ὡσ βασιλέα λέγω οὐδὲ γὰρ τῶν ἐκείνῳ συμφερόντων ἀφέστηκε τὸ μὴ τοῦτον ἐᾶσαι πάντα καταστρέψασθαι, ἵν’ ἐὰν μὲν πείσητε, κοινωνοὺσ ἔχητε καὶ τῶν κινδύνων καὶ τῶν ἀναλωμάτων, ἄν τι δέῃ, εἰ δὲ μή, χρόνουσ γ’ ἐμποιῆτε τοῖσ πράγμασιν.

ἐπειδὴ γάρ ἐστι πρὸσ ἄνδρα καὶ οὐχὶ συνεστώσησ πόλεωσ ἰσχὺν ὁ πόλεμοσ, οὐδὲ τοῦτ’ ἄχρηστον, οὐδ’ αἱ πέρυσιν πρεσβεῖαι περὶ τὴν Πελοπόννησον ἐκεῖναι καὶ κατηγορίαι, ἃσ ἐγὼ καὶ Πολύευκτοσ ὁ βέλτιστοσ ἐκεινοσὶ καὶ Ἡγήσιπποσ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεισ περιήλθομεν, καὶ ἐποιήσαμεν ἐπισχεῖν ἐκεῖνον καὶ μήτ’ ἐπ’ Ἀμβρακίαν ἐλθεῖν μήτ’ εἰσ Πελοπόννησον ὁρμῆσαι.

οὐ μέντοι λέγω μηδὲν αὐτοὺσ ὑπὲρ αὑτῶν ἀναγκαῖον ἐθέλοντασ ποιεῖν, τοὺσ ἄλλουσ παρακαλεῖν·

καὶ γὰρ εὐήθεσ τὰ οἰκεῖ’ αὐτοὺσ προϊεμένουσ τῶν ἀλλοτρίων φάσκειν κήδεσθαι, καὶ τὰ παρόντα περιορῶντασ ὑπὲρ τῶν μελλόντων τοὺσ ἄλλουσ φοβεῖν. οὐ λέγω ταῦτα, ἀλλὰ τοῖσ μὲν ἐν Χερρονήσῳ χρήματ’ ἀποστέλλειν φημὶ δεῖν καὶ τἄλλ’ ὅσ’ ἀξιοῦσι ποιεῖν, αὐτοὺσ δὲ παρασκευάζεσθαι, τοὺσ δ’ ἄλλουσ Ἕλληνασ συγκαλεῖν, συνάγειν, διδάσκειν, νουθετεῖν· ταῦτ’ ἐστὶν πόλεωσ ἀξίωμ’ ἐχούσησ ἡλίκον ὑμῖν ὑπάρχει. εἰ δ’ οἰέσθε Χαλκιδέασ τὴν Ἑλλάδα σώσειν ἢ Μεγαρέασ, ὑμεῖσ δ’ ἀποδράσεσθαι τὰ πράγματα, οὐκ ὀρθῶσ οἰέσθε·

ἀγαπητὸν γὰρ ἐὰν αὐτοὶ σῴζωνται τούτων ἑκάστοισ. ἀλλ’ ὑμῖν τοῦτο πρακτέον· ὑμῖν οἱ πρόγονοι τοῦτο τὸ γέρασ ἐκτήσαντο καὶ κατέλιπον μετὰ πολλῶν καὶ μεγάλων κινδύνων. εἰ δ’ ὃ βούλεται ζητῶν ἕκαστοσ καθεδεῖται, καὶ ὅπωσ μηδὲν αὐτὸσ ποιήσει σκοπῶν, πρῶτον μὲν οὐδὲ μήποθ’ εὑρ́ῃ τοὺσ ποιήσοντασ, ἔπειτα δέδοιχ’ ὅπωσ μὴ πάνθ’ ἅμ’ ὅσ’ οὐ βουλόμεθα ποιεῖν ἡμῖν ἀνάγκη γενήσεται.

ἐγὼ μὲν δὴ ταῦτα λέγω, ταῦτα γράφω·

καὶ οἰόμαι καὶ νῦν ἔτ’ ἐπανορθωθῆναι ἂν τὰ πράγματα τούτων γιγνομένων. εἰ δέ τισ ἔχει τούτων τι βέλτιον, λεγέτω καὶ συμβουλευέτω. ὅ τι δ’ ὑμῖν δόξει, τοῦτ’, ὦ πάντεσ θεοί, συνενέγκοι.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION