Aristides, Aelius, Orationes, Πρὸσ Καπίτωνα

(아리스티데스, 아일리오스, 연설, Πρὸσ Καπίτωνα)

νῦν σὲ καὶ μᾶλλον φιλοῦμεν οὕτωσ ἐρωτικῶσ τοῦ Πλάτωνοσ ἔχοντα, ὃν ἐγὼ φαίην ἂν τιμᾶν καθ’ Ὅμηρον ἶσον ἐμῇ κεφαλῇ. καὶ δὴ οἱᾶ συμφοιτῶν τε εἰσ Ἀσκληπιοῦ καὶ φιλοκαλίασ ἐλλείπων οὐδὲν συνῆν ἐμοὶ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν κατὰ τοὺσ λόγουσ· εἰ γάρ τοι καὶ πάντεσ φαῦλοι πρὸσ ἐκεῖνον, ἀλλ’ ἕκαστοσ τιμιώτατοσ αὐτὸσ ἑαυτῷ, φασί. καίτοι τί λέγω; οὐκ οἶδα μὲν γὰρ εἰ πιστεύεισ· ἀληθὲσ δὲ ἐρῶ. εἰ δὲ μὴ ἐγγὺσ ἐκεῖνον ἔφησασ ἡμῶν εἶναι, οὐκ ἂν οὕτω με εὔφρανασ ὡσ ὅτι προκατείληψαι δείξασ· οὕτωσ ἐμοὶ φίλοσ ἁνὴρ καὶ φίλων ἐπέκεινα. συνέβη δέ μοι καὶ περὶ Δημοσθένη τοιοῦτον ἕτερον, φράσω δὲ καὶ πρὸσ σέ. ἀνὴρ τῶν ἐκ τῆσ γερουσίασ τῆσ Ῥωμαίων, Λίβυσ τὰ ἀρχαῖα, Μάξιμοσ τοὔνομα, ἄξιοσ ὅτου βούλει, φασὶ δὲ οἱ ταῦτα δεινοὶ καὶ ῥήτορα αὐτὸν ἐν πρώτοισ εἶναι Ῥωμαίων, οὗτοσ τοῖσ τε Δημοσθένουσ λόγοισ προσέκειτο ὑπερφυῶσ καὶ οὐκ οἶδ’ ὅντινα τρόπον καὶ τοῖσ ἡμετέροισ ἑάλω τούτοισ· ὥστε τι καὶ περιειργασάμην πρὸσ αὐτὸν ὑπὸ τοῦ τοιούτου.

ἔτυχε γάρ μοι λόγοσ τισ πεποιημένοσ ἐκ τρίτων πρὸσ Λεπτίνην ἐξ ἀρχῆσ τοιᾶσδε· εἶχον ἐν χερσὶ τὸν λόγον τὸν τοῦ Δημοσθένουσ, καὶ ὡσ ἐγενόμην ἐπὶ τῶν κεφαλαίων ἃ τοῦ Λεπτίνου μέλλοντοσ ἐρεῖν ὑπετέμνετο, ἀποστήσασ ἐμαυτὸν τοῦ Δημοσθένουσ ὑπ’ ἐμαυτοῦ τι συνεώρων. ὡσ δὲ εὑρ͂ον καὶ δύο καὶ τρία τῶν χρησίμων, ἐνταῦθα πάλιν αὖ ἐπ’ ἄλλο τι ἐχώρουν. καί μοι πειρωμένῳ τὸ αὐτὸ ἀεὶ συνέβαινε. καὶ οὕτω δὴ ἀπὸ τοῦ κρασπέδου θοἰμάτιον, εἰ δὲ βούλει, τὸν λέοντα ἀπὸ τοῦ ὄνυχοσ ἀπειργασάμην. τοῦτον οὖν αὐτῷ τὸν λόγον δεῖξαι ἐπεχείρησα καὶ μέλλων δείξειν προεῖπον ὅτι πρὸσ Λεπτίνην ἐφευρημένα σὺν τῷ πρὸσ Λεπτίνην ἐφευρήσει. μὴ ἀδικῶ γε, ἔφην ἐγώ. καὶ ὃσ μὰ Δία εὐγενῶσ τε καὶ ὡσ ἂν πᾶσ ἠράσθη τε καὶ ἠγάσθη ὅστισ φιλόλογοσ, Οἶσθα, ἔφη, ὅτι κάθημαι πρὸσ τοῦ Δημοσθένουσ; κἀγὼ, τὸν αὐτὸν ἄρ’, ἔφην, ἐμοὶ βουκολεῖσ, ὥστ’ εἰ νικῴη μ’, οὐκ ἐχθρὸσ ὁ στεφανούμενοσ, ἀλλ’ ᾧ σύ τε κἀγὼ συσπεύδομεν. ὡσ δὲ ἐκέλευε τὰ βιβλία ἐν μέρει δεικνύναι καὶ τὸ πρᾶγμα πανταχῆ σπουδὴ ἦν, οὑτωσί τοι, ἔφην ἐγὼ, σοὶ ταὐτὰ γιγνώσκω περὶ Δημοσθένουσ, καὶ ἡγοῦμαι ταυτὸν ὅπερ σὺ, μὴ ῥᾴδιον εἶναι τὸν ἄνδρα ἐκεῖνον παρελθεῖν. εἰ δ’ οὖν τισ κἀμοὶ θεῶν ἐπιβοηθήσειε, πολλὰ δ’ ἐν Ἀσκληπιοῦ τὰ παράδοξα, ὅτι οὐκ ἔδειξασ, ἔφην, τὰ ἆθλα, ἵνα προθυμότερον ἀγωνιζοίμην. ἀποτυγχάνοντι μὲν γὰρ μανία καὶ μηδὲν ἐπαί̈ειν περὶ λόγων· ἐὰν δ’ ἄρα, ἔφην, κρατῶ, τί μοι περιέσται; καὶ ὃσ ἥσθη τε ἀκούσασ, ὥσπερ ἐγὼ ἐκείνου ἀκούσασ ἥσθην ὅτι τῷ Δημοσθένει συνεστήκοι, καὶ ἔδωκεν ἄδειαν δεῖξαι τὸν λόγον. καὶ ὅπωσ ἤδη διετέθη τὰ ἐπὶ τούτοισ αὐτὸσ ἂν εἰδείη, καὶ σὺ δὲ εἴ που συγγένοιο τῷ ἀνδρὶ καὶ μνησθείησ. οὕτωσ ἐμοὶ κοινῶσ μὲν εἰπεῖν τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν, δι’ ἀκριβείασ δὲ τούτων ὑπὲρ πάντασ ἔρωσ δεινὸσ καὶ φιλία θαυμαστή τισ ἐντέτηκεν ἐκ παιδόσ. ὥστε καὶ σοὶ νῦν οὐ μόνον οὐ νεμεσῶ τῆσ γνώμησ ἣν ἔχεισ, ἀλλὰ καὶ συγχαίρω. καὶ φιλῶν οὐκ ἀνήσω, ὅτι μὴ καὶ ὅσον οἱο͂́ν τε προσθήσω, νομίζων ἀκριβῶσ ἑταῖρόν τε ἐμαυτοῦ καὶ στασιώτην εἶναι.

ἔφησθα, ὡσ ἐγὼ πυνθάνομαι, δυσχεραίνειν ὅτι ἦν ἐν τοῖσ λόγοισ μνήμη τῆσ εἰσ Σικελίαν ἀποδημίασ αὐτοῦ, καὶ ὅτι τοῦ βίου δὴ καθάπτεσθαι τοῦ Πλάτωνοσ ἐν τούτοισ ἐδοκοῦμεν· οὐ γὰρ εἰσ μελάνδετον σάκοσ ταυροσφαγοῦντεσ, ὡσ Αἰσχύλοσ ἐποίησεν, ἀλλ’ εἰσ τοὺσ Πλάτωνοσ λόγουσ ἀφορῶντεσ, ὥσπερ τινὰσ συναγωγέασ καὶ κοινοὺσ, εἰκότωσ ἂν πιστεύειν ἀλλήλοισ ἔχοιμεν περὶ ἁπάντων. πάρεστι δέ σοι γνῶναι ὅτι καὶ ἡμῖν τι προσήκει Πλάτωνοσ, εἰ καὶ μὴ τοσοῦτον ὅσον τοῖσ σοφοῖσ, ἀλλ’ ὅσον γε ἐπίστασθαι χαίρειν τῷ ἀνδρί. ἥ τε γὰρ ἡμῖν φωνὴ σὺν θεοῖσ εἰπεῖν οὐχὶ κώλυμα τὸ μηδὲν ἂν τῶν ἐκείνου δέξασθαι δύνασθαι, οὐδέ τισ ἡμᾶσ ἀπελαύνει πρόρρησισ εἰ καὶ μυστηρίων, καὶ τὸν βίον οὐ παντάπασιν ἀπᾴδειν φασὶ τῆσ ἐκείνου γνώμησ οἱ πεπειραμένοι. ἀλλ’ εἴτ’ ἐγὼ κατ’ ἐκεῖνον ἔφην τότε εἴτ’ ἐκεῖνοσ νῦν κατ’ ἐμὲ, οὐκ ἄν μοι δοκεῖ μέσοσ ἐγγενέσθαι οὐδὲ παρελθεῖν παρὰ τῷ ἑτέρῳ τὸν ἕτερον εὐνοίασ ἕνεκα καὶ τοῦ ταὐτὰ γιγνώσκειν περὶ τῶν ὅλων εἰε͂ν. φέρε δὴ πρὸσ αὐτοῦ τοῦ φιλίου Διὸσ, ἐπεὶ καὶ Πλάτων τό τε ἀληθὲσ ἁπανταχοῦ τιμᾷ καὶ τὰσ ἐν τοῖσ λόγοισ συνουσίασ ἀφορμὴν φιλίασ ἀληθινῆσ ὑπολαμβάνει, σαφέστερον κατίδωμεν τί ποτε ἦν ὅ σοι προσέστη τῶν λόγων, οὓσ δὴ πρὸσ αὐτὸν ἡμῖν φασί τινεσ πεποιῆσθαι. ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτὸν ἐπειρώμην πανταχοῦ σύμψηφον ὄντα ἐμαυτῷ δεικνύναι. εἴτε γάρ τι ἡμῖν λελήρηται, οὐδὲν δεῖ τῆσ Στησιχόρου παλινῳδίασ, ἀλλὰ σπογγιὰ ἰάσεται, εἴτε τι καὶ κρεῖττον ἐν τοῖσ λόγοισ ἔνεστιν ἢ ὡσ τοῦτο τὸ ἆθλον πρέπειν αὐτοῖσ. σὺ δὲ ἐπαίνει μὲν, εἴ σοι μὴ δοκεῖ, μηδὲν μᾶλλον, συγγίγνωσκε δὲ ὅμωσ, εἰ μὴ καὶ τιμῆσ ἀξιοῖσ, ἀλλὰ τούτου γε ἂν ἀξιοῖσ. ἐχρῆν δὲ ἄρα τοῦτο μὲν χωρίσ που εἶναι, τὸν λόγον δὲ ἐλέγχειν, καὶ ταῦτά γε οὐκ ἐραστοῦ μόνον τὰ ἐγκλήματα, ἀλλὰ καὶ σωφρονοῦντοσ περὶ λόγουσ.

ἀλλ’ ὁρ́α δὴ μὴ ἀναίτιόν με αἰτιᾷ. ἐγὼ γὰρ οὐκ ἔλεγον δή που Πλάτωνα κακῶσ, ὥσπερ ἐν δικαστηρίῳ τινὶ κρίνων, οὐδ’ ᾐτιώμην τὰσ ἀποδημίασ, ἵνα χείρων νομίζοιτο, ἀλλὰ κἀν τούτοισ μαρτυρεῖν ἔφασκον ἐμαυτῷ τε καὶ ῥητορικῇ. δῆλον γὰρ ὅτι εἰ μὲν μικροῦ τινοσ ἄξιον ἦν τὸ ἀδικεῖσθαι, ἢ τὸ δίκην λαμβάνειν ἀδικηθέντα, οὐδ’ ἂν ἐκεῖνον ἐπῆρεν οὐδεὶσ πέλαγόσ τε τοσοῦτον πλεῖν καὶ παρ’ ἄνδρα τύραννον ὑπὲρ τῶν Λίωνοσ πραγμάτων, οὐδέ γε ἐκεῖθεν ἀναστρέψαντο συμπράττειν ἅπαντα Δίωνι, κατελθεῖν τε βουλομένῳ καὶ δίκην ὧν ἐπεπόνθει λαμβάνειν. νῦν δὲ ἔργῳ μαρτυρεῖν αὐτὸν ὅτι οὐ φαύλησ φύσεωσ οὐδὲ τῆσ τυχούσησ εἰή δυνάμεωσ τὸ τοῖσ ἀδικεῖν ἐπιχειροῦσι μὴ ἐπιτρέπειν. καὶ ταῦθ’ ὅτι ἀληθῆ εἰσὶ μὲν οἱ τῶν λόγων δήπουθεν ἀκούσαντεσ, εἰσὶ δὲ οἱ λόγοι. καὶ τὰ μὲν ἄλλα ἐῶ μεθ’ ὅσησ αἰδοῦσ καὶ πραότητοσ περὶ αὐτῶν τούτων διειλέγμεθα, τοσοῦτον δεινότητοσ εἰσφερόμενοι ὅσον μήτε ἐκεῖνον διέβαλλε κἀμοὶ κρείττω καθίστη τὸν λόγον, ἀλλ’ εἰσεποιήσαμεν ὥσπερ παράβασιν χωρίον ἐξαίρετον αὐτῷ. οὗ σὺ εἰ μὲν ἤκουσασ, ἀναμνήσθητι, εἰ δὲ μὴ ἤκουσασ, μὴ προκαταγίγνωσκε. φέρε οὖν σοι ὥσπερ οἱ ἐν τοῖσ δικαστηρίοισ ἀγωνιζόμενοι αὐτὰ ἐκ τοῦ βιβλίου παράσχωμαι. ἐκ τοῦ βιβλίου. "μικρὸν δέ τι βούλομαι διαλαβεῖν, μή τισ ὅλωσ οἰηθῇ με τοῖσ λόγοισ τούτοισ κατηγορεῖν Πλάτωνοσ, ἢ λέγειν κακῶσ μετὰ ἀφορμῆσ. ἐγὼ γὰρ οὔτε αὐτὸσ ἔγκλημα δή που ποιοῦμαι εἴ που καὶ ὁπωσοῦν ᾠήθη δεῖν Πλάτων ἀποδημῆσαι οὔτ’ εἰ ἄλλοσ τισ προφέρει νοῦν ἔχειν ἡγοῦμαι, οὔθ’ ὅλωσ ἔξω τῶν εἰσ τὸν λόγον ἡκόντων οὐδὲν περιεργάζομαι, [ὥστε εἰ δεῖ καὶ τοῦτο εἰπεῖν καὶ ἐν αὐτοῖσ τούτοισ] μή πω τοσούτου μηδὲν ἄξιον ἔστω νικητήριον, ἀλλ’ ἅ τε αὐτὸσ ἔπραξε καὶ τίνων ἔπραξε χάριν καὶ ἃ αὐτὸσ καθαρῶσ εἴρηκε, ταῦτα συμβαίνειν φημὶ τοῖσ ὑπὲρ τῆσ ῥητορικῆσ λόγοισ· "καὶ τοσούτῳ δέω κακίζειν ἐκεῖνον τούτοισ, ὥστε εἰ δεῖ καὶ τοῦτο εἰπεῖν, καὶ ἐν αὐτοῖσ τούτοισ σεμνύνειν αὐτὸν ἡγοῦμαι, εἰ τούτων ἐκείνοισ ὑπεναντίωσ ἐχόντων μὴ τὰ ἔργα μηδὲ τὰσ πράξεισ αὐτοῦ διαβάλλω, ἀλλ’ ἐκ τοῦ βίου καὶ τῶν ἔργων, ἃ μεθ’ ἡμῶν καὶ ὧν ἡμεῖσ ἀξιοῦμεν εἶναι τίθημι, ταῦθ’ ἑτέρωσ ἔχοντα ἢ ὡσ ἄν τισ πιστεύσειεν ἀποφαίνω. δοκεῖ σοι ταῦτα κακίζοντοσ ἐκεῖνον εἶναι, ἤ τινοσ αὐθαδείασ ἢ προπετείασ μετασχεῖν;

ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι. ἀλλ’ εἰ δεῖ τι τούτοισ ἔγκλημα ἐνεγκεῖν, μᾶλλον ἄν τισ καλέσειε δικαίωσ εὐλάβειαν πλείω τῆσ προσηκούσησ. καίτοι ἐκεῖνόσ γε ὅπου καὶ μικρὸν ἐλέγχειν ἔχει τινὰ τῶν πρεσβυτέρων, ἢ καὶ τῶν καθ’ ἑαυτὸν ἐνδόξων ἀνδρῶν, οὐδὲν ὑφίεται. ἀλλὰ μή πω περὶ τούτων. ἀλλὰ τί χρῆν με ποιεῖν ὦ πρὸσ Διόσ; πότερον μὴ μνησθῆναι τὸ παράπαν τῆσ εἰσ Σικελίαν ἀποδημίασ ὥσπερ τι τῶν ἀπορρήτων μέλλοντα ἐρεῖν; ἀλλ’ οὔτε ψήφισμα συνῄδειν ἀπαγορεῦον καὶ τῷ λόγῳ συνέφερε, καὶ ἅμα ἀληθὲσ ἦν· καὶ γὰρ ἔπλευσεν οὐχ ἅπαξ καὶ ὑπὲρ τοῦ Δίωνι γενέσθαι τὰ δίκαια. ἔστω δὲ ταῦτα· ἐφαίνετο δὲ ἐν τοῖσ λόγοισ Γοργίου εἰρηκὼσ οὐ πολλοῦ τινοσ ἄξιον τὸ μὴ ἀδικεῖσθαι. εἰ δὲ ταῦτα ἀσθενῆ καὶ τοῦ μηδενὸσ ἄξια, ἐν μέσῳ μὲν δὴ πρόκειται, λυόντων δὲ οἱ σοφοὶ, εἰ βούλονται, καὶ κακῶσ λέγοντεσ ἐμέ. πάντωσ συνηθέστερον κακῶσ λέγειν ἢ εὖ. ἀλλὰ σύν τινι ἔθει πρᾳοτέρῳ καὶ σχήματι χρῆν μνησθῆναι περὶ αὐτῶν; οὐκοῦν ἤκουσασ τῆσ παραιτήσεωσ εἰ μὴ τότε, ἀλλὰ νῦν. ὅτι δὲ οὐ τὰσ παρὰ σοῦ ταύτασ αἰτίασ δείσαντεσ ὕστερον εἰσεποιήσαμεν ταῦτα, ἀλλ’ ἀπ’ ἀρχῆσ ἐνῆν, κάλει τούτων μάρτυρασ, εἰ βούλει, τοὺσ ἀκούοντασ. ἀλλὰ νὴ Δί’ ἀνιαρὸν τοῦτο τοῖσ Πλάτωνοσ ἑταίροισ. ἕτεροσ λόγοσ οὗτοσ, οὐ πρὸσ ἐμὲ, ἀλλὰ πρὸσ ὁντιναδήποτε. ἢ καὶ τοῦτο ἀδικῶ ὅτι τὰ ἐκ τῶν Νόμων αὐτοῦ παρεγραψάμην; καὶ ὅπωσ γε, ἐπεὶ καὶ δυσχεραίνουσι, κἀκεῖνο ἐπιδείξουσιν ὡσ οὐ τοῖσ αὐτὸσ αὑτοῦ περιπίπτει λόγοισ, ἐπειδάν τι φάσκῃ.

"τοῖσ δ’ εὐδαιμόνωσ ζῶσιν ὑπάρχειν ἀνάγκη πρῶτον τὸ μὴ ἀδικεῖν ἄλλουσ, μήτε αὐτοὺσ ὑφ’ ἑτέρων ἀδικεῖσθαι. "τούτοιν δὲ τὸ μὲν οὐ πάνυ χαλεπὸν, τοῦ δὲ μὴ ἀδικεῖσθαι κτήσασθαι δύναμιν παγχάλεπον· "καὶ οὐκ ἔστιν αὐτὸ τελέωσ ἔχειν ἄλλωσ ἢ τελέωσ γενόμενον ἀγαθόν. ἐπὶ τούτοισ αὖ τοῖσ ῥήμασι τί ἡμεῖσ ἐφθεγξάμεθα ἐν τῷ βιβλίῳ; "ἰοῦ ἰοῦ τῆσ μαρτυρίασ. "τούτων ἐδεόμην. "ταῦτα λέγει Πλάτων, ὁ τοῦ ἐπιγράμματοσ μετέχων καὶ δι’ ὃν τὸ Ἀρίστωνοσ γένοσ θεῖον ὡσ ἀληθῶσ. τελέωσ ἄρα, ὦ δαιμόνιε, ῥητορικὴ καλὸν καὶ οὐ πρὸσ παντὸσ οὔτε λαβεῖν οὔτε κτήσασθαι. "φαίνει γὰρ καὶ σὺ τοῦτό γε συγχωρῶν, ὅτι ἐπὶ τῷ μὴ ἀδικεῖσθαι τέτακται. "οὐκοῦν ὅτε ἀδικεῖν μὲν οὐ προσηνάγκαζεν, ἀδικεῖσθαι δὲ οὐκ ἐᾷ, ὡσ δὲ ἐκ τοῦ λόγου συνέβαινεν, οὐδέτερον τούτων ἐᾷ, οὔτε ἀδικεῖν οὔτε ἀδικεῖσθαι, εἰ μὲν καὶ τῆσ φιλοσοφίασ ὁ αὐτόσ ἐστιν ὁρ́οσ, φιλοσοφία τισ οὖσα ἡ ῥητορικὴ φαίνεται, εἰ δὲ ἐξαρκεῖ τῇ φιλοσοφίᾳ μὴ ἀδικεῖν, ἡ ῥητορικὴ τελεώτερον· "τὸ γὰρ χαλεπώτερον κτήσασθαι καὶ μεῖζον ἤδη προστίθησιν, ὅπωσ μηδ’ αὐτὸσ ὑπ’ ἄλλων ἀδικήσεται. "πῶσ οὖν τὸ αὐτὸ ἅμα μὲν τελέωσ ἀγαθὸν καὶ μέγιστον τῶν ἀγαθῶν, ἅμα δ’ ἔσχατον τῶν κακῶν καὶ κολακεία; "ἢ πῶσ ἐλάχιστον οἱ ῥήτορεσ δύνανται, εἴ γε οὗ παγχάλεπον κτήσασθαι δύναμιν, τοῦτ’ αὐτοῖσ περίεστιν; "ἐγὼ μὲν οὐκ ἔχω συμβαλεῖν. εὐδαίμονεσ ἄρα, οὐκ ἄθλιοι, κατὰ τὸν Πλάτωνοσ λόγον οἱ ῥήτορεσ, εἴ γε ὁ μὲν τελέωσ ἀγαθὸσ εὐδαίμων, τοῦτο δὲ οὐκ ἔστι κτήσασθαι μὴ τελέωσ ἀγαθὸν γενόμενον. πότερον ταῦτα ὀρθῶσ καὶ ἀναγκαίωσ ἔχει ἐνεγκεῖν εἰσ μέσον, ἢ καὶ τοῦτο ἀδικοῦμεν καὶ περιεργαζόμεθα, εἰ μὴ προσκυνοῦμεν, ὡσπερεὶ κίστην ἀπόρρητα κρύπτουσαν; ἐγὼ δὲ οὐ τοῦτο ᾤμην εἶναι τὸ τἀπόρρητα ἐκφέρειν. καὶ ὅπωσ αὖ μή με φήσεισ πικρότερα τοῦ δέοντοσ λέγειν.

οὐ γὰρ ἔγωγέ τισ τούτων αἴτιοσ, ἀλλ’ ἔδει δέχεσθαι τὴν πρόκλησιν. αὕτη δὲ τίσ ἦν; τολμᾶν ἀκροᾶσθαι, ὥσπερ ἐν δικαστηρίῳ ἴσουσ καὶ κοινοὺσ ἀμφοῖν. ἀλλὰ γὰρ ὀρθῶσ ἐγὼ περὶ τούτων, ὡσ ἐοίκε, προεωρώμην καὶ προὔλεγον ὡσ εἰ μή τισ ἅπαντοσ τοῦ λόγου διακούσεται, οὐ μόνον οὐ τιμήσει τὰ πρέποντα, ἀλλ’ οὐδὲ εἴσεται τοῦ πράγματοσ οὐδέν. διὰ ταῦτα ἠξίουν ἀκροᾶσθαι διὰ τέλουσ ὅστισ μέλλει τὸ ἀγώνισμα πᾶν ὄψεσθαι καὶ ψῆφον ὀρθὴν καὶ δικαίαν ἐποίσειν. οὐδὲ γὰρ, ὦ ἄριστε ἀνδρῶν, οἱ δικασταὶ τοῦτον τὸν τρόπον κρίνουσι καὶ προοιμίου τινὸσ ἢ διηγήσεωσ ἀκούσαντεσ ἀπαλλάττονται, οὐδὲ αὖ ταῦτα παρέντεσ πρὸσ μέροσ τι τῶν εἰκότων συνῆλθον, ἢ ὅσον μιᾶσ τινοσ μαρτυρίασ ἀκοῦσαι ἢ τῆσ ἐπανόδου τῶν εἰρημένων, ἀλλ’ ἀκούσαντεσ ἀπ’ ἀρχῆσ εἰσ τέλοσ οὕτω τὴν ψῆφον φέρουσι· καὶ τοῦτο κἀκείνοισ οἶμαι λυσιτελεῖ. πρὸσ τῶν θεῶν τῶν ὁρκίων οὐδέ γε ὑμεῖσ ὅταν ποιῆτε Ὀλύμπια, οὐχ οὕτωσ ἀγωνοθετεῖτε, τοῦ μὲν ἅπαντα ἀκούσαντεσ τῶν ἀγωνιστῶν, τοῦ δὲ ὅσον εἰσόδιον, ἢ τῶν μὲν ἐν μέσῳ τι, ἢ τῶν ἐν τέλει. πρὸσ οὖν τί τοῦτο λέγω; ὅτι μικρῷ τινι τοῦ λόγου μέρει προστυχὼν ἀπὸ τούτου τὸ πᾶν ἔκρινασ, προοιμίου δὲ οὐκ ἤκουσασ οὐδὲ τῆσ ὅλησ καταστάσεωσ, ἣν ἐξῆν μηδὲν ἐλάττονοσ ἀξίαν νομίσαι τοῦ παντὸσ ἀγῶνοσ, ὡσ περὶ μέρουσ εἰπεῖν. τὸ γὰρ ἦθοσ ὅλον ἐνταῦθα ἂν μᾶλλον. ἐν αὐτοῖσ γὰρ ἔγνωσ ὡσ ἐπαινέσοντεσ πλέον τὸν ἄνδρα ἢ καθαιρήσοντεσ εἰσῄειμεν. οὕτω πᾶσαν αἰδῶ καὶ τιμὴν ἀπεδώκαμεν αὐτῷ, ὥστε εἰ αὐτὸσ πρὸσ αὑτὸν ἔμελλεν ἀντερεῖν, οὐκ ἄν μοι δοκοίη μᾶλλον αὑτοῦ φείσασθαι. οἶμαι δὲ εἰ καὶ υἱὸσ ἐκείνου ἔμελλεν ἀντερεῖν αὐτῷ, οὐκ ἂν πλείω τὴν παραίτησιν ἐποιήσατο, οὐδ’ ἂν περιφανέστερον ἐκόσμησεν εἰσ τοὺσ Ἕλληνασ.

σὺ δὲ τούτων ἀπολειφθεὶσ ὅμοιοσ εἶ τῷ πρὶν ἀμφοῖν ἀκοῦσαι τὸν μῦθον δικάζοντι. καίτοι ἕτερόσ γ’ ἂν ἔχων συνέχειαν ἐπελάθετο καὶ αὐτὸσ ἑαυτοῦ, μὴ ὅτι τοῦ ἀντιπάλου, καὶ τὸ προκείμενον δεικνὺσ οὐδὲν ἂν πλέον ἐζήτει. ἐγὼ δὲ ὥσπερ δεδοικὼσ μὴ φαυλότεροσ περὶ ταῦτα ἐκεῖνοσ νομισθῇ, τὸ ἐκείνου σπεύδων παρὰ πάντα τὸν λόγον διαγίγνομαι· καὶ τῆσ ἀποδείξεωσ οὕτω συνεχοῦσ καὶ πυκνῆσ οὔσησ, ἐξέστω γὰρ εἰπεῖν, τὸ σχῆμα τῶν λόγων τῶν πρὸσ τὸν ἄνδρα οὐχ ἧττον ἀγαστόν ἐστιν, ὅτι οὐχ ἑτέρωσ μὲν τὴν κρηπῖδα ὑπέθηκα, ἑτέρωσ δὲ τὸ λοιπὸν ἐπήγαγον, ἀλλ’ ἀκολουθεῖ πανταχοῦ τῷ λόγῳ τὸ τοῦ ἀνδρὸσ προορώμενον, καὶ δείκνυμεν ὅτι ἀντιλέγοντεσ τὰ ἀναγκαῖα κοσμοῦμεν ἐκ περιουσίασ. καίτοι ἐβουλόμην ἂν ἐκεῖνον οὕτωσ ἀντειπεῖν μοι δεῦρο γενόμενον, ἀλλ’ ἴσωσ ἧττον ἂν τοῦ τοιούτου ἐμέλησεν αὐτῷ. σκόπει τοίνυν καὶ τὰ ἐπὶ τῆσ τελευτῆσ τῶν λόγων ὡσ ἀκόλουθα τῷ προοιμίῳ· τοῦτο μὲν περὶ τῶν τῷ ὄντι ῥητόρων διαλεγόμενοι, Πλάτων δ’ ἡμῖν ποῦ χοροῦ, φαμὲν, στήσεται; ἡμεῖσ μὲν αὐτὸν ἐν τῷ καλλίστῳ τάττειν ἕτοιμοι τοιουτοισί τισι τοῖσ ῥήμασιν, οὐ γὰρ τό γ’ ἀκριβέστερον μέμνημαι· τοῦτο δὲ ἑτέρων τινῶν ἀνθρωπίσκων μνησθέντεσ, πρὸσ δὲ δὴ Πλάτωνα, τὸν τῶν ῥητόρων πατέρα τε καὶ διδάσκαλον, οὕτωσ οἶμαι τὸ ἐφεξῆσ εἰρήκαμεν, καὶ τοσαῦτά γ’ ἐστὶν οὐ τὸν βίον τὸν ἐκείνου καὶ τοὺσ λόγουσ εἰσ ὅσον οἱο͂́ν τε σεμνύνοντοσ, καὶ ταυτὶ πάντα ὑπὲρ τῆσ ἀληθείασ ἀκριβολογοῦμαι καὶ διεξέρχομαι, φησὶ Δημοσθένησ, ἐπεὶ τό γε τοῦ Πινδάρου πολλοὶ ὑμνοῦσι χρὴ δὲ πᾶν ἔρδοντ’ ἀμαυρῶσαι τὸν ἐχθρόν. ἐχθρὸν δέ που λέγει τὸν ἀντίπαλον. καὶ σχεδὸν ἔν τε ταῖσ σφαιρομαχίαισ καὶ τοῖσ γυμνικοῖσ αὐτοῖσ ἀγῶσι, προσθήσω δὲ καὶ ἱππικοῖσ, οὕτωσ ὁρῶμεν οὐ τοῖσ τῶν ἀντιπάλων βουλήμασιν ἀκολουθοῦντασ τοὺσ περὶ τῆσ νίκησ ἐρίζοντασ, ἀλλὰ τὰ αὑτοῖσ συμφέροντα καὶ ποιοῦντασ καὶ λέγοντασ, ἑώσ ἂν μή τισ περιφανῶσ κωλύῃ νόμοσ. ὥστ’ εἰ τὰ μάλιστα μὴ πρὸσ ἡδονήν τισιν ἦσαν οἱ λόγοι, ἔλεγχον δὲ εἶχον ἢ τῶν λόγων τῶν ἐκείνου ἢ τοῦ βίου, ἀρχαῖοσ ὁ νόμοσ χρῆσθαι τοῖσ τοιούτοισ, καὶ οὐκ ἐγὼ κατέδειξα αὐτὸν, ἀλλὰ παντάπασα παλαιόσ ἐστιν·

ἢ δέδοικα αὖ λέγειν μὴ Πλάτων ὁ καταδείξασ αὐτὸν ᾖ· κἀμοὶ μὲν ἀπολελόγηται μετρίωσ ὑπὲρ τῆσ αἰτίασ, ὡσ ἐγὼ νομίζω· ὅτι δὲ ἐκεῖνόσ ἐστιν ὁ οὐ πάνυ φροντίζων εἴ του δέοι καθάπτεσθαι, μάλιστα μὲν εἰκὸσ ἄμεινόν σε ταῦτα ἐπίστασθαί τε καὶ μεμνῆσθαι τούτοισ σχολάζοντα, ἃ δ’ οὖν κἀγὼ μέμνημαι φέρε ἀναμνήσθητι. καὶ ὅπωσ αὖ μή με φήσεισ Πλάτωνοσ κατηγορεῖν. οὐ γὰρ κατηγορίασ ἕνεκα ἐκείνου, ἀλλ’ ἀπολογίασ ἕνεκα παρ’ αὐτοῦ χρήσομαι τῷ παραδείγματι. ὅτι δὲ ἄκων εἰσ τούτουσ ἐμπίπτω τοὺσ λόγουσ σχεδὸν οἶσθα. οὐδὲ γὰρ ἐξ ἀρχῆσ οὕτωσ ἐκείνουσ ἐποίουν τοὺσ ὑπὲρ τῆσ ῥητορικῆσ ὡσ ἀπολογίασ μοι δεῆσαν. οὐχ ὁ μὲν Ἀλκιβιάδησ αὐτῷ βούλεται παράκλησιν τοῖσ μέλλουσι πολιτεύεσθαι ἐπιμελείασ ἑαυτῶν; προελθὼν δὲ τοῦ λόγου κακίζει Περικλέα οὐ πάνυ τι οὐδὲ τοῦ πράγματοσ ἀναγκάζοντοσ. παρρησιάζομαι γὰρ πρὸσ σὲ καὶ πρὸσ αὐτὸν Πλάτωνα. σκέψαι δὲ ἐκ τῶν ῥημάτων. "ἀμαθίᾳ γὰρ συνοικεῖσ, ὦ βέλτιστε, τῇ ἐσχάτῃ, ὡσ ὁ λόγοσ σου κατηγορεῖ καὶ σὺ σαυτοῦ. διὸ καὶ ᾄττεισ ἄρα πρὸσ τὰ πολιτικὰ πρὶν παιδευθῆναι. "πέπονθασ δὲ τοῦτο οὐ σὺ μόνοσ, ἀλλὰ καὶ οἱ πολλοὶ τῶν πραττόντων τὰ τῆσδε τῆσ πόλεωσ, πλὴν ὀλίγων καὶ ἴσωσ γε τοῦ σοῦ ἐπιτρόπου Περικλέουσ. "πλὴν ὀλίγων τε καὶ ἴσωσ τοῦ σοῦ ἐπιτρόπου Περικλέουσ; ἀλλ’ ὅτι ἡ ἐκβολὴ αὕτη ἐστὶν ἐξεπίτηδεσ ἐζητημένη ὑπὲρ τοῦ κακῶσ εἰπεῖν Περικλέα αὐτὸσ μαρτυρήσει. καὶ ὅπωσ μὴ πάλιν ἀχθεσθῇσ ὑπὲρ τοῦ αὐτοῦ. σκόπει γὰρ αὐτὰ ἃ λέγει. "λέγεταί γέ τοι, ὦ Σώκρατεσ, οὐκ ἀπὸ ταὐτομάτου σοφὸσ γεγονέναι, ἀλλὰ πολλοῖσ καὶ σοφοῖσ συγγεγονέναι, καὶ Πυθοκλείδῃ καὶ Ἀναξαγόρᾳ·

"καὶ νῦν ὅτι τηλικοῦτοσ ὢν Δάμωνι σύνεστιν αὐτοῦ τούτου ἕνεκα. "τί οὖν; "ἤδη τινὰ εἶδεσ σοφὸν ὁντιναοῦν ἀδυνατοῦντα ποιῆσαι ἄλλον σοφὸν ἅπερ αὐτόσ; "ὥσπερ ὅσ σε ἐδίδαξε γράμματα αὐτόσ τε ἦν σοφὸσ καὶ σὲ ἐποίησε τῶν τε ἄλλων ὁντιναοῦν ἐβούλετο; "ἦ γάρ; "ναί. οὐκοῦν καὶ σὺ ὁ παρ’ ἐκείνου μαθὼν ἄλλον οἱο͂́σ τε ἔσει; "ναί. καὶ ὁ κιθαριστὴσ δὲ καὶ ὁ παιδοτρίβησ ὡσαύτωσ. "πάνυ γε. "ἱκανὸν γὰρ δή που τοῦτο τεκμήριον τῶν ἐπισταμένων ὁτιοῦν ὅτι ἐπίστανται, ἐπειδὰν καὶ ἄλλον τινὰ οἱοῖ́ τε ὦσιν ἀποδεῖξαι ἐπιστάμενον. "ἔμοιγε δοκεῖ. τί οὖν ἔχεισ εἰπεῖν, Περικλῆσ τίνα ἐποίησε σοφὸν ἀπὸ τῶν υἱέων ἀρξάμενοσ; "τί δὲ εἰ τὼ Περικλέουσ υἱέε ἠλιθίω ἐγενέσθην, ὦ Σώκρατεσ; "ἀλλὰ Κλεινίαν τὸν σὸν ἀδελφόν. τί δ’ ἂν αὖ Κλεινίαν λέγοισ, μαινόμενον ἄνθρωπον; "ἐπειδὴ τοίνυν Κλεινίασ μὲν μαίνεται, τὼ δὲ Περικλέουσ υἱέε ἠλιθίω ἐγενέσθην, σοὶ τίνα αἰτίαν ἀναθῶμεν, διότι σε οὕτωσ ἔχοντα περιορᾷ; "ἐγὼ, οἶμαι, αἴτιοσ, οὐ προσέχων τὸν νοῦν. ἀλλὰ τῶν ἄλλων Ἀθηναίων δοῦλον ἢ ἐλεύθερον εἰπὲ ὅστισ αἰτίαν ἔχει διὰ τὴν Περικλέουσ συνουσίαν σοφώτεροσ γεγονὼσ, ὥσπερ ἐγὼ ἔχω σοι διὰ τὴν Ζήνωνοσ Πυθόδωρον τὸν Ἰσολόχου καὶ Καλλίαν τὸν Καλλιάδου· "ὧν ἑκάτεροσ Ζήνωνι ἑκατὸν μνᾶσ τελέσασ σοφόσ τε καὶ ἐλλόγιμοσ γέγονεν. "ἀλλὰ μὰ Δί’ οὐκ ἔχω. πράγματά σοι παρέχειν ἐοίκα· οὐ μέντοι πλείω ἢ ἐμαυτῷ καὶ τῷ ὑπογραφεῖ. περὶ γὰρ λύχνων ἁφὰσ ταῦτα ἐζητεῖτο, καὶ ἔδει πρὶν εἰσ εὐνὴν ἰέναι τέλοσ ἔχειν. οὐκοῦν ὃ λέγω σκόπει. ταῦτα εἰ μὲν ἀναγκαῖα τῷ λόγῳ, καὶ τὰ παρ’ ἡμῶν εἰσ ἐκεῖνον μετέχει τῆσ ἀπολογίασ, εἰ δὲ μὴ ἀναγκαῖα, ὁρ́α τὸ περιὸν τῆσ εὐγνωμοσύνησ. ἐγὼ μὲν γὰρ ἐφαινόμην οὐδ’ ἐν αὐτοῖσ τοῖσ ἀναγκαίοισ ἀποτόμωσ τῷ λόγῳ χρώμενοσ, ἀλλὰ πεφεισμένωσ καὶ σχηματιζόμενοσ τὰ πρέποντα, ὁ δ’ ἀνδρὶ τῶν κατ’ αὐτὸν ἐνδοξοτάτῳ οὕτω ῥᾳδίωσ ἀμαθίαν ἐγκέκληκε, καὶ ταῦτα ἀκούοντοσ μειρακίου ἐπιτηδείου καταφρονῆσαι καὶ ὁτουοῦν, καὶ ᾧ θεῖόσ τε καὶ ἐπίτροποσ καὶ ἀντὶ τοῦ πατρὸσ ἂν ἦν.

ὥστ’ ἐγὼ μὲν οὐδὲ ψέγω οὐδ’ ἐξελέγξω, δέδοικα δὲ μή τισ ἐμοῦ γοργότερον βλέπων φῇ συνῳδὰ ταῦτα εἶναι ταῖσ αἰτίαισ ἃσ Σωκράτησ εἶχεν, ὡσ ἀναπείθων τοὺσ νέουσ τῶν πρεσβυτέρων καταφρονεῖν. καὶ ἐὰν δὴ λέγω ὅτι Περικλέα φασὶ καὶ τὰ ἴδια οὐδὲν ἀτιμότερον βιῶναι Σωκράτουσ σεμνότητοσ ἕνεκα κἀν ταῖσ στρατείαισ ταῖσ κοιναῖσ λυσιτελέστερον εἶναι Σωκράτουσ συμπαρόντα, ἐὰν ταῦτα λέγω, φήσεισ με ῥητορεύειν. οὐκοῦν ταῦτα ἐῶ σὴν χάριν. ἀλλὰ τοσοῦτον δέομαι πυθέσθαι, ποῦ ταῦτα ἀναγκαῖον ἐγκαταμῖξαι τοῖσ διαλόγοισ; οὐ γὰρ ἄν μοι θαυμαστὸν εἰή εἰ μηδεὶσ ἔχοι δεῖξαι. τεκμαίρομαι δ’ ἑνὶ μικρῷ. "ἀμαθίᾳ γὰρ συνοικεῖσ, ὦ βέλτιστε, τῇ ἐσχάτῃ, ὡσ ὁ λόγοσ σοῦ κατηγορεῖ καὶ σὺ σαυτοῦ. εἰε͂ν. τί οὖν διανοεῖ περὶ σεαυτοῦ; "πότερον ἐᾶν ὡσ νῦν ἔχεισ, ἢ ἐπιμέλειάν τινα ποιεῖσθαι; τί χείρων ἐγίγνετο ὁ λόγοσ, εἰ ταῦτα οὑτωσί πωσ εἶχεν; ἐγὼ μὲν οὐχ ὁρῶ. εἰ γὰρ τῶν ἄλλων τισὶ τῶν πολλῶν ἐβούλετο ἐπιτιμῆσαι προτροπῆσ ἕνεκα τοῦ μειρακίου, ἐξῆν ὅπερ εἴρηκα ποιῆσαι. διείλεκται γάρ που καὶ περὶ τούτων ἰδίᾳ, ὡσ οὐ χρὴ πρὸσ τὸν δεῖνα ὁρᾶν αὐτὸν, ἀλλὰ πρὸσ τοὺσ ἀληθινοὺσ ἀνταγωνιστάσ. οὐκοῦν δεινὸν, εἰ Πλάτων μὲν κωμῳδεῖ Περικλέα μηδεμιᾶσ ἀνάγκησ οὔσησ, ἡμῖν δὲ μηδὲ τοσοῦτον εἰπεῖν ἄνευ μέμψεωσ ἐξέσται ὡσ ἀπεδήμησε Πλάτων εἰσ Σικελίαν. καίτοι τί τοῦτο αἰσχυνόμεθα οἱ φιλοῦντεσ ἐκεῖνον;

Παρμενίδησ τοίνυν ἔστιν αὐτῷ σύγγραμμα θεῖον. τί οὖν πρὸσ τὸ ἓν καὶ πολλὰ καὶ τὰσ πολλὰσ ταύτασ στροφὰσ τὸ γενέσθαι Ζήνωνα παιδικὰ Παρμενίδου; ποῦ τοῦτο ἀναγκαῖον ἦν προφέρειν ἀνδρὶ τηλικούτῳ; ἀλλ’ ὅμωσ εἴρηκε κόσμου τινὸσ ἕνεκα τῶν λόγων. ἀλλὰ νὴ Δία ὡσ Ὅμηρον μύρῳ χρίσασ ἐκπέμπει χελιδόνοσ τιμὴν καταθεὶσ, οὕτωσ ἡμεῖσ Πλάτωνα ἐκπέμπειν ἐκ τῶν πόλεων ἐκελεύομεν ἢ μετ’ ἀδείασ τοσαύτησ κακῶσ αὐτὸν εἰρήκαμεν; ἢ τούτουσ πάλιν αὖ τοὺσ Γοργιείουσ λόγουσ παραιτούμεθα μὴ δυσχεραίνειν ἐὰν διαγράφωμεν, ὥσπερ ἐκεῖνοσ βούλεται τὸν Ὅμηρον διαγράφειν, ὡσπερεί τισ ἑλλανοδίκησ πρὸσ ἐπῶν κρίσιν ᾑρημένοσ; ἀλλὰ τοὺσ ἑταίρουσ τοῦ Πλάτωνοσ κωμῳδοῦμεν ὥσπερ ἐκεῖνοσ τοὺσ Ὁμήρου, καὶ ταῦτα μέντοι πρὸσ θεῶν τί τοῦ λόγου προσαναγκάζοντοσ αὐτόν; οὐ γὰρ ἔγωγε ἐπινοῶ. οὐκ ἂν οἱ φύλακεσ καθ’ αὑτοὺσ ᾤκουν, εἰ μὴ κακῶσ Ὅμηροσ ἤκουσεν; ἀλλὰ γυναῖκεσ κοιναὶ ταῦτα ἐπηνάγκαζον; ἀλλ’ ἡ χιλιέτησ πορεία χεῖρον ἂν εἴρητο αὐτῷ, εἰ μὴ Κρεόφυλοσ ἤκουσε κακῶσ; ἀλλὰ τί τοῦτο ἐβούλετο αὐτῷ κωμῳδεῖν Ὅμηρον διὰ κενῆσ; καὶ μὴν οὐδὲ αὐτό γε τοῦτο παρῃτήσατο εἰσ τοσοῦτον οὔτε ἀρχόμενοσ τῶν πρὸσ αὐτὸν λόγων, ὥσπερ ἡμεῖσ πολλὰ παρῃτησάμεθα, οὔτε ἐν τοῖσ ὕστερον, ἀλλ’ ἓν γὰρ τοῦτ’ εἶπε βραχὺ, ὡσ οὐ πρό γε τῆσ ἀληθείασ τιμητέοσ ἁνήρ. ἡ δὲ ἀλήθεια οὐκ ἐπηνάγκαζε Κρεόφυλον ἄγειν εἰσ λόγον. ἢ Πλάτωνι μὲν καὶ ἀπὸ τῶν ὀνομάτων ἐξέσται διασύρειν οὓσ βούλεται καὶ διὰ τούτων ἑτέρουσ πάλιν, ἡμῖν δὲ οὐδὲ ἀπὸ τῶν ἔργων τῶν ἐκείνου τοὺσ ἐκείνου λόγουσ ἐλέγχειν ἐξέσται; καὶ τὸ μὲν δὴ περὶ τῶν ἐπῶν ἀφῶμεν αὐτῷ καταστάσεώσ γ’ ἕνεκα τῆσ πολιτείασ διερευνᾶν, καίτοι κἀνταῦθά τισ ἂν ἔχοι ὑπολαβεῖν αὐτῷ, τί δ’ ἐστὶ τοιοῦτον; εἰ μὲν γὰρ ὅλωσ ἔμελλεσ χρήσεσθαι τῷ ποιητῇ, χρῆν ἐξαλείφειν ἅ γε μὴ προσίεσο·

εἰ δὲ ἁπλῶσ ἐκπέμπεισ αὐτὸν καὶ οὐδέσιν οὐδὲ ὧν ἐπαινεῖσ ἐᾷσ ὁμιλεῖν τὴν σαυτοῦ πόλιν, πράγματα σαυτῷ παρέχεισ, τὰ μὲν ἐξαίρων, τὰ δὲ ἐγκαταλείπων. δῶμεν οὖν, εἰ βούλεται, ἡδύσματοσ ἕνεκα τῶν λόγων αὐτῷ καὶ διατριβῆσ ταῦτ’ εἰρῆσθαι. ἢ δεῖ τοῖσ πεπολιτευμένοισ ἅπασιν αὖθισ ἐπ’ αὐτὸν ἐπανόδου; ἆρ’ οὐ φιλοτιμία λαμπρά; ἤδη γὰρ ἀποκαλύψασ ἐγὼ λέγω. "ὦ φίλε Ὅμηρε, εἴπερ μὴ τρίτοσ ἀπὸ τῆσ ἀληθείασ εἶ ἀρετῆσ πέρι εἰδώλου δημιουργὸσ, ὃν δὴ μιμητὴν ὡρισάμεθα, ἀλλὰ καὶ δεύτεροσ, καὶ οἱο͂́σ τε ἦσθα γιγνώσκειν ὁποῖα ἐπιτηδεύματα βελτίουσ ἀνθρώπουσ ἢ χείρουσ ποιεῖ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ, λέγε ἡμῖν, τίσ τῶν πόλεων διὰ σὲ βέλτιον ᾤκησεν, ὥσπερ διὰ Λυκοῦργον Λακεδαιμόνιοι καὶ δι’ ἄλλουσ πολλοὺσ πολλαὶ μεγάλαι τε καὶ σμικραί; "σὲ δὲ τίσ αἰτιᾶται πόλισ νομοθέτην γεγονέναι καὶ σφᾶσ ὠφεληκέναι; "Χαρώνδαν μὲν γὰρ Ἰταλία καὶ Σικελία καὶ ἡμεῖσ Σόλωνα, σὲ δὲ τίσ ἕξει τινὰ εἰπεῖν; "οὐκ οἶμαί γε, ἔφη ὁ Γλαύκων· "οὔκουν λέγεταί γε οὐδ’ ὑπ’ αὐτῶν Ὁμηριδῶν. ἀλλὰ δὴ πόλεμοσ ἐπὶ Ὁμήρου ὑπ’ ἐκείνου ἄρχοντοσ ἢ συμβουλεύοντοσ εὖ πολεμηθεὶσ μνημονεύεται; "οὐδείσ. ἀλλ’ οἱᾶ δὴ εἰσ τὰ ἔργα σοφοῦ ἀνδρὸσ πολλαὶ ἐπίνοιαι καὶ εὐμήχανοι εἰσ τέχνασ, ἤ τινεσ ἄλλαι πράξεισ λέγονται, ὥσπερ αὖ Θάλεω πέρι τοῦ Μιλησίου καὶ Ἀναχάρσιοσ τοῦ Σκύθου; "οὐδαμῶσ τοιοῦτον οὐδέν. ἀλλὰ δὴ εἰ μὴ δημοσίᾳ, ἰδίᾳ τισὶν ἡγεμὼν παιδείασ ζῶν αὐτὸσ λέγεται Ὅμηροσ γενέσθαι, οἳ ἐκεῖνον ἠγάπων ἐπὶ συνουσίᾳ καὶ τοῖσ ὑστέροισ ὁδόν τινα παρέδοσαν βίου Ὁμηρικὴν, ὥσπερ Πυθαγόρασ αὐτόσ τε ὑπερβαλλόντωσ ἐπὶ τούτῳ ἠγαπήθη καὶ οἱ ὕστερον ἔτι νῦν τρόπον τὸν αὐτὸν ἐπονομάζοντεσ τοῦ βίου διαφανεῖσ πη δοκοῦσιν εἶναι ἐν τοῖσ ἄλλοισ; "οὐδ’ αὖ, ἔφη, τοιοῦτον· "οὐδὲν λέγεται. "ὁ γὰρ Κρεόφυλοσ, ὦ Σώκρατεσ, ἴσωσ, ὁ τοῦ Ὁμήρου ἑταῖροσ, ἔτι πρὸσ παιδιὰν φανείη, εἰ τὰ λεγόμενα περὶ Ὁμήρου ἀληθῆ. λέγεται γὰρ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ. ἀλλ’ οἰεί, ὦ Γλαύκων, εἰ τῷ ὄντι οἱο͂́σ τε ἦν παιδεύειν ἀνθρώπουσ καὶ βελτίουσ ἀπεργάζεσθαι Ὅμηροσ, ἅτε περὶ τούτων οὐ μιμεῖσθαι, ἀλλὰ γιγνώσκειν δυνάμενοσ, οὐκ ἄρ’ ἂν πολλοὺσ ἑταίρουσ ἐποιήσατο καὶ ἐτιμᾶτο καὶ ἠγαπᾶτο ὑπ’ αὐτῶν; "ἀλλὰ Πρωταγόρασ μὲν ἄρα ὁ Ἀβδηρίτησ καὶ Πρόδικοσ ὁ Κεῖοσ καὶ ἄλλοι πάμπολλοι δύνανται τοῖσ ἐφ’ αὑτῶν παριστάναι, ἰδίᾳ ξυγγιγνόμενοι, ὡσ οὔτε πόλιν οὔτε οἰκίαν τὴν ἑαυτῶν διοικεῖν οἱοῖ́ τ’ ἔσονται, ἐὰν μὴ σφεῖσ αὐτῶν τῆσ οἰκίασ ἐπιστατήσωσι, καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ σοφίᾳ οὕτω σφόδρα φιλοῦνται ὥστε μόνον οὐκ ἐπὶ τῆσ κεφαλῆσ περιφέρουσιν αὐτοὺσ οἱ ἑταῖροι. "Ὅμηρον δ’ ἄρα οἱ ἐπ’ ἐκείνου, εἴπερ οἱο͂́σ τ’ ἦν πρὸσ ἀρετὴν ὀνίναι ἀνθρώπουσ, καὶ Ἡσίοδον ῥαψῳδεῖν ἂν περιιόντασ ἂν εἰών, καὶ οὐ μᾶλλον ἂν αὐτῶν ἀντείχοντο ἢ τοῦ χρυσοῦ καὶ ἠνάγκαζον παρὰ σφίσιν οἴκοι εἶναι, ἢ εἰ μὴ ἔπειθον, αὐτοὶ ἂν ἐπαιδαγώγουν ὅπη ἦσαν, ἑώσ ἱκανῶσ παιδείασ μεταλάβοιεν; "παντάπασιν, ἔφη, δοκεῖσ μοι, ὦ Σώκρατεσ, ἀληθῆ λέγειν. "οὐκοῦν τιθῶμεν ἀπὸ Ὁμήρου ἀρξάμενοι πάντασ τοὺσ ποιητικοὺσ μιμητὰσ εἰδώλων ἀρετῆσ εἶναι καὶ τῶν ἄλλων περὶ ὧν ποιοῦσιν ἀληθείασ οὐχ ἅπτεσθαι; ταῦτα, ὦ πρὸσ τῶν θεῶν, τίνασ τὰσ ἀνάγκασ ἢ τίνα τὴν εὐπρέπειαν ἔχει;

τίσ ἀνέξεται Χαρώνδαν πρὸ Ὁμήρου ταττόμενον καὶ Πρωταγόραν καὶ Πρόδικον καὶ ἄλλουσ παμπόλλουσ; ὁ δὲ αὐτὸσ οὗτοσ Πρόδικοσ ἐν τοῖσ αὐτοῦ πολὺ κατάκειται μάλα γελοίωσ καὶ ὁ Πρωταγόρασ εἰσ τὸν Ἱππίαν παραβλέπει καὶ ὁ Ἱππίασ ληρεῖ. τί ταῦτα συντελεῖ, φαίη τισ ἂν, τοῖσ θαυμαστοῖσ αὐτοῦ δόγμασιν; ἀλλ’ ὅμωσ τούτουσ τοὺσ ἑτέρωθι γελοίουσ ἐνταῦθα ἐν εὐφημίᾳ τέθειται, οὐχ ἵνα τούτουσ ἐπαινέσειεν, ἀλλ’ ἵνα Ὁμήρῳ, ἀηδὲσ μὲν εἰπεῖν, τὸ δὲ ἀληθὲσ ἀποκρύψασθαι μὴ ἀνεχόμενοσ, ἐπηρεάσειε, λέγω. "τὸν δὲ μέτ’ εἰσενόησα;

οὐκοῦν ἐκείνουσ μὲν διὰ τῶν Ὁμήρου κωμῳδεῖ, Ὅμηρον δ’ αὖ δι’ ἐκείνων. παρενθήκη δὲ καὶ Ἡσίοδοσ αὐτῷ γέγονεν. ὥστ’ ἐγὼ θαυμάζω τίνασ ἂν τὰσ βλασφημίασ εἰσ αὐτοὺσ ἐποιήσατο, εἰ τὴν πόλιν αὐτὴν διέβαλλον, ἢ τὴν πολιτείαν ἀφῃροῦντο, ὁπότ’ οὐδὲν ἔχων ἕτερον προφέρειν ἢ ὅτι πλείουσ ἴσωσ τοῦ δέοντοσ ἐπαινοῦσιν, αὐτὸσ οὕτωσ ἀνομοίωσ αὐτοῖσ προσενήνεκται. ἀτὰρ, ὦ ἄριστε Καπίτων, ἐνεθυμήθην καὶ τοῦτο μεταξὺ τῶν λόγων ὅτι πάντα εἴδωλά ἐστι τῷ ἀνδρὶ, καὶ τοῦτο μὲν οἱ ποιηταὶ μιμηταὶ εἰδώλων ἀρετῆσ, τοῦτο δὲ ἡ ῥητορικὴ πολιτικῆσ μορίου εἴδωλον. φαίη ἂν εἰσ αὐτὸν Ὅμηροσ. πότερον ταῦτα θρασύτερα καὶ προπετέστερα, ἢ τἀμὰ, ἐν οἷσ φημι Πλάτωνα ἀποδημῆσαι ὑπὲρ αὐτῶν, καί φημι ταῦτα λέγειν οὐ τὴν ἀποδημίαν κακίζων, ἀλλὰ τῇ ἀποδημίᾳ τὸν λόγον πιστούμενοσ. ναὶ, ἀλλ’ ἀπεστερήκαμεν αὐτὸν δόξησ φιλοσοφίασ, ὥσπερ ἐκεῖνοσ τοὺσ μὲν τῆσ τραγῳδίασ ποιητὰσ οὐδ’ ἐν λόγῳ τίθησιν, Ὅμηρον δὲ τραγῳδιοποιὸν προσείρηκεν, οὐ τοῦτον τούτῳ κοσμῶν, ἀλλὰ τούτουσ μὲν διὰ τούτων κολούων, τοῦτον δὲ ᾧ τιμᾷ καθαιρῶν. πλέον γὰρ οἶμαι τὴν τραγῳδίαν Ὁμήρῳ συνῄδεσαν οἱ Ἕλληνεσ. ἀλλ’ Ἐπίχαρμοσ δῆτα δικαίωσ αὐτῷ κωμῳδίασ ἄκροσ, ᾧ ταῦτ’ ἄριστα φαίην ἂν ἔγωγε ἔχειν ὅσα τῆσ φωνῆσ τῆσ Ἀττικῆσ ἐστιν ἐγγυτάτω. οὐκοῦν δεινὸν, εἰ οὗτοσ μὲν καὶ τραγῳδιοποιοὺσ καὶ κωμῳδιοποιοὺσ καὶ πόλιν καὶ πολιτείαν καὶ νόμουσ αὑτῷ καθίστησιν, ἡμῖν δὲ μηδὲ λόγου τινὸσ ἐξέσται πρὸσ αὐτὸν ἀμφισβητῆσαι, καὶ ταῦτα οὐ μύρῳ ἐπαλείφουσιν αὐτὸν, ἀλλὰ λόγοισ τοῖσ εὐφημοτάτοισ καὶ ὧν οὐδ’ ἂν αὐτὸσ μείζουσ ἠξίωσεν ἀκούειν ὑπὲρ αὑτοῦ. εἰ γὰρ ἓν μόνον εἴπομεν ἀρχόμενοι τῶν λόγων τῶν πρὸσ αὐτὸν, καλῶ δὲ ἐπὶ τῷ τολμήματι καὶ Ἑρμῆν λόγιον καὶ Ἀπόλλω μουσηγέτην καὶ Μούσασ ἁπάσασ, εἰ τοῦτο μόνον τὸ πάσασ ἐπεθήκαμεν, τίσ εἰσ τοσοῦτον ἂν ἠρκὼσ ἦν Πλάτωνα; ἀλλ’ εἰ περὶ τῶν ἑαυτοῦ λέγειν ἔξεστιν, ἀμήχανον ὅσον ἐστὶ τὸ τῆσ προσθήκησ.

νὴ Δί’, εἴποι τισ ἄν. ἀλλ’ ἐν τούτοισ μόνοισ ἡμῶν πλείω περιεργάζεται, τὰ δ’ ἄλλα μεστὸσ εὐλαβείασ ἁνήρ; οὐκ Ἀριστοφάνει μὲν λύγγα προσάπτει, οὐδὲν πρὸσ λόγον, μᾶλλον δὲ καὶ παντελῶσ πρᾶγμα ἄχαρι καὶ ἀπᾷδον τῶν περὶ ἔρωτοσ λόγων, τοσοῦτον δὲ ἀπέχει τοῦ τἀναγκαῖα ἢ τοῦ ἀληθῆ λέγειν ὥστε ὅλην δή που τὴν συνουσίαν ἔψευσται καὶ τοὺσ τεθνεῶτασ ὡσ ζῶντασ συμπλάττει. γνοίησ δ’ ἂν ἐξ αὐτῶν τῶν λεγομένων. Μαντινεῖσ μὲν γὰρ, ὧν ἐν τῷ λόγῳ μέμνηται λέγων ὡσ ἐπὶ Ἀρκάδων διῳκίσθησαν ἐπὶ τοῦ δεῖνοσ ἄρχοντοσ, Σωκράτησ δὲ ἐτεθνήκει πρὸ τόσου καὶ τόσου, ὁ δὲ Ἀριστοφάνησ αὐτῷ λύζει τε καὶ λέγει ταῦτα πρὸσ τοῦ Σωκράτουσ. εἶτ’ ἐκείνῳ μὲν ἔνια καὶ μηδαμῆ συμβαίνοντα ἔξεστι συμπλάττειν, κἂν ἔξω φανερῶσ ᾖ τοῦ λόγου, ἡμῖν δὲ ἄρα τίσ μνησικακήσει εἴ τι τῶν ὑπ’ αὐτοῦ πραχθέντων ἠνέγκαμεν εἰσ μέσον;

상위

Aristides, Aelius (아리스티데스, 아일리오스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION