Aristides, Aelius, Ars Rhetorica, περὶ πολιτικοῦ λόγου, περὶ κολάσεωσ λόγου.

(아리스티데스, 아일리오스, Ars Rhetorica, περὶ πολιτικοῦ λόγου, περὶ κολάσεωσ λόγου.)

κολάζεται δὲ ὁ λόγοσ καθολικῶσ τριχῇ, κατὰ γνώμην, κατὰ σχῆμα, κατὰ λέξιν. κατὰ μὲν γνώμην οὕτωσ, ὅταν τισ μὴ ἐνδιδῷ ταῖσ ἔξωθεν ἐπινοίαισ, καὶ ὅταν δὲ συναναγκασθεὶσ χρῆσθαί τινι ἐπινοίᾳ, μὴ ἁπλῶσ εἰσάγῃ αὐτήν, ἀλλ’ ἐπισημαίνηται ὅτι συνηναγκάσθη, καὶ θεραπεύῃ, καὶ ὅταν τισ μὴ ἀπεσχισμένα νοήματα τῶν ὑποκειμένων τιθῇ ἁπλῶσ, ἀλλ’ ὡσ ἔνι μάλιστα σύνεγγυσ. κατὰ δὲ σχῆμα γίνεται κόλασισ οὕτωσ, ὅταν τισ διακόπτῃ τὰσ ὑποστάσεισ τῶν λόγων, ὅταν παραιτήσεσι χρῆται, ὅταν ἐπιδιορθώσεσι χρῆται.

κατὰ δὲ ἀπαγγελίαν οὕτωσ, ὅταν τισ τῇ οἰκείᾳ λέξει τῶν πραγμάτων ἀντὶ τῆσ τροπῆσ χρῆται, καὶ ὅταν ὑπερβολαῖσ ἧττον χρῆται, καὶ ὅταν δέ ποτε συναναγκασθῇ χρήσασθαί τινι τροπικῇ ὑπερβολῇ, παραιτῆται.

καθ’ ὃν δὲ τρόπον γίνεται τοῦτο ῥᾴδιον δεῖξαι. καὶ ἄλλαι δέ εἰσι περὶ λόγουσ, ὡσαύτωσ δὲ καὶ περὶ ποίησιν ἰδέαι, καὶ πόρρω καὶ ἐγγὺσ ἀλλήλων, ἃσ ἅμα μὲν πάσασ λαβεῖν οὐ ῥᾴδιον, μέροσ δὲ ἕκαστοσ ἀποτεμνόμενοσ κατὰ τοῦτο ηὐδοκίμησεν, Ὅμηρον δὲ ποιητὴν ἐξαιρῶ λόγου.

ὅταν οὖν τισ ἀγώνισμα ποιήσηται διὰ πάντων τῶν καλῶν τούτων διεξελθεῖν καὶ πάσασ μίξεισ μῖξαι περὶ τοὺσ λόγουσ, πρῶτον μὲν χρὴ τὰ ἤθη πρέποντα τοῖσ καιροῖσ ἀποδοῦναι, ἔπειτα τὰσ συζυγίασ, οὗ μὲν ἀκρίβεια, ἐνταῦθα ὡρ́αν προσθείσ, οὗ δὲ βραχύτησ, ἐνταῦθα τάχοσ, τῷ δὲ περιττῷ σαφήνειαν, χάριν δὲ οὗ σεμνότησ, οὗ δὲ εὑρ́εσισ, ἐνταῦθα διαχείρισιν. οὗ δὲ τολμήματα, ἐνταῦθα ἀσφάλειαν. σκοτοδινιᾷ δὲ ἐνταῦθα πᾶσ ἀκροατὴσ καὶ οὐκ ἔχει τί γένηται, ἀλλ’ ὥσπερ ἐν τῇ παρατάξει κυκλούμενοι θορυβοῦνται καὶ ὡσ ἕκαστοσ ἔχει φύσεωσ, οὕτωσ ἐπαινεῖ ὁ μὲν τῆσ λέξεωσ τὴν ἀκρίβειαν, ὁ δὲ τοῦ νοῦ τὴν λεπτότητα, ὁ δὲ ὡσ ὡραῖα, ὁ δὲ ἄλλοσ ἄλλο τι. ἐπεὶ δὲ καὶ τὰ τῆσ ἀρετῆσ μόρια ἐν τῷ εἴδει τῆσ ῥητορικῆσ εὑρίσκεται, εἰή ἂν καὶ ὁ ῥήτωρ τοιοῦτοσ·

φρονίμου μὲν γάρ ἐστιν οἶμαι καὶ σώφρονοσ γνῶναι τὴν ἀξίαν ἑκάστου τῶν πραγμάτων, δικαίου δὲ τὰ πρέποντα καὶ ἑαυτῷ καὶ ἑτέροισ ἀποδοῦναι, ἀνδρείου δὲ μὴ φοβηθῆναι τἀληθὲσ εἰπεῖν· ὁ δὲ αὐτὸσ νεμεσῶν ἅπασι τοῖσ ἐναντίοισ τούτων. εἰκότωσ ἐνέχεταί τισιν, ὡσ ἂν μὴ δόξῃ, ὡσ ἀλλότριοι τοῦ λέγοντοσ οἱ λόγοι καὶ μείζω τὴν δόξαν τῆσ ἀληθείασ ἐφελκόμενοι. τοῦ ῥήτοροσ τοίνυν ἐστὶ καὶ ταῦτα, τὸ ἰδεῖν τὰ βέλτιστα καὶ ἐξειπεῖν καὶ διαχειρίσαι ἕκαστα, τὰσ ἁρμονίασ φυλάξαι καὶ τὴν ἀεὶ πρέπουσαν τῷ καιρῷ τάξιν καὶ προαίρεσιν, σωφρονίσαι, προτρέψαι, κατασχεῖν, ὅτου δέοι, τοῦτ’ εἰσενέγκασθαι· κάλλουσ τε καὶ τοῦ νοῦ καὶ ῥώμησ καὶ σωφροσύνησ ὅλωσ μετέχοντασ τοὺσ λόγουσ ἀποδεῖξαι τῇ πυκνότητι τῶν ἐνθυμημάτων, τῇ συμμετρίᾳ τῶν ῥημάτων, ταῖσ ἁρμονίαισ, τῇ περινοίᾳ, τοῖσ σχήμασι, ταῖσ χάρισι τῶν κεφαλαίων, τοῦ βουλήματοσ, τῶν ὑποθέσεων. αἱ μὲν γάρ εἰσιν ἐγκωμιαστικαί, αἱ δὲ συμβουλευτικαί, αἱ δὲ δικανικαί.

τῶν δὲ δικανικῶν αἱ μέν εἰσι κατ’ οὐσίαν, αἱ δὲ κατ’ ἰδιότητα, αἱ δὲ κατὰ ποιότητα, καὶ πάλιν αὖ τῶν δικανικῶν λόγων οἱ μὲν οἶμαι βραχύτατοί εἰσιν, οἱ δὲ μήκιστοι, οἱ δὲ [τῶν] διὰ μέσου τούτων. οἱ δὲ συμβουλευτικοὶ τοῦ δικανικοῦ τῇ μὲν φύσει βραχύτεροί εἰσι, καίτοι εἰσὶ μὲν καὶ οἱ συμβουλευτικοὶ ὡσπερεὶ μακρότεροι τῶν δικανικῶν, οἱ δὲ δικανικοὶ τῶν ὁμοειδῶν, οἱ δ’ ἐγγὺσ πλήθει· ἀλλ’ οὔτε οὗτοι τούτων χωρὶσ τίθενται οὔτε ἐκεῖνοι τούτων οὐδὲν διαφέρουσι· τῇ μὲν γὰρ τῶν πραγμάτων τύχῃ καὶ ἐπ’ ἔλαττον καὶ ἐπὶ πλεῖον προέρχονται, αὐτό τε ἑαυτοῦ ἑκάτερον καὶ τοῦ ἑτέρου, τῇ ὅλῃ φύσει τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου πλέον τι. τοῦτο δὲ σημεῖον, ὅτι μὴ ὁ συμβουλευτικὸσ πολὺ βραχύτεροσ τοῦ μηκίστου [καὶ] ἀγωνιστικοῦ, οὕτωσ οὐ μόνον ταῖσ ἰδέαισ, ἀλλὰ καὶ τῇ συμμετρίᾳ κεχωρίσθαι βούλεται τὰ ἀγωνίσματα ἀλλήλων, ὡσ ἐπὶ πλῆθοσ εἰπεῖν· ὁ τοίνυν συμβουλεύων ἐρεῖ πάντα ἃ δεῖ, ἐρεῖ δὲ ἐν ἐλάττοσιν ἢ δίκην ἀγωνιζόμενοσ· ὁ δὲ ἀγωνιζόμενοσ ἐρεῖ πάντα καθάπερ ὁ συμβουλεύων. τριῶν τοίνυν ὄντων εἰδῶν τοῦ λόγου καὶ τῆσ περὶ ταῦτα τύχησ τῶν πραγμάτων, φημὶ ἐμπίπτειν εἰσ τὸ αὐτὸ ἄλλα εἴδη, ἃ δεῖ ἀναλαμβάνοντα κεραννύναι, ὥσπερ καὶ ὁ τοῦ Δημοσθένουσ λόγοσ [ἔχει οὕτωσ] ὁ τὴν φυλακὴν δοὺσ Χαριδήμῳ τῶν τριῶν που μετέχει γενῶν·

τὸ μὲν γὰρ τῶν παρανόμων μέροσ ἄντικρυσ ἐφ’ ἑαυτοῦ δικανικόν ἐστιν ἐλέγχον τὸν Ἀριστοκράτην ὅτι παρὰ τοὺσ νόμουσ εἴρηκε· τὸ δὲ αὖ περὶ τοῦ συμφέροντοσ συμβουλευτικόν τινα ἔχει τύπον, ὡσ οὐ χρὴ Κερσοβλέπτην ἐᾶν μείζω γενέσθαι· τρίτον δὲ ἐπὶ τούτοισ ἐστὶ τῷ ἐγκωμιαστικῷ τρόπῳ προσῆκον, Χαριδήμου ψόγοσ. ταῦτα πάντα εἰσ ἓν περιί̈σταται τὸ δικανικὸν καὶ γέγονέ τισ αὐτῶν κρᾶσισ καὶ μῖξισ τοιαύτη καὶ οὔτε τὸ ἕτερόν ἐστιν οἱο͂ν τὸ ἕτερον, ἀλλ’ ὅσον τὸ πρᾶγμα ἐθέλει, τοσοῦτον διαφέρει, καὶ οὐδὲν ἀπέρρωγεν ἀλλήλων τὰ εἴδη, ὡσ μὴ ὁμολογούμενον αὐτὸν ἑαυτῷ τὸν ἅπαντα εἶναι λόγον. εἰδέναι δὲ χρὴ ὅτι τῶν μὲν συμβουλευτικῶν ζητημάτων αἱ ὑποθέσεισ αἵδε, τὸ δίκαιον, τὸ συμφέρον, τὸ δυνατόν, τὸ ῥᾴδιον, τὸ ἀναγκαῖον, τὸ ἀκίνδυνον, τὸ καλόν, τὸ εὐσεβέσ, τὸ ὅσιον, τὸ ἡδὺ καὶ τὰ ἐναντία τούτοισ.

συνίσταται δὲ τὸ μὲν δίκαιον νόμῳ, φύσει, ἔθει, τὸ δὲ νόμῳ δίκαιον θεωρεῖται ἐν προστάξει καὶ ἐν ἀπαγορεύσει. τὸ δὲ συμφέρον συνίσταται ἐκ τόπων τεσσάρων, οὗτοι δέ εἰσιν οἵδε, τήρησισ ὧν ἔχομεν ἀγαθῶν, ἐπίκτησισ ὧν οὐκ ἔχομεν ἀγαθῶν, ἀποφυγὴ τῶν περιεστώτων κακῶν, κώλυσισ τῶν ἐπιφερομένων κακῶν. τὸ δὲ δυνατὸν συνίσταται ἐκ προσώπων καὶ τῶν τούτοισ προσφερομένων. τὸ δὲ ῥᾴδιον συνίσταται ἐκ τούτων, τοῦ ἐλαττόνων πόνων ἢ δαπάνησ ἢ κινδύνων ἤ τινοσ ἄλλου τῶν τοιούτων πρὸσ ἐναντίον δεῖσθαι. τὸ δὲ ἀναγκαῖον συνίσταται ἐκ τοῦ μὴ κατ’ ἔμφασιν ἄλλωσ πρᾶξαί τινα ἃ βούλεται ἢ ὡσ ἂν ἡ ἀνάγκη προσαναγκάζῃ, ἐκ τοῦ μὴ [προσαναγκάζεσθαι] φόβουσ καὶ ταραχὰσ καὶ λύπασ καὶ τὸ ἐν ταῖσ ἀνάγκαισ βίαιον ἐκφυγεῖν ἄλλωσ πωσ ἢ οὕτωσ, ἢ ὡσ ἡ ἀνάγκη προσαναγκάζει, ἐκ τοῦ ἀναγκαῖον αὐτὸ εἶναι πάντωσ ὁρίζεσθαι, οἱο͂ν τὸ ἀποθανεῖν. τὸ δὲ ἀκίνδυνον συνίσταται ἐκ τούτων, τοῦ μηδὲν δέοσ εἶναι παθεῖν μήτε ὑπὸ θεῶν μήτε ὑπὸ ἐχθρῶν μήτε ὑπὸ κρειττόνων τινῶν μήτε ὑπὸ τοῦ νόμου. τὸ δὲ καλὸν συνίσταται ὡσ ὁρ́ῳ περιλαβεῖν ἐκ τῶν ἐπαίνων τῶν ἀγαθῶν. ταῦτα δέ ἐστι τὸ εὐσεβέσ, αἱ τιμαί, οἱ ἔπαινοι, αἱ μνῆμαι, αἱ φιλίαι, αἱ πίστεισ, τῶν προγόνων αἱ δόξαι, καὶ τὰ ὑπάρχοντα τοῖσ ἔργοισ, ἃ οὐ δεῖ καταισχύνειν, καὶ τὸ τηρεῖν τὰ πρέποντα ἐν τῷ βίῳ, οἱο͂ν εὐταξίαν, ἁπλότητα, ἀλήθειαν, φιλίαν· ὑπάρχοι δ’ ἂν εἰ πρὸσ τούτοισ συνίσταται τὸ καλὸν καὶ ἐκ τοῦ τὰ τῶν ἄλλων ἐπαινεῖν καὶ παραβάλλειν. καὶ ὅλωσ ὅσα κατὰ ἀρετὴν καὶ ἀρετῆσ ἔργα· πάντα γὰρ ταῦτα τοῦ καλοῦ. ἀντίκειται δὲ τούτοισ τὰ ἐναντία. τὸ δὲ εὐσεβὲσ συνίσταται ἐκ τῆσ φυσικῆσ παρατηρήσεωσ τῶν πρὸσ τοὺσ θεοὺσ δικαίων καὶ νομίμων. τὸ δὲ ὅσιον συνίσταται ἐκ τῆσ τηρήσεωσ τῶν δικαίων τῶν πρὸσ τὴν πατρίδα καὶ τὴν ταύτησ πρόνοιαν, καὶ τοὺσ γονεῖσ καὶ εὐεργέτασ καὶ παιδευτὰσ καὶ τοὺσ κατὰ γῆσ. τὸ δὲ ἡδὺ συνίσταται ἐκ τῆσ ἀπολαύσεωσ τῶν ἡδονῶν· τῶν δὲ ἡδονῶν αἱ μὲν γίνονται ἀπὸ γεύσεωσ, αἱ δὲ ἀπὸ ὄψεωσ, αἱ δὲ ἀπὸ ἀκοῆσ, αἱ δὲ κατὰ διάνοιαν, ἃσ μείζονασ καὶ καθαρωτέρασ εἶναι συμβέβηκε. τῆσ δὲ ἐγκωμιαστικῆσ, ἐπειδὴ καὶ ἔξω ζητημάτων ἐστίν, αἱ ὑποθέσεισ εἰσὶν ἢ ἀπὸ προσώπων, ἢ ἀπὸ πραγμάτων, ἀφ’ ὧν καὶ οἱ ἔπαινοι καὶ τὰ ἐγκώμια καὶ οἱ ὕμνοι καὶ τὰ ἀντικείμενα τούτοισ, οἱ ψόγοι.

εὐφημίᾳ δὲ ὅταν τὰ δυσχερῆ μὴ παραλείποντεσ ἐπὶ τὸ εὐφημότερον ταῦτα ἐξηγησώμεθα, οἱο͂ν εἰ τὸν Ἀλέξανδρον ἐπαινοῦντεσ τὴν τῆσ Ἑλένησ ἁρπαγὴν λέγοιμεν οὐκ ἀδίκημα οὐδὲ μοιχείαν οὐδὲ ἁμάρτημά τι περὶ τὸν Μενέλαον τὸν ξένον γενόμενον, ἀλλ’ ὡσ τοῦ Διὸσ ἐπεθύμησε κηδεστὴσ γενέσθαι, καὶ πάλιν ἐπὶ τῆσ Ἑλένησ, ὡσ οὐχ ἥμαρτε καταλιποῦσα τὸν ἄνδρα καὶ τὴν θυγατέρα καὶ τὸν οἶκον, ἀλλ’ ὡσ ἔνδοξοσ γενέσθαι ἐσπούδαζε. τῶν τοίνυν ἐπαινετικῶν τὸ μέν τι ἔπαινοσ καλεῖται, τὸ δὲ ὕμνοσ, τὸ δὲ ἐγκώμιον· ὕμνοσ μὲν εἰσ θεοὺσ μηδὲν ἔχων ἐναντίον, ἔπαινοσ δὲ τὸ ἐπὶ μικροῖσ γινόμενον, οἱο͂ν τὸ εὖ καὶ καλῶσ· καὶ γὰρ ταῦτα ἐπαινετικά ἐστι, καὶ πάλιν ὁ μὲν ἀγαθόσ, ὁ δὲ ἀνδρεῖοσ, ὁ δὲ δίκαιοσ· τὸ δὲ ἐγκώμιον ἐπὶ μεῖζον ἐξαίρει, διόπερ κατὰ διέξοδον γίνονται. λαμβάνονται δὲ οἱ ἔπαινοι κατὰ τρόπουσ τέσσαρασ, αὐξήσει, παραλείψει, παραβολῇ, εὐφημίᾳ. αὐξήσει μὲν οὖν, οἱο͂ν εἴ τισ θέλοι τὰ τοῦ μύρμηκοσ ἔργα ἐπαινῶν λέγειν ὅτι οἰκονομικώτατόσ ἐστι περὶ τὴν τῶν καρπῶν συγκομιδὴν καὶ περὶ τὴν τούτων ἀπόθεσιν, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἀγαθὸσ προϊδέσθαι τὰσ ὡρ́ασ τῶν θεῶν καὶ φρονιμώτατοσ πρὸσ τοὺσ καιροὺσ παρασκευάζεσθαι, καὶ ὅσα ἄν τισ εὑρ́οι μύρμηκα αὐξῶν. παραλείψει δὲ ὅταν τὰ προσόντα δυσχερῆ τοῖσ ἐγκωμιαζομένοισ καὶ ἅπερ ἄν τισ εἴποι ψέγων, παραλείποντεσ μόνα ἐξαγγέλλωμεν τὰ ἐπαίνου ἄξια, οἱο͂ν εἰ τὸν Ἀλέξανδρον ἐπαινοῦντεσ τὰσ μὲν λοιπὰσ πράξεισ αὐτοῦ ἐξηγοίμεθα, ὡσ διέβη τὸν Γράνικον, ὡσ μέχρι Κιλικίασ προῆλθεν, ὡσ τὰ μέχρι τοῦ Ὠκεανοῦ πάντα ἔθνη κατεστρέψατο, παραλείποιμεν δὲ τὴν Κλείτου ἀναίρεσιν καὶ τὴν περὶ τοὺσ πότουσ αὐτοῦ σπουδήν, καὶ ὅτι Μηδικὴν ἐσθῆτα μετημφιάσατο, καὶ προσκυνεῖσθαι ὁμοίωσ τῷ Περσῶν βασιλεῖ ἠξίου, καὶ ὅσα τοιαῦτα ἦν αὐτῷ. τῇ δὲ παραβολῇ, ὅταν μείζω μὲν τὰ τοῦ ἐπαινουμένου ἀποφῆναι θέλοντεσ ἐκ τῶν πρὸσ ἄλλα ἀποδεικνύωμεν, ὡσ ὁ Δημοσθένησ τὰ τοῦ Κόνωνοσ ἔργα τὰ περὶ τὸν τειχισμὸν μεγάλα ὑποδεῖξαι βουλόμενοσ τῶν Θεμιστοκλέουσ αὐτὰ βελτίω φησίν. τοῦ δὲ μὴ φορτικῶσ ἐπαινεῖν, δύνασθαι δ’ ὁποσαχῶσ ἂν χρεία γένηται ἐν τοῖσ πολιτικοῖσ ζητήμασι, τρόποι εἰσὶν οἵδε.

πρῶτον μὲν ὅταν τισ μὴ ὡσ ἐπιβουλεύσασ αὐτὸσ καὶ παρεσκευασμένοσ, ἀλλ’ ὡσ συναναγκασθεὶσ [καὶ] ἐπὶ τοῦτο δοκῇ συνενεχθῆναι· δεύτερον δὲ ὅταν τισ τὰ μὲν ἀποδιωθῆται, τὰ δὲ διεξίῃ· τρίτοσ τρόποσ, ὅταν πρὶν εἰπεῖν τι συγγνώμην ἐφ’ οἷσ ἂν μέλλῃ λέγειν αἰτῆται παρὰ τῶν δικαστῶν· τέταρτον ὅταν ἐν τοῖσ κοινοῖσ τὸν ἔπαινον ἔχῃ· πέμπτον, ὅταν καὶ αὐτοῖσ τοῖσ ἀκούουσι προσήκειν φάσκῃ ἀποδέχεσθαι αὐτά· ἕκτον, ὅταν καὶ τοὺσ ἀντιδίκουσ οἱο͂́σ τε ᾖ τισ ἐπιδεικνύναι τὸ αὐτὸ ποιοῦντασ, καὶ δεινὸν εἶναι φάσκῃ ἐκείνουσ μὲν ποιεῖν ὑπὲρ τῆσ αὑτῶν ὠφελείασ, αὐτὸν δὲ μή. περὶ ψόγου.

ὁ δὲ ψόγοσ ἐν τρισὶ τρόποισ λαμβάνεται· καὶ γὰρ κατὰ τὴν αὔξησίν ἐστι ψέγειν, καὶ κατὰ παράλειψιν, καὶ κατὰ παραβολήν, κατὰ εὐφημίαν δὲ οὐκέτι, ἀλλὰ κατὰ τὸ ἐναντίον τῇ εὐφημίᾳ, δυσφημίαν. κατὰ δυσφημίαν ψόγοσ γίνεται, ὅταν τὰ καλῶσ πεπραγμένα ἐπὶ τὸ δυσφημότερον ἐξαγγέλληται, οἱο͂ν εἰ λέγοι τισ ὡσ ὁ Μενέλεωσ οὐχ ὑπὲρ μεγάλων πραγμάτων, οὐχ ὑπὲρ ὧν ὁ βάρβαροσ ὕβρισεν εἰσ τὴν Ἑλλάδα ἀγανακτῶν ἐπὶ τὴν Τροίαν ἐστράτευσε, μιᾶσ δὲ γυναικὸσ ἕνεκα οὐκ ἀγαθῆσ, ὡσ καὶ ὁ τραγικόσ φησιν, ὦ πλὴν γυναικὸσ οὕνεκα στρατηλατεῖν, τἆλλ’ οὐδέν.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION